Preventief luik Algemeen gedeelte - ZWIM preventief.pdf · 4 Doelstelling van de cursus Brug slaan...

Veilig sportenPreventief luik

Algemeen gedeelteInitiator

2

Inleiding en situering

Invloed van sporten op gezondheid

Blessurepreventie

Taak van de sportbegeleider

Overzicht van de presentatie

Veilig sporten: Preventief luik

3

Inleiding en situering

Doelstelling van de cursus

Opbouw van de cursus

4

Doelstelling van de cursus

Brug slaan tussen preventie en blessurebehandeling, met nadruk op het bevorderen van gezond en veilig sporten en voorkomen van blessures

De cursist kan: De positieve en negatieve effecten van fysieke inspanning op de

gezondheid onderscheiden.

Mensen stimuleren tot fysieke activiteit in gezonde omstandigheden

Vanuit cijfergegevens van de specifieke sporttak de risicofactoren eigen aan de sport weergeven

Concrete stappen ondernemen om blessurepreventie op het niveau van de club te bevorderen

Vanuit de opmaak van zijn persoonlijk sportprofiel de risicofactoren bij het sporten aangeven

Risicofactoren bij de sporters herkennen en aangepaste preventieve maatregelen nemen

Het evenwicht in de belasting-belastbaarheid voor zijn sporters bewaken

5

Opbouw van de cursus

3 delen: Invloed van sporten op de gezondheid

Blessurepreventie

Taak van de sportbegeleider in de blessurepreventie

Werkwijze: Opdrachtvormen vanuit de sport en eigen ervaring

Reflectie en bespreking

Interactief

6

Invloed van sporten op gezondheid

Gezond en veilig sporten: kernbegrippen

Effecten van fysieke inspanning: positief en negatief

7

Gezondheid Fysieke activiteit Fysieke fitheid

Gezond en veilig sporten : kernbegrippen

Gezondheid :Toestand van geestelijk, lichamelijk en

sociaal welbevinden en al dan niet voorkomen van

aandoeningen, ziekte en vroegtijdijdige sterfte

Geestelijk : ontspanning van de geest …

Lichamelijk : Preventie , diabetes , botontkalking ….

Sociaal : Langere levensverwachting ….

8

Gezondheid


9

Gezondheid

Genetische factoren

Persoonlijke leefstijlfactoren

(voeding, hygiëne, beweging, ontspanning)

Aanwezigheid en de kwaliteit van gezondheidszorg

(preventief en curatief)

Omgevingsfactoren

(milieu, soc.econ.factoren)


10

Fysieke activiteit


MET ( Metabool Equivalent )

1 = energie verbuik bij rust

Lichte inspanning < 3

Gezondheidsgeralateerde inspanning 3,5 -4,5

Zware inspanning 6 -10

Welke eenheid

Welke signalen

11

Fysieke activiteit

Breed begrip: leveren van fysieke inspanning

Frequentie

Intensiteit

Tijdsduur

Type activiteit


Recuperatie

Opdracht

12

Fysieke fitheid

Uithoudingsvermogen

Kracht

Snelheid

Lenigheid

Coördinatie


Evenwicht

13

Opdracht

Kan je voor jouw sport de 5 fysieke basiseigenschappen, in de mate dat ze het meest aan bod komen,in volgorde plaatsen en aantonen waarom?


14


Model van Bouchard

15


16


Positief Negatief

Fysiek

Mentaal

Overbelasting

Onvoorzichtigheid

Sportletsel

Acuut

Chronisch

Aanbevelingen

Frequentie

Intensiteit

Duur

Soort belasting

17

Opdracht

1. Overloop voor jezelf welke fysieke activiteiten je doet per week naar type, duur, frequentie en intensiteit.

2. Evalueer vervolgens of het nodig is om de mate van fysieke activiteit aan te passen om gezondheidsbevorderend te zijn.


18

Blessurepreventie

Wat ?

Omvang van sportblessures

Welke blessures in jouw sporttak?

Wie doet aan blessurepreventie?

19

Wat ?

Blessurepreventie = het geheel van preventieve maatregelen

dat je kan nemen om schade aan de

gezondheid te voorkomen.

80% van de blessures kan voorkomen worden!

