Poppen en Soldaatjes - Educatieve fiches leerkrachten

Aantal leerlingen

klassikaal en/of in kleine groepjes van 3 of 4 leerlingen

Tijd

45’

Materiaal-

- tekening van een park met een kiosk en verschillende fi guren (zie bijlage)

- tekeningen van soldaten, danseresjes, fanfare, … (zelf te zoeken)

- tekengerief- geluidendoos (gevuld met klank- voorwerpen waarmee leerlingen kunnen experimen-teren)

- verkleedkleren (optioneel)

Leeftijd-

1e tot 3e leerjaar

Referentie

LEON JESSEL: Parade van de tinnen soldaatjes Parade of the Tin Soldiers - Harry Mortimer/Fairy Band.

Achtergrond info

Leon Jessel (1871/1942) was een Duits theaterdirigent en operettecom-ponist. Die Parade der Zinnsoldaten, Aufzug der Stadtwache en Das Schwarzwaldmädel (1917) werden heel populair.

Jessels Parade of the Tin Soldiers werd een favoriet van kinderen en vol-wassenen in het Verenigd Koninkrijk. Het werd gebruikt als thema voor de Toytown-serie tijdens Children’s Hour, uitgezonden op BBC Home Service.

Wat vertelt de componist hierover?

In deze versie wordt de parade gespeeld door een brassband (alleen kopers en slagwerk). Het hoofdthema van het stuk is typisch voor fanfaremuziek. De eerste trompet neemt de leiding. De snarentrom is altijd in de buurt.Het middelste gedeelte van de parade zet in met een nieuwe melodie (vanaf 1:04), nu gespeeld door een gedempte trompet, ondersteund met een pittig ritme op de woodblock. Op het einde wordt het eerste deel herhaald (vanaf 2:01) en gevolgd door een korte komische coda.

Verbetersleutel

Bij opdracht 6 kan je wisselen op:

0:06 : soldaat 10:16 : soldaat 20:26 : danseresjes0:44 : alle leerlingen klappen mee op de maat van de muziek1:04 : danseresje 11:28 : danseresje 21:47 : soldaat 12:00 : soldaat 22:19 : danseresje 12:34 : danseresje 2

Bijlagen

werkblad: foto kiosk

PARADE VAN DE TINNEN SOLDAATJES (2:52) strook 1

Fiche leerkracht fi che 1

Parade in het park

Wat is de opdracht ?

- Bedenk een verhaal.- Maak een klankspel bij een tekening. - Beweeg op de muziek.

Tips

Je kan de muziek linken aan het verhaal van De standvastige tinnen soldaat (Hans Christian Andersen). Een tinnen soldaat met slechts één been dat verliefd wordt op een danseresje. De link tussen de soldaten en de danseresjes in het park is dan snel gelegd.

Naast de geluidendoos kan je de leerlingen ook stimuleren om stem- en lichaamsgeluiden te gebruiken.

Verwijzing eindtermen

2.1. , 2.2. , 4.1. , 4.3. , 4.4. , 6.1. , 6.3., 6.4.

Bijlage

Bekijk de tekening. Knip de prenten eronder uit en kleef ze op een passende plaats. Je kan zelf ook nog dingen tekenen die niet mogen ontbreken in een park.


PARADE VAN DE TINNEN SOLDAATJES (2:52) strook 1 (bijlage)

Parade in het park

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

50’

Materiaal-

- kleurpotloden- tekenpapier- linten van ongeveer 90 cm (om cadeautjes te verpakken)

- grote ruimte- fototoestel- krijt (optioneel)

Leeftijd-

vanaf 3e leerjaar

Referentie

PETER I. TSJAIKOFSKI: De Notenkraker: Trepak (Russische dans) - The Nutcracker: Russian Dance - Royal Philharmonic Orchestra o.l.v. André Previn.

Achtergrond info

De trepak of Russische dans komt uit De Notenkraker, een ballet (1892) van Peter I. Tsjaikofski. Van dit ballet maakte Tsjaikofski een orkestsuite. De suite werd veelvuldig gebruikt in fi lms (bv. in de Disneyfi lms Fantasia en Peter Pan). In 2001 werd een Barbie-fi lm gemaakt over het verhaal van De Notenkraker, met Barbie in de hoofdrol. De muziek van Tsjaikofski werd erin verwerkt.


Je hoort de Russische dans op het moment dat kapitein Kraak Klara mee-neemt naar Lekkerland. De suikertaartfee die daar woont, viert hun komst met een Oosterse koffi edans, een Chinese theedans, een Franse herder-innendans, een Russische dans en een Bloemenwals.De Russische dans wordt gespeeld door een symfonisch orkest op de volgende link: http://www.youtube.com/watch?v=TmQjhwsPRDE

Je kan een animatiefi lmpje bekijken via volgende link: http://video.fi lestube.com/VIDEO,0FA20B6965CA2AD803E9.HTML

Bijlage

Geen

TREPAK (1:06) strook 2


Dans met linten


- Volg de muziek in één lange lijn.- Beweeg op de muziek en dans met de linten.

Tips

Je kunt de lijn van de muziek ook tekenen op de speelplaats. Elke leerling krijgt hiervoor een stuk krijt. Daarna dansen ze op hun getekende lijn.


1.3., 1.4., 2.1., 2.5., 4.1., 4.4., 4.5., 5.3., 6.3.

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

100’

Materiaal-

- verschillende houten voorwerpen: potlood, broodplank, handveger, schoenborstel, lat,...

- 3 tekeningen (zie bijlage)- werkschrift en tekengerief- A3 tekenpapier (optioneel)- kamishibai (optioneel)

Leeftijd

vanaf 3e leerjaar

Referentie

PETER I. TSJAIKOFSKI: Dans van de pepermuntstokken uit De Notenkraker The Nutcracker, Dance of the Reed-Flutes - Royal Philharmonic Orchestra o.l.v. André Previn.

Achtergrond info

De dans van de pepermuntstokken komt uit De Notenkraker, een ballet (1892) van Peter I. Tsjaikofski. Van dit ballet maakte Tsjaikofski een orkestsuite. De suite werd veelvuldig gebruikt in fi lms (bv. in de Disney-fi lms Fantasia en Peter Pan). In 2001 werd een Barbie-fi lm gemaakt over het verhaal van de notenkraker, met Barbie in de hoofdrol. De muziek van Tsjaikofski werd erin verwerkt.


In de dans van de rietfl uiten hoor je de dwarsfl uiten driestemmig aan het werk. De fl uit of rietfl uit wordt in de muziek vaak opgevoerd om een landelijk landschap weer te geven. Daarom wordt deze dans, bekend als de dans van de mirlitons, wel eens de herderinnetjesdans genoemd.

Het vrolijke hoofdthema, gespeeld door de fl uiten, wordt ondersteund door de pizzicati (kort tokkelen met de snaren) bij de celli en contrabassen. Dit thema wordt 3 keer herhaald. In het midden hoor je een ander thema met dreigend karakter.

Verbetersleutel

Het liefelijk deel komt 3 x voor en daarbij hoort de tekening van een danseresje; het middenste deel hoort bij de tekening van de muisjes.

A-deel: 0:00 - 1:14 -> sierlijke ballerinaB-deel: 1:15 - 1:48 -> trippelende muisjesA-deel: 1:48 - einde -> sierlijke ballerina

Bijlagen

Foto’s

1. Ballerina 2. Ballerina

Tekening

3. Muisjes

DANS VAN DE PEPERMUNTSTOKKEN (2:22) strook 3


De notenkraker


- Geef voorwerpen een andere functie.

