Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget...

13
31-8-2018, definitief Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger Oosterschelde Datum 31-8-2018 Status Definitief

Transcript of Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget...

Page 1: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

Projectplan

Effecten zeespiegelstijging en zandhonger Oosterschelde

Datum 31-8-2018Status Definitief

Page 2: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

Inhoud1. Inleiding ...................................................................................................... 3

1.1 Gebieds- en probleembeschrijving ................................................................. 3

1.2 Scenario’s van Zeespiegelstijging .................................................................. 5

1.3 Resultaten voorgaand onderzoek integrale veiligheid Oosterschelde .................... 5

1.4 Te verwachten effecten ............................................................................... 6

1.5 Doel onderzoek EZZO ................................................................................. 6

1.6 Vraagstelling ............................................................................................. 6

1.7 Eindresultaat ............................................................................................. 7

2. Scope en uitgangspunten ................................................................................ 8

2.1 Uitgangspunten.......................................................................................... 8

2.2 Afbakening ................................................................................................ 8

2.3 Scope ....................................................................................................... 8

2.4 Onderzoekstappen ...................................................................................... 9

2.5 Aanzet effectbepaling ruimtegebruik .............................................................. 9

2.6 Samenhang met andere projecten en programma’s ........................................ 10

2.7 Afstemming ............................................................................................. 11

3. Organisatie ................................................................................................. 12

3.1 Overleg...................................................................................................... 12

3.2 Bemensing................................................................................................... 12

3.3 Planning/budget ....................................................................................... 13

3.4 Kwaliteitsborging ...................................................................................... 13

3.5 Marktbenadering ...................................................................................... 13

3.6 Projectrisico’s .......................................................................................... 13

Page 3: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

1.Inleiding

Het Deltaprogramma 2015 voorziet dat klimaatverandering en zeespiegelstijging deOosterschelde voor uitdagingen plaatsen. Ook spelen er de nadelige effecten van deDeltawerken, zoals de zandhonger, en staat het ruimtegebruik onder druk. Hetdeltaprogramma stelt daarom een voorkeursstrategie voor de Oosterschelde voor die is gerichtop een toekomstbestendige aanpak van de waterveiligheidsopgave die bijdraagt aan deaanpak van de erosie van het intergetijdengebied (zandhonger) en het economisch gebruik vande Oosterschelde, volgens de principes van het Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta:voldoende beschermd, economisch vitaal en ecologisch veerkrachtig.

Het MIRT-onderzoek Integrale veiligheid Oosterschelde (IVO) heeft in 2016 uitgezocht voorwelke uitdagingen de hoogwaterveiligheid van de Oosterschelde wordt geplaatst door dezeespiegelstijging, en wanneer die effect zullen hebben. IVO concludeert dat tot eenzeespiegelstijging van 35cm de effecten op de hoogwaterveiligheid beperkt zijn, maar dat bijgrotere ZSS wel effecten zijn te verwachten. IVO concludeert dat bij toenemende ZSS de keringvaker zal sluiten. Dat kan forse effecten hebben op ecologie, visserij en scheldierkweek. Welkeeffecten dat zullen zijn en bij welke sluitfrequentie die zullen voordoen is nog onbekend.Daarom wordt vervolgonderzoek gestart naar de effecten van de klimaatverandering,zeespiegelstijging en zandhonger op het ruimtegebruik, recreatie en de natuur van deOosterschelde. Dit is het projectplan van dat vervolgonderzoek dat de naam EffectenZandhonger en ZSS op de Oosterschelde (EZZO) heeft gekregen.

Rijkswaterstaat heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu en hetministerie van Economische zaken een MIRT-verkenning uitgevoerd naar de meest effectievemaatregelen voor de aanpak van de zandhonger in de Oosterschelde. De uitkomst staatbeschreven in de Rijksstructuurvisie1 zandhonger is dat de effecten van de zandhongerbestreden kunnen worden met het suppleren van zand op intergetijdengebieden. Voor de kortetermijn is de aanpak van de Roggenplaat het meest urgent, omdat door de zandhonger deoppervlakte en hoogte van deze plaat snel afnemen. De aanpak van andere locaties is pasvanaf 2025 aan de orde. EZZO onderzoekt op welk ander intergetijdengebied eenvervolgingreep noodzakelijk wordt. In de Delta-aanpak waterkwaliteit grote wateren wordt eenactie geformuleerd (GW1) om proefprojecten zoals zandsuppleties in de Oosterschelde terealiseren2. Binnen EZZO is dit proefproject dezelfde als de vervolgingreep van de MIRTverkenning zandhonger.

