X Ah G e m e e n t e G e I d e r m a I s e n Culemborg M A A S D R I E L

Gemeente Lingewaal

gemeente gemeente Tiel gemeente Gemeente Neder-Betuwe Zaltbomme West

Maas en Waa

Regionaal Convenant Wonen en Zorg december 2015

Rivierenland

- provincie Mede mogelijk gemaakt door Gelderland

De parti jen:

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Buren, gevestigd in Maurik en kantoorhoudend aan De Wetering 1, 4021 VZ in Maurik, gelet op het collegebesluit van 10 november 2015 (B&W/15/01643), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouder S.T. Kleinde Jong hierna te noemen: gemeente Buren,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Culemborg, gevestigd in Culemborg en kantoorhoudend aan Ridderstraat 250, 4101 BK in Culemborg, gelet op het collegebesluit van 11 augustus 2015 (1525967/1050), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd door wethouder C. Stolwijk, hierna te noemen: gemeente Culemborg,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Geldermalsen, gevestigd in Geldermalsen en kantoorhoudend aan Kuipershof 2, 4191 KH in Geldermalsen, gelet op het collegebesluit van 29 september 2015 (15.000374), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouder N. Wiendels, hierna te noemen: gemeente Geldermalsen,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Lingewaal, gevestigd in Asperen en kantoorhoudend aan Raadhuisplein 3, 4147 AN in Asperen, gelet op het collegebesluit van 22 september 2015 (Z1511314), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouder E.P.H.M. van Sambeek, hierna te noemen: gemeente Lingewaal,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Maasdriel, gevestigd in Kerkdriel en kantoorhoudend aan Kerkstraat 45, 5331 CB in Maasdriel, gelet op het collegebesluit van 13 oktober 2015 (nummer 4.4), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouders G.P. van den Anker en M.P.C.G. BlaauwhofTheunissen, hierna te noemen: gemeente Maasdriel,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Neder-Betuwe, gevestigd in Opheusden en kantoorhoudend aan Burgemeester Lodderstraat 20, 4043 KM in Opheusden, gelet op het collegebesluit van 13 oktober 2015 (Z/13/22356), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouder J.W. Keuken, hierna te noemen: gemeente NederBetuwe,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Neerijnen, gevestigd in Neerijnen en kantoorhoudend aan Van Pallandtweg 11, 4182 CA in Neerijnen, gelet op het collegebesluit van 28 september 2015 (nr. 2.9), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouder T. Kool, hierna te noemen: gemeente Neerijnen,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Tel , gevestigd in Tiel en kantoorhoudend aan Achterweg 2, 4001 MV in Tiel, gelet op het collegebesluit van 1 december 2015 (3.C.5), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouder H.A. Driessen, hierna te noemen: gemeente Tiel,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente West Maas en Waal gevestigd in BenedenLeeuwen en kantoorhoudend aan Dijkstraat 11 , 6658 AG in BenedenLeeuwen, gelet op het collegebesluit van 25 augustus 2015 (15int465), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouders A.P.M. van Swam en S.A.M. Bos, hierna te noemen: gemeente West Maas en Waal,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Gemeente Zaltbommel, gevestigd in Zaltbommel en kantoorhoudend aan Hogeweg 11 , 5301 LB in Zaltbommel, gelet op het collegebesluit van 13 oktober

C o n v e n a n t W o n e n 8t Z o r g 2016 - 1 -

2015 (BBV 167127), hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd krachtens volmacht door wethouders A.C. Bragt en A.C. van Balken, hierna te noemen: gemeente Zaltbommel,

De publieksrechtelijke rechtspersoon, Regio Rivierenland, openbaar lichaam als bedoeld in de Wet gemeenschappelijke regelingen, gevestigd in Tiel, kantoorhoudend aan J.S. de Jongplein 2, 4001 WG in Tiel, gelet op het besluit van 10 juni (15.0001091) hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd door de voorzitter R. van Schelven, hierna te noemen: Regio Rivierenland,

Overwegende:

1. Dat als gevolg van de hervorming van de langdurige zorg meer mensen met een zorgvraag in de eigen woning moeten blijven wonen met ambulante ondersteuning en zorg.

2. Partijen tot doel hebben regionaal samen te werken aan gemeentegrensoverschrijdende vraagstukken op het terrein van wonen en zorg die voortvloeien uit de hervormingen in het sociale domein bij de deelnemende gemeenten.

