Ris. 6601

Participatiewet en sociale werkvoorziening in Zuidoost-Drenthe

8 mei 2014

I n h o u d In le id ing 3

1 Part ic ipat iewet 4

1 .1 . Inhoud 5

1.2. Doelgroep 5

1.3. Financiën 6

1.4. Regionale u i tvoer ing 7

2 Gevolgen voor de BOCE-gemeenten 8

2 . 1 . De part ic ipat ieopgave 8

2.2. De f inanciële opgave 10

2.3. De organisator ische opgave 13

2.4. Samengeva t 13

3 Doelen, doelgroepen en d ienstver len ing 14

3 . 1 . Doelen 14

3.2. Dienstver len ing 14

3.2. Omvang van diensten ten behoeve van garant iebanen en beschut werk 17

3.3. De o m g e v i n g : de regionale a rbe idsmark t 18

3.4. Keuzes 18

3 . 3 . 1 . Beschut werk 18 ^

3 .3 .2 . werken met behoud van u i tker ing 20

4 De u i tvoer ing 22

4 . 1 . Referent iescenar io: afbouw Wsw 22

4 .2 . Opbouwvar ian t 1 : een pr ivate u i tvoer ing 25

4 .3 . Opbouwvar ian t 2 : een publ ieke u i tvoer ing 27

5. Var ianten gewogen 30

6. Opbouwvar ian t 3: een nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie 32

6 . 1 . De voorwaarden 32

6.2. De nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie 33

De huidige s i tuat ie 33

Verander ingen ín doelgroepen en doe ls te l l ing . . . 34

Een nieuwe opdracht 36

6.3. Naar een ef fect ievere u i tvoer ingsorganisat ie 36

7. Te beantwoorden v ragen en advies 38

7 . 1 . Te beantwoorden v ragen 38

7.2. Advies 39

In le id ing

De P a r t i c i p a t i e w e t Op 1 januar i 2015 t reed t de Part ic ipat iewet in we rk ing . Doel van deze wet is om zoveel mogel i j k mensen , ook mensen met een beperk ing , bij regul iere werkgevers aan de slag te k r i j gen . I ns t room in de sociale werkvoorz ien ing is niet meer mogel i jk en ins t room in de Wajong word t beperk t . Alleen jonggehand icap ten die nooit aan het werk kunnen , komen voor deze u i tker ing in aanmerk ing . Mensen die geen beroep meer kunnen doen op deze regel ingen, worden door gemeenten onders teund bij het v inden van werk op de reguliere a rbe idsmark t .

Om dat te realiseren is er tussen het kabinet en sociale par tners afgesproken dat werkgevers 125.000 garant iebanen voor mensen met een beperking creëren. Gemeen ten kr i jgen de beschikking over een aangepaste v o r m van loonkostensubsidie en midde len om aanvul lende ins t rumenten in te zet ten. Het gaat dan bi jvoorbeeld om begele id ing, no risk polissen en werknemersvoorz ien ingen.

Over de manier waarop banen en mensen met een beperk ing aan elkaar worden gekoppe ld , worden afspraken gemaak t in het Werkbedr i j f . Dit is een regionaal p la t fo rm van sociale par tners , gemeenten en UWV.

Naast deze garant iebanen kr i jgen gemeenten de mogel i jkhe id om ( landel i jk) op t e r m i j n 30 .000 beschutte werkp lekken te organiseren: banen voor mensen die vanwege arbeidshandicaps niet in staat z i jn bij een gewone werkgever aan de slag te kunnen .

De invoer ing van de w e t gaat gepaard met forse bezuin ig ingen. Gemeenten kr i jgen minder subsidie voor huid ige Wsw-ers en minder budget voor de ondersteuning van de huid ige b i js tandsgerecht igden. Wel komen er ex t ra middelen beschikbaar voor n ieuwe doelgroepen (mensen die anders in de Wsw of de Wajong terecht waren gekomen) .

Drie o p g a v e n v o o r g e m e e n t e n Dat ste l t gemeenten voor dr ie opgaven : een par t ic ipat ieopgave, een f inanciële opgave en een organisator ische opgave.

1 De Part ic ipat ieopgave De gemeenten hebben de opdracht om mensen te onders teunen bij hun arbeidspart ic ipat ie of (als dat nog niet moge l i j k is) bij andere vo rmen van maatschappel i jke dee lname. De gemeente had deze opdracht al voor de bestaande b i js tandsgerecht igden en voor mensen die nu gebru ik maken van de sociale werkvoorz ien ing . Daar komen nu groepen werkzoekenden met een beperk ing b i j . Ook komt de nadruk voor deze groepen nu nog s te rker te l iggen op het v inden van werk bi j regul iere bedr i j ven. De gemeente staat dus voor de vraag welke d ienstver lening zij aan de verschi l lende doelgroepen (mensen zonder beperk ing , mensen me t beperk ing , hu id ige Wsw-ers ) en aan werkgevers wil b ieden, in we lke omvang en met welk doel . De we t v raagt van gemeenten om expl ic iet u i tspraken te doen over de inzet van loonkostensubsid ies, beschut werk en no risk pol issen.

2 De f inanciële opgave De gemeenten hebben bij de ui tvoer ing van deze opdracht te maken met s t rakke f inanciële kaders. Die bestaan in de eerste p laats u i t de exp lo i ta t ie tekor ten van de bestaande sociale werkvoorz ien ing : de bezuin ig ingen op de Wsw leiden to t (op lopende)

tekor ten bi j de EMCO-groep. In de tweede plaats bestaan ze ui t de beschikbare middelen om verschi l lende groepen werkzoekenden te onders teunen (par t ic ipat iebudget ) en de beschikbare middelen om u i tker ingen uit te betalen ( inkomensbudget ) en de u i tvoer ing te organiseren (gemeente fonds) .

3 De organisator ische opgave Gemeenten staan voor de keuze hoe zij de d ienstver len ing aan werkzoekenden en werkgevers wi l organiseren. Zi j hebben daarbi j te maken me t de kaders die het Rijk en de sociale par tners/VNG s te l len : zo word t van gemeenten gevraagd om dienstver lening aan werkgevers ui t te voeren in een arbe idsmark t reg io en om de koppel ing van garant iebanen en mensen met een beperking te regelen in een regionaal werkbedr i j f , da t met die arbe idsmark t reg io samenva l t . Daarnaast hebben gemeenten te maken met hun eigen u i tvoer ingsorganisat ies: de sociale dienst en de sociale werkvoorz ien ing . Zi j staan voor de vraag welke rol deze (en eventueel andere organisat ies) k r i jgen bij de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet. Deze vraag is in BOCE-verband al eerder aan de orde geweest . De dr ie gemeenten hebben in 2009 het beslui t genomen om de Gemeenschappel i jke Regeling EMCO-groep op te hef fen en to t l iquidat ie over te gaan. De u i tvoer ing van dat besluit is vanwege de aangekond igde wetswi jz ig ingen steeds u i tgeste ld . Gemeenten kunnen op basis van de wi jz ig ingen in wetgev ing en de inhoud van d i t document di t besluit heroverwegen.

U i t v o e r i n g s s c e n a r i o ' s In deze not i t ie wi l len we schetsen hoe de toekomst ige u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet eru i t kan z ien. We beschr i jven de d ienstver len ing die we wi l len bieden voor werkgevers en werkzoekenden. En we laten zien op welke manier die d ienstver len ing kan worden u i tgevoerd . We doen dat aan de hand van dr ie "scenar io 's" . De eerste is een referent iescenar io, waar in we in kaar t brengen wat de gevolgen z i jn als de bestaande sociale werkvoorz ien ing word t a fgebouwd en geen rol meer k r i jg t bij de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet. De tweede is een "p r i vaa t " scenar io, waar in de u i tvoer ing voor een be langr i jk deel in handen wo rd t gegeven aan de mark t . De derde is een "pub l iek" scenar io, waar in de u i tvoer ing voor een belangr i jk deel in handen word t gegeven aan gemeente l i j ke organisat ies of organisat ieonderdelen. We k i jken bij elk scenario expl ic iet naar de rol van het huidige Sw-bedr i j f . We brengen per scenario de gevolgen voor de dr ie gemeente l i j ke opgaven in beeld: part ic ipat ie, f inancieel en organisator isch.

Voordat we dat doen, brengen we in kaart wa t de Part ic ipat iewet voor de drie gemeenten betekent . We laten zien welke keuzes gemeenten moeten m a k e n , w a t het effect is op de omvang van de doelgroepen en hoeveel en welke middelen en ins t rumenten beschikbaar z i jn . Daarna beschr i jven we de d ienstver len ing die noodzakel i jk is om mensen (met en zonder beperk ing) voor te bereiden op werk .

1 Par t ic ipat iewet

1 . 1 . I n h o u d De Part ic ipat iewet is één regel ing voor alle mensen die wel kunnen we rken , maar die niet over een inkomen of ve rmogen beschikken. Een regel ing die ook ge ld t voor mensen met een beperk ing. Daarmee komt er (grotendeels) een einde aan de huidige Wsw en de Wa jong . Vanaf 1 januar i 2015 kan er n iemand meer in de Wsw s t romen . Mensen die op de wacht l i j s t s taan, kr i jgen voor rang bij de afgesproken garant iebanen. Voor de Wajong komen alleen nog mensen in aanmerk ing die duurzaam en vol ledig arbeidsongeschikt z i jn .

Voor de groep mensen met een beperk ing komen wel aparte ins t rumenten beschikbaar. Gemeenten kunnen loonkostensubsidies vers t rekken aan werkgevers die iemand met een beperk ing in dienst nemen. Van gemeenten word t verder ve rwach t da t zij een aantal faci l i te i ten bieden aan deze werkgever . Het gaat dan onder andere om begeleid ing, een no risk polis en werknemersvoorz ien ingen . Daarnaast kunnen gemeenten beschutte werkp lekken organiseren voor mensen die al leen in een beschutte omgev ing kunnen werken . De opdracht voor de over ige groepen en de in te zet ten ins t rumenten verander t niet.

De verschi l len tussen de ins t rumenten ui t de Wsw en de Wajong (nu) en de Part ic ipat iewet (s t raks) ziet u hieronder.

Tabel 1: verschillen Wsw/Wajong en Participatiewet

Subsidie Wsw: Eén vast bedrag voor loonkosten(subsidie), dienstverband en begeleiding (Wsw); Wajong: loondispensatie en in te kopen ondersteuning (jobcoaching en werknemersvoorzieningen)

Een loonkostensubsidie naar loonwaarde (vanuit het inkomensbudget) en middelen voor begeleiding en werknemersvoorzieningen (uit het participatiebudget)

Risico op ziekte No risk polis ziektewet (landelijke regeling)

No risk polis (te regelen door gemeente)

werknemersvoorzieningen Wsw: in subsidie Wsw Overige groepen: landelijke regeling (UWV)

Te regelen door gemeente (uit participatiebudget)

Overige instrumenten Mobiliteitsbonus (premiekorting) Geen

1.2. Doe lgroep De doelgroep van de Part ic ipat iewet bestaat ui t mensen die nu nog een beroep doen op de Wet werk en bi js tand en word t u i tgebreid met mensen die anders een beroep zouden hebben gedaan op de Wajong en de Wsw. Dat betekent dat gemeenten te maken kr i jgen met een grotere groep werkzoekenden waarvoor zij ve ran twoorde l i j k z i jn .

Een groep die voornamel i j k bestaat u i t mensen met een beperk ing en een loonwaarde tussen de 20 en 8007o. Het Rijk gaat ervan ui t da t er jaar l i j ks acht t o t t ienduizend mensen extra een beroep doen op de Part ic ipat iewet. Uit ervar ingen met de bestaande Wsw en Wajong weten we dat een groot deel van deze groep als zij aan het werk gaan , ondersteuning nodig b l i j f t houden. Mensen ui t deze regel ingen die nu bij regul iere bedr i jven aan het werk z i j n , hebben vr i jwel a l lemaal ext ra begeleiding (b i jvoorbeeld in de vo rm van een jobcoach) . Ook is er sprake van een hoge mate van dynamiek : deze groep mensen wissel t rege lmat ig van baan. Dat be tekent dat er voor tdurend inspanningen nodig zi jn om mensen (opn ieuw) te plaatsen.

1.3. F inanciën De invoer ing van de Part ic ipat iewet gaat enerzi jds gepaard me t bezuinigingen en anderz i jds met extra middelen voor n ieuwe doelgroepen. De bezuin ig ingen bestaan u i t :

a. een (e f f ic iency- )kor t ing voor de huid ige Wsw-ers . Voor iedere Wsw-p laats on tvang t de gemeente nu C 26 .000 . De komende periode gaat daar jaar l i j ks ru im C 500 vanaf . Vanaf 2020 ontvangen gemeen ten nog C 22.700 voor elke p laats , een totale kor t ing van C 3 .300.

b. een kor t ing op het re-in tegra t iebudget Op de huid ige middelen voor onders teun ing van mensen in de b i js tand v ind t de komende

F inanc ie r ing : hoe w e r k t het De gemeente heeft de beschikking over twee budgetten: het inkomensbudget en het participatiebudget.

Uit het inkomensbudget worden de uitkeringen betaald. Gemeenten krijgen landelijk voldoende geld om uitkeringen te financieren. Tegelijkertijd worden gemeenten geprikkeld om zoveel mogelijk mensen onafhankelijk van een uitkering te maken. Per gemeente wordt daarom vastgesteld wat (volgens een speciaal verdeelmodel) het aandeel van die gemeente in het totaal aantal bijstandgerechtigden naar verwachting zou moeten zijn. Heeft de gemeente er minder, dan houdt zij geld over. Heeft zij er meer, dan moet zij bijpassen. Ofwel: doe je het als gemeente "beter", dan zijn je kosten lager. Gemeenten worden straks geprikkeld om mensen meteen beperking meteen loonkostensubsidie aan het werk te helpen. De loonkostensubsidie is in veel gevallen lager dan de kosten voor de uitkering (het verschil mag de gemeente houden, in elk geval in het lopende jaar). Als er meer mensen met een loonkostensubsidie aan het werk gaan, gaat het gemiddelde uitkeringsbedrag waarschijnlijk naar beneden. Ofwel: als gemeente heb je financieel voordeel bij het plaatsen van meer mensen met een beperking en financieel nadeel als je dat minder (goed) doet. Overigens is er voortdurend discussie over de mate waarin het huidige verdeelmodel recht doet aan de beïnvloedingsmogelijkheden van gemeenten. Er worden daarom nu alternatieve verdeelmodellen ontwikkeld.

Het participatiebudget, bedoeld voor ondersteuning van mensen met een uitkering, wordt vastgesteld door het Rijk. Het bestaat uit drie "componenten".

1. een bedrag voor huidige Wsw-ers. De verdeling over gemeenten vindt plaats op basis van het aantal Wsw-ers.

2. een bedrag voor de ondersteuning van bijstandsgerechtigden (het "oude W-deel"). De verdeling vindt grotendeels plaats op basis van het aantal uitkeringsgerechtigden en het opnamevermogen op de arbeidsmarkt

3. een bedrag voor de ondersteuning van mensen met een beperking. Naar verwachting vindt de verdeling plaats op basis van de instroom in de Wsw en de Wajong in het verleden.

De verdeelkenmerken worden waarschijnlijk in mei bekend gemaakt. De gemeenten ontvangen de middelen in één ontschot budget en kunnen dus zelf bepalen welke middelen aan welke doelgroepen worden besteed.

j a ren een kor t ing plaats die ( ten opzichte van 2013) oploopt to t 350Zo in 2018.

