Camille

Saint-Saëns1835-1921

rolverdeling

Trille Bedarrides

taalcoach

Hans Schellevis

repetitor

Jurjen Stekelenburg

boventiteling

Radio Filharmonisch OrkestGroot Omroepkoor

Giuliano Carella dirigentMartin Wright koordirigentBenjamin Levy assistent dirigent

Samson et Dalila 1859|1867-68|1873-77opera in 3 bedrijven, op een libretto van Ferdinand Lemairepremière: Weimar, Großherzogliches Theater, 2-12-1877

pauze na het eerste bedrijf

dalila, een fillistijnse priesteresAnita Rachvelishvili mezzosopraansamson, een israëlische legeraanvoerderRay M. Wade Jr. tenor*de hogepriester van dagonRobert Bork bas-bariton abimélech, een bestuurder van de filistijnen in gazaAnthony Heidweiller bariton een oude israëliërHenk van Heijnsbergen bas een filistijnse bodeJean-Léon Klostermann tenoreerste filistijnPascal Pittie tenortweede filistijnHugo Oliveira bariton

* Ray M. Wade Jr. vervangt Simon O’Neill, die wegens ziekte

helaas moest afzeggen. Het team van de NTR Zaterdag Matinee is

verheugd dat hij op zo’n laat moment kon worden geëngageerd.

zesde concert O-serie • 50e seizoen21 mei 2011, 13.30-16.15 uur

O

2 3

Uitzending op Radioen terug luisteren

via internet

NTR Podiumdocumentaires en

concert registraties op nederland 2

De nieuwe O-seriezie blz. 22-23

Deze NTR ZaterdagMatinee wordt rechtstreeks uitgezon-den op Radio 4. Via de ZaterdagMatinee-website kunt u de opname terug luisteren. www.ntr.nl/zaterdagmatinee

zondag 22 mei 13.00 uurKarin Strobos - Bij De Nederlandse Opera vervangt de jonge Nederlandse mezzosopraan Karin Strobos deze maand twee maal de zieke Magdalena Kozená in de rol van Octavian in Strauss’ Rosenkavalier. Een droom voor de understudy komt uit. NTR Podium volgt haar tijdens de repetities met regisseur Brigitte Fassbaender en dirigent Simon Rattle.Het Groot Omroepkoor: Eindeloos streven naar perfectie - Documentaire over het in 1945 opgerichte koor. (Herhaling van 27/2/2011)Lucas Vis en de zwaartekracht De natuurlijke werking van de zwaartekracht vormt het sleutelbegrip in het diri-geerwerk van de begaafde Nederlandse dirigent Lucas Vis. Regie: Paul Cohen en Martijn van Haalen.maandag 23 mei 23.35 uurJean Sibelius’ Eerste symfonie - Rotterdams Philhar-monisch Orkest o.l.v. Valery Gergiev. Registratie van de ZaterdagMatinee van 13 december 2003. www.ntr.nl/podium

Dit is het laatste concert in de O-serie van dit seizoen. Hebt u nog geen abonnement voor volgend seizoen? Op www.zaterdagmatinee.nl vindt u de nieuwe brochure. Lees verder op bladzijde 22!

Samson et Dalila – tussen opera en oratorium

‘Dieu! Dieu d’Israël!’, aldus het ope-ningskoor van Camille Saint-Saëns’ Samson et Dalila. Een opera beginnend met het woord ‘God’ is op zijn minst zeldzaam te noemen. Het is dan ook een merkwaardig, hybride stuk, pende-lend tussen oratorium en opera. Bij menige enscenering kan men zich – mede door het prominente aandeel van het koor en het Bijbelse onderwerp – heel goed een concertante uitvoering voorstellen, inderdaad als een orato-rium. Dat geldt overigens niet voor álle op de Bijbel geïnspireerde opera’s – want er zijn er meer, waaronder Joseph (1807) van Méhul, Mosè in Egitto (1818) van Rossini, Salome (1905) van Richard Strauss, Nabucco (1842) van Verdi, Die Königin von Saba (1875) van Goldmark, Holofernes (1923) van Reznicek, Judith (1926) van Honegger en het onvoltooide Moses und Aron (1930-1932, wereldpre-mière 1951) van Schönberg.

Veelzijdigd begaafdCamille Saint-Saëns (1835-1921), zoon van een Parijse ambtenaar, kwam ter wereld in een muzikaal gezin. Hij kon al op zijn derde noten lezen en begon op zijn vijfde te componeren. Als tienja-rige soleerde hij in de Salle Pleyel in

pianoconcerten van Beethoven en Mozart, zijn favoriet. Compositie studeerde hij bij Fromental Halévy. Saint-Saëns aanvaardde een aanstelling als organist van de Saint-Merry en werd pianodocent aan de École Niedermeyer. Van 1858 tot 1870 was hij organist aan

zesde concert O-serie • 50e seizoen21 mei 2011

O

Camille Saint-Saëns

4 5

Première in WeimarOnverwachte steun kreeg Saint-Saëns van Franz Liszt, die hij in Weimar had bezocht, na het bijwonen van de première van Das Rheingold in München (1869); hij vertelde hem terloops dat hij met Samson et Dalila bezig was, maar dat niemand erin geïnteresseerd was. Liszt, die altijd openstond voor het nieuwe en belangwekkende, moedigde hem aan de opera vooral te voltooien. Hij beloofde ervoor te zorgen dat het project in het hoftheater van Weimar gerealiseerd zou worden. Liszt was daar tien jaar muzikaal directeur geweest, en zijn invloed was er nog steeds groot.In 1873 verbleef Saint-Saëns om ge-zondheidsredenen – en naar verluidt ook vanwege de mooie Arabische

– een gewaagd plan, want het was nog maar de vraag of het zou lukken een theaterdirecteur zover te krijgen een werk met een Bijbels onderwerp te programmeren. Saint-Saëns nam de suggestie niettemin over, waarbij hij voor de vrouwelijke titelrol meteen dacht aan de beroemde mezzosopraan Pauline Viardot, met wie hij bevriend was. Zelf aan de piano begeleidend liet hij voor een aantal genodigden de delen zingen die hij het eerst had geschreven: Dalila’s ‘Amour, viens aider ma faiblesse’ en ‘Mon coeur s’ouvre à ta voix’. Een ijzige stilte was het gevolg. Een paar jaar later gebeurde iets soortgelijks toen Saint-Saëns de op dat moment geschreven delen liet horen aan collega-musici.

