Rendabele investeringen in beeld -...

Duurzaam Ondernemen,gewoon doen

Voor meer informatie omtrent het Charter Duurzaam Ondernemen of de Milieucharters:[email protected] • [email protected] • [email protected]

tel. 050 40 73 70 • tel. 052 33 98 33 • tel. 014 56 30 30

Voor het vijfde jaar op rij, publiceert het magazine ecoTips een selectie van realisaties van Charter-bedrijven uit West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Mechelen en Kempen in een autonome brochure ‘Rendabele investeringen in beeld’.Hoewel deze initiatieven werden uitgewerkt in functie van een specifieke situatie, blijken zij vaak een overdrachtelijke waarde te hebben, waardoor ze ook in andere bedrijven en sectoren hun nut kunnen bewijzen. We hopen dat deze brochure de lezer zal inspireren en aanzetten om ook binnen de eigen onderneming of organisatie over te gaan tot duurzame initiatieven en acties!

DUURZAAM ONDERNEMENWest-Vlaams CHARTER

Mens&

Milieu

TRENDS IN SUSTAINABILITY

Rendabeleinvesteringenin beeld (5)

COLOFONRendabele investeringen in beeld is een bijlage van het magazine ecoTips

Samenstelling en redactie: Eefje Hernalsteen, Katrien Moens, Laeti Lemahieu en Lieve Crauwels

Eindredactie: Guido Redant

Grafische vormgeving: Evelyn Vermeersch

Druk: Drukkerij Geers Offset, Gent-Oostakker

Foto’s, grafieken en bijdrages van Alpro (p17,19), Amival vzw (p8), Arcotec (p9), Ardo (p12), Belgomilk (p24), Beltrami (p4), Electrawinds (p18), Hamann International Logistics (p24,25,26), Honda Belgium Factory (p5), ICO (p16), Initial Textiles (p27), KatoenNatie - Ant-werp Bulk Cleaning (p11), Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde - Zoo Antwerpen (p6), NIKO (p7), ODTH (p21), OptimaT (p18), PinguinLutosa (p16,17), Plastal (p9), Technopolis® (p13,14), Unilin (p10), ‘t Veer (p27), Vink (p22,23), Westlandia (p12)

INhOuDVoorwoord ................................................................................................ 31. Met oog voor duurzaamheid ................................................................. 42. Mensen maken het verschil ................................................................ 103. Ondernemen met minder energie ....................................................... 154. Cijfers spreken voor zichzelf .............................................................. 205. Laureaten 2010-2011 .......................................................................... 28

Rendabeleinvesteringenin beeld

Duurzaam ondernemen ... gewoon doen

‘Duurzaam Ondernemen ... gewoon doen’ typeert het duurzaamheidsbeleid en de acties van deelnemende bedrijven aan het West-Vlaams Charter Duurzaam Ondernemen en de Milieuchar-ters in Oost-Vlaanderen, Mechelen en de Kempen. Meten is weten, continue verbetering, open communicatie en een actieve participatie van de werkvloer bij het uitdenken en het uitvoeren van verbeteringsacties vormen de sleutels van het succes van deze charters. De pragmatische geper-sonaliseerde benadering van de initiatiefnemers maakt deelname haalbaar voor alle bedrijven uit de diensten- en productiesector.

De Charterinitiatieven groeien verder. In 2011 ontvingen 131 bedrijven het Charter en engageerden een dertigtal bedrijven zich voor het eerst. Daarenboven lanceerden VOKA Kamer van Koophandel en de Provincie Limburg het ‘Charter milieu en duurzaam ondernemen Limburg’ dat door vijftien bedrijven werd ondertekend. Ook de evolutie van Milieucharter naar Charter Duurzaam Ondernemen zet zich door. Na West-Vlaanderen, waar in 2008 de overgang werd gemaakt, en het nieuwe Limburgse initiatief kunnen nu ook bedrijven in Mechelen en de Kempen kiezen voor een MVO-Charter. Tevens werkt de POM West-Vlaanderen in opdracht van de Dienst Algemeen Regeringsbeleid de uitbouw uit van een uniform Vlaams Charter Duurzaam Ondernemen. De lancering hiervan zal Vlaamse bedrijven verder stimuleren tot een duurzaamheidsbeleid met een evenwichtige uitbouw van economische, sociale, omgevings- en veiligheidsgerichte thema’s. Nieuwe uitdagingen waartoe bedrijven via dit Vlaamse Charter gestimuleerd worden zijn: behoorlijk bestuur, gezondheid van de werkne-mer, maatschappelijk engagement, biodiversiteit, ketenbeheer en cradle-to-cradle. Het Charter Duurzaam Ondernemen bereidt op die manier bedrijven voor op een gemakkelijke integratie van de MVO-richtlijn ISO 26000 en certificatiesystemen zoals de MVO-prestatieladder.

Charterbedrijven engageren zich om een voorbeeldfunctie rond “duurzaam ondernemen” uit te dragen door extern te communiceren over hun realisaties. Deze brochure is hiervan een illustratie. Voor het vijfde jaar op rij wordt een selectie uit de acties van Charterdeelnemers gebundeld in een autonome brochure. We hopen dat deze praktijkgetuigenissen u inspireren om ook binnen de eigen onderneming/organisatie over te gaan tot duurzame initiatieven en acties!

Philippe Tavernier POM West-Vlaanderen

� Rendabeleinvesteringeninbeeld ecoTips

BELTRAMINieuw kantoorgebouw en showroom met oog voor duurzaamheid

BELTRAMI is een groothandel in natuursteen, gevestigd in Harelbeke. Het bedrijf zorgt voor import en verwerking van natuursteen tot (half)afgewerkte producten. Deze producten wor-den verdeeld over heel West-Europa en Polen. BELTRAMI bouwde in 2008-2009 een nieuw kan-toorgebouw, inclusief showroom, dat zo energie-efficiënt mogelijk moest zijn. Ook wilde het bedrijf een aangename werkplek creëren waarin zowel de dienst logistiek als verkoop samen zitten.

De demoruimte heeft een oppervlakte van 649 m², de kantoren zijn 2 x 417 m² groot. Het kantoorge-bouw heeft een E-peil van ± 70 (zonder PV-instal-latie) en een K-waarde van 29. De elementen van duurzaam bouwen die geïntegreerd werden in de nieuwbouw zijn:

- Een stevige isolatie van 8-15 cm dik werd aan-gebracht.

- Hoogrendementsglas met een U-waarde van 1.1 W/m²K werd geïnstalleerd.- De buitengevel van de demoruimte is afgewerkt

met Stoneskin, gemaakt met restranden van gezaagde natuursteenplaten.

- De individuele kantoren die zich aan de bin-

nenzijde van het gebouw bevinden, hebben min-stens twee glazen wanden zodat er doorstro-ming van licht is vanuit de demoruimte naar de kantoren en de werknemer altijd daglicht kan zien.

- Er is balansventilatie met warmterecuperatie. De warmtewisselaar met warmtewiel zorgt voor de recuperatie van warmte (80%) en vochtig-heid.

- Verwarming gebeurt met een warmtepomp lucht/lucht.

- In de kantoorruimtes zijn TL-T5 lampen met elektronische voorschakelapparatuur aanwezig. Het geïnstalleerd vermogen bedraagt ongeveer

2 W/m².100 lux. De lichten worden handmatig aangestoken en een sensor dooft automatisch de verlichting bij afwezigheid.

- De verlichting in de gangen en sanitaire ruimtes werkt met een aanwezigheidssensor.

- Spaarspoeltoiletten werden geïnstalleerd.- Er is een hemelwateropvang van 5 x 20.000 liter.

De parking is niet-waterdoorlatend uitgevoerd om zo veel mogelijk hemelwater te kunnen op-vangen.

- Zonnepanelen met een geïnstalleerd vermogen van 56 kWp zorgen voor groene energie.

- Daarnaast werd het gebouw toegankelijk ge-maakt voor rolstoelgebruikers. Twee hellingen zijn aanwezig en de hoogteverschillen in het gebouw zijn beperkt tot 2 cm.

1. Met oog voor duurzaamheid

BELTRAMI hield bij het bouwen van het nieuwe kantoorgebouw, inclusief show-room, rekening met de principes van duurzaam bouwen.

Rendabeleinvesteringeninbeeld �ecoTips

Economisch voordeelDoor het efficiënter gebruik van water en energie verminderen de overheadkosten. Een mooi en comfortabel gebouw oefent ook een grotere aan-trekkingskracht uit bij de aanwerving van nieuwe medewerkers. Voor BELTRAMI betekent het ge-bouw tevens een betere uitstraling en imago.

MilieuvoordeelDe nieuwbouw levert een verkleining van de ecolo-gische voetafdruk.

Sociaal voordeelHet gebouw vormt een aangename en open werk-plek voor tevreden medewerkers.

hONDA BELGIuM FACTORY NVIn de hoogte verstelbaar dak van vrachtwa-gens zorgt voor halvering transporten

Honda Belgium Factory NV doet opslag en distri-butie van koetswerkonderdelen voor Europa. Voor het transporteren van koetswerkonderdelen naar de UK, worden herbruikbare kratten gebruikt. De afmetingen, die standaard zijn voor het magazijn in UK, zijn zodanig, dat men slechts één laag krat-ten kan zetten in de vrachtwagens.In samenspraak met het transportbedrijf werd gezocht naar een oplossing om de beladingsgraad

van de vrachtwagens te verbeteren. Het trans-portbedrijf heeft speciale vrachtwagens voorzien waarvan het dak een dertigtal centimeter omhoog kan bewegen. Hierdoor kunnen er twee kratten boven elkaar geplaatst worden. Na het laden van de vrachtwagen brengt men het dak terug naar beneden.Om deze vrachtwagens te kunnen laden, dienden de poorten van de laadkades verhoogd te worden.

Economisch voordeel Een reductie van 110 transporten op jaarbasis.

Milieuvoordeel Een reductie van 30 ton CO2 op jaarbasis.

Sociaal voordeel Het heeft een gunstige invloed op de eventuele hinder voor de buren. Ook komt het ten goede aan de verkeersdrukte op de wegen.

KONINKLIjKE MAATSChAPPIj VOOR DIERKuNDE – ZOO ANTWERPENZoo Antwerpen vermindert Carbon Foot-print van zijn vissen

De Zoo van Antwerpen is het groene hart van Ant-werpen. Jaarlijks bezoeken 1,1 miljoen bezoekers de bijna 5000 dieren en 769 diersoorten. Bij alles

Honda Belgium Factory NV liet vracht-wagens uitrusten met een verhoogbaar dak, waardoor twee kratten boven elkaar geplaatst kunnen worden.

Honda Belgium Factory NV verhoogde de poort-opening aan de laadkade om zo de beladingsgraad van de vrachtwagens te verbeteren.


De Zoo van Antwerpen optimaliseerde de filterwerking van de zeewatertoepassingen en kon zo de aanvoer van vers zeewater reduceren met een factor zes.

wat de Zoo doet, staan drie waarden centraal: con-servatie (natuurbehoud), duurzaam ondernemen en educatie.