Als de analyse naar het effect van de ZSS uitwijst dat het huidige ruimtegebruik, recreatie ennatuur in de toekomst onder druk komen te staan, dan worden mogelijkheden aandragen vooroptimalisatie. Er wordt daarbij uitdrukkelijk gezocht naar integrale oplossingen waarvan zoveelmogelijk functies profiteren. Daarbij wordt gedacht aan: een aangepast sluitregime van dekering, fysieke aanpassingen aan slikken of platen gekoppeld aan een lange termijnstrategievoor versterking en beheer van dijken. Met deze knoppen – kering, dijken, zand – komt deborging van de ruimtegebruik en natuurwaarden ten goede aan een economische vitale enecologisch veerkrachtige Oosterschelde.

Dit projectplan beschrijft doelstelling, taken en organisatie voor de uitvoering vanwerkzaamheden

1.1 Gebieds- en probleembeschrijving

Het veiligheidssysteem van de Oosterschelde bestaat uit dijken rond de eilanden, dammen eneen stormvloedkering. Bij normale weersomstandigheden staat de kering open en kent deOosterschelde een actief getij. De dijken beschermen de eilanden tegen overstromen. Destormvloedkering voorkomt stormvloedwaterstanden in de Oosterschelde door te sluiten bij eenverwachtte buitenwaterstand van +3m NAP en een binnenpeil in de Oosterschelde van +1mNAP. Bij aanhoudende stormvloed wordt een wisselstrategie van het binnenpeil van +1,+2,+1mNAP gehanteerd. De afgelopen 27 jaar sloot de kering gemiddeld 1 keer per jaar. De laatstesluiting was tijdens de nieuwjaarstorm van 3 januari 2018.

1 https://www.deltaexpertise.nl/images/b/b0/MIRT_Verkenning_Zandhonger_Ontwerp-structuurvisie.pdf2 Zie https://www.helpdeskwater.nl/onderwerpen/water-ruimte/ecologie/programma-grote/@178960/factsheets-programma/

Page 4: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

Figuur 1 – Overzichtskaart van de Oosterschelde regio. In paars de ligging van dewaterkeringen, het blauwe kleurverloop toont de geulen en ondiep water. De gele en groenkleuren tonen de intergetijdengebieden.

De3 Oosterschelde is van mondiale ecologische betekenis. Het stelsel van geulen endroogvallende platen is rust- en foerageergebied voor vogels op hun jaarlijkse trek. Op hun trekis dit een van de weinige plekken waar ze de rust en het voedsel vinden dat noodzakelijk is omde tocht te kunnen volbrengen. Daarnaast zijn deze droogvallende platen van betekenis alsrust- en zooggebied voor zeehonden. Op nationale schaal vertegenwoordigt de Oosterscheldegrote waarden vanwege haar rijke waternatuur (van bodemflora- en fauna tot al het leven in dewaterkolom daar boven met kenmerkende soorten als kreeft, sepia, zeepaardje en snotolf),haar droogvallende platen, de zilte slikken en schorren aan de randen. Het is om die redenendat het Ministerie van Economische Zaken de Oosterschelde heeft aangewezen als Natura2000 gebied. Daarnaast is de Oosterschelde aangeduid als Nationaal Park.