man die te gronde wordt gericht door een slechte vrouw sprak de componist bijzonder aan; dit was ook het thema van Le timbre d’argent.De tragische dood van de gevangenge-nomen Simson vormt de dramatische apotheose van zijn spannende levens-verhaal, zoals het Bijbelboek Richteren (16:23-31) dat vertelt: “[...] En zij lieten Simson uit de gevangenis halen en hij vermaakte hen; men gaf hem een plaats tussen de zuilen. Toen zeide Simson tot de jongen die hem bij de hand hield: ‘Laat mij los en laat mij de pilaren tasten, waarop het gebouw rust, om daartegen te kunnen leunen’ Het gebouw nu was vol mannen en vrouwen: alle stadsvorsten der Filistij-nen waren daar, en op het dak bevon-den zich ongeveer drieduizend man-nen en vrouwen, die naar het spel van Simson keken. En Simson riep tot de here en zeide: ‘Here here, gedenk toch mijner en maak mij nog slechts een-maal sterk, o God, opdat ik mij met één wraak voor mijn beide ogen op de Filistijnen wreke.’ Daarop greep Sim-son de beide middelste zuilen, waarop het gebouw rustte [...] En Simson zeide: ‘Dat ik met de Filistijnen sterve.’ Toen boog hij zich met kracht, en het ge-bouw stortte in boven de stadsvorsten en boven al het volk dat daarin was. De doden die hij in zijn sterven gedood heeft, waren talrijker dan die hij in zijn leven gedood had. [...]”Saint-Saëns vroeg de dichter Ferdinand Lemaire te zorgen voor een libretto. Lemaire kwam met het idee van een grand-opéra in plaats van een oratorium

de Madeleine, waarvoor hij veel compo-sities schreef. Daarnaast publiceerde deze veelzijdig begaafde man boeken over muziek, theater, filosofie en schilderkunst, gedichten, toneelstuk-ken en wetenschappelijke betogen.Saint-Saëns was een van de belangrijk-ste figuren in het Franse muziekleven tijdens de laatste drie decennia van de negentiende eeuw. Hij vormt de scha-kel tussen Charles Gounod en Claude Debussy. Zijn oeuvre omvat symfonieën en symfonische gedichten, concerten voor piano, viool en cello, militaire muziek, kamermuziek, orgelstukken, ballet-, toneel- en filmmuziek (voor L’assassinat du Duc de Guise, 1908), vocale werken met orkest, liederen en koor-werken.Op operagebied werd Saint-Saëns overschaduwd door Massenet. Van zijn muziektheaterwerken heeft alleen Sam-son et Dalila repertoire gehouden, in tegenstelling tot Le château de Roche Cardon, Le timbre d’argent, La princesse jaune, Étienne Marcel, Henry VIII, Proser-pine, Ascanio, Phryné, Frédégonde, Les barbares, Hélène, L’ancêtre en Déjanire.

Van oratorium tot operaOngeduldig omdat de Parijse wereld-première van zijn opera Le timbre d’argent telkens werd uitgesteld, was Saint-Saëns in 1867 begonnen aan het componeren van een oratorium, gebaseerd op het verhaal van de onder-gang van de Joodse leider Simson (Samson) ten gevolge van de fatale charmes van de Filistijnse Delila (Dalila). Het gegeven van een sterke

Max Liebermann: Samson und Delilah (1902)

6 7

prendre ta main’, op een melodische frase uit ‘Mon coeur s’ouvre à ta voix’. Triomfantelijk jubelen Dalila, de Hogepriester en de Filistijnen over een teken van hun afgod, ‘Dagon se révè-le...’ Het slot is zó beeldend gecompo-neerd dat men zich kan afvragen of Saint-Saëns misschien toch een concer-tante (oratorium)uitvoering in zijn achterhoofd heeft gehad, waarbij het publiek de gebeurtenissen niet te zien krijgt en de muziek alles moet ‘doen’. Als in een spektakelfilm ‘ziet’ de luisteraar hoe Samson zijn vijanden met zich mee de dood in sleurt.

Frits Vliegenthart

zijn volk op tot vertrouwen in de Heer, die hen in de strijd zal bijstaan. Een-stemmig, in een stijl die aan gregori-aans doet denken, zingen vrome Joodse mannen de lof van God nadat Abimé-lech is verslagen, ‘Hymne de joie’. In Dalila’s eerste aria, ‘Printemps qui commence’, maakt de componist dankbaar gebruik van de sensuele kleuren van de mezzosopraanstem; dat Samson aan haar geen weerstand zal kunnen bieden, is meteen begrijpelijk. De dialoog tussen de Hogepriester en Dalila in de tweede akte roept (zoals de musicoloog Alfred Einstein opmerkt) associaties op met de scène tussen de twee slechteriken Telramund en Ortrud in Wagners Lohengrin. Op ‘Unissons-nous tous deux!’ zingen ze toepasselijk unisono. Het onweer dat tijdens de hele akte regelmatig op de achtergrond klinkt, voorspelt de slechte afloop en contrasteert fraai met de verleidelijke zanglijnen van Dalila – met name het beroemde ‘Mon coeur s’ouvre à ta voix’.Ook in de derde akte valt te bewonde-ren hoe Saint-Saëns muzikale tegenstel-lingen creëert, zoals tusen de wanhoop van de blindgemaakte Samson en de uitgelatenheid van de Filistijnen. Het voorspel lijkt te verwijzen naar Bach: het hele notenbeeld, de toonsoort, de beweging en de dissonanten vertonen overeenkomsten met het openingskoor van de Johannes-Passion. Het vrolijke koor van de Filistijnen ‘L’aube qui blanchit’ gaat over in een woest, oriëntaals getint bacchanaal. Vilein zingt Dalila tot Samson ‘Laisse-moi

vertaling. Het succes was overweldi-gend: de componist moest al na de tweede akte applaus komen halen en na de finale werd hij letterlijk met lauweren bekranst! De Parijse Opéra bleek pas in 1892 rijp voor het werk, na voorstellingen in onder meer Ham-burg, Rouen, Bordeaux, Genève, Tou-louse, Nantes, Dijon, Montpellier en Monte Carlo.

Muzikale tegenstellingenHet gegeven van Samson et Dalila heeft op schitterende wijze muzikaal gestalte gekregen. De tegenstelling tussen wellust en diep doorvoelde spirituali-teit is uniek, evenals de contrasten tussen mannelijk en vrouwelijk, tussen (geveinsde) liefheid en woede. De koren tonen aan wat Saint-Saëns van Händel en Mendelssohn heeft geleerd, vooral wat het contrapunt betreft; wagneri-aans zijn de opzet in doorlopende scènes en de expressieve chromatiek. Met al deze invloeden ontwikkelde

Saint-Saëns een geheel eigen, zeer Franse stijl.Er is geen ouver-ture: de opera begint meteen met het klaagkoor van

de Joden, ‘Dieu! Dieu d’Israël!’, als vanuit het niets langzaam aanzwellend tot een heftige emotie. Chromatiek zorgt voor extra smartelijke accenten, zoals in het ‘écoute la prière’ van de tenoren; händeliaans is de fuga op ‘Nous avons vu nos cités renversées’. Begeleid door harptonen roept Samson

jongens – in het warme klimaat van Algiers; daar werkte hij verder aan de derde akte. In Algiers hoorde hij voor het eerst authentieke oosterse muziek, waaronder de melodie die hij zou gebruiken voor het exotisch gekruide bacchanaal van de Filistijnen in de derde akte. Toen hij terugkwam in Parijs, stond Pauline Viardot klaar om hem verder te helpen. Zij wist dat de rol van Dalila speciaal voor haar stem geschreven was en... ze had haast, want ze was inmiddels al 53. Daarom organi-seerde Viardot op 24 augustus 1874 een besloten, fraai aangeklede uitvoering van de tweede akte in aanwezigheid van Olivier Halanzier, de directeur van de Opéra. De componist begeleidde weer zelf. Hoewel Viardot een sterke vertolking moet hebben gegeven, was Halanzier niet overtuigd: hij vond het werk dramaturgisch zwak en te mo-dern voor een grand-opéra. Bovendien deinsde hij terug voor het Bijbelse verhaal. Op 26 maart 1875 werd een concertante uitvoe-ring van de eerste akte, in het Parijse Théâtre du Châte-let, zonder enig enthousiasme ontvangen.Intussen deed Liszt in Weimar, zoals beloofd, zijn best voor het in 1876 voltooide Samson et Dalila: op 2 decem-ber 1877 vond, in tegenwoordigheid van de groothertog, de wereldpremière plaats in het Großherzogliches Theater, onder leiding van Eduard Lassen. De opera werd gezongen in een Duitse

