RECHTBronnen van het recht

Met bronnen van het recht bedoelen we hoe het huidige recht tot ons gekomen is en hoe het verder evolueert, of m.a.w. wat ligt er aan het ontstaan van ons recht.

Traditioneel kunnen we daarvoor volgende bronnen opsommen, en die verder gaan uitdiepen:

de grondwet de wetten de gewoonten en gebruiken de rechtspraak de rechtsleer

De grondwet:ontstaan: In 1830 grijpt de Brabantse omwenteling plaats waardoor het Koninkrijk der Nederlanden ophoudt te bestaan en België onafhankelijk wordt(06/10/1830). In de daarop volgende maanden wordt België door een voorlopig bewind en wordt een Belgische grondwet opgesteld door een inderhaast samengestelde commissie. Het nationaal congres bespreekt de grondwet op enkele maanden tijd zodat deze afgekondigd wordt op 07/02/1831. De nieuwe Belgische Koning Leopold van Saksen Coburg Gotha, legt op 21/07/1831 de eed van trouw af aan de grondwet.Krachtlijnen van de grondwet. De grondwet is de basiswet waarop alle andere wetten steunen of uit voortvloeien. De grondwet ontstond in een periode van reactie tegen vormen van absoluut bewind en misbruik van macht. Aldus is de grondwet zeer duidelijk wat betreft: 1) macht van de Koning en zijn ministers 2) scheiding der machten

3) grondwettelijke vrijheden

1) KONING EN ZIJN MINISTERSTalrijke artikelen handelen over de macht van de Koning. Uitdrukkelijk wordt geschreven dat de grondwet dient gerespecteerd te worden en niet kan worden geschorst. De uitvoerende macht berust bij de Koning. Hij neemt de besluiten (KB) die voor de uitvoering van de wetten nodig zijn. Geen akte van de Koning kan gevolgen hebben dan indien zij mede ondertekend is door de Minister. De persoon van de Koning is onschendbaar. Zijn ministers zijn verantwoordelijk voor het parlement. In het totaal zijn 25 artikels gewijd aan de rol van de Koning op een totaal van 140.

2) DE SCHEIDING DER MACHTENDe grondwet voorziet uitdrukkelijk dat alle machten uitgaan van de natie(=het volk). De wetgevende macht wordt uitgeoefend door de Koning, de Kamers van volksvertegenwoordiging en de Senaat. De uitvoerende macht berust bij de Koning en zijn Ministers. De rechterlijke macht wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken. Elke macht oefent zijn bevoegdheden autonoom uit. Zij gaan in elkaars bevoegdheden niet tussenkomen.

3) DE GRONDWETTELIJKE VRIJHEDENDe politieke rechten van de Belgen worden uitvoerig opgesomd, zij situeren zich op het velerlei vlak:Belgen zijn gelijk voor de wetVrijheid van persoon is gewaarborgdGeen straf kan worden uitgevoerd of toegepast dan krachtens een wetDe woning is onschendbaarDe vrijheid van eredienst

1

Niemand kan worden gedwongen deel te nemen aan plechtigheden van een eredienstHet onderwijs is vrijDe drukpers is vrij, censuur kan nooit worden ingevoerdDe Belgen hebben het recht vreedzaam en ongewapend te vergaderenDe Belgen hebben het recht van verenigingHet briefgeheim is onschendbaarHet gebruik van de in België gesproken talen is vrij.Voor het overige handelt de grondwet nog uitvoerig over het grondgebied van het Koninkrijk en de bevolking, vooral over het feit wie is Belg en hoe kan men het worden.

De wetDe wet is een dwingende rechtsregel,Opgelegd door de wetgevende macht,Bekrachtigd door de Koning,Gepubliceerd in het Staatblad, na 10 dagen…Soorten wetten:

Dwingende wetten: deze moeten nageleefd worden!, zeker deze van openbare orde en goede zeden. Alle andere overeenkomsten strijdig met deze wetten zijn ongeldig!Aanvullende wetten: deze wetten zijn slecht geldig voor zover de partijen zelf geen ander overeenkomsten hebben afgesloten.

Naast de wetten hebben we ook nog de decreten, welke uitgaan van de gewesten en gemeenschappen.KB zijn Koninklijke besluiten welke genomen worden ter uitvoering van een wet ondertekend door de Koning (en ministers).MB zijn ministeriële besluiten genomen door een Minister ter uitwerking van een KB.Provinciale en Gemeentelijke verordeningen worden goedgekeurd in respectievelijk de provincieraad en gemeenteraad.

Hoe komt een wet tot stand?Een parlementslid Regering/MinistersWetsvoorstel Wetsontwerp

- ter overweging-KAMER SENAAT

- onderzoek in kamer en senaatscommissie- openbare behandeling –plenaire zitting-- amenderenGoedkeuring/aanvaardingKoning bekrachtigd(met ’s lands zegel)Staatsblad, 10 dagen later rechtskracht

RechtspraakDe uitspraken van Hoven en Rechtbanken via hun arresten en vonnissen welke herhaaldelijk eenvormig recht spreken, kunnen bron van recht zijn.De rechtbanken spelen een grote rol bij de interpretatie van de wetten, vooral als ze getoetst worden in concrete situaties. Dan gaan ze niet alleen de wetten interpreteren maar ook uitleggen of aanvullen. Het Hof van Cassatie speelt hierin een belangrijke rol, de eenheid van rechtspraak wordt geëerbiedigd, maar ook het verbreken van arresten bij procedurefouten.

De rechtsleerDit zijn beschouwingen van de rechtsgeleerden neergeschreven in juridische werken.

Gewoonten en gebruikenBv openbare verkoop: deurwaarder klopt 3x met hamer= koop afgesloten.

2

De persoon:De persoon als lid van een gezin:1. Naam : De voornaam wordt gekozen door de ouders en onderscheidt het kind van de andere familie leden.

De familie naam van een kind wordt toegekend op basis van wettelijke regels. Als de moeder van het kind gehuwd is, zal de ambtenaar van de burgerlijke stand het kind automatisch de familie naam van de echtgenoot geven.

De juiste schrijfwijze van je voornaam en familie naam is belangrijk en het is verboden aan je identiteitskaart iets te wijzigen. Ook op officiële documenten zal de schrijfwijze overeenstemmen met die van je identiteitskaart.

Vanaf 12 jaar krijgt iedereen een identiteitskaart van de gemeente. woonplaats:

2. De woonplaats is de plaats waar een natuurlijk persoon zijn hoofdverblijf heeft, wat betreft de uitoefening van zijn burgerlijke rechten, waar men volgens het recht geacht wordt te verblijven.

Op het wettelijk adres krijgt men zijn aanslagbiljet voor de inkomsten belastingen, zijn kiesbrief, ... De verblijfplaats daarin tegen is de plaats waar men in werkelijkheid verblijft.

3. nationaliteit: De rechtsband die een natuurlijk persoon aan een bepaald land bindt, noemen we nationaliteit.Alleen de Belgen hebben in ons land de rechten van staatsburger of politieke recht, namelijk kiesrecht, het recht om verkozen te worden.Een vreemdeling kan in België wel overeenkomsten sluiten, in het huwelijk treden, handelaar zijn, ...

De persoon als lid van een familie:Bloedverwantschap is de juridische band tussen personen die ofwel van elkaar afstammen ofwel van een gemeenschappelijke stamouder afstammen. De afstand tussen twee personen van een zelfde familie noemen wij de graad van bloedverwantschap. De opeenvolging van graden noemen wij een lijn.

1. bloedverwantschap in rechte lijn:Bv.: zoon, vader, opa,...2. bloedverwantschap in zijlijn:Bv.: zoon en oom,...

Aanverwantschap is de juridische band die ontstaat door een huwelijk en die een persoon heeft met enerzijds de bloedverwanten van zijn huwelijks partner en anderzijds met de huwelijks partners van zijn bloedverwanten. Er bestaat aanverwantschap in rechte lijn en in zijlijn.

De persoon als lid van een gemeenschap:Voor alle belangrijke rechts feiten in het leven van de natuurlijke personen wordt een akte door de ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakt. Dit is het geval voor geboorten, huwelijk, echtscheiding, overlijden,... Deze akte is een authentiek geschrift omdat het is opgesteld door een openbaar ambtenaar. De aangifte van een geboorte wordt gedaan door één van de ouders of door beiden aan de ambtenaar van de burgerlijk stand van de geboorteplaats van het kind binnen de vijftien dagen na geboorte. Op de eerste werkdag na de bevalling moet de directie van de kraaminrichting kennisgeving doen van de geboorte aan de ambtenaar. Op de keerzijde van deze kennisgeving is de vaststelling van geboorte gedaan door een geneesheer of vroedvrouw.

DE VOORNAAMSTE CONTRACTEN

3

KOOPCONTRACT:Veruit het belangrijkste contract, zowel in burgerlijk als handelsrecht. We sluiten ze als het ware af aan de lopende band: een krant kopen, cinema ticket kopen.

Definitie : Het koopcontract is een contract waarbij een partij zich verbindt de eigendom van een zaak over te dragen aan een andere partij, die daarvoor een geldprijs zal betalen.Essentieel in de koop is: - overdracht van eigendom

- betalen van een geldprijs

Wanneer is de koop gesloten?Wanneer beide partijen zich akkoord verklaren over de zaak en de prijs.éénmaal dit gebeurt, moet er automatisch de overdracht van eigendom volgen alsook de betaling.OPGELET! Wanneer geen geldprijs is bedongen, heeft men een schenking

of een ruil Overdracht van eigendom kan slechts geschieden door de koop,

schenking of Testament.

Geldigheidsvereisten:Om geldig te bestaan moet het contract voldoen aan 4 geldigheidseisen:Toestemming: zodra er toestemming is, is er ook een akkoord over de zaak en de prijs, en is de koop voltrokken. Wel zijn de wilsgebreken hier van toepassing:dwaling, bedrog, geweld, benadelingBekwaamheid: In principe is de bekwaamheid vrij breed: “Al degenen aan wie de wet het niet verbiedt, kunnen kopen en verkopen”. De wet sluit dus de gekende onbekwamen wel uit. Zijn bv wel uitgesloten: kopen tussen echtgenoten, en ook van voogden, bestuurders, openbare ambtenaren van goederen die zij moeten verkopen.Voorwerp: Om een geldige koop te hebben moet er een zaak zijn. Daarenboven moet deze zaak: - bestaan of kunnen bestaan (huis op plan kopen), (auto kopen)

- in de handel zijn (goederen moeten legaal te verkrijgen zijn) - eigendom zijn van de verkoper

Geoorloofde oorzaak: De oorsprong van de koop moet geoorloofd zijn.(het goed mag niet gestolen zijn

Vorm van de koopGeen enkele voorwaarde is vereist!Voor onroerende goederen is het noodzakelijk de koop ervan te registreren en in te schrijven in een register, enkel via authentieke akte. In vele gevallen zal men ook voor roerende goederen een geschreven tekst opstellen om over een bewijsmiddel te beschikken.Verplichting van de verkoperde levering: de verkoper moet het goed ter beschikking stellen.De vrijwaring: het genot vrijwaren dat de koper moet hebben om ten volle van het gekochte goed te genieten, zowel het rustig en vreedzaam genot, als het nuttig genot van de zaak. Dit omvat ook de vrijwaring voor uitwinning door de verkoper zelf, of voor derden, of voor gebreken.Verplichting van de koperde prijs betalen: volgens de voorwaarden vermeld in contractzaak in ontvangst nemen: de goederen aanvaarden

De verkoopvoorwaarden:1. levering = De verkoper moet de koper een zaak leveren

die met de overeenkomst overeenstemt. De levering is de overdracht van de verkochte zaak in de macht

en het bezit van de koper. Ze is de veruitwending vande eigendomsoverdracht.