De Oosterschelde is van betekenis voor recreatie en toerisme, de visserij- en schelpdiersectoren de scheepvaart. Voor de visserij is de Oosterschelde het belangrijkste oesterkweekgebiedvan Nederland en na de Waddenzee het belangrijkste mosselgebied. De Oosterscheldekreeft isinternationaal vermaard om zijn specifieke smaak. Voor de beroepsvaart is de Oosterscheldeessentieel in de verbinding tussen het Rijn- en Scheldestroomgebied. De Oosterschelde biedtde waterrecreant een uitdagend water, waar het pittiger varen is dan op het Grevelingen enveiliger dan op de Westerschelde. Daarbij is de Oosterschelde aantrekkelijk voor de toerist dieis geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap.

Figuur 2, ruimtegebruik op en rond de Oosterschelde.

3 citaat uit Oosterschelde visie

Page 5: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

1.2 Scenario’s van ZeespiegelstijgingIVO hanteerde het extreme W+ deltascenario’s uit 2012 van de Deltacommissisaris. Het W+scenario verwacht een ZSS van 35cm tussen 1985 en 2050 en 50cm tussen 2050 en 2100.Deze prognose is afkomstig van de KNMI’06 scenario’s gebaseerd op de AR4 van het IPCC.Inmiddels heeft het KNMI nieuwe klimaatscenario’s (KNMI’14 scenario’s) uitgebracht op basisvan AR5 waarbij voor zeespiegelstijging een bandbreedte is aangegeven met een hogerebovengrens. Het W-scenario heeft een ZSS van 55-100 cm in 2100 ten opzichte van 1981-2010. Hoewel de opwarming van de aarde onzeker is in verband met onzekerheid rond deemissie van broeikasgassen lijkt, door het uitblijven van adequate maatregelen, de kans reëeldat het aangepaste W-scenario alweer achterhaald is.Dat komt omdat in AR4 het smelten van het landijs op Groenland en Antarctica buitenbeschouwing is gelaten en in beperkte mate in AR5. In 20164 s een artikel in Nature verschenenwaarin wel met smelten van het landijs van Antarctica is rekening gehouden. Het resulterendemodel blijkt in staat om de ZSS te simuleren van paleo-klimatologische studies. Het artikelconcludeert dat alleen al van Antarctica in 2100 70cm ZSS extra is te verwachten en in devolgende eeuw nog meer.Het Deltaprogramma anticipeert op deze bijstelling. Vooruitlopend op de eerste tussentijdseevaluatie van het Deltaprogramma in 2020 brengt het Deltaprogramma in 2018 de eersteinzichten in beeld van de mogelijke gevolgen van een versnelde zeespiegelstijging voorNederland.

Scenario Tot 2050(cm)

2050-2100

Totaal Opm

Deltascenario 2012 35 50 85KNMI 2014 55-100 55-100DP 2018 40 60-160 100-200 Bij behalen klimaatdoelen

Parijs (+2oC)DP 2018 40 160-260 200-300 Bij mondiale

temperatuurstijging van 4oC

De nieuwe inzichten dwingen om de maximale ZSS voor de periode 2050-2100 waarmee EZZOrekening houdt te verhogen t.o.v. IVO. Aangezien het beperken van de CO2 uitstoot cf deParijse akkoorden het huidige beleid is, wordt gekozen voor het 2oC scenario van 100-200cm.

1.3 Resultaten voorgaand onderzoek integrale veiligheid OosterscheldeHet eindrapport IVO is april 2017 verschenen. Het onderzoek trekt de volgende conclusies:

1. IVO concludeert voor de korte termijn (35cm ZSS, zichtjaar 2050):2. Effecten nieuwe normering en nieuwe rekenmodellen zijn dominant boven effecten

ZSS.3. Kering houdt het effect van ZSS op de hoogste waterstanden letterlijk buiten de deur.4. Effecten nieuwe normering, nieuwe rekenmodellen en ZSS zijn beperkt op de veiligheid.5. IVO concludeert voor de lange termijn (35-85cm ZSS, tussen 2050 en 2100) voor de

veiligheid dat de knikpunten nog onduidelijk zijn. Dat komt omdat het toetsinstrumentarium voor vooral de kering, maar ook de dijken nog volop in ontwikkelingwas. Deze situatie blijft iig zo tot eind 2021, dan is de eerste toetsing volgens denieuwe, volledig probabilistische rekenwijze, gereed. Pas daarna is er een methodiekvoorhanden waarmee het effect van een forse ZSS op de civiele werken mogelijk is.

