PIPO+: incontinentie bij kinderen met ontwikkelingsstoornissen

Anka Wagenaar, orthopedagoog/gezondheidszorgpsycholoog in opleiding tot specialist

Opbouw

• Waarom PIPO+: – Normale en afwijkende ontwikkeling

• PIPO+ begrijpen:– Geen aandrang voelen– Niet genoeg motivatie– Moeilijke ouders

• Effectiviteit PIPO+• Conclusie

Normale ontwikkeling PIPO+ doelgroep, M= 8.7 jaar

1-2 jaar:Kind wordt zich bewust van sensaties van de blaas

“Kind voelt aandrang niet”-Loopt door met vieze broeken-Gaat mis tijdens spel/PC/TV-Gaat goed tijdens training, met extra aandacht

2-3 jaar:Kind wordt zich bewust van sociale normen

“Kind is niet gemotiveerd voor training”-Wisselend functioneren-Het kan hem/haar niets schelen-Kortdurend effect beloning-Wil er niet over praten-Gedragsproblemen en/of agressie

Ouders spelen actieve rol in zindelijkheidstraining

“ Moeilijke ouders”-Vragenlijsten/ dagboeken niet ingevuld-Afspraken worden niet nagekomen-Ouder heeft ander idee over behandeling-Inadequaat pedagogisch affectief handelen

Ontwikkeling van gedraggebaseerd op transactioneel ontwikkelingsmodel, Sameroff & Chandler, 1975 en

bidirectioneel causaal model, Pennington, 2002

Genen

Genen

Omge-vingOmge-ving

HersenenHersenen GedragGedrag

Afbeelding overgenomen uit the Brain Book, Rita Carter

Betrokkenheid Centraal Zenuwstelsel

ICCS slide library v1 20116

Biopsychosociaal perspectief

Biologisch/physiologisch

Psychologisch Sociaal/Omgeving

GeslachtLeeftijdLichamelijke ontwikkeling:-urogenitale afwijkingen-infecties-obstipatieGeestelijke ontwikkeling:-OntwikkelingsstoornisMedicatie

Intelligentie(Neuro) psychologische factoren:- aandacht-executief functioneren

Eerdere hulpverleningOuder-kind relatieGezinsfactorenTraumaSociale problemenSchoolproblemen

Author(s) N= Age or M.A.

Enuresis%

Encopresis%

Tsai, et al. (1981) 102 ≥ 3.5 59-86 66-86

Dalrymple & Ruble (1982) 100 19,5(9,1-38,9)

8-22 12

Horvath & Perman (2002) 412 ≥ 4 57.2 57.2

Simonoff et al. (2008) 112 11.510-13.9

11 6.6

Chandler et al. (2013) 132 11.610-13.8

18.7

Prevalentie van zindelijkheidsproblemen en incontinentie bij autisme

2

2

7

15

6

1

daytime urinary incontinenceN=25

enuresisN=22

Fecale incontinentieN=25

Figure 1: Overlap van symptomen, gegeven aantal is de gewogen populatie

Doelgroep PIPO+(Wagenaar et al., in press)

Doelgroep PIPO+ (Wagenaar et al, in press)

Psychische problemen, DSM IV TR N=33

%

Geen stoornis

Pervasieve ontwikkelingsstoornis

Aandachtstekort- en gedragsstoornis

Angststoornis

Relationele stoornis, i.c. ouder-kind relatieprobleem

Leerstoornis

Overige stoornissen

3

48

67

18

39

6

9

Psychosociale comorbiditeit, gegeven aantal is gewogen populatie

1

11

12

8

1

Doelgroep PIPO+ (Wagenaar et al., in press)

Feit of fabel: geen aandrang voelen?

Gedrag begrijpen vanuit ontwikkeling en neuropsychologisch functioneren

Waarnemingsproblemen bij autisme:

• Hyper- en hyposensitiviteit• OFAD: over focus/’sticky attention’• Ontwikkeling ‘saillantie hierarchie’ voor aandacht

Feit of fabel: niet gemotiveerd?

Feit of Fabel?

Afbeelding overgenomen uit blocnootje, Autisme Centraal

Gedrag begrijpen vanuit ontwikkeling en neuropsychologisch functioneren

• Executief functioneren = plannen, organiseren, initieren en evalueren van handelingen

• Structuur in dag, handelingen• Sociale motivatie

Feit of fabel: moeilijke ouders?

Houd rekening met de volgende factoren:– Eerdere ervaringen met hulpverlening– Ouders kennen hun kind en passen zich aan– Problemen in de hechtingsrelatie – Pedagogische vaardigheden– (Psychiatrische) problematiek ouders/genetische

factoren

Gedrag begrijpen vanuit ontwikkeling en neuropsychologisch functioneren

Effectiviteit PIPO+ na 12 maanden

Conclusie

Therapie resistentie incontinentie begrijpen als ontwikkelingsprobleem

(Uro)therapie conform richtlijnen is effectief, mits multidisciplinair

Training is lang(er) durend

Bij aanwijzingen voor ontwikkelingsproblematiek: stepped care met care!

Dank voor het kijken door een ‘autistische bril’

Contact: wagenaara@diacmeppel.nl