Niet voor de school, maar voor het leven!

Onderwijsconferentie ‘Onderwijs als beroep’

ROC Leiden

24 maart 2011

Dr. F Meijers

Het onderwijs is traditioneel gebouwd op twee vanzelfsprekendheden

• theorie vòòr ervaring

• van simpele naar complexe leerstof

De gevolgen

• leerlingen hebben geen intrinsieke motivatie

• dus (ver)wordt onderwijs tot een ruil van kennis tegen orde

• dus inefficiënt en ineffectief onderwijs

• dus veel drop out

Welk onderwijs is anno 2011 nodig?

1. Burgerschap in een geïndividualiseerde samenleving: gevoel voor richting en identiteit

2. Opkomst diensteneconomie: hoofd, hand én hart

Kenmerken van beroepsonderwijs dat goed opleidt voor arbeidsmarkt en samenleving

• praktijkgestuurd: levensechte problemen centraal (beroepscontext en werkplekleren in het Leidse model)

• dialogisch: praten over zin en betekenis van opgedane ervaringen (samen leren)

• keuzemogelijkheden en daardoor medezeggenschap over leerloopbaan (maatwerk)

Dialoog ontbreekt in het mbo

65% tegen

21 % over

9% met

1. Geen ervaring (leren = ik zal je leren) dus ontbrekende vaardigheden

2. Cultuur van onderwijs: een eeuw monoloog

* selectie via kennisoverdracht* ruil van kennis tegen orde* professionaliteit gericht op toetsing en beheer van kennis (Quinn, R.E. (1991) Beyond rational management. San Francisco: Jossey

Bass)

Waarom is dialoog zo moeilijk voor docenten?

Wat voor docent is nodig?

Een professional die het fijn vindt om:

• met de leerling te spreken over• de persoonlijke zin en de maatschappelijke

betekenis van zijn/haar praktijkervaringen• en op basis daarvan ‘just in time’ en ‘just enough’

theorie aandraagt

Identiteitsleren maakt onzeker

• Een identiteit is je verhaal hoe je op een unieke manier lid bent van een groep

• Een verandering van identiteit brengt (veel) onzekerheid met zich mee over

– eigenwaarde– groepslidmaatschap

De hersenen

• Signalen via de zintuigen gaan - via de thalamus –

tegelijkertijd naar neocortex (denkcentrum) amygdala (emotioneel centrum)

• De amygdala verwerkt signalen veel sneller dan de neocortex (Sitskoorn, M. (2008). Het maakbare brein.Amsterdam: Bert Bakker)

• De verwerking in de amygdala leidt tot emotionele reacties

• Emoties zijn dus sneller dan gedachten

Reactie op onzekerheid

• Vluchten - je terugtrekken• Vechten - complexiteit reduceren via

simpele waarheden • Bevriezen - ziek worden• Dialoog - onzekerheid delen

(Hermans, H.J.M. & Hermans-Konopka, A. (2010). Dialogical Self Theory. Positioning and Counter-Positioning in a Globalizing Society. Cambridge, UK: Cambridge University Press)

Wat is nodig?

        geen visie-ontwikkeling maar praktijkgestuurd leren

        geen geloof, hoop en liefde maar weten (gedegen

evalueren)

        eerst praten over onzekerheid, daarna praten over

oplossingen

Voor nuancering en detaillering

zie

www.frans-meijers.nl