Naast deze kor t ing worden er onder andere voor de garant iebanen en het beschut werk (ex t ra) middelen beschikbaar geste ld . Deze middelen z i jn bedoeld voor loonkostensubsidies, begeleiding en no risk polissen en bestaan u i t :

a. loonkostensubsidies (voor garant iebanen of voor beschut werk ) Gemeenten kunnen de loonkostensubsidies betalen ui t het inkomensbudget . De gemeente kan di t i ns t rument in principe onbeperk t inzet ten.

b. de begeleiding van mensen met loonkostensubsidies bij regul iere bedr i jven of in beschut we rk Om mensen op garant iebanen of b innen beschut werk te kunnen begeleiden en om aanvul lende ins t rumenten (b i jvoorbeeld werknemersvoorz ien ingen of schol ing) te kunnen bekost igen, on tvangen gemeenten middelen in het par t ic ipat iebudget . Gemiddeld gaat het om C 4 .000 voor mensen op garant iebanen en C 8.500 voor mensen in beschut werk . Op t e r m i j n ( rond 2050) worden deze bedragen voor 60 .000 garant iebanen en 30 .000 beschut werk banen beschikbaar geste ld . Hoeveel geld gemeenten k r i j gen , is a fhanke l i j k van de wi jze waarop de middelen over gemeenten worden verdee ld . Het bedrag is niet a fhanke l i j k van het werke l i j k aantal banen.

c. de bekost ig ing van no risk polissen Tot nu toe konden werkgevers die iemand met een beperk ing in dienst name bi j z iekte een beroep doen op een no risk polis in de z iek tewet . Het UWV nam dan de loonkosten bij z iekte voor z i jn reken ing. Dat kan voor de gemeente l i j ke doelgroep niet. De gemeen te moet zelf voor een derge l i jke polis zorgen. Hiervoor komt een bedrag in het par t ic ipat iebudget beschikbaar.

Î . 4 . R e g i o n a l e u i t v o e r i n g In het sociaal akkoord is a fgesproken om per a rbe idsmark t reg io te komen to t de vo rmgev ing van een Werkbedr i j f . Dat is een p la t fo rm van gemeen ten , sociale par tners en UWV, eventueel aangevuld met sw-bedr i j ven en onderwi js ins te l l ingen. Hierin worden afspraken gemaak t over de manier waarop de garant iebanen worden gekoppeld aan werkzoekenden met een beperk ing. Landel i jk is afgesproken dat de wethouder van de cen t rumgemeen te ( in de arbe idsmark t reg io Drenthe is dat Emmen) opt reedt als voorz i t ter . In het Werkbedr i j f moeten de vo lgende zaken worden gerege ld :

» de manier waarop bedr i jven banen kunnen aanmelden « de manier waarop gemeenten werkzoekenden in beeld brengen en onder de

aandacht brengen » de ins t rumenten die gemeenten beschikbaar stel len ter onders teuning van

werkgevers en werkzoekenden ( loonkostensubsid ie , bege le id ing/ jobcoach ing, no risk polis)

» de expert ise op het gebied van jobcarv ing en jobcreat ion (het creëren van nieuwe funct ies voor mensen met een beperk ing door taken van bestaande funct ies af te halen of n ieuwe taken te bundelen) .

Ook moet er door alle par t i jen een mark tbewerk ingsp lan worden opgesteld waar in (op basis van een arbe idsmark tana lyse) is vastge legd welke inspanningen men gaat ver r ich ten om mensen m e t een beperk ing aan het werk te k r i jgen. Deze eis word t ook nu

al (voor huidige werkzoekenden) gesteld aan de arbe idsmark t reg io 's , evenals de verp l icht ing om per arbe idsmark t reg io één werkgeversserv icepunt te hebben. Het l igt daarom voor de hand om de bestaande organisat ie van de arbe idsmark t reg io om te vo rmen of uit te breiden to t het toekomst ige werkbedr i j f .

2 Gevolgen voor de B O C E - g e m e e n t e n Welke gevolgen heeft de Part ic ipat iewet voor de BOCE­gemeenten? Zoals we in de inleiding hebben geschetst , hebben gemeenten te maken met drie opgaven : een par t ic ipat ieopgave, een f inanciële opgave en een organisator ische opgave. De gevolgen van de wet schetsen we aan de hand van deze drie opgaven.

2.1. De participatieopgave De gemeenten zi jn en /o f worden veran twoorde l i j k voor de ondersteuning van mensen naar (zo regul ier moge l i j k ) werk of andere vo rmen van maatschappel i jke deelname.

De doelgroep In de Part ic ipat iewet worden de huidige Wwb, de Wajong en de Wsw samengevoegd. De doelgroep bestaat dan uit mensen nu al gebru ik maken van de Wwb en uit mensen die recht houden op een baan binnen de Wsw. De eerste groep wissel t sterk van omvang . Hieronder gaan we er gemaksha lve vanu i t dat deze de komende j a ren gel i jk bl i j f t . De tweede groep gaat als gevolg van natuur l i j k ver loop afnemen (er komen geen nieuwe meer b i j ) . Op t e rm i j n ( rond 2050) is dat aantal te ruggelopen t o t nul . Er komen vervo lgens mensen m e t een beperking die vanaf 1 j anuar i 2015 geen beroep meer kunnen doen op de Wsw en Wajong. De verwacht ing is dat het op t e rm i j n gaat om 4 0 0 0 mensen in to taa l . Niet iedereen zal echter een beroep doen op een ui tker ing (omdat men een par tner heeft met i nkomen of over ve rmogen besch ik t ) . Het Rijk gaat uit dat de hel f t wel en de helf t geen bi js tandsui tker ing nodig heeft . De groep zonder ui tker ing kan wel een beroep doen op ( re ­ in tegra t ie ) onders teun ing.

Tabel 2: geschatte omvang doelgroep participatiewet

2»Ĩ« . 2í "t

Huidige wwb 4500 4500 4500 4500 4500 Huidige wsw

1645 1552 1458 1371 0

Nieuwe doelgroepen (met uitkering) 57 159 254 344

2000

Nieuwe doelgroepen (zonder uitkering) 57 159 254 344 2000 Totaal

6.259 6.370 6.466 6.559 8.500

De to ta le doelgroep waarvoor de gemeente veran twoorde l i j k is, neemt de komende j a r e n toe van circa 6.000 nu t o t circa 8.500 straks. Daarbi j is het over igens de vraag in hoeverre mensen met een beperk ing en zonder u i t ke r i ng

1 een beroep gaan doen op onders teun ing van de gemeente .

De (aangepaste) i ns t rumenten Nu we de omvang van de (n ieuwe) doelgroep hebben vas tges te ld , is het de vraag hoeveel mensen gebru ik kunnen maken van de (n ieuwe) beschikbare i ns t rumenten . Dat aanta l is van een aanta l factoren afhankel i jk : in de eerste plaats van de mate waar in

1

Nîet ui tker ingsgerecht igden ( "nuggers" )

werkgevers banen beschikbaar stel len voor mensen met een beperk ing (de garan t iebanen) . In de tweede plaats van de omvang van de middelen die de gemeente k r i jg t o m mensen op die banen te begeleiden en werkgevers te fac i l i teren. Daarnaast kunnen gemeenten hun eigen keuzes m a k e n : zo kunnen zij zelf bepalen of en zo j a , hoeveel beschut werk plaatsen zij wi l o rgan iseren.

Hoeveel banen werkgevers beschikbaar s te l len, hangt af van de u i tkomsten van over leg tussen reg iogemeenten en regionale werkgevers . Wanneer werkgevers in onze regio een evenredig aandeel van het landel i jk a fgesproken aantal banen voor hun rekening nemen , zou dat in 2025 voor de BOCE-gemeenten to t ongeveer 1100 banen moeten le iden. Werkgevers z i jn op grond van het sociaal akkoord verpl icht deze banen te real iseren. Dat geldt dus ook voor de werkgevers in onze regio. Landel i jk is a fgesproken dat deze banen in de eerste j a ren vooral " ve rdee ld " worden huidige Wajongers en mensen die op de wacht l i j s t van de Wsw staan. Over een aantal ja ren komen zij voor alle groepen met beperk ingen beschikbaar.

Wanneer die banen er komen , wi l len we deze ui teraard zoveel mogel i j k vervu l len . Loonkostensubsidies kunnen we onbeperk t u i t het inkomensbudget beta len. Dat geldt niet voor de begele id ingsmiddelen. Of deze middelen voldoende zi jn is a fhankel i jk van het aanta l de banen waarop medewerkers u i t gemeente l i j ke doelgroep aan het werk z i jn en van de werke l i jke kosten. Hieronder geven we aan voor hoeveel mensen we naar verwacht ing begeleid ingsmiddelen o n t v a n g e n 2 . In de eerste j a r e n l igt da t lager dan het aantal geschat te garant iebanen. Dat k o m t o m d a t er in die j a ren ook Wajongers op deze banen geplaats t kunnen worden .

Tabel 3: aantal banen op basis sociaal akkoord en op basis van beschikbare middelen

2015 2016 2017 2018 2050

Aantal garantiebanen (BOCE) 130 203 285 376 1081 Aantal personen waarvoor begeleidingsmiddelen beschikbaar zijn

23 67 111 154 812

Aantal banen waarvoor begeleidingsmiddelen beschut werk beschikbaar zijn

11 34 56 78 407

Aantal garantiebanen

1200

1000

800

600

400

d 200

. i IL, i - j JĻ 0 r l H r i n i H H O J n í N Í N IN O O O D O O O O O O O O

2

W e houden rekening met een verde l ing op basis van ons huidige aandeel in het Part ic ipat iebudget . Rond mei 2014 geef t het Rijk hierover meer duide l i j khe id . Wanneer bi jvoorbeeld rekening gehouden word t met de huidige aantal len Wsw­ers , dan worden deze aanta l len voor onze gemeenten hoger.

Samengeva t Om u i tvoer ing te geven aan hun part ic ipat ieopgave (zoveel mogel i jk mensen naar regul ier werk of naar andere vo rmen van maatschappel i jke dee lname) hebben gemeenten te maken me t een gro tere groep mensen die ondersteund moet worden . Bij deze toename gaat het om mensen me t een beperk ing. Gemeenten kunnen (naast de bestaande ins t rumenten) gebru ik maken van de toegezegde garant iebanen en van de ins t rumenten die zi j te r u i tvoer ing daarvan beschikbaar hebben.

2.2. De f inancië le opgave

Kort ing op het Wsw-budget De g roo ts te bezuiniging waar gemeenten mee te maken hebben, is de kor t ing op het Wsw-budge t . Deze kor t ing van C 500 per j aa r per Wsw-p laats leidt in de BOCE-gemeenten to t een a fname van het budget voor de sociale werkvoorz ien ing van C 800 .000 in 2015. Die kor t ing loopt in 2018 op to t meer dan C 2,5 m i l j oen , ook al neemt het aanta l Wsw-ers a f 3 . De kosten van de sociale werkvoorz ien ing bestaan voor het groots te deel (7507o) ui t loonkosten voor medewerkers . Deze zi jn nauwel i jks beïnvloedbaar. Gevolg is een oplopend tekor t op de explo i ta t ie van de sociale werkvoorz ien ing . De meer ja renbegro t ing van de EMCO-groep laat een tekor t zien dat op loopt van C 2 mi l joen in 2014 to t ru im C 5 mi l joen in 2017. Dit v raagt om oplopende b i jdrage van de gemeen ten . Bij de verschi l lende scenario's laten we zien wa t de gevolgen van gemeente l i j ke keuzes z i jn voor het exp lo i ta t ieresu l taat van de EMCO-groep.

Kort ing op het re - in tegra t iebudget Daarnaast bezuinigt het Rijk op het Part ic ipat iebudget voor bestaande b i js tandsgerecht igden. In de komende ja ren leidt dat to t een a fname van 3507o van het bestaande budget ( ten opzichte van het budget in 2013 ) . W a a r d e BOCE-gemeenten in 2013 nog een bedrag van ru im C 9,5 mi l joen on tv ingen , is dat in 2018 nog C 6,5 mi l joen ,

Extra middelen voor aangepaste ins t rumenten en nieuwe doelgroepen Zoals we eerder hebben laten z ien, komen er aanvul lende ins t rumenten beschikbaar. Daarvoor is ook extra geld beschikbaar. Naast de loonkostensubsidies (u i t het inkomensbudget ) gaat het om begele id ingsmiddelen voor mensen in garant iebanen en beschut werk . Daarnaast komt er re - in tegra t iebudget beschikbaar voor mensen die anders in de Wajong terecht waren gekomen en voor de f inancier ing van no risk pol issen. Het to ta le budget (exclusief Wsw) zal de komende j a ren op lopen, waarb i j een steeds gro ter deel bestemd is voor de groep mensen m e t een beperk ing.

Korting op Wsw-budget

3000

2500

2000

2015 2016 2017 2018

3Uitgangspunt is dat gemeenten voor het werkelijke aantal Wsw-ers subsidie blijven ontvangen. Omdat het Rijk waarschijnlijk met aannames over de afname van deze groep gaat werken, kunnen afwijkingen daarin tot extra financiële risico's leiden.

Tabel 4 : omvang en samenste l l ing par t i c ipa t iebudget ( exc l . wsw ­m idde len )

E&dragen x't l.OOÖ

P­budget oud

, "2015

7.869

5 , 1 ā ī ļ Ï B - ^ 7.399

' 20& i.

6.728 6.647

* .ļ?205Q?

6.647

Extra beschut 94 309 497 658 3.451

Extra garantiebanen 67 228 416 577 3.236

Extra Wajong/no risk 142 472 802 1.086 5.876

Totaal 8.172 8.408 8.443 8.968 19.210

Om vast te kunnen stel len hoeveel middelen er beschikbaar zi jn voor de onders teun ing van de gehele doelgroep van werkzoekenden, moeten twee vragen worden bean twoord :

1) w a t doe j e als gemeente met het t eko r t op de sociale werkvoorz iening? 2) w a t zi jn de werke l i j ke kosten van de nieuwe i ns t rumenten

Bij de eerste vraag gaat het erom of j e als gemeente de tekor ten van de sociale werkvoorz ien ing ten laste wi l t brengen van het Part ic ipat iebudget (wat vanaf 1 j anuar i 2015 mogel i j k is) of van de algemene middelen (hetgeen t o t nu toe gebeur t ) .

Bij de tweede vraag gaat het erom of wat de werke l i j ke kosten van deze i ns t rumenten zi j en welk beslag deze leggen op de beschikbare midde len . We maken daarb i j gebru ik van het onderzoek van Capeladvies

4

.

Kosten aangepaste i ns t rumenten Met de invoer ing van de Part ic ipat iewet hebben we te maken met nieuwe doelgroepen en nieuwe i ns t rumen ten . Die i ns t rumenten zi jn de garant iebanen en beschut werk . De kosten bestaan (naast de kosten voor de loonsubsid ie) uit kosten voor begele id ing, no risk polissen en de ui tvoer ing van de l oonwaardebepa l ing . De kosten voor bemiddel ing en acquisit ie en eventuele ui tvoer ingskosten voor bi js tandsvers t rekk ing hebben we niet meegenomen . Per garant iebaan zien de kosten er als vo lg t uit . Voor de onder l iggende berekeningen verw i j zen we naar bi j lage 1.

Tabel 5: kos ten onders teun ing garant iebanen en beschut w e r k

Kosten begeleiding en instrumenten garantiebanen (wanneer mensen in dienst worden genomen bij een werkgever)

C 5.000 (participatiebudget)

Idem wanneer gemeenten zorgen voor een constructie waarbij mensen worden gedetacheerd bij een werkgever (en er dus een detacheringsorganisatie tussen zit)

C 9.600 (participatiebudget)

Idem wanneer de gemeente zelf een medewerker in dienst neemt op een garantiebaan

C 5.000(p­budget) C 3.700 (kosten gemeente)

Kosten begeleiding en instrumenten beschut werk Aanvullende kosten beschut werk

C 8.500 (p­budget) C 3.500 (p­budget?)

Dat betekent dat de kosten voor deze i ns t rumenten hoger zi jn dan de C4.000 respect ievel i jk C 8.500 die voor garant iebanen en beschut werk plekken zi jn opgenomen in het Part ic ipat iebudget . In tabel 7 laten we zien wat de kosten van deze i ns t rumenten z i jn , ui tgaande van de aanta l len waarvoor we begele id ingsmiddelen on tvangen . Die aantal len staan in tabel 6. De kosten die hieronder worden gepresenteerd, zi jn al leen de kosten die worden gemaak t vanaf het m o m e n t dat mensen daadwerke l i jk aan de slag

4 Capeladvies, Werken loont ( in opdracht van VNG en Cedr is) , 2014.

z i jn . Het gaat dus niet o m de kosten van b i jvoorbeeld d iagnose of voorbere id ingst ra jec ten.

