PowerPoint-presentatie - Aegon...onder een landelijk representatieve steekproef van 1.034...

FinQ 2018

Monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden van Nederlanders

AuteursJorn LingsmaLisa Jager

14-1-2019

Projectnummer B3433

2

Achtergrond van de FinQ monitor

FinQ - FinQ 2018 | Aegon | Project B3433

Nederlanders in staat stellen bewuste keuzes te maken over hun financiën, nu en in de toekomst. Dat is de missie van Aegon.

Om invulling te geven aan deze missie is Aegon in 2015 gestart met een monitor van het financieel bewustzijn en de financiële vaardigheden van Nederlanders. Deze monitor moet inzicht geven in hoe financieel bewust Nederland is en op welke manier dit verder verbeterd kan worden. Een dergelijk instrument is nieuw voor de Nederlandse markt en zal jaarlijks het financiële bewustzijn en de financiële vaardigheden van Nederlanders in kaart brengen zodat ook ontwikkelingen kunnen worden gevolgd. Hiervoor heeft Aegon Motivaction de opdracht gegeven kwantitatief onderzoek te doen naar het financieel bewustzijn en de financiële vaardigheden van Nederlanders. Voor de inhoudelijke begeleiding van het onderzoek, vanuit de wetenschap en vanuit de financiële voorlichting, is een expertgroep samengesteld. In deze expertgroep zaten vertegenwoordigers van de Universiteit van Tilburg, de Universiteit van Maastricht, Stichting Weet Wat je Besteedt en Aegon. In samenwerking met de expertgroep is een instrument ontwikkeld waarmee een monitor van deze eigenschappen onder het Nederlands publiek worden uitgevoerd.

In deze rapportage doet Motivaction verslag van de ontwikkeling van het meetinstrument voor deze monitor en de uitkomsten van de vierde meting onder een landelijk representatieve steekproef van 1.034 respondenten.

Achtereenvolgens beschrijven we:

• De totstandkoming van de FinQ-score: de onderliggende factoren van financieel bewustzijn en financiële vaardigheid

• De ontwikkeling van de FinQ-score en de onderliggende factoren in de tijd (totaal en subdoelgroepen).

In de bijlage gaan we in op de methodologische opzet van het onderzoek.

3

FinQ | Vijf onderliggende factoren


*Draagt negatief bij aan totaalscore. Deze factor is in de rapportage verder omgecodeerd weergegeven, zodat een hoge score op deze factor bijdraagt aan een hoge FinQ score. ** Draagt negatief bij aan totaalscore. Een lage score op deze factor draagt bij aan een hoge FinQ score.

Het meetinstrument voor de monitor van het financieel bewustzijn en de financiële vaardigheden Nederland is ontwikkeld door verkennende analyses van opvattingen en overtuigingen van consumenten op het gebied van financiën. Deze maat, de FinQ-score, is opgebouwd uit de onderstaande 5 factoren, psychologische en attitude-factoren. Deze factoren zijn gebaseerd op 29 stellingen over financiën.

Kennis, houding en gedrag Psychologisch

Geld nu* Meer uitgaven dan inkomsten hebben

Geld straks Bewust en structureel geld apart zetten

Geld laterWeten hoe je pensioen geregeld is en financieel goed voorbereid zijn op pensionering

Behoefteaan controle

Financiën op orde willen hebben en het beheersen van uitgaven en risico’s

Geldregel-hekel**

Uitstelgedrag en desinteresse in geldzaken. De weerzin om je financiën te regelen.

4

Financieel bewustzijn is overall stabiel


De FinQ-score is in 2018 nagenoeg gelijk gebleven; van 99,6 tot 98,9. Ten opzichte van 2016 is de score wel licht gedaald.

Als we kijken naar de onderliggende factoren, zien we dat geldregelhekel onder Nederlanders licht is toegenomen. Daarnaast zijn Nederlanders minder vaker bezig met geld voor nu, maar vaker met geld voor straks. De andere factoren scoren vergelijkbaar met de vorige meting.