Het aquarium van de Zoo vormt een unieke loca-tie: een huwelijk tussen exotische architectuur uit het begin van de 20e eeuw en de nieuwste technologieën uit de dierentuinwereld. Het is een heus huzarenstukje om de beperkingen van dit historisch beschermd gebouw te combineren met de moderne inzichten in het houden en verzorgen van dieren. Binnen het aquarium staat de rechterkant voor de zoetwaterkant en aan de linkerkant vindt de bezoeker de zoutwatervissen. Tot voor kort was voor de aquaria van deze zoutwatervissen een fre-quente verversing van het zeewater nodig. Dit om-wille van twee factoren: een ophoping van nitraat en een tekort aan calcium. Dit was te wijten aan de aerobe filterwerking waarbij nitrieten omgezet worden in minder schadelijke nitraten. Deze nitra-ten worden niet afgebroken maar stapelen zich op waardoor het water uiteindelijk onbruikbaar wordt. In de praktijk betekende dit dat maandelijks een 30.000 liter water ververst werd zodat de concen-tratie aan nitraat terug aanvaardbaar was. Na een tijd verliest zeewater zijn calciumgehalte door bio-logische processen en door opname van kalk door zich vormende koralen. Dus werd er weer water ververst om het calciumgehalte op peil te houden.Maandelijks werd er zo 30.000 liter vers zeewater aangevoerd om de waterkwaliteit voor de vissen optimaal te houden. Het water werd opgezogen

op het eiland ‘Neeltje Jans’ in de Oosterschelde op de stormvloedkering. Dit betekende dat ook 30.000 liter vervuild zeewater in de riolering moest geloosd worden, wat zeer milieubelastend is. Ook de transporten van het verse zeewater en de uit-stoot van de uitlaatgassen van de vrachtwagen (12 vrachten per jaar van 28 m³, de maximum lading op de Belgische wegen) waren milieubelastend.

De Zoo onderzocht de mogelijkheden om de Car-bon Footprint en de hoeveelheid geloosd afvalwa-ter van deze activiteit te verminderen. Na onder-zoek van een aantal mogelijkheden werd gekozen om de filterwerking van de zeewatertoepassingen te optimaliseren. In de aquariumzone werd een nieuw filtersysteem geïmplementeerd. Nitraten worden nu wel afgebroken door anaerobe bacte-riën. Om deze bacteriën te activeren, wordt bij het water azijn toegevoegd in het zandbed in het filter-kanaal. Daardoor gaan de bacteriën zuurstofgasa-tomen onttrekken aan het nitraat (NO3) waardoor het stikstofgas vrijkomt. Deze bacteriën gebruiken dus het zuurstofgas van de nitraten om de azijn af te breken. Op de bodem van het filterkanaal ligt koraalzand dat voornamelijk uit calcium bestaat, maar niet goed oplosbaar is in water. Daarom wordt er kool-stofdioxide (CO2) aan het water toegevoegd. Dit CO2 onttrekt calcium aan het koraalzand en maakt het water bijgevolg calciumrijk. Dankzij dit nieuwe filtersysteem moet het water niet meer maandelijks ververst en dus ook niet meer geloosd worden. Omdat er altijd wat verlie-


zen zijn, volstaan nu één à twee vrachten vers zee-water per jaar. Het hele systeem wordt gemonitord via een computer zodat het water voortdurend geanalyseerd wordt en de parameters automatisch aangepast worden. De vissen zwemmen nu rond in water van betere kwaliteit dan vroeger.

Economisch voordeelDankzij het nieuwe filtersysteem kan de water-kwaliteit in stand gehouden worden met de aan-voer van één tot twee vrachten vers zeewater per jaar in plaats van twaalf.

MilieuvoordeelHet water hoeft niet meer maandelijks ververst en geloosd te worden. De milieubelasting door de uitstoot van de vracht-wagen is aanzienlijk verkleind: van 2.210 km naar 368 km per jaar.

NIKOSolventvrij reinigen van onderdelen

Niko produceert elektrisch installatiemateriaal (stopcontacten, schakelaars…) en intelligente domoticaoplossingen. In de gereedschapsmakerij werd het vroegere solventhoudende ontvettings-product (gevarensymbolen: schadelijk, milieuge-vaarlijk en ontvlambaar) vervangen door een biolo-gische reinigingsvloeistof zonder gevarensymbool. Bio-Circle is een gebruiksvriendelijke, biologische onderdelenreiniger, bestaande uit een uitgekiende combinatie van wastafel met verwarmingselement en zuurstofpomp en het krachtige reinigingsmid-del “Bio-Circle L”. “Bio-Circle L” bevat natuurlijke micro-organismen die de olie afbreken waardoor de standtijd van de reinigingsvloeistof onbeperkt is. Het product is niet ontvlambaar en het heeft een neutrale pH-waarde waardoor huidirritaties voorkomen worden (dermatologisch getest). Hier-door behoort het werken met oplosmiddelen en koudreinigers tot het verleden.

Economisch voordeel1.250 euro besparing/jaar op kostprijs product.

MilieuvoordeelGeen VOC’s meer, product zonder gevarensymbo-len, geen afval meer door de onbeperkte standtijd van de reinigingsvloeistof.

Sociaal voordeelNiet schadelijk, cleanere werkomgeving omdat men nu werkt zonder vernevelen.

AMIVAL VZWVerbeteren afvalbeheer door interne com-municatie en betere identificatie van de afvalstromen

Amival vzw (Arbeid voor MInderVALiden) is een beschuttende werkplaats die sedert 1964 zinvol en lonend werk verschaft aan personen met een handicap die in het gewone arbeidscircuit moeilijk terechtkunnen. Amival biedt werk aan 460 perso-nen in twee vestigingen.Deelname aan het Milieucharter was de start voor het opzetten van een milieumanagementsys-teem. Binnen de context van een beschuttende werkplaats is het niet vanzelfsprekend om aan milieuzorg te doen. Toch slaagde het management er met glans in om het aspect ‘duurzaamheid’ te integreren in het bedrijfsbeleid. In de Werkgroep Kwaliteit, Veiligheid en Ergonomie (KVE) en in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (PBW) werd onderzocht hoe acties rond milieu best konden overgebracht worden bij de werknemers.

Verbeteren van het afvalbeheer werd als eerste actiepunt aangepakt. Het thema moest gebracht worden op het begripsniveau van de doelgroep. Als strategie werd gekozen voor ‘train-the-trainer’: de werkleiders zullen de informatie zelf overbrengen aan hun eigen medewerkers.

Niko verving de vroegere solvent-houdende ontvetting door een gebruiksvriendelijke, biologische onderdelenreiniger, de “Bio-Circle” van Bio-chem, en bespaarde daarmee 1.250 euro per jaar.



De praktische uitwerking werd in detail voorbe-reid. Alle afvalstromen werden in kaart gebracht. Ook de kostprijs/inruilwaarde werd bekeken. Dan werd nagegaan welke van deze afvalstromen nog niet gekend of slecht gecommuniceerd waren bij de werknemers. Fotomateriaal en mondelinge toelichting moesten ertoe bijdragen om de ma-terie op een begrijpbare manier over te brengen aan een overwegend mentaal zwakkere doelgroep. Opleiding en training moesten ervoor zorgen om de afvalstromen te optimaliseren en recycleerbare producten nog beter te scheiden.

Heel wat sensibilisatiemogelijkheden werden ge-bruikt. Drie grote schermen (media-tiles) werden geïnstalleerd en meteen in gebruik genomen voor interne communicatie. Op deze schermen werden verschillende milieuboodschappen geprojecteerd, bijvoorbeeld brooddoos in plaats van alufolie, PMD-flesjes platduwen, flesje afsluiten met dop...Twee posters werden ontwikkeld: herbruikbaar afval en niet-herbruikbaar afval werden apart in beeld gebracht en de interne flow werd gevisu-aliseerd. Op elke afvalcontainer werd een gela-mineerde foto geplakt met een afbeelding van het soort afval dat in deze container ingezameld mocht worden. Voor sommige afvalstromen wer-den specifieke containers aangemaakt, bijvoor-beeld voor metalen houders van montageringen.

De Intercommunale Ontwikkelingsmaatschap-pij voor de Kempen (IOK) stelde een demobox en folders over afvalbeheer ter beschikking. Zo kregen de medewerkers info over wat er met de verschillende afvalstromen gebeurt na ophaling. De groepen werden bewust klein gehouden. Ieder-een kreeg de mogelijkheid om interactief deel te nemen aan de uiteenzetting. In totaal kregen 22 groepen een toelichting. Voor de gehoorgestoor-den werd een doventolk ingeschakeld.

Dankzij het gedreven teamwerk en de geslaagde sensibilisatiecampagne werd het project tot een goed einde gebracht. De continuïteit wordt verze-kerd door herhalingsmomenten die in de toekomst ingelast zullen worden en door verdere sensibili-satie via dynamische risicobeheerssystemen.

Economisch voordeelDoor de reductie van het PMD-afval kan flink be-spaard worden op de aankoop van PMD-afvalzak-ken.Door de overgang van glas (manuele verdeling) naar plastic uit een drankenautomaat wordt de kost van een personeelslid voor de verdeling en voor de ophaling van de flesjes op het einde van de werkdag uitgespaard.De leverancier van de dranken vult zelf de voor-raad aan zodat er geen bestellingen en stocktel-ling meer moeten gebeuren. Bovendien moet niet meer geïnvesteerd worden in enorme voorraden (450 personeelsleden).

MilieuvoordeelEen betere scheiding van de verschillende afval-stromen verhoogt de recycleerbaarheid van het afval in een latere verwerking.

Sociaal voordeelDankzij doorgedreven sensibilisatie, opleiding en training op hun begripsniveau ervaren de werk-nemers dat ze concreet hun steentje bijdragen tot een schoner milieu. In tegenstelling tot de glazen flesjes zijn plastic flesjes wel toegelaten in bepaalde zones omdat het aspect glasbreuk wegvalt.De flesjes die niet leeggedronken zijn, mogen aan het einde van de dag mee naar huis genomen wor-den.

Amival vzw ontwikkelde speciale posters om de interne flow van herbruikbaar en niet-herbruikbaar afval te visu-aliseren.

Amival vzw bracht het herkennen en sorteren van de ver-schillende afvalstromen in beeld op het begripsniveau van de doelgroep.


Arcotec ontwikkelde een nieuw kaliber dat op rails ge-monteerd is. Dat maakt het werken heel wat ergonomi-scher én efficiënter.

PLASTALPlastal verwarmt werkzone met stralings-buizen

Plastal produceert, lakt en monteert bumpers voor Volvo en levert deze in sequentie aan.In de inpakzone werd stralingsverwarming ge-plaatst. De inpakzone is een afgebakende beperk-te werkzone, gelegen in een groot magazijn. Door de plaatsing van stralingsbuizen op aardgas kan de inpakzone plaatselijk heel snel verwarmd wor-den, en is het niet langer nodig het hele magazijn te verwarmen tot een aangename werktempera-tuur. De sturing is voorzien van bewegingsdetecto-ren zodat er enkel verwarmd wordt bij activiteiten in de specifieke zone. Alle stralingspanelen zijn bovendien afzonderlijk regelbaar.

