Reflecteren met kinderen - poraad.nl · Onze voorkeur is om samen met een collega de gegevens te...

Tom Kroon

Bundel

Bundel

Reflecteren met kinderen

1

Inhoud

Inleiding ................................................................................................................................................... 2

Reflecteren met kinderen: Meer welbevinden door uitdagendere spelling. .......................................... 3

Reflecteren met kinderen: Blije berengezichten. .................................................................................... 4

Reflecteren met kinderen: Soms kan je denken dat je kinderen goed kent. ......................................... 5

Reflecteren met kinderen: Van gymzaal tot thuiskamer ........................................................................ 6

Reflecteren met kinderen: Je kan professioneler handelen ................................................................... 7

Reflecteren met kinderen: Was je hier tevreden mee? .......................................................................... 8

Reflecteren met kinderen: Je kan op mij rekenen .................................................................................. 9

Reflectietool ZIEN! ................................................................................................................................. 10

Reflectietool STARR ............................................................................................................................... 11

2

Inleiding

Stilstand is achteruitgang: Onze maatschappij is continu in beweging en dit zien wij als een soort

spiegel terug in de dagelijkse onderwijspraktijk. Iedere schooldag is anders en er komen dan ook

situaties aan bod die vragen oproepen. Door gesprekken aan te gaan met leerlingen kunnen we deze

vragen beantwoorden. Met deze nieuwe informatie kunnen we ons onderwijs verder afstemmen op

leerlingen. We kijken dan naar onderwijsbehoeften en proberen deze dan mee te nemen in ons

pedagogisch en didactisch handelen. Deze wijze van werken kan bijdragen aan ‘’onderwijs op maat’’.

In deze bundel staan verhalen van tien leerkrachten die samen met kinderen hebben gereflecteerd.

Dit hebben ze gedaan met behulp van een reflectietool. In de verhalen komen alledaagse

praktijksituaties naar voren waarin is gesproken met leerlingen. De reflectietool heeft een

ondersteunende rol en is mede bepalend geweest voor het verloop van de gesprekken met kinderen.

De leerkrachtverhalen zijn opgedeeld in drie delen: een aanleiding in de vorm van situatieschets en

motivatie, het verloop van het reflectiegesprek in de vorm van actie en resultaat en uiteindelijk komt

de mening van de leerkracht naar voren over de vorm van reflecteren.

Naast de verhalen van tien reflecterende leerkrachten, staan achterin de bundel twee gebruiksklare

reflectietools voor leerkrachten die samen met kinderen willen reflecteren. De reflectietools bestaan

uit een inleiding, stappenplan, suggesties, mogelijke valkuilen en doelstellingen.

Voor vragen of suggesties kan gemaild worden naar [email protected]

mailto:[email protected]

3

Reflecteren met kinderen: Meer welbevinden door uitdagendere

spelling.

Situatieschets en Motivatie

Dit verhaal is afkomstig van Kitty en Inge. Beiden zijn werkzaam bij de JP Waale school uit

Gorinchem. Kitty is leerkracht van groep 5/6 en Inge is de Intern begeleider. Kitty heeft een digitale

observatielijst van de reflectiemethode ZIEN! ingevuld. De hier op volgende handelingsadviezen zijn

per leerling samen met Inge besproken.

‘’Wat opvalt is dat leerlingen met aangeboden externe hulp volgens de reflectietool ZIEN! buiten de

boot vallen. Deze hulp komt overeen met het advies wat vanuit ZIEN! aangeboden wordt. Hiernaast

zien we ook punten naar voren komen bij leerlingen die vragen om meer informatie.’’

Bij een leerling uit de klas van Kitty is er rondom welbevinden onverwacht laag gescoord. Dit

gegeven op basis van observaties van Kitty zijn aanleiding om een reflectiegesprek met dit kind aan

te gaan.

‘’Tijdens spelling valt me op dat deze leerling weinig gemotiveerd is om te werken. Ze kijkt regelmatig

om haar heen en toont weinig interesse tijdens de instructiemomenten. Deze bevindingen op basis

van de observatielijst vanuit ZIEN! zijn aanleiding om een kind gesprek te voeren.’’