Tabel 6: aanta l len garan t iebanen en beschut w e r k

' 2015 -^2016 ţ * ^Oiąf latŅfér - termijn

Garantiebanen aantallen 23 67 111

beschut werk aantallen 11 34 56 7S 407

Totaal aantal 34 101 167 232 1219

Tabel 7: kosten begele id ing en onders teun ing garan t iebanen en beschut w e r k ten laste van het par t i c ipa t iebudget

Bedragen x C 1.000 .2015 2016 2017 BnHHHHHSHH

2018 Lange * * ' termijn '

Garantiebanen kosten5 x C 1.000 e 167 C 489 C 810 C 1.124 C 5.927

Beschut werk kosten x C 1.000 e 132 C 408 C 672 C 936 C 4.884

Totale kosten nieuwe instrumenten

C 299 C 897 e 1.482 C 2.060 C 10.811

De kosten van deze nieuwe i ns t rumenten drukken op t e rm i j n v o o r C 11 mil joen op het part ic ipat iebudget . Zoals we in het kader op bladzi jde 6 hebben geschetst , levert di t een f inancieel voordeel op in het i nkomensbudget . Het gaat daarb i j om het verschi l tussen de ui tker ing en de loonkostensubsid ie. De gemidde lde ui tker ing kost C 15.000. Bij een garant iebaan is de gemiddelde loonkostensubsidie naar verwacht ing C 10.000. Het voordeel is dan C 5.000. Bij beschut werk is de loonkostensubsid ie naar verwacht ing gemiddeld C 14.200 Het voordeel is dan C 800 . Hoe hoog het werke l i j k f inancieel voordeel voor gemeenten is, is afhankel i jk van de periode waarover gemeente daarover kunnen beschikken.

We gaan ervan uit dat er voor de garant iebanen geen al ternat ieven z i j n : deze passen in de doels te l l ingen, in de afspraken en leveren voordeel op in het i nkomensbudget . Voor het beschut werk is die keuze er wel . Daar gaan we st raks in het hoofdstuk dienstver len ing verder op in .

Samengevat De dr ie gemeenten hebben te maken met een aantal f inanciële opgaven :

» het te rugdr ingen van het tekor t op de ui tvoer ing van de huidige sociale werkvoorz ien ing : in de huidige meer ja renbegro t ing van de EMCO oplopend t o t C 5 mil joen in 2017 .

» het onders teunen van verschi l lende groepen werkzoekenden met behulp van de beschikbare middelen uit het par t ic ipat iebudget , waarb i j de kosten voor de inzet van garant iebanen naar verwacht ing in 2017 C 0,8 mi l joen zi jn en die voor beschut werk C 0,7 mi l joen . Het to ta le budget voor onders teun ing is in dat j a a r C 8,4 mi l joen.

» het streven naar zo laag mogel i j ke kosten voor bi js tandsvers t rekk ing door beperking van i ns t room, st imuleren van u i ts t room en inzet van loonkostensubsidies

5 Uitgaande van 500

7o plaatsing rechtstreeks en 50o

7o via detacher ing (en 00

Zo bij gemeen te )

2.3. De organisatorische opgave Tenslot te hebben gemeenten te maken me t een organisator ische opgave. Hoe ga j e de toekomst ige u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet regelen? Op di t m o m e n t hebben gemeenten daarbi j te maken m e t twee "e i gen " organisat ies (de "sociale d iens t " en de sociale werkvoorz ien ing) en het UWV. In totaal zi jn er dus dr ie organisat ies voor drie verschi l lende regel ingen (b i j s tand , sociale werkvoorz ien ing en Wa jong ) .

Na 2015 staan gemeenten voor de keuzes wat zi j met hun " e i g e n " organisat ies doen: (deels) a fbouwen, ombouwen en /o f in tegreren. En hoe zi j de samenwerk ing met andere organisat ies gaan vo rmgeven . Concreet gaat het dan om de u i twerk ing van het ( reg ionale) werkbedr i j f en (daarb innen) met de werkgevers , de onderwi js inste l l ingen en andere gemeenten . Tevens l igt er voor de drie gemeenten nog een jur id ische opgave me t be t rekk ing to t de toekomst van de Gemeenschappel i jke Regel ing. De drie gemeenten hebben immers besloten over te gaan to t l iquidat ie, maar de beslissing daarover ui t te stel len to t het momen t waarop helder is wa t de gevolgen zi jn van de Part ic ipat iewet.

2.4. Samengevat Om de part ic ipat iewet u i t te kunnen voeren , staan de gemeenten dus voor een aantal opgaven . De eerste is de par t ic ipat ieopgave: welke diensten gaan de gemeenten bieden om mensen te ondersteunen bi j hun (arbeids-)par t ic ipat ie . Het gaat h ierbi j om het bepalen van de doels te l l ingen, (pr ior i ta i re) doelgroepen en de ( inhoud van) d ienstver len ing. De tweede is de f inanciële opgave: hoe kunnen de gemeenten de tekor ten van de EMCO zoveel moge l i j k beperken, hoe verde len zi j de (schaarse) m idde len , hoe zorgen zij voor zo laag mogel i jke b i js tandsui tgaven en zo laag mogel i jke u i tvoer ingskosten. De derde is de organisator ische opgave: hoe gaan gemeenten hun d ienstver len ing organiseren? Wat is de rol van de sociale d iens t (en , van de sociale werkvoorz ien ing en van andere gemeente l i j ke onderdelen daarbi j?

Je zou kunnen zeggen dat het bi j de gemeente l i j ke opgave voora l gaat o m : » de wi jze waarop de bestaande sociale werkvoorz ien ing word t a fgebouwd « de wi jze waarop de u i tvoer ing van de par t ic ipat iewet wo rd t opgebouwd « de vraag of deze zaken aan elkaar gekoppeld kunnen worden

ma Huidigevysw

par t ic ipat iewet

Voorbereiding op/begeleiding bijgarantiebanen

Participatiebanen (met behoud van uitkering)

Beschut werk

^ž ř iws í Overige vormen van re-integratie

3 Doe len , doe lgroepen en d ienstver len ing In hoofdstuk 2 hebben we laten zien voor welke (aangepaste) opgaven gemeenten s taan . Zoals gezegd staan gemeenten voor de vraag welke doelstel l ingen zij wi l len behalen, welke d ienstver len ing daarvoor nodig is en voor welke doelgroepen deze word t ingezet.

3.1. Doelen De dr ie gemeenten wi l len de vo lgende part ic ipat iedoelen real iseren:

1) Zoveel mogelijk mensen actief maken op de arbeidsmarkt, met de focus op betaalt werk. De kern van het re- integrat iebele id bestaat u i t het s t imuleren en onders teunen van werkzoekenden bij het v inden van regul ier werk . Dat geldt voor alle groepen me t een arbe idsvermogen van 5007o en hoger. Dat betekent dat we opt imaal inzetten op het benut ten van de garan t iebanen.

2) Eigen kracht en verantwoordelijkheid Gemeenten vragen de komende per iode meer van burgers zelf. Dat betekent da t onders teun ing intensiever is naarmate mensen minder in s taat z i jn om zelf een plek op de arbe idsmark t te ve rk r i j gen .

3) Een goede aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt De belangr i jks te rol van de overheid is om een bi jdrage te leveren aan het oplossen van knelpunten op de a rbe idsmark t . Het s t imuleren en onders teunen van het arbeidsaanbod gaat daarb i j a l t i jd samen met het bieden van oploss ingen voor de vraag van werkgevers ,

4) Degenen voor wie werk geen haalbare optie is, worden op een andere manier maatschappelijk actief. Wanneer mensen daartoe zelf niet in staat zijn, zorgen we dat er ondersteuning is.

Welke d iensten z i jn er dan nodig om deze doelen te behalen? En welke verander ingen of aanpassingen zi jn nodig als gevolg van de invoer ing van de Part ic ipat iewet? Hieronder zet ten we ze op een r i j .

3.2. D iens tver len ing

Goede werkgeversdienstverlening

Om te kunnen voldoen aan de vraag van werkgevers en om werkgevers te s t imu le ren om mensen met een afstand to t de a rbe idsmark t in d ienst te nemen, is het in de eerste plaats van belang om goede relat ies met bedr i jven te onderhouden. In de tweede plaats is het van belang om werkgevers waar nodig te ondersteunen bij het oplossen van hun a rbe idsmark tv ragen . Dat kan door de ople id ingsbehoef te in kaart te b rengen , de verb ind ing te leggen met gemeente l i j ke d iensten die bedr i jven kunnen onders teunen (economische zaken, ve rgunn ingen , ze l fs tand igen, onderwi js inste l l ingen) de verb ind ing te leggen met de landel i jke afspraken in het kader van de sectorp lannen. In de derde plaats is het van belang om werkgevers te on tzorgen wanneer zij (specif ieke g roepen) werkzoekenden in dienst nemen. Dat kan door f inanciële b i jdragen ( loonkostensubs id ies) , door de inzet van ins t rumenten die de risico's verk le inen (no r isk pol is, de tacher ingsmoge l i j kheden) , door het bieden van begeleiding aan werknemer en werkgeve r en door een eenduidige werkwi jze van alle gemeenten in de a rbe idsmark t reg io .

Tenslot te is het van belang om werkgevers een helder beeld te geven van de competent ies van potent ië le medewerkers , zodat zij weten wat de mogel i j kheden en onmoge l i j kheden van deze personen zi jn en w a t dat eventueel van de werkgever (en de werkp lek) v raagt .

Op di t m o m e n t worden op verschi l lende p lekken en op verschi l lende manieren relat ies met bedr i jven onderhouden en worden werkzoekenden bemidde ld . De vo rm ing van arbe idsmarkt reg io 's zorg t ervoor dat deze werkgeversaanpak 6 integraal en eenduid ig moet z i j n .

De koms t van de Part ic ipat iewet leidt er toe dat de d ienstver lening voor een g ro te r deel bestaat u i t de bemiddel ing en onders teuning van mensen met een beperk ing en dat bi j de werv ing gebru ik kan worden gemaak t van de toezegging van bedr i jven om garant iebanen te real iseren. Dat v raagt om een integrale aanpak, waarb i j ook de deskundigheid nodig is om specif ieke banen te creëren ( jobcreat ion) , ui t verschi l lende funct ies eenvoudige taken te halen ( j obca rv ing ) , aanpassingen te doen aan de werkp lek , mensen met een beperk ing te begeleiden in hun werk en werkgevers te begeleiden bi j de aanstur ing van deze groep werknemers .

Diagnose en training Om een goede match te kunnen maken tussen werkzoekende en vacature , is het van belang dat de mogel i j kheden van de werkzoekenden goed in beeld zi jn en mensen goed zi jn voorbere id op een toekomst ige werkp lek . Voor mensen met een grotere afstand to t werk en voor mensen met een beperking kan dat het beste door middel van werk . Wanneer mensen aan het werk z i j n , worden capaci te i ten en beperk ingen immers het beste z ichtbaar. Vanzel fsprekend moeten er dan wel werkp lekken beschikbaar z i jn waar d i t moge l i j k is. Gemeenten en sociale werkvoorz ien ing brengen nu ook al de (moge l i j kheden van) werkzoekenden in beeld. Voor Wsw-ers en voor b i js tandsgerecht igden ui t Emmen en Borger-Odoorn gebeur t dat vooral b innen het Tra in ings- en d iagnosecent rum. Voor b i js tandsgerecht igden ui t Coevorden gebeur t da t binnen het Arbe ids t ra in ingscent rum. De Part ic ipat iewet kent voor mensen me t een beperk ing s t rakkere regels ten aanzien van de hoogte van de loonkostensubsidie die men kan on tvangen . Die is a fhankel i jk van de werke l i j ke loonwaarde. Dat betekent da t het voor de (kosten voor de) werkgever van nog g ro te r belang is om inzicht te hebben in de mogel i j ke loonwaarde van de potent ië le medewerker .

Werkervaring Kenmerk van mensen me t een afstand to t w e r k is vaak het ontbreken van we rke rva r i ng . Werk is de beste man ier is om mensen voor te bereiden op werk . Om mensen kansen te bieden op de a rbe idsmark t z i jn er werkervar ingsp lekken nodig waar men de vaard igheden kan leren die op de a rbe idsmark t worden gevraagd. Op di t m o m e n t organiseren gemeenten ook al werkervar ingsp laatsen voor mensen met een b i js tandsu i tker ing . Voor een deel gebeur t dat b i j regul iere werkgevers en voor een deel binnen de eigen gemeente l i j ke organisat ie. Ook worden er specif ieke act iv i te i ten georganiseerd om mensen t i jde l i jk werk te b ieden. Dat gebeur t binnen de in f ras t ruc tuur van EMCO (door Borger-Odoorn en Emmen) , in de w i j ken (b i jvoorbeeld door Buur tsuppor t in Emmen) en in projecten (b i jvoorbee ld projecten in g roen, wasser i j of supermark t in Coevorden) .

6 Het v is iedocument werkgeversd ienstver len ing ( "Samen werken aan samenwerken " ) is in j anuar i / f eb ruar i 2014 door de colleges vas tges te ld .

Begeleiding en bemiddeling Een deel van de werkzoekenden heeft ondersteuning nodig om werk te v inden, te verk r i jgen e n / o f t e behouden. Voor de groep mensen m e t een beperkte afstand to t werk gaat het vooral om het s t imu le ren om actief te zoeken, voor mensen met een grotere afstand to t werk gaat het om het begeleiden bij het zoeken naar werk en het bepalen welke acties men daarb i j zelf moe t ondernemen en w a t er aanvu l lend nodig is (b i jvoorbeeld werkervar ing of schol ing) . Kansen worden voor hen ook vaak groter wanneer zi j (door een deskund ige) onder de aandacht worden gebracht bij een werkgever .

De Part ic ipat iewet brengt met zich mee dat een gro ter aantal mensen met een beperking bij een regul iere werkgever aan de slag gaat . Dat be tekent dat in meer geval len sprake zal zi jn van specif ieke v o r m e n van bemiddel ing (waarb i j het niet al leen om vacaturevervu l l ing gaat ) en van specif ieke vo rmen van begeleid ing (b i jvoorbeeld jobcoaching van werknemers en ondersteuning van de werkgever bij aanpassingen aan het werk en de begeleiding van hun medewerkers) .

Wanneer j e de verschi l lende groepen werkzoekenden indeel t naar verwachte loonwaarde 7 , kun j e globaal de volgende indel ing maken naar doelstel l ing en bi jpassende diensten en ins t rumenten .

Tabel 8: overz ich t doel en d iens ten per doe lgroep

i"1 Bi Ui It fľc

y je* . . . jŵ tì ^OVo Regulier werk » Werkgeversdiensten

« (eventueel): loonkostensubsidies » Diagnose en trainingen » Activering en handhaving » Werkervaring

50 ­80 Regulier werk (met onder­

» Werkgeversdiensten

steuning) « Diagnose en trainingen » Loonkostensubsidie

garantiebanen « Bemiddeling/Begeleiding/voorbereiding/werkervaring/j

obcoaching « No risk polis « Werknemersvoorzieningen » Loonwaardemeting

20­50 (beschut) werk Participatie

« Loonkostensubsidie » Begeleiding/voorbereiding/ coaching » Maatschappelijke activiteiten

vrijwilligerswerk 0­20 Participatie » Maatschappelijke activiteiten

» Dagbesteding

7

Di t is een globale indel ing. De werke l i j ke loonwaarde kan alleen op de werkp lek worden vastgeste ld .

3.2. Omvang van d iensten ten behoeve van garan t iebanen en beschut werk Naast de inhoud van de d ienstver lening is het u i teraard ook van belang om inzicht te hebben in de omvang ervan . Hoeveel d ienstver len ing hebben we nodig wanneer de Part ic ipat iewet word t ingevoerd? We k i jken daarb i j in eerste instant ie naar de d ienstver len ing die nodig is om mensen te plaatsen op garant iebanen en beschut werk . Dit is immers de belangr i jkste verander ing ten opzichte van de huidige s i tuat ie .

