Pijnpomp IV/SC Medisch rekenen

Decock Stefanie

Wetenschappelijk verpleegkundig pijnspecialist

September 2015

Vuistregels

2

De orale of transdermale weg geniet de voorkeur.

Op de klok toedienen.

preventief karakter – vast schema bepaald door de

werkingsduur van de analgetica.

De analgetica volgens een gefaseerd schema toedienen.

Vermijd het opstarten van combinaties van analgetica binnen

dezelfde farmacologische klasse. Denk bij een combinatie van

pijnstilling steeds aan laxativa.

Vuistregels

3

Een goede pijnbestrijding berust op ‘planned care’ en niet op

‘emergency care’.

Frequente evaluatie van het effect van de therapie én ook van de

neveneffecten van de therapie.

Pijnverloop is belangrijk.

Kort op de bal spelen is van belang.

Zo nodig dagelijkse of nog frequentere evaluatie en

dosisaanpassing

Vuistregels

4

Morfine os naar TD fentanyl

1. Bereken de totale perorale dagdosis aan morfine.

2. Bepaal aan de hand van een conversieschema de equivalente

dagdosis voor Durogesic®.

3. Breng de Durogesic® pleister aan samen met de inname van de

laatste dosis MS Contin® per os.

4. Behoud voor de patiënt de mogelijkheid om perorale bolusdosissen,

zoals ze berekend werden voor het omschakelen, of een equivalente

dosis via een andere weg, te gebruiken zo dikwijls als nodig is.

Vuistregels

5

Stopzetten Durogesic®

1. Vervanging door andere opioïden = gradueel en individueel (pas na +/-

17u na verwijderen van de pleister daalt de serumconcentratie met 50

%.

2. Neem de pleister weg en start 8u later met 50 % van de equivalente

dosis morfine PO of SC

Vuistregels

6

Stopzetten Durogesic®

3. Start 16u na het verwijderen van de pleister met 100 % van de

equivalente dosis indien dezelfde onderhoudsdosis moet verder

gegeven worden.

4. Indien het gaat om de afbouw van de analgetica dosis geef dan de

50 % dosis verder de klok rond en houd doorbraakpijnmedicatie

beschikbaar volgens de 1/6 in functie van pijnscore respectievelijk

≥ 4 NRS.

Vuistregels

7

Vuistregels

8

Doorbraakdosis 1/6 tot 1/10 van de totale dagdosis Voorzie steeds een order * Bij niet geriatrische patiënten PO > SC 1:2

Toedienings- weg

IT EPI SC*/IV/IM

Per os

Dosis in mg 1 10 100 300

Subcutane toediening

9

Onvoldoende pijncontrole met orale of transdermale analgetica

Snel wisselende pijnsituaties

GI problemen: slikstoornissen, nausea, braken, dysphagie,

obstructie

Als continu systeem van medicatietoediening of als ‘bolus’ bij

doorbraakpijn

In combinatie met andere farmaca voor symptoomcontrole:

nausea, braken, dyspnee, doodsreutel, verwardheid,

slapeloosheid, ...

Subcutane toediening

10

Contra-indicaties voor subcutane geneesmiddelentoediening

Veralgemeende huidinfectie

Veralgemeend oedeem

Slechte perifere circulatie

Onvoldoende onderhuids vetweefsel

Toediening van valium (pijnlijk en moeilijke resorbtie)

11

N = niet verenigbaar J = verenigbaar O = NVT

12

Intraveneus

13

Gereserveerd voor ziekenhuis of ev. thuis na

overleg met ZH-arts.

Indicaties

Ontregelde kankerpijn waarbij snelle stabilisatie

vereist is

Ontregelde kankerpijn bij een patiënt die

behandeld wordt met diverse opioïden door

elkaar

In een overgangsfase naar een meer praktische

toedieningswijze voor de thuissituatie bij een

patiënt met stabiele pijn

14

Graseby MS 26 spuitpomp infusiesnelheid per dag

2 draaischakelaars Instellen snelheid

Tientallen snelheidswaarde

Eenheden snelheidswaarde

0-99

Bijgeleverde sleutel/kleine schroevendraaier met platte kop

15

Start-/bolusknop Indrukken: testen veiligheidssysteem en toedienen bolus door het

tellen van de pieptonen

Per pieptoon vaste afstand 0,23 mm > cave berekenen

bolustoediening

Loslaten: starten MS 26. Het gele lampje zal gaan knipperen als

teken dat de pomp actief is. (Opgelet ! Het lampje knippert wel

maar eenmaal per 25 seconden !)

16

Stelknop van het aandrijfblok Indrukken: aandrijfblok komt los en kan manueel verplaatst

worden

17

Batterij

Controleer dagelijks de batterij

Knipperen van het gele lampje betekent een goede of voldoende

spanning van de batterij.

Lage batterijspanning: gele lampje zal niet meer knipperen.

De pomp zal wel nog 24u kunnen werken. De batterij zo snel

mogelijk vervangen.