3. Zij daartoe in 2013 een onderzoek uit hebben gevoerd naar de effecten van het rijksbeleid om wonen en zorg te scheiden. Op basis daarvan is in april 2014 de notitie 'Regionale visie en thema's wonen en zorg' opgesteld als opstap naar voorliggend convenant. Deze visie is vastgesteld in de programmaraden van Regio Rivierenland. Alle gemeenteraden hebben hun zienswijze gegeven en hebben draagvlak getoond voor de visie en de uitwerking daar-van naar een convenant

4. Zij willen bevorderen dat inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen. Kernbegrip-pen vanuit de regionale visie daarbij zi jn: Thuis best', 'Zorg dichtbij, als het kan', 'Samen voor op maat'.

5. Partijen kunnen lokaal een visie, afspraken en uitvoeringsprogramma hebben met partners, waardoor partijen reeds invulling hebben gegeven aan afspraken in dit regionale conve-nant. Dat kan betekenen dat in de uitvoering wisselende coalities ontstaan met verschillen-de inspanningsverplichtingen. Dit wordt in het uitvoeringsprogramma geregeld.

Komen het volgende overeen:

C o n v e n a n t W o n e n 8i Z o r g 2016 - 2 -

1. Zelfstandig thuis wonen

De beschikbaarheid van voldoende woningen waar mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kun-nen wonen en waar zorg geboden kan worden, is voor de partijen een urgent vraagstuk. Mensen wonen het liefst zo lang mogelijk zelfstandig thuis in de eigen vertrouwde omgeving. En het beleid van de rijksoverheid is gericht op het scheiden van wonen en zorg, waardoor mensen met een lage zorgbehoefte geen indicatie meer krijgen voor een permanent verblijf in een zorginstelling. Zij zul-len in hun eigen woning adequate, ambulante zorg moeten kunnen krijgen.

1.1. Bestaand aanbod

Woningen 1. Er zijn op dit moment getalsmatig voldoende geschikte (fysiek toegankelijke) huur- en

koopwoningen voor senioren en andere mensen met een fysieke beperking om aan de vraag ernaar te voldoen. 700fo van de mensen met een fysieke beperking woont echter in een woning die niet geschikt is. Partijen gaan in overleg met de corporaties om regionale afspraken te maken over het uniform registreren van aangepaste woningen en aanbieden en toewijzen van aangepaste woningen om er voor te zorgen dat reeds aangepaste wonin-gen na verhuizing wederom worden bewoond door mensen met een fysieke beperking.

2. Partijen vinden het belangrijk dat inwoners zich bewust zijn van de mogelijkheden om zelf de woning preventief geschikt te maken om zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. Dit is momenteel vorm gegeven via de lokale bewustwordingscampagnes 'Opplussen'. Elke gemeente bepaalt welke instrumenten zij de komende jaren verder inzet (bijvoorbeeld www.geldersehuistest.nl, communicatie, promotiemateriaal en vrijwillige woonadviseurs). De concretisering van dit punt wordt opgepakt in het uitvoeringsconvenant waarbij de ge-meenten zelf hun inspanningsverplichtingen op dit terrein vastleggen met elkaar.

3. Als gevolg van het scheiden van wonen en zorg staan meerdere zorgaanbieders en corpo-raties voor een transformatieopgave in het bestaande zorgvastgoed. Een deel van de in-tramurale plaatsen zal verhuurd gaan worden als zelfstandige huurwoningen op de reguliere woningmarkt. Partijen maken in regionaal verband afspraken met de provincie hoe hiermee om te gaan in relatie tot de omvang van het woningbouwprogramma.

Accommodaties (maatschappeli jk vastgoed) 4. Accommodaties voor ontmoeting in combinatie met activiteiten (dagopvang, dagbesteding)

hebben een belangrijke functie voor het welzijn van mensen die langer thuis wonen en om mantelzorgers te ontlasten in hun taak. Deze accommodaties 1 zijn eigendom van een ge-meente, corporatie, zorgorganisatie of derde. De financiering van een deel van deze ac-commodaties is veranderd doordat de gelden voor begeleiding zijn overgeheveld van de AWBZ naar de Wmo. Het voortbestaan voor sommige gemeenschappelijke accommodaties staat onder druk. Partijen, maar ook andere organisaties zoals corporaties en zorgorganisa-ties, hebben er belang bij dat deze accommodaties adequaat benut worden voor een brede doelgroep en elkaar versterken in plaats van te beconcurreren. Ook willen partijen voorko-men dat een functie ingekocht wordt die reeds elders aangeboden wordt. Op lokaal niveau stimuleren partijen samenwerkingsverbanden die zorgen voor afstemming en het optimali-seren van het gebruik van deze accommodaties zodat de gewenste accommodaties voor de

Voorbeelden: buurthuis, wijkcentrum, MFA, zwembad, zorginfrastructuur, dagopvang, dagbesteding, ont-moetingsruimte.