Garant iebanen Wanneer werkgevers naar rato van het aantal banen in de BOCE- regio banen creëren voor mensen met een beperk ing (de zogenaamde garan t iebanen) , dan zouden er in 2025 rond de 1100 banen beschikbaar moeten z i jn . Jaar l i jks gaat het om een inst room van gemidde ld 100 personen. Als j e er in zou slagen om mensen één op één te plaatsen bi j regul iere bedr i j ven , heb j e bemiddel ings- en begeleid ingsact iv i te i ten nodig voor deze groep (dus bemiddel ing voor 100 per j aa r en begeleiding oplopend to t 1100 in 2025 ) . We gaan er echter van ui t dat deze groep mensen niet s impelweg vanu i t de b i js tand naar een baan te bemiddelen is. Zoals we hebben aangegeven, l igt het voor de hand om de competent ies van mensen in beeld te brengen (d iagnose) en deze te ontwikke len ( t ra in ing , werkervar ing en begeleiding) zodat mensen inpasbaar z i jn op de a rbe idsmark t . We hebben dus een omgev ing nodig waar in de mogel i j kheden van mensen kunnen worden onderzocht en waar in mensen ervar ing op kunnen doen. Verder hebben we een v o r m van begeleiding (op de werkp lek ) nodig o m mensen op de ju is te plek te kr i jgen en te houden. Jaarl i jks zal naar verwacht ing voor een deel van de mensen ook weer een nieuwe plek moeten worden gezocht . Niet iedereen die j e voorbere id t of in beeld b rengt , is immers succesvol te p laatsen. Wanneer we u i tgaan van een succespercentage van 5007o zou het nodig z i jn om jaar l i j ks gemiddeld 200 mensen door middel van werk voor te bereiden op werk. Bij een voorbere id ingsper iode van een j a a r v raagt dat om gemidde ld 200 werkp lekken .

Beschut werk Wanneer we ui tgaan een aantal beschut werk p lekken op basis van de beschikbare begele id ingsmiddelen, dan gaat het op t e rm i j n om ru im 400 banen. Jaarl i jks gaat het dan o m een ins t room van circa 20 personen. De inzet van beschut werk v raagt om een expl ic iete keuze van de gemeenten . We gaan daar in paragraaf 3.4 nader op in.

Over ige diensten Ook voor andere groepen werkzoekenden ge ld t dat we act iv i te i ten werkp lekken nodig hebben om mensen in beeld te b rengen, te act iveren en werkervar ing te bieden. De omvang is a fhankel i jk van het aantal mensen dat ins t roomt en de verdel ing over de verschi l lende categor ieën. Om een beeld te schetsen: in 2012 zi jn er in de BOCE-gemeen ten circa 1250 mensen ingest roomd in de b i js tand. Wanneer j e ervan u i tgaat da t de verde l ing zel fredders ^ 8007o loonwaarde) circa 300Zo is, de groep die kan worden voorbere id op werk me t onders teun ing circa 4007o is en de groep die is aangewezen op andere vo rmen van act iver ing 30o7) is, dan zouden er voor 500 mensen werkp lekken nodig z i jn .

3.3. De omgeving: de regionale arbeidsmarkt Onze opgave om zoveel mogel i jk mensen aan het werk te k r i jgen , v ind t plaats tegen de achtergrond van een arbe idsmark t die relat ief zwak is. Het aantal banen is beperk t : per duizend leden van de beroepsbevolk ing z i jn er 640 banen. Landel i jk zi jn dat er 730 . Verder is de arbe idsmark t in onze regio con junc tuurgevoe l ig vanwege het hoge aanta l banen in de industr ie. Dat betekent dat het aanta l werkzoekenden in t i jden van laagcon junctuur sterk oploopt . De on tw ikke l ingen op middel lange te rm i j n z i jn voor mensen met een grotere afstand to t werk niet zo gunst ig . Zo word t er een groeiend tekor t ve rwach t aan (product ie - ) banen voor laagopgele iden. Dat zorgt nu (en in de toekomst ) voor een mismatch tussen wat werkgevers vragen en wat werkzoekenden kunnen bieden. De part ic ipat ieopgave van gemeen ten bestaat dus ook u i t het faci l i teren van bedr i jven die banen kunnen creëren voor ( m e t name) lager opgele iden. Daarbi j kan men denken aan in i t iat ieven op het gebied van reshor ing. De mark t voor s tage- en werkervar ingsp laatsen toont een sterke gel i jken is met die van regul iere banen. In een periode van laagconjunctuur is er naast een teko r t aan regul iere banen vaak ook een tekor t aan stages en werkervar ingsp lekken.

3.4. Keuzes Bij de keuze voor de aard van de d iens tver len ing , l igt een tweeta l expl ic iete keuzes voor . In de eerste plaats gaat het om de vraag of en hoe de gemeente gebru ik wi l maken van het i ns t rumen t beschut werk . In de tweede plaats gaat het om de vraag of de gemeente mensen met behoud van u i tker ing aan het w e r k wi l laten gaan.

3 . 3 . 1 . B e s c h u t w e r k Beschut werk is een v o r m van gesubsid ieerde arbeid voor mensen die (vanwege beperk ingen) niet in staat zi jn om op de regul iere arbe idsmark t aan het we rk te gaan. Het gaat globaal om de doelgroep die verge l i j kbaar is met mensen die nu gebru ik maken van de Wsw en veelal z i jn aangewezen op eenvoud iger vo rmen van werk . Mensen die gebru ik maken van deze voorz iening gaan daarvoor het m in imumloon on tvangen (of meer , als zij onder een CAO va l len) . Er v i nd t een geleidel i jke opbouw van deze voorz ien ing plaats. De gemeenten hebben zelf ru imte om hier invul l ing aan te geven . Gemeenten kunnen een (voor - ) selectie maken van mensen waarvan zij ve rwachten dat zij z i jn aangewezen op werk in een beschut te omgev ing . Het UWV beoordeel t vervo lgens of mensen to t de doelgroep behoren en geef t h ierover een advies aan de gemeen te . De gemeen te neemt op grond van di t advies een bes lu i t 8 .

De f inancier ing is twee led ig : een bedrag voor begeleiding en een bedrag voor loonkostensubsid ie. Het Rijk stor t voor 30 .000 beschut werk plekken geld ten behoeve van de begeleiding in het Participatiebudget. Dat is een ontschot budget , dus het gaat niet om geoormerk te midde len. Deze begele id ingsvergoeding bedraagt C 8.500 per persoon. Wanneer mensen in beschut werken aan de slag gaan, on tvangen zi j h iervoor het m i n i m u m l o o n . De loonkostensubsidie (naar verwacht ing gemiddeld C 15 .000) kan worden betaald ui t het inkomensbudget .

8 D e gemeen te moet aanslu i ten bij d i t advies, tenz i j de gemeente van men ing is dat het onzorgvu ld ig to t s tand is gekomen. De gemeen te kan dus niet op inhoudel i jke g ronden van d i t advies a fw i j ken .

De v ragen die de gemeen te met betrekk ing to t beschut werk moet bean twoorden , z i j n :

1) Wil de gemeente u i tvoer ing geven aan beschut werk? Ofwe l : wil de gemeente voor een groep mensen met beperk ingen die anders niet aan het werk komt , een aanta l extra banen realiseren? En heeft de gemeente daar geld voor over?

2) Als de gemeente u i tvoer ing wil geven aan beschut werk , voor welke groep gebeur t dat dan (hoe wo rd t bepaald wie word t voordragen voor een indicat ie) en in welke omvang?

3) Als de gemeen te u i tvoer ing wil geven aan beschut werk , welke voorz ien ingen worden dan aangeboden om deze werkzaamheden moge l i j k te maken?

4) Als de gemeen te u i tvoer ing wil geven aan beschut we rk , waar word t da t dan ui tgevoerd? Dat an twoord is mede afhanke l i jk van de vraag naar het doel van di t i ns t rument : gaat het om het genereren van maatschappel i jke opbrengsten (b i jvoorbeeld het vergro ten van leefbaarheid in de w i j k ) of gaat het o m het verhogen van de arbeidspart ic ipat ie en het benut ten van het a rbe idsvermogen. Een combinat ie van beide kan natuur l i j k ook.

Overwegingen om beschut werk wel of niet in te zet ten en in welke omvang hebben te maken met :

1) De kosten Zoals we hebben laten z ien, is beschut werk voor de gemeente niet goedkoop. Naar verwacht ing is de hoogte van de loonkostensubsid ie gel i jk aan de gemiddelde u i tker ings lasten. Daarnaast is er een aanvul lende bi jdrage nodig voor begele id ingskosten (u i t het par t ic ipat iebudget) en over ige kosten (overhead) . Daar staat tegenover dat het Rijk de loonkostensubsid ie en de begeleid ingskosten grotendeels dekt . De belangr i jks te beperk ing voor de gemeente is dat de begele id ingskosten niet voor andere doelgroepen kunnen worden ingezet.

2) De arbeidsparticipatie Het toepassen van beschut werk is een gemakke l i j ke manier om extra werkge legenheid te creëren voor mensen voor wie werk normal i te r niet mogel i j k is, omda t zi j n iet in staat zi jn om bij een regul iere werkgever aan de slag te gaan. We hebben gezien dat het op t e rm i j n kan gaan 400 banen of meer . Dat betekent da t 400 mensen een eigen inkomen verd ienen en niet meer a fhanke l i jk z i jn van een u i tker ing . Dat leidt voor deze groep to t meer welz i jn en een lager beroep op zorg.

3) De beleidsuitgangspunten Als gemeenten hebben we als u i tgangspunt geformuleerd dat we zoveel mogel i j k mensen act ief wi l len maken op de arbe idsmark t . Met de inzet van het ins t rument beschut werk is dat het geva l .

Er z i jn twee manieren o m het beschut werk te pos i t ioneren: b innen een specif iek georganiseerde product ieomgev ing of geïntegreerd b innen de act iv i te i ten in de w i j ken / lee fgeb ieden. De BOCE-gemeenten hebben alle dr ie het voornemen om act iv i te i ten binnen het sociale domein ui t te voeren in w i j ken / lee fgeb ieden. Hierbi j wo rd t de rol van het i ns t rumen t beschut werk expl ic iet genoemd als één van de manieren om mensen in hun eigen woonomgev ing maatschappel i jk act ief te laten z i jn . Naast beschut werk kan dat ook in de v o r m van vr i jw i l l igerswerk , dagbested ing of tegenpres ta t ie .

Om te kunnen bepalen of d i t meerwaarde biedt is het noodzakel i jk dat helder is we lke act iv i te i ten gemeenten precies in de w i jk wi l len u i tvoeren en hoe de faci l i ter ing van degene die die act iv i te i ten verr ichten eru i t ziet. Die helderheid is er nog niet. Om te bepalen of beschut werk in de w i jk u i tgevoerd kan wo rden , is het van belang om de volgende zaken in overweg ing te nemen:

Het bet re f t een doelgroep met beperk ingen op het fys ieke, vers tandel i jke en psychische v lak . Dat betekent dat men beperkt is in de taken die men kan u i tvoeren, in de mate van zel fs tandigheid en de mate f lexib i l i te i t . Dat heef t gevolgen voor de stur ing en de begele id ing. Concreet betekent het dat wanneer de u i tvoer ing vanui t de w i j k / h e t leefgebied plaatsv indt er een stev ige in f rast ructuur moet staan waar in passende werkzaamheden beschikbaar z i j n . Werkzaamheden in de w i jk leiden to t maatschappel i jke opbrengsten en waarsch i jn l i j k niet to t f inanciële opbrengs ten . Beschut werk binnen een sociale werkvoorz ien ing kent die f inanciële opbrengsten wel (grofweg C 3.000 per persoon) . Een combinat ie / in tegra t ie met (a rbe idsmat ige) dagbesteding kan to t voordelen le iden, zowel in par t ic ipat iemogel i jkheden als in eff iciency ( lagere kosten voor begeleiding of hogere opbrengs ten) . Dat v raagt echter nader onderzoek. Het in tegreren van act iv i te i ten brengt ook me t zich mee dat mensen die verge l i j kbare act iv i te i ten ver r i ch ten , verschi l lend worden beloond.

Voordeel van een specif ieke product ieomgeving is dat het product ieproces kan worden aangepast aan de doelgroep en de begeleiding gemakke l i j ke r georganiseerd kan worden . Ook leidt het to t i nkomsten . Nadeel is dat mensen in een apar te omgev ing worden geplaatst , zoals dat nu ook binnen de sociale werkvoorz ien ing gebeur t . Ui teraard kan ook een mix worden gemaak t van beide v o r m e n .

3 .3 .2 . w e r k e n m e t b e h o u d v a n u i tker ing We hebben geste ld dat het opdoen van werkervar ing het beste kan gebeuren door middel van werk . Aan dat werk worden wel eisen geste ld : mensen moeten er hun vaard igheden oefenen en vergro ten en er moet sprake zi jn van goede begele id ing. Deze plekken kunnen in de meeste geval len al leen worden gereal iseerd wanneer h iervoor geen loon hoeft te worden betaa ld . Als gemeenten wi l len we niet dat op deze manier regul ier we rk word t ve rd rongen . Ook wi l len we niet dat misbru ik word t gemaak t van grat is arbeidskracht . Dat betekent over igens niet da t een werkgever niet enig voordeel mag hebben van de inzet van iemand op een werkervar ingsp laats .

Werkervaringsplaatsen in verordening Emmen

1 . Het college kan aan de u i tker ingsgerecht igde die is ingedeeld in groep 2 of 3 een werkervar ingsp laats aanbieden als onderdeel van een t ra jec t naar betaald werk.

2. Het doel van de werkervar ingsp laats is het opdoen van we rknemers ­vaard igheden

3. Een werkervar ingsp laats bestaat u i t het me t behoud van u i tker ing onbeloond verr ichten van addi t ione le werkzaamheden.

4 . Er mag max imaa l twee jaa r op een werkerva r ings ­plaats worden gewerk t .

5. Gedurende in het kader van de werkervar ings­plaats verr ichte werkzaamheden v ind t begeleiding plaats.

Om ervoor te zorgen dat er wel vo ldoende werkervar ingsp lekken gereal iseerd kunnen worden en er geen misbru ik of verdr ing ing p laatsv indt , stel len we (net als nu) de vo lgende voorwaarden aan het werken met behoud van u i tker ing. We slui ten aan bij de huidige re- in tegrat ieverordening van Emmen (zie kader ) :

» Het werk moet t i jde l i j k z i jn (max imaa l twee j a a r ) ; * Er sprake moet zi jn van ontwikke l ing van de bet rokkene en is dus een onderdeel

van een t ra ject naar werk . Dat houdt in dat men begeleiding on tvang t . * Het werk moet addi t ioneel z i jn .

4 De u i t v o e r i n g Bij de vraag hoe j e we de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet en de b i jbehorende diensten wi l len organ iseren, spelen verschi l lende zaken een ro l :

» Hoe kom j e to t een effect ieve en ef f ic iënte u i tvoer ingsorganisat ie? » Wat doe j e met j e me t het bestaande Wsw-bedr i j f? » Wat doe j e met de bestaande sociale dienst? » Wat laat j e aan de mark t en wat voer j e u i t in het publ ieke dome in . Daarbi j speelt

ook de vraag in hoeverre gemeente l i j ke afdel ingen (anders dan sociale zaken) een rol kunnen spelen bi j de onders teun ing van werkzoekenden.

» Hoe slui t j e aan bij het Werkbedr i j f / de arbe idsmarkt reg io? » Hoe slui t j e aan bij andere organisat ies in het publ ieke domein? « Hoe kunnen de drie gemeenten een opt imale mix v inden tussen samenwerk ing en

zel fstandigheid?

De dr ie gemeenten hebben aangegeven dat zi j graag inzichtel i jk wi l len hebben wat de voor- en nadelen z i jn van een publ ieke u i tvoer ing en een pr ivate u i tvoer ing . Hieronder worden daarom drie scenario's geschetst . De eerste gaat over de a fbouw van de Wsw: wa t z i jn de gevolgen wanneer de in f ras t ruc tuur van de Wsw k r imp t met de a fname van het aanta l Wsw-ers en niet word t ingezet voor n ieuwe vo rmen van d ienstver len ing (en dus geen rol meer speelt bi j de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet) . Daarna schetsen we twee ideaal typische scenario's voor een pr ivate en een publ ieke u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet. We brengen voor- en nadelen van beide scenario's in kaart . Vervolgens geven we een advies wa t er nodig is om opt imaa l u i tvoer ing te geven aan de Part ic ipat iewet.