Actie en resultaat

Kitty en Inge hebben in samenspraak afgesproken om in de personeelskamer met deze leerling te

praten over de bevindingen. Het doel hiervan is om beter aan te sluiten bij haar behoeften.

‘’In het gesprek zijn de observatiepunten voorgelegd. De leerling gaf vervolgens aan dat ze spelling

erg makkelijk vindt. In het gesprek werd vervolgens voorgesteld om moeilijke stof aan te bieden

tijdens de les en weektaak. De leerling vond dit een goed idee en een uitdaging. Hierdoor willen we

beter aansluiten bij haar behoeften.’’

Mening over reflecteren met kinderen

‘’Uit dit kind gesprek zijn nieuwe inzichten verkregen. ZIEN! zorgt voor

bevestigingen maar ook voor nieuwe inzichten die je aan het denken zetten.

Onze voorkeur is om samen met een collega de gegevens te interpreteren en

over de vervolgstappen te sparren die je kan uitvoeren tijdens een kind gesprek.

Om deze reflectietool goed te kunnen uitvoeren is tijd nodig. Dit betaalt zich uit

als je ziet dat je een leerling beter kan bedienen in de klas..’’

4

Reflecteren met kinderen: Blije berengezichten.


Edith en Francisca zijn beiden leerkracht van groep 1/2 bij de JP Waale school uit Gorinchem. Edith

staat vier dagen en Francisca één dag voor deze combinatiegroep met 34 leerlingen. Samen hebben

ze de observatielijsten van ZIEN! ingevuld en leerlingen besproken. Tijdens dit gesprek kwam één

leerling nadrukkelijk naar voren:

‘’Er is een leerling met autistische trekjes in groep 1/2. De leerling laat problemen zien in gedrag en

dit belemmert zijn leren. De problemen spelen zich vooral af rondom het welbevinden. Deze leerling

komt namelijk veelal boos over. De oorzaak is onbekend. Om dit te verhelderen is er besloten om een

gesprek te voeren met dit kind.’’

Actie en resultaat

Met het gegeven dat deze leerling moeilijk contact maakt hebben Edith en Francisca besloten om dit

via een omweg te doen:

‘’Er is voor gekozen om tijdens een speelmoment te praten met de leerling, omdat de drempel om te

praten dan een stuk lager ligt. Tijdens een spel waarbij geteld moet worden, zijn er vragen gesteld en

afspraken gemaakt. Een voorbeeld van een gemaakte afspraak is dat als het kind een boos gezicht op

zet, dat ik zeg: Zet je boze berengezicht af, ik wil alleen maar blije berengezichten zien.’’

De afspraak uit het reflectiemoment met de leerling is aangeslagen en zorgt voor een verbeterd

welbevinden in de ogen van Edith:

‘’Net na het gesprek kon de leerling soms nog eens boos zijn, maar nu naar verloop van tijd zie ik dat

deze aanpak werkt. De leerling zit qua welbevinden beter in haar vel waardoor ze ook beter aan leren

toekomt.’’


‘’je wordt aan het denken gezet door ZIEN!, omdat vanuit meerdere

perspectieven vragen worden gesteld over kinderen. Bijvoorbeeld vragen die te

maken hebben met welbevinden of betrokkenheid. Deze vragen zorgen

hierdoor voor een groter inzicht. Deze nieuwe inzichten zetten je aan het

denken en kunnen leiden tot gesprekken met kinderen en veranderingen in

handelingswijzen.

5

Reflecteren met kinderen: Soms kan je denken dat je kinderen goed

kent.


Milou en Lotte zijn leerkrachten op basisschool JP Waale uit Gorinchem. Ze geven les aan de

combinatiegroep 3/4 . Tijdens het invullen van de observatielijsten ZIEN! komen ze tot de conclusie

dat ze heel verschillende onderwijsbehoeften toekennen bij een leerling. Dit gegeven is de motivatie

om een gesprek aan te gaan met deze leerling.

