PAPIEREN ONTWIKKELINGSHULP

Leeuwarderstudenten

gaan aan debloedtap

Pag. 18

De zon schijntlanger en feller.

Vooral in mei Pag. 8

‘Niet de consumentmaar de dierhoudermoet kneuzingen bijkuikens voorkomen’Pag. 9

#25

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 3E JAARGANG/ 23 APRIL 2009

RESOURCE

PAG. 10

PAPIERENONTWIKKELINGSHULP

Resource 0325 1-3 en 10-11 22-04-2009 16:50 Pagina 1

POSTBrieven kunnen worden gericht [email protected]. Brieven dienenniet langer te zijn dan 400 woorden.

2

nechin Thfousanhaty hideYeputinthThtewewaopbyanroapexWeousuhimstanoIt apusude‘scwhtadoWleate

HR

VERDIENEN AANVRIJHEIDAls omwonende van Ceres kan ik eenglimlach niet onderdrukken als ik dewoorden van president Willem Selen leesop de achterpagina van Resource 24: ‘Wijals vereniging vinden dat vrijheid niet ietsvanzelfsprekends is en zijn dan ook trotsdat wij een monument dat dit universelebegrip onderstreept, een plek op ons ter-rein mogen bieden’. De tien meter hogezuil komt namelijk op een stukje stoepdat al jaren tot de openbare ruimte be-hoort, buiten de tuin van Ceres. Ceres laatzich hier door de gemeente goed voor be-talen. Dat plaatst de hoogdravende woordenover vrijheid in een iets ander daglicht.Als je vrijheid werkelijk zo belangrijk vindt,dan heb je daar wat voor over en laat je jeer niet voor betalen. Of dan besteed je deinkomsten aan een goed doel dat metvrijheid te maken heeft. / Jelte Zeilstra,Wageningen

RANDSTAD-WAGENINGENDe mooie Opinie getiteld ‘Verlies’ van Gabyvan Caulil (Resource 24 van 16 april), istoch wat eenzijdig. Als twee hoogleraren(n = 2) naar de Randstad vertrekken en jeconcludeert dan dat Wageningen in hetnadeel is, getuigt dat niet van journalistie-ke hoor en wederhoor. Ik kom uit de Rand-stad, heb er mijn hele scholing gehad. Opeen uitstap naar Amerika na, heb ik er al-tijd gewoond en gewerkt, voordat ik tienjaar geleden naar Wageningen kwam. Ikheb het hier prima naar mijn zin. En dan mijn vrouw, die haar hele leven inLeiden heeft gewoond, letteren doceertaan de Leidse Universiteit, en vijf jaar ge-leden naar hier is verhuisd, wat toch eengang naar de intellectuele woestijn lijkt.Als ik eens voorzichtig opper dat terug-keer naar de Randstad toch misschienwel aardig zou zijn, krijg ik een duidelijkantwoord: ‘Dan ga je maar alleen, mij krij-gen ze hier niet meer weg’. En ze heeft ui-teraard gelijk. Dit is wederhoor (n = 2): Randstad – Wa-geningen is tot nu toe gelijkspel. / PietBoonekamp, manager Business UnitBiointeracties & Plantgezondheid

AN ECO-ORION:GALAXIES AWAY?Orion – a major constellation, easily loca-ted by the three stars that make up Ori-on’s belt, and coming soon to a campus