4

HUURCONTRACTDe huurovereenkomst is een contract waarbij de ene partij (verhuurder) zich ertoe verbindt aan de andere partij (huurder), het gebruik of het genot van een onroerend goed te verschaffen tegen een bepaalde prijs(huurprijs).Een huurovereenkomst kan zowel schriftelijk als mondeling worden gesloten.Inzake de huur onderscheiden we meestal volgende mogelijkheden:de huur van goederen: huishuur, handelshuur, pacht, roerende goederen, huur van diensten (taxi, verhuisdienst)gevolgen: De huurder moet een prijs betalen en de verhuurder moet het genot verschaffen van het onroerend goed. Zowel de huurder als de verhuurder hebben rechten en plichten.Kenmerken:de huur is een contract onder bezwarende titel= beide partijen beogen een voordeel. De huurder krijgt het genot van andermans zaak doch moet hiervoor een prijs betalen.De huur is een wederkerig contract= beide partijen gaan een verbintenis aan, de ene levert het genot van het goed, de andere betalen de prijs.Het huurcontract is consensueel: de eenvoudige toestemming van partijen doet het contract ontstaan.Tenietgaan:Elke huurovereenkomst duurt in principe negen jaar. Ze eindigt na het verstrijken van deze periode op voorwaarde dat één van de partijen ten minste zes maanden voor de vervaldag het contract opzegt. Als geen opzegging wordt gegeven, wordt de overeenkomst automatisch verlengd voor drie jaar. Opzegging is een rechtshandeling waarbij één van de partijen eenzijdig een einde maakt aan het contract. Het gebeurt meestal met een aangetekend schrijven. De opzegging gaat in op de eerste dag van de maand die volgt op die waarin de opzegging werd gestuurd. 1. Opzegging door de verhuurder:a. persoonlijke en werkelijke betrekkingDe verhuurder kan het huurcontract beëindigen als hij de woning persoonlijk en werkelijk gaat betrekken of als er een familielid in de eerste of tweede graad gaat wonen. Hij moet dan wel een opzegging geven van zes maanden, de persoon moet binnen het jaar de woning betrekken en er minstens twee jaren gaan wonen. Als de verhuurder deze voorwaarden niet naleeft, moet hij de huurder 18 maanden huur betalen.b. verbouwen:De verhuurder kan op het einde van het derde of van het zesde jaar en met een opzeggingstermijn van zes maanden het contract beëindigen als hij wil verbouwen.c. zonder motivering:De verhuurder mag zonder enige reden het contract opzeggen op het einde van het derde of het zesde jaar als hij een opzeggingstermijn van zes maanden naleeft en een schadevergoeding betaalt die gelijk is aan negen maanden huur bij het einde van het derde jaar en zes maanden huur bij het einde van het zesde jaar. Op het einde van het negende jaar moet hij geen schadevergoeding betalen.2. Opzegging door de huurder:De huurder kan op eender welk tijdstip een einde maken aan het contract als hij een opzegging geeft van drie maanden. Als de opzegging gebeurt tijdens de eerste drie jaar heeft de verhuurder recht op een schadevergoeding van drie maanden huur bij het beëindigen in het eerste jaar, twee maanden huur bij het beëindigen in het tweede jaar, en één maand huur bij het beëindigen in het derde jaar. Na het derde jaar is de huurder geen schadevergoeding verschuldigd. Als de verhuurder de huurovereenkomst niet tijdig heeft geregistreerd dan kan de huurder een einde maken aan de huurovereenkomst zonder een opzeggingstermijn in acht te moeten nemen en zonder een vergoeding te moeten betalen.3. Andere wijzen van beëindiging:

- als het verhuurde goed tenietgaat door toeval- door gerechtelijke ontbinding als één van de partijen haar verbinte- nissen niet

nakomt.- door onderling akkoord

Dood of ziekte van één van de partijen maakt geen einde aan de overeenkomst. De huurder of zijn erfgenamen blijven gebonden.

5

De huishuurInzake het huurcontract kunnen er betwistingen ontstaan betreffende het bestaan zelf van het huurcontract. Het bewijs van het huurcontract mag slecht geleverd worden door het geschrift, de eed of de betekenis.Indien het een betwisting betreft over de huurprijs zal men als bewijs een kwijtschrift aanvaarden, of ook nog de eed, of zal de prijs door een deskundige geschat worden.Huishuren kunnen we naar tijd onderverdelen:huur voor onbepaalde tijdhuur voor bepaalde tijdOpzegging van de huur: dit hangt af van de plaatselijke gebruiken.

Verplichtingen van de verhuurderDe aflevering (sleutels afgeven) Het belang van een goede plaatsbeschrijving!Het onderhoud (buitenkant & structurele gedeelten)Vrijwaring: (het rustig en vreedzaam genot verzekeren), voor eigen daad, voor andermans daad, voor gebreken aan het goed

Verplichtingen van de huurderStofferen van het goed (voorzien van meubelen en huisraad)Huurprijs betalen (op afgesproken tijd)Goed gebruiken als goede huisvader en waartoe het bestemd is(nodige maatregelen nemen om schade te beperken)Teruggeven in goede staat

De plaatsbeschrijving:De huurder en de verhuurder zijn verplicht om een plaatsbeschrijving op te stellen. Dit moet gebeuren ofwel tijdens de periode dat de ruimtes nog onbewoond zijn ofwel tijdens de eerste maand van de bewoning. Deze plaatsbeschrijving moet bij de geschreven huurovereenkomst gevoegd worden en zal mee moeten worden geregistreerd.Het is een document dat gezamenlijk door huurder en verhuurder of door één of meer deskundigen en in twee exemplaren wordt opgesteld en door de beide partijen wordt ondertekend. Het beschrijft zo gedetailleerd mogelijk de toestand waarin het gehuurde zich bevindt. De plaatsbeschrijving is van belang voor de verhuurder omdat hij bij gebrek aan plaatsbeschrijving de kosten draagt of de bewijslast heeft.

Waarborg:Als de verhuurder aan de huurder een waarborg vraagt, mag dit bedrag niet hoger zijn dan drie maanden huur. De waarborg moet bij een financiële instelling op een rekening op naam van de huurder worden geplaatst. De verhuurder verwerft een voorrecht op deze rekening als de huurder zijn verplichtingen niet nakomt.

DE HANDELSHUURBij handelshuur gaat het hem over de huur van commerciële ruimtes, zoals winkels, opslagplaatsen, ateliers enz…Belangrijk is te weten dat de handelshuur vaak gepaard gaat met de overname van een handelsfonds(daaronder valt alle waarde die we in geld kunnen uitdrukken die de handelshuur extra waarde geeft: cliënteel, uitstraling, bekendheid, expertise, vertrouwen enz…)Zowel een gewone huishuur als een handelshuur kan eindigen onder bepaalde voorwaarden=als periode verstreken is.

VERZEKERINGSCONTRACTHet verzekeringscontract is een wederkerige overeenkomst waarbij de verzekeraar zich tegen betaling van een premie tegenover de verzekeringnemer verbindt een in de overeenkomst bepaalde prestatie te leveren er in het geval er zich een onzekere gebeurtenis voordoet, waarbij de verzekerde of de begunstigde belang heeft dat die zich niet voordoet.

6

*Contract ts twee partijen, de maatschappij en verzekerde*Hiertoe wordt een premie betaald door de verzekerde, om een bepaald risico te verzekeren*Als het risico zich voordoet spreken we van een sinister en zal een vergoeding uitbetaald worden om de geleden schade te herstellen.

Waarom?Om het verlies van waardevolle zaken te verzekeren tegen mogelijke risico’s

Soorten:verzekeringen van zaken en goederenverzekeringen van personenverzekeringen van arbeidsprestaties in dienst verband, dit zijn de sociale verzekeringen die vallen onder het sociaal verzekeringsrecht.

Geldigheidsvoorwaarden:Toestemming, geoorloofde oorzaak, voorwerp, bekwaamBelangRisicoVolledige verklaring! Bewijs: enkel via geschrift: De polis. Het bewijs van het bestaan van het contract kan enkel worden geleverd door middel van een geschrift, de verzekeringspolis. Dit is het document dat de algemene en bijzondere voorwaarden bevat die de verzekeringsovereenkomst regelen. De polis wordt ondertekend door de verzekeraar en de verzekeringsnemer en wordt opgesteld in twee exemplaren, één voor iedere partij.

Kenmerken:- wederkerig: beide partijen verbinden zich tot iets- consensueel: er is wilsovereenstemming van de partijen nodig- kanscontract: de prestatie van de verzekeraar is afhankelijk van een

onzekere gebeurtenis- onder bezwarende titel: elke partij verbindt zich tot het betalen van een

geldelijk voordeel.

Tenietgaan:De duur van een verzekeringsovereenkomst mag niet langer dan één jaar zijn. Na één jaar wordt de overeenkomst stilzwijgend verlengd voor een periode van een jaar tenzij de partijen door een aangetekend schrijven dat minstens drie maand voor de vervaldag van de overeenkomst ter post is afgegeven, de overeenkomst opzeggen. Uitzonderingen: - voor ziekte- en levensverzekeringsovereenkomsten kunnen

partijen gelijk welke duur tijd overeenkomen. Alleen de Verzekeringnemer kan jaarlijks opzeggen.- na een schadegeval heeft zowel de verzekeraar als de

verzekeringsnemer het recht de overeenkomst op te zeggen.Een verzekering heeft doorgaans een van te voren afgesproken contractsduur. Dit kan een contractsduur zijn met stilzwijgende verlenging (bijvoorbeeld één jaar met stilzwijgende verlenging van telkens één jaar) of een incidentele verzekering (een fietsverzekering bijvoorbeeld wordt vaak afgesloten voor drie of vijf jaar. Na de afgesproken periode vervalt de verzekering automatisch).

Een verzekering met stilzwijgende verlenging kan de verzekeringnemer opzeggen met inachtneming van de in de polisvoorwaarden opgenomen opzegtermijn. De verzekering kan doorgaans alleen per contractsvervaldatum worden opgezegd (de verzekeraar mag ten gunste van de verzekeringnemer hiervan afwijken). De opzegtermijn is wettelijk bepaald op maximaal twee maanden.

Verplichting van de partijen:

7

De verzekerde: - te verzekeren risico nauwkeurig en precies omschrijven - premie betalen en eventueel ander kosten - aangifte van risicoverzwaring - voorkomen en beperken van schadeDe maatschappij: overeengekomen prestatie uitvoeren wanneer het overeengekomen risico zich voordoet en vergoeden van alle kosten die gemaakt werden om schade te beperken

Beperkt aantal gevallen waarin maatschappij kan ontslagen worden van verplichting:*schade is te wijten aan zware fout van verzekerde*schade is direct gevolg van een gebrek aan de verzekerde zaak*schade gevolg van oorlog en oproer

Rechten van de verzekeraar:*weigeren om te verzekeren*weigeren om uit te betalen, bv onderverzekering*de verzekeraar kan nooit worden verplicht dekking te verschaffen als het schadegeval opzettelijk is veroorzaakt.Plichten van de verzekeraar:* bij schuld en zelfs grove schuld van de verzekeringnemer blijft de verzekeraar verplicht de schade te vergoeden, tenzij voor de gevallen van grove schuld die op uitdrukkelijke en beperkende manier in de overeenkomst zijn bepaald.Rechten van de verzekerde:Wanneer er zich een onzekere gebeurtenis voordoet buiten de wil van de verzekerde, dan moet de verzekeringnemer dekking aan de verzekerde verschaffen.Plichten van de verzekerde* de premie betalen* schade gevallen aan de verzekeraar melden* alle maatregelen treffen om de gevolgen van het schade geval te voorkomen of te beperken.* elke wijziging van de omstandigheden die een invloed kan hebben op de beoordeling van het risico meedelen.Als de verzekeringnemer opzettelijk gegevens over het te verzekeren risico verzwijgt of onjuist meedeelt en de verzekeraar misleidt bij de beoordeling van het risico, is de overeenkomst nietig.

Franchise:Een franchise is een percentage of vast bedrag van de verzekerde som waaronder schade niet voor rekening van de verzekeraar komt. In tegenstelling tot bij een eigen risico vergoedt de verzekeraar de gehele schade wanneer het schadebedrag de hoogte van de franchise overschrijdt.

Door opname van een franchise beoogt de verzekeraar de schadelast te beperken. De verzekeraar hoeft minder kleine schades af te wikkelen. Hierdoor wordt de schadelast van de verzekeraar beperkt. Daarnaast brengt de afwikkeling van een kleine schade (bagatel- of kruimelschade genoemd) relatief hoge kosten met zich mee. Daarnaast hoopt de verzekeraar dat de verzekerde enige voorzichtigheid in acht neemt. Hij kan er tenslotte niet vanuit gaan dat elke schade zonder meer wordt vergoed.

Een franchise is zeer gebruikelijk bij rechtsbijstandverzekeringen en bij goederentransportverzekeringen, autoverzekeringen, brandverzekeringen.

Soorten verzekeringen:

Persoonsverzekeringen:Levensverzekering, ziekteverzekering, zorgverzekering

SchadeverzekeringBrand, familiale

8

Verplichte verzekeringen bij wet:autoarbeidsongevallenziekteverzekering(RSZ)Als de verzekerde som groter is dan de verzekerde waarde, dan is er oververzekering. Als de verzekerde som kleiner is dan de verzekerde waarde, dan is er onderverzekering.Brandverzekering= woonverzekering:deze verzekering dekt naast brand ook blikseminslag en ontploffing, waterschade, storm en hagel, schade door rampen als overstroming, aardbeving,…Aansprakelijkheidsverzekeringen:Dit is een verzekering die de schade aan en bij derden vergoedt. Deze schade wordt veroorzaakt door de verzekeringnemer of zijn personeelsleden/familieleden.

Soorten:- Familiale verzekering- Burgerlijke aansprakelijkheid voor voertuigen- Burgerlijke aansprakelijkheid voor uitbating: dit is een verzekering voor schade aan derden die ontstaat door dat jij of je personeel schade veroorzaakt door uitoefening van je job of zelfstandige activiteit.

A. familiale polis:De familiale verzekering dekt de burgerlijke aansprakelijkheid van alle leden van het gezin die samen wonen. De ondertekenaar kan optreden in functie van de ouders, de eigenaar van huisdieren, de eigenaar of de huurder van de woning. De verzekeringsmaatschappij zal in geval van fout de schade vergoeden die aan derden werd toegebracht. De familiale verzekering voorziet meestal ook de verzekering van de rechtsbijstand. Onder rechtsbijstand verstaan we de dekking van de gerechtskosten en de kosten van bijstand van een advocaat om de zaak van de verzekerde voor de rechtbank te verdedigen.