Economisch voordeelTheoretische besparing van 380 MWh/jaar.

MilieuvoordeelBesparing op energieverbruik en dus op CO2-uit-stoot.

Sociaal voordeelBeter werkcomfort en aangenamere verwarmings-bron.

BESChuTTENDE WERKPLAATS ARCOTECherinrichting van een laswerkpost

De beschuttende werkplaats Arcotec uit Brugge zoekt continu naar het aanpassen van de werk-posten in functie van de mogelijkheden en be-perkingen van de mindervalide werknemers. Het bedrijf beschikt over twee personen (ergonomen/arbeidsanalisten), actief in de methodedienst, die hier fulltime rond werken. Hierbij wordt rekening gehouden met ergonomie (people), productiviteit (profit) en kwaliteit (planet). Arcotec ontwerpt en vervaardigt draadproducten voor industriële en huishoudelijke toepassin-gen. Vertrekkend van metaaldraad wordt door

het richten, puntlassen, plooien en persen een product gevormd in een laskaliber. Een gewoon houten laskaliber (uit multiplex) van 11 kg dat de werknemer manueel moest verplaatsen bij iedere lasbeweging, werd vervangen door een duurzamer kaliber gemonteerd op rails. Hierdoor is heffen overbodig en kan het kaliber gemakkelijker ver-schuiven. Ook werd de positie van de gebruikte materialen rond de werkpost aangepast zodat zinloze bewegingen worden uitgeschakeld. De aanpassing van de werkpost leidt naar een verbe-tering van de ergonomie, gebruiksvriendelijkheid en kwaliteit.

Economisch voordeelNiet “harder” maar “slimmer” werken! Door min-der verloren bewegingen en stappen en door het gemakkelijker hanteren van het kaliber kan de werknemer meer stukken per dag produceren. Met het nieuwe kaliber en de aangepaste werkme-thode is er een tijdwinst van 25% per gelast stuk. De investering in de aangepaste laspost bedraagt 4.500 euro en wordt in één jaar terugverdiend. Bij een eventuele verandering van het product moet Arcotec alleen het kaliber vernieuwen en kan de aangepaste werktafel behouden blijven.

MilieuvoordeelDankzij de aangepaste werkpost stijgt de kwaliteit van de draadproducten waardoor minder uitval ontstaat. Minder uitval betekent minder aankoop van grondstoffen. Het streefdoel van het bedrijf is om onder de 5% schroot te blijven op de totale hoeveelheid verwerkt metaal.

Sociaal voordeelIn de oude toestand werd het kaliber van 11 kg on-geveer 1.500 maal per dag opgetild en verschoven. Met het kaliber op rails valt het heffen weg en is het schuiven minder belastend. De belasting naar schouders en rug daalt sterk zodat nu ook zwak-kere arbeiders dit werk aankunnen. Minder belas-tend werk betekent meer tevreden arbeiders, een betere motivatie en een hogere productiviteit.

Plastal verwarmt de inpakzone plaatselijk door gebruik te maken van stralingsbuizen op aardgas. Daardoor is het niet langer nodig het hele magazijn te verwarmen.

10 Rendabeleinvesteringeninbeeld ecoTips

2. Mensen maken het verschil

uNILINFietsdag zet fietsers in de bloemetjes

De site Flooring/Decor van Unilin in Wielsbeke produceert naast laminaatvloeren (Quick-Step®) ook samengesteld parket en gemelamineerde pla-ten. Als eerste binnen de groep Unilin heeft deze site het West-Vlaams Charter Duurzaam Onderne-men behaald.

Een actie die kaderde binnen het thema “duur-zame mobiliteit” was de organisatie van een eer-ste fietsdag met gratis ontbijt. Om de fietsactie te promoten, werd een uitgebreide fietscampagne op touw gezet met onder andere een sensibilise-rende cartoon op alle werkposten en artikels in de verschillende bedrijfskrantjes. Op de cartoon gaf de duurzaamheidsmascotte UNI-lientje alvast het goede voorbeeld. Aan de deelnemende fietsers werd een folder meegegeven met tips en voorde-len van het fietsen. Hierin werden meteen ook de uitvluchten om niet met de fiets naar het werk te komen ontkracht.

Ondanks het barslechte weer was de fietsdag een groot succes! Méér dan honderd enthousiaste werknemers kwamen met de fiets naar het werk. De fietsers van de ochtend-, dagen nachtploeg kregen een heerlijk ontbijt met voedzame produc-ten. Ook de namiddagploeg werd niet vergeten, zij kregen een lekker vieruurtje.

Economisch voordeelDe medewerkers van Unilin die gedurende zes maanden per kalenderjaar met de fiets naar het werk komen, genieten een fietsvergoeding. Zo ontsnappen ze ook aan de hoge brandstofprijzen. Daarnaast zijn fitte en gezonde medewerkers min-der afwezig op het werk. De duurzaamheidsmascotte UNI-Lientje geeft het goede voorbeeld.

Rendabeleinvesteringeninbeeld 11ecoTips

MilieuvoordeelDe deelnemers legden méér dan 2.000 kilometer af met de fiets. Per kilometer met de fiets (als alternatief voor de wagen) komt er 130 gram CO2 minder in de atmosfeer. De ijverige fietsers be-spaarden zo 260 kg CO2.

Sociaal voordeelDergelijke acties stimuleren de teamspirit.

KATOEN NATIE – ANTWERP BuLK CLEANINGOptimalisatie van de warmwaterproductie voor de reinigingsoperaties

Antwerp Bulk Cleaning (ABC) exploiteert een cleaninghal voor het inwendig reinigen van tank-wagens die geen ADR-goederen vervoerd hebben, zoals bijvoorbeeld voedingsmiddelen of plasticgra-nulaten. Sinds mei 2006 is Antwerp Bulk Cleaning een onderdeel van Katoen Natie. De activiteiten gebeuren in een hal met vier ingerichte wasstraten. De tanks van de vrachtwagens werden inwendig gereinigd met water op een temperatuur van 90 °C. In het kader van een actiepunt over energiebespa-ring onderzocht ABC of een even goed resultaat kon bekomen worden met water op een lagere temperatuur. Er werd een proefproject opgezet waarbij de temperatuur van de brander systema-

tisch een graad lager werd ingesteld en de gron-digheid van de reinigingen werd gecontroleerd. Uit onderzoek bleek dat de warmwatertemperatuur kon omlaag gebracht worden tot 68°C zonder dat aan reinigingskracht moest ingeboet worden. Het instellen van de brander op 68 °C leidde tot een aanzienlijke vermindering van de energiekosten. Ondanks de matig toenemende bedrijfsactiviteit daalde het stookolieverbruik per tankspoeling van zeven à acht liter naar vijf liter.

Economisch voordeelIn 2009 werden in totaal 10.700 wagens gespoeld. 7,5 liter stookolie per spoeling vormt een totaal jaarverbruik van 80.250 liter stookolie. Nu er slechts 5 liter stookolie per spoeling verbruikt wordt, daalt het totaal jaarverbruik naar 53.500 liter. Hiermee wordt dus 26.750 liter stookolie bespaard. In deze cijfers is eveneens het verbruik van de centrale verwarming meegerekend.

Milieuvoordeel33% minder verbruik van stookolie en dus evenre-dig minder luchtemissies.

Sociaal voordeelVoor de werknemers die de tanks reinigen, is het veel comfortabeler en veiliger werken. Door deze maatregel verlaagt ook de kans op (minder ern-stige) brandwonden.

Katoen Natie - Antwerp Bulk Cleaning stelde proefondervindelijk vast dat de warmwatertemperatuur kon omlaag ge-bracht worden van 90°C tot 68°C zonder dat aan reinigingskracht moest ingeboet worden.

“Our people make the difference” (Katoen Natie - Antwerp Bulk Cleaning)


ARDOElke werknemer in vijf minuten geïnfor-meerd!

Ardo produceert vriesverse groenten en is geves-tigd in Ardooie. De afdelingsverantwoordelijken komen maandelijks samen in de werkgroep Duur-zaam Ondernemen (DO) rond een centraal thema (afval, energie, veiligheid, personeel,…). De prestatie-indicatoren worden in deze vergade-ring meegedeeld, geanalyseerd en geëvalueerd. Onder meer volgende KPI’s (key performance indi-cators) worden besproken: verbruik water, gas en elektriciteit, productiecijfers, afvalwatergegevens (vervuiling, debiet), afvalcijfers, cijfers personeel (absenteïsme, aantal medewerkers, verloop, ...). De KPI’s die relevant zijn voor een bepaalde afde-ling worden door de desbetreffende verantwoorde-lijke gecommuniceerd naar zijn ploegchefs. Maandelijks legt de werkgroep DO ook een thema vast voor de vijf-minuten-info. De ploegchef krijgt een onderwerp aangereikt dat hij beknopt en duidelijk (in vijf minuten!) communiceert naar de werknemers voor wie hij verantwoordelijk is. Een voorstelling van deze vijf-minuten-info is ook te zien op de informatieschermen in de refters.

De vijf-minuten-info werd in het bedrijf geïntrodu-ceerd in 2009. Daarin werden onderwerpen behan-deld als scheiden van afval, brandpreventie, nieuw circulatieplan rond de bedrijfsgebouwen, waterge-bruik, acties Charter Duurzaam Ondernemen.

Economisch voordeelElke medewerker weet wat de KPI’s zijn en hoe

deze evolueren. Daardoor weet iedereen wat duur-zaam ondernemen inhoudt en is iedereen gemoti-veerd om mee na te denken hoe continu verbeterd kan worden.

MilieuvoordeelDe communicatie gebeurt mondeling terwijl de presentatie te raadplegen is op de infoschermen in de refters.

Sociaal voordeelElke chef kan zijn eigen medewerkers informeren en motiveren.Iedereen is geïnformeerd over de KPI’s en de evo-lutie, wat zorgt voor een grotere betrokkenheid. Elke medewerker wordt gestimuleerd tot duur-zaam ondernemen.

WESTLANDIARelighting zorgt voor een resem voordelen

Westlandia vzw uit Ieper is een beschuttende werkplaats die mensen met een handicap vol-waardige arbeid verschaft in een aangepast kader. Binnen Westlandia is in twee gebouwen een me-taalverwerkende afdeling aanwezig. Deze afdeling bestaat uit machines voor het frezen, draaien, persen, plooien, zagen, laseren en de bijhorende magazijnen.

Voor de productiehallen, goed voor 7.200 m², werd een lichtstudie uitgevoerd. Op basis hiervan werd in verschillende fasen een volledige relighting uit-gevoerd over een periode van 2,5 jaar. Als eis werd

Westlandia realiseerde een aanzienlijke besparing op het energieverbruik én zorgde voor een verhoging van het comfort in de productieruimtes door een doorgedreven relighting.