^Rivierenland C o n v e n a n t W o n e n 8i Z o r g 2016 - 3 -

verschillende doelgroepen in stand worden gehouden. Stimuleren vindt plaats door partijen samen te brengen in overleg.

5. Om de afstemming van het gebruik van de accommodaties te bevorderen zullen partijen een inventarisatie doen naar de verschillende accommodaties in de betrokken gemeenten waardoor inzicht ontstaat in het aanbod van accommodaties met een ontmoetingsfunctie en/of activiteiten voor zorgdoelgroepen. Daarbij zal specifiek worden stilgestaan bij de voorzieningen met een bovenlokale functie.

6. De afstemming en monitoring van voorzieningen met een bovenlokale functie vindt regio-naal plaats. Datzelfde geldt voor het initiren van dergelijke bovenlokale voorzieningen.

1.2. Nieuwbouw/nieuwe woonzorginitiatieven

7. Bij (een deel van) de nieuwbouw van woningen zullen partijen een programma van eisen hanteren waarin eisen worden gesteld aan fysieke toegankelijkheid. Per project/locatie kan de betreffende gemeente bepalen voor hoeveel woningen het regionale programma van ei-sen van toepassing is.

8. Bij nieuwe initiatieven voor huisvesting van zorgdoelgroepen wordt primair gekeken naar de mogelijkheden in de bestaande woningvoorraad of gebouwen. Partijen zullen in eerste instantie het bestaande vastgoed in de omgeving waar realisatie van het nieuwe zorginitia-tief beoogd wordt, benutten. Pas wanneer daar geen mogelijkheden zijn of als dat aanbod onvoldoende aansluit bij de vraag, zal nieuwbouw plaatsvinden. Toevoeging van woonzorg-vormen dient op kleinschalig niveau 2 plaats te vinden. Partijen gaan regionaal een afwe-gingskader opstellen voor nieuwe zorginitiatieven, waardoor gemeenten snel en onderbouwd aan initiatiefnemers kunnen laten weten of hun initiatief kans maakt om gere-aliseerd te worden in de gemeente of regio. De toetsing vindt door de gemeente plaats op criteria zoals markt, doelgroep, locatie.

9. Partijen stellen een regionaal programma van eisen op voor huisvesting van bepaalde zorgdoelgroepen (wonen voor mensen met dementie, wonen voor mensen met een ver-standelijke beperking) in nieuwbouw en in inpassing in bestaande voorraad. De gemeente kan bepalen of het regionaal programma van eisen van toepassing is. De toetsing vindt plaats door de gemeente of namens de gemeente ingehuurde organisatie.

10. Partijen stimuleren bij het verstrekken van subsidies aan en het aangaan van contracten met aanbieders om informatie over hun (nieuwe) activiteiten, diensten of voorzieningen op te nemen in de regionale sociale kaart. Deze sociale kaart wordt ingezet in de sociale wijk-teams.

2. Clustering van intensieve, special ist ische zorg

Als er sprake is van zeer intensieve zorg of specialistische zorg kan de zorg geclusterd worden in kleinschalige voorzieningen met een bovenlokale of -regionale functie op een bepaalde locatie in de regio. Kleinschalige voorzieningen blijven bij voorkeur verspreid over de regio aangeboden en niet per se in de grotere kernen. Sommige doelgroepen hebben juist baat bij het wonen in een rustige omgeving in een kleiner dorp.

De mate van kleinschaligheid is onder andere afhankelijk van de (zorgzwaarte van de) doelgroep, locatie, economische haalbaarheid.

C o n v e n a n t W o n e n 8i Z o r g 2016 - 4 -

11. Partijen hechten aan het behoud van de huidige ligging van het zorgvastgoed voor senio-ren, mensen met een beperking en mensen met een psychische aandoening (GGZ) in de betrokken gemeenten. Partijen monitoren lokaal de plannen van zorgaanbieders rondom hun zorgvastgoed. Als de plannen effect hebben op de regionale markt van vraag en aan-bod aan zorgvastgoed, worden deze plannen gemeld in de regionale projectgroep, (zie hoofdstuk 4).