Burgerlijke aansprakelijkheid: Gezin neemt de (materiële en /of lichamelijke) schade ten laste die binnen het privé-leven wordt veroorzaakt aan derden.Indien u, binnen uw privé-leven, aansprakelijk bent voor lichamelijke schade (bijvoorbeeld verwondingen) of materiële schade (beschadiging van goederen) aan een derde, neemt deze waarborg, met aftrek van een franchise, de vergoeding aan het slachtoffer ten laste.De waarborg is wereldwijd geldig en dekt de schade veroorzaakt door u of door de personen die onder uw dak wonen, de schade veroorzaakt door uw poetsvrouw of kinderoppas bij de uitoefening van hun functie of door uw huisdieren wordt vergoed.

B. autoverzekering:De autoverzekering is verplicht, en dekt de burgerlijke aansprakelijkheid die het gevolg is van een schadegeval veroorzaakt door het beschreven rijtuig. Die verzekering omvat alles wat motorvoertuigen betreft, van bromfiets tot vrachtwagen. De aansprakelijkheidsverzekeraar zal ook moeten tussen komen wanneer het verzekerde voertuig betrokken is bij een ongeval met een zwakke weggebruiker.

HUWELIJKSGOEDERENSTELSELS

Een huwelijksvermogenstelsel is een stelsel dat door het huwelijksvermogensrecht erkend is, en dat bepaalt: welke echtgenoot eigenaar is van welke bezittingen, hoe deze bezittingen beheerd worden, op welk vermogen een bepaalde schuld verhaald kan worden en hoe de goederen en schulden verdeeld worden bij ontbinding van het huwelijk. De meest voorkomende stelsels zijn het wettelijk stelsel , het stelsel van algehele gemeenschap en het stelsel van scheiding van goederen.

9

Naast het persoonlijk aspect is er bij het huwelijk een belangrijk zakelijk aspect: wat moet er gebeuren met de goederen van de aanstaande trouwers eenmaal dat zij gehuwd zijn en hoe gebeurt het verweren, het behoud en het verzaken van goederen in het huwelijk voor beide partners?Tegenwoordig spreken we eerder van het huwelijksvermogenstelsel omdat dit begrip beter de zakelijke banden in het huwelijk weergeeft. Vermogen omvat inderdaad meer dan enkel goederen, zoals ook het geheel van in geld waardeerbare rechten en verplichting: geld, kasbons, schulden schuldvorderingen.Dit huwelijksvermogen aspect is des te meer belangrijk omdat bij een eventuele scheiding een precieze en eerlijke verdeling moet gemaakt worden van elk’s bezittingen.

Vrije keuzeIn ons Belgisch huwelijksrecht hebben de partners de volledig vrijheid van keuze van partner en kiezen zij ook geheel vrij de keuze waarop zij hun bestaande en toekomstige vermogens zullen samenbrengen in het huwelijk.Zij kunnen daartoe kiezen uit drie stelsels:wettelijk stelselgemeenschappelijk stelselscheiding van goederenDit alles geschiedt via het al of niet afsluiten van een speciaal huwelijkscontract waarbij afgeweken wordt van het door de wet voorzien stelsel. In dit contract kunnen zij allerlei specifieke wensen concretiseren welke hen het beste passen.

Het wettelijk stelselIn dit geval gaan de huwelijkspartners akkoord met de regeling die de wet voorziet inzake hun vermogens die ze elk bezitten of zullen bezitten. Meestal gaan ze dan niet een afzonderlijk contract afsluiten. Het principe van dit stelsel rust op de erkenning van 3 afzonderlijke vermogens: dit van de man, dit van de vrouw, dit welke gemeenschappelijk is.Elk vermogen vormt een afzonderlijk bezit bestaande uit goederen, rechten, schuldvorderingen, maar ook schulden. Elke echtgenoot beslist vrijelijk over het zijne en gezamenlijk over het gemeenschappelijke.

Eigen vermogen: In het eigen vermogen komen alle goederen, vorderingen en schulden die elke echtgenoot had voor zijn/haar huwelijk. Komt ook nog in het eigen vermogen, deze goederen die verworven worden via schenking, erfenis of testament. (persoonlijke bezittingen, goederen voor beroepsdoeleinden)

Gemeenschappelijk vermogen: Dit vermogen bestaat allereerst uit de inkomsten die de echtgenoten beroepshalve verdienen en ook uit de opbrengsten die hun eigen vermogens opleveren (bv opbrengsten uit kasbons van de vrouw gaan naar de gemeenschap) Verder omvat dit vermogen ook nog de schenkingen of erfenissen aan beide echtgenoten. Goederen waarvan niet kan worden uitgemaakt aan wie ze eigenlijk toebehoren vallen eveneens onder dit gemeenschappelijk vermogen.

De schulden: Inzake schulden gelden dezelfde regels als voor het vermogen. Iedere echtgenoot behoudt zijn eigen schulden van voor het huwelijk alsook de schulden die hij of zij verwerft tengevolge van een schenking of erfenis ten persoonlijke titel. Maar ook de schulden aangegaan door een der echtgenoten in het belang van zijn eigen vermogen blijven persoonlijk. Tenslotte zijn er ook nog de schulden tengevolge van een veroordeling of onrechtmatige daad die persoonlijk blijven.

De gemeenschappelijke schulden zijn:deze aangegaan door de 2 echtgenoten samendeze aangegaan door 1 echtgenoot ten behoeve van de huishouding en de opvoeding der kinderen

10

deze aangegaan door één der echtgenoten in het belang van het gemeenschappelijk vermogendeze welke ontstaan tengevolge van giften, schenkingen of legaten welke gemeenschappelijk verworven werdendeze welke ontstaan op grond van onderhoudsgeld tegenover bloedverwant in nederdalende lijn van een der echtgenotendeze welke niet geïndividualiseerd kunnen worden

Rechten van de schuldeisers:Schuldeisers kunnen hun rechten enkel uitoefenen op het vermogen of inkomen van de man of vrouw indien deze individueel werden aangegaan.Voor schulden welke gemeenschappelijk werden aangegaan of als zodanig als gemeenschappelijke schulden worden beschouwd, kan de schuldeiser het gemeenschappelijk vermogen aanspreken, hetzij ieders vermogen afzonderlijk.

Bestuur van het gemeenschappelijk vermogen Hiermee bedoelen we alle daden die ertoe strekken de goederen te beheren, zoals bv aankopen, verkopen, lenen, schenken, giften en erfenissen aanvaarden, in pand geven enz… In bovenstaande gevallen moeten beide echtgenoten gelijktijdig en gezamenlijk optreden.

Het bedongen gemeenschappelijk stelselIn dit stelsel wordt afgeweken van het strikt wettelijke in de mate dat de huwelijkspartners specifieke wijzigingen kunnen opnemen via een huwelijkscontract, om hun tegenwoordige en toekomstige goederen in de algemene gemeenschap te brengen.

De scheiding van goederenIn andere gevallen kunnen de huwelijkspartners verkiezen om via een huwelijkscontract een totale scheiding van goederen te bedingen. In dit geval zal er geen gemeenschappelijk vermogen meer bestaan, en de goederen dus enkel nog toebehoren aan hetzij de man of de vrouw.Opgelet! In dit stelsel kunnen de echtgenoten nog wel gezamenlijke aankopen verrichten, maar dan zijn ze eerder mede-eigenaar en bestaat er een band van onverdeeldheid.In de praktijk zijn het vooral de handelaars die een stelsel van volledige scheiding van goederen verkiezen.

ZEKERHEDENZekerheden zijn voorzien in het burgerlijk wetboek om een verbintenis te doen naleven. Het zijn in feite waarborgen van de schuldenaar aan de schuldeiser.Men onderscheidt o.m. persoonlijke en zakelijke zekerheden

Borgtocht: Een persoon stelt zich garant van de terugbetaling van de schuld van een ander. P: eenvoudig N: weinig betrouwenswaardigPandgeving: Ring, juwelen, schilderijP: eenvoudig N: gering vertrouwenVoorrechten: geprivilegieerde schuldeisers(deurwaarder, belastingen, RSZ)Hypotheek: Onroerend goed wordt als waarborg in pand gegeven, wordt opgemaakt met notariële akte.Inschrijven in register van hypotheken.

DE ZELFSTANDIGE ONDERNEMERHandelaar:Vier voorwaarden moeten tegelijkertijd vervuld zijn om van een handelaar te spreken:persoon: zowel natuurlijk als rechtspersoonbekwaam: meerderjarig, niet crimineel of krankzinnig zijn (onverenigbare beroepen: advocaten, geestelijken, alle ambtenaren)

11

daden van koophandelgewoon beroep: handelsdaden moeten regelmatig gesteld worden

Ambachtsman:Een natuurlijk persoon die voor eigen rekening arbeidsprestaties levert waarbij geen of slechts toevallige levering van waren gepaard gaat. (bv schoenmaker, smid)

Definitie van zelfstandige:Met het begrip zelfstandig ondernemer kan men zowel een handelaar als een ambachtsman, als een vrij beroep of zelfs kunstenaar aanduiden. Een handelaar is iemand die daden van koophandel stelt (= kopen en verkopen met de bedoeling winst te maken) en dit doet in hoofdberoep of in bijberoep.

Wie kan handelaar zijn?Twee groepen mogen geen handelszaak starten:

1. personen wiens ambt onverenigbaar is met dat van handelaar zoals: rechters, advocaten, deurwaarders, priesters, officieren, ambtenaren.

2. de onbekwame: minderjarigen, krankzinnigen, veroordeelden tot een criminele straf, een verkwisters mogen geen zaak starten.Als je een gereglementeerd beroep wilt uitoefenen, moet je een diploma beroepsbekwaamheid hebben. Men heeft ook een diploma van bedrijfsbeheer nodig. Vreemdelingen moeten een beroepskaart aanvragen bij het ministerie van Middenstanden. Voor ambulante handel moet je een leurkaart kunnen voorleggen.

Voorwaarden om zich te kunnen vestigenWettelijke verplichtingen die moeten worden vervuld bij de opstart van uw zaak + instellingen waar je die kan bekomen.

Voorafgaande verplichtingenHandelsnaamDe handelsnaam moet uniek zijn en het mag ook niet lijken op een andere handelsnaam om verwarring te voorkomen.Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) : In België verdwijnt de benaming "handelsregister" om plaats te maken voor "Kruispuntbank van Ondernemingen". Wanneer de inschrijving toegestaan wordt, dan krijgt de handelaar een ondernemingsnummer. Dit unieke nummer bestaat uit 10 cijfers. Dit nummer vervangt het vroegere BTW-nummer en het vroegere handelsregisternummer.Het ondernemingsnummer moet steeds vermeld staan op alle akten, facturen, aankondigingen, bekendmakingen, brieven, orders en andere stukken die uitgaan van handels- en ambachtsondernemingen.Rekeningnummer:Als zelfstandig handelaar of vakman moet je een zichtrekening hebben bij een in België gevestigde bank, spaarkas, of bij de post. De rekening moet op jouw naam staan. Het nummer van de rekening en de naam van de financiële instelling moet je vermelden op al je facturen, brieven, bestelbons, enz. doe je dat niet dan kun je slechte betalers geen nalatigheidsintresten aanrekenen. Je kunt zelfs een geldboete krijgen.Huwelijksstelsel:1 persoon kan zonder de toestemming van de andere echtgenoot een handelsbedrijvigheid uitoefenen. Toch kan een echtgenoot zich tot de rechter wenden als hij oordeelt dat aan de uitoefening van het handelsberoep ernstige nadelen verbonden zijn voor het gezin. De rechtbank kan de toelating tot uitoefening van het beroep afhankelijk stellen van een voorafgaande wijziging van het huwelijksstelsel. Op die wijze kan vermeden worden dat het gemeenschappelijk vermogen in gevaar wordt gebracht door het maken van beroepsschulden.Aansluiting sociale verzekering en ziekenfonds:Als zelfstandige ben je verplicht om je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Die verplichting geldt ook als het om een bijberoep gaat. Het fonds int de sociale bijdragen die je moet betalen en zorgt ook voor de uitkeringen

12

BeroepsuitoefingvoorwaardenVestigingswet:Iedere persoon die een activiteit wenst uit te oefenen waarvoor een inschrijving in het handels- of ambachtsgetuigschrift gevraagd wordt, moet een vestigingsgetuigschrift bezitten. Via dat getuigschrift zal hij/zij moeten bewijzen over voldoende kennis van het bedrijfsbeheer te beschikken. Dit geldt voor iedere startende onderneming.

VestiginsplaatsKeuze van een goede vestigingsplaats:Voeren van een marktonderzoek

koopgewoonte van de toekomstige klantenbereikbaarheidparkeergelegenheidbestedingspatroon van de potentiële klantende behoefte aan het aangeboden product of dienstdirecte concurrenten

Voor en nadelen afwegen bij het keuzeprobleem huren, kopen of leasen van een onroerend goedKopenVoordeel: * je beslist over je eigen pand, belangrijke borg bij het afsluiten van eventuele leningen, op gebouwen kan jaarlijks een waardevermindering worden geboekt.Nadeel: * een belangrijk bedrag is onbeschikbaar, sterke band met vestigingspunt, eventuele waardedalingen op de vastgoedmarkt.

Notariële akte nodig, er is dikwijls een tijdsverschil tussen het opstellen van de akte en de overeenkomst tussen koper en verkoper. Er kan dan best een onderlinge voorlopige akte worden opgesteld. Meestal is er dan een voorschot van 10%. Indien bij niet naleving schadevergoeding of voorschot kwijt. De authentieke akte moet opgemaakt worden binnen de 4 maanden na het voorlopige akkoord.