- Verzin een verhaal.- Teken dit verhaal.

Tips

Het is leuk om de verhalen en tekeningen aan elkaar voor te stellen via een kamishibai. Een kamishibai is een traditionele Japanse vertelvorm. ‘Kami’ betekent papier en ‘shibai’ betekent drama. Het gaat om een klein theatertje waarin grote tekeningen (A3) passen. Elk blad geeft een scène weer uit het verhaal.

Meer informatie over een kamishibai of een handleiding om zelf een kamishibai te maken vind je op www.abc-web.be.


1.4., 1.6., 2.1., 2.2., 2.3., 3.2., 3.5., 3.6., 6.3.

Bijlage


DANS VAN DE PEPERMUNTSTOKKEN (2:22) strook 3 (bijlage)

De notenkraker

Aantal leerlingen

klassikaal en/of in kleine groepjes

Tijd

75’

Materiaal-

- prent van een grote klok, een kleine klok en polshorloges (zelf te zoeken)

- verschillende klokken: polshor-loge, chronometer, wandklok, zakhorloge, keukenwekker, ...

- verhaal Háry János (cd-boekje)muziekinstrumenten of voorwer-pen die blijven naklinken (cymbaal, metallofoon, klokkenspel, glazen, kopjes, buizen, ...)

- afbeelding buisklokken (optioneel)

Leeftijd

vanaf 4e leerjaar

Referentie

ZOLTÁN KODÁLY: Weense klok (uit Háry János) Háry János: Viennese Musical Clock - London Philharmonic Orchestra o.l.v. Klaus Tennstedt.

Achtergrond info

De “Weense klok” is een deel uit de suite Háry János van Zoltán Kodály. Háry is een Hongaarse soldaat-op-rust die het hart van keizerin Marie-Louise, de vrouw van Napoleon, heeft veroverd. Daarna heeft hij helemaal alleen Napoleon en zijn leger verslagen. Dat is toch wat hij iedereen probeert wijs te maken. In Wenen zag hij een fantastische klok met soldaatjes die om het uur in actie komen. Het begin van deze muziek is nog ooit het kenwijsje van het VRT-TV-journaal geweest. Lang gelden…


De “Weense klok” is een muzikale evocatie van een muzikale klok. Het is in een rondovorm opgebouwd: de verschillende strofen worden afgewisseld en van elkaar gescheiden door een steeds terugkerend refrein. Je hoort het refrein 4 keer. De eerste keer wordt het door het volledige orkest gespeeld, de tweede keer door de hobo, de derde keer door de fl uiten en tenslotte door de trompetten en het orkest.

Verbetersleutel

Bij stap 3. Laat de leerlingen enkel meespelen bij het refrein. Oefen de ritmes voldoende alvorens mee te spelen met de cd. Laat de groepen eerst apart spelen. Als dat vlot gaat, dan kan je meer groepen tegelijk laten spelen. In het begin zal het moeilijk zijn om in de juiste maat te spelen. Maar oefen-ing baart kunst!

Bijlage

Foto buisklokken

WEENSE KLOK (2:04) strook 4


Háry János


- Speel een ritme op de muziek.- Componeer een deuntje voor jouw klok.

Tips

Zorg ervoor dat de leerlingen een eenvoudig deuntje ontwerpen. Dit kan zowel een ritmisch als melodisch motief zijn. Eventueel kan je eerst klassikaal een motief verzinnen.


2.1., 2.2., 2.3., 2.4., 6.1., 6.3.

Bijlage


WEENSE KLOK (2:04) strook 4 (bijlage)

Háry János

Aantal leerlingen


Tijd

50’

Materiaal-

- grafi sche partituur- glazen fl essen- water- stokje- papier- stiften - werkschrift en pen

Leeftijd

vanaf 4e leerjaar

Referentie

JOSEPH HAYDN: Menuet voor fl uitklok Origineel Flötenuhr uit 1793.

Achtergrond info

In de tweede helft van de 18e eeuw werd de fl uitklok of Flötenuhr ontwikkeld: een mechanisch orgeltje gemonteerd in een klok. Binnenin zit een rol die door een uurwerkmechanisme aangedreven wordt. Op die rol zitten haken en pennen die een luchtklep kunnen raken. Wanneer zo’n haak een luchtklep raakt, begint er een orgelpijpje te spelen. Het instrument is dan ook de voorloper van het draaiorgel.

De fl uitklok (of orgelklok) kan meerdere wijsjes laten horen. Zo klonken er elk kwartier, elk halfuur en elk heel uur prachtige muziekstukjes uit deze kastjes. Elk muziekstuk duurde één tot tweeënhalve minuut. Het toon-bereik was echter beperkt. Vele bekende componisten schreven muziek voor dit soort klokken


Joseph Haydn componeerde veel muziek voor de fl uitklok, waaronder drie series voor een bevriende Flötenuhr-bouwer. Elke serie bestaat uit 12 stukken. Één voor ieder uur van de dag.

Als de speelstukken vandaag worden uitgevoerd, gebeurt dat op een echt orgel. De meeste Flötenuhren en andere speeldozen hebben het na al die tijd immers laten afweten.

Deze opname komt uit een originele orgelklok uit 1793.

Verbetersleutel

Bij 4. Laat de leerlingen eerst hun stem ontdekken. Doe enkele eenvou-dige oefeningen zoals met de stem naar boven en weer naar beneden schuiven, of op één gezongen toon tellen van een tot tien (3 maal na elkaar).

Verklank de grafi sche partituur eerst klassikaal. Zo neem je de schroom weg.

Bijlagen

Grafi sche partituur

MENUET VOOR FLUITKLOK (1:08) strook 5


Experimenteren met muziek


- Volg de grafi sche partituur en voer ze uit.

- Experimenteer met klanken.- Componeer een muziekje en maak een grafi sche partituur.

Tips

Breng een muziekdoosje mee naar de klas en laat zien hoe het werkt. Dit zal de leerlingen helpen het mechanisme van de fl uitklok te begrijpen.


2.1., 2.2., 6.1., 6.3.

Bijlage


MENUET VOOR FLUITKLOK (1:08) strook 5 (bijlage)

Experimenteren met muziek

Aantal leerlingen


Tijd

50’

Materiaal-

- blad met klankbeschrijvingen (bijlage)

- computer met internetverbinding- laag klinkende voorwerpen - (mp3)-recorder (optioneel)

Leeftijd

5e leerjaar

Referentie

PIERRE BASTIEN & Mecanium: Inanga Conga - Uit Musiques Machinales.

Pierre Bastien: sanza, horns; Evert Maliangkay: conga; Mecanium: Inanga.

Achtergrond info

Pierre Bastien is een Franse muzikant, componist en geluidskunstenaar. Hij is geboren in Parijs in 1953 en woont nu samen met zijn Nederlandse vrouw in Rotterdam.

Met behulp van meccano creëert hij zijn eigen musici met een hart van metaal en koperdraad (elektrische aandrijfmotortjes van een platenspeler), zenuwen van rubber en ledematen van meccano. Hij vormt met zijn zelf-gemaakte muzikanten een orkest: Mecanium. Dit orkest bestaat ondertussen al uit 80 machines.