6. IVO trekt harde conclusies over toename sluitingen als functie van ZSS. (ZSS 0m; 4Xper 5jr, ZSS 22cm5; 5X per 5jr, ZSS 72cm; 56X per 5jr). Dat kan forse effecten hebbenop ecologie, visserij en scheldierkweek. Welke effecten dat zullen zijn en bij welkesluitfrequentie die zullen voordoen is nog onbekend.

7. Met een toename van ZSS neemt de kans dat de kering sluit bij springtij, opzet en rustigweer toe, terwijl de kering bedoeld is om onder zware condities de dijken te ontlasten.De kans op “onnodig sluiten” neemt toe.

4 DeConto, R.M. & D. Pollard, 2016. Contribution of Antarctica to past and future sea-level rise. Nature 531,591–597, doi:10.1038/nature171455 Vervolg W+ scenario vanaf 2023, 22cm passeert in 2050, 72cm in 2100

Page 6: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

Figuur 3, toename van aantal sluitingen en sluitingsduur als functie van de ZSS. Bij 1,5m ZSS isde kering ongeveer 60% v/d tijd gesloten.

1.4 Te verwachten effectenOp termijn wordt de Oosterschelde geconfronteerd met een aantal ontwikkelingen waarvan deeffecten de huidige natuurwaarden en gebruik gaan beïnvloeden. Dit zijn deklimaatverandering, zeespiegelstijging (ZSS) en morfologische veranderingen zoalsgeulverplaatsingen en zandhonger. In Figuur 2 staat het relatiediagram.

Figuur 2 – Relatiediagram tussen ontwikkelingen, gevolgen en effecten binnen hetOosterschelde gebied.

1.5 Doel onderzoek EZZODoor de zeespiegelstijging, klimaatverandering en zandhonger zijn in de toekomst knelpuntente verwachten in op de beschermede natuurwaarden en de economische gebruiksvormen vande Oosterschelde. EZZO maakt deze knelpunten inzichtelijk en verkent de mogelijkeoplossingen.

1.6 VraagstellingDe vraag die centraal staat in het onderzoek is:

“tot welke klimaatverandering, zeespiegelstijging en zandhonger kan de huidige ecologie enhet ruimtegebruik in huidige vorm gehandhaafd blijven?”

Met als vervolgvraag hierop:

Page 7: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

“Welke aanpassingen moeten er gedaan worden om de Oosterschelde in de verre toekomstvoor en het behoud van de ecologie en ruimtegebruik?”

Met als vervolgvraag hierop:

“Welke (combinatie van) oplossing(en) resulteert in een efficiënte en integrale methode voorbeheer, onderhoud en versterking van de Oosterschelde en is zodanig aanpasbaar dat ditstapsgewijs doorgevoerd kan worden zonder voor de toekomst beperkingen op te leggen”

1.7 EindresultaatEZZO moet resulteren in een eindpresentatie en rapport met:· een overzicht van toekomstige knelpunten in plaats en tijdshorizon, gegeven de scenario’s

van verschillende ZSS en zandhonger;· een beeld van de Oosterschelde bij maximale ZSS en zandhonger en laat dan zien welke

van de huidige ruimtegebruik en natuurwaarden dan nog aanwezig kunnen zijn als er nietwordt ingegrepen;

· oplossingsrichtingen met een indicatie van oplossend vermogen, kansen en risico’s, kostenen baten;

· een voorstel voor een vervolgingreep tegen de zandhonger in plaats, tijd en omvang;· het benodigde vervolgtraject (inhoudelijk en procedureel), inclusief een agenda van

mogelijk noodzakelijke verdiepingsstudies.