Ardo informeert alle medewerkers over de key perfor-mance indicatoren (pki’s) en de evolutie daarvan. Dit zorgt voor een grotere betrokkenheid bij de werknemers.


gesteld dat de gemiddelde verlichtingssterkte in de productieruimtes 500 lux moest bedragen, in de magazijnen 300 lux en in de gangen 120 lux. Bijko-mend werd gestreefd naar een specifiek vermogen van de installatie van minder dan 2 W/m²/100 lux. De bestaande armaturen (hoofdzakelijk 2 x 58 W TL-lampen met conventionele ballasten) werden vervangen door nieuwe armaturen met elektro-nische voorschakelapparatuur. Hierbij werden de lampen vervangen door hoogrendements-TL-lam-pen type T5. In bepaalde zalen is een automati-sche dimming geïnstalleerd.

Economisch voordeelBij eenzelfde brandtijd gedurende het ganse jaar, verminderen de kosten van de aangekochte elek-triciteit voor verlichting met 46%.

Door het gebruik van de energiezuinige T5-lampen stijgt de gemiddelde levensduur van de lampen van 8.000 uren naar 17.000 uren, waardoor ook de onderhoudskosten van de verlichtingsinstallatie dalen.

Milieuvoordeel Door de relighting verminderde het totaal geïn-stalleerde vermogen voor de verlichtingsinstallatie met 38,5%. Bij het gebruik van gewone elektriciteit vermindert de CO2-uitstoot met 85,2 ton per jaar.

Sociaal voordeelHet lichtcomfort voor de werknemers steeg met 145%.

TEChNOPOLIS®

Verhoging milieubewustzijn van de mede-werkers met doelgerichte communicatie

Technopolis® in Mechelen is het Vlaams doe-cen-trum voor wetenschap en technologie. Al expe-rimenterend kan de bezoeker – jong en oud – de wetenschap en de technologie die schuilgaan achter vertrouwde dingen ontdekken. Technopo-lis® neemt zijn verantwoordelijkheid in het be-wustmaken van het grote publiek over milieu en klimaatverandering. Maar ook intern streeft het bedrijf naar een groter milieubewustzijn van de 68 medewerkers.

Een eenvoudige manier om medewerkers te berei-ken, is het gebruik van simpele herhaalde bood-schappen. Zo deed iemand twee weken lang elke avond een ronde langs de burelen om na te gaan of de pc-schermen uitgeschakeld waren. Wiens scherm af stond, kreeg een :-) met de boodschap: “Je hebt je scherm bij het afsluiten van je pc uitge-zet. Bedankt om mee te besparen.” Wiens scherm niet uitgeschakeld was, kreeg een :-( met de boodschap: “Je bent vergeten om je scherm uit te zetten bij het afsluiten van je pc. Tracht ook mee te besparen en denk eraan. Bedankt.” Na twee weken was de boodschap begrepen: de meerder-heid van de kantoormedewerkers zette het scherm na de werkdag uit.

Om het gebruik van de hydraulische liften te verminderen, werd aan de personenlift volgende boodschap opgehangen: “Gebruik je eigen energie en neem de trap. Deze lift kost 1 euro per dag.”

Technopolis herinnert de laatste medewerker die de ruimte verlaat eraan het licht te doven door middel van opvallende teasers.

Technopolis stimuleert medewerkers om de trap te nemen in plaats van de lift.


1� Rendabeleinvesteringeninbeeld ecoTips

Technopolis sensibiliseert medewerkers die aan heteinde van de werkdag hun pc-scherm niet afsloten, met een ‘speciaal bericht’, kleurloos afgedrukt op kladpapier.

Aan de goederenlift werd een andere boodschap opgehangen: “Gebruik je eigen energie en neem de trap. Deze lift kost 2 euro per dag.” Vergelijkbare metingen wijzen niet onmiddellijk op een efficiënter gebruik van de liften, omdat hier waarschijnlijk ook gewenning optreedt. Een herhaling van de actie in een andere vorm is mis-schien nodig om het opnieuw onder de aandacht te brengen. Medewerkers krijgen van externen wel positieve reacties op de boodschap die aan de lif-ten hangt. Externen stellen hierdoor vaak zelf voor om de trap te nemen.

Al deze acties worden ook voorgesteld in de weke-lijkse Flash, de interne Technopolis®-nieuwsbrief. Wie de Flash leest, krijgt een goed beeld van de milieubetrokkenheid van Technopolis®. In de in-terne nieuwsbrief voor de medewerkers komen de verschillende projecten waaraan Technopolis® zijn medewerking verleent aan bod. Bijvoorbeeld de deelname aan ‘Dikke-Truien-Dag’, aan ‘Earth Hour’ waarbij de lichten (verlichtingspalen par-king, lichtreclame, …) gans de nacht gedoofd worden om elektriciteit te besparen en lichtvervui-ling te beperken, en aan het project ‘Bright Green Youth’, een wedstrijd voor jongeren over klimaat-verandering die georganiseerd werd in aanloop naar de COP15, de klimaatconferentie in Kopenha-gen. De Belgische jongeren die mochten deelne-men aan een vierdaagse conferentie in Sønderborg (DK), werden geselecteerd via een wedstrijd van Technopolis®.

Ook alle milieubewuste keuzes van Technopolis® worden toegelicht in de Flash: de keuze voor print-papier met 100% gerecycleerde vezel, het vervan-gen van neonverlichting in de lichtreclame aan de

gevel door LED-verlichting en het plaatsen van timers op de printers waardoor deze automatisch in- en uitschakelen en het sluimerverbruik buiten de kantooruren wordt gereduceerd.

Wekelijks wordt in de Flash ook een ‘milieutip’ gepubliceerd die afwisselend betrekking heeft op werk en op thuis; bijvoorbeeld “Doof de lichten als je als laatste persoon jouw deel van het kantoor-landschap verlaat.” Een tip voor het thuisfront is bijvoorbeeld “Je bent op zoek naar de meest ener-giezuinige diepvriezer. Welk model moet je kiezen? Een diepvrieskist, want die laat minder koude ontsnappen.”

De reacties van de medewerkers op dit soort ini-tiatieven zijn over het algemeen positief, zeker als ze op een originele of ludieke manier gebracht worden. Medewerkers communiceren hier ook on-derling over, wat het milieubewustzijn ten goede komt.

Economisch voordeel en milieuvoordeelKwantitatief meten of het milieubewustzijn ver-andert, is moeilijk. De resultaten in de vorm van energiebesparing kunnen wel gemeten worden en die zijn in de meeste gevallen bemoedigend en sporen aan om de acties en projecten verder te zetten. De bewustmakingsacties werken in op het ‘preventief’ gedrag van de medewerkers waardoor er altijd op een of ander milieuvlak een besparing, hoe klein ook, gerealiseerd wordt.

Sociaal voordeelDoor de milieutips ook op het thuisfront te betrek-ken, vergroot de slaagkans van een bewustma-kingsactie.

Rendabeleinvesteringeninbeeld 1�ecoTips

3. Ondernemen met minder energie

PINGuINLuTOSAEnergiebesparend project koelinstallatie

PinguinLutosa is gespecialiseerd in de ontwikke-ling, productie en verkoop van diepgevroren groen-ten, aardappelproducten (frieten en specialiteiten) en culinaire gebruiksklare bereidingen. De groep produceert en verkoopt ook versgekoelde, voorge-bakken frieten en aardappelvlokken.

De vestiging in Westrozebeke beschikt over een ammoniak koelinstallatie voor het invriezen van verse groenten tot diepvriesgroenten, alsook voor het stockeren van deze diepvriesgroenten.In werkelijkheid bestaat de koelinstallatie bij Pin-guinLutosa NV uit 9 compressoren, 11 condensors en in iedere te koelen ruimte 1 of meerdere ver-dampers. De figuur op pagina 16 geeft een sche-matische voorstelling van de koelinstallatie. Met deze koelinstallatie wordt de ammoniak tot -40°C afgekoeld om zodoende de ruimtetempera-tuur in de invriestunnel van de productie op -30°C te kunnen brengen. Deze extreem lage tempera-tuur is nodig om het product voldoende snel in te vriezen. Naast de productie wordt deze ammoniak ook ge-bruikt om de diepvriesstockages te koelen. Daar moet de ruimtetemperatuur -20°C zijn. Om deze ruimte op -20°C te houden is ammoniak van -40°C in principe te koud en heeft men met -30°C ruim

voldoende (een temperatuurverschil tussen het koudemiddel en de ruimtetemperatuur van 10°C is optimaal).Werken met ammoniak van -30°C in plaats van -40°C betekent dat de koelinstallatie minder diep moet koelen om de stockages op -20°C te houden, en dat er dus een grote hoeveelheid energie ge-spaard wordt. Om dit te realiseren, diende de koelinstallatie op-gesplitst te worden in twee verschillende circuits: één circuit met ammoniak van -40°C en één circuit met ammoniak van -30°C.

Bijkomend wordt ook het koelwater, dat gebruikt wordt om de producten af te koelen na het blan-cheren, gekoeld met ammoniak van -3°C in plaats van -15°C (tussendrukniveau). Ook hier betekent dit een grote besparing aan energie.

Economisch voordeelEr wordt een besparing van +/- 10% gerealiseerd op het totale energieverbruik.

MilieuvoordeelDe opsplitsing van de koelinstallatie in 2 verschil-lende circuits betekent een jaarlijkse besparing van 1.693 MWh of 677 ton CO2. Het gebruik van koelwater gekoeld met -3°C in plaats van (tussendrukniveau) -15°C levert een be-sparing van 1.987 MWh of 795 ton CO2 per jaar.


Sociaal voordeelVia informatie-affiches en vermelding in het tijd-schrift ‘Pinguin Files’ toont PinguinLutosa met de investering in dit project zijn engagement voor het milieu en duurzaamheid aan zijn personeelsleden. Dergelijke projecten brengen niet alleen een mi-lieu- en economisch voordeel met zich mee, maar het stimuleert de werknemers om samen met het management mee te bouwen aan een duurzame onderneming.

ICOZero waterverbuik in carwash

ICO, met vestiging in de Zeebrugse haven, is één van de belangrijkste stouwerijbedrijven voor roll-on/roll-off (RoRo) cargo. Het bedrijf levert scheeps- en terminalbehandelingsdiensten in-clusief Vehicle Processing, maritieme agentuur en logistieke diensten.

Een belangrijke opdracht in het gehele proces van de autobehandeling op een RoRo-terminal, is het schoonmaken van wagens volgens de specificaties van de klant. Daarvoor werd een state-of-the-art carwash gebouwd met een zero waterverbruik. Alle water wordt opnieuw aangewend en schoon-gemaakt via een hoogtechnologisch proces. De carwash bestaat uit een volledig automatische lijn in continu proces (via een trekband) waardoor er geen auto’s met draaiende motor worden aan-gereden voor de aan- en afvoer. 99 % van het ge-bruikte water is regenwater van het dak dat opge-vangen wordt in twee ondergrondse tanks van 90 en 45 m³. Het gebruikte water wordt opgeslagen in bovengrondse bezinkingstanks van 32 en 20 m³ vooraleer het gezuiverd wordt. Volledig hergebruik van dit water is mogelijk via zuivering met ver-schillende filters en fysico-chemie.

Het verlies aan water bedraagt minder dan 4 liter per wagen. Dit is water dat aan de wagen blijft hangen of verdampt.

ICO realiseert een carwash zonder waterverbruik.