‘’In ons gesprek kwam naar voren dat we andere onderwijsbehoeften zien bij een leerling. Door onze

verschillende perspectieven ontstaat meer inzicht omdat we beide nieuwe informatie krijgen over dit

kind. Om te kijken wat voor ons als beste past hebben we besloten om een kind gesprek te voeren. De

basis van dit gesprek komt uit de observatielijst van ZIEN!’’

Actie en resultaat

Tijdens een pauzemoment op school heeft een kind gesprek plaatsgevonden. Het doel hiervan was

om uit te zoeken waar het verschil van kind gedrag en leerkrachteninzicht vandaan komt. Als dit

duidelijk zou worden dan wordt er nagedacht over een nieuwe aanpak.

‘’In het gesprek met de leerling kwam naar voren dat wij soms verschillen in de manier van uitleggen

en het omgaan met regels. De leerling gaf aan het moeilijk te vinden om hier mee om te gaan. Met de

leerling is afgesproken dat wij gaan proberen hem zo veel mogelijk op dezelfde manier te benaderen

en helpen. Hierdoor hopen wij hem beter te kunnen helpen’’


‘’Wij hebben geconstateerd dat wij door ZIEN! in te vullen meer blinde vlekken

tegenkomen. Door gesprekken te voeren met kinderen en elkaar kunnen we

beter ingaan op de onderwijsbehoeften van de kinderen. Je kan soms denken

dat je kinderen goed kent, maar door op deze wijze te werken kijk je anders en

veel bewuster’’.

6

Reflecteren met kinderen: Van gymzaal tot thuiskamer

Situatieschets en Motivatie Denice is leerkracht van groep 6 op basisschool Mariëngaarde te Gorinchem. Tijdens een gymles stonden activiteiten met verschillende niveaus kaatsen centraal. Normaal gesproken geeft ze de gymles samen met een vakleerkracht gym. Bij aanvang kwam ze erachter dat de vakleerkracht niet aanwezig was. Ze besloot om een spelles te geven samen met haar onderwijsassistente. Ze vertelt over deze wending die leidt tot een reflectiegesprek samen met een kind: ‘’Ik vind het belangrijk kinderen plezier te laten ervaren en daarna komt het vaardigheden aanleren. Ik geloof dat het aanleren van vaardigheden beter gaat als een kind plezier beleefd aan een activiteit. Daarbij is plezier ook belangrijk om beweging buiten schooltijd te stimuleren. Zeker voor sommige kinderen is dit heel belangrijk. Neem jongen A. Hij beleeft geen plezier aan gymactiviteiten doordat hij al voor de gymles bang en onzeker is. Ik wilde ook deze gymles dat de jongen rustig zou blijven en niet in paniek zou raken. Ik zou met hem praten en samen tot een goede gymles komen. Vooral preventief handelen werkt in dit geval denk ik en dus voorkomen dat een kind ‘uit balans raakt’. Dat gebeurt nogal eens tijdens de gymlessen bij deze jongen. Ik verwachtte dat ik de activiteit goed kon begeleiden. Kinderen enthousiast kunnen maken en tevens actief laten zijn en leren samenwerken. Daarbij wilde ik ook laten zien dat de kinderen die het moeilijk vinden kunnen leren van de kinderen die al heel vaardig zijn. Ik verwachtte t.a.v. de jongen dat ik tijd voor hem zou nemen en hem zou begeleiden. Mijn doel was de jongen mee te laten gymmen en plezier te laten beleven aan de les. Tijdens de les viel mijn plan enigszins in duigen. De jongen huilde en zag de les niet zitten. Ondanks het gesprek dat ik met hem voerde over zijn taak deze gymles. Hij zou een alternatief volgen. Ballenjongen zijn, rondjes rennen en scheidsrechter bij het laatste spel. De les verliep niet zoals gehoopt. Ik had mijn tijd en energie nodig om de les goed te laten verlopen. De onderwijsassistente was een jongen met het syndroom van down aan het begeleiden.’’