12. Partijen realiseren zich dat zeer intensieve zorg of specialistische zorg niet in elke gemeen-te aangeboden kan worden. Omdat de doelgroep lokaal beperkt in aantal is en er een be-paalde omvang nodig is van zorgvragers om een gezonde zorgexploitatie te realiseren. Dit betekent dat voor bepaalde vormen van (wonen met) zorg een inwoner naar een andere gemeente dient te verhuizen, in of buiten de regio. Het gaat hierbij om intensieve of spe-cialistische zorg aan doelgroepen in woonvormen met een bovenlokale of zelfs bovenregio-nale functie, bijvoorbeeld woonvormen voor mensen met autisme, doofblindheid, schizofrenie of een verpleeghuis met een specifieke signatuur.

13. Woonzorginitiatieven met een bovenlokale functie worden gemeld in de regionale project-groep om samen goed op de hoogte te blijven van ontwikkelingen en kansen op de regio-nale markt. Op dat moment wordt afgewogen of er regionaal behoefte is, of het aanvullend is op aanbod in de regio of aanpalende gemeenten buiten de regio, in welke gemeente het initiatief het beste gerealiseerd kan worden en welke vervolgacties genomen worden.

14. Indien het woonzorginitiatief met een bovenlokale functie gerealiseerd wordt in n van de

regiogemeenten, zullen voorafgaand aan realisatie afspraken gemaakt over het oplossen van knelpunten.

15. Partijen zorgen ervoor dat intern alle signalen voor nieuwe zorginitiatieven in combinatie met wonen op een centraal punt binnen de eigen gemeente binnenkomen.

3. Mantelzorg

Met woongerelateerde maatregelen kunnen mantelzorgers ontlast of ondersteund worden waardoor zij de zorg voor hun naasten beter kunnen blijven volhouden. Het scheelt reis- en regeltijd en energie van de mantelzorgers als zij dichtbij degene wonen die zij mantelzorg verlenen. Het voor-komt een groter beroep op professionele ondersteuning en zorg. Recent is door een verandering van het omgevingsrecht het bouwen of plaatsen van een mantelzorgwoning vergunningvrij gewor-den mits voldaan wordt aan de algemene voorwaarden van bijbehorende bouwwerken (zie tekst-vak).

Mantelzorgwoningen: er moet nog steeds worden voldaan aan het Bouwbesluit, waarin eisen staan over bijvoorbeeld veiligheid, gezondheid, milieu en isolatie. Wanneer een mantelzorg-woning qua omvang of bouwplaats niet voldoet aan de voorwaarden voor het vergunningvrij bouwen of wanneer de plannen niet overeenkomen met het bestemmingsplan, moet er toch een vergunning aangevraagd worden. Deze procedure is verkort naar 8 weken.

jfUQlliYerenlard C o n v e n a n t Wonen 8i Z o r g 2016 - 5 -

16. Partijen stellen een regionaal kader op voor mantelzorgwoningen die lokaal desgewenst nader uitgewerkt kan worden. Thema's zijn onder meer: aansluiting op bestemmingsplan, definitie mantelzorg, gevolgen verandering omgevingsrecht, inzet thuistechnologie, effect op woningbouwprogramma, registratie in BAG, handhaving.

17. Partijen zullen burgers goed informeren over de voorwaarden waaraan een mantelzorgwo-ning 3 bouwtechnisch moet voldoen en welke gevolgen er kunnen zijn voor gemeentelijke heffingen, uitkeringen, toeslagen en indicaties voor zorg en ondersteuning. Daarbij zullen partijen ook tips geven over de inrichting en plattegrond van een mantelzorgwoning, zodat de woning geschikt is om adequaat zorg te verlenen en goed toe- en doorgankelijk is voor de verzorgde.

18. Het moet gemakkelijker worden om als mantelzorger en verzorgde dichtbij elkaar te wo-nen. Partijen gaan samen met de corporaties de mogelijkheden onderzoeken voor het:

a. voorrang bieden aan mensen die mantelzorg verlenen of verzorgd worden, tenzij de slaagkansen van reguliere woningzoekenden onevenredig daardoor worden in-geperkt

b. selecteren van woningtypen/complexen waar mogelijkheden zijn om -indien ge-wenst- een mantelzorgwoning te realiseren (bijvoorbeeld groenstrook naast de wo-ning).

