RECHTSMETHODOLOGIE EUROPEES RECHT...• Groepswerk is niet mogelijk. 4.6. RECHTENBIBLIOTHEEK VUB -...

1

RECHTSMETHODOLOGIE EUROPEES RECHT

MANAMA INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT

ACADEMIEJAAR 2020-2021

WAT STAAT VANDAAG OP DE AGENDA?

WERKCOLLEGE METHODOLOGIE EU-RECHT

2

1. Inleiding

2. Instellingen van de Europese Unie

3. Bronnen van Europees recht

4. Vindplaatsen van Europees recht

5. Verwijzen naar Europees recht

6. Onderzoeksmethoden

7. Nuttige links en literatuur

8. Vragen?

« L'Europe ne se fera pas d'un coup, ni dans une construction d'ensemble: elle se fera par des réalisations concrètes créant d'abord une solidarité de fait. »

Robert Schuman

VOORAFGAANDELIJKE OPMERKING

WERKCOLLEGE METHODOLOGIE EU-RECHT

3

DOEL VAN DEZE SLIDES IS OM EEN KORTE INLEIDING TE GEVEN OVER “RECHTSMETHODOLOGIE” EN

“EUROPEES RECHT”

GEEN EXHAUSTIEVE BESPREKING

4

1. INLEIDING

1.1. WAT IS RECHTSMETHODOLOGIE?

1. INLEIDING

5

JURIDISCH PROBLEEM

PROBLEEM SITUEREN EN OPLOSSING ZOEKEN

(databanken doorzoeken, boeken en artikels lezen, bronnen analyseren…)

OPLOSSING UITSCHRIJVEN: JURIDISCH SCHRIJVEN

(structuur + juridische taal + verwijzingen)

1.2. WAT IS EUROPEES RECHT?

1. INLEIDING

6

VRAAG: WAT TE VERSTAAN ONDER “EUROPEES RECHT”?

❖ Recht van Europese Unie (EU) en haar institutionele antecedenten

= “EU-recht” of “Unierecht”

❖ NIET:

❖ Recht van andere Europese regionale organisaties❖ Raad van Europa, OVSE, NAVO, Benelux…

❖ Bv. HvJEU vs. EHRM

❖ Nationaal recht van de Europese lidstaten

Konrad Adenauer

Robert Schuman

Winston Churchill

Alcide De Gasperi

Jean Monnet

1.3. SUMMIERE GESCHIEDENIS VAN DE EU

1. INLEIDING

8

https://www.youtube.com/watch?v=sPBEwpz8UXQ&gl=BE (opgelet: 2009)

- 1951: EGKS (1952-2002)

- 1957: Verdrag van Rome: EEG en EURATOM (1958-…)

- 1986: Europese Akte: vooropstellen van eengemaakte interne markt

- 1992: Verdrag van Maastricht (EU-verdrag): oprichting EU enomvorming EEG in EG

- 1997: Verdrag van Amsterdam: verdere integratie EU

- 2001: Verdrag van Nice: verdere integratie EU

- 2004: gefaalde Europese Grondwet

- 2007: Verdrag van Lissabon: basisverdragen omgevormd naar VEU en VWEU

- 2012: Handvest van de grondrechten van de EU

https://www.youtube.com/watch?v=sPBEwpz8UXQ&gl=BE

1.3. SUMMIERE GESCHIEDENIS VAN DE EU

1. INLEIDING

9

• Dit alles heeft geleid tot twee basisverdragen die vandaag van toepassing zijn:

1) Verdrag betreffende de Europese Unie (“VEU”)

2) Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (“VWEU”)

1.4. LIDSTATEN VAN DE EU

1. INLEIDING

10

EU-LIDSTATEN

• 1957-1972 (BE, NL, LU, FR, IT, DE)

• 1973-1980 (DK, IE, UK)

• 1981-1985 (EL)

• 1986-1993 (PT, ES)

• 1993-2004 (FI, AT, SE, DDR)

• 2004-2013 (CY, MT, EE, LT, LV, HU, BG, RO, PL, SI, SK, CZ, HR)

• 2019 (uittrede UK op 31 oktober)