Actie en resultaat

Vanuit de bovenstaande ervaring heeft Denice besloten om in de thuiskamer een reflectiegesprek te

voeren met de leerling die de gymles niet zag zitten. De thuiskamer is een rustige plek in de

Mariëngaarde waar rustig gesproken kan worden. Met deze actie boekte Denice resultaat:

‘’In het reflectiegesprek gaf de jongen aan dat hij het prettig vond om dit met de juf te bespreken.

Zoals ik wel had verwacht. Hij gaf aan dat hij dit alleen bij de gymles prettig zou vinden en niet bij

andere lessen. Ik heb niet zozeer nieuwe informatie ontdekt tijdens dit gesprek maar we zijn wel

samen tot een plan gekomen. We hebben afgesproken voor elke les even te bespreken wat zijn taak

gaat worden en dat hij dit zelfstandig gaat uitvoeren. We hebben voorbeelden bedacht van hoe we

ervoor kunnen zorgen dat hij voortaan ook plezier zal beleven aan de gymles.’’


Deze manier van reflecteren ervaarde ik als heel prettig. Je krijgt veel meer

informatie door dit soort gesprekjes te voeren. Zeker als je met een kind even

rustig in een ‘thuiskamer’ kan gaan zitten en er de tijd voor kan nemen.

7

Reflecteren met kinderen: Je kan professioneler handelen


Martien is leerkracht in groep 5 bij OBS De Ammers, te Groot Ammers. Een incident op school was

aanleiding om samen met een leerling en een collega te reflecteren.

‘’Naar aanleiding van een vecht-incident voerde ik het gesprek met een leerling. Een collega maakte

aantekeningen. Het gesprek vond een paar dagen na het incident plaats. Op de dag van het incident

was de leerling niet goed aanspreekbaar. Het voordeel was dat de leerling een beetje afstand had

genomen van wat er gebeurd was . Het nadeel misschien dat het kind meer geneigd was om sociaal

gewenste antwoorden te geven’’

Actie en resultaat

In het gesprek is Martien met de leerling op zoek gegaan naar gevoelens, aanpakken en reacties van

de leerling. Wat kwam er uit?

‘’Ik heb niet echt nieuwe informatie ontdekt over onderwijsbehoeften. Eigenlijk werd bevestigd wat ik

al wist, namelijk dat dit kind geleerd moet worden hoe het moet omgaan met zijn eigen agressie. Het

kind heeft behoefte om gehoord te worden. Het kind vond het prettig om te vertellen dat de reden

voor zijn agressie te maken had met het gedrag van een medeleerling. Het betrokken kind wekte de

indruk dat het best blij was met de aandacht van twee leerkrachten en wilde graag praten.’’


Ik was nieuwsgierig of het gesprek anders zou verlopen dan de gesprekken die

ik gewend ben te voeren in een vergelijkbare situatie. Hoewel ik het een goede

manier van reflecteren vind, denk ik dat ik het STARR model alleen erbij pak als

er een ernstig incident heeft plaatsgevonden. Het STARR model zorgt ervoor

dat je op een gestructureerde manier aan informatie komt. Het voorkomt dat

je belangrijke zaken vergeet te vragen. Vooral omdat je dit soort gesprekken

meestal alleen voert. Je krijgt een objectiever beeld. Je wordt minder geleid

door emotie. Je kan professioneler handelen.

8

Reflecteren met kinderen: Was je hier tevreden mee?


Tom is leerkracht in groep 7/8 bij de JP Waale school te Gorinchem. Dit verhaal gaat over een

reflectiemoment met twee leerlingen die bij het na binnengaan van een pauze het met elkaar aan de

stok kregen.

‘’Op een vrijdagochtend tijdens een pauzemoment hebben twee leerlingen met elkaar gevochten bij

het naar binnengaan van school. Tijdens deze vechtpartij had een leerling een pakje drinken in zijn

handen waardoor de jongens en spullen om hun heen nat werden. De jongens kregen van mij de

opdracht om eerst samen de spullen schoon te maken en om ondertussen af te koelen. Vanuit de

overtuiging dat leren beter kan plaatsvinden als er een prettige sfeer heerst en het hoofd rustig is, is

er tijdens het voorleesmoment deze situatie besproken.

