Het startpunt van een goed advies is representatieve monsternamePetra van Vliet, Expertbijeenkomsten Akker- en Tuinbouw 2011

Inhoud

● Representatieve monstername – wat is dat?● homogene percelen● heterogene percelen

● Monstername● hoe?

● Methoden● W (huismethode) ● gestratificeerde methode

● Conclusies

variatie in perceel (de bodem)

Representatieve monstername

Representatief:● 1) zo netjes dat je een goede indruk maakt

Voorbeeld:  `representatief gekleed zijn`

● 2) (van een deel van een groter geheel) een goede indruk gevend van het geheel Voorbeelden:  `een representatieve steekproef`,`Dit nummer is niet representatief voor de stijl van deze band.` Synoniem:  karakteristiek

(afkomstig uit Kernerman Dictionaries)

Homogeen versus heterogeen

● homogeen:gelijkslachtig, gelijksoortig, van dezelfde aard of samenstelling

● heterogeen:van verschillende afkomst, ongelijksoortig

zeerhomogeen

relatiefhomogeen

heterogeen

Homogeen perceel

● W-bemonstering is niet nodig.● 1 prik is voldoende want overal hetzelfde

zeerhomogeen

Relatief homogene percelen

● W-bemonstering geeft representatief resultaat

echte gemiddelde = 100echte gemiddelde = 100volgens W-bemonstering = 95volgens W-bemonstering = 95

minder dan 10% afwijkingminder dan 10% afwijking

Blgg intern rapport 09-03, 2008Blgg intern rapport 09-03, 2008

Heterogeen perceel

● geeft W-bemonstering met 40 steken wel een representatief resultaat?

Blgg intern rapport 09-03, 2008Blgg intern rapport 09-03, 2008

echte gemiddelde = 100echte gemiddelde = 100volgens W-bemonstering = 92volgens W-bemonstering = 92

minder dan 10% afwijkingminder dan 10% afwijking

Inhoud

● Representatieve monstername – wat is dat?● homogene percelen● heterogene percelen

● Monstername● hoe?

● Methoden● W (huismethode) ● gestratificeerde methode

● Conclusies

variatie in perceel (de bodem)

Monstername hoe?

Uit veel onderzoeken blijkt ● Voor een goed representatief

grondmonster heel veel steken(submonsters) nemen

● hoe meer steken hoe representatiever het grondmonster

● ECHTER: veel steken = meer tijdTIME = MONEY

DUS: afweging maken tussen aantal steken en representatief monster

Representatief meten

● voorbeeld: opmeten van de kustlijn van Engeland met verschillende lengtes van meetlatten

(Avsa)(Avsa)

200 km200 km 100 km100 km 50 km50 km

Voorbeeld: aantal steken – Parameter X gehalte

werkelijke waarde: Parameter X = 59 kg/ha

bij 20 stekenrange = 45 tot 75 kg/haafwijking ca. 20%

bij 40 stekenrange = 53 tot 60 kg/ha afwijking ca. 10%

van Erp & Krekels 1989van Erp & Krekels 1989

para

met

er X

(kg

X/h

a)pa

ram

eter

X (

kgX

/ha)

Onderzoek: effect van aantal steken op analyseveld 1

Bij 20 steken: meer variatie in gevonden P-AL Bij 20 steken: meer variatie in gevonden P-AL dit betekent grotere kans op een afwijkend resultaatdit betekent grotere kans op een afwijkend resultaat

range: 60-120range: 60-120

Onderzoek: effect van aantal steken op analyseveld 2

Bij 20 steken: minder variatie in gevondenBij 20 steken: minder variatie in gevonden

range: 60-95range: 60-95

Onderzoek: effect van aantal steken op analyseveld 3

Bij 20 steken: meer variatie in gevonden P-AL Bij 20 steken: meer variatie in gevonden P-AL dit betekent grotere kans op een afwijkend resultaatdit betekent grotere kans op een afwijkend resultaat

range: 48-80range: 48-80

Onderzoek: effect van aantal steken op analyse

Conclusie:● bij minder dan 40 steken is kans op een afwijkend

resultaat groter (grotere standaard afwijking)

● als niets bekend is over heterogeniteit van het perceel 40 steken geeft betrouwbaar resultaat

Inhoud

● representatieve monstername – wat is dat?● homogene percelen● heterogene percelen

● monstername● hoe?