Als in een spektakelfilm ‘ziet’ de

luisteraar hoe Samson zijn vijanden

met zich mee de dood in sleurt

Gustave Doré: Samson in de tempel van Dagon

8 9

op haar plicht wijzen (scène 2), nu de Israëlieten onder Samsons leiding de stad hebben veroverd (‘Notre sort t’est connu. La victoire facile des esclaves hébreux leur a livré la ville.’). Hij biedt haar rijkdommen aan voor de te bewij-zen diensten, maar Dalila wijst het aanbod af: ook zonder beloning wil ze niets liever dan persoonlijk de onder-gang van Samson bewerkstelligen (‘Qu’importe à Dalila ton or?’). Al eerder had ze vergeefs geprobeerd Samson het geheim van zijn kracht te ontfutselen, ze belooft de Hogepriester dat het haar deze keer zal lukken, nu met behulp van haar tranen (duet ‘Il faut, pour assouvir ma haine, il faut que mon pouvoir/je veux que Dalila l’enchaîne...’). De Hoge-priester laat Dalila alleen.In de verte dondert en bliksemt het (scène 3); het onweer komt geleidelijk steeds dichterbij. Samson nadert: hij wil eigenlijk niet, maar kan de aantrek-kingskracht van Dalila niet weerstaan (‘En cex lieux, malgré moi, m’ont ramené mes pas...’); hij wordt door haar geestdriftig ontvangen (‘C’est toi, mon bien-aimé!’). Zij verklaart hem haar liefde (‘Mon coeur s’ouvre à ta voix comme s’ouvrent les fleurs aux baisers de l’aurore!’), die hij beantwoordt (‘Dalila, je t’aime!’). Maar Dalila is er niet van overtuigd en verlangt huilend de openbaring van Samsons geheim als bewijs. Samson hoort in het onweer de waarschuwende stem van God (‘L’orage sur ces monts...’) en bewaart het heilige mysterie. Daarop trekt Dalila zich woedend terug in haar huis (‘Lâche! coeur sans amour, je te méprise. Adi-

dragen. Zij veinzen vreugde en bezingen de overwinning van Samson (‘Voice le printemps nous portant des fleurs pour orner le front des guerriers vain-queurs!’). Dalila, die beweert verliefd te zijn op Samson, nodigt hem uit naar haar huis in Sorek te komen. Hij bidt God dat deze de verleiding van hem mag wegnemen (‘Ô Dieu! toi qui vois ma faiblesse...’). Een oude Israëliet waar-schuwt Samson tevergeefs tegen deze gevaarlijke vrouw (‘Détourne-toi, mon fils, de son chemin! Évite et crains cette fille étrangère!’). Tijdens de dans van de priesteressen kan Samson zijn ogen niet van Dalila afhouden; zij geeft aan heftig naar hem te verlangen en verwijst naar eerdere amoureuze betrekkingen tussen hen beiden (‘Printemps qui commence, portant l’espérance aux coeurs amou-reux...’).

Akte IIIn de vallei van Sorek. Links staat het huis van Dalila met een zuilengalerij aan de voorkant. Het wordt omgeven door Aziatische planten (scène 1). Het is het begin van een zwoele nacht; tijdens het verloop van de akte wordt het langzaam helemaal donker. Dalila zit mijmerend op een rotsblok, dicht bij de zuilengalerij van haar huis. Zij roept de liefde aan om haar te helpen bij het verschalken van Samson en zo de nederlaag van Abimélech te wreken; ze weet dat Samson naar haar toe zal komen (‘Samson, recherchant ma présence, ce soir doit venir en ces lieux... Amour! viens aider ma faiblesse!’).De Hogepriester van Dagon komt haar

Akte IIn Palestina worden de Israëlieten wreed onderdrukt door de Filistijnen. Een plein in Gaza; aan de linkerkant is de zuilengalerij van de tempel van Dagon (scène 1). Het is nacht. Als het doek opgaat, ziet men een menigte Israëliti-sche mannen en vrouwen, die op het plein bijeengekomen zijn en een hou-ding van rouw en van gebed hebben aangenomen. Samson, de leider van het volk Israël, die door God begiftigd is met een bovenmenselijke kracht, bevindt zich onder hen. De Israëlieten smeken vertwijfeld God om de bevrijding (‘Dieu d’Israël! écoute la prière de tes enfants t’implorant à genoux’). Samson verwijt hen hun gebrek aan geloof na de wonde-ren die God in het verleden heeft verricht en probeert zijn volk moed in te spreken (‘Arrêtez, ô mes frères! Et bénissez le nom du Dieu saint de nos pères! Car l’heure du pardon est peut-être arrivée!’).Hun stemmen trekken de aandacht van Abimélech (scène 2), de satraap (bestuur-der) van Gaza, die de God van Israël bespot, aangezien deze zijn uitverkoren volk blijkbaar niet helpt (‘Ce dieu que votre voix implore est demeuré sourd à vos cris’). Samson roept zijn volk op tot

de opstand (‘Israël! romps ta chaîne! Ô peuple, lève-toi!’) en de Israëlieten geven hieraan gehoor. Als Abimélech Samson met zijn zwaard te lijf gaat, weet deze hem zijn wapen te ontfutselen, hem te doden en de op diens hulpkreten afgeko-men Filistijnen te verjagen.De Hogepriester van Dagon (scène 3) komt naar buiten en roept op tot wraak (‘Que vois-je! Abimélech! frappé par des esclaves!’); hij is woedend over de lafheid van de Filistijnen (‘Lâches! plus lâches que des femmes!’).Een boodschapper (scène 4) bericht dat de Israëlieten in opstand zijn gekomen en het hele land plunderen (‘Seigneur! la troupe furieuse que conduit et guide Samson...’). De Hogepriester zweert wraak, hij vervloekt de Joden en trekt zich terug met zijn volgelingen (‘Mau-dite à jamais soit la race des enfants d’Israël! Je veux en effacer la trace, les abreuver de fiel!’).Bij het aanbreken van de dag prijzen de Israëlieten Samson (scène 5) en danken God (‘Hymne de joie, hymne de déli-vrance, montez vers l’Éternel!’). De Filistijnse priesteres Dalila komt tevoor-schijn uit de tempel van Dagon (scène 6), vergezeld door meisjes en jonge vrou-wen, die guirlandes van bloemen

