Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 1

Peuter (24 maanden) en hun eerste stapjes in rekenland aan de hand van de mama: wat is haar rol?

Scriptie ingediend door Liesbet Adriaensens en Laura Desmedt

onder begeleiding van Annelies Ceulemans

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 2

• Scriptie neergelegd• Deel doctoraat:

interactie moeder-kind

& vroeg numerieke

vaardigheden kind• Eerste resultaten• Advies en bedenkingen

omtrent verdedigbaarheid

PresentatieAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeks

vragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 3

•Detection children at risk: the sooner, the better (Coleman, Buysse, & Neitzel, 2006)

•Early predictors and core deficits dyscalculia: number sense (e.g., Gersten, Jordan, & Flojo, 2005)

Individual differences in preschool primary school (Aunola, Leskinen, Lerkkanen, & Nurmi, 2004; Desoete & Grégoire, 2006,

Stock, Desoete, & Roeyers, 2009)

•Basic form in infants: number discrimination (e.g., Xu

& Arriaga, 2007)

See the difference between two numbers of items

PreventionAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Studies omtrent ouder-kind interactie ivm numerieke vaardigheden van 2-jarige kinderen eerder beperkt

•Studies mbt numerieke vaardigheden > 3 jaar (e.g. Lefevre et al. 2009)

•Studies mbt taalontwikkeling wel aandacht voordeze leeftijdsgroep (e.g. Alvarenga & Piccini, 2009)

2 jaar toch belangrijke leeftijd omwille van leren telwoorden (Mix, 2009; Wynn, 1992)

Naar analogie ouder-kind interactie taalontw.: onderzoek mbt ouder-kind interactie & numerieke vaardigheden

Achtergrond & Probleemstelling

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 4

•Detection children at risk: the sooner, the better (Coleman, Buysse, & Neitzel, 2006)

•Early predictors and core deficits dyscalculia: number sense (e.g., Gersten, Jordan, & Flojo, 2005)

Individual differences in preschool primary school (Aunola, Leskinen, Lerkkanen, & Nurmi, 2004; Desoete & Grégoire, 2006,

Stock, Desoete, & Roeyers, 2009)

•Basic form in infants: number discrimination (e.g., Xu

& Arriaga, 2007)

See the difference between two numbers of items

PreventionAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rol nagaan van ouder-kind interacties omtrentnumerieke ervaringen mbt numerieke vaardigheden kind.

Meten numerieke thuiservaringen – en vaardigheden kind via zelf samengestelde vragenlijst omtrent numerieke ervaringen

Meten van spontane numerieke interacties (ervaringen) tussen ouder en kind tijdens een spelmoment/observatie via duplospel

Meten van numeriek-gerelateerde vaardigheid nl. onderscheiden van aantallen via een zoekboxtaak

Onderzoeksopzet

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 5

•Zelf-samengestelde vragenlijst gebaseerd op•Ouderlijke betrokkenheid ontwikkelingsvooruitgang (StimQ )

•Geobserveerde gedragingen (Benigno & Ellis, 2004; Tudge, 2009)

•Items vragenlijst (Lefevre et al. 2009)

•Opgedeeld in (frequentie/maand):•Vragen mbt vaardigheden van het kind

vaardigh

Hoeveel keer in de voorbije maand heeft uw kind…

•Vragen mbt activiteiten/initatief van ouder (moeder) interactie

•Vragen mbt gezamenlijke activteiten interactie

Hoeveel keer in voorbije maand hebt u; toen u bezig was met uw kind

Numerieke vragenlijst (interactie)Achtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

1 (nooit) 2 (soms) 3 (veel) 4 (nvt)

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 6

•Instructie: samen huisje nabouwen met extra blokjes

in blikken doos. Blokjes die je nodig hebt zitten hierin. (5’).

•Extra set: idem blokjes als model met extra blok met

3 konijntjes en extra blok met het cijfer 2 (zelfde lay-out)

•Opzet: wordt er iets gedaan met numerieke blokjes?

Aandacht voor “verkeerde” blokken?Benoemen van aantallen of niet?

Interactie tussen ouder-kind:alles wat mama doet om kind te stimulerenVaardigheden van kind zelf: reactie kind of spontaan

Duplospel (interactie)Achtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 7

Box placed on table.

3 balls on box,then hided.

Infant allowed to retrieve

1 ball. Other 2 removed.

3-object (2remaining) trial

Box placed on table.

1 ball on box, then hided.

Infant allowed to retrieve 1 ball.