Surf voor meer informatie, afbeeldingen,... naar de website:www.pierrebastien.com


Boven een houterige mechanisch klinkende begeleiding met de gemonteerde maccanostukjes, de duimpiano en de conga klinkt een zwoele melodie in een of 2 bugels (fl ügelhorn).

Verbetersleutel

1. Hout - naaimachine - raadselachtig - donker - jazz - tekenfi lm - trompet

3. De leerlingen kunnen ook de taak krijgen thuis een laag klinkend voor-werp te zoeken. Het leukste voorwerp nemen ze mee naar de klas en gebruiken ze bij deze opdracht.

Bijlagen

Geen

INANGA CONGA (1:08) strook 6


Het meccano-orkest


- Ontwerp een compositie met verschillende voorwerpen.

- Maak een opname van je compositie en vergelijk die met de cd (optioneel).

Tips

Het is leuk als je de composities van de leerlingen kunt opnemen. Dit werkt voor de leerlingen heel motiverend. Ze zullen hun uiterste best doen om iets origineels te maken! Bovendien loont het de moeite even te bekijken waarin hun compositie verschilt met die van Bastien.

Meer info over opname-apparatuur op http://www.aifoon.org/cahier/equipment_articles/view/17.


2.1., 2.2., 5.3., 6.1., 6.3., 6.4., 6.5.

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

15’

Materiaal-

- computer- beamer

Leeftijd

vanaf 3e leerjaar

Referentie

NIKITA KOSHKIN: De tinnen soldaatjes (uit Het Speelgoed van de Prins) - The Prince’s Toys: The Tin Soldiers - Aram Van Ballaert, gitaar.

Achtergrond info

De Russische componist Nikita Koshkin (1956) wou de mogelijkheden van de gitaar uitbreiden. Hij onderzocht al wat mogelijk was op de gitaar.

‘Het speelgoed van de prins’ is de eerste compositie waarmee hij bekend-heid verwierf. In deze suite roept Koshkin een sprookjesachtige wereld op: speelgoed komt tot leven.


De gitarist roffelt op de snaren om een trom na te bootsen, speelt een marcherende cadans en klopt op de klankkast. Zo evoceert hij de wereld van de tinnen soldaatjes.

Verbetersleutel

1. Waarschijnlijk zullen de leerlingen denken dat er méér dan één instrument speelt. De verrassing is des te groter als zij daarna ontdekken dat al die verschillende geluiden uit slechts één gitaar komen.

3. Stimuleer de leerlingen om niet oppervlakkig over muziek te praten. Laat de muziek eventueel in fragmenten horen en bespreek wat ze gehoord hebben. Een suggestie (maar laat zeker de fantasie van de leerlingen werken):

0:00 - 0:29 trom

0:30 - 0:57 marcheren

0:58 - 1:29 gevecht

1:30 - 2:07 tromgeroffel

2:08 - 2:33 gelijkaardig aan eerste deel

Bijlagen

geen

HET SPEELGOED VAN DE PRINS (2:30) strook 7


SOLDAATJES OP SNAREN


- Ontdek de gitaareffecten op http://www.youtube.com/watch?v=APDHIqs1Aeo

- Bespreek hoe de tinnen soldaatjes tot leven worden gebracht door de gitaar.

Tips

Je kan de leerlingen de verschillende handelingen van de tinnen soldaatjes ook laten uitbeelden.


2.1., 2.3., 2.5., 6.1., 6.2.

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

50’

Materiaal-

- kleurpotloden- lege strip (bijlage)

Leeftijd

vanaf 4e leerjaar

Referentie

ERIC SATIE: Duiveltje-in-de-doos: Voorspel - Jack in the Box: Prélude, Entracte & Final - Aldo Ciccolini, piano.

Achtergrond info

Pas na de dood van Satie (1925) werd, bij het leegmaken van zijn apparte-ment, het manuscript van dit pianostukje teruggevonden. Satie schreef het rond de eeuwwisseling op Montmartre. Het bestaat uit drie deeltjes. Deze fi che behandelt alleen de prelude, het eerste deel. Componist en pianist Eric Satie was ‘een maatschappelijk buitenstaander en werd gezien als een kolderieke zonderling en provocateur’.


De titel ‘Jack in the box’ verwijst naar een duiveltje-in-een-doos, een fopdoos waaruit iets opspringt bij het openen. Het vrolijke karakter van de muziek past er goed bij. De piano speelt in de prelude een kort voorspel en introduceert daarna een vrolijk deuntje en speelse ritmes. Dit deuntje wordt afgewisseld met enkele nieuwe melodieën. Op het einde speelt de piano plots enkele hardere klanken.

Verbetersleutel

Laat de leerlingen eerst onderzoeken hoe een mini-stripverhaal in elkaar steekt en laat ze luisteren naar de muziek ter inspiratie voor hun eigen kwajongensstreek. Begeleid hen bij het tekenen door telkens een stukje muziek te laten horen en hier het volgende bij te vertellen:

00:00 - 00:15 De piano speelt een introductie: ze vraagt als het ware de aandacht voor wat gaat komen. Teken in het eerste vak van je stripverhaal de titel.

00:16 - 00:41 Het thema (hoofdmelodie) van het stukje wordt voor-gesteld. Dit is het moment om de stripfi guren te introduceren. Teken in het tweede vak je striphelden.

00:42 - 01:06 De piano speelt een tweede, hoger melodietje. Hierna komt het thema, iets nadrukkelijker gespeeld, weer aan bod. Laat de leerlingen verzinnen wat er hier gebeurt.

01:07 - 01:39 Je hoort een derde melodie, daarna opnieuw de tweede. De leerlingen bedenken het vervolg.

01:40 - 01:53 Je hoort opnieuw het thema. De striphelden wandelen gespeeld onschuldig weg. Of doen ze iets anders? De leerlingen beslissen.

01:54 - 02:20 De piano speelt het thema opnieuw, maar wordt steeds zachter. En dan ineens enkele luide tonen… Wat gebeurt er nu? De leerlingen vullen deze prent naar eigen fantasie in.

Bijlagen

Werkblad met zes lege stripkaders

DUIVELTJE-IN-DE-DOOS, PRÉLUDE (2:20) strook 8


Guitenstreken


Maak een stripverhaal.

Tips

Misschien heb je thuis nog een oud exemplaar van ‘Quick en Flupke’ liggen of een ander stripverhaal met korte grapjes. Je kan dit met de leerlingen bekijken voordat ze zelf gaan tekenen.

Mits voldoende instructies is het ook mogelijk om deze activiteit als hoekenwerk aan te bieden.

Meer info over Quick en Flupke:

http://nl.wikipedia.org/wiki/de_guitenstreken_van_quick_en_fl upke.


1.4., 1.6., 2.1., 2.3., 6.2., 6.3.,6.4., 6.5.

Bijlage


DUIVELTJE-IN-DE-DOOS, PRÉLUDE (2:20) strook 8 (bijlage)

Guitenstreken

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

25’

Materiaal-

bij voorkeur een open ruimte

Leeftijd

vanaf 1e leerjaar

Referentie

LEO DELIBES: Muziek van het opwindspeelgoed (uit Coppelia) - Coppélia: Musique des automates - Orchestre de l’Opéra National de Paris o.l.v. Jean-Baptiste Mari.