Page 8: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

2.Scope en uitgangspunten

2.1 Uitgangspunten

Vervolg op Integrale Veiligheid OosterscheldeIntegrale Veiligheid Oosterschelde onderzocht het effect van de zeespiegelstijging op dehuidige veiligheidsstrategie. EZZO vult de resultaten van IVO aan tot een volledig beeld van dealle mogelijke effecten van ZSS, klimaatverandering en zandhonger op veiligheid, ruimtegebruiken ecologie

KnikpuntanalyseDe effectbeoordeling wordt uitgevoerd als een knikpuntanalyse, bij welke mate van ZSS,klimaatverandering of zandhonger zijn knelpunten te verwachten? En gegeven deklimaatscenario’s, wat is het tijdraam waarin de knelpunten dan zijn te voorzien?

Mate van zeespiegelstijgingEZZO houdt rekening met deze nieuwe inzichten door de effecten van de zeespiegelstijginginzichtelijk te maken voor een extreem scenario van 140-240cm. Mogelijk manifesteert dezezeespiegelstijging zich al voor het eind van deze eeuw, maar mogelijk later.

Het huidige ruimtegebruik als startpuntHet huidige ruimtegebruik, waar mogelijk aangevuld met een verwachting van de autonomeontwikkeling, is de basis voor de beoordeling van de effecten op ruimtegebruik.

De huidige natuurdoelstellingen als startpuntDe maatlatten van de Kaderrichtlijn Water en de instandhoudingdoelen van N2000 zijn de basisvoor de effectbeoordeling ecologie.

Aansluitend op de verkenning zandhongerHet voorkeursalternatief uit de planMER is het suppleren van de Roggenplaat. EZZOonderzoekt welk intergetijdengebied na de Roggenplaat in aanmerking komt voor maatregelentegen de zandhonger. In de planMER zandhonger zijn verschillende ambities van behoud vanfoerageergebied met suppleties uitgewerkt, variërend van volledig behoud van alleintergetijdengebieden tot behoud van de foerageertijd in een van de vier deelgebieden. Devervolgingreep moet onderbouwd een van de ambities volgen.

Conform het duurzaamheidsbeleid van RijkswaterstaatRijkswaterstaat wil in 2030 energieneutraal zijn. Dit betekent: evenveel energie opwekken alsverbruiken, volledig duurzaam. We verlagen onze CO2-uitstoot, tot uiteindelijk nul.

2.2 AfbakeningHet projectgebied beslaat de gehele Oosterschelde inclusief de dijken, dammen en kering.Daarnaast beslaat het projectgebied de direct aangrenzende binnendijkse natuurgebieden meteen N2000 aanwijzing zoals plan Tureluur en de inlagen van Schouwen en Noord Beveland.

EZZO onderzoekt daarom NIET de effecten van ZSS op het peil-, en waterbeheer van deaangrenzende deltawateren die via doorlaatmiddelen verbonden zijn met de Oosterschelde.

2.3 Scope

Ruimtegebruik· Wat is het effect van vaker sluiten, verhoging waterstanden, verhoging

watertemperatuur en verdrinking intergetijdengebied op het huidige ruimtegebruik;· Welke maatregelen zijn er te nemen tegen de ongewenste effecten?· Is er nu en in de toekomst noodzaak om het sluitregime aan te passen? (bv. om

onnodige sluitingen bij springtij met rustig weer te voorkomen of gewenste sluitingenmet hoge windkracht en minimale opzet buiten mogelijk te maken)? Welkeaanpassingsmogelijkheden zijn er voor het sluitregime en wat zijn de effecten op deveiligheid, ruimtegebruik en de natuur?

Ecologie

Page 9: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

· Wat is het effect van vaker sluiten, verhoging waterstanden, verhogingwatertemperatuur en verdrinking intergetijdengebied op de natura2000 waarden enKRW maatlatten?

· Wat is het effect de verhoging watertemperatuur op de soortensamenstelling van deOosterschelde?

· Welke maatregelen zijn er te nemen tegen de ongewenste effecten?

Zandhonger· Zijn de prognoses van de erosiesnelheid van 2013 nog actueel of moeten die worden

bijgesteld?· Welke vervolgingreep is na de Roggenplaat noodzakelijk, op welk moment moet de

ingreep worden uitgevoerd en tegen welke kosten.· Hoe kan deze ingreep kwalitatief en kwantitatief bijdragen aan andere

gebruiksfuncties?