Schematische voorstelling van de ammoniak koelinstal-latie bij PinguinLutosa.


Economisch voordeel De leidingwaterfactuur voor de carwash bedraagt 0 euro en er is slechts een minimale afvalfactuur. Het ‘groene imago’ kan gebruikt worden als com-mercieel argument, wat erg belangrijk is in de auto-industrie.

Milieuvoordeel Er wordt geen leidingwater verbruikt en de afval-stroom is heel beperkt. Door het gebruik van de trekband (zodat de motoren van de wagen niet moeten blijven draaien) realiseert men een brand-stofbesparing en een kleinere CO2-footprint.

Sociaal voordeel Werknemers zijn duidelijk fier op de state-of-the-art carwash. Door de trekband en een maximale wateropvang is de werkomgeving arbeidsvriendelijk. De carwash is geplaatst in een afgesloten ruimte en bevindt zich naast de verwarmde werkruimte voor verdere behandeling van de wagens zodat werknemers geen last hebben van uitlaatgassen en lawaai.

ALPROhealthy AlproAlpro, met vestiging in Wevelgem, is een sojavoe-dingsproducent.Om het personeel aan te zetten tot meer bewegen en gezonder leven werd het Healthy Alpro-project opgestart. Dit project omvat volgende concrete acties:

• Mogelijkheid tot aankopen bedrijfssportkledij (82 orders).

• Aanbieden van 20 bedrijfsfietsen voor het per-soneel tijdens lunchpauze.

• Deelname aan het Ik Kyoto-project (16 perso-nen).

• Deelname aan Bike to Work (33 personen) • Deelname Ploegentijdrit Gent-Wevelgem (12

personen).• Deelname Bedrijvenduatlon (2 personen)• Aanbieden van info via intranet met wandel-,

loop- en fietsparcours om tijdens de middag te sporten. Ook nuttige bewegingstips en tips rond gezonde voeding worden op het intranet geplaatst.

• Mogelijkheid tot aankoop Healthy Alpro Broodje (100% plantaardig broodje).

• Een Fruitbox wordt aangeboden aan het perso-neel.

• De Familiedag is ook heel sportief opgevat: mogelijkheid tot wandelen, fietsen, kiten, raften met heel het gezin.

• Er wordt een sportdag georganiseerd waarbij er tijdens de middagpauze mogelijkheid is om te lopen, wandelen, Nordic Walking, zwemmen, fietsen, Tai Chi en relaxatie. Er waren ook info-sessies rond ‘gezonde voeding’ en het gebruik van Wellpoint. Wellpoint is een toestel dat een indicatie geeft van bloeddruk, gewicht, vetper-centage, hartslag… Na de infosessie werd een kort rapport opgemaakt per persoon (100-tal deelnemers).

Alpro stelt tijdens de lunchpauze twintig bedrijfsfietsen ter beschikking van het personeel. Dit is slechts één on-derdeel van het Healthy Alpro-project, dat werknemers wil aanzetten tot meer beweging en een gezonder leven.

PinguinLutosa zorgt voor een mooie energiebesparing door de opsplitsing van de koelcircuits.


OptimaT installeerde een dataloggingsysteem dat toelaat het energieverbruik gedetailleerd op te volgen en extra besparingsmogelijkheden te detecteren.

• De mogelijkheid werd aangeboden om basis- of lactaattesten bij het fietsen, lopen of wandelen af te leggen met een rapport en een trainings-plan om bepaalde doelen te bereiken, waaron-der:

- Deelname aan Leiejogging 5km (15 personen) - Deelname aan Leiejogging 10km (34 personen) - Deelname aan Leiemarathon (10 personen)

• Er wordt een Familiewandeling georganiseerd vanuit het bedrijf.

Economisch voordeelEconomische voordelen zijn maar op lange termijn berekenbaar, maar logischerwijze heeft een ver-hoogde aandacht voor gezondheid een gunstige in-vloed op het terugdringen van absenteïsmecijfers en de economische kosten die hieraan verbonden zijn. Ook het personeelsverloop zal door een ster-ker engagement van de werknemers gunstig beïn-vloed worden.

MilieuvoordeelDeelname aan bepaalde mobiliteitsprojecten (bij-voorbeeld projecten rond duurzaam woon-werk-verkeer zoals Bike to Work en Ik Kyoto) resulteert in minder CO2-uitstoot.

Sociaal voordeel Samen sporten creëert een sterker sociaal weef-sel doordat mensen met elkaar in contact komen in een andere context dan het werk. Ook het enga-gement naar de werkgever wordt hiermee positief beïnvloed.

OPTIMA TEnergiemonitoring leidt tot extra bespa-ringsmogelijkheden

OptimaT is een toeleveringsbedrijf voor industrie en kmo, en biedt personen met een arbeidshandi-cap uit de regio aangepaste tewerkstelling aan.Door gebruik te maken van een datalogging-sys-teem voor de energiemeters, dat via het intern netwerk op pc beschikbaar is, kan het bedrijf de energieverbruiken nauwlettend in het oog houden.OptimaT is nu in staat om het elektriciteitsver-bruik van alle afdelingen in kaart te brengen, als-ook de verbruiken van de compressoren. Zo kan nu de locatie van de grootste verbruikers bepaald worden.Met deze gegevens wordt een actieplan opgesteld om het verbruik te reduceren. Volgende acties werden reeds ondernomen:• drukverlaging van de persluchtcompressoren

na monitoring via Metacentre;• extra controle op diverse machines die blijven

aanliggen;• bijregeling klok voor de buitenverlichting;• bijsturing van de buitenverlichting die onnodig

werkte;• uitschakeling van verlichting aan de laadkaaien

in de zomer;• correcte instelling van de klok voor de verwar-

ming na een stroompanne;• uitschakeling van UPS;• verandering van de instellingstemperatuur van

de airco van 21°C naar 24°C;• bijregeling van de klok van de voorbehande-

lingslijn aan de poederlakinstallatie.

START

1

The solar panels were stolen

go back to

the beginning

Lack of biomass skip one turn

2 5

8

Unexpected breakdown

go back to

the beginning

11121415

17

Hangover after the Electrawinds

party go back two places

19 20

24

The project has been licensed

go ahead

five places

25

27 262829

32

34

22

18

10

9

6

4

No wind today skip one turn

33

Good windconditions throw again

3

Favorable energy prices

throw again

7

FINISH

13

Sore muscles after spinning

sessionskip one turn

21

Cloudy day skip one turn

Excellent day on Belpex go forward

three places

16

23

Airplane delay go back

one place

31

30

Electrawinds maakt nieuwe werknemers vertrouwd met het bedrijf met een gepersonaliseerd ganzenbord-spel.


Alpro heeft aandacht voor de gezondheid van werknemers en neemt in dit kader diverse concrete en sportieve acties.

Economisch voordeelOptimaT verbruikt jaarlijks 720.000 kWh elektrici-teit en 1.590 MWh gas. Er werd al een besparing van 40.000 kWh elektriciteit (5,5%) en 35.000 kWh gas (2,2%) op jaarbasis gerealiseerd.

MilieuvoordeelDe gerealiseerde energiewinst is het equivalent van het elektriciteitsverbruik van elf gezinnen en het aardgasverbruik van twee gezinnen gedurende één jaar.De besparing zorgt voor een vermindering van de CO2-uitstoot met 210 ton op jaarbasis.

Sociaal voordeelHet systeem is zeer gebruiksvriendelijk en door de meettoestellen zichtbaar op te stellen wordt de betrokkenheid van alle werknemers bevorderd.

ELECTRAWINDSSpelenderwijs leren nieuwe werknemers het bedrijf kennen

Electrawinds ontwikkelt, bouwt en exploiteert diverse groenestroomprojecten in binnen- en bui-tenland en heeft zijn hoofdkantoor in Oostende.Electrawinds is een groeibedrijf en verwelkomt dus regelmatig nieuwe medewerkers. Om deze medewerkers vertrouwd te maken met het bedrijf werd een uniek ganzenbordspel ontwikkeld. Het ganzenbordspel wordt gespeeld door de nieuwko-mers in het bedrijf en het bord zelf is ingevuld met foto’s van de firma (realisaties, mensen, gebou-wen, initiatieven,enzovoort). Er wordt een vragenbestand opgemaakt van een 30 à 40-tal vragen over verschillende uiteenlo-pende topics en departementen (onder andere finance, HR, raad van bestuur, managementteam, groei van de firma,…). Kleine windturbines dienen als pionnen.Het ganzenbordspel wordt gespeeld met drie à vier groepjes van maximum vier medewerkers. De begeleider van het spel is iemand die al enkele ja-

ren in de firma werkt. Het winnende team ontvangt een prijs. Op deze manier wordt de kennis over de firma (mission statement, waarden, omzet, aantal medewerkers, landen, producten, leveranciers, partners, klanten, enzovoort) op een ludieke doch efficiënte manier verspreid in de organisatie. Als nieuwkomer in een snelgroeiende firma is het niet gemakkelijk om op korte termijn de bedrijfs-gegevens en weetjes te verzamelen. Dit spel komt aan deze behoefte tegemoet.

Economisch voordeelDe kostprijs van het ganzenbord is 480 euro voor het grafisch ontwerp en 120 euro voor de productie.De besparing situeert zich op het domein van de snelle integratie van nieuwe medewerkers. Er wordt geschat dat medewerkers gemakkelijk twee à drie uur tijd besparen. Als we rekenen met een gemiddelde loonkost van 50 euro per uur geeft dit voor 16 medewerkers per jaar een besparing van 2.400 euro per jaar (16 x 3 uur x 50 euro/uur). Het ganzenbord is een aantal jaar herbruikbaar. Het is gedrukt op een zeil met gaatjes en hangt op in het gebouw als decoratief element.

MilieuvoordeelEr zijn een aantal vragen over recyclage van ma-teriaal, tweezijdig printen,… in het vragenbestand opgenomen. Ook de mission statement en de be-drijfswaarde “met respect voor mens en milieu” wordt toegelicht aan de hand van een anekdotisch verhaal om het bewustzijn hierover te vergroten.

Sociaal voordeel Medewerkers voelen zich betrokken en geïn-formeerd. De reacties zijn zeer positief. Hoewel men initieel het concept van een ganzenbord wat “ludiek” kan vinden, merkt men zeer snel dat de meeste mensen een aantal basisparameters van de firma niet kennen. Doordat je het spel in groep-jes speelt, worden mensen samengebracht binnen een veilige “spel-omgeving” om hun kennis met elkaar te delen.



4. Cijfers spreken voor zichzelf

ODThODTh zet in op duurzaam transport!