Achtergrond info

Het romantische ballet Coppelia van Leo Delibes ging in 1870 in première en groeide uit tot een enorm populaire voorstelling. Het verhaal van de oude speelgoeddokter Coppelius en zijn tot leven gewekte pop Coppelia is van E.T.A. Hoffmann en toont gelijkenis met het verhaal van Pinnokio en dat van Pygmalion (Metamorphosen van Ovidius).

Het verhaal: http://www.klassiekecdendvd.nl/register/lijst/docs/delibes_1.htm

Een scène uit het ballet:http://www.youtube.com/watch?v=a8hKkUtixBk.


Muziek van het opwindspeelgoed’ hoor je op het moment dat Swanilda stiekem de kamer van Coppelius betreedt. Die kamer staat vol met speelgoed dat Coppelius heeft gemaakt. Swanilda zet al het mechanisch speelgoed tegelijk in beweging. De vrolijke, vlugge piccolo-melodie wordt begeleid door celesta en strijkers die pizzicato spelen (tokkelen met de vingers in plaats van strijken met de strijkstok).

Verbetersleutel

2.- 6. Je kan de aandacht van de leerlingen meer op de muziek vestigen door hen enkel te laten bewegen op het piccolo-thema. Dat hoor je van 00:00 - 00:30, 00:50 - 01:20 en 01:26 - 01:51. Laat ze op de andere melodieën stilstaan in opwindspeelgoed-houding. Vraag hen ook om aan het einde van het stuk onmiddellijk stil te vallen

Bijlagen

geen

MUZIEK VAN HET OPWINDSPEELGOED (1:52) strook 11


Als de poppen aan het dansen gaan


Beweeg op de muziek zoals opwindspeelgoed: beertje met trommel, ballerina, soldaat,...

Tips

Oefen met jonge kinderen eerst bewegen - stilstaan. Laat hen kriskras door het lokaal wandelen. Op een bepaald teken moeten ze, in het midden van hun beweging, blijven staan als een standbeeld. Probeer dit ook met muziek: als de muziek speelt, mogen ze rondwandelen. Stopt de muziek, dan staan ze onmiddellijk stil.


2.1., 2.3., 4.1., 4.4., 6.2., 6.3., 6.4., 6.5.

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

75’

Materiaal-

- 1 wit blad per leerling- teken-materiaal- digitaal fototoestel- computer met powerpoint

Leeftijd

vanaf 4e leerjaar

Referentie

12- PASCAL COMELADE: Walsje voor piano en speelgoedpiano - Pascal Comelade, Valse de l’aiguille creuse - Pascal Comelade, piano’s.

Achtergrond info

Pascal Comelade is een veelzijdig muzikant. Hij brengt circus in ernstige muziek en ernst in lichte muziek. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van speelgoedinstrumenten, zoals in dit walsje de speelgoedpiano.


Je hoort steeds dezelfde begeleiding in de linkerhand van de piano. De rechterhand van de piano en de speelgoedpiano ontwikkelen op een heel natuurlijke manier complementaire melodieën. Het walsje valt aan het einde letterlijk stil door de vertraging.

Verbetersleutel

Bij 1.

Vertel eerst het verhaal van Coppelia voordat de leerlingen aan de opdracht beginnen. Gebruik hierbij eventueel de muziek van strook 12 als zachte achtergrondmuziek.

Bijlagen

verhaal van Coppelia

WALSJE VOOR PIANO EN SPEELGOEDPIANO (2:38) strook 12


Copelia’s fi lmpje


Maak een animatiefi lmpje bij de muziek.

Tips

Wie houdt van speelgoedpiano kan ook eens luisteren naar de volgende strook: 13. Amarcord voor speelgoedpiano van Nino Rota. Deze muziek kan evengoed gebruikt worden bij het animatiefi lmpje.

Eenzelfde activiteit kan uitgewerkt worden met gekleurde plasticine. In een getekend decor kunnen de geboetseerde personages groeien en ook verplaatst worden.


1.4., 1.5., 1.6., 2.1., 2.3., 5.2. 5.3., 6.2., 6.3., 6.4., 6.5.

Bijlage

Verhaal Coppelia

De burgemeester heeft een nieuwe klok besteld voor de toren van het stadhuis. Alle jongens en meisjes die trouwen op de dag van de inhuldi-ging, krijgen er een zak goud bovenop. Heel het dorp vindt dat Swanilda en Frans nu maar vlug moeten trouwen. En Coppelius? Om hem wordt gelachen. Hij kan misschien trouwen met zijn nichtje. Coppelius is een oude, norse man die zich altijd opsluit. Vreemd genoeg woont er bij hem een heel knap meisje. Is het zijn nichtje? Frans is heel benieuwd. Swanilda ook. Op een avond dringt zij alvast binnen in het huis van Coppelius. En wat blijkt ? Hij is een speelgoedmaker! Heel de kamer staat en hangt boordevol met marionetten, lappenpoppen, koekoeksklokken, harlekijnen die uit doosjes te voorschijn komen. Ze geven hun ogen de kost. Op de kast staat het leukste opwindspeelgoed. Swanilda draait alle sleuteltjes om. Heel de werkplaats komt tot leven. Soldaten marcheren, ballerina’s dansen in het rond, beertjes trommelen, poezen rennen achter balletjes en vogels zingen trillertjes…

Tussen al het speelgoed vindt ze een levensgrote pop. Ze lijkt verdacht veel op het nichtje van Coppelius… Net op dat ogenblik hoort ze een gerammel aan het venster. Vlug, verstoppen! Van in haar schuilplaats ziet ze hoe Frans als een dief langs het venster de kamer binnendringt. Hij is duidelijk op zoek naar iets… toch niet naar dat mooie nichtje? Uitgerekend dan komt ook de oude Coppelius binnen. Hij betrapt Frans en is heel boos. Maar dan verandert plots de stemming. Coppelius en Frans drinken samen gezellig thee. Swanilda ziet door een kier van haar schuilplaats hoe Frans daarna slaapdronken van zijn stoel valt. Coppelius sleept hem naar de mand waarin de levensgrote pop ligt. De oude dokter brabbelt wat tover-spreuken. De mand gaat open en de pop begint te dansen… Coppelia is geboren! Maar… het is niet de pop die danst. Het is Swanilda met de kleren en de pruik van de pop. Die had ze vlug aangetrokken, nog voor Frans er was. Coppelius is nu doodongelukkig, zijn lieve Coppelia was eindelijk een vrouw van vlees en bloed. Nu is hij bij de neus genomen.Wanneer Frans en Swanilda later trouwen en de zak goud krijgen, geven ze die aan Coppelius. Als troostprijs.


WALSJE VOOR PIANO EN SPEELGOEDPIANO (2:38) strook 12 (bijlage)

Copelia’s fi lmpje

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

25’

Materiaal-

- koffer met speelgoed dat geluid maakt

- papier en schrijfgerief

Leeftijd

vanaf 2e leerjaar

Referentie

14- LEOPOLD MOZART: De Speelgoedsymfonie: Menuetto - Academy of St Martin in the Fields o.l.v. Sir Neville Marriner.

Achtergrond info

Leopold Mozart, vader van Wolfgang, zette zijn eigen carrière als componist opzij om zijn talentvolle zoon te kunnen coachen. Een van zijn bekendste werken is de speelgoedsymfonie, die eigenlijk Cassatio in G voor orkest en speelgoedinstrumenten heet. Deze speelgoedsymfonie wordt soms ook toegeschreven aan Joseph Haydn.