Oplossingsrichtingen· Zijn er logisch samenhangende, onderscheidende pakketten van maatregelen te

benoemen volgens de principes van adaptief deltamanagement om de negatieveeffecten op natuur en ruimtegebruik op te vangen?

· Wat zijn globale kosten en effecten van deze maatregelpakketten?

Kennisontwikkeling· Op welke onderdelen zijn kennishiaten te benoemen en op welke manier beïnvloedt het

gebrek aan inzicht de resultaten van dit onderzoek?· Welk onderzoek is noodzakelijk om de kennishiaten te kunnen invullen?

2.4 Onderzoekstappen

1. Systeembeschrijving: Beschrijving van de Oosterschelde: ecologie, ruimtegebruik;2. Autonome ontwikkeling: beschrijving van te verwachten zandhonger en ZSS3. Wettelijk kader: Relevant wettelijk kader (Oa N2000, KRW, beheerplan N2000 etc);4. Beoordelingskader: Methodes van effectbepaling op ecologie en ruimtegebruik;5. Effectbepaling: Overzicht van te verwachten knelpunten in plaats en tijd en in functie

van de mate van klimaatverandering, ZSS en/of zandhonger;6. oplossingsrichtingen: Overzicht van mogelijke maatregelen en samenstelling van

onderscheidende maatregelpakketten;a. een vervolgingreep voor de bestrijding van de zandhonger, incl. kosten en

baten;b. oplossingsrichtingen voor de knelpunten van de klimaatverandering en ZSS;

7. Globale analyse van de oplossingsrichtingen op oplossend vermogen, Kosten enbaten, Effecten op andere functies uit de systeembeschrijving, Inschatting van hetdraagvlak;

8. Voorstel voor een voorkeursaanpak in plaats en ruimte;9. Voorstel voor vervolgtraject Een overzicht van de ontbrekende kennis met een Een

voorstel voor het vervolgtraject

Van deze stappen zijn het wettelijk kader, systeembeschrijving en autonome ontwikkelingzandhonger al eerder beschreven in voorgaande rapportages zoals bijvoorbeeld in het rapportvan IVO en/of de structuurvisie zandhonger en onderliggende documenten.

2.5 Aanzet effectbepaling ruimtegebruikDe Oosterschelde is een gebied met veel en diverse natuur en ruimtegebruik. Om een idee tegeven van de verschillende vormen van ruimtegebruik en de mogelijke effecten vanzandhonger en ZSS daarop is onderstaande tabel opgesteld. De tabel is niet uitputtend, maar isbedoeld om de omvang en complexiteit van de vraagstelling inzichtelijk te maken.

Page 10: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

Categorie Activiteit Mogelijke effectenBeroepsvaart envisserij

Doorvaart Hansweert-krammer

Aanpassing schuttijden en brugtijden?

Vissershavens/Lokaalladen en lossen

Toename overspoeling havenplateaus wat schade oplevert aaninstallaties en bereikbaarheid schepen vermindert

Visserij Mosselkweek -Verstoring voedselaanvoer percelen door sluiting kering-Verlenging groeiseizoen door temperatuurstijging-verhoogd risico op introductie schadelijk invasieve soorten en toxischealgen-verhoogd risico op schade MZI’s door grilliger weer-enz

Oesterkweek -Verstoring voedselaanvoer percelen door sluiting kering-Verlenging groeiseizoen door temperatuurstijging-verhoogd risico op introductie schadelijk invasieve soorten en toxischealgen;-kweek op intergetijdengebied wordt onmogelijk door verdrinking;Enz

Vaste vistuigen -Einde zegevisserij door verdrinking intergetijden-gebieden?Enz

Sleepnetvisserij ?Recreatie Recreatievaart -Toename overspoeling havenplateaus

-Verandering landschap door verdrinking intergetijden-gebieden-Verlenging vaarseizoen door temperatuurstijging-Wijziging getijsituatie door vaker sluiten van de kering

Strandrecreatie -Bij ongewijzigd beheer door de gemeenten met suppleties: verlengingbadseizoen door temperatuurstijging. Bij stopzetting: eindestrandrecreatie.