1.5. MEER WETEN OVER DE GESCHIEDENIS VAN DE EU?

1. INLEIDING

11

BEZOEK HET HOUSE OF EUROPEAN HISTORY OF PARLAMENTARIUM IN BRUSSEL

https://historia-europa.ep.eu/

https://www.europarl.europa.eu/visiting/nl/visitor-offer/brussels/parlamentarium

12

2. INSTELLINGEN VAN DE EU

European Parliament

Court of Justice

Court of Auditors

Economic and Social Committee Committee of the Regions

Council of Ministers(The Council) European Commission

European Investment Bank European Central BankAgencies

European Council (summit)


2.1. OVERZICHT VAN DE EUROPESE INSTELLINGEN

2.2. TAAKVERDELING TUSSEN EU-INSTELLINGEN


14

• Grondwetgever• Europese Raad

• Wetgever• Raad (van ministers)• Europees Parlement

• Regering• Europese Commissie

• Rechterlijke macht• Hof van Justitie van de EU

15

3. BRONNEN VAN EUROPEES RECHT

3.1. PRIMAIR UNIERECHT

3. BRONNEN VAN HET EUROPEES RECHT

16

PRIMAIR UNIERECHT

= aangenomen door lidstaten als grondwetgevende of verdragsluitende partijen

→ Wat?

1. Verdragen en protocollen van de EU

1. Oprichtingsverdragen (VEU, VWE (oud EEG-verdrag), Euratom-verdrag)

2. Wijzigingsverdragen (Europese Akte, Maastricht, Amsterdam, Nice, Lissabon)

3. Toetredingsverdragen (cf. 27 landen)

4. Protocollen

2. Grondrechten

1. Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (sinds Verdrag van Lissabon)

3. Algemene beginselen

OPGELET: verklaringen maken géén deel uit van het primair unierecht→ niet bindend, kunnen dienen ter interpretatie

3.2. SECUNDAIR UNIERECHT


17

SECUNDAIR UNIERECHT (= afgeleid unierecht)

= geheel van normen die op basis van het primair Unierecht tot stand zijn gekomen, gemaakt door de instellingen van de EU

→ verdragen bepalen wanneer welk instrument moet gebruikt worden= zie artikel 288, eerste lid VWEU

→ Wat?

1. Verordeningen (regulation)

2. Richtlijnen (directive)

3. Besluiten (decision)

4. Aanbevelingen en adviezen (recommendation/opinions)

5. Andere normen (bv. internationale overeenkomsten)



18

Verordeningen (règlement, regulation) – art. 288, lid 2 VWEU

❖ Algemene strekking

• d.w.z. objectief omschreven situaties, rechtsgevolgen voor algemene en in abstracto omschreven categorieën van personen

❖ Verbindend in al haar onderdelen

❖ Rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat

• Omzetting zelfs verboden door HvJ

• Sluit eventuele nationale uitvoeringsmaatregelen niet uit



19

Richtlijnen (directive, directive) – art. 288, derde lid VWEU

❖ Verbindend ten aanzien van het te bereiken resultaat

❖ Niet rechtstreeks toepasselijk

• Omzetting in nationaal recht is noodzakelijk

• Lidstaten kiezen zelf de vorm en middelen

• Specifieke omzettingstermijn

❖ Soms toch een rechtstreekse verticale werking mogelijk door laattijdige omzetting



20

Besluiten (decision) – art. 288, vierde lid VWEU

❖ Verbindend in al zijn onderdelen

❖ Vermelding van rechtsadressaten: enkel voor hen verbindend• Lidstaat• Bedrijf• Heel soms een algemene strekking

❖ Rechtstreeks toepasselijk

Aanbevelingen en adviezen – art. 288, vijfde lid VWEU

❖ Niet verbindend

❖ Niettemin politiek gewicht aan gebonden, soms wel gevolgen

3.3. KENMERKEN VAN HET EU-RECHT


21

RECHTSTREEKSE WERKING VAN HET EU-RECHT

Feestelijke geboortedatum van het Europees recht

=

arrest Van Gend en Loos (ECLI:EU:C:1963:1)

❖ Europees recht is recht sui generis• eigen, autonome rechtsorde

❖ Een rechtssysteem tussen het nationale recht en internationaal recht



22

RECHTSTREEKSE WERKING VAN HET EU-RECHT

= particulieren kunnen rechtstreeks rechten putten uit denorm (zie arrest Van Gend & Loos - 1963)

MAAR: niet alle normen van Unierecht hebben rechtstreeksewerking: steeds rekening houden met door het Hofvan Justitie uitgewerkte criteria!