HurenVoordeel: * het contract is opzegbaar, geen dood kapitaal, aftrekbaarheid van de huurlast, de verhuurder draagt de grote onderhouds- en herstellingskostenNadeel:* het contract is opzegbaar, huurindexering, eigenaar doet soms moeilijk.

Dit is een contract dat alleen kan worden afgesloten voor kleinhandel en bedrijven die in contact staan met de klant.duur: 9 jaaropzeg: de huurder kan na 3 of 6 jaar opzeggen mits min 6 maanden opzegtermijn. De verhuurder kan na elke periode van 3 jaar opzeggen op voorwaarde dat: de opzeg voorzien is in het contract, hijzelf een handel wil opzetten, een opzegtermijn van 1 jaar.Verlenging: per aangetekende brief ts de 18de en 15de maand voor het einde van de huurovereenkomst. De verhuurder moet binnen de 3 maanden antwoorden, zoniet stilzwijgend akkoord.

LeasenVoordeel:* na het verstrijken van de leaseperiode beschikt de ondernemer over een aankoopoptie, waardoor hij door het betalen van een overeengekomen restwaarde eigenaar wordt, het leasebedrag wordt door de fiscus aanvaard, leasekost is een vast bedragNadeel:* leasetermijn voor onroerende goederen meestal niet opzegbaar, eigenaar beslist over verkoop

In vele gevallen vraagt het bouwen van een bedrijfsgebouw een ernstige inspanning. Als de investering uitermate groot is kan de ondernemer zich wenden tot een leasemaatschappij. Zij zal op haar kosten het gebouw optrekken en bij de uitvoering rekening houden met de wensen van de toekomstige uitbater. Nadien verhuurt de

13

leasemaatschappij het gebouw, waarvan zij eigenaar blijft, aan de ondernemer, die enkel het gebruiksrecht krijgt.

Wet op de handelsvestiging (= socio-economische machtiging) De nieuwe wet op de opening van een handelsvestiging is vanaf 1 maart 2005 in voege. Voortaan moeten nog maar 2 instanties, de gemeente en het nationaal sociaal-economisch comité voor de distributie, bij de procedure betrokken worden. Voor een handelsonderneming met een kleine verkoopsopp tot 1000 m² moet de gemeente binnen de 45 dagen na de aanvraag een beslissing nemen. De beslissing moet dan binnen de 5 dagen aan de aanvrager en aan het Comité bekend gemaakt worden. De hele aanvraagprocedure is dus binnen de 50 dagen afgerond.

BouwvergunningEr is een bouwvergunning vereist als:het bouwen, verbouwen, afbreken of herbouwen van een gebouw of vaste inrichtingbepaalde gebruikswijzigingen aan gebouwen, die de hoofdfunctie van een gebouw wijzigen bijv een gebouw in agrarisch gebied is omgevormd van hoeve tot woonhuis.

Er is geen vergunning vereist voor onderhoud-of instandhoudingwerken en bepaalde erg kleine bouwwerken.

Volgende instanties kunnen de nodige inlichtingen verschaffen over de reglementering inzake bouwen en verbouwen: gemeente en nationaal sociaal-economisch comité voor distributie

MilieuvergunningAlle activiteiten en inrichtingen die hinderlijk zouden kunnen zijn voor het milieu of mensen moeten een vergunning hebben. Bijv lichthinder, geluidsoverlast, veestallen, verfspuitinstallatie, brandstoftanks, … Dus bijna elk bedrijf heeft een milieuvergunning nodig. Deze vergunning kan je aanvragen via de gemeente.

TEGEMOETKOMINGENAdvies starterdienstenfinanciële instellingenbedrijvencentrumsociaal secretariaatboekhoudkantorenberoepsverenigingeninterprofessionele organisatieskamers van koophandelpeterschapvlaams instituut voor zelfstandig ondernemen (VIZO)gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen (GOM)nationaal instituut voor statistiek (NIS)balanscentrale

Steunmaatregelen voor startersGratis opstart: de overheid neemt de opstartkosten voor een onderneming voor haar rekening. Deze kosten gemiddeld 300€Via adviescheques: 200 adviescheque van 30€ verkrijgbaar waarvan 50% betaald wordt door de overheid. De cheques kunnen gedurende 14 maanden na de uitgifte gebruikt worden als betaalmiddel voor het bekostigen van de adviezen. Verkrijgbaar via VIZOADMINISTRATIEVE ORGANISATIE AAN-EN VERKOOPHet koopcontract: meestal is dit de bestelbonGeldigheid: volgende vereisten moeten voldaan zijn opdat de koop geldig zou zijn:de partijen moeten vrijwillig toestemmende beide partijen moeten bekwaam zijnhet voorwerp, verkochte zaak moet: bestaan of kunnen bestaan, in de handel zijn en niet door bijz wetsbepalingen verboden zijn, aan de eigenaar – verkoper toebehoren

14

Gevolgen: De verkoper moet het goed of de dienst leveren. De koper moet in ruil geld betalen. Door het koopcontract ontstaan er rechten en plichten voor de koper en de verkoper.

De plichten van de koper en de verkoperKoper: afgesproken prijs betalen op de overeengekomen plaats en tijdstip en de goederen in ontvangst nemen. Dan controleren. Indien er afwijkingen vastgesteld worden dient hij dit te melden (leveringsbon of aangetekende brief)Verkoper: moet de goederen leveren en de koper vrijwaren tegen verborgen gebreken.

De rechten van de koper en de verkoper

Als de verkoper binnen de tussen partijen overeengekomen termijn niet heeft geleverd, kan de koper na ingebrekestelling van de verkoper, ofwel de ontbinding van de koop eisen ofwel de inbezitstelling (rechtstreekse uitvoering). De vertraging moet in dit geval alleen aan de verkoper te wijten zijn. De verkoper kan bovendien tot schadevergoeding worden veroordeeld, als de koper door de niet-tijdige levering schade heeft geleden.

Bij afwezigheid van een clausule van niet-vrijwaring, moet de koper het bestaan en de omvang van het verborgen gebrek bewijzen. Hij kan dan de ontbinding vorderen van de koop door een koopvernietigend gebrek, en zo de zaak teruggeven en de betaalde prijs terugvorderen of de zaak behouden en een gedeelte van de prijs laten terugbetalen.

Rechtsmiddelen van de verkoper bij niet-betaling:- De verkoper is niet verplicht de zaak te leveren als dat nog niet gebeurd was. Hij heeft dus een retentierecht of recht van terughouding op de zaak.- De verkoper kan de rechtstreekse uitvoering, dit is de betaling van de prijs, vorderen of de ontbinding eisen van de koop en zo de zaak en het eigendomsrecht terugvorderen.

De verkoopvoorwaarden:kwantiteit:De hoeveelheid, uitgedrukt in meeteenheden moet leesbaar, goed zichtbaar en ondubbelzinnig op de verpakking, op het product zelf of op een bordje geplaatst bij het product aangeduid worden. Voor los verkochte producten die gemeten of gewogen worden in aanwezigheid van de consument of door hem zelf, moet de hoeveelheid niet vermeld worden. Wie voorverpakte producten verkoopt waarvan de juiste hoeveelheid niet is bepaald, moet in de nabijheid van die producten een weegschaal voor controle ter beschikking stellen.Prijs:Iedere verkoper is verplicht de prijs van zijn producten en/ of diensten schriftelijk en ondubbelzinnig aan te duiden. Bij uitgestalde producten moet de prijs leesbaar, ondubbelzinnig en goed zichtbaar zijn. Voor bepaalde producten van grootte waarde, zoals juwelen, geldt deze verplichting niet. De aangeduide prijs van het product of het tarief van de dienst moet in euro zijn uitgedrukt. De prijs die de verbruiker moet betalen, moet de totale prijs of tarief zijn, waarin btw en andere kosten inbegrepen zijn. Prijsvermindering:Prijs- of tariefverminderingen die worden uitgedrukt door een bedrag of een kortingspercentage moeten op de volgende manier aangeduid worden:

Oude prijs 24,79 EURNieuwe prijs 18,59 EURVanaf 13 oktober

1. verkoop met verlies:Het is elke handelaar verboden een product met verlies te koop aan te bieden of te verkopen. Elke verkoop die slechts een uiterst beperkte winst marge verschaft, wordt gelijk gesteld met een verkoop met verlies. Het verbod met verlies te verkopen is onder meer niet van toepassing in volgende gevallen: - bij uitverkoop

-bij opruiming of solden

15

- voor producten waarvan de waarde snel kan verminderen en de bewaring niet meer kan worden verzekerd, bv.: vlees en fruit

- producten die vervaardigd zijn voor een speciale gebeurtenis of tijdelijke behoeften, bv.: de verkoop van kalenders

2. uitverkopen:Uitverkopen dient voor de versnelde afzet van een voorraad of van een assortiment van producten in één van de volgende gevallen:uitverkoop wegens verhuisverkoop bij stopzetting van het bedrijfuitverkoop door verbouwingswerken ...3. opruimingen of solden:Dit is een tekoopaanbieding met het oog op de seizoenopruiming van het assortiment tegen verminderde prijs. De perioden van solden verkoop zijn van 3 januari tot en met 31 januari en van 1 juli tot en met 31 juli.

Verkoopsvoorwaarden: Kwantiteit Prijsvermindering Levering

Kwantiteit: hoeveelheidPrijskorting: handelskorting om het kopen aan te moedigenFinanciële korting: korting om contante betaling aan te moedigenLevering: voorwaarden moeten duidelijk aangeduid worden om wantoestanden te vermijden of te weten wie aansprakelijk is bij probleem.

Bewijsmiddelen in verband met een koopcontract Het bestaan kan bewezen worden door:een geschrift: bv bestelbon, factuurgetuigen en vermoedens: best aangevuld met schriftelijk bewijseen begin van uitvoering: bv door gedeeltelijke betaling of door een gedeeltelijke of gehele aanvaarding van de koopwaar

Wijzen van tenietgaan van een koopcontractTenietgaan: als de verbintenissen tot voldoening van beide partijen wordt uitgevoerd, houdt het bestaan ervan op. De verbintenis gaat dan teniet.Het tenietgaan kan door o.a:Normaal verloopbetalingkwijtschelding: verbintenis verdwijnt, bij overeenkomst, zonder betaling vanwege de schuldenaarschuldvergelijking of compensatieGeen normaal verloopverbreking: als beide terugkomen op het door hen afgesloten contractontbinding: als een van beide partijen verbintenissen niet nakomtnietigheid: als een van de geldigheidsvereisten ontbreekt of niet voldaan werd aan de essentiële vermeldingen van het koopcontract (bestelbon)

Aankoop onroerende goederenDe verkoop van een onroerend goed (woning of grond) gebeurt openbaar of uit de hand en altijd door tussenkomst van een notaris voor het opstellen van de authentieke akte. 1. openbare verkoop:

Een openbare verkoop gebeurt door tussenkomst van een notaris die de grond of het huis verkoopt aan de meestbiedende. Bij een vrijwillige openbare verkoop kan de eigenaar- verkoper het goed inhouden als hij het laatste bod te laag vindt. De verkoop gaat dan niet door. Volgens de plaatselijke gebruiken heeft de openbare verkoop plaats in één of twee zitdagen.2. verkoop uit de hand:

16

Bij een verkoop uit de hand onderhandelt de belangstellende koper rechtstreeks met de eigenaar of zijn tussen persoon. Als beide partijen het met elkaar eens zijn wordt een onderhandse akte, compromis genoemd, opgesteld. Vanaf de ondertekening van het compromis zijn beide partijen gebonden door de voorwaarden die erin vermeld staan.

Binnen vier maanden na de ondertekening moet de akte bij de notaris opgemaakt worden. Bij iedere verkoop van een onroerend goed is een notariële akte noodzakelijk om de overdracht van het eigendomsrecht tegenstelbaar te maken aan derden. De akte moet overgeschreven worden op

het hypotheekkantoor.

De levering van een onroerend goed gebeurt door afgifte van de eigendomstitels of de sleutels. De levering gebeurt op de plaats waar het verkochte goed zich ten tijde van het sluiten van de overeenkomst bevond. Dit is gewoonlijk bij de verkoper.

ONDERNEMINGSVORMEN

Vennootschappen:Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan 2 of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel 1 of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten en rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.Voor- en nadelen van vennootschappen:

Voordelen: - rechtspersoonlijkheid: vennootschap eigen rechten en plichten.

- bepaalde vennootschapsvormen beperkte aansprake- lijkheid.

- fiscaliteit: belastbaar resultaat, belast in het stelsel van de vennootschappen

- alle afspraken tussen partners die samen werken in de zaak staan duidelijk op papier.

- interessante mogelijkheden om voor het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokken.

Nadelen: - Formele besluitvorming en procedures- meer juridische en administratieve verplichtingen dus

meer kosten

1. NV (naamloze vennootschap): In een naamloze vennootschap zijn de aandelen “aan toonder” en dus vrij overdraagbaar, ze kunnen wel op naam gesteld worden.Bij de NV is het minimumkapitaal hoger dan bij een BVBA.