4.1. Referentiescenario: afbouw Wsw In d i t scenario schetsen we wat de gevolgen z i jn wanneer we de u i tvoer ingsorganisat ie van de Wsw mee laten k r impen met de a fname van het aantal Wsw-ers . Dat betekent dat we diensten en in f ras t ruc tuur niet inzet ten voor de opbouw van de d ienstver len ing voor de Part ic ipat iewet.

De Wsw word t voor de drie gemeenten u i tgevoerd door de gemeenschappel i j ke regel ing EMCO-groep 9 . De komende ja ren kr i jg t deze organisat ie te maken met een a fname van het aanta l Wsw-ers door middel van natuur l i j k ver loop.

Naast de dal ing van het aantal Wsw-ers neemt de ( f ic t ieve) subsidie per Wsw-er de komende zes j a a r af me t u i te indel i jk C 3.300 per sw-p laats . Hieronder schetsen we wa t de gevo lgen z i jn wanneer we deze organisat ie geen rol geven bij de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet en de opdracht zich beperkt t o t de u i tvoer ing van de Wsw.

Financieel Het exp lo i ta t ie tekor t loopt op. Dat heeft dr ie oorzaken :

1) het a fnemende subsidiebedrag (b i j ge l i jkb l i jvende of toenemende loonkosten)

9 Voor Borger-Odoorn geldt dat een deel van de sociale werkvoorziening wordt uitgevoerd door Wedeka-bedrijven.

2) m e t de overb l i j vende (zwakkere en k le inere) doelgroep nemen de moge l i j kheden om opbrengsten te genereren af: er kunnen minder opdrachten worden u i tgevoerd .

3) de k r imp van de organisat ie leidt t o t f r i c t iekos ten : doordat de k r imp van de in f ras t ruc tuur achter loopt bi j de a fname van het aantal sw-ers gaan de kosten per wsw-e r o m h o o g .

Wanneer de in f ras t ruc tuur niet word t ingezet voor de u i tvoer ing van andere taken b innen de par t ic ipat iewet , verval len ook de inkomsten voor het Tra in ings- en d iagnosecent rum die Emmen jaa r l i j ks aan de EMCO besteedt. Deze bedragen C 1,8 mi l joen per jaar . Omdat de kosten bi j s topzet t ing ( in eerste ins tant ie) slechts beperkt a fnemen , leidt d i t to t een extra exp lo i ta t ie tekor t ter hoogte van d i t bedrag.

De tekor ten lopen de komende ja ren op to t r u im C 7 mi l joen (en gaan na 2020 langzaam weer a f n e m e n 1 0 ) .

exploitatietekort EMCO (zonder TDC na 2015)

0 4 2000

I 1 4000

1 6000

-8000

Mogelijkheden om het exploitatieresultaat te beïnvloeden? De ef f ic iencykor t ing word t door het Rijk opgelegd m e t als achter l iggende gedachte da t de u i tvoer ing van de Wsw goedkoper kan. Uit onderzoek b l i jk t dat bij een gemidde ld Sw-bedr i j f een w ins t van C 1.000 per Wsw-er te behalen is en dat h iermee dus niet de kor t ing van C 3.300 te verdienen is.

Hieronder zet ten we op een ri j welke beïnv loed ingsmogel i jkheden er wel en niet z i j n : » de loonkosten van medewerkers liggen vast

De huidige groep Wsw-medewerkers behoudt bestaande rechten. Dat be teken t da t het verschi l tussen loonkosten en het subsid iebedrag (het zogenaamde subsidiesaldo) steeds groter word t .

» de overheadkosten van het bedrijf zijn (in absolute zin en in vergelijking met andere sw-bedrijven) laag De kosten voor huisvest ing, machines en personeel zi jn binnen de EMCO groep erg laag. Er is in de afgelopen ja ren s te rk gesneden in de kos ten, waardoor er nauwel i jks ru imte is voor verdere bespar ingen.

» Er is ruimte voor groei in het aantal detacheringen en begeleid werken

Het teko r t wo rd t veroorzaakt door het aanta l wsw-ers x het ver laagde subs id iebedrag. De dal ing van het subsidiebedrag stopt na 2 0 2 0 , te rw i j l de dal ing van het aantal wsw-e rs wel doorgaat . Dat leidt dus langzaam to t een m inder hoog tekor t .

Het percentage detacher ingen en begeleid werken is in verge l i jk ing met andere sw-bedr i j ven laag. Dat betekent dat er b innen het bedr i j f een potent ieel aan te detacheren mensen is. Gemiddeld leveren deze mensen een hogere opbrengst en lagere kosten. Het verhogen van het aantal detacher ingen en begeleid werken leidt dus to t hogere inkomsten en (op t e r m i j n ) lagere kosten. Ui teraard onder de voorwaarde dat de detacher ingsvergoeding hoger is dan de huidige opbrengst . Een deel van de beschikbaarheid van dergel i jke p lekken zou j e als gemeente zel f kunnen beïnvloeden door middel van social re tu rn .

» Extra werk vanuit gemeenten naar het sw-bedrìjf. Het gunnen van extra werk leidt voor de EMCO to t extra inkomsten . In een kr impscenar io worden hiervan echter snel de grenzen bere ik t : er zi jn immers steeds minder en steeds minder geschikte mensen om het werk ui t te voeren.

Gevolgen voor werk(ge legenhe id) en part ic ipat ie Het a fbouwen van het Wsw-bedr i j f leidt er toe dat er een kleiner bedr i j f komt met m inder werk en minder mensen . De mogel i jkheden om gemeente l i j ke werkzaamheden in te besteden nemen vervo lgens ook af. Dit werk kan worden gegund aan anderen (al dan niet me t inzet van mensen met een beperk ing) . Naast werk dat EMCO van gemeenten kr i jg t , word t er ook werk ui t de mark t geworven . Het gaat daarb i j vaak om werk dat niet door gewone bedr i jven word t u i tgevoerd omda t de opbrengsten lager l iggen dan het m in imumloon (b i j de huidige groep medewerkers tussen de C 3.000 en C 5.000 per persoon) . De kans is groot dat opdrachtgevers deze werkzaamheden bi j andere sociale werkvoorz ien ingen onder zul len brengen (of verp laatsen naar andere landen of reg io 's) . De a fbouw van de sociale werkvoorz ien ing leidt er toe dat het werk dat daar word t u i tgevoerd niet kan worden ingezet voor andere doe lgroepen.

Deskundigheid De mensen die s t raks een beroep doen op de Part ic ipat iewet z i jn degenen die nu aan het werk z i jn bij de EMCO (in het kader van de Wsw) of mensen die aangewezen zi jn op de Wa jong . Aan beide groepen word t door de sociale werkvoorz ien ing werk geboden (als e indstat ion of als tussenstap naar ander w e r k ) . Ook worden mensen ui t de b i js tand get ra ind en gediagnost iceerd in het TDC. Bij het a fbouwen van de sociale werkvoorz ien ing bestaat het risico dat deze deskundigheid ver loren gaat .

Conclusie Wanneer j e de huidige sociale werkvoorz ien ing geen rol geef t bi j de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet zal d i t bedr i j f k r impen en u i te indel i jk ve rdw i jnen . Dit leidt ( in ieder geval de komende j a ren ) to t oplopende exp lo i ta t ie tekor ten . In 2017 gaat het om een bedrag van C 7 mi l joen. Dat loopt de ja ren daarna naar verwacht ing nog op om vanaf 2020 af te nemen . Een deel van het exp lo i ta t ie tekor t (C 1,8 mi l joen) komt over igens wel beschikbaar voor de onders teun ing van werkzoekenden. Het laten k r impen van het bedr i j f leidt to t een a fname van de moge l i j kheden om mensen werkervar ing op te laten doen. Ook is de verwacht ing dat een deel van het werk niet meer in deze regio word t u i tgevoerd . Daarnaast ve rdw i j n t deskundigheid bij de diagnosestel l ing en de begeleid ing van mensen met een beperk ing . En ve rdw i j n t de deskundigheid bij het aanpassen van de werkp lek op een man ier die ervoor zorgt dat mensen me t een beperk ing opt imaal kunnen funct ioneren. Omdat de (kosten voor ) hu isvest ing, machines en personeel niet mee kunnen k r impen met de a fname van het aanta l Sw-werknemers , z i jn de kosten per Wsw-er hoger.

Wanneer we k i jken naar de toekomst ige opgave van de gemeenten bi j de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet, dan kun j e stel len dat de EMCO ervar ing heef t met het bieden van werk aan nieuwe doelgroepen (die bestaan immers u i t mensen die anders in de Wsw en de Wajong terecht zouden zi jn gekomen) , dat zij ervar ing hebben me t het in beeld brengen van potent ië le werknemers en dat zij ervar ing hebben met de begeleiding van mensen op de werkp lek . Zaken die ook in de toekomst nodig z i jn voor de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet. Daarnaast kunnen we stel len dat zij m inder ervar ing hebben met de u i tp laats ing van mensen naar de regul iere a rbe idsmark t (via detacher ing en begeleid w e r k e n ) , hetgeen na 2015 in het kader van de Part ic ipat iewet wel van gemeenten word t gevraagd .

4.2. Opbouwvariant 1: een private uitvoering De u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet kun j e over laten aan de mark t . Dat betekent d a t j e als gemeente een zo beperk t mogel i jke rol speel t bij het bieden van werk en begeleiding aan mensen die behoren to t de doelgroep van de par t ic ipat iewet . Mensen gaan aan het werk bi j regul iere bedr i jven en worden (waar nodig) ook op regul ier werk voorbereid bij deze bedr i j ven . De rol van de gemeenten bestaat vooral ui t het werven van arbeidsplaatsen en werk leerp lekken en het faci l i teren van bedr i j ven bi j het t ra inen en begeleiding van mensen die binnen die bedr i jven aan het werk gaan of er hun vaard igheden on tw ikke len . Onderdeel van de werv ing kunnen ook afspraken zi jn in het kader van social re tu rn , waarb i j gemeenten voorwaarden koppelen aan de u i tvoer ing van gemeente l i j ke opdrachten.

Kenmerken in f rast ructuur Kenmerken van een pr ivate u i tvoer ing zi jn da t :

» Werkp lekken en werk leerp lekken bij regul iere bedr i jven worden georganiseerd » Begeleiding en t ra in ing van medewerkers bij regul iere bedr i jven plaatsv indt » De ondersteuning van medewerkers en bedr i jven zoveel moge l i j k bij pr ivate

par t i jen ( re - in tegra t iebedr i j ven) word t neergelegd » De gemeenten een faci l i terende rol spe len: het bieden van ins t rumenten om

werkgevers te ontzorgen « De gemeenten zorgen voor de werv ing van plaatsen (door middel van een

werkgevers team en door middel van social re turn) « De gemeente l i j ke in f ras t ruc tuur word t a fgebouwd

Gevolgen van deze var ian t Wanneer we de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet zoveel moge l i j k bi j en door bedr i jven laten p laatsv inden, heef t d i t een aantal gevo lgen. Die zet ten we h ieronder kor t op een r i j .

1) Je haalt geen werk uit de markt Het werk d a t j e als gemeente hebt , l a a t j e u i tvoeren door regul iere bedr i jven. Dat betekent dat er meer werk op de mark t word t u i tgevoerd en dat j e gemakke l i j ke r afspraken kunt maken om werkzoekenden (me t een beperk ing) bi j werkgevers te plaatsen.

2) Mensen doen werkervaring op in een werkomgeving waar ze een baan kunnen krijgen Wanneer j e mensen bij regul iere bedr i jven voorbere id t op regul iere banen, worden zij d irect geconf ronteerd met de eisen en verwacht ingen van werkgevers , zodat zij gemakke l i j ke r kunnen doors t romen.

Kleine overheid nodig De dienstver len ing van de gemeenten is beperkt to t bemiddel ing en mon i to r i ng . Moeilijker om voldoende werkervaringsplekken te creëren Wanneer j e vol ledig afhankel i jk bent van regul iere bedr i jven voor het real iseren van werk leerp lekken, is het niet eenvoudig om deze in voldoende omvang te ve rk r i j gen . Werkgevers moeten immers bereid en in staat zi jn om deze p lekken te bieden en te zorgen voor vo ldoende begele id ing. Dat kne lpunt is g ro ter naarmate de s i tuat ie op de arbe idsmark t zwakker is (een ru ime a rbe idsmark t ) . Uit de ervar ingen van de werkgeversadv iseurs to t op heden, b l i j k t da t bedr i jven in beginsel wel bereid zi jn om werk leerp lekken te bieden, maar dat de omvang daarvan vooralsnog ver achterb l i j f t bij het aantal dat wi j nodig denken te hebben. Moeilijker om mensen met grote afstand tot werk te ontwikkelen Om de vaard igheden van mensen me t een grote afstand to t we rk te on tw ikke len , is vaak t i jd en specif ieke deskundigheid nodig . Het is niet reëel omda t van regul iere bedr i jven te v ragen . Bedr i jven zul len in veel geval len niet geneigd z i jn om mensen binnen te halen die nog een aantal basisvaardigheden moeten aanleren of waar extra voorz ien ingen voor nodig z i jn . Dat betekent dat er voo r m inder mensen mogel i jkheden zi jn zich door middel van werk voor te bereiden op werk . En dat de kansen voor mensen die de meeste onders teuning nodig hebben, of die nog niet in staat z i jn om onder product iedruk te we rken , kleiner worden (kans op a f romen) .

Financiën Deze var ian t heeft een aantal f inanciële gevo lgen.

1) Omda t geen gebru ik word t gemaak t van de bestaande Wsw, is er sprake van een exp lo i ta t ie tekor t bij de EMCO conform het afbouwscenar io. Dat be tekent dat er in 2017 sprake is van een exp lo i ta t ie tekor t van C 7 mi l joen.

2) Het lagere aantal werk leerp lekken leidt er toe dat er minder mensen ui t zul len s t romen naar regul ier werk (al dan niet in de v o r m van een garan t iebaan) . Dat b rengt hogere bi js tandslasten me t zich mee.

3) Het lagere aantal werk leerp lekken leidt ertoe dat mensen met een beperk ing onvoorbere id aan de slag gaan bi j regul iere bedr i jven. Dat heeft gevo lgen voo r hun loonwaarde (die lager is) en dus voor de loonkostensubsidie (die dan hoger is) , waardoor de u i tker ingslasten hoger z i j n .

4 ) Het lagere aantal mensen dat kan worden voorbere id op een baan of dat (me t een loonkostensubsid ie) aan het we rk gaat , leidt to t lagere kosten voor par t ic ipat ied ienstver len ing. Een deel van het exp lo i ta t ie tekor t van EMCO kan dan worden gedekt vanu i t het Part ic ipat iebudget .

Conclusie De opbouw van een pr ivate u i tvoer ing doet recht aan het u i tgangspunt van de wet o m zoveel moge l i j k aanslui t ing te zoeken bij de regul iere arbe idsmarkt . Alle inspanningen zi jn erop ger icht om mensen bij regul iere bedr i j ven aan de slag te kr i jgen en hen ook daar zoveel moge l i j k werkervar ing op te laten doen. Wanneer mensen ervar ing opdoen binnen regul iere bedr i j ven, is de doors t roming naar regul iere banen gemakke l i j ke r .

Bedr i jven zul len echter (zeker niet in de huid ige arbe idsmark ts i tua t ie ) niet in s taat z i jn om vo ldoende werk leerp lekken te bieden en de randvoorwaarden te creëren waaronder mensen (me t een beperk ing) zich kunnen on tw ikke len : aangepaste werkp lekken ,

voldoende en ju i s te begele id ing, t i jd en aandacht , Ook zi jn er minder mogel i j kheden o m een goede match te maken . Er zi jn minder (speci f ieke) werkp lekken waar mensen kunnen worden beoordeeld en get ra ind . Het is tens lo t te de vraag of werkgevers bereid zullen z i jn om mensen die zich nog moeten on tw ikke len (en dus nog een beperkte b i jdrage leveren aan de product ie) onder hun hoede te nemen. Daar waar minder p lekken beschikbaar z i j n , kunnen er ook minder mensen aan de slag. Deze var ian t leidt dus to t minder werk .