≠ Rechtstreekse toepasselijkheid• moet of kan een norm worden omgezet in nationaal recht alvorens

rechtskrachtig te worden (zie onderscheid tussen verordening en richtlijn)



23

VOORRANG VAN HET EU-RECHT

❖ Unierecht gaat voor op het nationale recht

• De lidstaten hebben voor bepaalde materies hun soevereiniteit overgedragen aan een supranationaal niveau, namelijk de EU

• Bevestigd door HvJEU in arrest Costa/E.N.E.L. - 1964

24

4. VINDPLAATSEN VAN EUROPEES RECHT

25

PUBLICATIEBLAD VAN DE EU

4.1. PUBLICATIEBLAD VAN DE EU

4. VINDPLAATSEN VAN HET EUROPEES RECHT

26

❖ Officiële publicatie van het Unierecht

❖ Afkorting: Pb.

❖ Verschijnt in de 24 officiële talen van de Europese UnieBulgaars, Deens, Duits, Engels, Ests, Fins, Frans, Grieks, Hongaars, Iers, Italiaans, Kroatisch, Lets, Litouws, Maltees, Nederlands, Pools, Portugees, Roemeens, Sloveens, Slowaaks, Spaans, Tsjechisch en Zweeds

❖ Authentieke versie = elektronische uitgave (≠ vroeger)

❖ Elektronische versie tot 2013 geen authentieke waarde (cfr. HvJ 11 december 2007, nr. C-161/06)

4.1. PUBLICATIEBLAD VAN DE EU


27

28

PORTAALSITE EUR-LEX

4.2. EUR-LEX (PORTAALSITE)


EUR-LEX

= juridische portaalsite die toegang biedt tot het recht van de EU(eur-lex.europa.eu/homegpage.html)

❖ Toegang tot het Publicatieblad van de EU en rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie

❖ Verschillende ‘zoekfuncties’

29

https://eur-lex.europa.eu/homegpage.html

30

RECHTSPRAAK VAN DE EU

4.3. RECHTSPRAAK - HvJEU


31

CURIA



32

❖ Onderscheid maken tussen arresten en beschikkingen

❖ ARRESTEN• Uitspraak in openbare terechtzitting• Ondertekening door president en griffier

❖ BESCHIKKINGEN• Hof is kennelijk onbevoegd kennis te nemen van zaak• Verzoekschrift kennelijk niet ontvankelijk

❖ VERBINDENDE KRACHT?• Arrest: vanaf datum van uitspraak• Beschikking: vanaf datum van betekening



33

❖ ZAAKNUMMER• Beginletter: C (Cour) of T (Tribunal)• Twee getallen: nummer van inschrijving op griffie /

jaar van inschrijving op griffie

Bv. zaak C-104/16; zaak C-266/16; zaak T-228/10

❖ ECLI-CODE❖ European Case Law Identifier❖ Uniform Europees citeersysteem voor rechtspraak❖ 5 onderdelen: bv. ECLI:EU:C:2014:238

4.4. RECHTSPRAAK - EHRM


34

❖ Raad van Europa = organisatie (dus niet instelling van EU)

❖ HUDOC databank (https://hudoc.echr.coe.int/eng)

❖ Inhoud

• Europees Hof Rechten van de Mens

• Europese Commissie voor de Rechten van de Mens (≠ Europese Commissie (Europese Unie)!!!)

• Comité van Ministers van de Raad van Europa

https://hudoc.echr.coe.int/eng

35

RECHTSLEER EN DATABANKEN

4.5. RECHTLEER EN DATABANKEN


36

❖ ENKELE VOORBEELDEN VAN HANDIGE DATABANKEN

o Jura

o Jurisquare

o Stradalex

o Westlaw

o HeinOnline

o Kluwer Online

o Find-eR (online catalogus van de bib van de Commissie)→ leeszaal toegankelijk voor studenten (!! registratie)

4.6. RECHTENBIBLIOTHEEK VUB - CORONA


37

Sinds dit academiejaar verplichte online reservatiesysteem voor studieplekken in de Universiteitsbibliotheek via Affluences

• https://affluences.com/Centrale-Bibliotheek-VUB of via de app

• Aantal plaatsen is beperkt, dus alleen indien echt nodig.