Kenmerken:- minimum twee vennoten- minimumkapitaal: 61 500 EUR- notariële akte en statuten + businessplan- aandelen vrij overdraagbaar- beperkte aansprakelijkheid- dubbele boekhouding + jaarrekening- één keer per jaar: aandeelhoudersvergadering

2. BVBA (besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid):Een BVBA heeft een besloten karakter, dat wil zeggen dat de overdracht van aandelen aan strikte regels gebonden is. Het minimumkapitaal is lager dan bij de NV.

17

Kenmerken:- minimum twee vennoten- minimumkapitaal: 18 550 EUR- notariële akte + statuten + businessplan- beperkte aansprakelijkheid- dubbele boekhouding + jaarrekening- één keer per jaar aandeelhoudersvergadering- aandelen zijn enkel overdraagbaar met toestemming van de andere aandeelhouders

De naam ‘Besloten Vennootschap’ komt van het feit dat het steeds bekend moet zijn bij de aandeelhouders waar alle aandelen zijn (wie ze bezit).

3. EBVBA ( eenpersoons-BVBA):Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een vennootschap oprichten.

Zie BVBA.

4. CV (coöperatieve vennootschap):Een coöperatieve of samenwerkende vennootschap is een vennootschap die is samengesteld uit een veranderlijk aantal vennoten met veranderlijke inbrengen. Zij wordt opgericht door ten minste 3 personen.Er zijn twee vormen van coöperatieve vennootschap:

1. cvoa met onbeperkte een hoofdelijke aansprakelijkheid:In de cvoa zijn de vennoten persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor alle

schulden van de vennootschap. De schuldeisers kunnen zich ook verhalen op het persoonlijk vermogen van de vennoten.

De vennootschap wordt opgericht bij een onderhandse akte. Er is ook geen verplicht minimumkapitaal.

2. cvba met beperkte aansprakelijkheid:Een cvba wordt opgericht bij authentieke akte. De aansprakelijkheid van de

aandeelhouders is beperkt tot hun inbreng.

Bijvoorbeeld: melkerij, veiling bloemen en groenten

Eenmanszaak:Bij de eenmanszaak is er geen duidelijke splitsing tussen het privé vermogen van de handelaar en het vermogen van de zaak. Kenmerken:beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden.Winst van de eenmanszaak komt bij de ondernemer zelf terecht, je beslist zelf hoeveel je ervan investeert in de zaakBeperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen Nadelen:geen juridische structuur onbeperkte aansprakelijkheidinkomstenbelastingen

Bijzondere reglementeringen:Voor sommige beroepsactiviteiten of ondernemingen is een bijkomende vergunning vereist. Vb.: voor een autorijschool moet een vergunning gevraagd worden bij het ministerie van Verkeer en Infrastructuur.

Wet op de handelspraktijken en op de voorlichting en de bescherming van de consumentDe wetgeving op de handelspraktijken beoogt 2 belangrijke principes:de eerlijke concurrentie tussen handelaars waarborgen

18

de voorlichting aan en de bescherming van de consumenten verbeterenPrijs en hoeveelheidsaanduiding:

Duidelijk, schriftelijk, goed leesbaar, per meeteenheid en in euro aanduiden. Ook moet het steeds in de taal van het gebied waar het product op de markt wordt gebracht vermeld zijn.Voorlichting consumentKoopjes:

Ouderwetse, tot een geschonden reeks behorende of verlegen producten verkopen tegen een verminderde prijs met het oog op seizoensvernieuwing.Uitverkoop:Versnelde verkoop van een deel of alle goederen of een deel ervan. Bv bij overlijden, brandschade, verbouwingen die minstens een maand duren, overname, verhuizing, stopzettingVerkoop met verlies:Is niet toegelaten, tenzij met opruiming, uitverkoop of beschadigingOneerlijke handelsprakijken: Gezamenlijk aanbod:Het is verboden een product of dienst te schenken bij aankoop van een ander product of dienst. Bv een uurwerk gratis bij het vastleggen van een reis.(Uitzonderingen: 11de gratis,3 kopen 2 betalen)Reclame:Deze moet duidelijk vermeld staan. De voorwaarden moeten worden toegepast. Vergelijken is toegestaan. Men moet duidelijk zijn dat het om reclame gaat.

Bedenktijd bij aankopen:De verbruiker beschikt over een bedenktijd van 7 werkdagen waarin hij zijn aankoop kan annuleren. Liefst per aangetekende brief.

Openingstijdenwekelijkse rustdag:

Een onderbroken tijd van 24 uren, die aanvangt om 5 uur ‘s morgens of om 13 uur en eindigt op hetzelfde uur van de volgende dag. Vrij te kiezen en voor sommige beroepen verplichtzondagssluiting:

In principe mag op zondag geen bezoldigd personeel tewerkgesteld worden. Dit geldt niet voor personen die werkzaam zijn in een familiebedrijf. De werkgever is zelf volkomen vrij om zondag te werken. Dit verbod geldt niet voor enkele welomschreven sectoren.

Openingsuren:Sluitingstijd loopt van 20 tot 5 uur en van 21 tot 5 uur voor de vrijdagen. Afwijkingen kunnen aangevraagd worden bij het plaatselijke gemeentebestuur

Nachtwinkels:Gesloten zijn tussen 7 en 18 uur. Niet groter zijn dan 150m² en mogen enkel voedingswaren en huishoudelijke producten verkopen.

Wet op de privacyDit is verplicht omdat sommige informatie gevoelig kan liggen en de mensen er niet mee te koop lopen.Verplichtingen:Bij elke verwerking moet een inventaris worden bijgehoudenIedereen mag vragen waarvoor de gegevens gebruikt wordenMoeten worden beveiligdMoeten aangegeven worden bij de commissie voor bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

AuteursrechtenHet werk moet origineel zijn en ontstaan bij een natuurlijk persoon. Niet beperkt tot kunst maar ook reclameslogans, krantenartikels,…)Softwarelicenties: niet meerder malen gebruiken, of X maal kopiëren. De auteur van een boek of de maker van een computerprogramma krijgt een auteursrecht. Alleen de auteur heeft het recht zijn werk uit te baten en te vermenigvuldigen (copyright). De koper van

19

software wordt geen eigenaar, maar alleen de rechtmatige gebruiker ervan. De software blijft immers eigendom van de auteur. De gebruiker heeft enkel een softwarelicentie. Door aankoop verwerft de rechtmatige gebruiker niet het recht het computerprogramma of kopieën ervan te verspreiden, zelfs niet te verhuren of uit te lenen.SABAM:SABAM is de Belgische vereniging van auteurs, componisten en uitgevers. SABAM is een burgerlijke coöperatieve vennootschap (CVBA) met Belgische auteurs, componisten en uitgevers als leden. Ze behartigt de belangen van haar leden op het gebied van de intellectuele rechten, int alle auteursrechten voor haar leden in België, en keert deze rechten vervolgens uit aan de rechthebbenden. De leden van SABAM zijn niet alleen componisten, tekstdichters en muzikanten, maar ook schrijvers, dichters, tekenaars, uitgevers, beeldende kunstenaars, architecten, ontwerpers, choreografen, fotografen, film- en televisieregisseurs, enz.

MilieuwetgevingVoor de uitoefening van sommige activiteiten moet de onderneming een vergunning hebben. Voor de uitbating van gevaarlijke, ongezonde of hinderlijke bedrijven moet een exploitatievergunning aangevraagd worden. Daarnaast zijn vergunningen vereist voor het lozen van afval water, de verwerking of de opslag van giftige afvalstoffen en de opslag van stoffen die het grondwater kunnen bedreigen. Deze verschillende vergunningen werden samengebracht in een milieuvergunning. Bij de milieuadministratie wordt een centraal loket opgericht voor bedrijven. Het Vlaamse Reglement betreffende Milieuvergunningen (VLAREM) onderscheidt drie categorieën: Klasse 1: een vergunning wordt afgeleverd door de Bestendigde

Deputatie, bv.: fabrieken van aardappelverwerking tot chips, kroketten en soortgelijke producten.Klasse 2: een vergunning wordt afgeleverd door het college van

burgemeester en schepenen, bv.: dansgelegenheden met een totale opp. van de lokalen van meer dan 300m2 Klasse 3: de uitbating dient gemeld te worden aan het college van

burgemeester en schepenen, bv.: inrichtingen voor het chemisch reinigen en behandelen van textiel met een totale drijfkracht van 5 tot

en met 10 kilowatt, opslag van afvalolie. Om te weten tot welke klasse een bepaalde inrichting behoord, moet men de lijst van VLAREM raadplegen die een opsomming en een onderverdeling van de inrichtingen bevat voor het Vlaamse Gewest.

Een bodemattest is in Vlaanderen een officieel document dat sinds 1995 moet gevoegd worden bij een verkoopakte van onroerend goed. Het is bedoeld om kopers te informeren over de verontreinigingtoestand van de grond. Dit heeft als doel te voorkomen dat een nieuwe eigenaar moet opdraaien voor de kosten van de sanering van vervuilde grond. Het bodemattest is dus een attest dat weergeeft welke informatie de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) over een stuk grond heeft.

VERZEKERING TEGEN ALLERLEI RISICO’S

Noodzakelijke: VERPLICHTEbrandverzekering: dekt alles schade aangericht aan gebouwen en aan inhoudburgerlijke aansprakelijkheid: dekt alle schade aan derdeverzekering bedrijfsvoertuigen: schade aan derden bij gebruik van je voertuig

Wenselijke:bijkomende ziekteverzekering: terugbetaling kleine risico’s: dokter, tandartsverzekering gewaarborgd inkomen

20

levensverzekeringrechtsbijstand: alle kosten uit een proces, verdedigt je rechten

SOCIAAL RECHT

Arbeidsovereenkomst:Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waardoor een werknemer zich verbindt, tegen betaling van loon, onder gezag van een werkgever, arbeid te verrichten.Opdat er sprake zou zijn van een AO moet er dus:

ondergeschiktheid bestaan d.w.z dat de werkgever de mogelijkheid moet hebben om gezag uit te oefenen.Loon betaald worden, onder loon verstaat men: geld en in geld waardeerbare voordelen waarop de werknemer recht heeft ingevolge zijn arbeidsovereenkomst ten laste van de WG, fooien waarop de WN recht heeft ingevolge zijn arbeidsovereenkomst of ingevolge het gebruik

Zowel het gewone loon als voordelen in natura, opzeggingsvergoedingen en vergoedingen voor ziekte en kort verzuim “enkel” en “ dubbel” vakantiegeld moeten beschouwd worden als loon wanneer ze ten laste zijn van de werkgever.

Naast de AO bestaat het contract van aanneming. Dit is een overeenkomst waarbij de aannemer van werk zich toe verbindt tegenover de opdrachtgever een bepaalde werkprestatie te leveren op een zelfstandige wijze => geen ondergeschiktheid

Ontstaan en duur van de AODe AO is een consensueel contract. Het kan uitdrukkelijk (mondeling of schriftelijk) of stilzwijgend worden gesloten. Wanneer er geen schriftelijk contract, is het getuigenbewijs toegelaten, onafhankelijk van het bedrag van het geschil. Voor sommige A0 is een geschrift vereist.proefcontractovereenkomst van bepaald of bepaald werkovereenkomst van studentenarbeidovereenkomst van deeltijds arbeidovereenkomst met concurrentiebedingvervangingsovereenkomst

soorten:1. ingedeeld op basis van de duur van de arbeidsovereenkomst:Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd: als de partijen geen duurtijd bepalen, dan is de AO gesloten voor onbepaalde tijd. Dit geldt ook voor alle gevallen waarin geen schriftelijke overeenkomst werd opgesteld. Een AO kan nooit voor het leven gesloten worden. Bij een AO voor onbepaalde tijd moet elke partij de overeenkomst dus eenzijdig kunnen beëindigen.

Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk: dit is een overeenkomst waarbij de partijen duidelijk het tijdstip bepalen waarop de overeenkomst begint en eindigt, of een overeenkomst die als voorwerp de uitvoering van een wel bepaald werk heeft waarvan de omvang en de duurtijd kan worden geschat door de werknemer.Deze overeenkomst moet schriftelijk worden opgesteld. Als het werk wordt verdergezet na het verstrijken van de termijn, dan gelden voor deze overeenkomst dezelfde voorwaarden als voor de overeenkomst voor onbepaalde tijd.

De vervangingsovereenkomst: de vervangingsovereenkomst is een arbeidsovereenkomst waarbij een werknemer wordt aangeworven ter vervanging van een

21

andere werknemer van wie de arbeidsovereenkomst is geschorst, bv. door ziekte, arbeidsongeval of zwangerschap. Er moet een schriftelijk contract worden opgesteld en de duur van de vervangingsovereenkomst mag niet meer bedragen dan twee jaar. Wordt deze termijn van twee jaar overschreden dan gelden voor die overeenkomst dezelfde voorwaarden als voor de overeenkomst voor onbepaalde tijd. Van de mogelijkheid tot een vervangingsovereenkomst kan gebruik gemaakt worden in alle gevallen van schorsing, behalve bij gebrek aan werk door economische oorzaken, slecht weer, staking of lock-out.

2. indeling op basis van de omvang van de arbeidsprestaties:Voltijdse arbeidsovereenkomst: voltijdse arbeid is de arbeid met een arbeidsduur die gelijk is aan degene die door de arbeidswet of door een bevoegd paritair comité vooropgesteld wordt. Een voltijdse arbeidsduur betekent volgens de wet in principe 38 uren per week en acht uur per dag.