Gevolg is dat er een beperktere groep kan worden voorbere id op regul ier werk . Er is immers geen in f rast ructuur meer beschikbaar waar mensen (bui ten regul iere bedr i j ven) werkervar ing op kunnen doen. Dat verk le in t de kans op succesvolle p laats ingen. Dit heeft effect op de kosten voor b i js tand.

4.3. Opbouwvariant 2: een publieke uitvoering De Part ic ipat iewet kunnen we u i tvoeren b innen het publ ieke dome in . Onder het publ ieke domein vers taan we in ieder geval de huidige sociale werkvoorz ien ing en de "sociale d ienst" . Mensen worden gediagnost iceerd, begeleid en voorbere id op werk door en binnen publ ieke u i tvoer ingsorganisat ies. Daarnaast bieden we mensen zelf een baan ( in de v o r m van een garant iebaan of in de v o r m van beschut we rk ) . Om di t te kunnen doen beschikken we zelf over werk waarmee mensen werkervar ing op kunnen doen. Voor deze var ian t is het daarom wel van belang dat er vo ldoende werkzaamheden voor deze groepen mensen beschikbaar z i jn . Anders is het voor hen onmoge l i j k om hun vaard igheden te on tw ikke len . Uiteraard is het de bedoel ing dat mensen na af loop van hun periode van werkervar ing aan de slag gaan bij regul iere bedr i jven. Er zal dus ook a l t i jd sprake moeten zi jn van een v o r m van samenwerk ing met regul iere bedr i j ven. Voor mensen met een beperk ing geldt dat zij gedurende dat werk worden begeleid door medewerkers ui t deze publ ieke u i tvoer ingsorganisat ie .

Kenmerken van in f rast ructuur De kenmerken van een publ ieke in f ras t ruc tuur z i j n :

» Er is b innen deze in f rast ructuur werk beschikbaar waarmee de moge l i j kheden van mensen in kaar t te brengen z i jn , waarmee mensen werkervar ing op kunnen doen en waarmee we het arbe idsvermogen van mensen kunt benu t ten ;

» Dat betekent dat er (ook) gemeente l i j ke werkzaamheden ondergebracht worden in deze publ ieke in f ras t ruc tuur

« er wo rd t geen gebru ik gemaak t van mark tpa r t i j en bi j de begeleiding van mensen ( re - in tegra t iebedr i j ven)

Mogel i jke onderdelen Wanneer voor di t scenario word t gekozen, is het nog wel de vraag welke organisat ies en /o f gemeente l i j ke afdel ingen dan deel van u i t maken van de publ ieke u i tvoer ingsorganisat ie . Het l igt voor de hand o m bi j die overweg ing de vo lgende organisat ies en afdel ingen te be t rekken :

» De bestaande u i tvoer ingsorganisat ie voor de Wsw (EMCO) « De bestaande ui tvoer ingsorganisat ies voo r de Wwb (afdel ing Werk 8L Part ic ipat ie

in Emmen en de afdel ing Werk8i Benthe imer in Coevorden) » Het huid ige Buur tsuppor t

Gevolgen van deze var ian t Wanneer we de Part ic ipat iewet u i tvoeren b innen het publ ieke dome in , heeft d i t een aanta l gevo lgen. Die zet ten we hieronder kor t op een r i j .

1) Beschikbaarheid van werkleerplekken voor een brede doelgroep. Binnen een publ ieke in f rast ructuur kun j e als overhe id zelf werk leerp lekken real iseren. Dat be tekent d a t j e als gemeente n iet a fhankel i jk bent van de mogel i j kheden die de regul iere arbe idsmark t b iedt o m mensen werkervar ing op te laten doen.

2) Beschikbaarheid van begeleiding van mensen met (specifieke) beperkingen Binnen een publ ieke in f rast ructuur is deskundigheid beschikbaar om mensen me t een afstand to t werk en mensen me t beperk ingen gedurende hun werk te begeleiden en te on tw ikke len . Dat betekent da t aan mensen een basis meegegeven kan worden waarmee ze vervo lgens op een regul iere plek aan de slag kunnen . Dat verg roo t tevens de kans dat mensen een regul iere baan beginnen met een hogere loonwaarde.

3) Benutten van beschikbare infrastructuur Wanneer de u i tvoer ing p laatsv indt binnen het publ ieke dome in , word t de bestaande in f ras t ruc tuur aan werk , begele id ing, machines en huisvest ing benut . Dat betekent enerz i jds dat werk en deskundigheid behouden bl i jven en anderz i jds dat de gemeente geen kosten hoeft te maken die samengaan met k r imp (sociaal plan en l iqu idat ie : deze kosten zi jn opgenomen in het exp lo i ta t ie tekor t ) . Ook z i jn er meer moge l i j kheden om beschut werk te organiseren of om ondersteuning te bieden aan werkzaamheden in de w i j k / lee fgeb ieden .

4) Voldoende werkzaamheden voor zittende wsw-ers Wanneer de u i tvoer ing p laatsv indt binnen het publ ieke domein en er dus grotere groepen z i jn die aan het werk kunnen, kan er ook sprake z i jn van d i f ferent ia t ie in werkzaamheden en kunnen er meer opdrachten ui t de mark t worden u i tgevoerd . Dat betekent da t er voor de bestaande wsw-doe lg roep ook meer werkzaamheden z i jn en de opbrengsten van huidige wsw-ers op peil b l i j f t .

5) Minder werk op de markt Wanneer er vo ldoende werk georganiseerd moe t worden b innen de publ ieke in f ras t ruc tuur heef t dat als gevolg dat een deel van het werk (het deel dat door de gemeenten wo rd t gegund) niet op de mark t te rech t komt . Gevolg is dat er dus minder werk op de regul iere arbe idsmark t beschikbaar is waar mensen aan de slag kunnen .

6) Minder aansluiting op vaardigheden die bij reguliere bedrijven worden gevraagd Het doel van de inspanningen is om mensen zoveel mogel i j k bij regul iere bedr i jven aan de slag te k r i jgen. Dat betekent da t mensen ook over de vaard igheden moeten beschikken om bij een regul ier bedr i j f inzetbaar te z i jn . Bedr i jven we ten zelf het best welke vaard igheden dat z i jn en wat ze van mensen nodig hebben. Wanneer ze mensen zelf ople iden en begeleiden in hun on tw ikke l ing , worden deze mensen ger icht voorbere id op de funct ies die zij b innen die bedr i jven gaan vervu l len .

7) Benutten van arbeidsvermogen en risico op "insluiting" Wanneer mensen in deze in f rast ructuur aan de slag gaan , leveren zij (gedurende de periode van werkervar ing met behoud van u i tker ing) ook opbrengsten op. Risico h ierb i j is dat vanu i t product ie- of explo i ta t iedoels te l l ingen mensen langer " b i n n e n " worden gehouden dan noodzakel i jk is.

Financiën Deze var ian t heeft een aantal f inanciële gevo lgen :

1) Het exp lo i ta t ie tekor t bij de EMCO word t beperkt to t C 4 mi l joen in 2017. Dat betekent een resul taat dat C 3 mi l joen beter is dan dat bi j het referent iescenar io. Die verbeter ing komt onder andere door de bi jdrage van Emmen aan het TDC (C 1,8 mi l joen) en doordat het a rbe idsvermogen van mensen (die t i jde l i jk werken met behoud van u i tker ing) word t benut . We zi jn er bi j deze berekening vanu i t gegaan dat er 200 werk leerp lekken worden gecreëerd voor mensen die zich voorbere iden op werk elders. Tenslot te z i jn de kosten voor a fbouw lager.

2) De beschikbaarheid van een hoger aanta l werk leerp lekken leidt ertoe dat er meer mensen succesvol ui t zul len s t romen naar regul ier werk (al dan niet in de v o r m van een garant iebaan) . Dat brengt lagere b i js tandslasten met zich mee.

3) Het hogere aantal werk leerp lekken leidt er toe dat mensen met een beperk ing goed voorbere id aan de slag gaan bij regul iere bedr i jven. Dat heef t gevolgen voor hun loonwaarde (die hoger is) en dus voor de loonkostensubsid ie (die dan lager is ) , waardoor de u i tker ingslasten lager z i jn .

Conclusie De opbouw van een publ ieke u i tvoer ingsorganisat ie voor de par t ic ipat iewet past enerz i jds minder bi j de Part ic ipat iewet: doel h iervan is immers om zoveel mogel i j k mensen op de regul iere arbe idsmark t aan de slag te k r i j gen . Anderz i jds kan deze organisat ie op b i jdragen aan de doelen van die wet . Zo is het mogel i j k om een grote groep mensen voor te bereiden op werk in een omgev ing waar in capaci te i ten kunnen worden beoordeeld , waardoor een betere match op de a rbe idsmark t to t stand gebracht kan worden . Mensen die klaar zi jn voor werk bij een regul iere werkgever , kunnen aan bedr i jven worden voorges te ld , zodat bedr i jven passende werknemers kr i jgen. Ook word t de expert ise die binnen de verschi l lende organisat ies in de afgelopen ja ren is opgebouwd in het d iagnost iceren, begeleiden en bemiddelen van mensen benut en word t gebru ik g e m a a k t van de bestaande in f rast ructuur aan werk en werkorgan isat ie .

Dat lever t ook f inanciële voordelen op: de kosten voor a fbouw doen zich niet of m inder voor en het arbe idsvermogen van (een gro te re groep) mensen word t benut . Het verschi l met het afbouwscenar io bedraagt ongeveer C 3 mi l joen, waarb i j een b i jdrage voor t ra in ing , diagnose en begeleiding is opgenomen van C 1,8 m i l j oen .

Daarvoor kunnen naast de genoemde 200 p lekken voor grotere groepen diagnosestel l ingen en t ra in ingen worden u i tgevoerd .

Het beleggen van u i tvoer ing bij een publ ieke organisat ie heeft ook nade len: er wo rd t werk van de gemeente niet aan de mark t gegund , hetgeen be lemmerend kan werken voor de mogel i j kheden om mensen aan bi j regul iere bedr i jven aan de slag te k r i jgen. Ook bestaat er het risico op " i ns lu i t i ng " omda t naast de u i ts t roomdoels te l l ingen ook product ie - en explo i tat iedoelste l l ingen moeten worden gereal iseerd.

5. Var ian ten g e w o g e n Het is n iet eenvoudig om de exacte gevolgen van de drie scenario's in kaar t te brengen. Wel kunnen we een globaal beeld geven van de consequent ies:

-

Exploitatieresultaat EMCO

-C7 miljoen (2017)

C7 miljoen (2017) -C4 miljoen (2017)

Bijstandslasten Neutraal Hoger vanwege minder uitstroom en lagere loonwaarde

Lager vanwege hogere uitstroom en hogere loonwaarde

Participatiebudget Neutraal Lagere kosten voor participatiediensten (minder uitgaven participatiebudget)

Volledig benutten van budget (en deel exploitatie EMCO) voor ondersteuning, dus hogere kosten participatiebudget

Aantal mensen dat kan worden ondersteund

Beperkt Beperkt vanwege grens aan opnamevermogen arbeidsmarkt

Hoog vanwege benutten infrastructuur

Aantal mensen dat in beeld kan worden

Beperkt Beperkt, afhankelijk van aantal en aard

Hoog vanwege het zelf kunnen organiseren

gebracht werkleerplekken op de markt van de plekken Beschikbaarheid hoeveelheid werk

Laag (werk verdwijnt)

Beperkt vanwege grens opnamevermogen arbeidsmarkt

Hoog vanwege benutten werk geworven door EMCO

Kwaliteit werkleerplekken

Laag Deels hoog (sluit aan bij eisen op de arbeidsmarkt), deels laag (specifieke begeleidingsdeskundigheid ontbreekt)

Deels hoog (ontwikkelings­mogelijkheden en deskundige begeleiding) en deels lager (sluit niet altijd aan bij eisen arbeidsmarkt)

Werk vanuit Neutraal Bedrijven krijgen meer werk Deel van het werk gaat gemeente naar de markt

gegund, dus meer regulier werk beschikbaar

naar eigen organisatie, dus niet beschikbaar op reguliere arbeidsmarkt

Wanneer we naar de verschi l lende var ian ten k i jken en deze koppelen aan de verschi l lende opgaven waar we als gemeenten voor s taan, dan kunnen we concluderen da t :

1) Voor de f inanc ië le o p g a v e de publ ieke var ian t beter scoort . Dat k o m t voora l o m d a t de exp lo i ta t ie tekor ten van de EMCO lager z i jn . Verder nemen we aan dat de bi jstandslasten lager zi jn o m d a t we meer invloed hebben op het aantal werkzoekenden dat we voor ( kunnen) bereiden op werk en op de manier waarop we dat doen.

2) Voor de p a r t i c i p a t i e o p g a v e beide var ian ten op onderdelen beter of s lechter scoren. Bij de pr ivate var ian t is er meer regul iere werkge legenheid beschikbaar, o m d a t er gemeente l i j ke opdrachten naar de mark t gaan. Bij de publ ieke var ian t komen de gemeente l i j ke opdrachten meer ten goede aan werkzoekenden me t een beperk ing. Om mensen voor te kunnen bereiden op werk , biedt de pr ivate var ian t

een belangr i jk voordee l : het zorgt voor een betere aanslui t ing op de (vraag van de) a rbe idsmark t . Ook de publ ieke var ian t heef t voorde len : de omvang van het aanta l werkervar ingsp lekken is beter beïnvloedbaar en er is een bredere doelgroep die kan worden ontwikke ld en begele id .

Voor- en nadelen gewogen :

In hoofdstuk 3 hebben we geformuleerd welke doelste l l ingen we wi l len real iseren: » zoveel mogel i jk mensen (me t en zonder beperk ing) op de regul iere a rbe idsmark t

aan het werk k r i j gen ; « een goede aanslu i t ing van vraag en aanbod op de arbe idsmark t real iseren; « de eigen kracht van mensen benu t ten ; « meer mensen worden maatschappel i jk actief.

We hebben hierboven gekeken of we dat het beste kunnen real iseren door de u i tvoer ing grotendeels aan de m a r k t over te laten of door d i t in een publ ieke omgev ing te organiseren. We hebben de voor- en nadelen tegen elkaar afgezet, waarb i j helder word t dat er sprake is van een kunstmat ige scheiding. Het is immers niet zinvol om het óf door de mark t óf door de overheid te ( la ten) organiseren.

Om mensen een plek te bieden op de arbe idsmark t , z i jn we afhankel i jk van de moge l i j kheden die het bedr i j fs leven biedt. We weten echter ook dat de aanslu i t ing tussen vraag en aanbod niet op t imaa l ver loopt . Dat k o m t o m d a t :

» We te maken hebben met groepen werkzoekenden die (nog) niet klaar z i jn voor een baan of die al leen met aanpassingen of onders teun ing aan de slag kunnen.

» Er iets moe t gebeuren met deze groepen om ervoor te zorgen dat werkgevers goede werknemers aan hen hebben: hun moge l i j kheden (en beperk ingen) moeten in beeld gebracht , zi j hebben t ra in ing en werkervar ing en (kor te of langdur iger) begeleid ing nodig. We kunnen niet van werkgevers verwachten dat zij deze act iv i te i ten u i tvoeren.

« Er iets moet gebeuren met werkgevers om ervoor te zorgen dat zij ook kansen bieden aan mensen met een beperking en /o f een wat grotere afstand to t we rk : zi j moe ten worden gest imuleerd om naar andere man ieren te k i jken naar de organisat ie van het werk , zi j moeten soms ex t ra begeleiding bieden of hun werkp lekken aanpassen. Daarbi j moeten zi j ook worden gefaci l i teerd en onders teund .