Synopsis

zesde concert O-serie • 50e seizoen21 mei 2011

O

10 11

Giuliano Carella dirigentGiuliano Carella dirigeerde in menig groot operahuis, waaronder de Bayeri-sche Staatsoper in München, de Berliner Staatsoper, de Opéra Comique in Parijs, Teatro Real in Madrid, het Liceu in Barcelona, de Opéra de Montecarlo, Opera North in Leeds, bij de Opéra de Wallonie in Luik, New Israeli Opera in Tel Aviv, Teatro Colon in Buenos Aires, in de Arena van Verona, het Teatro Comunale in Bologna, het Teatro Carlo Felice in Genua en bij het Rossini Opera Festival in Pesaro, het Puccini Festival in Torre del Lago en het Belcanto Festival in Dordrecht. Zijn repertoire reikt van Paisiello tot nu en omvat alle belang-rijke Italiaanse opera’s, en daarnaast symfonische muziek. Zijn opnamen voor cd – waaronder La Sonnambula, Ernani, Pacini’s L’ultimo giorno di Pompei, Ros-sini’s Elisabetta regina d’Inghilterra, Donizetti’s Il diluvio universale en Adelaide di Borgogna (live van het Edinburgh Festi-val) en recital-cd’s met Sumi Jo en Jennifer Larmore – werden meermalen met prijzen bekroond. Onder zijn meest recente engagementen waren een Lucrezia Borgia, Norma en Cyrano de Bergerac in Montecarlo, Madama Butterfly in Parma, La finta semplice in La Fenice in

Venetië, Un giorno di regno in Nancy, Turandot en Norma in Barcelona, Il diluvio universale in het Theatre Royal Drury Lane in London, Norma in de Berliner Staats oper, Lucia di Lammermoor en Falstaff in Straatsburg, La Cenerentola in het Grand Théâtre de Geneve, La traviata in Detroit en Japan, Tosca en Turandot in de Arena van Verona, I Puritani bij De Nederlandse Opera, Madama Butterfly en Don Carlo bij de Wiener Staatsoper en Anna Bolena en La traviata in Frankfurt, en Attila in Marseille. Giuliano Carella is sinds 1990 president van I Solisti Veneti.Eerder in de Matinee: Zandonai Francesca da Rimini (2000), Montemezzi L’amore dei tre re (2003), Bellini Il pirata (2003), Gior-

Uitvoerenden

zesde concert O-serie • 50e seizoen21 mei 2011

Obinnengeleid (scène 3) en de Hogepriester bespot hem (‘Salut au juge d’Israël, qui vient par sa présence égayer notre fête!’), evenals de Filistijnen en Dalila (‘Laisse-moi prendre ta main et te montrer le chemin...’). De Hogepriester daagt Samson uit: als Jahweh hem het licht in zijn ogen teruggeeft, zal hij zich bekeren (‘Que Jéhovah compatissant, à tes yeux rende la lumière!’). Met Dalila eert hij Dagon (‘Gloire à Dagon vainquer!’), de Filistijnen bidden hun god om diens zegen (‘Marque d’un signe nos longs troupeaux’). Dagon lijkt zich te openba-ren door een vlam die op het altaar vanzelf oplaait uit de as (‘Dagon se révèle! La flamme nouvelle sur l’autel renaît de la cendre.’). Op bevel van de Hogepriester wordt Samson naar het midden van de tempel gebracht zodat iedereen hem goed kan zien en van zijn vernedering genieten. Samson bidt echter tot God om nog eenmaal zijn vroegere kracht terug te mogen krijgen (‘Seigneur, inspire-moi, ne m’abandonne pas!’) en laat zich door het kind naar de twee centrale pilaren brengen (‘Vers les pilliers de marbre, enfant, guide mes pas!’), terwijl de Filistijnen doorgaan met hun hymne aan Dagon. Na een laatste bede (‘Souviens-toi de ton servi-teur qu’ils ont privé de la lumière!’) voelt Samson zijn kracht terugkeren; hij slaat zijn armen om de beide zuilen en weet deze van hun plaats te trekken. De tempel stort in en allen vinden onder luid geschreeuw de dood.

(FV)

eu!’), weldra echter gevolgd door Sam-son. Filistijnse soldaten omsingelen stilletjes het huis; op Dalila’s roepen (À moi! Philistins! à moi!’) stormen ze naar binnen om Samson te arresteren.

Akte IIIIn de gevangenis van Gaza (scène 1). Samson is in ketenen, men heeft hem zijn ogen uitgestoken en zijn lange haar afgeknipt – juist daarin school de kracht die God hem had geschonken. Hij wordt als de laagste van alle slaven gedwongen een molensteen rond te draaien. In de coulissen zingt het koor van de gevan-gen Israëlieten. Samson smeekt God om medelijden voor hen en voor zichzelf; hij biedt zijn leven aan in ruil voor de vrijheid van zijn volk (‘Vois ma misère, hélas! vois ma détresse! Pitié, Seigneur! pitié pour ma faiblesse!’). De Israëlieten verwijten Samson bitter dat hij hen verraden heeft (‘Samson, qu’as-tu fait de tes frères? Samson, qu’as-tu fait du Dieu de tes pères?’) en dat hij hen verkocht heeft voor de gunsten van een vrouw. De Filistijnen komen de gevangenis binnen en voeren Samson weg.In de tempel van Dagon (scène 2). Het decor vertoont een beeld van de god-heid, het offeraltaar en in het midden twee pilaren, waarop het hele gebouw rust. De Filistijnen begroeten met vreugde de nieuwe dag (‘L’aube qui blanchit déjà les coteaux d’une nuit si belle éteint les flambeaux...’); ze vieren de overwinning op de Israëlieten en de naderende dood van Samson met een uitbundig bacchanaal (ballet).Samson wordt door een kind de tempel

Giuliano Carella

12 13

Heidelberg onder Cornelius Meister. Ray M. Wade Jr. is laureaat van de Enrico Caruso International Singing Competition (Milaan, 1992), de Metro-politan Opera National Council Audi-tions for Young Singers van de Metro-politan Opera (New York, 1993) en de Koningin Elizabethwedstrijd (Brussel, 1996).