Primaire preventie: het voorkomen van de primaire oorzaken van het

ontstaan van blessures

Het inzien van het belang van sporten op de gezondheid

Het kennen van de relatie sportbeoefening en sportblessures

Het kennen van de risicofactoren

Het nemen van maatregelen

Secundaire preventie: het vroegtijdig ingrijpen bij de eerste tekenen van

blessurevorming en het nemen van

herstelbevorderende maatregelen

Tertiaire preventie: het voorkomen van de gevolgen van blessures

20

Omvang van sportblessures

Registratie is nodig!

Incidentie = aantal blessures per periode, meestal

een jaar, in verhouding met het aantal

uren sportbeoefening.

21

Opdracht

1. Hoeveel sporters in Vlaanderen beoefenen jouw sport in georganiseerd verband?

2. Wat zijn de meest voorkomende blessures in jouwsporttak?

Verstuikte enkel

Knieblessure

Tenniselleboog

Spierscheur

……………

……………

……………

Welke sportblessures in jouw sporttak ?

22

Opdracht

3. Welke lichaamsdelen worden het meest getroffen ?


23

Opdracht

4. In welke leeftijdscategorie komen de meeste letsels voor ?

5. Wie geraakt het meest geblesseerd: mannen of vrouwen ?


24


Opdracht

6. Wat zijn de oorzakelijke relatiesLichaamscontact medespeler

Lichaamscontact tegenstrever

Bodemgesteldheid

Materiaal (ballen, toestellen…)

Persoonlijke kledij

Overtreding van de spelregels

Weersomstandigheden

Accommodatie

…………………

7. SpelerspositieAanvallend

Verdedigend

Doelverdediger

25

Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?

Blessurepreventie in Vlaanderen

Overkoepelende instanties In de sportclub

Het ministerie van de Vlaamse

Gemeenschap departement medisch

verantwoorde sportbeoefening(afdeling

Preventieve en Sociale Gezondheidszorg)

De sportbeoefenaar

Sportmedische keuringscentra en

sportartsen

De sportbegeleider

Steunpunt sport beweging en gezondheid De sportarts - sportkinesist

Instituut Topsport Vlaanderen Het clubbestuur

Sportfederaties

BOIC: Olympic Health Foundation

Rode Kruis Vlaanderen

Vlaamse vereniging voor

sportgeneeskunde

26


Zelf verantwoordelijkheid opnemen

Goede leefstijl

Aanvoelen en begrijpen van signalen van lichaam

Bewust zijn van grenzen waarbinnen men mag ‘bewegen’

Gebruik maken van beschermende materialen

Toepassen van beschermende maatregelen (fairplay!)

Preventief advies inwinnen

Bijhouden van persoonlijk gezondheidssportboekje: Gezondheidsanamnese

Sportanamnese

Functioneel onderzoek

De sportbeoefenaar

27

Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?De sportbegeleider

Centrale figuur

Bewaken van het evenwicht tussen belasting en

belastbaarheid (primaire preventie)

Voornaamste symptomen van blessures herkennen (secundaire

preventie)

Sporter na genezing op verantwoorde wijze begeleiden

(tertiaire preventie)

Belang van goede communicatie!

28

Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?De sportarts

Uitvoeren van sportmedisch onderzoek

Adviseren van een geblesseerde sporter

Verlenen van advies bij het uitvoeren van

blessurepreventieve programma’s

29

Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?Het clubbestuur

Voorzien van de nodige faciliteiten:

Nodige materialen en accommodaties voor verzorging

Bereikbaarheid van de accommodatie voor de hulpdiensten

Voorzien van medische begeleiding

Organiseren van informatiesessies naar ouders

Plaatsen van voorlichtingsartikels in het clubblad

Aanstellen van voldoende en bekwame sportbegeleiders

Scheppen van voldoende oefengelegenheid

……………..

30


Opdracht

1. Wat maakt het dat jouw sport veilig of gevaarlijkis?

2. Je zou graag beter zicht willen hebben op jelichamelijke mogelijkheden en beperkingen, waar gaje te rade? Welke gegevens zijn nuttig om teregistreren en waarom?