10099,6 98,9

98

99

100

101

2016 (n=1.021) 2017 (n=1.482) 2018 (n=1.034)

Ontwikkeling FinQ-score

FinQ Totaal

2016 (n=1.021) 2017 (n=1.482) 2018 (n=1.034)

Ontwikkeling onderliggende factoren

Geldregelhekel* Behoefte aan controle Geld nu Geld straks Geld later

*Een lage score op deze factor draagt bij aan een hoge FinQ score

5

80 85 90 95 100 105 110 115 120

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

FinQ 2018

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Financieel bewustzijn is afgenomen onder Nederlanders in de leeftijd 25 t/m 44 jaar


Er is nog altijd een duidelijk verband tussen leeftijd en de mate waarin men financieel bewust en vaardig is. Naarmate men ouder is, scoort men hoger. Dit kan een effect zijn van leeftijd; men heeft meer tijd gehad om kennis en ervaring op te doen over financiële zaken. Op hogere leeftijd is de kans dat men ooit een complexere financiële handeling heeft verricht, zoals een erfenis ontvangen, verandering van baan of een hypotheek afsluiten, groter.

We zien vooral bij de groep 25 t/m 44 jarigen en een afname in het financieel bewustzijn. Deze daling wordt vooral veroorzaakt door de toenemende hekel aan het regelen van financiële zaken en het feit dat men financieel minder in balans is.

6

85 90 95 100 105 110 115 120

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

FinQ 2018

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Toenemende hekel aan het regelen van geld zaken


Op totaalniveau hebben Nederlanders iets meer aversie gekregen tegen het bijhouden van financiën.

Jongeren t/m 34 jaar hebben de sterkste hekel aan het regelen van hun financiële zaken. Dit is sterk toegenomen onder 25 t/m 34 jarigen.

65-plussers hebben de minste hekel aan het regelen van hun financiën.

Geldregelhekel*Psychologisch


7

85 90 95 100 105 110

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

FinQ 2018

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Nederlanders hebben minder behoefte aan controle over hun financiën


De jongere leeftijdsgroepen, tot 54 jaar, hebben de minste behoefte aan controle en 65-plussers juist meer. Dit is voor 65-plussers wel afgenomen ten opzichte van 2017. Jongeren van 18 t/m 24 jaar hebben juist meer behoefte aan controle ten opzichte van vorig jaar.

Behoefte aan controlePsychologisch

8

85 90 95 100 105 110

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

FinQ 2018

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Nederlanders zijn financieel minder in balans


Nederlanders zijn financieel minder in balans. De jongere leeftijdsgroepen, 18 t/m 34 jaar, zijn vaker financieel uit balans dan gemiddeld. Dit is sterk toegenomen ten opzichte van 2017. 55 t/m 75-jarigen zijn het meest in balans.

Laagopgeleiden zijn vaker financieel uit balans dan hoogopgeleide Nederlanders.

Geld nu Attitude

9

95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

FinQ 2018

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Nederlanders van 18 t/m 24 jaar geven aan vaker te sparen dan ouderen


Gemiddeld zijn Nederlanders in vergelijking met 2016 en 2017 in gelijke mate bezig met geld voor straks. Vooral Nederlanders met een (boven) modaal inkomen zijn bezig met geld voor straks.

Jongeren t/m 24 geven vaker aan dat zij bezig zijn met geld voor straks en sparen meer dan de andere leeftijdsgroepen. Dit is gestegen ten opzichte van 2017.

Het spaargedrag van de verschillende opleidingsniveau ligt ten opzichte van 2017 weer dichter bij elkaar. Vergelijkbaar met de situatie in 2016.

Geld straksAttitude

10

85 90 95 100 105 110 115 120

Mannen

Vrouwen

18 t/m 24 jaar

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 t/m 64 jaar

65 t/m 75 jaar

Hoog

Midden

Laag

Beneden modaal

Modaal

Boven modaal

FinQ 2016

FinQ 2017

FinQ 2018

Geslacht

Leeftijd

Opleidingsniveau

Inkomen

Nederlanders pas vanaf ongeveer 55 jaar bezig met pensioen


Nederlanders met een (boven) modaal inkomen zijn meer bezig met het pensioen dan Nederland gemiddeld.