• Aanmelden aan de balie is nog steeds verplicht

• Hou 1,5 meter afstand van de andere bezoekers en draag steeds een mondmasker (ook tijdens het studeren)

• Individuele studieplekken momenteel enkel voor VUB-studenten en personeel

• Groepswerk is niet mogelijk.

https://affluences.com/Centrale-Bibliotheek-VUB

4.6. RECHTENBIBLIOTHEEK VUB - CORONA


38

39

5. VERWIJZEN NAAR EUROPEES RECHT

5.1. BELANG VAN CORRECTE VERWIJZING


40

NOODZAAK OM TE VERWIJZEN NAAR BRONNEN

❖ Academisch onderzoek vertrekt vanuit bronnenonderzoek (o.m. literatuurstudie)

❖ Bronnenverwijzing (in voetnoten; geen eindnoten) ishierbij cruciaal (vermijd plagiaat!)

“Onder plagiaat wordt begrepen het gebruik maken vanformuleringen van anderen, al dan niet in bewerkte vorm, zondernauwkeurige bronvermelding, evenals iedere vorm van fraude die eeninbreuk is op de wetenschappelijke integriteit. Plagiaat kan betrekkinghebben op verschillende vormen van producten zoals tekst, beeld,muziek, databestand, structuur, gedachtegang, ideeëngoed.” Artikel118, §2 VUB Onderwijs- en examenreglement.



41

❖ Verantwoord argumenten door te verwijzen naar bronnen→ vermeld bronnen waar je jouw argumenten op baseert

❖ Belangrijk om te verwijzen naar primaire bronnen (zie ook PAV-beginsel):

❖ Pertinent;

❖ Actueel;

❖ Volledig



42

VERWIJZINGSMETHODES

• Algemene vuistregel is om te verwijzen naar bronnen op een consistente en uniforme wijze (zowel in de voetnoten als de bibliografie)

• Juridische verwijzingen en afkortingen

• V&A Wolters Kluwer (2015) - online raadpleegbaar

• Er zijn ook andere methodes (bv. OSCOLA)

• Bespreek dit met de promotor van uw masterproef!

43

6. ONDERZOEKSMETHODEN

6.1. BELANG VOOR DE MASTERPROEF


44

PROBLEEMSTELLING

ONDERZOEKSVRAAG

ONDERZOEKSMETHODE

BRONNENVERGARING

ANALYSE VAN DE BRONNEN

COMMUNICATIE VAN DE RESULTATEN

6.1. BELANG VOOR DE MASTERPROEF


45

ACADEMISCH ONDERZOEK HANTEERT “METHODOLOGIE”

❖ Afbakening onderzoek (probleemstelling + relevantie onderzoek + onderzoeksvraag)

❖ Vergeet methodologie niet te bespreken in je masterproef❖ Welke methode gebruik je?❖ Hoe ga je je onderzoeksvraag beantwoorden?❖ Welke bronnen zal je gebruiken?

❖ Koppel in de conclusie terug naar de onderzoeksvragen❖ Conclusie is niet louter een herhaling van wat je daarvoor hebt

besproken❖ Formuleer bijvoorbeeld aanbevelingen of zaken die verder

onderzocht kunnen worden

6.2. VERSCHILLENDE ONDERZOEKSMETHODEN


46

ACADEMISCH ONDERZOEK HANTEERT “METHODOLOGIE”

1. Descriptief

2. Classificatief

3. Comparatief

4. Evaluatief

5. Declaratief

6. Predictief

7. Design

Voor meer info:

O. CORTEN, Méthodologie du droit international public, Brussel, Editions de l’ULB, 2009.

L. KESTEMONT, Handbook on Legal Methodology: FromObjective to Method, Antwerpen, Intersentia, 2018.

47

7. NUTTIGE LINKS EN LITERATUUR

7.1. RELEVANTE LITERATUUR OVER EUROPEES RECHT

7. NUTTIGE LINKS, BLOGS EN LITERATUUR

48

❖ K. LENAERTS en P. VAN NUFFEL, Europees Recht, Antwerpen, Intersentia, 2017, 759 p.