Ik zit tegenwoordig ook in het manage-ment. Een nieuwe uitdaging, helemaal tegek. Er gaat echt een wereld voor je open.Als je eenmaal in het circuit zit dan wordje overspoeld met e-mails en folders voormanagementboeken, tijdschriften, cur-sussen en persoonlijke coaching op maat.Duizend-en-één mogelijkheden om ma-nagementcapaciteiten optimaal te ont-wikkelen en jezelf ten volle te ontplooien.En niet alleen jezelf, maar natuurlijk ookje mensen.In mijn geval zijn ‘mijn mensen’ mijnhond. Een echte jachthond. ‘In potentieeen harde werker maar heeft veel bewe-ging en aansturing nodig’, staat er in derasbeschrijving. Bepaald geen makkie

dus. Een extra complicatie is dat mijnjachthond is gehuisvest in ons kleine rij-tjeshuis met een druk gezin, een kat, eenparkiet, een hok vol hele leuke konijntjesen enkele paartjes handtamme witte sier-duiven die vredelievend en naïef losvlie-gen in de idyllische achtertuin. Voor de op-timale ontplooiing van mijn geboren jagerschiet Martin Gaus dus echt tekort enmoet er hoger management gevoerd wor-den.Voor het voeren van dit hoger manage-ment leer ik veel van alle managers opmijn werk. Weliswaar zijn de managers bijWageningen UR niet altijd goed zichtbaar,zoals in de vorige Resource werd bericht,toch zorgen ze er wel voor dat ik als on-

derzoeker niet mijn eigen droomonder-zoek najaag, maar dat ik marktgerichtwerk. Het gaat er niet om wat ik wil, maarwat de klant wil.Dus als mijn geestdriftig kwispelende me-dewerker weer met zijn tong ver uit de bekvoor het konijnenhok staat te kwijlen, dankijk ik als een echte manager schier on-zichtbaar mee op de achtergrond. Ik bende baas. En hij is braaf, zolang ie Flap-pie’s vriendje is, tenminste. Dat moet im-mers zijn nieuwe intrinsieke marktgerich-te motivatie zijn. Peuter dat maar eensaan zijn primitieve verstand. Dat is hardwerken voor een jachthond. En voor mijals manager. ‘Af! En niet happen naar debaas.’ / Marco Hoffman

HOFFMANHOGER MANAGEMENT

Henk van Ruitenbeek

[email protected]

2

St


an

n.

3

OPGEGEVENOp de wereldkaart van gene-tisch aangepaste gewassenis Europa een woestijn. Endat zal nog wel even zo blij-ven, nu ook Duitsland afzietvan gengewassen. Oosten-rijk, Hongarije, Frankrijk,Luxemburg en Griekenlandwaren al tegen. De Duitse CSU-minister IlseAigner heeft dit jaar de teeltvan MON810-maïs verbodenen het Duitse BASF heeft be-

sloten het biotech-onderzoek langzaamnaar de VS te verplaatsen. BASF wacht im-mers al jaren vergeefs op toelating vantransgene aardappels. Dit betekent ook dat een Wageningse vin-ding voorlopig geen toepassing vindt. DeGroningse aardappelcoöperatie Avebewacht op Europese toelating voor teelt vande Apriori-aardappel, die zonder klonterente verwerken is tot plastic of lijm. Die pie-per is mede ontwikkeld door Wageningseplantenveredelaars. Dat was in de jarentachtig. Nu is het 2009 en het ziet er nietnaar uit dat de Apriori nog de grond in gaat.De Europese milieulobby is bijzonder suc-cesvol in het tegenhouden van transgenegewassen. Europese biotechnologen doenvan alles om aan de bezwaren van Green-peace en consorten tegemoet te komen.Maar ze komen er niet doorheen.Zie hier vier grote bezwaren tegen gentechen de reacties van onderzoekers:1. ‘Bij het inbrengen van nieuwe genen ko-men ook genen voor antibioticaresistentiemee.’ Antibioticagenen worden nu nietmeer gebruikt. 2. ‘Als je genen uit andere soorten ge-bruikt, weet je nooit wat ze doen in hunnieuwe omgeving.’ Maar ook cisgenese,dat gebruik maakt van soorteigen genen,stuit op bezwaren.3. ‘Transgeen voedsel leidt tot allergie.’ Datwerd uitvoerig onderzocht en bleek onwaar.4. ‘Alleen multinationals profiteren van devoordelen van gengewassen.’ Toch is in1997 een rijstsoort ontwikkeld met extrabètacaroteen, voor kinderen met vitamineA-gebrek. Het is nog niet op de markt,dankzij verzet van onder meer Green-peace. De milieubeweging is en blijft tegen. Het istreurig dat ze daarin zoveel gehoor vindt inEuropa. Want met biotech blijkt niks mis –buiten Europa worden al twintig jaar pro-bleemloos transgene gewassen verbouwd. De gentechnologie die in Europa is ontwik-keld, wordt nu in andere continenten te gel-de gemaakt. Bedrijven en wetenschapperstrekken weg. Zo ontwikkelt BASF nu in Amerika een gene-tisch aangepaste maïssoort, die tegen lang-durige droogte kan. De Duitse ondernemingheeft Europa opgegeven. / Gaby van Caulil