Deeltijdse arbeidsovereenkomst: deeltijdse arbeid is de arbeid met een arbeidsduur die korter is dan deze die voor opgesteld wordt door de arbeidswet of door de paritaire comités. De arbeidsovereenkomst moet schriftelijk worden opgemaakt en moet de wekelijkse arbeidsduur (de deeltijdse arbeidsregeling) en de juiste dagen en uren waarop wordt gewerkt (het arbeidsrooster) vermelden.

3. indeling op basis van het verrichte werk:Arbeidsovereenkomst voor werklieden: dit is een arbeidsovereenkomst waardoor de werknemer zich verbindt hoofdzakelijk handarbeid te verrichten.

Arbeidsovereenkomst voor bedienden: dit is een arbeidsovereenkomst waardoor de werknemer zich verbindt hoofdzakelijk hoofdarbeid te verrichten. Het bediendestatuut is voor een werknemer over het algemeen gunstiger dan het werkliedenstatuut.

Arbeidsovereenkomst voor handelsvertegenwoordigers: dit is een arbeidsovereenkomst waardoor de werknemer zich verbindt cliënteel op te sporen met het oog op het onderhandelen over en het sluiten van zaken, verzekeringen uitgezonderd.

Arbeidsovereenkomst voor dienstboden: dit is een arbeidsovereenkomst waarbij de werknemer zich verbindt in hoofdzaak huishoudelijke handarbeid te verrichten in verband met de huishouding van de werkgever of van zijn gezin.

SchorsingDe schorsing van de AO betekent dat de werknemer tijdelijk en buiten zijn wil om niet kan werken. De werkgever moet dan in principe geen loon uitbetalen, maar de WN onmiddellijk opnieuw in dienst nemen na het verdwijnen van de oorzaak van arbeidsongeschiktheid.1) Mogelijke oorzaken: De wetgever voorziet een hele reeks gevallen waarbij de AO kan geschorst worden, hetzij geheel of gedeeltelijk en ook al of niet met behoud van loon. Belangrijk is dat de AO niet eindigt. Indien er loon moet verder uitbetaald worden is dit voorzien door de arbeidswet, een CAO, het arbeidsreglement of de arbeidsovereenkomst zelf.

Schorsing met behoud van loononvolledige werkdagzwangerschapsverlofpolitiek mandaatstudieverlofklein verletziekte of ongevaljaarlijks verlof (bedienden)zoeken naar andere job (bij ontslag)gezondheidsonderzoekzetelen in ORarbeidsongeval of beroepsziekte

22

feestdagentechnische storingen of weersomstandigheden

Schorsing zonder loonovermachtfaling van de firmavrijwaring van het leefmilieuzetelen in arbeidsgerechtmilitaire verplichtingensociale promotieklein verlet

Enkel voor arbeiders:technische stoornisslechte weersomstandighedenstaking/lock- outjaarlijks verlof

Recht op behoud van loonWanneer de werknemer zich op het werk aanbiedt maar er niet kan werken wegens omstandigheden los van zijn wil geniet hij voor die dag zijn volle loon. Hetzelfde geldt ook voor het te laat komen onafhankelijk van zijn wil.

Recht op behoud van loon wegens ziekteIngeval van ziekte van de WN of een ongeval wordt deze in principe een maand verder loon uitbetaald. De regeling is echter verschillend naargelang het gaat om arbeiders of bedienden.

Arbeiders : CARENTIEDAG: deze geldt enkel voor arbeiders. Hiermee bedoelen we de eerste dag van afwezigheid wegens ziekte die niet betaald wordt, tenzij deze afwezigheid groter is dan 14 dagen.

Gewaarborgd weekloon/maandloon voor arbeidersPrincipe: Wettelijk is er nog steeds het gewaarborgd weekloon voor arbeiders; dus 100% loon voor 1 week. Daarenboven betaalt de patroon voor de 2de week krachtens een CAO 60% van het loon, en dit begrensd tot max het RIZIV plafond en dus enkel voor 5 dagen. Aanvullend betaald de patroon daarbij nog een supplement voor de 2de, 3de,4de week (en stuk 5de week=2dagen)

Gewaarborgd maandloon voor bediendenTijdens hun arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval worden de bedienden max één maand wedde volledig uitbetaald.

Einde van de arbeidsovereenkomstDe AO kan beëindigd worden in de gevallen door de wet voorzien, te weten-opzeg door de werkgever-opzeg door de werknemer-opzeg wegens ziekte of ongeval van de werknemer-het verstrijken van de bepaalde tijd of bepaald werk-door een zware fout van de werknemer-door overmacht

Einde van de AO door ziekte of ongevalIndien de ziekteperiode langer duurt dan 6 maanden mag de werkgever een einde maken aan de AO. Daartoe moet hij een vergoeding uitbetalen gelijk aan de normale duur van de opzeggingsperiode.

Einde van de AO door opzeg

23

Opzeg door de patroon: Ingeval de AO opgezegd wordt door de patroon moeten er bepaalde, wettelijke termijnen gerespecteerd worden, alsook bepaalde vormen in acht genomen worden.

A. VORMIn de opzeggingsbrief moet steeds vermeld worden op straf van nietigheid:de aanvangsdatum van de opzegde duur van de opzegB. PROCEDUREDe opzegging zelf kan gebeuren op 3 manierende ene partij laat de andere een schriftelijke verklaring ondertekenen Opgelet! Niet voor akkoord maar voor kennisnamede opzegging betekenen via deurwaarderde opzegging geven per aangetekend schrijven= effectief 3de dag na afgifte post.C. TERMIJNENvoor lagere en uitvoerende bedienden

0-5 jaar 3 maand5-10 jaar 6 maand10-15 jaar 9 maand15-20 jaar 12 maand20-25 jaar 15 maand

voor kaderleden en directieledenDe duur van de opzegperiode wordt vastgelegd in onderling overleg ts patroon en bedienden, maar mag nooit minder zijn dan barema in a) Ingeval één der partijen niet akkoord gaat zal de arbeidsrechtbank beslissen op grond van een soort ontslagrooster (formule CLAEYS III)

Opzeg door bediende zelfIn dit geval is de opzeggingsduur voor de bediende gelijk aan de helft van de duur welke de patroon had moeten geven.Opmerking:tegenopzeg => verkorte opzegtermijn = 1 maandontslag bij normale pensioengerechtigde leeftijd. Hier volstaat een opzegperiode van 6 maanden zo de bediende meer dan 5 jaar in dienst isin vele gevallen zal men liever uitbetalenopzegperiode gaat steeds in 1ste van de maand die volgt op de opzegtijdens de duur van de ontslagperiode heeft de bediende recht op 2x ½ dag om een nieuwe job te zoeken

Opzeggin van arbeidersPatroon Arbeider

< 6 maand 7 dagen 3 dagen< 20 jaar 28 dagen 14 dagen> 20 jaar 56 dagen 28 dagen

Opzegging wegens zware fout (arbeiders & bedienden)

Ingeval een zware fout mag een AO onmiddellijk worden stopgezet. Zowel bij arbeidscontracten van onbepaalde als bepaalde duur en bepaald werk.

Wat is een zware fout?

Ernstige tekortkoming van werknemer waardoor elk verder werken met de patroon onmogelijk wordt gemaakt. In vele gevallen zal de arbeidsrechter deze feiten beoordelen of zal dit duidelijk omschreven staan in arbeidsreglement.

Procedure:

24

De patroon moet binnen de 3 dagen nadat hij KENNIS heeft van de feiten dit per aangetekend schrijven meedelen aan de werknemer. In de brief moet duidelijk staan om welke reden de AO beëindigd werd.

HET ARBEIDSREGLEMENT

Het AR is een geschreven reglement waarin de arbeidsvoorwaarden vermeld staan, die toepasselijk zijn op alle arbeiders van een onderneming, of op een bepaalde categorie van werknemers, of een bepaalde afdeling van een onderneming.

Op wie van toepassing?Enkel toepasselijk op werkgevers en werknemers van private sector.familieleden in familiebedrijf, dienstboden, varend personeel, medici in opleiding

Opstellen van arbeidsreglementIn ondernemingen met een ondernemingsraad zal het AR worden opgesteld door deze raad. Dit ontwerp wordt aan de werknemers ter kennis gebracht in de onderneming door aanplakking op een zichtbare plaats. De OR stemt het ontwerp al of niet met de voorgestelde wijzigingen. Het AR treedt in werking 15 dagen later. Indien geen OR => stelt werkgever het AR op. Dit moet eveneens bij aanplakking ter kennis gebracht worden.

Inhoud arbeidsreglementSamengevat kunnen we zeggen dat in het AR de algemene arbeidsvoorwaarden staan, specifiek voor een bedrijf of deel ervan, en algemene nuttige inlichtingen.a) arbeidsvoorwaarden: - begin, einde van de arbeidsdag: de rusttijden en dagen waarop gewoonlijk niet gewerkt wordt.de wijze, tijdstip en plaats waarop loon wordt uitbetaaldopzeggingstermijnen en gevallen waarbij de overeenkomst zonder opzegging kan worden beeïndigdrechten en plichten van het toezichthoudend personeelstraffen die aan WN kunnen worden opgelegd; aard van de straf, bedrag van de geldboete, strafbare handelingenb) nuttige inlichtingplaats van de EHBO kast, en de plaats van tewerkstelling van de personen die ermee belast zijndatum van de jaarlijkse collectieve vakantienamen van de leden van de OR, comité veiligheid en gezondheid en vakbondsafgevaardigdenadres van arbeidsinspectieadres kinderbijslagfonds, vakantiefonds, verz arbeidsongevallendagen ter vervanging van feestdagennaam contactpersoon bij ongewenste intimiteiten

Wettelijke bescherming loon

Wetgeving ziet toe:hoe het loon moet worden uitbetaaldwaar het loon moet worden uitbetaaldwelk gedeelte van het loon mag worden ingehoudenin welke vorm moet/mag het loon worden uitbetaald

Wat is loon?Het omvat niet enkel zijn contractueel week- of maandloon, maar ook nog alle premies, fooien en in geld waardeerbare voordelen. Het loon moet in geld worden uitbetaald, dus niet in natura, tenzij max 1/5 van totale brutoloon.

25

De wetgeving voorziet verder dat dit loon regelmatig moet worden uitbetaald. Voor arbeiders minstens om de maand. Als algemene regel geldt dat de uitbetaling moet geschieden ten laatste de 4de werkdag na de arbeidsperiode waarvoor betaald wordt.Bij elke uitbetaling moet een afrekening worden bijgevoegd waar werknemer detail kan controleren.loon in naturadirect loon en indirect loonminimum maandloon (barema)inhouding op loonin totaal mag niet meer dan 1/5 worden ingehoudenAFSTAND= WN staat vrijwillig afBESLAG= gedwongen afhouding opgelegd door vonnis

ArbeidsduurOnder arbeidsduur verstaat men de periode dat de WN ter beschikking staat van de WG. Dus niet alleen de tijd dat er effectief gewerkt wordt;

Grenzen van arbeidsduurDe arbeidsduur mag niet meer bedragen dan 8u/dag en 40/ weekArbeidsduur moet minstens 3u bedragenArbeid moet gepresteerd worden ts 6u en 20uUitzonderingen:Arbeidsdag mag 9u bedragen indien er naast de zondagsrust ook nog minstens ½ dag rust wordt toegekend. De arbeidsdag kan ook 10u of 11,12u bedragen in speciale gevallen. Door een CAO kan de wekelijkse arbeidsduur verminderd worden.

OverurenSupplement van 50%, overwerk op zondag of feestdagen 100%

Speciale regimes

hospitalenvrijdagnamiddag vrijopeenvolgende ploegencontinubedrijvenongevallen en natuurrampenbalansen en inventarissendringende bestellingendiverse afwijkingen

Wet op zondagsrustPer week moet er minstens één rustdag voorzien worden; meestal zal dit de zondag zijn. WN die op zondag arbeiden hebben recht op inhaalrust tijdens de zes dagen die volgen op deze zondag.

Betaalde feestdagenWettelijke feestdagen: 1 januari, 1 mei, pinksteren, OLH, 21 juli, 15/08 OLVH , 1 november, 11 ,november, 25 dec.

Feestdagen die samenvallen met zaterdag of zondag:In meeste gevallen wordt deze gerecupereerd de maandag die er op volgt, als het zaterdag is meestal dag naar keuze

Vrouwen en jeugdarbeidTraditioneel werd vrouwenarbeid beschermd via:het verbod om nachtarbeid te verrichtenbescherming van het moederschapverbod om bepaalde arbeid te verrichten

26

Een CAO afgesloten stelt uitdrukkelijk het principe van gelijke beloning en gelijke arbeidskansen zonder onderscheid van geslacht.

Absolute verbod voor kinderen in loondienst onder 14 jaar vanaf 16 kan men deeltijds werken. Uitzonderingen voor culturele, wettenschappelijke, artistieke uitvoeringen via toelating inspectie.