Nederlanders vanaf 55 jaar zijn meer bezig met het pensioen. In vergelijking met 2017 zijn jongeren, 18 t/m 24 jaar, wel meer bezig met geld voor later.

Geld laterAttitude

11

Klanten van Aegon hebben een hoger financieel bewustzijn dan Nederland gemiddeld


De FinQ-score onder klanten van Aegon is het afgelopen jaar licht afgenomen van 101,4 naar 100,4.

Opvallend is dat klanten van Aegon ten opzichte van eerder jaren minder hekel hebben gekregen aan het regelen van hun geldzaken.

94 96 98 100 102 104 106

FinQ

Geldregelhekel*

Behoefte aan controle

Geld nu

Geld straks

Geld later

Klanten Aegon 2016 (n=115) Klanten Aegon 2017 (n=163) Klanten Aegon 2018 (n=110)


12

Resultaten - Geluksmodule

13

Gelukkig zijn lijkt sterk samen te hangen met het financiële bewustzijn; hoe financieel bewuster, hoe gelukkiger men is


15%

10%

5%

21%

11%

6%

31%

27%

24%

24%

39%

42%

6%

10%

17%

3%

3%

6%

Lage FinQ-score (n=384)

Gemiddelde FinQ-score (n=319)

Hoge FinQ-score (n=332)

Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je jezelf als een gelukkig mens ziet (1= heel ongelukkig, 10= heel gelukkig )?

1 t/m 5 6 7 8 9 10 Heel gelukkig

6,8

7,2

7,7

15

NL’ers met een hoge finQ-score zijn gelukkiger op alle onderstaande aspecten in het leven


27%

19%

13%

19%

14%

9%

33%

21%

12%

16%

5%

4%

21%

14%

12%

20%

19%

19%

13%

10%

5%

15%

10%

8%

23%

18%

12%

14%

9%

8%

15%

10%

9%

19%

12%

12%

15%

11%

11%

22%

19%

14%

22%

29%

22%

28%

21%

16%

26%

28%

23%

26%

20%

19%

16%

19%

21%

18%

23%

20%

12%

21%

34%

25%

38%

33%

21%

29%

31%

18%

30%

29%

12%

17%

17%

6%

9%

9%

3%

6%

9%

9%

16%

21%

8%

13%

14%

10%

13%

12%

9%

15%

27%

1%

3%

7%

1%

2%

9%

2%

7%

17%

4%

6%

11%

3%

5%

9%

8%

9%

7%

19%

22%

32%

6%

3%

2%

6%

3%

2%

5%

1%

1%

4%

2%



















Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je gelukkig bent met de volgende aspecten in je leven (1= heel ongelukkig, 10= heel gelukkig?

1 t/m 5 6 7 8 9 10 Weet niet

De liefde

Je werk

Je inkomen

Je huis

De sociale contacten die je hebt

Jouw gezondheid

6,4

7,3

7,7

6,1

6,7

7,4

5,4

6,5

7,3

6,8

7,5

8,0

6,6

7,1

7,6

6,4

6,8

7,3

16

NL’ers met een hoge FinQ-score voelen zich over het algemeen gezonder en fitter


20%

17%

14%

16%

14%

12%

32%

21%

22%

23%

32%

31%

8%

12%

14%

2%

4%

7%


Gemiddelde FinQ-score(n=319)


Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je jezelf gezond voelt (1= helemaal niet gezond, 10= heel gezond)?

1 t/m 5 Helemaal niet gezond 6 7 8 9 10 Heel gezond

6,6

6,9

7,2

28%

21%

15%

24%

18%

16%

24%

26%

28%

19%

25%

27%

5%

7%

9%

1%

4%

5%


Gemiddelde FinQ-score(n=319)


Kan je met een rapportcijfer aangeven in hoeverre je jezelf fit voelt (1= helemaal niet fit, 10= heel fit)?