Omslagfoto Bart de Gouw

near you! But you’d have better luck rea-ching the constellation than having a sayin the building design.This ‘monolith’ will have major implicationsfor long-term campus sustainability anduser-friendliness. Clearly, the studentsand staff who will use the building shouldhave some input in the design – ‘for quali-ty of life’! And the wealth of knowledge wit-hin Wageningen UR should go towards itsdevelopment – ‘Science for Impact’! Yet the opportunities for input were poorlypublicized, poorly attended, and uninvi-ting, and the sustainability objective forthe building is merely to meet regulations.The architect in his office was not interes-ted in hearing our ideas and suggestedwe attend the final public meeting, whichwas a Dutch presentation with only 25 pe-ople present - most of them hand-pickedby WUR for a planning working group –and only one student. The size of theroom and nature of the meeting made itapparent that a larger audience was notexpected, or welcome.We wanted to hear the plans and shareour ideas for making Orion WUR’s mostsustainable building yet – but the architecthimself wasn’t making any promises, onlystating that at least 180 (D), the currentnorm, would be reached.It appears that plans for Orion are beingpushed through with as little emphasis onsustainability and participation from stu-dents and staff as possible. Where are‘science for impact’ and ‘quality of life’when it comes to our own campus? Is sus-tainability only an option for WUR when itdoesn’t cost us anything?We envision an interactive design andlearning process that is inviting to an in-ternational community and benefits from

the experience of our world-class studentsand staff. We envision sustainability em-bedded in the infrastructure of the univer-sity from the start, not merely added asan afterthought in compliance with basiclegislation.Take inspiration from Orion’s namesake –let’s get our heads out of the sand andinto the stars. / Wageningen Environmen-tal Platform (WEP)

KAMERNOODWie de lokale politiek de afgelopen wekengevolgd heeft, weet dat de gemeente Wa-geningen de laatste hand aan haar Woon-visie heeft gelegd. Daar stond eerst éénregel over studentenhuisvesting in. Wij,verschillende organisaties die zich onderandere bezighouden met de studenten-huisvesting in Wageningen, hebben ge-bruikgemaakt van de inspraakmogelijkhe-den tijdens de raadsvergadering. Nu staater één paragraaf over dit onderwerp in denieuwe Woonvisie: nog steeds niet veelmaar wel een grote verbetering.Enkele dagen later stond er in een regio-nale krant een reactie van dhr. Van Me-denbach, directeur van Idealis, waarin hijbeweerde dat er geen woningnood in Wa-geningen bestaat.Dat is een tamelijk eenzijdige voorstellingvan zaken. Van de studenten die in sep-tember beginnen, krijgen de laatsten pasergens in het voorjaar een kamer aange-boden. Er is een urgentieregeling voorreisafstand, maar in de praktijk kun jedaar pas gebruik van maken als je meerdan vier uur per dag moet reizen.De definitie van woningnood die Idealishanteert, is dat er nog kamerzoekendenzijn na 1 mei. Die definitie is een paar jaar