Gezondheid, veiligheid en hygiëneElk patroon moet zorgen voor deze dienst in de werkplaats ARAB(Algemeen reglement voor arbeidsbescherming)Verkozen comité vanaf 50 WNArbeidsinspectieArbeidsgeneeskunde

De sociale zekerheidDe RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid) is een instelling die de werknemers- en werkgeversbijdragen int en ze verdeelt onder de instellingen die belast zijn met het beheer van een bepaalde sector en het uitkeren van de vergoedingen aan de recht hebbenden.

Doelen:1. Het welzijn van de werknemers bevorderen.

Dit gebeurt door de werknemers te verzekeren tegen de risico's van hun bestaan: ziekte, ouderdom, werkloosheid.

2. Alle mensen over een voldoende inkomen laten beschikken om te kunnen voorzien in hun eigen levensonderhoud en in dat van hun gezin. Dit inkomen moet gewaarborgd zijn voor alle mensen, ook wanneer ze door bepaalde risico’s worden bedreigd.

3. De werknemer beschermen tegen de willekeur van de werkgever.

27

Organisatie

28

Kenmerkenhet stelsel steunt op solidariteitAlle werknemers en werkgevers dragen bijDe sociale verzekeringen zijn verplichtÉén instelling, de RSZ, beheert het stelselDe werknemer is begunstigde, alsook zijn rechthebbenden

Indeling

ziekte, invaliditeit: RIZIVouderdom, pensioen: RPWwerkloosheid: RVAkinderen: RKWverlof: RJWongevallen op het werk: FAO (Fonds arbeidsongevallen)ziekten opgedaan op werk: FBZ (Fonds beroepsziekten)

De financieringDe financiering van de sociale zekerheid komt dus hoofdzakelijk van de bijdragen van de werkgever en werknemer. In sommige sectoren is het enkel de patroon die bijdraagt. Naast de maandelijkse bijdragen is er ook nog een jaarlijkse bijdrage van de vakantie van arbeiders. Berekening: De RSZ bijdragen worden procentueel berekend op het brutoloon. De werkgever is tegenover de RSZ aansprakelijk voor de betaling van alle bijdragen. Hij moet de vereisten inhoudingen bij elke betaling van het loon aan de werknemer verrichten. Het bedrag van de bijdragen wordt bepaald in functie van de bijdragevoeten (dit zijn de percentages van het werkgevers- en het werknemersaandeel) en het loon. De bijdragen voeten zijn voor elke sector van de sociale zekerheid wettelijk vastgesteld. Meestal betaalt de arbeider 13.07% op 108% van het brutoloon, en de bediende 13.07% op het brutoloon.

Voor de berekening van de bijdragen voor de werklieden moet het brutoloon eerst vermeerderd worden met 8%. Dit percentage dat eveneens onderworpen is aan RSZ- bijdragen komt overeen met 4 weken gewoon vakantiegeld, uitbetaald door vakantiekas.

De bijdragen voor de jaarlijkse vakantie van de werklieden is opgenomen tot beloop van 6% ze vertegenwoordigt het aandeel dat per kwartaal verschuldigd is. Daarnaast dient de werkgever jaarlijks nog een bijdrage te betalen van 10.27% op de lonen van het vorige jaar. Voor de jaarlijkse vakantie van de bediende dient er geen bijdrage te worden betaald, omdat het vakantiegeld door de werkgever rechtstreeks aan de bediende wordt uitbetaald.

Verplichting werkgever: aansluiten bij RSZkwartaalaangiftenbetaling der bijdragen

soorten uitkeringen:- RIZIV = Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering- RVA = Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (voor werklozen)- RKW = Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers- RP = Rijksdienst voor Pensioenen- RJV = Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie- FBZ = Fonds voor Beroepsziekten- FAO = Fonds voor Arbeidsongevallen

ArbeidsongevallenBegrip:

29

Als een werknemer een ongeval heeft tijdens het werk, zou hij een schadevergoeding kunnen eisen van de werkgever. In dit geval zou hij een fout, nalatigheid of onvoorzichtigheid moeten bewijzen. Ook zou hij de geleden schade moeten bewijzen.

De werkgever is aansprakelijk voor elk ongeval dat de werknemer overkomt tijdens en door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst of op weg van en naar het werk, en dat een lichamelijk letsel tot gevolg heeft.

Er wordt verondersteld dat er een ongeval gebeurd is als er een letsel is en er zich een plotselinge gebeurtenis heeft voorgedaan. Als het ongeval het gevolg is van de lichamelijke gesteldheid van het slachtoffer, dan is er dus geen sprake van een arbeidsongeval.

Het ongeval moet voorkomen ofwel tijdens en door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst, ofwel op weg van het werk naar huis of van huis naar het werk. Een omweg is gerechtvaardigd als hij veroorzaakt wordt door een wettige reden, bv.: om collega’s op te halen of thuis te brengen in het kader van carpooling. Materiële schade en morele schade worden niet vergoed.

Werking:De werkgever is verplicht een verzekering te sluiten om zijn aansprakelijkheid voor arbeidsongevallen te dekken. Als hij geen verzekering heeft gesloten, is hij automatisch aangesloten bij het Fonds voor Arbeidsongevallen. Dit fonds wordt gefinancierd door een bijdrage op het loon die de werkgever moet storten aan de RSZ (zie hoofdstuk RSZ). Elk arbeidsongeval moet onmiddellijk worden aangegeven door de werknemer aan de werkgever en aan zijn ziekenfonds. De werknemer laat het lichamelijk letsel best vaststellen door een arts zodat er een medisch attest is. De werkgever moet ieder ongeval aangeven bij zijn verzekeraar binnen de 8 dagen vanaf de dag van het ongeval. De aangifte moet gebeuren met een formulier van het FAO of elektronisch via de website van de sociale zekerheid. Bij de aangifte moet een medisch attest gevoegd worden. De werkgever die geen arbeidsongevallenverzekering heeft gesloten moet het ongeval aangeven bij het FAO. Als de werkgever geen aangifte doet bij het FAO, dan kan het slachtoffer zelf die aangifte doen binnen de drie jaar na de datum van het arbeidsongeval.

Vergoeding:1. vergoeding voor arbeidsongeschiktheid:Tijdelijke arbeidsongeschiktheid:Als de werknemer volledig arbeidsongeschikt is, dan betaalt de werkgever de eerste 30 dagen het gewoon loon. Vanaf de 31ste dag betaalt de verzekeraar aan de werknemer per kalenderdag 90% van het gemiddeld dagbedrag. Het gemiddeld dagbedrag is gelijk aan het brutoloon van de 365 kalenderdagen die aan het ongeval voorafgaan, gedeeld door 365. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid wordt het percentage van de arbeidsongeschiktheid vastgesteld. De verzekeraar betaald jaarlijks dit percentage van het basisloon.

Bestendige (blijvend) arbeidsongeschiktheid:Bij volledige arbeidsongeschiktheid betaalt de verzekeraar 100% van het gemiddelde dagloon. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid betaalt de verzekeraar een percentage van het basisloon dat overeenstemt met de graad van arbeidsongeschiktheid. Vanaf een overeenkomen of door de rechtbank vastgestelde datum loopt er een herzieningsperiode van drie jaar. Gedurende die periode kan de graad van arbeidsongeschiktheid worden herzien.

2. vergoeding wegens overlijden:Als de werknemer overlijdt, betaalt de verzekeraar:- een uitkering voor begrafeniskosten- een jaarlijks bedrag (een percentage van het gemiddelde dagloon) dat afhankelijk is van de graad van verwantschap tussen het slachtoffer en de rechthebbende, voor de echtgenoot is dat 30%.

30

3. vergoeding voor geneeskundige zorgen:De verzekeraar betaalt alle kosten terug.

BeroepsziektenBegrip:Een beroepsziekte is een ziekte die rechtstreeks het gevolg is van de uitoefening van een beroep. De lijst van de ziekten die als een beroepsziekte kunnen worden beschouwd en dus aanleiding kunnen geven tot een schadeloosstelling, is gepubliceerd bij koninklijk besluit (KB). Aldus moet de werknemer bewijzen dat zijn ziekte voorkomt op deze lijst; hij werd blootgesteld aan het risico dat zulk een ziekte veroorzaakt; tewerkgesteld zijn in een soort onderneming welke op de lijst voorkomen.

Werking:De werkgever betaalt zijn bijdragen aan de RSZ, die het bedrag overmaakt aan het Fonds voor Beroepsziekten (zie hoofdstuk RSZ). Dit fonds verricht de betalingen aan de rechthebbenden.

Vergoeding:De uitkeringen die worden gedaan door het Fonds voor Beroepsziekten komen overeen met deze die voorzien zijn in de wetgeving op de arbeidsongevallen (zie hoofdstuk arbeidsongevallen).

Begrip caoDe cao is een akkoord dat gesloten wordt tussen één of meer werknemersorganisaties en één of meer werkgevers. Daarin worden de individuele en collectieve betrekkingen tussen werkgevers en werknemers in ondernemingen of in een bedrijfstak vastgesteld en worden de rechten en verplichtingen van de contracterende partijen geregeld. In een cao kunnen onder andere de arbeidsduur, de duur van de jaarlijkse vakantie, de duur van de opzegtermijn en de vergoedingen wegens ziekte vastgesteld worden.

Een cao kan worden gesloten tussen: - één of meer werkgevers en één of meer representatieve werknemersorganisaties - één of meer representatieve werkgeversorganisaties en één of meer representatieve werknemersorganisaties.

Soorten cao’s:

Collectieve arbeidsovereenkomsten kunnen op verschillende onderhandelingsniveaus worden afgesloten:

Binnen de onderneming zelf. Een cao is van toepassing op alle werknemers van de onderneming.

Op het niveau van een bedrijfssector. De sectorale cao's worden afgesloten binnen een paritair comité of subcomité. Het gaat om akkoorden die van toepassing zijn op alle werkgevers en werknemers waarop dit paritaire (sub)comité betrekking heeft.

Binnen de Nationale Arbeidsraad. De werkingssfeer van de cao strekt zich uit tot verschillende bedrijfstakken en het hele land. Bovendien kan een cao worden gesloten binnen een Nationale Arbeidsraad voor een bedrijfstak die niet ressorteert onder een paritair comité of wanneer een paritair comité niet werkt.

31

SOCIAAL STATUUT VAN DE ZELFSTANDIGE

In hoofdberoep: Als zelfstandige in hoofdberoep moet je in België een beroepsbezigheid uitoefenen zonder dat je verbonden bent door een arbeidsovereenkomst of een overheidsstatuut. Hiertoe behoren:de uitbaters van een eenmanszaakde vrije beroepenzaakvoerders en bestuurders van een vennootschapde werkende vennoten

In bijberoep:Als je loon- en weddentrekkende bent in hoofdberoep of een uitkering geniet of gepensioneerd bent EN een zelfstandige activiteit uitoefent. De beroepsinkomsten moeten wel beperkt blijven.

Helpster:Je kunt een zelfstandig bijstaan of af en toe vervangen. Je bent dan helpster van een zelfstandige. Hij mag echter geen ondergeschikte zijn. Meestal zijn het enkel gezinsleden die helper zijn. Indien je geen familielid bent wordt je als werknemer beschouwd als je:voor 1 zelfstandige werkt en continu onder zijn leiding staatje niet vrij kan beslissen over je urenje maandelijks een vast inkomen krijgtje met het gereedschap, grondstoffen en producten van de zelfstandige werkt

Helpende echtgenoot:Je mag hem helpen en je bent niet onderworpen aan het sociaal statuur. Je kan je aansluiten bij het sociaal verzekeringsfonds van je partner maar enkel voor arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Arbeider/bediende:Als werknemer ben je verbonden door een arbeidsovereenkomst. Een zelfstandige is niet gebonden aan een arbeidsovereenkomst. Een arbeider verricht handarbeid en een bediende verricht hoofdarbeid.

32

Zelfstandige Arbeider BediendeRSZ-bijdrage 22% op netto-

inkomenWN:13,07% op 108% van het brutoloon

WG:38% op 108% van het brutoloon

WN:13,07% op 100% van de brutowedde

WG:34% op 100% van de brutowedde

Ongeveer 52% op 108% van het brutoloon

Ongeveer 47% op 100% van de brutowedde

Besluit: De arbeider betaalt het meest RSZ, een bediende iets minder en een zelfstandige het minst, want die 22% is op het netto-inkomen.

Zelfstandige Arbeider BediendeKinderbijslag De bedragen zijn ongeveer gelijkgesteld.Ziekte Eerste maand

niks, vanaf de tweede maand beperkte uitkering per dag

- 7 dagen gewaarborgd loon (maar wel carensdag)- na 7 dagen: WG + ziekenfonds- na 2 weken: ziekenfonds

- eerste 30 dagen gewaarborgd maandloon- daarna ziekenfonds

Medische kosten: terugbetaling

Voor alle drie de statuten is dat gelijk.

Pensioen Laag pensioen Hoger pensioen Hoger pensioenWerkloosheidsuitkering Alleen als je

zelfstandig geworden bent na een werkloosheid en binnen de 9 jaar na de start.

Ja, als je ontslagen wordt en het niet jouw schuld is.