Robert Bork le grand prêtre de dagonDe Amerikaanse bas-bariton Robert Bork begon dit seizoen bij de Hambur-gische Staatsoper als Gunther in Götterdämmerung, een rol die hij begin 2011 ook zong in Straatsburg. In Hannover zingt hij Wotan in Die Walküre. Eerder zong hij Paolo in Simon Boccanegra in Toulouse en Balstrode in Peter Grimes bij de Deutsche Oper am Rhein. Hij zong verder Méphistophélès in Faust van Philippe Fénelon (Opéra National de Paris), Albert in Werther

Ray M. Wade Jr samsonDe van oorsprong Texaanse tenor Ray M. Wade Jr. begon zijn Europese car-rière als Don Ottavio in Don Giovanni in Gent, na eerder te hebben gezongen bij San Francisco Opera en Dayton Opera. Hij trad bovendien op bij de Bregenzer Festspiele en vertolkte de rol van Faust in Antwerpen. In de periode 1995-1998 werkte hij in het Nationaltheater Mannheim, waar hij rollen zong als Alfredo in La traviata, Almaviva in Il barbiere di Siviglia, Fernando in Così fan tutte, Don Ottavio, en Belmonte in Die Entführung aus dem Serail. Na engage-menten aan het Theater Basel (onder andere als Tamino in Die Zauberflöte und Nadir in Les pêcheurs de perles) en het Staatstheater Nürnberg als Tamino, maakte hij van 2004/05 tot 2008/09 deel uit van het vaste ensemble van Oper Köln. Daar zong hij in 2005 Dionysos in Henze’s Bassariden, in 2006 Don Alvaro in La forza del destino, in 2007 Rodolfo in La bohème, Laca in Jenu°fa, Turriddu in Cavalleria rusticana, Canio in Pagliacci en Riccardo in Un ballo in maschera. In 2009 zong hij in Keulen Samson in Samson et Dalila, en Pinkerton in Madama Butterfly in Braunschweig. Daar werd hij op-nieuw gevraagd voor de titelrol in Antonio Gomez’ Salvator Rosa (seizoen 2009-2010). Sinds september 2010 had hij gastoptredens als Faust in Boito’s Mefistofele in het Musiktheater im Revier Gelsenkirchen, en sinds januari 2011 als Don Alvaro in La forza del destino in het Mainfrankentheater Würzburg. In maart 2011 gaf hij zijn roldebuut als Otello in het Theater

Anita Rachvelishvili dalilaHaar vertolking van de titelrol in Bizets Carmen, in december 2009 in La Scala in Milaan onder Daniel Barenboim, betekende voor de jonge Georgische mezzosopraan Anita Rachvelishvili haar internationale doorbraak. Als Carmen maakte zij ook haar Noord-Amerikaanse debuut bij de Canadian Opera Company in Toronto; daarna zong zij deze rol bij de Staatsoper Berlin en in de Arena van Verona. In oktober 2010 keerde zij als Carmen terug in La Scala, en in januari 2011 zong zij de rol voor het eerst in de Metropolitan Opera in New York (naast Roberto Alagna), en in februari bij de Bayerische Staatsoper. Dit seizoen zingt zij bovendien Isabella in L’Italiana in Algieri in La Scala en Euridice in Orfeo ed Euridice tijdens het La Perelada Festival 2011. In Helsinki en Bergen zingt zij Verdi’s Requiem.

dano Andréa Chenier (2006), Verdi Mac-beth (2006), Gounod Roméo et Juliette (2008), Catalani La Wally (2010)

Martin Wright koordirigentMartin Wright is artistiek leider van het Nederlands Opera Koor sinds 2006. Van 1984 tot 1997 was hij koordirigent van de San Diego Opera. Hij bekleedde vergelijkbare functies bij de Los Angeles Opera, de Arizona Opera, de Music Academy of the West, de Wolf Trap Foundation for the Performing Arts en het Rundfunkchor Berlin. Martin Wright was artistiek directeur van de San Diego Master Chorale en eerste gastdirigent van de Lyric Opera San Diego. Van 1993 tot 2002 was hij chef-dirigent van het Groot Omroepkoor, waar hij nog regel-matig terugkeert als gastdirigent. In zijn hoedanigheid als chef-dirigent van het Groot Omroepkoor was hij onder andere drie keer dirigent tijdens het Prinsen-grachtconcert, waarbij hij het koor en

respectievelijk Cheryl Studer, Nelly Miri-cioiù and Jose Cura dirigeerde. In 2010 heeft hij het koor van de Shanghai Opera voorbereid voor voorstellingen van Fidelio en Beethovens Negende symfonie met het Filharmonisch

Orkest van Hong Kong onder leiding van Edo de Waart. Hij zal in 2011 terugkeren bij het koor van Shanghai. Dit jaar maakt hij ook deel uit van de jury van het Internationaal Vocalistenconcours.

Anita Rachvelishvili

SA

LVO

SP

OR

TATO

Ray M. Wade Jr

Martin Wright

14 15

Aberdeen).Eerder in de Matinee: Puccini Manon Les-caut (2004), Wagner Die Meistersinger (2009), Wagner Parsifal (2010)

Hugo Oliveira deuxième philistinNa een studie in zijn geboortestad Lissabon volgde de bariton Hugo Oliveira een post-doctorale opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij Jill Feldman en Michael Chance. Naast zijn aanvankelijke specialisatie in oude en barokmuziek voelt hij zich ook thuis in het klas-sieke/romantische repertoire en in de hedendaagse mu-ziek. Sinds zijn eerste solistische optreden, als Chris-tus in Arvo Pärts Passio (1997), trad hij op met onder meer London Symphony Orchestra, Radio Filharmonisch Orkest, Les Concerts des Nations, Ricer-car Consort, Schön-berg Ensemble en Gulbenkian Orches-tra. Hij werkte samen met dirigen-ten als Jaap van

Jean-Léon Klostermann un messager philistinNa zijn debuut bij De Nederlandse Opera als Erscheinung eines Junglings in Die Frau ohne Schatten keerde de Nederlandse tenor Jean-Léon Kloster-mann daar terug als Trin in La fan ciulla del West en Altoum in Turandot. Verder zong hij Arcas en Mercure in Hippolyte et Aricie (Enschede) en Gernando in L’isola disabitata (Grachtenfestival Amsterdam). Daarnaast zong hij Bach – de Matthäus-Passion onder Roy Good-man – Charpentier, Händel, Haydn, Mendelssohn, Mozart, Saint-Saëns, Weill en Britten in de concertzaal.Eeder in de Matinee: Puccini La fan ciulla del West (2006), Ravel L’enfant et les sortilèges (2007), R. Strauss Des Esels Schatten (2008), Wagner Die Meistersin-ger (2009)

Pascal Pittie premier philistinDe Nederlandse tenor Pascal Pittie maakte zijn debuut als Albert Herring in Antwerpen en Gent, en vertolkte de rol van Tamino in Die Zauberflöte (Opera RAI, Amsterdam). Bij De Nederlanse Opera zong hij Kohout in Het sluwe vosje, 3er Junger Offizier in Die Soldaten en Maintop in Billy Budd. Hij was 1er Offizier in Der Prinz von Homburg van Henze, Barbarigo in I due foscari bij De Nationale Reisopera. Verder zong hij Edmondo in Manon Lescaut en Gastone in La traviata (Concertgebouw Amster-dam), Aap in Aap verslaat de Knekelgeest van Peter Schat (Zomeropera Alden Biesen) en Prologue en Peter Quint in The Turn of the Screw (Opera Garden

Operamakers. Aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag is hij verbonden als gastdocent. In 2008 was hij de regisseur van het Marco Polo-project bij De Nederlandse Opera. In hetzelfde jaar ontving hij de Prins Bernard Cultuurprijs.