1 t/m 5 Helemaal niet fit 6 7 8 9 10 Heel fit

6,0

6,4

6,9

17

Bijlage


18

Introductie FinQ


FinQ – financieel bewustzijn monitor

In de eerste meting van de landelijke monitor van financieel bewustzijn en financiële vaardigheden is een meetinstrument ontwikkeld dat de naam FinQ heeft gekregen. Net als bij de breed bekende maat voor intelligentie, IQ, is de FinQ score een gestandaardiseerde score. Het gemiddelde onder de populatie is geïndexeerd op 100 met een

standaarddeviatie van 15. In de tweede meting in 2016 is het onderzoek herhaald om het instrument verder te ontwikkelen en om vergelijkingen over de tijd te kunnen maken.

De gestandaardiseerde score maakt het makkelijk om subgroepen te vergelijken of om aan de hand van een zelftest vast te stellen hoe men scoort ten opzichte van anderen. Een score hoger dan 100 duidt op een bovengemiddeld niveau van financieel bewustzijn en financiële vaardigheid. Een score van 115 betekent dat iemand tot de hoogste 16% van de bevolking gerekend kan worden.

FinQ staat voor financieel quotiënt. Dit cijfer drukt

iemands financieel bewustzijn en financiële

vaardigheden uit.

19

FinQ – één maat voor vaardigheid en bewustzijn


De vijf gevonden schalen zijn samengenomen in één maat voor hoe financieel bewust en vaardig iemand is.

Deze geaggregeerde maat is het gemiddelde van de scores op de vijf factoren. De antwoorden op de stellingen van de factoren ‘Geld nu’ zijn omgescoord, omdat deze factor juist een eigenschap meten die het omgekeerde is van financieel bewust en vaardig zijn. Voor de factor ‘Geldregelhekel’ zijn de antwoorden niet omgescoord. Een hoge score op ‘Geldregelhekel’ draagt dus negatief bij aan de FinQ-score.

Vervolgens hebben we de gemiddelden op de vijf dimensies gestandaardiseerd naar een gemiddelde van 100 en een standaarddeviatie van 15. Op basis van een persoonlijke score op al deze 5 factoren wordt een totaalscore berekend. Deze totaalscore is op dezelfde wijze geschaald als de reguliere IQ-test:

• <80 is laagbegaafd

• 100 is gemiddeld

• >120 is hoogbegaafd

FinQ

Geldregelhekel

Behoefte aan controle

Geld nu

Geld straks

Geld later

+

+

+

-

-

20

Opzet – Vragenlijst


De opgestelde vragenlijst voor het onderzoek is online afgenomen en bestond uit twee onderdelen.

• Deel 1: bruto lijst van 86 stellingen over financiën, verdeeld over de thema’s:

• Geld voor nu

• Geld voor later

• Bescherming van geld

De stellingen gingen over houding, gedrag en motivatie.

• Deel 2: Vragen over gedrag en houding; financiële situatie, gebruik financiële producten, controle over kosten.

De twee onderdelen van de vragenlijst werden door elkaar aangeboden om het invullen voor de respondent afwisselender te maken. De stellingen werden in random volgorde gepresenteerd om volgorde effecten te voorkomen op totaalniveau.

Achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, geslacht en opleidingsniveau, waren al bekend van de respondenten.

21

Opzet veldwerk


Het veldwerk is online uitgevoerd in het respondentenpanel van Motivaction, StemPunt.

• Periode: december 2018

• Panel – Heel Nederland

• Propensity-sampling: bruto steekproef n = 3.860 Nederlanders 18 tot en met 75 jaar

• Netto steekproef : n = 1.034

• Representatief voor Nederlandse bevolking op de variabelen:

• Leeftijd

• Geslacht

• Opleidingsniveau

• Regio

• Waardenoriëntatie (Mentality-milieu)

Motivaction International B.V.Marnixkade 1091015 ZL Amsterdam

Postbus 152621001 MG Amsterdam

T +31 (0)20 589 83 83M [email protected]

www.motivaction.nl

PowerPoint-presentatie - Aegon...onder een landelijk representatieve steekproef van 1.034...

Documents

Transcript of PowerPoint-presentatie - Aegon...onder een landelijk representatieve steekproef van 1.034...