19. Partijen willen snel (binnen drie maanden na aanvraag) en adequaat een tijdelijke mantel-zorgunit of -woning kunnen regelen voor een mantelzorger of verzorgde. Zij stellen daar-voor een regionaal stappenplan op dat betrokken gemeenten intern kunnen hanteren.

4. Procesorganisatie

Uitvoering Voor de realisatie van dit convenant is samenwerking noodzakelijk met partners, zoals woningcor-poraties en zorgorganisaties. Het convenant is verbonden met een uitvoeringsprogramma 'wonen en zorg'. Het uitvoeringsprogramma wordt door de samenwerkende gemeenten jaarlijks gevalu-eerd en geactualiseerd in termen van t i jd , geld, prioriteit, kwaliteit en effectiviteit. De regie ligt bij het Regiokantoor.

Relatie met Woonagenda en Woonladder Gelijktijdig met dit convenant wordt er ook gewerkt aan regionale afspraken over het wonen (Regi-onale Woonagenda) en een samenhangende en sluitende keten van woon- en opvangvoorzienin-gen 4 (Woonladder). Er is inhoudelijk overlap, nameli jk' langer zelfstandig wonen'. Hierover heeft afstemming plaatsgevonden en in de uitvoeringsprogramma's van alle drie projecten is dezelfde werkwijze gehanteerd.

3 Wij onderscheiden de volgende typen mantelzorgwoningen: bestaand gedeelte van woning of bijgebouw dat geschikt wordt gemaakt voor bewoning ' (t i jdeli jke) zorgunit met slaap- en/of badkamer een ti jdeli jke zelfstandige woning op het erf van de mantelzorger of de verzorgde permanente aanbouw van een huis die onderdeel uitmaakt van het hoofdgebouw permanent bijgebouw. Bron: vragen en antwoorden mantelzorgwoningen, januari 2015, ministerie van VWS.

4 Zodat niemand meer onvrijwillig dakloos is.

jjPjjQ ff ivie re n fa n d C o n v e n a n t Wonen h Z o r g 2 0 1 6 - 6 -

Monitoring De verantwoordelijkheid voor het monitoren van de in dit convenant vervatte afspraken komt te liggen bij een cordinator bij het Regiokantoor. Voortgang wordt elk jaar gerapporteerd in het eer-ste bestuurlijke overleg van het jaar.

Ambtelijk In de regionale projectgroep met beleidsmedewerkers wonen en sociaal domein worden relevante beleidsontwikkelingen op het terrein van wonen en zorg besproken en vindt de monitoring van het convenant plaats.

Bestuurli jk De Stuurgroep Wonen en Zorg bereidt het regionaal portefeuillehoudersoverleg Wonen en Zorg voor en wordt daarbij gevoed door de regionale projectgroep. De portefeuillehouders bespreken de voortgang van de uitvoering van het convenant. Daarin vindt tevens afstemming plaats met de projecten Woonagenda en Woonladder.

Geldigheid Dit convenant kent een doorlooptijd tot en met 2020 of zoveel eerder als er een nieuw convenant tussen partijen vastgesteld wordt dat ter vervanging van het onderhavige convenant dient.

Getekend 8 december 2015 in Tiel door:

S.T. Klein-de Jong I Wethouder Wmo BUREN I

C. Stolwijk Wethouder Wonen CULEMBORG

-

N. Wiende s Wethouder Wonen GELDERMALSEN

E.P.H.M. van Sambeek Wethouder Wonen LINGEWAAL

gjg Rivierenland C o n v e n a n t W o n e n S. Z o r g 2 0 1 6

MAASDRIEL G.P. van den Anker Wethouder Wonen

r wonen

M.P.C.G. Blaauwho Wethouder Wmo

eunissen

NEDER-BETUWE

NEERIJNEN T. Kool Wethouder Wonen

T I E L H.A. Driessen Wethouder Wonen/Wmo

WEST MAAS &- M. van Swam

Wethouaer Wmo S.A.M. Bos Wetbduder Wonen

ethouder Wmo ZALTBOMMEL A.C. Bragt Wethouder Wonen

REGIO RIVIERENLAND .. verif'Schelven

voorzitter

Con ve nan t Wonen 81 Z o r g 2 0 1 6 - 8 -