Opslag en Distributie Ter Haeghe (ODTH) is al vijfentwintig jaar actief in het behandelen en de opslag van allerlei goederen, vooral in het seg-ment van de toegevoegde waarde logistiek, de zo-genaamde VAL-activiteiten (Value Added Logistics) zoals verpakken, palletiseren en labelen van pro-ducten en kwaliteitscontrole. ODTH beschikt over een groot netwerk binnen de regio Antwerpen en Vlaams-Brabant met vestigingen in Rumst, Wille-broek, Mechelen, Puurs en Sint-Katelijne-Waver. Alle magazijnen van ODTH zijn gebouwd naast autowegen, spoorwegen en waterwegen zodat op-timaal gebruik gemaakt kan worden van multimo-daal vervoer. Op dit moment heeft ODTH meer dan 250.000 m² grond ter beschikking, allen strate-gisch gelegen naast water-, spoor- en autowegen. Zo kunnen klanten zeer snel eigen magazijnen ter beschikking krijgen.In het kader van deelname aan het Milieucharter wenste ODTH als ‘groen’ transportbedrijf de car-bon footprint van het bedrijf te verminderen door de milieu-impact van het eigen goederentransport te reduceren.

Organisatie van het goederentransport De groep ODTH beschikt over een wagenpark van elf trekkers en een honderdtal trailers. Omdat ver-bruik en onderhoud een heel belangrijke kost zijn

en een grote invloed hebben op het milieu, heeft het bedrijf de laatste jaren sterk geïnvesteerd in nieuw materieel. Zo zijn reeds acht van de elf trek-kers geleverd met zuinige en milieuvriendelijke Euro-5 motoren. De vloot werd recent vernieuwd met zevenentwintig trailers voorzien van het ‘la-dungssicherungszertifikat’ ter bevordering van de veiligheid van de chauffeurs en de andere wegge-bruikers.ODTH probeert de vrachtwagencombinaties zoda-nig samen te stellen dat met zo weinig mogelijk kilometers een zo groot mogelijk volume kan ver-zet worden. In samenspraak met de chauffeurs werd een transportcharter opgesteld dat door alle chauf-feurs en verantwoordelijken wordt ondertekend. Hierin staat vermeld dat de planning zodanig dient opgemaakt te worden dat er zo weinig als mogelijk langs woonkernen hoeft gereden te wor-den.

Inleiding tot eco-drivingInvesteren in duurzame voertuigtechnologie alleen volstaat niet. Ook de wijze waarop de vrachtwagen wordt gebruikt, heeft een wezenlijke invloed op het milieu en de gebruikskosten. Een efficiënt vlootbe-heer betekent dus ook een rijstijltraining. Via de organisatie Key Driving Competences NV kregen de chauffeurs van ODTH een opleiding ge-relateerd naar het verwerven van een hedendaags, geactualiseerd rijgedrag, waarbij de nadruk lag


op het vlak van de ‘ecologische impact’ (Eco-Pro-actief Rijgedrag) en van de ‘duurzame veiligheid’ (Proactief Rijgedrag). Na een eerste kennismaking met de instructeur rijden de chauffeurs een rit in hun eigen rijstijl. Aan de hand van slides en filmbeelden wordt daarna uitleg gegeven over de basisprincipes van eco-driving, zoals het maximale koppel van een vrachtwagen, het vermogen en het belang van een juist toerental.Vervolgens rijdt de instructeur dezelfde rit met de nodige uitleg: hoe moet er geschakeld worden, hoe anticipeer je op het verkeer, … Dan is het weer de beurt aan de chauffeur die de rit rijdt met de aanwijzingen en de correcties van de instructeur.Na de rit worden de testgegevens besproken en krijgt de chauffeur uitleg over het gebruik van de gegevens uit de boordcomputer van de vrachtwa-gen. Tot slot volgt nog een eindevaluatie.

Via deze opleiding werd duidelijk dat je niet trager moet gaan rijden, maar wel dat je de juiste dyna-miek moet leggen in je rijgedrag.

Economisch voordeel Monitoring toonde aan dat de laatste twee jaren, door de investeringen in de vloot enerzijds en de opleiding eco-driving anderzijds, het gemiddelde dieselverbruik daalde van 48,38 liter naar 34,57 liter.

ODTH drong het gemiddelde dieselverbruik terug van 48,38 liter naar 34,57 liter, mede door het inschakelen van een opleiding eco-driving.

ODTH rust zijn wagenpark uit met milieuvriendelijke Euro-5 motoren.

Ecologisch voordeelRijden met een gelijkmatige snelheid is belangrij-ker dan snel optrekken en veel remmen. Op deze manier daalt de uitstoot van CO2 en fijne stofdeel-tjes en is er minder verkeerslawaai.

Sociaal voordeelHet rijcomfort voor de chauffeurs is verbeterd. De chauffeurs gaan automatisch rustiger rijden. Zij schakelen minder en ze laten de wagen uitrollen naar de verkeerslichten toe en op open afritten. De verkeersveiligheid verhoogt door een betere verkeersdoorstroming en door meer gelijkmatige snelheden.

VINKVermindering afval door ingrijpen op de procesvoering

De Groep Vink is actief in 14 Europese landen. De vestiging in Heist-op-den-Berg produceert het breedste assortiment kunststof halffabrikaten van Europa: platen, staven, profielen en folies, buizen en fittingen.

Vink ziet het als zijn plicht om op een zo milieu-vriendelijk mogelijke manier te functioneren door energievriendelijke machines te gebruiken, zo wei-nig mogelijk afvalstoffen te produceren en het la-waai tot een minimum te beperken. Op de website


www.vink.be toont Vink onder andere de evolutie van het percentage gerecycleerd materiaal en de vermindering van het waterverbruik.

Deelname aan het Milieucharter Provincie Ant-werpen is een uitstekend middel om deze milieu-doelstellingen te realiseren: Vink is al acht keer laureaat en het bedrijf neemt nu voor de negende keer deel.

De voorbije jaren lag de focus onder andere op het verminderen van de afvalstroom.Aan het begin van het afvalproject (circa 2000) werd de inhoud van de verschillende afvalcon-tainers geanalyseerd. Deze analyse toonde aan dat hier nog veel kon verbeterd worden. Na het sorteren van het afval was nog maar een halve restafvalcontainer nodig in plaats van twee. In de zaagloods werden de verschillende fracties rest-afval voortaan gescheiden: papier en karton, recy-cleerbare en niet-recycleerbare kunststoffen.Palletten en verpakkingsmaterialen van leveran-ciers worden zo veel mogelijk hergebruikt. De ma-gazijniers gebruiken enkel een minimale hoeveel-heid verpakkingsmateriaal bij het verzendings-klaar maken van het materiaal. Indien mogelijk worden de goederen onverpakt op de vrachtwagen geladen en geleverd.Sindsdien worden afvalmaterialen en recyclage-materialen maximaal geselecteerd en gestockeerd in het daartoe voorziene interne recyclagepark. Steeds meer afvalstromen worden beschikbaar gesteld voor recyclage: naast de klassieke stro-men als papier en karton, metaal, beschermfolie en verpakkingsfolie in polyethyleen, inktpatronen van printers en kopieerapparaten, wordt de laat-ste jaren ook ingezet op de verschillende soorten kunststoffen. De recyclage van niet minder dan zeven soorten kunststof werd geoptimaliseerd (PMMA-PC-PET-PVC-PS-PP-PE). De mate van

Vink maakte werk van het zoeken naar oplossingen om glasvezelversterkte kunststoffen uit de afval-stroom te halen.

recyclage werd uitgedrukt in cijfers. In 2008 resul-teerde de inspanningen in een recyclagegraad van 50%.

Ondanks de geleverde inspanningen ging Vink in 2009 opnieuw op zoek naar de knelpunten binnen zijn afvalbeleid op basis van de recyclagegraad, het afvalstoffenregister en een eindwerk ‘Kunst-stoftoepassingen en recyclagebeleid’ van een student van de Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, Campus De Nayer. Aan de hand van de verkregen resultaten werd ge-zocht naar mogelijkheden om de afvalstroom GVK (glasvezelversterkte kunststof) te verminderen in het restafval. Zo werd met de leverancier van GVK-materialen op-maat-leveringen afgesproken zodat zo weinig mogelijk restafval overblijft. Zaagres-tanten worden voortaan apart gestockeerd en zo mogelijk hergebruikt.Een revisie van de zaagmachines en optimalisatie van de zaagprogramma’s resulteerden in een ver-mindering van het restafval GVK. Goed sorteren kan enkel met gemotiveerde werk-nemers. Via regelmatige toolboxmeetings over recyclage en over het optimaliseren van verza-gingen in de zaagloods worden de werknemers gesensibiliseerd om milieubewust te denken en te handelen.

Door in te grijpen op de procesvoeringen en door de optimalisatie van het intern logistieke proces van afval en recyclage, realiseerde Vink op een jaar tijd een bijkomende reductie van het restafval met tien ton door te focussen op de afvalstroom GVK.

Economisch voordeelDoor in te grijpen aan de bron wordt een dubbele winst gegenereerd: minder grondstofverbruik, minder kunststofafval.


MilieuvoordeelDe hoeveelheid restafval werd gereduceerd met tien ton.

Sociaal voordeelWerknemers die op de werkvloer bewust omgaan met afvalstoffen passen dit ook toe in de privé-sfeer.

BELGOMILKBelgomilk werkt beleid rond ziekteverzuim uit

Belgomilk cvba uit Langemark produceert melk-poeder, geconcentreerde weiderivaten, boter en compoundboter, mozzarella- en cheddarkaas.Om het ziekteverzuim onder controle te houden, werd er binnen Belgomilk een gepast actieplan uitgewerkt dat zowel aandacht heeft voor de be-langen van de werknemer (geen heksenjacht creë-ren op afwezige werknemers) als voor de belangen

De evolutie van het percentage gerecycleerd materiaal wordt getoond op de website van Vink.

van de werkgever (terugdringen afwezigheden, da-ling van de loonkosten…).Het project doorliep drie fasen: er werd gestart met de analyse van de absenteïsmecijfers. Ver-


volgens werd een beleid rond ziekteverzuim uitgewerkt, dat voorgelegd werd op de onderne-mingsraad en aan het management. Tot slot werd aandacht besteed aan de feedback naar de werk-nemers.Volgend actieplan werd uitgewerkt:- Indien iemand een eerste maal ziek wordt tij-

dens het voortschrijdende kalenderjaar zal bij terugkomst een korte interpellatie met de di-recte leidinggevende volgen.

- Indien dit de tweede maal betreft, is er een gesprek met het afdelingshoofd. Hierbij wordt vermeld dat bij een volgende afwezigheid een medische controle volgt.

- Bij de derde afwezigheid wordt het gesprek met het afdelingshoofd en de lokale directie (plant manager) gevoerd, waarbij de fundamentele boodschap vooral bestaat uit een bijsturing.

De afwezigheidscijfers worden maandelijks be-sproken op de managementmeeting en op de on-dernemingsraad. Grafieken en cijfers verschijnen op de verschillende schermen en infoborden bin-nen het bedrijf. Aan de diverse afdelingshoofden gebeurt eveneens een rapportage volgens de Bradford-factor (F² x D). Dit is binnen de opvolging van absenteïsme een gangbare formule waarbij F staat voor frequen-tie (= het aantal maal afwezig) en D voor de duur (= het aantal dagen afwezigheid). Werknemers die gedurende een volledig kalenderjaar (1/1 tot 31/12) geen ziektedagen hebben, krijgen een fi-nanciële stimulans. Een bedrag van 35 euro netto wordt uitgekeerd in de vorm van waardebons voor de bedrijfswinkel.Zowel op het korte verzuim (‹ maand) als op het lange verzuim (tussen 1 maand en 1 jaar) is er een dalende trend merkbaar.