Actie en resultaat

Het reflectiemoment met de kinderen en Tom heeft plaatsgevonden in de klas. Wat was de aanpak

en hoe liep dit af?

‘’Tijdens het gesprek in de klas met deze leerlingen is de situatie, actie en het resultaat besproken.

Door het stellen van vragen is geprobeerd de leerlingen beter te begrijpen en om bij hun

bewustwording te creëren. Dit heb ik geprobeerd te bereiken door vragen te stellen als: Hoe vond je

dat je reageerde? Was je hier tevreden mee? Wat zou je de volgende keer anders doen? Uiteindelijk

kwam naar voren dat beide leerlingen anders hadden moeten reageren. De jongens waren beiden

schuldbewust. Dit akkefietje heeft verschillende gevolgen gehad. De ene leerling heeft één dag binnen

moeten blijven tijdens pauzemomenten en de andere drie dagen. Dit gebeurde zonder te morren en

de samenwerking tussen deze kinderen is inmiddels zelfs een stuk verbeterd. Als leerkracht heb ik ook

meer inzicht gekregen in de denkwijze van deze twee leerlingen, waardoor ik in de toekomst beter

kan inspringen tijdens situaties. De ene leerling geeft aan het lastig te vinden om met kritiek over zijn

uiterlijk om te gaan en de andere leerling vindt het lastig om zijn grenzen aan te geven. Nu kan ik in

bijvoorbeeld in sociaal emotionele lessen hier extra aandacht aan besteden’’


‘’Deze wijze van reflecteren heeft mij nieuwe inzichten opgeleverd over de behoeften van deze leerlingen. Wat mij positief verraste was de volledige acceptatie van de leerlingen rondom de consequentie van hun gedrag. Hierdoor ben ik tevreden met het resultaat. Deze vorm van reflecteren wil ik vaker gaan toepassen in andere situaties.’’

9

Reflecteren met kinderen: Je kan op mij rekenen


Lieke Jasper is leerkracht en werkzaam in groep 5 van de Gorinchemse basisschool ‘’de

Mariëngaarde’’. In de klas van Lieke is een leerling met extra onderwijsbehoeften. Naast de

didactische begeleiding wordt er volgens Lieke ook gewerkt aan pedagogische doelen:

‘’Mijn taak was om hem op zijn eigen niveau te laten rekenen zodat hij weer plezier krijgt in het

maken van zijn rekenwerk en dat hij niet meer het gevoel heeft dat hij het niet kan en op zijn tenen

moet lopen. Ik wil bereiken dat hij weer meer zelfvertrouwen krijgt en zich beter kan concentreren op

zijn werk.’’

Om dit te bereiken werkt deze leerling sinds kort met een eigen leerlijn rekenen en krijgt hij extra

ondersteuning . De leerkracht vertelt dat de begeleiding plaats vindt binnen en buiten de klas:

‘’Twee dagen in de week werkt hij samen met de onderwijsassistente. Ze doen dan een

leerkrachtgebonden les. Op de andere drie dagen moet hij zelfstandig werken , omdat ik ook de

rekenles moet geven aan de andere kinderen in de klas. Natuurlijk kan hij dan wel zijn vragen stellen

aan mij en help ik hem. Als hij samen met de onderwijsassistente werkt, zitten ze op de gang waar de

onderwijsassistente ook een bord tot haar beschikking heeft. Op de andere dagen werkt hij in de klas.

Tijdens deze begeleiding wordt het onderwijs zoveel mogelijk afgestemd op zijn behoefte. In

observaties van de leerkracht en de onderwijsassistente komt naar voren welke pedagogische

handelingen wel en niet aansluiten bij deze leerling:

‘’Ik geef aan wat hij af moet hebben en ik zie dat dat werkt.’’

‘’Ik zie ook dat hij zich soms niet goed kan concentreren, omdat ik iets aan het uitleggen ben aan de

klas.’’