Henk van Heijnsbergen un vieillard hébreuDe Nederlandse bas-bariton Henk van Heijnsbergen treedt veelvuldig op met de Omroeporkesten, het Noord Neder-lands Orkest, het Limburgs Symfonie Orkest, Het Brabants Orkest en het Residentie Orkest. Hij werkte met dirigenten als Kees Bakels, Frans Brüg-gen, Mark Elder, Ivan Fisher, Jean Fournet, Graeme Jenkins, Gennadi Rozhdestvensky, Reinbert de Leeuw, Ingo Metzmacher, Kenneth Montgo-mery, Stefan Soltesz, Marc Soustrot, Ed Spanjaard, Edo de Waart, Alberto Zedda en Jaap van Zweden. Internationaal verwierf hij naam door een groot aantal uitvoeringen met werk van Stockhau-sen, onder leiding van de componist zelf. Hij zong rollen bij ondermeer Opera Forum (nu De Nationale Reis-opera), Opera Zuid, De Nederlandse Opera en bij de Vlaamse Opera. Sinds 1983 is Henk van Heijnsbergen verbon-den aan het Groot Omroepkoor.Eerder in de Matinee o.a. Wellesz Die Bakchantinnen (2005), Stravinsky Les noces (2005), Cilea Adriana Lecouvreur (2006), Keuris To Brooklyn Bridge, Puccini La fanciulla del West (2006), Wagemans Legende (2007), Berlioz La damnation de Faust (2011)

(Bayerische Staats-oper), Mary in Die Soldaten (Ruhr-triennale Bochum) en Jochanaan in Salome en Kothner in Die Meistersinger von Nürnberg (Liceu, Barcelona). Zijn concertpodium-reper-toire omvat Ein deutsches Requiem, Mahlers Achtste symfonie, Beethovens Negende, Bachs Mat-thäus-Passion en Mis in b, en veel eigentijdse werken, waaronder Das Floss der Medusa van Hans Werner Henze.

Anthony Heidweiller abimélechDe Nederlander Anthony Heidweiller begon zijn carrière als tenor, maar sinds 2000 richt hij zich op het dramatische baritonvak. Op zijn repertoire heeft hij titelrollen als Macbeth, Nabucco, Rigoletto en Oberto, en Amonasro in

Aida. In 2007 zong hij Macbeth bij Opera Spanga, in 2009 aldaar Orest in Strauss’ Elektra. Heidweiller is artis-tiek directeur van het Internationaal Jeugd-opera Festival en het operagezelschap Buffo

AN

NA

VA

N K

OO

IJ

Robert Bork, Anthony Heidweiller en Henk van Heijnsbergen

Jean-Léon Kloster-mann, Pascal Pittie en Hugo Oliveira

16 17

Chef-dirigenten van het Groot Omroep-koor waren achtereenvolgens Kenneth Montgomery, Robin Gritton, Martin Wright en Simon Halsey. Sinds septem-ber 2008 wordt deze functie bekleed door de Braziliaanse dirigent Celso Antunes. Vanaf de jaren ’80 treedt het Groot Omroepkoor frequent op in de NTR ZaterdagMatinee in het Amsterdamse Concertgebouw. In dat kader vertolkt het koor regelmatig premières en werken van hedendaagse componisten als Ligeti, Boulez, Birtwistle, Kagel, Reich, Wagemans, Adès en Adams. Behalve met de omroeporkesten treedt het Groot Omroepkoor geregeld op met andere orkesten. Met het Koninklijk Concertgebouworkest onder leiding van Mariss Jansons werd in maart j.l. Mahlers Sinfonie der Tausend uitgevoerd; met de Berliner Philharmoniker onder leiding van Simon Rattle Mahlers Derde symfonie (maart 2011).Voor het label BIS zijn cd-opnamen gepland van Sjostakovitsj’ Tweede en Derde symfonie, uitgevoerd met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Mark Wigglesworth. Voor het omroep-label QuattroLive worden in juni 2011 met de Radio Kamer Filharmonie werken opgenomen van James MacMil-lan onder leiding van de componist. Mede op initiatief van het Groot Om-roepkoor is de Eric Ericson Masterclass opgericht. Deze masterclass voor jonge koordirigenten is onderdeel van de Internationale Koorbiënnale Haarlem en vindt eens in de twee jaar plaats.www.grootomroepkoor.nl

2009 te gast op het Sun Festival in Singapore. In maart 2010 vonden concertreizen plaats naar Groot-Brit-tannië, Duitsland en Oostenrijk. De omvangrijke cd-catalogus van het Radio Filharmonisch Orkest wordt in het seizoen 2010-2011 aangevuld met nieuwe opnamen in de veelgeprezen Sjostakovitsj- en Bruckner-reeks voor respectievelijk het label BIS en Chal-lenge Records International. Tevens worden cd-opnamen gemaakt van Union square dance for 2 identical or-chestras van Richard Rijnvos.www.radiofilharmonischorkest.nl

Groot OmroepkoorHet Groot Omroepkoor, opgericht in 1945, ontstond uit de bundeling van verschillende vocale ensembles die voor de oorlog binnen de toenmalige om-roepverenigingen functioneerden. Van meet af aan heeft het koor zich gemani-festeerd als een flexibel ensemble met een omvangrijk repertoire – van renais-sance en barok tot hedendaags. Het Groot Omroepkoor stond spoedig te boek als een van de grootste professio-nele koren van Europa. Het Groot Omroepkoor trad in grote formaties op met dirigenten als Jean Fournet, Benja-min Britten, Bernard Haitink, Eugen Jochum, Carlo Maria Giulini en meer recent met Edo de Waart, Valery Ger-giev, Jaap van Zweden, Zubin Mehta, Markus Stenz, Riccardo Chailly, Mariss Jansons en Simon Rattle. In ouder repertoire werkte het koor met specia-listen als Nikolaus Harnoncourt, Frans Brüggen en Philippe Herreweghe.

seizoen 2012-2013.Het Radio Filharmonisch Orkest werkte samen met tal van befaamde gastdiri-genten, onder wie Leopold Stokowski, Kirill Kondrasjin, Antál Dorati, Riccar-do Muti, Kurt Masur, Mariss Jansons, Michael Tilson Thomas, Gennady Rozhdestvensky en Valery Gergiev. Het orkest speelde de (Nederlandse) premiè-res van werken van onder anderen Koechlin, Martin, Franssens, Koolmees, Padding, Francesconi, Janácek, De Raaff, Oestvolskaja, Vriend en Rijnvos.Het orkest staat in dienst van de Publieke Omroep en is prominent aanwezig in de series NTR Zaterdag-Matinee en Het Zondagochtend Con-cert in het Amsterdamse Concertge-bouw, alsook in De Vrijdag van Vredenburg te Utrecht. Daardoor kan het zich in het Nederlandse muziekle-ven opmerkelijk profileren door bijzon-der geprogrammeerde symfonische concerten en concertante opera-uitvoe-ringen. Eerste uitvoeringen in Neder-land en wereldpremières zijn daarbij regelmatig aan de orde. Het Radio Filharmonisch Orkest treedt bij gele-genheid ook op in het buitenland. Olivier Messiaens meesterwerk La Transfiguration de Notre Seigneur Jésus-Christ, uitgevoerd in de ZaterdagMati-nee in juni 2008 door Radio Filharmo-nisch Orkest en Groot Omroepkoor onder leiding van Reinbert de Leeuw, oogstte in september 2008 tijdens het Festival Musica in Straatsburg buiten-gewoon enthou siaste kritieken. Met chef-dirigent Jaap van Zweden was het Radio Filharmonisch Orkest in oktober