Economisch voordeelHet effect van de daling in het ziekteverzuim weer-spiegelt zich in de loonkosten. De directe kosten liggen lager door een merkelijke daling van de loonkosten voor gewaarborgd loon. Een lagere behoefte aan uitzendkrachten ter vervanging van zieke werknemers, weerspiegelt zich ook in de in-directe loonkosten.

Sociaal voordeelWerknemers zien dat collega’s die frequent af-wezig zijn, om welke reden dan ook, worden opgevolgd. Dit geeft hen een groter gevoel van rechtvaardigheid en zorgt ervoor dat onderlinge spanningen vermeden worden.

RECTICEL INSuLATIONCompetentiemanagement voor de onder-houdsdienst

Recticel Insulation produceert isolatiemateriaal en is gevestigd in Wevelgem.Uit een tevredenheidsonderzoek bij de verschillen-de afdelingen in het bedrijf kwam de onduidelijk-


heid over competenties en het evaluatiesysteem naar voor. Om dit te verhelpen, besloot het bedrijf om een systeem voor competentiemanagement in te voeren. Er werd gestart in de onderhoudsdienst, een kleinere afdeling met veertien personen. Via een bestaand systeem met een woordenboek van omschrijvingen werd voor iedere functie een jobomschrijving tot in detail uitgewerkt. De gege-vensinput voor de omschrijving kwam van de me-dewerkers (techniekers) zelf.

Door de halfjaarlijkse evaluatie van het profiel ten opzichte van de normen kan er bijgestuurd wor-den. Een bijkomend voordeel is dat de medewer-ker zelf zijn zwakke of sterke punten kan inschat-ten. De medewerker krijgt dan de mogelijkheid om te werken aan de zwakke punten door extra begeleiding of opleiding die samengebundeld zijn in een individueel opleidingsplan. Een betere op-leiding resulteert in optimale tevredenheid en een hoger niveau.Door de grotere duidelijkheid in de taken van hun job en die van de collega’s komt de communica-tiestroom in de afdeling beter op gang en weten ze wie ze moeten aanspreken bij moeilijkheden bij het uitvoeren van een taak. Door de betrokkenheid van de leidinggevende heeft die ook een betere kijk op het functioneren van de werknemers en kan hij ze sneller bijsturen.

Economisch voordeelDe medewerkers zijn gemotiveerder dan ooit. Ze hebben meerdere, goed omschreven doelen en weten waar ze nog wat moeten bijsturen en leren.

De sterktes en zwaktes van het team zijn beter gekend en de samenstelling van het team kan aangepast worden, zodat het eindresultaat, met name machines doen draaien, verbluffend is. Het percentage technische stilstanden is in de eerste maanden na invoering van het project al met 30% verminderd. Door een goede jobomschrijving voor iedereen krijgt het preventief onderhoud duidelij-ker vorm, waardoor problemen aan de installaties vermeden worden.

Het economisch voordeel van goed opgeleide tech-niekers is enorm. Goede techniekers zijn schaars op de markt waardoor het belangrijk is om de aanwezige competenties te gebruiken en te opti-maliseren.

MilieuvoordeelGemotiveerde techniekers hebben extra aandacht voor energiebesparende oplossingen en hebben oog voor het vermijden van bijvoorbeeld lekken aan pompen.

Sociaal voordeel- De medewerkers werden betrokken bij de op-

bouw van het systeem en het opstellen van de uitgebreide omschrijving die voor iedere functie is uitgewerkt.

- De werknemer heeft een beter inzicht in de an-dere functies, wat zorgt voor meer waardering van de collega’s.

- Het is duidelijker welke competenties de werk-nemer moet bezitten om mee te dingen naar een stijging in niveau (er zijn drie niveaus).

- De aangepaste evaluatie is heel gebruiksvrien-delijk, duidelijk, motiverend, ... en kan zowel door de chef als door de werknemer opgesteld worden.

- De omschreven taken en het loonbeleid zijn dui-delijker en transparanter.

- Het project zorgt voor een optimale sfeer tussen de medewerkers.

hAMANN INTERNATIONAL LOGISTICS Stapsgewijze overschakeling naar een pa-perless office

Hamann International Logistics uit Wetteren is ge-specialiseerd in logistieke dienstverlening.

Het bedrijf realiseerde een stapsgewijze overscha-keling naar een paperless office, waarbij men ge-start is met het elektronisch versturen van factu-ren naar klanten die aangesloten zijn bij Certipost en het elektronisch verwerken van binnenkomende

Foto: Hamann


facturen en transportdocumenten via Recomatics. In een volgende fase wil men zo veel mogelijk alle dossiers op een elektronische manier beheren, zowel op de operationele afdeling, als bij de alge-meen ondersteunende diensten.

Economisch voordeel - Lager papierverbruik (facturatiepapier, envelop-

pen, ..).- Tijdwinst doordat een derde minder facturen

geprint, gevouwen, gefrankeerd moeten wor-den.

- Meer gestroomlijnde verwerking van binnenko-mende facturen, met tijdwinst tot gevolg.

- Vermindering van postkosten, door het wegval-len van 30% papieren facturen.

Milieuvoordeel- Papierverbruik en drukwerk voor facturatie

wordt met 30% verminderd.- Afvalberg is verminderd (enveloppen, toners,

…).- Archieven worden digitaal bijgehouden.

Sociaal voordeel- Duidelijkere documentenstroom en opvolging

van dossiers, wat resulteert in tijdwinst op ver-schillende afdelingen.

- Klantentevredenheid doordat hun documenten-flow ook gedigitaliseerd wordt.

- Tijdwinst bij het eigen personeel.- Meten is weten indicator: 30% van klantenbe-

stand wil en krijgt hun facturen elektronisch.

’T VEERDe digitale kloof verkleinen

’t Veer uit Menen is een beschutte werkplaats. Het bedrijf heeft als missie een zinvolle tewerk-stelling creëren voor mensen met een arbeidshan-dicap. Doelgroepwerknemers van de beschutte werk-plaats ’t Veer vinden niet gemakkelijk de weg naar computeropleidingen op maat en stelden vaak de vraag om dit op te nemen in het opleidingsplan van de onderneming. Om hieraan tegemoet te

Paperless office bij Hamann


‘t Veer geeft informaticaopleidingen op maat van de doel-groepwerknemers in een volledig ingericht leslokaal.

komen, diende ‘t Veer een dossier in bij de Koning Boudewijn Stichting in het kader van de projectop-roep Close The Gap - PC Solidarity.Via dit project kon een vast leslokaal ingericht worden met twaalf computers, een beamer en een printer. Ook Microsoft, Ricoh, VDAB en een plaat-selijke serviceclub ondersteunen het project.Na de vakantieperiode van 2010 konden de doel-groepwerknemers een basisopleiding pc-gebruik volgen. De lessen werden gegeven door lesgevers die ervaring hebben met informaticaopleidingen voor de doelgroep.

Economisch voordeelBij verschillende opdrachten in ’t Veer wordt voor de uitvoering van het werk gebruikgemaakt van de computer en is een basiskennis nodig. Dankzij deze informaticaopleidingen verhoogt de inzet-baarheid van de werknemers.

Sociaal voordeelDe maatschappelijke integratie van de werkne-mers verbetert. Ze leren onder andere documen-ten opmaken, mailen, surfen, werken met teleban-kieren, gegevens en formulieren opvragen op het internet.

Ook het ouderlijk toezicht verbetert doordat ze kennis verwerven van programma’s die veelvuldig worden gebruikt door hun kinderen, zoals Face-book en chatprogramma’s.

Initial Textiles heeft het te spuien volume water teruggebracht tot 10% door gebruik te maken van regenwater, dat een lage geleidbaarheid heeft.

INITIAL TExTILES Gebruik van regenwater na omgekeerde osmose als suppletiewater

Initial Textiles NV uit Lokeren is een industriële wasserij die ook instaat voor verhuur en onder-houd van bedrijfskleding.

Het gebruik van zacht regenwater na omgekeerde osmose als suppletiewater voor de stoomketel geeft een aanzienlijke vermindering op het gebruik van stadswater en leidt tot minder energieverbruik door het beperken van de hoeveelheid water dat op hoge temperatuur moet gespuid worden. Door de lage geleidbaarheid van het regenwater wordt het te spuien volume water teruggebracht tot 10% van het volume bij gebruik van stadswater.

Economisch voordeel - Besparing stadswater: 17.000 euro/jaar.- Besparing aan gas door minder spuien: 6.000

euro/jaar. - Investering RO-installatie inclusief filters en

montage: 52.200 euro.- Kosten aan onderhoud en energie: 3.326 euro/

jaar. - Interne rentevoet investering = 28%.

Milieuvoordeel- Bespaard volume stadswater: 5.610 m3. - Inzetten van regenwater voor een hoogwaardige

toepassing. - Energiebesparing: 139.000 kWh primair.



Laureaten West-Vlaams Charter Duurzaam Ondernemen 2010-2011

Agripom/Warnez – TieltWassen en verpakken van aardappelen voor groot-distributieAlpro Comm. VA – WevelgemVervaardigen van sojaproductenARCOTEC bw – BruggeBeschutte werkplaatsArdo NV – ArdooieProducent van diepvriesgroentenAVC Group – KortrijkDesign producten in aluminiumAZ Damiaan – OostendeAlgemeen ZiekenhuisBarias – Roeselare(Her)verpakken van diepvriesproductenBELGOMILK cvba – YSCO nv – LangemarkProductie melkpoeder, geconcentreerde weide-rivaten, boter en compoundboter, mozzarella- en cheddarkaas en ijsproductenBetafence NV – ZwevegemOntwikkeling, productie en verkoop van afraste-ringsystemenBleijko – RoeselareProductie van betonklinkersBOSS paints NV – WaregemFabrikant gebouwenverven en groothandel verf en toebehorenCargill N.V. – IzegemVeredeling van eetbare oliënCargill Oil Packers bvba – IzegemBottelen van eetbare oliënDaikin Europe N.V. – OostendeProductie indoor en outdoor airconditioners, warmtepompen en waterkoelaggregatenDeceuninck NV - Hooglede-GitsExtrusie en veredeling (bedrukken, coaten, bekle-ven) van kunststofprofielen voor de bouwnijverheidDelaware Consulting – KortrijkAanlevering IT-oplossingen op maat van de klantenDessauvage Geert nv – IzegemGroothandel papier, printer supplies en kantoor-benodigdhedenElectrawinds – OostendeHoofdkantoor - realisatie van ‘groene energie’-projectenElectrawinds Biostoom nv – OostendeProductie groene stroom uit vaste biomassaGenencor International – BruggeEnzymbereiding door fermentatie voor diverse in-dustriële toepassingen