Duiksport -Wijziging onderwaterflora en -fauna door temperatuurstijging en vakersluiten kering

Sportvisserij -Verdrinking zeeaas spitgebieden-Wijziging prooisoorten door temperatuurstijging en vaker sluiten kering

Oeverrecreatie -Verarming landschap en einde schelpdierrapen door verdrinking platenen slikken;

Kite en windsurfen -Verdwijnen opstapplaatsen door verdrinking aanlandplekken

Effectbepaling, eindbeeld inzichtelijk makenOm de effecten van ZSS en zandhonger duidelijk inzichtelijk te maken wordt een eindbeeld vanruimtegebruik en ecologie van de Oosterschelde geschetst aan het eind van deze eeuw en naeen ZSS van 140-240cm. Uit dit eindbeeld wordt duidelijk welke activiteiten en natuurwaardenmogelijk uit de Oosterschelde zullen verdwijnen en welke niet.

OplossingsrichtingenAls de analyse van de effectbepaling uitwijst dat het vaker sluiten van de kering tot negatieveeffecten leidt, dan is een mogelijke oplossing het aanpassen van het sluitregime met als doelhet aantal onnodige sluitingen (buitenwaterstand boven sluitpeil door opzet elders met rustigweer) te beperken. Er zijn verschillende aanpassingen denkbaar: sluitpeil laten meegroeien metde ZSS; Sluitregime aanpassen op waterstand en windverwachting of sluitregime aanpassen opwaterstand en maximaal te verwachten hydraulische belasting op een achterliggend dijktraject.

Aanpassing van het sluitregime is een studie op zich is. Het mag niet leiden tot forseverhogingen van de hydraulische belastingniveaus van de dijken; niet leiden tot een toenamevan de faalkans van de kering en het moet verwerkt kunnen worden in de algoritmes van debeslissystemen. EZZO beperkt zich daarom tot een verkenning van de mogelijkheden en eeneerste orde effectbepaling.

2.6 Samenhang met andere projecten en programma’s

Smart sediment, werkpakket 4

Page 11: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

Smart sediment is een door interreg gesubsidieerde samenwerking van RWS, provincieZeeland, NIOZ en Vlaamse partners MOW en W&Z. Een van de werkpakketen bestaat uit hetontwikkelen van een ecosysteemdiensten benadering van baggeren en storten van sediment inde Westerschelde en Oosterschelde.

Bouwcampus duurzaam supplerenRWS stimuleert de waterbouwmarkt tot vermindering van CO2 uitstoot suppleren door eenplatform voor gezamenlijke ontwikkeling van duurzame suppletietechnieken ensubsidiemogelijkheden voor kansrijke technieken aan te bieden. Mogelijk is een vervolgingreepvoor de zandhonger te koppelen aan een pilot duurzaam suppleren.

2.7 AfstemmingDe resultaten van EZZO zullen worden afgestemd met :- Deltacommissaris;- Partners Oosterschelde visie;- Andere stakeholders als belangenorganisaties voor visserij, scheepvaart, natuur en

recreatie.

Page 12: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

3.OrganisatieDe ambitie van EZZO is om een integraal onderzoek uit te voeren naar de effecten van klimaat-en zandhonger op gebruik en natuur van de Oosterschelde. Omdat waterschap Schelde-stromen en de Provincie Zeeland hierin belangrijke partijen zijn, en een belang hebben bijoplossingsrichtingen, is besloten om dit onderzoek in nauwe afstemming met hen uit te voeren.

OpdrachtgeverDGWB is opdrachtgever aan RWS. RWS BS geeft RWS ZD opdracht tot uitvoering van EZZO.Directeur NO is gedelegeerd opdrachtgever namens BS.

IPM-teamHet IPM-team wordt verantwoordelijk voor de operationele voortgang (het schrijven van deuitvraag, overleg met ON, beoordelen concepten etc) en rapporteert aan de projectgroep.

ProjectgroepDe projectgroep is klankbord voor het resultaat. RWS (PM), WS, pZLD hebben capaciteittoegezegd.