Actie en resultaat Het valt de leerkracht tijdens rekenen op dat deze leerling moeite heeft om zich te kunnen concentreren. Hiernaast is de leerkracht ook benieuwd naar de ervaringen van het kind rondom de nieuwe rekenaanpak. Op basis hiervan is er gereflecteerd in de vorm van een kind gesprek. Dit reflectiegesprek heeft plaatsgevonden op de gang en leverde waardevolle informatie op: ‘’Tijdens het gesprek vertelde de jongen dat hij het prettig vindt dat hij nu werkt in een ander werkboek. Hij geeft aan het fijn te vinden dat hij kan werken met de onderwijsassistente. In de klas vindt hij het moeilijker om goed te werken, omdat andere kinderen om hem heen praten. Tijdens het gesprek geeft hij aan dat hij graag met een koptelefoon op werkt. We besluiten dat hij die altijd mag pakken en dat hij ook in het stiltehoekje gaat zitten als hij moet rekenen in de klas.’’


‘’Ik heb dit gesprek heel nuttig gevonden. Ik ben meer te weten gekomen hoe hij

het rekenwerk vindt en we zijn tot een oplossing gekomen hoe hij nog beter kan

werken in de klas en hoe hij zich beter kan concentreren. ‘’Hij geeft ook aan dat

hij het fijn vindt dat we dit bespreken.’’

10

Reflectietool ZIEN! ZIEN! is een digitaal systeem dat zich bijvoorbeeld bevindt in het bekende leerlingvolgsysteem

Parnassys. In dit programma kunnen leerkrachten waarnemingen per leerling invullen in de vorm van

een vragenlijst. Na het invullen ontstaat een leerling profiel waarmee een leerkracht samen met een

kind over in gesprek kan. Indien van toepassing verschijnen indicatie uitspraken of

handelingssuggesties die het reflectiegesprek kunnen ondersteunen. Op basis van het gesprek wordt

een plan opgesteld aan de hand van doelstellingen, wordt er door de leerkracht een bepaalde

periode naar gehandeld en wordt er samen met het kind geëvalueerd.

Uitvoering / stappenplan

1. Waarnemen

De leerkracht observeert en vult vervolgens de vragenlijst in op basis van de volgende zeven

categorieën: betrokkenheid, welbevinden, sociaal initiatief, sociale autonomie, impulsbeheersing,

inlevingsvermogen en sociale flexibiliteit.

2. Begrijpen

Na het invullen van de vragenlijst wordt een leerling profiel gegenereerd in het programma. Indien

van toepassing verschijnen een of meer indicatie uitspraken. De leerkracht interpreteert het profiel

en gaat eventueel erover in gesprek met het kind.

3. Wegen

De leerkracht selecteert welke indicatie-uitspraak het meest relevant lijkt om op in te steken.

Vervolgens kiest de leerkracht een handelingsdoel bij de betreffende uitspraak.

4. Plannen

De leerkracht maakt een handelingsplan op basis van de toelichting van het gekozen doel. Hierbij kan

de leerkracht de handelingssuggesties van ZIEN! als inspiratiebron gebruiken.

5. Handelen

Leerkracht voert samen met het kind het handelingsplan uit. De leerkracht kan hierbij nog steeds de

handelingssuggesties in ZIEN! gebruiken als inspiratiebron.

6. Evalueren

Leerkracht evalueert of de aanpak met het kind heeft geholpen. Hiertoe kan de leerkracht nogmaals

ZIEN! Invullen en in gesprek met het kind. Op deze wijze kan er een cyclisch proces ontstaan.

Mogelijke valkuil:

Reflecteren op groeps- of kindniveau kan spannend zijn. Er is een kans dat een signaleringsfunctie

het invullen van de vragenlijsten kan beïnvloeden. Plat gezegd kan een leerkracht die de bui al voelt

hangen, weinig tijd heeft en de neiging heeft om te haasten of zich niet veilig voelt binnen een team

op voorhand de vragen over bijvoorbeeld Betrokkenheid en Welbevinden te positief invullen.