Goekint Graphics – OostendeDrukkerij (prepress - press - postpress)Greenbridge Incubator – OostendeStartcentrum voor hightech bedrijvenI.C.O. International Car OperatorsRO-RO TerminalIMOG – HarelbekeVerbrandings- en sorteerinstallatieIMOG – MoenGeïntegreerd afvalbehandelingscentrum met on-der meer stortplaats cat2, groencompostering en afvalrecyclagecentrumKanaal 127 cvba – KortrijkStartcentrum sociale economieMariasteen – GitsBeschutte werkplaatsModular Lighting Instruments - RoeselareOntwikkeling van designverlichting en architectu-rale lichtconceptenOptimaT – LichterveldeBeschutte werkplaatsPinguinLutosa Food Group, vestiging VANELO – Sint-Eloois-VijveProductie van versgekoelde en diepgevroren aard-appelproductenPinguinLutosa Food Group – vestiging PinguinLu-tosa - WestrozebekeProducent van diepvriesgroentenPOVLT – Beitem/RumbekeProvinciaal onderzoekscentrum voor landen tuinbouwRecticel Insulation – WevelgemProductie polyurethaan hardschuimplatenREO veiling cvba – RoeselareCoöperatieve groente- en fruitveilingRoularta Media Group – RoeselareDrukkerij en mediagroepTop-Mix – BruggeBreekwerf – betoncentrale - containerdienstTUI Travel Belgium – OostendeReisorganisatie - hoofdzetel BelgiëTVH – Thermote & Vanhalst – WaregemVerhuur heftrucks en hoogtewerkers, verkoop nieuwe en tweedehands machines, onderdelen en handling equipmentTyco Electronics Belgium EC – OostkampProductie elektromechanische componenten en inductieve systemen voor de automobielindustrieUnilin bvba Divisie Flooring / Decor – WielsbekeProducent van laminaatvloeren en gemelamineer-de spaan- en MDF-platenVandecasteele Houtimport - Aalbeke Import en export van gezaagd, onbewerkt hout

5. Laureaten 2010-2011



Vandemoortele Izegem N.V. – IzegemProductie van margarines en verpakte vettenVanhalst Trading – WevelgemOntwikkeling en groothandel van geboortege-schenkjes‘t Veer b.w.m. vzw – MenenBeschutte werkplaatsVleeswaren Depuydt NV – OostendeDistributiebedrijf - groothandel fijne vleeswaren, bereide gerechten en saladesVULKOPRIN nv – TieltProductie industriële wielen in polyurethaan en rubberWestlandia – IeperBeschutte werkplaatsWienerberger NV – divisie AalbekeProductie dakpannenWienerberger NV – divisie BeerseProductie gevelstenenWienerberger NV – divisie KortemarkProductie gevelstenenWienerberger NV – divisie TessenderloProductie snelbouwstenenWienerberger NV – divisie ZonnebekeProductie snelbouwstenen

Laureaten Milieucharter Oost-Vlaanderen cyclus 2010-2011

AHLERS Belgium nv – Evergem Aanbieden van open overslag voor lokale bedrij-ven die hun logistieke processen wensen uit te besteden en overzeese bedrijven die een Europees distributiecentrum wensen op te richtenAllgro nv – Sint-Lievens-HoutemWassen, snijden en verpakken van groenten en fruit

ArcelorMittal Gent – Gent Productie van onbekleed en bekleed vlakstaal (platen en rollen)ARONIA nv – Gent Schoonmaak, consultancy en facilitaire dienstver-leningAutobedrijf Ost – Wetteren Honda hoofdverdeler in Oost-Vlaanderen – Volvo erkende werkplaats – Shell tankstationAuwerprint nv – DendermondeZeefdrukkerij / OffsetdrukkerijBranson – Ninove Klein- en groothandel in werkkledij, veiligheids-schoenen en persoonlijke beschermingsmiddelenCargill – Gent Extractie van oliehoudende zadenCavalier nv – EekloProducent van chocoladeproducten zondertoegevoegde suikersCBR Cementbedrijven nv – Sint-Kruis-WinkelProductie, verkoop en levering van cement enbindmiddelenCogen energy – Eeklo Projectontwikkeling, realisatie en uitbating van biomassa-WKK-projectenCytec Surface Specialties – DendermondeProductie van radcure monomeren voor acrylaat-harsenDe Hauwere nv – DendermondeZeefdrukkerij / OffsetdrukkerijDeLaval nv – DrongenProductie van detergenten en hygiëneproducten voor de melkveehouderijDerde Construct nv – WichelenRenovatie van parkeerdaken; infrastructuurwerken en wegenbouw



Drukkerij De Cuyper nv – ZeleRotatie heatset drukkerijDrukkerij Schaubroeck NV – Nazareth DrukkerijDynea – Gent Productie van harsen voor de houtindustrieEco Print Center nv – Lokeren Drukken van kranten en magazines op ecologische waterloze technologieEOC Belgium Adhesive Division Evergem – EvergemProductie van lijmenEOC Belgium Latex Division II - Evergem – EvergemProductie van gecarboxyleerde butadiëenstyreen latexEOC Belgium Oudenaarde - EOC Management - EOC Logistics – OudenaardeProductie latex, compound en basisproducten de-tergentindustrieEOC Surfactants - Evergem – Evergem Productie van basisproducten voor zeep- endetergentindustrieHamann International Logistics NV – Wetteren Logistieke dienstverleningHavenbedrijf Gent agh – Gent Diensten in verband met vervoer over waterHonda Belgium Factory NV – Aalst Lakken en verpakken van bumpers, magazijnbe-heer van bumpers en body parts voor de Europese wisselmarktHonda Europe NV – Gent Het gecentraliseerde beheer en controle van alle logistieke operaties in Europa, Afrika en het Mid-den-Oosten, voor alle Honda-producten en hun wisselstukken en de ontwikkeling en beheer van informaticasystemenInitial Textiles nv – LokerenLinnenverhuur - onderhoud en herstelling van be-drijfskledijKaHo Sint-Lieven - Campus Dirk Martens – AalstOnderwijs - onderzoek - dienstverleningKoeltechniek De Ryck - De Ryck Klima – Melsele Commerciële en industriële koelinstallaties

KTN Truck & Trailer Service nv, afd. Silo Cleaning Kallo - In- en uitwendig reinigen van tankvoertui-gen na transport van niet-ADR productenLima Natuurvoeding NV / Hain Europe NV – Aalter Distributie en productie van levensmiddelenMaes Dakwerken – Buggenhout Dakwerken, plaatsen zonnepanelen en isolatie-werkenMeyland NV – Adegem Ontwerp, productie, plaatsen en onderhouden van interne transportsystemen en machinesMilliken Europe BVBA – Gent Versterkingsweefsel voor rubberindustrieMovianto Belgium Dirk Raes NV – Drongen Transport en opslag van geconditioneerdefarmaceuticaNieulandt Recycling nv – Aalst Schroothandel, aan- en verkoop en sortering van oude metalen, erkend depollutiecentrum voor au-towrakkenNIKO NV – Sint-Niklaas Productie van elektrisch installatiemateriaalNRD NV – Beveren-Waas Producent kartonnen displays en POS-materiaalOnze Lieve Vrouw van Troost vzw - az Sint-Blasius Dendermonde - Algemeen ziekenhuisOVMB - Oostvlaams Milieubeheer – GentStortplaats industriële afvalstoffen en solidificatie-sinstallatiePlastal – Gent Spuitgieten, lakken, monteren en sequentiëren van bumpersetsSolutia bvba – Gent KunststofverwerkingTransport Mervielde nv – Ertvelde-Rieme Nationaal en internationaal tanktransport en tank-reinigingTrition BVBA – Wetteren Industriële wasserij voor horecalinnenVanas Engineering nv - Vanas nv - Vanasoft nvKruibeke - Groothandel in machines, werktuigen en verbruiksgoederen



Laureaten Milieucharter Kempen en Mechelen cyclus 2010-2011

Alcatel-Lucent Bell NV – Antwerpen Ontwikkeling telecomapparatuurAmival – Turnhout Beschutte werkplaatsAntilope – Lier Grafi-mediagroepAntwerp Bulk Cleaning – Antwerpen Cleaninghal voor inwendig reinigen van tankwagensBelgian Refining Corporation – Antwerpen PetrochemieBeneens – Olen Algemene aannemer van bouwwerkenContinental Automotive Benelux – Mechelen Productie ABS-remsystemen voor personenwagensDierenpark Planckendael – Muizen DierenparkDrukkerij Michiels – Booischot DrukkerijGE Water&Process Technologies – HerentalsAanmaak producten voor proceswaterbehandeling en verdeling van waterbehandelingsinstallaties

Vandenbussche nv – Aalter Algemene bouwondernemingVictor Buyck Steel Construction – Eeklo Vervaardigen van metalen constructies of delen ervanVoka - Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen Dendermonde - BedrijvenorganisatieVolvo Cars Gent, – GentAuto-assemblageVondelmolen nv – Lebbeke Fabricatie en verkoop van peperkoekX-trans bvba – Aalter Transportonderneming

Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen – AntwerpenAdministratieve dienstenHarzé.J - Van Est NV – Herentals Groot- en kleinhandel oude metalenHAVI Logistics – Olen LogistiekImpextraco – Heist-op-den-Berg Productie en verkoop veevoederadditievenInternationaal Vervoer Hendrickx – HulshoutInternationaal transportKMDA Zoo Antwerpen – Antwerpen DierenparkNOF Metal Coatings Europe – GrobbendonkProductie watergedragen coatingsODTH – Willebroek LogistiekOrakel België – Retie Polsbandjes, houwtouwen, ballonnen, jetons, bal-len voor ballenbaden, roerstaafjesPrayon – Puurs Productie, opslag en verkoop van fosfatenRenotec NV – Geel Renovatiewerken aan gevels (incl. glas in lood), beton, asbestverwijderingStanley Works Belgium – Mechelen Distributie gereedschappenTechnische Werkplaats gemeente Olen – Olen Hout- en metaalbewerking, onderhoud voertuigen en magazijnURS – Antwerpen Reddings- en sleepdienstenVan Roey – Rijkevorsel Algemene aannemer van bouwwerkenVanhout – Geel Algemene aannemer van bouwwerkenVink – Heist-op-den-Berg Productie kunststof halffabrikaten


Duurzaam Ondernemen,gewoon doen

Voor meer informatie omtrent het Charter Duurzaam Ondernemen of de Milieucharters:[email protected] • [email protected] • [email protected]

tel. 050 40 73 70 • tel. 052 33 98 33 • tel. 014 56 30 30

Voor het vijfde jaar op rij, publiceert het magazine ecoTips een selectie van realisaties van Charter-bedrijven uit West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Mechelen en Kempen in een autonome brochure ‘Rendabele investeringen in beeld’.Hoewel deze initiatieven werden uitgewerkt in functie van een specifieke situatie, blijken zij vaak een overdrachtelijke waarde te hebben, waardoor ze ook in andere bedrijven en sectoren hun nut kunnen bewijzen. We hopen dat deze brochure de lezer zal inspireren en aanzetten om ook binnen de eigen onderneming of organisatie over te gaan tot duurzame initiatieven en acties!

DUURZAAM ONDERNEMENWest-Vlaams CHARTER

Mens&

Milieu

TRENDS IN SUSTAINABILITY

Rendabeleinvesteringenin beeld (5)

Rendabele investeringen in beeld -...

Documents

Transcript of Rendabele investeringen in beeld -...