Onze conclusie: een mix van pr ivaat en publ iek noodzakel i jk Om zoveel moge l i j k mensen kansen te bieden op de arbe idsmark t moeten we op zoek naar een ideale mix van een publ ieke en een pr ivate aanpak. Een mix waar in we opt imaal gebru ik maken van de kansen die regul iere bedr i jven bieden en waar in de gemeenten zorgen voor een aanvul lende en onders teunende d ienstver len ing voor werkzoekenden en werkgevers . En waar in gemeenten zorgen voor een aanvul lende hoeveelheid werk voor groepen mensen die (nog) n iet op de regul iere a rbe idsmark t terecht kan en hierop moet worden voorbere id . In hoofds tuk zes beschr i jven we hoe dat er wa t ons bet re f t ui t moet z ien.

6. O p b o u w v a r i a n t 3: e e n n i e u w e u i t v o e r i n g s o r g a n i s a t i e Hoe komen we to t een ui tvoer ingsorganisat ie waar in we de voordelen van beide scenario's kunnen combineren en we de verschi l lende part ic ipat iedoelen zo goed moge l i j k kunnen realiseren? In d i t hoofdstuk beschr i jven we aan welke voorwaarden deze organisat ie moet vo ldoen, hoe deze eru i t moet zien en hoe we to t deze organisat ie komen .

Hierbi j merken we op dat de gemeenten Borger-Odoorn en Coevorden nog ru imte nodig hebben o m hun eigen a fweg ingen te maken met bet rekk ing to t het inkopen van re-in tegrat ieact iv i te i ten bi j de nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie

6.1. De voo rwaa rden Zoals we u i t de voorgaande hoofdstukken kunnen conc luderen, moe t een nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie aan de volgende voorwaarden vo ldoen :

1 . Samen met werkgevers Onze act iv i te i ten zi jn ger icht op de ontwikke l ing van mensen naar regul ier werk bij regul iere bedr i j ven . Dat wi l len en moeten we dan ook zoveel mogel i j k met werkgevers organiseren. Dat be tekent dat we zoveel mogel i j k gebru ik maken van de moge l i j kheden die werkgevers bieden om mensen werkervar ing op te laten doen. Wij s t imuleren en faci l i teren dat. Het betekent ook dat we werkgevers wi l len bet rekken bij de inhoud en vo rmgev ing van onze d ienstver len ing. Zi j kunnen immers het beste bepalen wa t wi j aan hun toekomst ige werknemers moeten meegeven. Ook kunnen we samen met werkgevers vastste l len of we hen me t andere personele v raags tukken kunnen onders teunen, b i jvoorbeeld ten aanzien van werknemers die vast (dre igen te) lopen. Wat ons bet re f t k r i jgen ze ook een formele rol in de s tur ing van de n ieuwe u i tvoer ingsorganisat ie . Tenslot te d ient er aanslu i t ing te zi jn bij de afspraken die worden gemaak t in de arbe idsmark t reg io en het te vo rmen Werkbedr i j f .

2. De d ienstver len ing moet aanslui ten bij de (vraag op de) a rbe idsmark t De d ienstver len ing van de u i tvoer ingsorganisat ie moe t ger icht zi jn op de vraag op de arbe idsmark t . Door werkgevers een rol te geven bij de nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie kunnen we beter aanslu i ten bij deze v raag . Daarbi j maken we opt imaal gebru ik van de ins t rumenten die ons te r beschikking staan ( loonkostensubsid ies en begeleiding voor mensen me t een beperk ing , scholing en ontw ikke l ing van mensen met een grote afs tand to t werk , handhav ings ins t rumenten) .

3. Benut ten van de beïnv loedingsmogel i jkheden We hebben als gemeenten mogel i jkheden om invloed ui t te oefenen op het personeelsbeleid van bedr i j ven . Door middel van social re turn kunnen we ervoor zorgen dat specif ieke groepen werkzoekenden een kans kr i jgen op de arbe idsmark t . Die mogel i j kheden moeten we opt imaal (maar wel in samenspraak met bedr i j ven) benu t ten .

4 . Er moeten vo ldoende mogel i j kheden zi jn om mensen voor te bereiden op werk Om mensen voor te kunnen bereiden op werk , moet er ook werk beschikbaar zi jn waar in werkzoekenden hun vaard igheden kunnen on tw ikke len en werkervar ing op kunnen doen . Gezien de kenmerken van de doelgroep en de (beperk te ) moge l i j kheden op de a rbe idsmark t is een aanvul lende hoeveelheid werk nod ig . Die hoeveelheid werk is zo

klein moge l i j k : we wi l len immers dat mensen zoveel mogel i jk bij regul iere werkgevers op werk worden voorbere id . Tegel i j ker t i jd moet de omvang niet te beperk t z i j n : er z i jn en bl i jven groepen werkzoekenden die nog stappen moeten zet ten voorda t zij op de a rbe idsmark t terecht kunnen .

5. Er moet vo ldoende werk beschikbaar z i jn voor mensen in de bestaande Wsw De ins t room in de Wsw stopt , maar voor de bestaande Wsw-ers z i jn gemeenten nog lange t i jd verantwoorde l i j k voor het bieden van werk. Ook deze groep wi l len we zoveel moge l i j k aan het werk laten gaan bi j regul iere bedr i jven. We weten echter da t de moge l i j kheden hiervoor beperkt z i j n . Het opnamevermogen op de a rbe idsmark t is immers ger ing en de concurrent ie tussen verschi l lende groepen werkzoekenden neemt als gevolg van de Part ic ipat iewet al leen maar toe .

6. De u i tvoer ing moet zo goed en goedkoop mogel i jk z i jn Dat betekent dat we eisen stel len aan de kwal i te i t en de ef fect iv i te i t van de d ienstver len ing (aan werkzoekenden en werkgevers ) , dat we goed k i jken naar de kosten en opbrengsten van het werk dat we u i tvoeren en dat we dubbe l ingen in de u i tvoer ing zoveel mogel i jk wi l len reduceren.

6.2. De n ieuwe u i t voer ingsorgan isa t ie De d ienstver len ing die een derge l i jke organisat ie moet bieden hebben we beschreven in hoofds tuk 3. Het gaat daarb i j o m :

1) Werkgeversdienstverlening Het ondersteunen en faci l i teren van werkgevers bij het in d ienst nemen van werkzoekenden (me t beperk ingen) en het oplossen van a rbe idsmark tv raags tukken . Deze werkgeversd ienstver len ing v ind t over igens plaats in nauwe samenwerk ing met andere part i jen in de arbe idsmark t reg io en (voor mensen me t een beperk ing) b innen het regionale Werkbedr i j f .

2) Dienstverlening voor werkzoekenden Het bieden van onders teun ing aan werkzoekenden bij het voorbere iden op, het v inden van en het behouden van werk . Daar hoort ook s t imu leren (en verp l ichten) van werkzoekenden bij om werk te zoeken en werk te v inden . Evenals het s t imuleren om (samen me t onderwi js inste l l ingen) de kwal i f icat ies te verhogen.

3) Bemiddeling Het bemiddelen (match ing) tussen werkzoekenden en werkgevers . Daar hoor t ook bij dat de (moge l i j kheden en vaard igheden van) werkzoekenden goed in beeld z i jn .

4) Extra werk Het realiseren van aanvul lend werk voor mensen die zich moeten voorbere iden op werk en/o f voor mensen die nu nog gebru ik maken van de sociale werkvoorz ien ing .

De hu id ige s i tua t ie Op d i t m o m e n t v inden deze taken en diensten vanui t verschi l lende organisat ies p laats: voor de Wsw-doelgroep gebeur t d i t voor de dr ie gemeenten door de gemeenschappel i jke regel ing de EMCO-groep, voor de groep b i js tandsgerecht igden door de afdel ingen Werk Ŭ Part ic ipat ie van de gemeente Emmen. Deze afdel ingen voeren ook de re- in tegra t ie taken voor Borger-Odoorn ui t en de i nkomenstaken voor Borger-Odoorn en Coevorden. Coevorden voer t haar eigen re - in tegra t ie taken uit. Daarnaast werken EMCO en Werk 8i

Part ic ipat ie op onderdelen (voor bi js tandsgerecht igden) samen in het Tra in ings­ en d iagnosecent rum (TDC).

Figuur 1 Huid ige u i tvoer ing

TE»

MM mĚÊĒĚM •bieden van werk aan 1600 Wsw­ers (waarvan ongeveer eenderde in een beschutte werkomgeving)

•met de primaire focus op de bedrijfsvoering

•en secundaire focus op re­

ïntegratie •in opdracht van en in samenwerking met Werk S Participatie uitvoering aan TDC (voor bijstandsgerechtigden)

•in de vorm van een Gemeenschappelijke Regeling

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^

•Begeleiding van de vier verschillende doelgroepen (zelfredzaam, te ontwikkelen tot WML+, arbeidsvermogen 30­10096 WML, participatie)

•Werkgeversdienstverlening (met UWV)

•Intake, claimbeoordelingen uitkeringsverstrekking

•Handhaving •Fungeert als gastheer voor Borger­Odoorn (inkomen en re­integratie) en Coevorden (inkomen)

•Is opdrachtgever en partner van EMCO groep voor het TDC

L

' ** t ,)f\ 1 ' • I I I É H I I . '*mm •Begeleiding van mensen met een beperking die een uitkering hebben op grond van de Wajong

•Werkgeversdienstverlening (met gemeente)

•Is opdrachtgever van EMCO voor een groep Wajongeren

V e r a n d e r i n g e n in d o e l g r o e p e n en doe ls te l l ing Met de komst van de Part ic ipat iewet neemt de groep werkzoekenden waarvoor de gemeente verantwoorde l i j k is in omvang toe . Er komen mensen in de bi js tand die anders in de Wsw of de Wajong te recht zouden zi jn gekomen. Dit zi jn vr i jwe l al lemaal mensen met een arbe idsbeperk ing. Vervolgens is onze opdracht om zoveel mogel i j k werkzoekenden (ook degenen met een beperk ing) bij regul iere bedr i jven aan de slag te k r i j gen : naast de bestaande bi js tandsgerecht igden ook de nieuwe doelgroepen en zoveel moge l i j k van de bestaande Wsw­ers . We hebben geconstateerd dat we hiervoor een werk lee romgev ing nodig hebben waar in werkgevers worden onders teund, werkzoekenden begeleid en ontw ikke ld en waar in werk geboden word t om dat te real iseren. Dat betekent dat een nieuwe organisat ie een werk leerbedr i j f moet zi jn voor de groep werkzoekenden die in staat is om (op t e rm i j n ) op de arbe idsmark t aan de slag te gaan . Daarnaast (of daarb innen) is er een organisat ie(onderdeel ) dat ui tvoer ing geef t aan werk en arbe idsmat ige dagbesteding voor mensen met een lage loonwaarde die niet in staat zi jn om op de regul iere arbe idsmark t te werken en/o f mensen die aangewezen zi jn op andere vo rmen van part ic ipat ie of act iv i te i ten die dagst ruc tuur bieden (en /o f mante lzorgers ont las ten) . Die doelgroep bestaat uit bestaande Wsw­ers die in een beschut te werkomgev ing werken , ui t mensen die nu gebru ik maken van arbe idsmat ige dagbested ing en uit mensen die op een andere manier maatschappel i jk geact iveerd worden .

Figuur 2 doe lg roepen per organ isa t ie (onderdee l )

1 I 1!! I ­I ­1, ''. !

W E R K L E E R -

BEDRIJF

Wsw­ers die niet in een beschutte omgeving aan de slag zijn (bijvoorbeeld groep, horeca en bouw) en een loonwaarde hebben tussen de 40­80

o

7o

Zelfredders1 1

Ontwikkelbaar tot WML+

Ontwikkelbaar tot 30­80

o

7o WML

BESCHUT W E R K / W E R K IN DE WIJK

Wsw­ers in beschut werk (bijvoorbeeld inpakken en assemblage)

Gering of geen arbeidsvermogen ^ 30

0

7o), participatie

Arbeidsmatige dagbesteding

Deze groepen lopen nu door de verschi l lende organisat ies heen. In de nieuwe organisat ie wil len we focus aanbrengen: één organisat ie(onderdeel ) ger icht op de arbe idsmark t en één organisat ie(onderdeel ) ger icht op beschut werk , dagbesteding en part ic ipat ie in de wi jk . Daarnaast is er een organisat ie(onderdeel ) waar de over ige taken op het gebied van werk en i nkomen worden u i tgevoerd . We noemen dat het "Service center" .

Concreet ziet dat er dan als vo lg t ui t :

Figuur 3 n ieuwe u i tvoer ing

jmjÊĒ

« P ŕ ' HHBR

1 89HBHİ HHBH B9HHH HBB

Sr» • 1 •HHH| ? p p

mm • B H • t i l

,; ľwSSĨÏÍ 1 1 1

l"lf!HW

«•ï i

m i

1 1 Voor de zelfredders geldt dat zij op een beperkte hoeveelheid dienstverlening een beroep kunnen doen (bijvoorbeeld sollicitatietraining of banenmarkten), en dus geen gebruik zullen maken van de werkleeractiviteiten.

In de n ieuwe u i tvoer ingsorganisat ie worden taken belegd die nu nog door de huidige EMCO en de afdel ingen Werk 81 Part icipatie van de gemeente Emmen worden u i tgevoerd .

E e n n i e u w e o p d r a c h t Deze nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie is een op ( regul ier ) werk ger ichte organisat ie met een bedr i j fsmat ige focus die als opdracht kr i jg t o m :

« Samen met werkgevers te komen to t een d ienstver len ingspakket voor de faci l i ter ing van werkgevers en de onders teuning en ontw ikke l ing van werkzoekenden

« De zel f redzaamheid van werkzoekenden en daarmee hun kansen op werk vergroo t » Waar nodig werkzoekenden te begeleiden b i j , te on tw ikke len naar en bemiddelen

naar regul ier w e r k ; » Mensen met een arbeidsbeperk ing voor te bereiden op, te on tw ikke len naar en te

begeleiden op garant iebanen « Zoveel mogel i jk mensen in de huidige Wsw door middel van detacher ing of

begeleid werken plaatsen bij regul iere werkgevers en voor de over ige groepen werk bl i jven organiseren

» Ervoor te zorgen da t : o De moge l i j kheden van werkzoekenden voor tdu rend in beeld z i jn o Zi j over een goed netwerk van werkgevers en brancheorganisat ies beschikt o Er vo ldoende (aanvul lend) werk beschikbaar is o Zi j nauw samenwerk t met gemeen ten , werkgevers , werknemers ,

onderwi js inste l l ingen en UWV binnen de arbe idsmark t reg io « Ervoor te zorgen dat de act iv i te i ten b i jdragen aan part ic ipat iedoelen en aan

f inanciële doe len, waarb i j het bedr i j fsresul taat en de ef fecten van de inspanningen op het inkomensbudget in samenhang worden gepresenteerd .

6.3. Naar een effectievere uitvoeringsorganisatie Een nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie is wa t ons bet re f t een goed an twoord op de v raags tukken waar we als gemeenten voor s taan . We zorgen ervoor dat alle groepen die zich voorbere iden op werk vanu i t één organisat ie worden begeleid en onders teund. Daarmee voorkomen we concurrent ie tussen doe lgroepen, zorgen we voor één aanspreekpunt voor werkgevers en benut ten we de deskundigheden en in f ras t ruc tuur van de bet rokken organisat ies op t imaa l . Het gaa t dan b i jvoorbeeld om kennis om mensen met een beperk ing aan het werk te kr i jgen en te houden (en de werkp lekken daarop aan te passen) , om mensen in beeld te brengen en te act iveren en om re-in tegrat ieverp l ich t ingen te handhaven. Maar het gaat ook om het kunnen organiseren en werven van werk .

We zorgen er met deze u i tvoer ingsorganisat ie voor dat we beter gebru ik maken van de moge l i j kheden van de mark t . Enerzi jds door de d ienstver len ing voor werkgevers te verbe teren en anderz i jds door eigen opdrachten in toenemende mate aan de mark t te gunnen . Dat laatste doen we over igens stapsgewi js en al leen wanneer d i t een b i jdrage lever t aan de werkge legenheid van mensen m e t een beperk ing (of een afstand to t de a rbe idsmark t ) . Dit kan ook in de v o r m van nauwere samenwerk ing tussen het werk leerbedr i j f en pr ivate par t i jen .