geleden bedacht, na de sloop van studen-tencomplex Rijnsteeg. Sindsdien is die1 mei-grens de leidraad bij de sloop- ennieuwbouwplannen van Idealis.Voor ons, studenten, is er sprake van wo-ningnood als we langdurig geen kamerkunnen vinden en ver moeten reizen. Wehebben er geen boodschap aan dat hetvoor Idealis gunstiger is als er langerewachtlijsten zijn. Met een marktaandeelvan zeventig procent en officieel een soci-ale doelstelling zou Idealis toch creatieve-re keuzes moeten kunnen maken. Verder groeit het aantal studenten hard.Recente navraag bij Wageningen UR ver-telde ons dat we in 2012 circa 6.650 stu-denten kunnen verwachten, en in2015/2016 ongeveer 7.500 studenten.Op dit moment zijn het er ronde de 5.000. Dit - zo benadrukt Wageningen UR – iseen reële schatting, onder andere geba-seerd op de demografische ontwikkelin-gen. De instelling past hierop haar infra-structuur aan. Zelfs als maar een deelvan de nieuwe studenten daadwerkelijk inWageningen wil komen wonen, komt ereen flink probleem in de huisvesting aan– dat los je niet op met de paar com-plexen die Idealis nu gaat bouwen.Als Wageningen bekend wordt als de stadwaar weliswaar leuke studies zijn maar teweinig kamers en geen treinstation, gaanwe de geplande groeicijfers zéker niet ha-len. Daarom blijven we erop hameren datWUR, Idealis en gemeente Wageningenwerken aan voldoende, goedkope en aan-trekkelijke studentenhuisvesting. Engraag in de buurt van Wageningen: inter-nationale studenten naar Hoenderlooop-en-neer slepen is geen oplossing.Van Medenbach grijpt in zijn ingezondenbrief de gelegenheid aan om bij Wagenin-gen UR goedkope grond voor een nieuwstudentencomplex te vragen. Dat lijkt onseen heel goed plan: de universiteit hoeftniet al haar grond voor de maximale prijste verkopen. Studentenvoorzieningen zijnvoor een deel ook haar verantwoordelijk-heid. Maar als tegenprestatie mag WageningenUR ook verwachten dat Idealis zich min-der commercieel gedraagt. Wat ons be-treft worden een paar stukken grond uit-geruild tegen de harde contractuele ver-plichting voor Idealis om de 1 mei-grensterug te brengen naar bijvoorbeeld 1 de-cember, en om overal in Wageningen nor-maal geprijsde studentenwoningen aan tebieden. Dat laatste betekent concreet:nergens over de eerder afgesproken normvan tachtig procent maximaal redelijkehuur heen gaan. / Harriet Tienstra (stu-dentenraadsfractie PSF), Anne Reijbroek(studentenraadsfractie VeSte), Luc Stein-buch (Huurdersorganisatie SFO), Kim vanGroningen (Studentenvakbond WSO)

Resource 26 verschijnt op 7 mei

sWijtsse-

ate-

dt,ee

by

je

e-d-p

al-

n

e-n

j-ui-

-

a-

OPINIE

‘We hebben er geenboodschap aan dathet voor Idealisgunstig is als erwachtlijsten zijn’

23 APRIL 2009 RESOURCE #25

Studentenflat Rijnsteeg is in 2007 gesloopt. / foto GA


4 2

Tips voor een succesvolle wetenschappelijke carrière:1 Zoek een goede onderzoeksgroep uit.

Het is moeilijk om boven het niveau vanje omgeving uit te komen, dus neemniet de eerste de beste positie aan.