Zweden, Laurence Cummings, Chris-tina Pluhar, Stefan Asbury, Reinbert de Leeuw, François Xavier Roth, Martin André, Pierre-André Valade en Jordi Savall. Zijn operarepertoire omvat Le nozze di Figaro (Figaro), Händels The Triumph of Time and Truth (Time), John Blows Venus and Adonis (Adonis), Mil-hauds Les malheurs d’Orphée (Orphée) en António Chagas Rosa’s Melodias Estran-has (Damião de Góis). In Nederland en België zong hij in La barca di Venetia per Padova van Adriano Banchieri. Hij nam deel aan de Académie Baroque Euro-péenne d’Ambronay (2004), waar hij zong in Charpentiers Les arts florissants (La Discorde) onder Christophe Rousset. In 2010 maakte hij zijn debuut in Un Retour van Oscar Strasnoy bij het Festival in Aix-en-Provence.Eerder in de Matinee: Catalani La Wally (2010)

Radio Filharmonisch OrkestHet Radio Filharmonisch Orkest werd in 1945 opgericht door Albert van Raalte. Het orkest werd na hem geleid door achtereenvolgens Paul van Kem-pen, Bernard Haitink, Jean Fournet, Willem van Otterloo, Hans Vonk, Sergiu Comissiona en Edo de Waart. Sinds september 2005 is Jaap van Zweden chef-dirigent en artistiek leider. In het seizoen 2011-2012 gaat de Amerikaanse dirigent James Gaffigan een verbintenis aan als vaste gastdiri-gent van het Radio Filharmonisch Orkest tot einde seizoen 2014-2015. Markus Stenz volgt Jaap van Zweden als chef-dirigent op met ingang van het

18 19

CHEF-DIRIgEnTCelso Antunes

VASTE gASTDIRIgEnTMichael Gläser

SOPRAAnEsther BeimaAnnelie BrinkhofElma van den DoolDaphne DruijfLoes Groot AntinkCharlotte JanssenMariëlle KirkelsMargo van LaackMarianne van LaarhovenTanja ObalskiJudith PetraMargo PostLinda RandsMaja RoodveldtAnnette de RozarioMijke SekhuisJolanda SengersHelen ThomsonLiesbeth VanderhallenEsther de Vos

ALTYvonne BenschopNicoline BovensAns van DamMarjan van EldikJosé KammingaAnneke LeenmanEls LiebregtSusanne MeessenMarga MelernaCorrie PronkDirtzen RinkleffAnjolet RotteveelAdélaïde RouyerIngrid van de VenLisinka de VriesHarda van WageningenAnke ZuithoffPierrette de Zwaan

TEnORRoss BuddieKevin DossEyjólfur Eyjólfsson Boguslaw FiksinskiPeter-Paul HoutmortelsMarius KwaksFalco van LoonAart MateboerIoan MicuMatthew MinterAlbert van OmmenGeraint RobertsMatthew SmithHenk VelsJohn VredeveldtSteven de VriesDeniz Yilmaz

BASGert-Jan AldersJoep BröchelerPeter DuysterJoep van GeffenGeert van HeckeKees van HeesPieter HendriksPalle Fuhr JørgensenItamar LapidLudovic ProvostMitchell SandlerMenno van SlootenLars TerrayLuuk TuinderHans de Vries

VASTE PIAnISTBen Martin Weijand

CHEF-DIRIgEnTJaap van Zweden

ERE-DIRIgEnTEdo de Waart

EERSTE VIOOLJoris van RijnSemjon MeersonAlexander BaevFred GaasterlandNatalia GabuniaMasha IakovlevaAlberto JohnsonKerstin KendlerKarina KorevaarPamela KubikLeonie MensinkTheo PloegerPieter VelPeter Weimar

TWEEDE VIOOLCasper BleumersAndrea van HarmelenSarah LoerkensMichiel EekhofOdilia FiedlerAnnemarie van HelderenRobbert HonoritsEsther KövyDana MihailescuRenate van RielNienke TeubenAlexander van den Tol

ALTVIOOLFrank BrakkeeHuub BeckersArjan WildschutIgor BobylevAnnemijn den HerderErik KrosenbrinkRobert MeulendijkPetr MuratovStanislava Stoeva

CELLOMichael StirlingAnton IstominEveline KraayenhofWim HülsmannHarm BakkerWinnyfred BeldmanMirjam BosmaAnneke Janssen

COnTRABASWilmar de VisserWalter van EgeraatEdward MebiusEduard ZlatkinPeter BaasMarijn van Prooijen

FLuITCarla MeijersThies Roorda

PICCOLOMaike Grobbenhaar

HOBOMaarten DekkersYvonne Wolters

ALTHOBOGerard van Andel

kLARInETArjan WoudenbergDiede Brantjes

BASkLARInETSergio Hamerslag

FAgOTJos LammerseFreek Sluijs

COnTRAFAgOTDesirée van Vliet

HOORnAnnelies van NuffelenFréderick FranssenPeter JanosiAnneke Vreugdenhil

TROMPETHessel BumaRaymond Rook

CORnETHans van LoenenHans Verheij

TROMBOnEHerman NassPete Saunders

BASTROMBOnEBrandt Attema

TuBABernard BeniersNiels Lammers

PAukEnMaarten Smit

SLAgWERkHans ZonderopHenk de VliegerEsther DoorninkHarry van Meurs

HARPEllen VersneyVeronique Serpenti

Groot OmroepkoorRadio Filharmonisch Orkest

20 21

zaterdag 28 mei, 14.15 uurConcertgebouw, Amsterdam

Requiem en Requiemvierde concert in de MusA-serie

Radio Kamer FilharmonieThe SixteenHarry Christophers dirigent

Christina Landshamer sopraanAlexandra Gibson mezzosopraanThomas Cooley tenorChristian Immler bas

Morales RequiemMozart Requiem KV 626

De twee Requiems in dit concert liggen zo’n tweehonderdvijftig jaar uiteen – van de Spaanse renaissance (1544) tot het tijdperk van de Weense klassieken (1791). Ondanks de werelden van verschil getuigen ze van continuïteit en traditie. Cristóbal de Morales (ca. 1500-1553) was in zijn tijd in heel Europa beroemd: als zanger van de pauselijke kapel in Rome, en vanwege de werken die hij voor dat elitekoor componeerde en uit liet geven in Rome. Zijn Requiem klinkt zowel droef als

verheffend, angstig en hoopvol. Toen Mozart in oktober 1791 aan zijn Requiem begon, was hij overspannen en depressief en meende dat hij werd vergiftigd. Begin december leefde hij enigszins op en organiseerde nog een repetitie van het onvoltooide Requiem op 4 december. Aan zijn leerling Süssmayr gaf hij instructies hoe het werk te voltooien. De nacht daarna overleed Mozart, 5 december 1791, vijf minuten voor één. (cr)