We beluisteren alleen het eerste stukje: het menuet. Een menuet is een dans in een driedelige maatsoort. De strijkers spelen deze dans, het speelgoed zorgt voor onverwachte en speelse effecten.

Een menuet wordt vaak afgewisseld met een trio: in dit geval hoor je het menuet (vorm: AABA) van 00:00 tot 01:45, het trio van 01:46 tot 02:50, het menuet (vorm: ABA) wordt hernomen van 02:50 - 03:38).

Verbetersleutel

1. trommel, trompet/ ratel, koekoek, vogelfl uitjesVoor wie heel het menuet wil beluisteren:In Menuet: Koekoeksfl uitje, trompetje en ook klokkenspel, blokfl uitIn Trio: Vogelfl uitjes, triangel, klokkenspel, ratel

2. 4x: met name 2 x koekoek, 2 x trompet en dat 2 maal na elkaar.

00:00 - 00:19

00:20 - 00:39

00:40 - 00:45

00:46 - 01:04

Bijlagen

geen

SPEELGOEDSYMFONIE (3:38) strook 16


De speelgoedkoffer


- Speel mee met het orkest.- Maak een eigen speelgoedsymfonie.

Tips

In het volgende deel (15) klinken alle speelgoedinstrumentjes na elkaar.Er bestaat ook een versie met hedendaags speelgoed: verrassend! Referentie:Kremerata Baltica olv Gidon KremerNonesuch (Warner) 075597963328.


2.1., 2.2., 2.3., 2.4., 6.2., 6.3., 6.4., 6.5.

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

30’

Materiaal-

- afbeelding Kinderspelen Bruegel (zie bijlage)

- knikkers, bikkels (of steentjes), hoepel en stok

- werkschrift en schrijfgerief

Leeftijd

vanaf 2e leerjaar

Referentie

16-18- MARINUS DE JONG: Kinderspelen: Knikkeren - 0.37, Bikkelen - 1.04, Hoepelen - 0.54Kinderspelen opus 65 - Dirk Rombaut, piano.

Achtergrond info

Marinus de Jong werd geboren in Nederland (1891), maar nam later de Bel-gische nationaliteit aan. Hij stierf in 1984. In 1973 koos Marinus de Jong 25 kinderspelen uit dat schilderij van Bruegel en schreef er muziek bij.


Knikkeren: Je hoort het schudden met de knikkers, de knikkers worden weggeschoten en rollen naar mekaar toe, botsen en komen tot stilstand.

Bikkelen: Je hoort het schudden met de bikkels, het opgooien en weer opvangen. Gebonden melodietjes (gooien) worden afgesloten met een korte noot (opvangen).

Hoepelen: Je hoort de draaiende beweging van de hoepel en het tikken van het stokje dat de hoepel in beweging houdt.

Verbetersleutel

a/ Bikkelen - strook 17

b/ Knikkeren - strook 16

c/ Hoepelen - strook 18

Bijlagen

Schilderij Kinderspelen

KINDERSPELEN (1:00/1:31/1:17) strook 16 - 18


Speel je mee?


- Welke muziek past bij welk spel?

Tips

Op het internet vind je heel wat lesideeën rond het schilderij van Pieter Bruegel. Geef Bruegel kinderspelen als zoekterm in.

Op www.kinderwereld.net/infoSpel/ vind je uitleg bij verschillende oude spelen. Met eenvoudig materiaal kan je deze spelletjes spelen in de klas. Richt verschillende speelhoeken in, waar het materiaal en de spelregels klaarliggen en laat de leerlingen de oude spelen weer ontdekken. Je hoeft je daarbij niet te beperken tot drie spelen.

Op www.sacrecch.be/net_cursus/kinderspelen.htm vind je een leuk combinatiespel: enkele spelen uit het schilderij van Bruegel staan afgebeeld. Aan jou om te raden welk spel het is. Je kan kiezen uit een lijstje.


1.2., 2.3., 2.5., 6.2., 6.3.

Bijlage


KINDERSPELEN (1:00/1:31/1:17) strook 16 - 18 (bijlage)

Speel je mee?

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

25’

Materiaal-

- verschillende tollen- papier- potlood en kleurpotloden

Leeftijd

vanaf 1e leerjaar

Referentie

119-GEORGE BIZET: De Tol (uit Kinderspelen) Uit Jeux d’Enfants opus 22: Impromptu (La Toupie) - Orchestre National de France o.l.v. Seji Ozawa.

Achtergrond info

De Franse componist George Bizet schreef ‘Kinderspelen’ oorspronkelijk voor piano (vierhandig), daarna voor orkest. Het is een suite (compositie bestaande uit verschillende, samenhangende delen) van 5 delen: trommel en trompet, de pop, de tol, vadertje en moedertje en de bal.


De violen lanceren de tol en evoceren daarna het suizen van de tol. De houtblazers spelen hierbij een lichte, dansachtige melodie. De tol valt stil en wordt opnieuw opgedraaid (de melodie gaat van laag naar hoog, 00:25-00:30) en wordt weer gelanceerd (00:31). Je hoort de tol nu opnieuw suizen en dansen, stilvallen en opgedraaid worden. Tot slot wordt de tol opnieuw gelanceerd (00:59), maar nu stopt de muziek plots.

Bijlage

geen

DE TOL (1:03) strook 19


Draaien als een tol


- Kijk naar de beweging van een tol. - Teken de bewegingen van een tol.

Tips

- Deze activiteit kunnen oudere leerlingen ook in kleine groepjes uitvoeren, met een minimum aan begeleiding.

- Het is altijd leuk om oude volksspelen in de klas te halen. Je kan deze op vele plaatsen huren. De toltafel is een leuk spel om de beweging van de tol te bekijken.


1.2., 1.4., 1.6., 2.1., 2.3., 6.2., 6.3.

Aantal leerlingen

klassikaal. onder opdracht 4 kunnen kleine groepjes gevormd worden.

Tijd

20’

Materiaal-

geen

Leeftijd

vanaf 1e leerjaar

Referentie

20- CLAUDE DEBUSSY: Het Kinderhoekje: Serenade van de pop - Children’s Corner: Serenade for the Doll - Simon Trpččeski, piano.

Achtergrond info

Het Kinderhoekje is een verzameling van 6 pianostukjes uit de leefwereld van kinderen. Debussy verwerkte hierin zijn herinneringen aan zijn onschuldige jeugdjaren. Hij schreef het werk voor zijn dochter Chouchou. Hoewel hij een Franse componist was, zijn de titels in het Engels. Het kindermeisje van zijn dochter was Engelstalig.

1. Doctor Gradus ad Parnassum 2. Jimbo’s Lullaby 3. Serenade for the Doll 4. The Snow is Dancing 5. The Little Shepherd 6. Golliwogg’s cakewalk.


De korte, snelle noten in de begeleiding zorgen voor een licht karakter. Staccato (noten kort maken) en legato (noten gebonden) melodieën wisselen elkaar af. Er zijn zelden scherpe samenklanken en de lage tonen van de piano worden vermeden.

Bijlagen

geen

SERENADE VOOR DE POP (2:21) strook 20


Spelen met de poppen


Op muziek met de pop spelen.

Wat hoor je in de muziek ?

De piano speelt heel lichte en liefl ijke klanken. Het is de dans van de pop.