De benut t ing van de bestaande in f rast ructuur zorgt ook voor een f inancieel gunst iger u i tgangss i tuat ie . De inkomsten voor de Wsw-doelgroep b l i jven bestaan, het a rbe idsvermogen van mensen in de b i js tand kan ( t i jde l i j k ) worden benut en de f r ic t iekosten (als gevolg van k r imp) bl i jven beperkt . Dat geef t de mogel i jkhe id om de

huid ige Wsw-organisat ie op een natuur l i j ke manier te laten k r impen , dus zonder ext ra kosten en zonder dat opdrachtgevers te maken kr i jgen met een gebrek aan cont inuï te i t in het ui t te voeren werk .

Ook zorgen we er in een periode van een ru ime arbe idsmark t voor dat er extra werk gegenereerd kan bl i jven worden voor mensen die t i jde l i j k nog niet regul ier aan de slag kunnen .

De scheiding tussen het werk leerbedr i j f en het beschut werk zorgt ervoor dat we v o r m e n van beschut werk kunnen combineren met (arbe idsmat ige) dagbesteding en andere v o r m e n van part ic ipat ie. Dat maak t in tegrat ie met verschi l lende part ic ipat ieact iv i te i ten in de w i j k mogel i jk , hetzi j vanu i t het beschut bedr i j f hetz i j vanu i t een andere organisat ie.

7. Te b e a n t w o o r d e n v r a g e n e n a d v i e s

7.1. Te bean twoorden v ragen Om te komen to t een def in i t ieve n ieuwe u i tvoer ingsorganisat ie , moeten we nog een aantal s tappen zetten en een aantal keuzes m a k e n . Die zet ten we h ieronder op een r i j

1 D e keuze voor beschut werk als voorziening De gemeen ten kunnen zelf bepalen of en in welke mate we invul l ing geven aan de voorz ien ing beschut werk . Gezien het fe i t dat d i t voor groepen werkzoekenden me t een arbe idsbeperk ing en een lage product iv i te i t de enige manier is om betaald werk te kr i jgen en deze voorz iening de gemeente de mogel i jkhe id biedt om di rect ex t ra werkge legenhe id te creëren, l igt het in de rede om dit op t imaal te benu t ten . De exacte omvang kan het beste worden bepaald wanneer de exacte omvang van de beschikbare budget ten bekend z i jn .

2. De keuze voor een uitvoeringsorganisatie beschut werk Met de keuze voor een nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie hangt samen dat we een keuze moeten maken om de ui tvoer ing van beschut w e r k apar t te organiseren of geïn tegreerd met de werk leeract iv i te i ten uit te voeren. Een voordeel van het apar t organiseren is da t er sprake kan zi jn van een grotere focus op de afzonder l i jke doelen van beide organisat ies of organisat ieonderdelen. Een nadeel is dat er een organisat ie word t gevo rmd waar st ructureel geld bij moet . Dat heef t ef fect op het imago van het bedr i j f en de medewerkers die daarb innen werkzaam z i j n . Een voordeel van een geïntegreerde u i tvoer ing is dat het mogel i jkheden biedt o m beschut te medewerkers en andere medewerkers gezamenl i jk act iv i te i ten u i t te laten voeren, waarb i j de eerste groep zich "op kan t r e k k e n " aan de tweede.

Een apar te organisat ie van de werksoor ten kan tens lot te in de rede l iggen wanneer de gemeen ten ervoor kiezen om beschut werk wél en andere vo rmen van werken en leren níet gezamen l i j k uit te voeren. Een dergel i jke oplossing is ook gekozen in de not i t ie die in 2012 door de colleges is vastgeste ld .

Naast het al dan niet in tegreren me t act iv i te i ten van het werk leerbedr i j f l igt ook de keuze voor of er sprake moet zi jn van in tegrat ie me t act iv i te i ten op het gebied van par t ic ipat ie en (a rbe idsmat ige) dagbested ing.

3. De keuze voor een werkleerbedrijf Met de keuze voor een nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie hangt samen dat we de keuze moeten maken voor de vo rm ing van een werk leerbedr i j f en de vraag of deze apar t of geïntegreerd met beschut werk moet worden vo rmgegeven .

4. De vormgeving van de nieuwe uitvoeringsorganisatie Met de keuze voor de nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie(s) hangt ook de vraag samen w a t de ju r id ische v o r m word t waar in deze wo rd t gego ten . Op di t momen t worden de taken u i tgevoerd door een Gemeenschappel i jke Regel ingen en gemeente l i j ke a fde l ingen. Hierin spelen v raags tukken als de s tu r ingsmoge l i j kheden en de ru imte voor bedr i j fsvoer ing een be langr i j ke ro l .

5. De rol van de gemeenten Ook de rol die gemeenten wi l len spelen ten opzichte van de nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie , is hier in van belang. Wil len gemeenten als regisseur op t reden , als opdrachtgever of zelf een rol spelen in de u i tvoer ing van de d ienstver len ing.

Voor de gemeenten Borger-Odoorn en Coevorden geldt dat zij deels eigen keuzes m a k e n :

» De gemeente Coevorden wi l ru imte houden om eigen keuzes te kunnen maken ten aanzien van de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet en de daarb i j behorende taken . Deze keuzes kr i jgen hun u i twerk ing in het imp lementa t iep lan .

» De gemeente Borger-Odoorn s t reef t ernaar dat zij in het kader van de integrale aanpak van de drie decentral isat ies om hun burgers zo dicht moge l i j k bij huis zoveel als moge l i j k maatwerk te b ieden. Dat kan gevolgen hebben voor de man ier waarop Borger-Odoorn di t wil organiseren en zal zi jn u i twerk ing v inden in het imp lementa t iep lan .

6. De rol van andere organisatieonderdelen In de afgelopen per iode is er een aantal organisat ies of organisat ieonderdelen genoemd dat moge l i j k een rol zou kunnen spelen bij de u i tvoer ing van de doelen van de Part ic ipat iewet. Het gaat daarbi j o m :

» De afdel ing Dorpen en Wi jken van de gemeente Emmen « Buur tsuppor t » Een werk leeract iv i te i t in het groen in Borger-Odoorn » De Benthe imer in Coevorden

We stel len voor om deze onderdelen terug te laten komen in het imp lementa t iep lan dat we hierna zullen voors te l len .

Daarbi j zi j opgemerk t da t het doelgroepenbele id van de gemeente Emmen op d i t m o m e n t word t her i jk t . Uit d i t n ieuwe beleidskader vo lg t mede welke rol de genoemde organisat ies ui t de gemeente Emmen zouden kunnen vervu l len bij de u i tvoer ing van de Part ic ipat iewet.

7. Social return Om de mogel i jkheden op de mark t beter te benu t ten , is het van groot belang om te zorgen voor een social re turn beleid dat werkgevers s t imu leer t (of verp l ich t ) om mensen me t een arbeidsbeperk ing in dienst te nemen . Al leen dan kunnen we immers op een veran twoorde manier de hoeveelheid werk b innen de publ ieke sector ve rm inderen . Het l igt dus in de rede om tege l i j ker t i jd met (of als onderdeel van) het opstel len van het imp lementa t iep lan voor de nieuwe u i tvoer ingsorganisat ie het social re turn beleid te her i j ken .

7.2. Advies Wij adviseren het college van Emmen de vo lgende beslui ten te nemen :

1) Kom to t een n ieuwe u i tvoer ingsorganisat ie of organisat ies, waarb innen in ieder geva l :

a. Een werk leerbedr i j f word t gevormd waarb innen ( in nauwe samenwerk ing me t bedr i j ven) u i tvoer ing word t gegeven aan d ienstver len ing aan

werkgevers , werkzoekenden en waarb innen een aanvul lende hoeveelheid werk wo rd t georganiseerd voor bestaande Wsw-ers en voor de on tw ikke l ing van werkzoekenden;

b. Beschut werk word t georganiseerd waarb innen u i tvoer ing word t gegeven aan de n ieuwe voorziening beschut we rk en aan beschutte werkge legenheid binnen de huid ige groep Wsw-ers en waar in een verb ind ing word t gemaakt met de u i tvoer ing van part ic ipat ieact iv i te i ten en arbe idsmat ige dagbesteding in de lee fgeb ieden/wi jken van de afzonder l i jke g e m e e n t e n ;

2) Stel daar toe (vóór 1 januar i 2015) een imp lementa t iep lan op waar in word t vas tge legd :

a. Hoe de organisat ie erui t z iet ; b. Welke s tappen moeten worden gezet om to t deze nieuwe organisat ie te

komen en hoe (onderdelen van) bestaande organisat ies hierin worden o p g e n o m e n ;

c. Wat de ju r id ische vormgev ing moet z i j n ; betrek hierbi j expl iciet wa t de gevo lgen zi jn voor de GR EMCO-groep;

d. Hoe de governance erui t moet z ien ; betrek daarb i j expl ic iet de wi jze waarop de gemeente de regie op de u i tvoer ing kan vormgev ing (me t inachtneming van de wet te l i jke taken die de gemeente daarin heef t )

e. Wat de f inanciële gevolgen z i j n ; f. Wat de gevolgen zi jn voor personeel , organisat ie en hu isvest ing;

In het imp lementa t iep lan word t samen met de gemeenten Borger-Odoorn en Coevorden u i td rukke l i j k sti l gestaan bij de wi jze waarop het e.a. z i jn u i twerk ing dient te k r i jgen.

3) Stel daar toe (vóór 1 ju l i 2014) een plan van aanpak op waar in wordt vastgelegd welke inzet van personen en middelen nodig is om het implementat iep lan op te kunnen stel len en waar in een t i jdpad wo rd t voorgeste ld waarb innen de te benoemen mi j lpa len moeten worden behaald .

B i j l a g e : b e r e k e n i n g e n g a r a n t i e b a n e n

In deze bi j lage laten we zien wat globaal de f inanciële gevolgen zi jn voor de gemeente wanneer mensen (me t een beperk ing) met het nieuwe i ns t rument loonkostensubsid ie aan het werk gaan. Deze kosten bestaan voor de gemeente uit loonkostensubsidies, kosten voor begeleiding en kosten voor de (u i tvoer ing van de) loonwaardebepal ing. De ui tvoer ingskosten (omda t mensen behoren t o t de groep bi js tandsgerecht igden) en de kosten voor acquisit ie en bemiddel ing laten we hier buiten beschouwing. Bij de berekeningen baseren we ons grotendeels op een onderzoek van Capeladvies.

Variant 1: garantiebaan bij een reguliere werkgever (loonwaarde 500

Zo)

loonkostensubsidies C 11.400 Inkomensbudget loonwaardebepal ingen C 1.000 P­budget of ui tvoer ing No r isk polis C 1.000 P­budget Begeleiding C 3.000 P­budget

Voor de gemeenten zi jn de kosten van deze baan C 5.000 bovenop de loonkostensubsidie die uit het bi js tandsbudget kan worden betaald. Daar staat een opbrengst tegenover vanwege het fei t dat er geen ui tker ing meer hoef t te worden betaald. De hoogte van dat bedrag is afhankel i jk van de leefsi tuat ie van degene die aan het werk gaat.

Deze kosten zi jn hoger wanneer mensen niet rechtstreeks bij werkgevers in dienst t r eden , maar via een detacher ingsconstruct ie aan de slag gaan. De ervar ing (onder andere binnen de Wsw) leert dat werkgevers eerder bereid zi jn mensen in dienst te nemen wanneer het formele werkgeverschap elders l igt. De kans is aanzienl i jk dat mensen die op deze manier aan het werk gaan , gaan meetel len bij het aantal garant iebanen (en di t dus een reële mogel i jkhe id word t ) . Wanneer de kosten van de detacher ing voor rekening van de gemeente k o m e n , komen we als gemeente een bedrag van bi jna C 5.000 tekor t ( tenzi j we in staat zi jn om een hogere in leenvergoeding te real iseren).

Variant 2: garantiebaan via een detachering (loonwaarde 50o

Zo)

—HwwAil I Iļiíilii»!"! Loonkosten C 23.000 Overhead detacher ing e 4.000 Loonkostensubsidie C 11.400 i ­budget Begeleiding C 3.000 C 3.000 p­budget Loonwaarde en no risk C 2.000 C 2.000 p­budget

In leenvergoeding C 11.000 Extra nodig C 4.600

Wanneer we mensen binnen onze eigen i n f r as t r uc tuu rwe rk bieden, en we dus als werkgever optreden voor mensen met een beperk ing , worden de loonkosten en de overhead niet gedekt door de loonkosten­ en begeleidingssubsidie. Dat betekent dat wanneer we zelf garant iebanen gaan bieden, daar (ne t als bij andere werkgevers) ext ra kosten aan verbonden z i jn .

Variant 3: garantiebaan binnen de gemeente (loonwaarde 500

Zo)

Loonkosten C 23.000 Begeleid ingskosten C 8.500 Loonkostensubsid ie C 11.400 i ­budget Begeleiding C 3.000 C 3.000 p­budget Loonwaarde en no risk C 2.000 C 2.000 p­budget Opbrengst uit werk C 16.000 Extra nodig C 4.100

Wanneer j e ervoor kiest om mensen binnen de bestaande Wsw­ in f ras t ruc tuur te plaatsen, kun j e zeggen dat de kosten voor begeleiding ger inger zi jn (is deels onderdeel van het werk dat word t ui tgevoerd) en dat de opbrengsten gemidde ld genomen lager zi jn dan 50

o

7o van het min imumloon .

Variant 3a: garantiebaan binnen de bestaande infrastructuur (loonwaarde 500

Zo)

Loonkosten C 23.000 Begeleid ingskosten C 8.000 Loonkostensubsid ie C 11.400 i ­budget Begeleiding C 2.000 C 3.000 p­budget Loonwaarde en no risk C 2.000 C 2.000 p­budget Opbrengst uit werk C 10.000 Extra nodig C 8.600

Wanneer we mensen (gedurende een bepaalde periode) werkervar ing op laten doen ter voorbere id ing op het werk bij een regul iere werkgever , kunnen we da t op twee manieren doen : bi j een werkgever zelf of binnen onze eigen in f rast ructuur . Wanneer we mensen bij een werkgever werkervar ing op la ten doen, zien de kosten er voor de gemeenten als vo lg t u i t :

Variant 4: werkervaring (met behoud van uitkering) bi] werkgever

U B " u i tker ing C 15.000 I nkomensbudge t loonkostensubsid ies C 0 loonwaardebepal ingen C 1.000 P­budget of ui tvoer ing No r isk polis C 0 Begeleiding C 3.000 P­budget

Naast de ui tker ing gaat het dus o m kosten voor loonwaardebepal ingen en begele id ing. Wanneer we hen binnen de in f ras t ruc tuur aan de slag laten gaan, zien de kosten en opbrengsten er als vo lg t u i t :

Variant 5: werkervaring (met behoud van uitkering) binnen bestaande infrastructuur

WLUúllmWĒå Uitker ing C 15.000 e 15.000 I nkomensbudge t Begeleid ingskosten C 8.000 loonwaardebepal ing C 1.000 Loonkostensubsid ie C 0 Begeleiding C 2.000 C 2.000 Opbrengst uit werk C 9.000 Resteert + C O

Bij deze var ian t komen de opbrengsten uļ t het werk ten goede aan de eigen in f ras t ruc tuur , waardoor er een posit ief resul taat gereal iseerd word t .

Bij Beschut werk geldt dat het voor de hand l igt dat het gaat om banen waarb i j mensen niet in dienst zi jn bij een regul iere werkgever . Dat betekent d a t j e als gemeente zelf de organisat iekosten voor j e rekening neemt . We gaan er bij beschut werk van ui t dat mensen niet hun vol ledige loonwaarde kunnen benut ten omda t met het werk dat word t ui tgevoerd (ook niet door mensen met lOCP/o loonwaarde) een opbrengst te r hoogte van het m i n i m u m l o o n kan worden gereal iseerd. Gevolg is dat de kosten van beschut werk hoger zi jn dan de opbrengsten.

Variant 6: beschut werk binnen bestaande infrastructuur

LŰ ľ l J J & J l i à

Loonkosten ( m i n i m u m l o o n ) : C 23.000 Begeleidingssubsidie: C 8.500 Organ isa t iekosten: C 8.000 Loonkostensubsid ie: C 16.000

I n koms ten ui t werk : C 3.000 Totaal C 31 .000 Totaal C 27.500

3