2 Doe wat je leuk vindt. Zo kun je jarenlanggeboeid blijven door je eigen onderzoek.

3 Specialiseer je niet te vroeg. Een onder-zoeksmaster kan een goed idee zijn,maar ook laatbloeiers kunnen ver ko-men.

4 Je PhD is je cv. Werk aan je netwerk,doe onderzoek in het buitenland, engeef lezingen.

5 Publish or perish. Dat geldt tegenwoor-dig zelfs voor de sociale wetenschap-pen.

6 Wetenschap en gezin zijn te combine-ren. Mits je goed plant.

Het Restaurant van de Toekomst legt delaatste hand aan een nieuwbusinessplan. Daarin sluit het restaurantbeter aan bij onderzoeksgroepen vanWageningen UR. Manager Bart vanNunen tempert de hooggespannenverwachtingen van vorig jaar. ‘Innovatiefonderzoek in een nieuwe faciliteit vraagtom een opstarttijd van drie jaar.’

Van Nunen is sinds medio 2008 verant-woordelijk voor het restaurant. Er warentoen miljoenen geïnvesteerd in het restau-rant en de nadruk lag – ook in de publici-teit – sterk op het restaurant als geavan-ceerde bedrijfskantine. Dat voedingsbe-drijven en cateraars in de rij zouden staanom innovatief gedragsonderzoek met ca-mera’s in Wageningen te laten uit voeren,bestempelt hij terugkijkend als wishfulthinking. ‘Er lag een te ambitieus busi-nessplan.’Dat resulteerde vorig jaar in een tekortvan een half miljoen euro. Dit jaar hal-veert dat tekort, verwacht Van Nunen, inde loop van 2010 komen de inkomstenen uitgaven in balans. Hij baseert die ver-wachte groei mede op de succesvolle‘participantendag’ van enkele weken gele-den. ‘We hebben het afgelopen jaar eennetwerk opgebouwd van 42 participan-ten, waaronder belangrijke voedingsbe-drijven, die graag meer betrokken willenworden bij ons onderzoek.’ Hij verwachthet komende jaar de contacten om te zet-ten in contracten.Het aantal opdrachten groeit, al zal dat ditjaar nog niet tot een positief resultaat lei-den, zegt Van Nunen. Voedingsonderzoe-ker ir. Gertrude Zeinstra, die uitzoekt hoeje kinderen meer groente kunt laten eten,had laatst driehonderd kinderen met ou-ders in het restaurant. ‘De meerwaarde

van het restaurant is dat we een real lifeeetsituatie aanbieden waar we de interac-tie tussen kind en ouders op camera kun-nen vastleggen.’ Ook is afgelopen jaareen nieuw visproduct ontwikkeld en uitge-test, met een ketjapbedrijf is gewerkt aanzoutreductie en de presentatie van versesalades is onderzocht. In totaal gaat hetom zo’n vijftien onderzoeksprojecten diezowel wetenschappelijke als marktkundi-ge resultaten hebben opgeleverd, aldusVan Nunen.Hij benadrukt dat hij manager is van hetCenter for Innovative Consumer Studies(CICS). Dat bestaat uit zo’n vijftien consu-mentenonderzoekers die beschikken overeen uitgebreid onderzoekslaboratorium,waar het Restaurant van de Toekomst een

derde deel van uitmaakt. ‘We combinerenfundamenteel en toegepast onderzoek indiverse laboratoria zoals mood rooms,foodlabs en sensorische labs, met uitein-delijk de real life situatie in het restaurant.Verder werken we met thuispanels.’Door de sterkere nadruk op de onder-zoeksfaciliteiten komt de samenwerkingmet de Wageningse onderzoeksgroepenop gang. ‘De nieuwe leerstoel van Keesde Graaf, Sensoriek en eetgedrag, sluitvanzelfsprekend prima aan. Maar we wer-ken ook samen met consumentenonder-zoekers van de Social Sciences Group enonderzoekers van Humane Voeding enhet topinstituut Food and Nutrition. Onzenieuwe missie is consumer driven healthyfood choice, met twee thema’s: consu-