Tips

- Begeleid de leerlingen goed bij het maken van het toneelstukje: laat ze eerst beslissen welke situatie ze uitbeelden, oefen eerst met woorden en vervang ze dan door duidelijke bewegingen.

- Gebruik de muziek altijd als inspiratiebron.


2.1., 2.3., 3.5., 3.6., 3.7., 6.2., 6.3., 6.4., 6.5.

Aantal leerlingen

klassikaal.

Tijd

25’

Materiaal-

een open ruimte

Leeftijd

Vanaf 3e leerjaar

Referentie

21- CLAUDE DEBUSSY: Het Kinderhoekje: Golliwogs Koekendans - Children’s Corner: Goliwogg’s Cake-walk - Simon Trpččeski, piano.

Achtergrond info

Het kinderhoekje is een verzameling van 6 pianostukjes uit de leefwereld van kinderen. Debussy verwerkte hierin zijn herinneringen aan zijn onschuldige jeugdjaren. Hij schreef het werk voor zijn dochter Chouchou. Hoewel hij een Franse componist was, zijn de titels in het Engels. Het kindermeisje van zijn dochter was Engelstalig.1. Doctor Gradus ad Parnassum 2. Jimbo’s Lullaby 3. Serenade for the Doll 4. The Snow is Dancing 5. The Little Shepherd 6. Golliwogg’s cakewalk Golliwogg is een zwarte lappenpop uit de Victoriaanse tijd. Later werd het een scheldwoord voor zwarten.


De cakewalk is een dans die oorspronkelijk werd gedanst door de zwarte slaven in Amerika. Zij imiteerden de stijve Europese dansen, maar maak-ten hierbij zo’n overdreven bewegingen, dat het een komisch effect had. De zwarte maakten hier graag een wedstrijd van met als hoofdprijs een stuk cake. Het jazz-achtig thema illustreert dit goed.

Een cakewalk is nu ook een gekke kermisattractie met bewegende trap-pen, rolpaden, …(Kakkewalk).

Bijlagen

Afbeelding van een Golliwog-pop

GOLLIWOGS KOEKENDANS (2:52) strook 21


Gekke loopjes


Bedenk gekke loopjes.

Tips

- Laat het fi lmpje ‘Ministry of silly walks’ van Monty Python zien (YouTube), zonder geluid, maar met Debussy’s Cakewalk als begeleidende muziek. In dit fi lmpje heeft elk personage een gek loopje.

- Als je aan het einde van de activiteit een wedstrijd organiseert, kan je misschien ook een stuk cake als hoofdprijs weggeven.


2.1., 2.3., 4.1., 4.4., 6.2., 6.3., 6.4., 6.5.

Bijlage


GOLLIWOGS KOEKENDANS (2:52) strook 21(bijlage)

Gekke loopjes

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

30’

Materiaal-

- verhaal in bijlage- prenten uit de bijlage

Leeftijd

vanaf 2e leerjaar

Referentie

23- CLAUDE DEBUSSY: stukje uit De Speelgoedwinkel (uit De Doos van Joujoux) - La Boîte à Joujoux: Le magasin de jouets - Orchestre Nationale de l’ORTF o.l.v. Jean Martinon .

Achtergrond info

La Boîte à joujoux was oorspronkelijk geschreven voor piano (1913) en in 1919 als een ballet voor kinderen uitgevoerd. Scenario was van André Hellé, die ook voor de tekeningen zorgde (in bijlage). De muziek is van Debussy. Die hield erg veel van speelgoed. Het ballet bestaat uit 4 delen: le magasin de jouets (waaruit je een fragment beluistert), le champ de bataille, la bergerie à vendre en après fortune faite.Doorheen de scènes strijden de dappere Soldaat en de gemene Poesjenel voor de liefde van Poppemie…Op de markt vind je vaak versies met verhaal, hoewel dat oorspronkelijk niet voorzien was.


De muziek volgt het verhaal op de voet, als bij een fi lm. De sferen wis-selen zeer vlug. Aan het begin van het fragment hoor je de melodie van Le Petit Nègre, een bekend pianowerkje van Debussy.

Verbetersleutel

Opgelet, het volledige verhaal in bijlage wordt normaal over de vier delen van het ballet verteld. Wij plakken het nu op het eerste deel. Oefen het uitbeelden eerst zonder muziek. Laat de bewegingen vanuit de leerlingen komen. Spreek een duidelijk teken af om naar de volgende prent te gaan, de leerlingen zullen dit niet altijd goed horen aan de muziek.

Bijlagen

- Samenvatting van het verhaal- Prenten bij het verhaal

DE SPEELGOEDWINKEL (4:10) strook 23


Poppemie en soldaatje


Beeld het verhaal uit aan de hand van prenten.

Wat hoor je in de muziek ?

Het orkest beeldt het verhaal van Poppemie en Soldaatje uit: je hoort wisselende stemmingen en sferen, soms licht en vrolijk, soms als een mars, soms verdrietig,… Het lijkt op fi lmmuziek.

Tips

Oudere leerlingen kunnen het verhaal zelf lezen en uitbeelden bij de muziek.


2.1., 2.3., 4.1., 4.4., 6.2., 6.3., 6.4., 6.5.

Bijlage

Verhaal van la Boite à Joujoux. Ballet van André Hellé op muziek van

Debussy. Pianoversie uit 1913. Orkestversie 1918 (afgewerkt door Caplet)

prelude

In een speelgoedwinkel liggen Harlekijn, Pierrot, drie poppen en Poesjenel te slapen.

Eerste scene

Een van de poppen wordt wakker, doet het licht aan, stapt naar een gram-mofoon en zet muziek op. Iedereen danst. Er wordt meer en meer speelgoed bijgehaald.Het deksel van een grote houten doos gaat open en een houten soldaat steekt nieuwsgierig zijn hoofd naar buiten. Een van de poppen gooit een bloem recht voor de ogen van de soldaat. De soldaat raapt de bloem op, kust ze maar de pop loopt spottend terug naar Poesjenel. Poesjenel geeft de soldaat een mep op de neus. Een heel leger soldaten met een kapitein voorop komt uit de doos. Het daglicht breekt door. Het hoofd van een voorbijganger verschijnt door het venster. Iedereen gaat vlug weer slapen.

Tweede scene

Poesjenel fl irt met de pop. De pop vraagt een trouwring. Het leger treedt aan. Poesjenel haalt er poppen bij. Veldslag. De soldaat met de bloem is gewond. De bloem ligt aan zijn hart. Poesjenel komt langs, lacht met de gewonde soldaat en neemt zijn geweer af. De pop blijft bij hem en verzorgt zijn wonden. In de verte klinkt feestmuziek.

Derde scène

Een desolaat landschap met een schaapsstal ‘te koop’. De soldaat met pop ontmoeten de schaapsherder. De pop koopt twee schapen. Een ganzenhoedster komt langs, pop koopt twee ganzen. Soldaat en pop kussen elkaar.

Vierde scene

Twintig jaar later. Soldaat is gehuwd met pop. Ze hebben een reeks kinderen. Poesjenel is sherrif geworden.


DE SPEELGOEDWINKEL (4:10) strook 23 (bijlage 01)


Bijlage

Fiche leerkracht fi che16



Poppemie gooit een roos naar de soldaat. De soldaat wordt meteen verliefd op Poppemie.