3.1 Overleg

OG/ONDe PM heeft vier keer per jaar OG/ON overleg, waar ook de vertegenwoordiger uit de BS RWSaanschuift.

ProjectgroepoverlegDe projectgroep komt op initiatief van de projectmanager bijeen op mijlpalen zoals inhoudelijkeafstemming projectplan, projectstartup, workshops en bespreking resultaten.

Bestuurlijke afstemmingDe Gedeputeerde provincie Zeeland, Dijkgraaf Waterschap Scheldestromen en HID RWSstemmen de voortgang en evt. knelpunten van EZZO af in hun periodiek trilateraal overleg.

3.2 BemensingIn onderstaande tabel staan alle betrokken personen met hun rol. Alleen voor de leden van hetkernteam is een belasting gegeven. Voor de andere personen is de belasting beperkt tot hetvoorbereiden en deelnemen aan overleggen.

Naam Rol ProjectGroep( 4 X)

KernTeam(12/jaar)

OG/ON

(4/jaar)

Cap(FTE)

Eric van Zanten (RWS Z&D) PM/CM X X X 0,2Gert Jan Liek (RWS Z&D) TM X X 0,1Veerle sperber TM X 0,1

Krijn Saman (RWS Z&D) PG, kering X 0,05Leo Adriaanse (RWS/Z&D) PG, ZW Delta X X 0,05Frank Gijzel (RWS Z&D) PG District XEric Jan van der Meer (EZ)? PG, ruimte XArthur Kors (RWS WVL) PG, normering X 0,05Cor Schipper (RWS, WVL) PG, ecologie X 0,05Ruben Akkermans PG, ruimte XHans van der Sande PG, dijken X

Peter van Zundert (DGRW) OG XJoost Hendriksen OG X

Totaal RWS 0,8

Page 13: Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger … · 2019. 3. 4. · 3.3 Planning/budget ... is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2,

31-8-2018, definitief

3.3 Planning/budgetWanneer Wie WatMaart Projectgroep StartbijeenkomstAug Projectmanager Bespreken projectplan met lijn ZD, OGAug Projectmanager Aanmelding bij team raamcontractenDec ROK3 en KT Gunning en startbijeenkomstMaart 2019 Opdrachtnemer + PG Bespreken effectbepalingokt 2019 Opdrachtnemer Def rapport

3.4 KwaliteitsborgingKwaliteitsborging is noodzakelijk op het eindrapport van EZZO. De projectgroep is primairverantwoordelijk voor die kwaliteit. Ter ondersteuning wordt de gedelegeerd opdrachtgever enadviseur OG/ON van RWS gevraagd het eindconcept te beoordelen.

3.5 MarktbenaderingDe uitvoering van het onderzoek wordt uitbesteed aan de markt via Raamovereenkomst 3Ingenieursdiensten. De opdrachtnemer(s) moeten minstens ervaring hebben met de zoutegetijdenecosystemen en ruimtegebruik van de Oosterschelde, de denkwereld van adaptiefdeltamanagement en ecosysteemdiensten.

3.6 Projectrisico’sUitloop planning en verlies van kwaliteit door overbezetting v/d leden van het IPM-team: Deleden hebben weinig capaciteit toegewezen gekregen en participeren daarnaast in andereprojecten. Kans van optreden: 20-50%

Versnipperde inzet van druk bezette deskundigen: De kwaliteit van het resultaat kanondermaats zijn door een gebrekkige inzet van RWS deskundigen.Oorzaak: De gevraagde deskundigen van RWS zijn druk bezet.Beheersing: Inzet vooraf borgen en duidelijk en tijdig definiëren wanneer inzet noodzakelijk is.Kans van optreden: 10-20%

Onvoldoende afbakening; Verspilling van tijd en middelen door inzet op thema’s die nietbijdragen aan het onderzoek. Oorzaak: onvoldoende afbakening in scope en projectsturingBeheersing: veel aandacht aan scope, ON nemer dwingen tot opstellen pva. Bewust sturen opinhoud.Kans van optreden 10-20%