11

Suggestie:

Binnen ZIEN! is uitgangspunt dat de leerkracht zichzelf ziet als professional. Oftewel: Er wordt vanuit

gegaan dat leerkrachten hierin hun verantwoordelijkheid nemen. Het kan voorkomen dat je over

bepaalde punten in de vragenlijst twijfelt. Zo zou je er voor kunnen kiezen om bijvoorbeeld bij vragen

van de graadmeters Betrokkenheid en Welbevinden te kiezen voor een dubbelobservatie (duo

leerkracht of interne begeleider observeert kinderen m.b.t. Betrokkenheid en Welbevinden en vult

ook een lijst in). Op deze manier kijken er meer ogen mee, wat kan zorgen voor meer diepgang en

een gerichtere aanpak.

Doelstellingen reflectietool:

1.Leerkrachten helpen in het ontwikkelen van een sensitieve houding ten aanzien van te beïnvloeden

factoren.

2. Bijdragen aan vergroting van een handelingsgerichte attitude en aan vergroting van het handelingsrepertoire van leerkrachten.

Figuur 1: cyclus ZIEN!, www.zienvooronderwijs.nl

12

Reflectietool STARR

De kern van de STARR methode is eerst samen met een kind een situatie beschrijven / onderzoeken

en dan pas te reflecteren. De uitvoering van deze methode is samen met kinderen van 4 t/m 12 jaar

uit te voeren. De STARR methode bestaat uit situatie, taak, actie, resultaat en reflectie.

Uitvoering / stappenplan:

Het is de bedoeling dat naar aanleiding van bijvoorbeeld een incident tijdens een pauzemoment

met een leerling in gesprek wordt gegaan. In dit gesprek worden stap voor stap de situatie, taak,

actie, resultaat en uiteindelijk de reflectie besproken. De onderstaande vragen bieden ondersteuning

voor het reflectiegesprek.

Figuur 2: hulpvragen STARR methode

Mogelijke valkuilen:

De vraagstelling dient aangepast te worden aan de leeftijdscategorie. Aan kleuters kunnen niet

dezelfde vragen worden gesteld als bovenbouwleerlingen. Daarnaast is het van belang om de

stappen niet te snel of willekeurig te doorlopen. De kans dat reflecteren samen met een kind

oppervlakkig blijft, is dan groter. Voor het voeren van deze reflectievorm is het van belang dat het

kind in staat is om een gesprek te voeren. Als een leerling nog erg boos en emotioneel is, dan heeft

het voeren van een kind gesprek minder effect.

Probeer het kind aan het woord te laten. Dit kunnen we bijvoorbeeld sturen door onze vraagstelling.

Soms zijn we als leerkrachten geneigd om veronderstellingen en gesloten vragen te stellen waardoor

we nauwelijks bij een kern van een verhaal komen. Bij suggesties staan een aantal handreikingen.

13

Suggestie:

De manier van vragen stellen is erg belangrijk. Hoe jonger de leerling, des te makkelijker en concreter

de vragen. Open of gesloten vragen stellen is ook belangrijk. Gesloten vragen zijn vragen die het

antwoord al veronderstellen: suggestieve vragen, een eigen mening in de vraag, meerkeuzevragen of

alleen antwoord ja of nee mogelijk. Open vragen: de zogenoemde W - vragen: wie …..

wat…..waar…..wanneer……waarom (maar pas daar mee op; het wordt vaak ervaren als ter

verantwoording geroepen worden) hebben de voorkeur, omdat open vragen stellen stimuleert om

kinderen zelf na te denken en een antwoord te formuleren.

Doelstelling STARR:

Deze tool is erop gericht om concreet gedrag in situaties boven tafel te krijgen. Het doel in dit

‘’minionderzoek’’ is om de leerkracht zelf zicht te laten krijgen op het eigen gedrag om op basis

daarvan vorm te geven aan zijn verdere ontwikkeling rondom pedagogische sensitiviteit.

Reflecteren met kinderen - poraad.nl · Onze voorkeur is om samen met een collega de gegevens te...

Documents

Transcript of Reflecteren met kinderen - poraad.nl · Onze voorkeur is om samen met een collega de gegevens te...