● methoden● W (huismethode) ● gestratificeerde methode

● Conclusies

variatie in perceel (de bodem)

Monstername - methoden

● W-bemonstering (Blgg-huismethode)● niet op de kopakker● niet op slechte plekken● 40 steken

● Gestratificeerd (voor P-differentiatie en P-reparatie)● punten overal op perceel mogelijk● aantal punten afhankelijk van perceelsgrootte

● minimum 20 steken● maximum 25 steken

Berekeningswijze gestratificeerd

● perceel opgedeeld in even grote vlakken

● in ieder vlak random een punt

resultaat berekening 1resultaat berekening 1

resultaat berekening 2resultaat berekening 2

Gestratificeerd versus W-bemonstering

Bemonstering van het gehele perceel

Vergelijking resultaat perceel

● Grotere variatie in gestratificeerd op gehele perceel

● Komt dit door ligging van de bemonsteringspunten?

Ligging monsterpunten bij gestratificeerd

22 steken22 steken

24 steken24 steken

22 steken22 steken

20 steken20 steken

24 steken24 steken

Verdeling steken perceel/randen

proefopzet● 3 maïspercelen < 5 ha,

maximaal 20 steken● 10 simulaties met strattool

bemonsteringspunten berekenen

● ligging van punten vastleggen● in kopakker● in rand● in restperceel

● grond kopakker en restperceel bemonsterd via W-bemonstering (40 steken)

kavelpad, weg oidkopakker

strook

rest van

perceel

randra

nd rand

kavelpad, weg oidkopakker

strook

rest van

perceel

randra

nd rand

kavelpad, weg oidkopakker

strook

rest van

perceel

randra

nd rand

Verdeling steken perceel/randen perceel

Resultaten simulaties:Resultaten simulaties:aantal punten in randenaantal punten in randenminimaal 2, maximaal 6minimaal 2, maximaal 6

● Simulatie gestratificeerde monstername:Pw varieert van 35 tot 37 (10 simulaties)

1x Ptoestand = laag, 9x Ptoestand = neutraal

● W-bemonstering restperceel: Pw is 35 (Ptoestand = laag)

Fosfaatvariatie in een perceelP-AL

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

Edwin-mais

perceel

mg

P2O

5/10

0g

kopakker

restperceel

47

273.8 ha3.8 ha

Verdeling steken perceel/randen perceel

● Simulatie gestratificeerde monstername:Pw varieert van 48 tot 51 (10 simulaties)

● W-bemonstering restperceel: Pw is 49

Resultaten simulaties:Resultaten simulaties:aantal punten in randenaantal punten in randenminimaal 3, maximaal 7minimaal 3, maximaal 7

3,4 ha3,4 ha

Verdeling steken perceel/randen perceel

Perceel1: opp = 28,5 haPerceel1: opp = 28,5 ha

Resultaten 10 simulaties:Resultaten 10 simulaties:van de 25 punten:van de 25 punten:aantal punten in randenaantal punten in randenminimaal 0, maximaal 5minimaal 0, maximaal 5

Perceel2: opp = 29,8 haPerceel2: opp = 29,8 ha

Resultaten 10 simulaties:Resultaten 10 simulaties:van de 25 punten:van de 25 punten:aantal punten in randenaantal punten in randenminimaal 0, maximaal 5minimaal 0, maximaal 5

Representatieve monstername?

● W-bemonstering● 40 steken op maximaal 5 ha (oorspronkelijk 2 ha)● dat is 1 steek per 0,125 ha● (oorspronkelijk steek per 0,05 ha)

● Gestratificeerde bemonstering● perceel 5 ha: 1 steek per 0,25 ha● perceel 10 ha: 1 steek per 0,45 ha● perceel 20 ha: 1 steek per 0,83 ha● perceel 25 ha: 1 steek per 1 ha

(5 x 40 x 0,125)● perceel 30 ha: 1 steek per 1,2 ha

hoe representatief zijn deze monsters??

Verdeling steken perceel/randenperceel

Conclusie:● bij gestratificeerde bemonstering kunnen randen

en kopakker meebemonsterd worden● Pw of P-Al bepaald via gestratificeerde

monstername is meestal gelijk of hoger dan bepaald via de W-methode.

● verdeling van steken over het perceel kan de P-toestand van het perceel beïnvloeden

Dus:● beter W-methode (40 steken) gebruiken voor

bepalen van P-toestand

Algemene conclusies

● Goed bemestingsadvies is afkomstig van grondmonster dat representatief is voor het perceel eventueel perceel in zones indelen

● Representatief monster: hoe meer steken hoe betrouwbaarder!

Vragen??

Foto: Bert Visser