❖ T. JORIS, Europese basisteksten, Antwerpen, Maklu, 2017, 1014 p.

❖ C. BARNARD en S. PEERS, European Union Law, Oxford, Oxford University Press, 2017, 853 p.

❖ P. KUIJPER, F. AMBTENBRINK, D. CURTIN, B. DE WITTE, A. MCDONNELL en S. VAN DEN BOGAERT, The Law of the European Union, Alphen aan den Rijn, Kluwer Law International, 2018, 1465 p.

❖ K. LENAERTS, I. MASELIS en K. GUTMAN, EU Procedural Law, Oxford, Oxford University Press, 2014, 1056 p.

7.2. RELEVANTE LITERATUUR METHODOLOGIE EU-RECHT


49

❖ J. BAECK, Juridische vaardigheden, Brugge, die Keure, 2020.

❖ F. EGGERMONT, S. SMIS, P. PAEPE, W. SCHREURS, Praktijkboek rechtsmethodologie, Brugge, die Keure, 2019.

❖ O. CORTEN, Méthodologie du droit international public, Brussel, Editionsde l’Université de Bruxelles, 2019.

❖ R. GARDINER, Treaty Interpretation (2nd edition), Oxford, Oxford University Press, 2015.

❖ J. DUNOFF en M. POLLACK (eds.), Interdisciplinary Perspectives on International Law and International Relations, Cambridge, Cambridge University Press, 2013.

7.3. NUTTIGE LINKS


50

❖ https://europa.eu/european-union/index_en

❖ https://europadecentraal.nl/

❖ https://ec.europa.eu/info/index_en

❖ https://www.europarl.europa.eu/portal/nl

❖ https://epso.europa.eu/job-opportunities/traineeships_nl

❖ https://pitt.libguides.com/eu/legislation

https://europa.eu/european-union/index_en

https://europadecentraal.nl/

https://ec.europa.eu/info/index_en

https://www.europarl.europa.eu/portal/nl

https://epso.europa.eu/job-opportunities/traineeships_nl

https://pitt.libguides.com/eu/legislation

7.3. NUTTIGE LINKS


51

❖ http://ec.europa.eu/prelex/rech_simple.cfm?CL=en

❖ http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm

❖ http://www.echr.coe.int/ECHR/Homepage_EN (Raad van Europa)

❖ http://hudoc.echr.coe.int (Raad van Europa)

❖ http://curia.europa.eu/jcms/jcms/j_6/

http://ec.europa.eu/prelex/rech_simple.cfm?CL=en

http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm

http://www.echr.coe.int/ECHR/Homepage_EN

http://hudoc.echr.coe.int/

http://curia.europa.eu/jcms/jcms/j_6/

7.4. BLOGS


52

❖ European Law Blog

❖ EU Law Analysis

❖ EJILTalk

❖ How to Crack a Nut | A Blog On EU Economic Law

❖ ESIL - SEDI | European Society of International Law

❖ Euractiv: http://www.euractiv.com/

❖ EU Observer: http://euobserver.com/

http://www.euractiv.com/

http://euobserver.com/

53

8. VRAGEN?

WIE KAN IK CONTACTEREN MET VRAGEN?

8. VRAGEN?

54

INTERNATIONAAL RECHT EUROPEES RECHT

Professoren Erik Franckx:[email protected]

Stefaan Smis:[email protected]

Tony Joris:[email protected]

Stefaan Van der Jeught:[email protected]

Masterproef-coördinatoren

Cedric Van Assche:[email protected]

Ann Pauwels:[email protected]

mailto:[email protected]






RECHTSMETHODOLOGIE EUROPEES RECHT...• Groepswerk is niet mogelijk. 4.6. RECHTENBIBLIOTHEEK VUB -...

Documents

Transcript of RECHTSMETHODOLOGIE EUROPEES RECHT...• Groepswerk is niet mogelijk. 4.6. RECHTENBIBLIOTHEEK VUB -...