16 APRIL T/M 22 APRIL 2009

DUURZAME IDEEËNGEVRAAGDWie Wageningen UR duurzamer wil zien,kan nu de kans grijpen daar invloed op uitte oefenen. Een serie van zeven workshopsmoet zo veel mogelijk ideeën van studen-ten en medewerkers boven tafel krijgen.Wageningen UR wil graag voorlopen ophet gebied van duurzaamheid. Die ambi-tie werd eerder dit jaar vastgesteld. Maardie moet nog worden omgezet in acties.De projectgroep duurzaamheid moet einddit jaar een plan van aanpak klaar hebben.De workshops in Forum zijn gekoppeldaan zeven thema’s. ‘De opzet is om eenbrede discussie op gang te brengen’, legtvoorzitter van de werkgroep Joris Fortuinuit. Over de gekozen ambitie, maar vooralover hoe die ambitie in te vullen. Daarbijwil de werkgroep gebruikmaken van deenorme hoeveelheid kennis en ideeën dieer op het gebied van duurzaamheid bin-nen de organisatie zijn. / RK

Zie voor de workshops pagina 8

mentgedreven productinnovatie en gezon-de voedselkeuzes van ouderen en kinde-ren. Zo ontstaat focus en plaatsen we onsherkenbaarder in de markt.’ Door de sterkere samenwerking met on-derzoekers is het sensorisch lab al bijnavolgeboekt tot de zomervakantie, zegtVan Nunen, en ook de andere laboratoriaworden vaker afgehuurd. ‘Maar de kostenblijven hoog. Het zijn hele dure vierkantemeters in het restaurant – met een sala-detest verdien je maar een paar vierkantemeters terug. Als je meerdere consumen-tentests tegelijk hebt lopen, wordt het in-teressant.’ Het nieuw businessplan wordt in juni voor-gelegd aan de raad van bestuur en de on-dernemingraad. / AS

men wat je niet weet. De uitdaging voormanagers is om dat te verbergen.’ / NM

‘WAGENINGERS TE WEINIG AMBITIEUS’De meeste Wageningse studentenbereiden zich niet genoeg voor op huncarrière als manager of wetenschapper.Dat zei rector magnificus prof. MartinKropff tijdens de opening van de vijfdeEducation-day, op 16 april. Ook anderesprekers opperden dat Wageningseafgestudeerden wel wat meer ambitiemogen tonen.

Kropff kondigde aan verschillende mas-terprogrammas te willen invoeren waarbijstudenten specifieker worden opgeleid totonderzoeker, manager, beleidmaker ofonderwijzer. Dat lijkt hem een goedemanier om je toekomst te ontwerpen.‘Idealisme in Wageningen betekentscience for impact’, aldus de rector. Wat voor soort impact dat kan zijn werdverwoord door de Wageningse alumnusdr. Hans Westerbeek. Hij gaf een ietwatoverweldigende presentatie over zijn wegnaar de top als directeur bij de nutriënten-afdeling van FrieslandCampina. Over het

bedrijf vertelde hij: ‘We help people mo-ving forward in life by getting more out ofmilk. Milk is full of possibilities. From cowto consumer, our breakthrough ideas un-lock the power of milk.’ En zo verder.Volgens Westerbeek lopen Wageningersachter bij andere afgestudeerden omdatze hun carrièredoelen vaak niet helderhebben. Zijn belangrijkste boodschapvoor de aanwezige studenten was ambitiete tonen tijdens sollicitatiegesprekken entrots te zijn op wat je hebt bereikt. Op vra-gen uit de zaal over hoe je carrièredoelenkunt vaststellen voor je enig idee hebt vanhet werkveld, kwam nauwelijks antwoord.Behalve dat het belangrijk is om ambitiete tonen.Aan het eind van de dag, na een serie work-shops over onder meer assessments enondernemerschap, gaf onderwijsdirecteurPim Brascamp - gezeten op een gammelestoel in de coffeecorner van Forum - eentreffende samenvatting van de dag: ‘Deuitdaging voor academici is te weten te ko-