Poesjenel laat dit niet gebeuren. Er komt een heel leger uit de doos. Er ontstaat een oorlog.

Midden in de nacht wordt de speelgoeddoos geopend. Alle poppen komen tot leven.

Bijlage

Fiche leerkracht fi che16



De soldaat raakt gewond, en drukt de roos van Poppemie aan zijn hart.

Poppemie kiest voor Soldaatje.

Ze leefden nog lang en gelukkig en kregen vele kinderen…

Aantal leerlingen

- klassikaal- individueel (poppen maken)- duo (verhaal spelen)

Tijd

100’

Materiaal-

- werkschrift, schrijfgerief- verschillende stofrestjes, een oude sok, wol, knopen, …

- houten lepels, kurken, stokjes, latjes, karton, lijm en verf

Leeftijd

alle leerjaren

Referentie

24-25- HEITOR VILLA-LOBOS: Baby’s Familie: De arme lappenpop - O Poesjenel - 1.31 A prole do bébé n°1: A Pobresinha & O Polichinelo - Cristina Ortiz, piano.

Achtergrond info

Heel wat componisten maken hun beste muziek met kinderen in hun hoofd. Ook de Braziliaanse componist Heitor Villa-Lobos. Hij hield veel van kinderen ook al had hij er zelf geen. Hij schreef twee bundels onder de titel A prole do bébé. Deze pianostukjes sluiten aan bij de kinderwereld, wat niet wil zeggen dat het kindermuziek is. De meeste zijn verduiveld moeilijk te spelen en vaak stug modernistisch van stijl. Kinderen worden wel snel aangesproken door de ingewikkelde ritmes. Ze voelen ook aan hoe elk stukje een ander verhaal vertelt.

Pulcinella is de stamvader van Jan Klaassen en de Antwerpse Poesjenel. Hij is een fi guur uit de commedia dell’arte, waar hij de rol van komische bediende vervult. Pulcinella is een boertig type, met een gebochelde rug. Hij draagt een halfmasker, een wit pak en een puntmuts waarvan de top meestal naar voren valt (zie ook afbeelding cd-boekje). Hij is altijd vindingrijk (zeker als het in zijn voordeel is) en kakelt als een kip. Als Pulcinella in de pop-penkast vecht, dan bestrijdt hij het onheil.


In ‘Baby’s familie’ brengt Villa-Lobos acht poppen en negen speelgoed-dieren tot leven in evenveel pianostukjes. Dieren als: kakkerlak (help!), kat, muis, hond, paard, koe, vogel, beer en wolf. De poppen zijn: een blanke, een bruine, een indiaanse, een zwarte, een arme, een heks en Poesjenel. Elk dier en elke pop is gemaakt uit ander materiaal: papier, klei, rubber, hout, stof, noem maar op. Elke pop kreeg een naam, kleur en ma-teriaal. Die aanduidingen passen bij de verschillende bevolkingsgroepen van Brazilië in de 19e eeuw. Bij elke pop past ook een andere sociale status. Artur Rubinstein, een van de bekendste pianisten ter wereld, hield van deze stukjes. Poesjenel was het bisnummer van zijn allerlaatste concert.

Verbetersleutel

Nr. 25 = Poesjenel Nr. 24 = de arme lappenpop.

Bijlagen

geen

ARME LAPPENPOP EN POESJENEL (2:07/1:37) strook 24 - 25


LAPPENPOP EN POESJENEL


- Luister naar de muziek.- Maak een pop.- Verzin een verhaal.- Speel poppenkast.

Tips

Het poppenspel kan als dialoog opgeschreven worden. Vooraf even de mogelijkheden van elke pop onderzoeken: kan de pop bang, vrolijk, boos, verdrietig zijn?

Hoe praat de pop? (stemmetjes verzinnen). Deze activiteiten kunnen ook in de eerste graad.


1.2, 1.4, 1.5, 2.1, 2.3, 3.5, 3.6, 6.4

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

30’

Materiaal-

- tekenmateriaal- foto’s landschappen (in bijlage)

Leeftijd

Alle leeftijden, bij de jongste kin-deren slechts één of twee foto’s; bij de anderen meer foto’s met meer details

Referentie

26- HEITOR VILLA-LOBOS: Het treintje van Caipira - Bachianas Brasileiras nr 2: Toccata- O trenzinho do Caipira - Orchestre de Paris o.l.v. Paul Capalongo.

Achtergrond info

De inspiratie voor “Het treintje van Caipira” was een treinrit die de Braziliaan-se componist Villa-Lobos ondernam naar het binnenland. Deze rit vervoerde bessenplukkers en landbouwers in de Braziliaanse provincie São Paulo. Caipira is ook de naam voor de ongeschoolde mensen van het platteland. De taal die ze spreken, heet ook Caipira, het is van accenten verschillend van het Portugees. Daarvan afkomstig is Caipirinha: de wereldwijd bekende cocktail.

In juni 1930 keerde Villa-Lobos na zijn studies in Parijs terug naar zijn vader-land Brazilië. Van kinds af had hij een grote interesse voor de universele kracht van Bachs muziek. Hij zag stilistische overeenkomsten met de Brazi-liaanse muziek, vooral in de melodiebehandeling. Hij kwam op het idee ze allebei te combineren. Binnen een tijdsbestek van 15 jaar schreef hij negen Bachianas Brasileiras. Het treintje van Caipira komt uit de tweede. De term Toccata verwijst naar de erfenis van Bach.


O Trenzinho do Caipira’ is een mini-symfonisch gedicht. Het beschrijft een treintje dat al puffend en hijgend de bergen op klimt.

Villa-Lobos gebruikt onder meer een guiro (slagwerkinstrument dat een raspend geluid maakt). Het wordt veelal gemaakt van een gedroogde, uitgeholde kalebas waarin over heel de lengte dwarse inkepingen gemaakt zijn. Met een stokje wordt hierover geschraapt. In Latijns-Amerika wordt het vaak gebruikt in salsa.

Verbetersleutel

Tekeningen vergelijken met de foto’s.

Bijlagen

Voorbeeldfoto’s

HET TREINTJE VAN CAIPIRA (4:31) strook 26


Kijk eens uit het raam


Kijk en teken daarna een landschap.

Tips

Met slaginstrumenten, schudbusjes, doosjes allerhande, kan je het geluid van een rijdende trein nabootsen. Je plaatst verschillende ritmes boven elkaar en herhaalt die steeds. Eerst langzaam en dan steeds sneller, tenslotte weer langzamer tot de trein stil staat.

Maak van de tekeningen een powerpoint-presentatie, de muziek is dan de soundtrack.


1.2, 1.3, 1.4, 1.6, 2.1, (2.2), 2.3

Bijlage


HET TREINTJE VAN CAIPIRA (4:31) strook 26 (bijlage01)


Bijlage


HET TREINTJE VAN CAIPIRA (4:31) strook 26 (bijlage 02)


Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

30’

Materiaal-

- toeters en bellen (en alles waarmee je ritmische geluiden kan maken: fl uitjes, stokjes...)

- foto’s van Parijs (zelf te zoeken)

Leeftijd

vanaf 3e leerjaar

Referentie

27- GEORGE GERSHWIN: Een Amerikaan in Parijs (begin) - An American in Paris - London Symphony Orchestra o.l.v. André Previn.