3. Hoe is de visie op blessurepreventie in jouwsportclub uitgewerkt. Wie staat in voor wat? Geefconcrete voorbeelden

31

Taak van de sportbegeleider

Inzicht in:

de balans tussen belasting en belastbaarheid

de persoonsgebonden risicofactoren

de omgevingsgebonden risicofactoren

32

Balans tussen belasting en belastbaarheid

Ken het verschil tussen belasting en belastbaarheid

Hou de balans in evenwicht

Herken een verstoorde balans

Hou rekening met de risicofactoren

Belastbaarheid(persoonsgebonden)

Belasting(omgevingsgebonden)

Belasting-belastbaarheidmodel

33

Balans tussen belasting en belastbaarheid



Persoonsgebonden risicofactoren

•Leeftijd

•Geslacht

•Lichamelijke kenmerken (lichaams-

samenstelling, lichaamsbouw, gewicht

•Lichamelijke fitheid en trainings-

toestand

•Gezondheidstoestand (sporten met

koorts, rugklachten, vroegere letsels)

•Mentaliteit en leefwijze (mentale

ingesteldheid, pers. lichaamsverzorging,

voeding)

Omgevingsgebonden risicofactoren

•De sportbelasting (aard van de sport,

niveau van de sportbeoefening, opbouw

en intensiteit training)

•Persoonlijke uitrusting en materiaal

(sportmateriaal, kledij en schoenen)

•Accommodatie

•Sporten buiten (weersomstandigheden,

milieu,sporten op hoogte)

•Andere factoren ( spelregels

en fairplay, ouders)

34




•Leeftijd

•Geslacht




toestand





voeding)







•Accommodatie






35


1. Leeftijd

Van kleuter tot het jonge schoolkind (4 tot 7 jaar)

Het schoolkind van 7 tot 11 jaar

De adolescent (van 11 tot 18 jaar)

De volwassene van 18 jaar

De oudere sporter

Ontwikkelingskenmerken !

Begeleidingstips !

Opdracht

36


2. GeslachtMan

Vrouw

37


3. Lichamelijke kenmerken

Lichaamssamenstelling

Lichaamsbouw: hoe is je lichaamsbouw?

Lichaamsgewicht: hoe ga je om met je gewicht?

Begeleidingstips!Aandachtspunten!

38


4. Lichamelijke fitheid en trainingstoestand6 basiseigenschappen (kracht, lenigheid, Uithouding snelheid, coördinatie, Evenwicht )

Beheersen van techniek

Aandachtspunten! Begeleidingstips!

39

5. GezondheidstoestandSporten met koorts

Vroeger opgelopen letsels of ziekten

Rugklachten



40


6. Mentaliteit en leefwijzeMentale ingesteldheid:

Hoe ga je om met stress?

Persoonlijke lichaamsverzorging:

Waar moet je extra opletten?

Voeding

Wat zijn je voedingsgewoonten bij het sporten?

Wat en wanneer drink je bij het sporten?

Gebruik je voedingssupplementen?

Hoe ga je om met alcohol, koffie, roken, drugs?


42





•Leeftijd

•Geslacht




toestand





voeding)







•Accommodatie





43


1. De sportbelasting zelf

Aard van de sportNiveau van de sportbeoefeningOpbouw van de trainingIntensiteit van de training

intensiteit/zwaarte duur aantal herhalingen aantal series pauzes duur en aard van de herstelfase


44


2. Persoonlijke uitrusting en materialen

Sportmaterialen

Sportkleding

Sportschoenen

Aandachtspunten! Begeleidingstips!Ga naar 3.

45

Omgevingsgebonden risicofactorenSportmaterialen

Instrumentaal

Bescherming

Persoonlijke uitrusting

46

Omgevingsgebonden risicofactorenSportkleding

Vocht- en temperatuurregeling

Ademen

Goede pasvorm

Voldoen aan de eisen van de sport

47

Omgevingsgebonden risicofactorenSportschoenen

Bescherming

Steun

Schokdemping

Stabiliteit

48


3. AccommodatieAandachtspunten!

Begeleidingstips!

Ondergrond

•Demping en veerkracht

•Contacttijd

•Vlakheid

•Stroefheid

49

Omgeving


•Uitloopmogelijkheden

•Hinderlijke obstakels

•Rondslingerende sportzakken

•Onvoldoende of slechte verlichting

•Slechte verluchting

•Geen aafscheiding tussen de speelvelden

•Onverzorgde kleedkamers

•Combinatie sportzaal-cafetaria…

3. AccommodatieAandachtspunten!

Begeleidingstips!

50


4. Sporten buiten

Weersomstandigheden

Het milieu

Sporten op hoogte


51


5. Andere factoren

Spelregels en fairplay

Ouders


52


Tot slot

Een laatste opdracht

Preventief luik Algemeen gedeelte - ZWIM preventief.pdf · 4 Doelstelling van de cursus Brug slaan...

Documents

Transcript of Preventief luik Algemeen gedeelte - ZWIM preventief.pdf · 4 Doelstelling van de cursus Brug slaan...