Harry Christophers

M usA

MA

RC

O B

OR

GG

RE

VE

zaterdag 4 juni, 14.15 uurConcertgebouw, Amsterdam

Quid est Deus?Jaap van Zweden dirigeertzevende concert in de E-serie

Radio Filharmonisch OrkestGroot OmroepkoorJaap van Zweden dirigentFrank Hameleers koordirigent

Henderickx TEJAS (What does the sound of the universe look like?)(eerste uitvoering in Nederland)Rihm Quid est Deus? (eerste uitvoering in Nederland)

Wat is God? Hoe ziet de klank van het universum eruit? Grootse spirituele vragen, die doorgaans geen eenduidig antwoord toelaten. De Duitse compo-nist Wolfgang Rihm en de Belg Wim Henderickx wagen zich er in hun recente werken met verve aan. Hende-rickx’ TEJAS, het zesde luik van zijn Tantric Circle, is een omvangrijk orkest-werk, dat in maart 2009 onder leiding van Jaap van Zweden in Antwerpen in première ging. “Erotiek is niet wat mij interesseert in het tantrisme,” ver-

klaarde Henderickx de achtergronden van zijn cyclus al eens. “Wel de manier waarop de relatie tussen het kleine en het overkoepelende wordt gezien, tussen microkosmos en macrokos-mos.” In TEJAS draait het vooral om Henderickx’ fascinatie voor sterren-kunde, supernova’s en pulsars. Wolf-gang Rihm gaat in zijn ‘cantata herme-tica’ Quid est Deus? nog een stap verder. In dit werk voor koor en orkest gaat de zoektocht naar de betekenis van God gepaard met heftige uitbarstingen en expressieve verwondering. Ongetwij-feld niet voldoende voor een definitief antwoord, wel voor een louterende ervaring. (pj)

Coproductie NTR, Holland Festival en NTR ZaterdagMatinee

NB: Om 13.45 uur vanuit de Spiegelzaal: Hans Haffmans interviewt Wim Hende-rickx en Wolfgang Rihm (voertaal Engels)

Jaap van Zweden

HA

NS

VA

N D

ER

WO

ER

D

E

22 23

2011|12

Horror in de opera

3 september 2011

Radio Kamer Filharmonie

Groot Omroepkoor

Michael Schønwandt dirigent

Michael Gläser koordirigent

Marcel Reijans tenor

Silvana Dussmann sopraan

Christina Landshamer sopraan

Sebastian Holecek bas-bariton

Henk Neven bariton

Thomas Ebenstein tenor

Günther Groissböck bas

Martin Busen bas

Markus John spreker

Weber Der Freischütz

De terugkeer van Eva-Maria

Westbroek

15 oktober 2011

Radio Filharmonisch Orkest

Groot Omroepkoor

Bruno Bartoletti dirigent

Celso Antunes koordirigent

Eva-Maria Westbroek sopraan

Riccardo Massi tenor

Luciana D’Intino mezzosopraan

Paolo Gavanelli bariton

Diogenes Randes bas

Elena Cassian alt

Paul O’Neill tenor

Ponchielli La Gioconda

Femmes fatales

10 december 2011

Radio Filharmonisch Orkest

Edo de Waart dirigent

Hellen Kwon sopraan

Roman Sadnik tenor

Susan Maclean mezzosopraan

Susan Bullock sopraan

Michael Volle bariton

Stephan Rügamer tenor

Katharine Goeldner mezzo-

sopraan

Marcel Beekman tenor

Eberhard Francesco Lorenz

tenor

Pascal Pittie tenor

Erin Caves tenor

Milcho Borovinov bas

Andrew Greenan bariton

Julian Tovey tenor

Alexander Egorov bas

Dennis Wilgenhof bas

Henk van Heijnsbergen bas

Rihm Das Gehege (eerste

uitvoering in Nederland)

Strauss Salome

Jeths’ droomwereld

28 januari 2012

Radio Kamer Filharmonie

Groot Omroepkoor

Michael Schønwandt dirigent

Celso Antunes koordirigent

Dennis Wilgenhof bas

Lisa Daltirus sopraan

Iestyn Morris countertenor

n.t.b. bas-bariton

Angela Kerrison sopraan

Mijke Sekhuis sopraan

Mark Stone bariton

Karin Strobos mezzosopraan

Cécile van de Sant mezzoso-

praan

Jeths Hôtel de Pékin (eerste

uitvoering gereviseerde versie)

Een sprookje van een opera

17 maart 2012

Radio Filharmonisch Orkest

Groot Omroepkoor

Markus Stenz dirigent

Celso Antunes koordirigent

Edith Haller sopraan

Martin Busen bas

Katharine Goeldner mezzo-

sopraan

John Mark Ainsley tenor

Wolfgang Schöne bariton

Detlef Roth bariton

Ashley Holland bariton

Jacek Laszczkowski counter-

tenor

Henze L’Upupa und der

Triumph der Sohnesliebe

(eerste uitvoering in Nederland)

Puccini’s grote publieks-

lieveling

19 mei 2012

Radio Filharmonisch Orkest

Groot Omroepkoor

Nationaal Kinderkoor

Pinchas Steinberg dirigent

Thomas Eitler koordirigent

Violeta Urmana sopraan

Fabio Sartori tenor

Sebastian Catana bariton

Roberto Tagliavini bas

Marco Ferrara bariton

Luca Casalin tenor

Puccini Tosca

Dit is het laatste concert in de Opera-serie van dit seizoen. Hebt u nog geen abonnement voor volgend seizoen? Op www.zaterdagmatinee.nl vindt u de nieuwe brochure. Of bestel meteen uw abonnement op www.concertgebouw.nl|series.

Michael Schønwandt

HA

NS

VA

N D

ER

WO

ER

D

Eva Maria Westbroek

Willem Jeths

GE

RR

IT S

CH

RE

UR

S

Edo de Waart

BO

BB

y LE

E

Markus Stenz

CA

TR

IN M

OR

ITx

Violeta Urmana

CH

RIS

TIN

E S

CH

NE

IDE

Rabonnement €290 • losse kaarten €56 • u bespaart €46www.concertgebouw.nl|series

24

komend concert in

De vrijdag van Vredenburg

vrijdag 27 mei 2011, 20.15 uur; inleiding 19.30 uurVredenburg Leidsche Rijn, Utrecht

Slotconcert | The Dream of GerontiusRadio Filharmonisch OrkestGroot OmroepkoorNederlands KamerkoorJaap van Zweden dirigentCelso Antunes koordirigent

Anna Stephany mezzosopraanAndrew Staples tenorEric Owens bas

Elgar The dream of Gerontius Jaap van Zweden

HA

NS

VA

N D

ER

WO

ER

D

Elke zaterdag live op Radio 4. Kijk ook op radio4.nl/zaterdagmatinee

NTR Zaterdag Matinee

brengt cultuur

de publieke omroep voor informatie, educatie en cultuur