18

Plaatsing batterij

Gebruik een 9 volt alkaline batterij

Verwijder het afdekplaatje

Plaats + op + en - op -

Na het plaatsen van de batterij zal een alarmsignaal te horen

zijn, dat na enkele seconden verdwijnt. Indien het alarm niet gaat,

kijk de pomp na!

Je kan de pomp ook testen door de startknop ingedrukt te houden

gedurende 10 sec. tot je een alarmsignaal hoort.

19

Plaatsen injectiespuit

2ml-35ml Luer lock spuiten

Verstelbaar bevestigingsbandje er omheen plaatsen

Spuitvleugel en platte uiteinde spuit passen in de gleuven van de

behuizing en het aandrijfblok

20

Instellen van de juiste infusiesnelheid De pomp werkt in mm/24u, niet in ml/24u! Meet de afstand in mm van de nullijn op de schaalverdeling van

de injectiespuit tot aan de stamper. Gebruik hiervoor de mm schaal op de voorzijde van de infuuspomp.

Afstand in mm/ tijd in dagen (per 24u) = snelheid in mm/24u

21

Voorbeeld

8ml medicatie toedienen/48u

Injectiespuit tot de 8ml lijn gevuld > = 48 mm

48mm/2 dagen= 24 mm/per 24 u

Snelheid vensters = 24

Schakelaars draaien tot beide cijfers te zien zijn in de vensters

Snelheden tot 9, plaats een 0 in het linkervenster van de tientallen

Snelheid in millimeters instellen, NIET in milliliters

22

Voorbeeld

8ml medicatie toe te dienen aangevuld met fys. tot 15 ml/24u

Injectiespuit 20ml tot de 15ml lijn gevuld = 53 mm

53mm/1 dag= 53 mm/per 24 u

Snelheid vensters = 53mm

!!! Dosis toe te dienen over 12 u= 53mm x 2= 106mm!!!

Echter pomp maximale snelheid = 99

23

Niki T34

Schermvergrendeling Lockbox Veranderen infusieprogramma: code nodig

24

Symbolen pomp Aan/uit knop Stopknop Startknop Keypadlock (Bat. /techn.data/lang drukken vergrendelen/ontgrendelen)

25

Werkingslichtje: groen OK, rood stop/alarm

Scrollen tussen ≠ opties

Accessoires

2 > 60ml spuit

Luer connectie, liefst bijhorende (150cm IV leiding met terugslagklep of 100 cm SC set met

vleugelnaaldje)

Batterij

9V alkaline

Batterijtest steeds bij opstarten pomp: aanzetten > infokey indrukken >

battery life selecteren > confirmeren YES > batterijlevel wordt getoond

26

Pompinstellingen en alarmen

Ml/u

Volume over tijd (20ml/12u)

Alarmen

Occlusie/spuit leeg

Einde programma & bijna einde

Batterij leeg & batterij bijna leeg

Pomp pauzeerde teveel

Spuit verplaatst

Spuit leeg

27

28

Oefening 1

50 mg morfine/24u toe te dienen De injectiespuit is tot 28mm gevuld ?= ? snelheid ?= ? mg per mm

Bolus: stamper schuift per pieptoon 0,23 mm op Bolusknop 4 pieptonen = 4x ? mm schuiven= ? mm= ? mg

29

Oplossing 1

50 mg morfine/24u toe te dienen De injectiespuit is tot 28mm gevuld 28mm/1dg= 28 snelheid 50mg/28 mm= 1,8 mg per mm

Bolus: stamper schuift per pieptoon 0,23 mm op Bolusknop 4 pieptonen 4x 0,23 mm schuiven= 0,92 mm= 1,65

mg

30

Oefening 2

Diamorfine 300 mg opgelost in 16.7 ml fysiologische oplossing of

glucose 5%. Spuitlengte van 60 mm. Toe te dienen 300mg/48u

1mm komt overeen met ? mg diamorfine

? snelheid

? mg/24u

31

Oplossing 2

Diamorfine 300 mg opgelost in 16.7 ml fysiologische oplossing of

glucose 5%. In een spuit van 20 ml = spuitlengte van 60 mm.

1mm komt dan overeen met 5 mg diamorfine.

60mm/2 dg

Snelheid 30mm/24u

150mg diamorfine/24u

32

Oefening 3

Een spuit van 30ml bevat M+ 6 mg/ml. De patiënt krijgt als

pijnbestrijding 1,5mg M+/u SC. Daarnaast kan hij elk kwartier

1,5mg M+ extra bolussen. Hoelang kan hij met de spuit toe?

A) 24u

B) 26u

C) 23u

33

Oplossing 3

Antwoord A

1ml=6mg

30ml x 6mg per ml= 180mg

Voorschrift arts= 1,5mg/u

Extra dosis is max. 4x 1,5mg = 6mg/u

Totaal per uur 1,5mg +6mg= 7,5mg

180mg (totaal in de spuit)/7,5mg per u= 24u

34

Oefening 4

De heer Hoving heeft ten gevolge van een bottumor erg veel pijn.