Achtergrond info

De Amerikaanse componist George Gershwin bezocht Parijs in 1920. Al wie van kunst hield, moest daar zijn. Parijs was ‘hot’ in die dagen. Hij schreef er een vrolijk stuk muziek over: Een Amerikaan in Parijs, met luidtoeterende auto’s en ergens tussendoor een fl uitende Amerikaan. (Misschien komt die melodie je wel bekend voor, er bestaan alleszins heel wat volkse teksten op).


Naast Parijs was het schilderij Cabaret Excelsior van Joseph Mompou ook een bron van inspiratie voor Gershwin.

Verbetersleutel

In het eerste deel zijn er 12 groepjes van drie keer toeteren.(In het tweede deel: 8).

Bijlagen

Een toeterpartituur

EEN AMERIKAAN IN PARIJS (3:20) strook 27


Toeters en bellen


- Wandel als een Amerikaan.- Toeter mee. - Vertel over Parijs.

Tips

geen


2.1, 2.2, 2.3, 2.4.

Bijlage

Toeterpartituur

Deel 1

Deel 2

(Hier hoor je een tuba samen met een xylofoon)


EEN AMERIKAAN IN PARIJS (3:20) strook 27 (bijlage)

Toeters en bellen.

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

50’

Materiaal-

- werkschrift - schrijfgerief

Leeftijd

vanaf 3e leerjaar

Referentie

28-31/ HEITOR VILLA-LOBOS: uit Francette en Pià: Pià est venu en France / Pià a vu Francette / Pià a parlé à Francette / Pià et Francette jouent ensemble

Débora Halász, Piano

Achtergrond info

De Braziliaanse componist Heitor Villa-Lobos (1887-1959) beweert dat hij op een van zijn reizen door Brazilië gevangen genomen werd door indianen. Die zouden hem gespaard hebben dankzij zijn muziek. Waar of niet? Het is een feit dat hij verschillende reizen naar het binnenland ondernam. Daardoor was hij goed op de hoogte van de niet-klassieke Braziliaanse muziek, de muziek van de lokale bevolking. Hij verwerkte die in zijn latere composities.


Heitor Villa-Lobos leefde van 1923 tot 1930 in Parijs, waar hij de pianiste Marguerite Long leerde kennen. Voor haar leerlingen schreef hij eenvou-dige pianostukjes. Tien in totaal. Op de cd staan de eerste vier. Ze gaan over een indiaantje (Pià) en een Frans meisje (Francette). Het is net een stripverhaal. Het gaat zo.

Pià komt aan in Parijs (28) en maakt kennis met Francette (29). Ze praten met elkaar (30) en worden dikke vrienden (31).

Het verhaal gaat dan als volgt verder: Maar dan moet Pià naar de oorlog (alweer dat vechten!). Francette is triestig. Pià komt terug, Francette is blij! (niet op deze cd).

In al deze stukjes zitten volksliedjes verwerkt.

Verbetersleutel

28. 00:00 tot 00:20 Indiaans (je hoort een regendans). 00:20 tot 00:42 Frans (je hoort een Frans volksliedje). Enkele leerlingen hun keuze laten verwoorden.

29. Antwoorden vergelijken (alles is juist, tenminste als er een logische uitleg aan wordt gegeven)

Pià: een (droevig) verhaal. Francette: vlot, opgewekt antwoord. Is een bekend Frans volksliedje: Au clair de la lune. Pià: vertelt nog even verder (weer droevig) Francette: klinkt nu ook veel droeviger.

30. Laat enkele gesprekjes voorlezen als een dialoog. Wanneer de kinderen goed geluisterd hebben, krijg je deze structuur.

Pià: een avontuurlijk, nogal droevig verhaal. Francette: vlot, opgewekt antwoord. Je hoort: Le bon roi Dagobert

qui porte sa culotte à l’envers. Pià: vertelt nog even verder (weer droevig) Francette: klinkt nu ook wat somberder.

31. Frans of indiaans? Niet meer uit elkaar te halen.

PIÀ EN FRANCETTE (1:06/1:03/1:22/1:06) strook 28 - 31


Een ontmoetingin Parijs

Wat is de opdracht?

- Kies: uit het land van de indianen of uit Frankrijk?

- Welk lied heeft zich verstopt ? - Verzin het gesprek tussen Pià en Francette.

Tips

Het bekende liedje van 29 is: Au clair de la lune. In nummer 30 klinkt: Le bon roi Dagobert qui porte sa culotte à l’envers. Misschien kan je ze zingen en daarna weer vergelijken met de opname.http://kda.wikia.com/wiki/Au_clair_de_la_lunehttp://www.dailymotion.com/video/x35l27_au-clair-de-la-lune-mon-ami-pierrot_bloghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Bon_Roi_Dagobert (doorklikken naar chanson)http://www.youtube.com/watch?v=7d_7Q5hYO_I&hl=nl.


2.1, 2.3, 2.4, 2.5.

Aantal leerlingen

klassikaal

Tijd

25’

Materiaal-

cowboyhoed

Leeftijd

vanaf 2e leerjaar

Referentie

32- AARON COPLAND: Finale: Hoe-down (uit Rodeo) - Saint Louis Symphony Orchestra o.l.v. Leonard Slatkin.

Achtergrond info

Aaron Copland maakte een ballet rond een problematiek die leefde in begin van de pionierstijd: hoe een geschikte echtgenoot vinden. Copland gebruikt in dit stuk heel wat melodieën uit de volksmuziek.

Op YouTube vind je de versie op soloviool die Copland gebruikt heeft om dit stuk te componeren.http://www.youtube.com/watch?v=1yeQucos9-M

De partituur van dit stukje (Bonyparte) vind je ophttp://www.traditionalmusic.co.uk/our-singing-country/our-singing-coun-try%20-%200155.htm

Dezelfde melodie werd ook nog door andere muzikanten bewerkt.http://www.youtube.com/watch?v=N0FuFfcCZiE


In het zuidwesten van Amerika is de Rodeo op zaterdagnamiddag een traditie. Op ranches, op markten en in de steden komen de boerenknech-ten bijeen om zich te meten in het lassodraaien en -werpen. Op afgele-gen ranches bestond het publiek uit collega’s, een handvol meiden en de meest nabije buren die dan nog tot 80 mijl moesten rijden. Op de rodeo in de namiddag volgt een dansavond. De pianopartij is geïnspireerd op de typische honky-tonkpiano.

Verbetersleutel

Alle bewegingen kunnen, denk aan ook stapbewegingen (O-benen), draaibewegingen met de arm.Indien je de dans meer wilt structureren, kan je telkens op een teken (tik op een houten blokje) de hoed laten doorgegeven.

Bijlagen

Miss Mc Leod’s reel (melodie vanaf 01:33)

HOE-DOWN (4:10) strook 32


Cowboys dansen ook


Dans mee met de cowboys.

Tips

Op 01:33 begint een nieuwe dansmelodie (zie bijlage), deze melodie is veel hoekiger dan de eerste, laat de kinderen daar bewust op zoek gaan naar andere bewegingen.


2.1., 2.3., 4.1., 4.3., 4.4., 4.5., 6.3., 6.4., 6.5.

Bijlage


HOE-DOWN (4:10) strook 32 (bijlage)

Cowboys dansen ook

Poppen en Soldaatjes - Educatieve fiches leerkrachten

Documents

Transcript of Poppen en Soldaatjes - Educatieve fiches leerkrachten