33

TEGEMOETKOMINGEN BIJ AANWERVING PERSONEELAdviesmogelijkheden bij sociaal secretariaat : berekening nettolonenaflevering loonbrievende aangifte en de doorstortingen naar de RSZopmaak RIZIV bijdragebonsopmaken individuele rekeningenopstellen jaarlijkse belastingsfichesindienen aangifte arbeidsongevallenverzekeringje kan er terecht voor arbeidsreglementen, personeelsregister, andere formulieren

Steunmaatregelen bij aanwervingindividuele beroepsopleiding in een onderneming (IBO): geen loon voor werknemer maar wel uitkering + opleiding, 1 tot 6 maanden, indien voldoen in dienst nemen, werkgever staat in voor verzekering en verplaatsingskosten. Werkgever 1 € vergoeding per uur opleiding.Startbanen: werkgever krijgt vergoeding per kwartaal, enkel jongeren tot 26 jaar, werknemer kan bedrijf na 7 dagen verlaten indien andere job. Voor bedrijven > 50 werknemers verplicht 3% vergroten met startbanen.Plus- één- twee- drieplan: maatregel ter bevordering van het aanwerven van een eerste, tweede en derde werknemer, bedrijf krijgt financiële tussenkomst van RSZ.

FISCAAL RECHT

Begrip belastingenIn grote lijnen kunnen we stellen dat dit de financiële bijdragen zijn van de burgers van een land in de uitgaven van de staat die zij betalen op basis van hun inkomsten die zij verwerven.Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen betalen belastingen. Het innen van belastingen is omslachtig. Het principe is dat er belastingen betaald worden op het ogenblik dat er een inkomen of winst verworven wordt. Dit gebeurt onder de vorm van voorheffingen.

Begrip begrotingOnder begroting verstaan we de inkomsten en uitgaven van de staat over een bepaald jaar. Per periode van een boekjaar worden de financiële resultaten en verwachtingen opgesteld. Periodiek worden de resultaten vergeleken met de begroting. Wanneer de begroting niet gehaald dreigt te worden moet er ingegrepen worden.Krachtens de grondwet is er telkens een wet nodig (= de begrotingswet) om de nodige belastingen te kunnen heffen en de geplande uitgaven te kunnen verrichten. De goedkeuring van de begroting op het einde van het jaar, eveneens door een wet, dus de definitieve uitvoering ervan, noemen we de rekeningen van de staat.Begrotingen worden onder andere gebruikt bij elke instelling die met geldstromen te maken heeft. Dit zijn onder andere bedrijven, overheden en stichtingen.

Functies van de begroting

34

informatiefunctie: Een begroting bevat informatie die is bestemd voor vele belanghebbenden en belangstellenden.

Budgetteringsfunctie: Een begroting is een middel om de financiële ruimte toe te wijzen aan de verschillende budgetten en daarbinnen aan kostensoorten.

Beleidsfunctie: Een begroting bevordert en regelt de discussie tussen beleidsfunctionarissen over bestemming en herbestemming.

Vergelijkingsfunctie: Bij begrotingen kunt u verschillende periodes van met elkaar vergelijken.

Soorten belastingenDirecte : Dit zijn belastingen die identificeerbaar zijn, zichtbaar, geheven aan de bron en jaarlijks terugkomen; zij worden geheven via een aanslagbiljet:personenbelastingvennootschapsbelastingrechtspersonenbelastingbelasting op automatische ontspanningstoestellenbelasting op spel en weddenschappenprovincie en gemeentebelastingen

Indirecte:Dit zijn eerder ‘verdoken’ belastingen welke niet zo direct zichtbaar zijn; ze zijn verbonden aan losse gebeurtenissen.erfenis en successierechtenregistratierechtenhypotheekrechtenzegelrechtenmet zegel gelijkgestelde belastingenBTW

vaste belastingen: kijk en luistergeld (?) = WEGproportionele belastingen: roerende inkomsten bv kasbonsprogressieve belastingen: bedrijfsbelastingen

De personenbelastingBelasting welke geheven wordt op de inkomsten van personen, van individuen.Men onderscheidt volgende inkomsten in personenbelasting:onroerende inkomstenroerende inkomsten: bv.: inkomsten uit spaarboekjesberoepsinkomstendiverse inkomstenOp deze bovenstaande inkomsten worden er per soort voorschotten geheven, de VOORHEFFINGENonroerende voorheffingroerende voorheffingbedrijfsvoorheffingdiverse voorheffing

De onroerende voorheffing, ook grondbelasting genoemd, wordt geheven op het geïndexeerd kadastraal inkomen en wordt geïnd door de gewesten. Dat kadastraal inkomen is geen reëel maar een fictief inkomen dat overeenstemt met het gemiddelde netto-inkomen, bv. het nettobedrag dat je gemiddeld zou ontvangen bij verhuring van een woning voor één jaar.

35

De roerende voorheffing bedraagt in principe 25% van het brutobedrag (bv. 25% op inkomsten van kasbons). Voor sommigen roerende inkomsten bedraagt de roerende voorheffing 15% (bv. op inkomsten van spaarboekjes).

De wet omschrijft beroepsinkomsten als inkomsten die rechtstreeks of onrechtstreeks voort komen uit een beroepswerkzaamheid. De werkgever die het loon aan de werknemer betaalt, wordt door de fiscale wetgeving verplicht een voorheffing in te houden op het belastbaar loon. Deze inhouding noemen we de bedrijfsvoorheffing. Het bedrag van het bedrijfsvoorheffing is afhankelijk van het belastbaar loon, van het aantal personen ten laste van de werknemer en van het feit of het gezin één of twee beroepsinkomens heeft.

Diverse inkomsten zijn alle inkomsten die noch onroerend, noch roerend zijn en evenmin voortkomen uit de uitoefening van een beroepsactiviteit. Concreet bedoelen we onder andere inkomsten voor bewezen diensten, opbrengsten uit verhuring van jacht-, vis- en vogelvangstrecht, uitkeringen tot onderhoud, verhuring van een gemeubeld onroerend goed, prijzen en subsidies toegekend aan geleerden, schrijvers en kunstenaars.

Globalisatie:

Onder globalisatie verstaat men dat alle inkomsten die een rijksinwoner geniet, worden samengevoegd dus geglobaliseerd.

Heb je bijvoorbeeld inkomsten uit arbeid samen met ziektevergoedingen en werkloosheidsuitkeringen en een tweede woning en bovendien ook nog een onderhoudsuitkering, dan wordt je belastbaar inkomen bepaald door de som van al deze inkomsten.

Hierop bestaat een belangrijke uitzondering: de roerende inkomsten (intresten, dividenden, ...) worden afzonderlijk belast tegen een eigen tarief. Ze maken geen deel uit van het geglobaliseerde inkomen. Ook sommige diverse inkomsten worden afzonderlijk belast zoals bepaalde meerwaarden op onroerende goederen.

Het aanslagbiljet

36

37

38

DE BTW

Begrip De toegevoegde waarde is het verschil tussen de verkoopprijs en de aankoopprijs van de aangekochte goederen en diensten. De producenten en de handelaars innen telkens de belastingen van de overheid. De verbruiker draagt de last.

BTW tarieven0%: vrijgesteld van btw: verenigingen , scholen, ziekenhuizen, kortingen van contante betalingen6%: verlaagd tarief voor levensnoodzakelijke goederen, herstellingen12%: verlaagd tarief voor courante verbruiksgoederen en voor diensten die economisch, sociaal of cultureel belangrijk zijn (margarine, luiers, betaaltelevisie, sociale huisvesting)21%: normaal tarief voor alle niet andere vermelde goederen en diensten

BerekeningBTW wordt altijd berekend op de basisprijs vermeerderd met de BTW-belastbare kosten en na aftrek van kortingen. Dit bedrag wordt maatstaf van heffing genoemd. Dit is de verkoopprijs excl BTW.

BTW-plichtigAls in het kader van een handelszaak geregeld handelingen worden verricht die in het BTW-wetboek worden opgesomd, is men automatisch btw-plichtig.

AftrekregelingHet btw bedrag dat aan een btw-plichtige werd aangerekend door de leverancier, mag afgetrokken worden van het btw-bedrag dat de btw-plichtige zelf heeft aangerekend aan de klant.

De verrekening gebeurt principieel als volgt:btw betaald aan de leveranciers is terug te vorderen van de btw-administratiebtw ontvangen van de klanten is te betalen aan de btw-administratieals de aftrekbare btw <verschuldigde btw: wordt verschil door de handelaar betaald aan de btw-administratieals de aftrekbare btw > verschuldigde btw wordt verschil door de btw-administratie teruggestort aan de handelaar.

Administratieve verplichtingenop vaste tijdstippen moet de handelaar een btw-aangifte invullenop de facturen voor intracommunautaire leveringen moet de verkoper prijs excl vermelden, btw tarief aanduiden, eventuele vrijstelling aanduidende btw-plichtige moet een boekhouding voeren bestaande uit: aankoopdagboek, verkoopdagboek, financieel dagboek, inventaristabelgebruik maken van voorgeschreven aangifteformulier en het verschuldigde bedrag overmakende btw-plichtige moet per kwartaal een listing indienen met een opgaven van intracommunautaire leveringeneenmaal per jaar een klantenlijst opmaken van alle klanten die in de loop van het jaar minstens 250€ op factuur kochten.Alle documenten 10 jaar bewaren.

De verschillende aangiftemogelijkhedenElke BTW-plichtige moet gebruik maken van de voorgeschreven aangifteformulieren en het verschuldigde bedrag overmaken aan de diensten van de indirecte belastingen. Het is ook mogelijk om de aangifte via het internet doorsturen naar de overheid. De bedrijven maken een vergelijking tussen aftrekbare BTW en te betalen BTW. Als de aftrekbare BTW groter is dan te betalen BTW, dan moet de overheid het verschil

39

terugbetalen. In het omgekeerde geval zal de zelfstandige het verschil aan de overheid moeten betalen.

Jaarlijks moeten belastingplichtigen ook een lijst opmaken waarin ze aangeven hoeveel goederen en diensten ze hebben geleverd. Deze aangifte moet ten laatste op 31 maart worden ingediend. Er moet geen melding gemaakt worden van de belastingplichtigen aan wie in de loop van het jaar goederen werden geleverd voor een bedrag kleiner dan 250 EUR excl. BTW.

Vanaf 2010 moeten alle bedrijven hun BTW-aangifte elektronisch invullen en indienen. Dit is nu al zo voor de grote bedrijven.

Fiscaal statuut van de zelfstandige

Met het begrip zelfstandig ondernemer kan men zowel een handelaar als een ambachtsman, als een vrij beroep of zelfs kunstenaar aanduiden. Een handelaar is iemand die daden van koophandel stelt (= kopen en verkopen met de bedoeling winst te maken) en dit doet in hoofdberoep of in bijberoep (om handelaar te kunnen zijn in bijberoep moet men minstens nog voor 50% ergens in dienstverband werken).

Je hebt als zelfstandige in hoofd- en bijberoep 3 mogelijkheden:de personenbelasting wordt geheven op het werkelijk inkomende personenbelasting wordt geheven op een forfaitair inkomenvennootschapsbelasting

Zelfstandige in hoofdberoep en bijberoep:

De tarieven voor zelfstandigen in hoofdberoep en in bijberoep zijn dezelfde. Naargelang de gezinssituatie zijn er belastingsvrije sommen voor de echtgenoot, de kinderen en eventuele andere personen ten laste. Bij een zelfstandige in bijberoep worden de inkomsten uit hoofd- en bijberoep samengeteld. Meestal wordt het bijberoep dan onmiddellijk belast tegen een vrij hoog tarief.

Voorafbetalingen:

Een belangrijk verschil tussen een zelfstandige en een loontrekkende is dat bij een loontrekkende automatisch de bedrijfsvoorheffing afgehouden wordt. Bij een loontrekkend wordt immers bij elke uitbetaling een deel van het loon afgehouden voor de belastingen. Een zelfstandige kent die automatische afhouding niet. Aangezien je je belastingen later betaalt dan een loontrekkende, zal je een vermeerdering van 6,75 % opgelegd worden. Wil je een vermeerdering ontwijken, dan moet je voorafbetalen. Er zijn hiervoor vier vervaldagen voorzien:- op betalingen voor 10 april krijg je 9 % vermindering- op betalingen voor 10 juli krijg je 7,5 % vermindering- op betalingen voor 10 oktober krijg je 6% vermindering- op betalingen voor 20 december krijg je 4,5 % vermindering.Als je teveel betaalt, geniet je van een bonificatie. Die bedraagt de helft van het verminderingspercentage. Bij een startende zelfstandige in hoofdberoep mag men gedurende de eerste drie jaar geen vermeerdering toepassen. Je geniet wel van de bonificatie.

De belastingsaangifte:

40

Een onderneming is verplicht een aangifte in te dienen vanaf dat de jaaromzet hoger ligt dan 5580 EUR. Belastingplichtigen met een jaaromzet minder dan 1 000 000 EUR excl. BTW kunnen kiezen voor een driemaandelijkse BTW-aangifte in plaats van maandelijks.

Belastingplichtigen met een jaaromzet van 1 miljoen euro excl. BTW, hebben nog een bijkomende verplichting, ze zijn verplicht bepaalde boeken bij te houden: - boek inkomende facturen- boek uitgaande facturen - boek van uitgaven

De aangifte en de betaling van de BTW gebeuren driemaandelijks, uiterlijk de 20ste van de maand die volgt op het kwartaal. Elk kwartaal moeten ze een voorschot betalen, het bedrag van dit voorschot is gelijk aan 1/3 van de belasting die verschuldigd was voor het vorige kwartaal.

41

42