De arts geeft jou opdracht om hem IV morfine te geven. Op de

ampullen morfine staat: 10 mg = 1 mL (10 mg/mL). Je moet de

heer Hoving 7,5 mg morfine geven. Hoeveel mL moet je hem dan

geven?

A) 0,25 ml

B) 7,5ml

C) 0,75ml

35

Oplossing 4

Antwoord C

0,75ml

(1/10 * 7,5)

36

Oefening 5

Mevr.Reyntjens wordt geopereerd aan een gastro-enterostomie

en krijgt een M+ IV pomp na de operatie voor enkele dagen.

Omdat zij CP heeft, kleeft zij om de 3/dg een transtec 52µg.

Verwijder je de pleister voor operatie?

A) Ja

B) Nee

37

Oplossing 5

Antwoord B

Houd steeds het basisarmentarium bij CP patiënten

38

Oefening 6

Transtec naar Durogesic

A) Transtec stop, onmiddellijk fentanyl kleven

B) Transtec stop avond, fentanyl ‘s morgens kleven

39

Oplossing 6

Antwoord b

Transtec stop avond, fentanyl ‘s morgens kleven

(Langere nawerking dan fentanyl). Best op moment dat wissel moet

gebeuren (vetdepot).

40

Oefening7

Durogesic naar transtec

A) Stop Durogesic, onmiddellijk Transtec kleven

B) Stop Durogesic avond, Transtec kleven in de ochtend

41

Oplossing 7

Antwoord A

Stop Durogesic, onmiddellijk transtec kleven (wash in 24u).

Best op moment dat wissel moet gebeuren (vetdepot).

42

Oefening 8

MS contin naar Durogesic

A) MS contin stop. Pleister kleven

B) Avonddosis MS Contin nemen + pleister. Ochtenddosis MS contin

stop

C) Avonddosis Ms contin + pleister ochtend en geen ochtenddosis

MS contin meer

43

Oplossing 8

Antwoord B

Avonddosis nemen + pleister. Ochtenddosis MS

contin stop.

44

Oefening 9 Een patiënt heeft een infuus via een spuitenpomp. In de pomp zit

een spuit met een opl. van 2ml Dipidolor 20mg/amp. en 48ml.

NaCL. Wat is de concentratie en het percentage dipidolor in

mg/ml van de oplossing in de spuit?

A) 20mg dipi= conc. 0,4%

B) 20mg dipi= conc. 0,04%

C) 20mg dipi= conc. 0,004%

45

Oplossing 9

Antwoord B

2ml opl. = 20mg dipidolor

In totaal spuit: 2ml dipi en 48ml Fys.

Daarvan is 20mg/ 50ml dipidolor

50ml= 50000mg

1%= 500mg (het geheel is altijd 100%)

20mg dipi= 0,04%

De concentratie is dus 0,04%

46

Oefening 10

De patiënt kleeft een Durogesic® pleister van 100 µg en 3 x

Oxycontin® 20 mg /24u

Hoeveel mg morfine is dit per os/24u?

A) 360mg M+/24u

B) 320mg M+/24u

C) 380mg M+/24u

47

Oplossing 10

Antwoord A:

100 µg durogesic= Morfine/os 240mg

3 x 20 mg/24h oxycontin= Morfine /os 120mg

Totaal = 360 mg morfine os/24u

48

Oefening 11

Door hoeveel wordt er gedeeld van oraal naar subcutaan bij het

omrekenen van medicatie?

A) 10

B) 3

C) 300

49

Oplossing 11

Antwoord B: 3

50

Oefening 12

51

Een patiënt krijgt een morfine pomp 40 mg/ 24 u. Op de afdeling

zijn ampullen morfine 10 mg/ml aanwezig. Maak een oplossing van

45 ml NaCl 0,9% en 5 ml morfine met een spuitlengte van 48mm.

Op welke stand zet je de pomp in ml/uur en in mm/dg?

A) 1,7 ml/u

B) 1,3 ml/u

C) 2,6 ml/u

D) 48 mm/dg

E) 38 mm/dg

F) 42 mm/dg

Oplossing 12

52

Antwoord A:

1,7 ml/u (40mg/24u)

Antwoord E:

50mg/48mm > = 40mg/38,4 mm (regel van 3) = 1,05mg/mm

38,4 mm/1dg = 38mm/dg snelheid

Literatuur en tips

53

Federatie palliatieve zorg Vlaanderen (2004). Palliatieve zorg:

leidraad pijn -en symptoomcontrole.

Crome, Main & Lally (2007). Pain in older people.

Morlion, Lecart, Verschueren & Vanduynhoven (2010). Pijn en

ouderen: een praktische gids.

https://www.infusystem.com/images/manuals/Niki%20T34.pdf

https://www.youtube.com/watch?v=Safi7imeEdQ

54