1-object (exp.empty) trial

Manual Search Task (e.g. Feigenson & Carey, 2003)

Manuele Zoektaak (vaardigheid)Achtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Box stays on table.

Experimenter asks if he can

help and gives remaining

balls from the box to child.

3-object (exp.empty) trial

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 8

• Is er een verband tussen de mate van moeder-kind interactie tijdens het duplospel en de vroeg-numerieke vaardigheden van kinderen (gemeten met zoektaak) op 2 jaar?

Speelt ouder-kind interactie een rol op 2-jarige leeftijd wat betreft het kunnen onderscheiden van aantallen

•Strookt de schriftelijke informatie uit de vragenlijst met de geobserveerde informatie tijdens het duplospel wat betreft de interactie?

Is het duplospel goede maat voor spontane interactie?

OnderzoeksvragenAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 9

•Beoordeling: score van 0 – 2 ~ geantw. frequentie 0: nooit & nvt 1: soms 2: veel Optelling van scores per deelnemer per onderverdeling

(interactie of vaardigheid van het kind)

•Resultaat: totaalscore 2 subschalen: interne consistentie

Kennis van het kind: 0.86 Interactie ouder-kind: 0.90

Analyse Numerieke vragenlijstAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 10

•Coderen videomateriaal: codeerschema Na bekijken 10 filmpjes: gedragingen&interacties - itemsOnderverdeling in interactie en kennis van het kindTurving (frequentiescore obv voorkomen)

•Beoordeling: score tussen 0 - 3 afh. van complexiteit Deze score werd vermenigvuldig met frequentiescore om

gewicht te geven aan de ‘meer ontwikkelde items’

•Resultaat: totaalscore 2 subschalen: interne consistentie

Kennis van het kind: 0.17 (niets mee gedaan in analyse) Interactie: 0.61 (in belang masterproef toch opgenomen)

Analyse DuplospelAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 11

Redenering:

hoe meer kinderen gevorderd zijn op bepaald item

hoe vaardiger in omgaan met numerieke aspecten

score 0: het kind doet of zegt iets fout mama geeft geen correcte wisk. Info (enk. ipv meerv)

score 1: kind zoekt bepaald blokje en vindt het behalve numeriekemama of kind haalt meerv. aan bij bv. blok ‘konijntjes’

Verantwoording scores duplospelAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 12

score 2: aanhalen wisk. begrippen behalve vormen en getallen:

(hetzelfde, veel, minder, op, erin, nog, …) kind voert handeling in de ruimte uit met hulp

score 3: stimulatie mama bij items mbt vormen of getallen (getalwoorden/rangtelwoorden) kind geeft op vraag van mama numeriek blokje of aantal blokjes matching en zelfstandig uitvoeren van handeling in de ruimte

Verantwoording scores duplospelAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 13

•Zoektijden per trial en per kind opgeteld zodat:Totale zoektijd expected empty trials/aantal trials (4)Totale zoektijd unexpected empty trials/ aantal trials

(2)

Unexpected empty trials – expected empty trials

•Succesvol onderscheiden aantallen verwachtingZoektijd unexpect. empty trials > zoektijd expect. empty trials

Analyse ZoekboxtaakAchtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 14

Resultaat onderzoeksvraag 1Achtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Enkelvoudige lineaire regressie: De determinatiecoëfficiënt (R2 linear) geeft aan dat 10.80 % van de variantie in totaalscore op de manuele zoektaak wordt verklaard door de variantie in de vroeg- numerieke moeder- kind interactie tijdens het duplospel. Deze samenhang is significant, namelijk F(1,38) = 4,62, p ≤ .05.

Bij een hogere score op de zoek-taak is er ook significant meer vroeg- numerieke moeder- kind interactie tijdens het duplospel

Rekengroep 31 mei 2011 – Annelies Ceulemans Universiteit Gent – Ontwikkelingsstoornissen 15

Resultaat onderzoeksvraag 2Achtergrond

Onderzoeksopzet

Onderzoeksvragen

Analyses

Resultaten

Positief verband op plot tussen numerieke moeder- kind interactie tijdens het duplospel en de interactiescore op de numerieke vragenlijst ingevuld door de ouders. Dit verband wordt bevestigd door de correlatiecoëfficiënt (r = .59) en is significant (p ≤ .01).

Ouders die rapporteren dat ze thuis meer vroeg- numerieke ervaringen aanbieden aan kinderen, vertonen tijdens het duplospel ook meer tekenen van die vroeg- numerieke interacties.