IN ‘T NIEUWS

RESTAURANT VAN DE TOEKOMST BEGINT TE LOPEN

Op uitnodiging van een onderzoekster die bekijkt hoe je kinderen meer groente kunt laten eten, had het Restaurant van de Toe-komst onlangs driehonderd kinderen over de vloer. / foto BdG

Mdrhein ecgedrGlnoen

Denadewekaaaganadedakevaeletrivatepahewa‘UhomdekateMtuwainsen– tNemgewijeeafhugawodukuveen

E

Resource 0325 4-9 22-04-2009 16:11 Pagina 4

SLECHTSHANDJEVOLANDERSTALIGEPROMOTIES

De afgelopen jaren is er aanWageningen Universiteit slechts eenhandjevol proefschriften gepasseerdin een andere taal dan het Engels. Datzegt prof. Paul Struik, lid van hetcollege voor promoties, in reactie opeen klacht over het nieuwepromotiereglement, dat half maartvan kracht is geworden.

Een opvallende verandering is dat pro-moties alleen nog in het Engels of Ne-derlands mogen plaatsvinden. Prof.Jos van der Maesen, emeritus hoogle-raar Plantentaxonomie, noemde het ineen ingezonden brief (Resource 24)‘droevig’ om het Frans officieel af teschaffen. Hij is verbonden aan eenleerstoelgroep die veel contacten heeftin Franstalig Afrika. Struik zegt dat er inderdaad Franstali-ge promoties zijn geweest bij Planten-taxonomie. ‘Maar eerlijk gezegd kan ikme geen specifieke voorbeelden herin-neren. Dat is al een tijd geleden. Ik her-inner me wel een Italiaans proefschriften zelfs een Fries proefschrift. De afge-lopen jaren waren er een paar Spaan-se en een paar Nederlandse promo-ties. Die laatste komen voornamelijk inde sociale wetenschappen voor.’ Derest van de proefschriften is allemaalin het Engels.‘Het probleem bij anderstalige promo-ties is dat er opponenten en een waar-nemend rector gevonden moeten wor-den die de discussie kunnen volgen’,aldus Struik. ‘Een beoordeling van eenpromotie bestaat uit een oordeel overhet proefschrift én een over de verdedi-ging. Als je hier serieus mee om wilgaan, moeten alle leden van de com-missie het debat goed kunnen volgenen daar een oordeel over kunnen vor-men.’ Voldoende deskundige commis-sieleden vinden die allemaal Spaans,Frans, Italiaans of Fries beheersen,blijkt lastig. / NM

23 APRIL 2009 5 RESOURCE #25

ËN

uitpsn-

-r

ndn.

tnal

ie

on--

ns

aene-ten--

or-n-

Helene Stafleu:‘De reorganisatievan het LEI heeftniks met derecessie te maken’

Minister Verburg opende vorige weekdrie energieproducerende kassen bijhet praktijkcentrum van Wageningen URin Bleiswijk. Op de vraag of die kassenecht meer energie leveren dan zegebruiken, antwoordt onderzoekerdr. Feije de Zwart van Wageningen URGlastuinbouw bevestigend. Maar dat wilnog niet zeggen dat die geproduceerdeenergie bruikbaar is.

De kassen in Bleiswijk, luisterend naar denamen Sunergiekas, Zonwindkas en Flow-deckkas, zijn ontstaan tijdens een ont-werpwedstrijd. De opgave was: maak eenkas die meer energie produceert dan eraan fossiele brandstof in gaat. En datgaat lukken, zegt De Zwart. Als je kijktnaar het aantal megajoules, zullen dedemokassen meer energie voortbrengendan ze aan hoogwaardige energie gebrui-ken. ‘Maar de energie die ze leveren isvan lage kwaliteit. Er gaat aardgas enelektriciteit in en er komt een beetje elek-triciteit uit, maar vooral veel lauw watervan 20 graden Celsius.’ Met dat lauwe wa-ter zijn naburige huizen te verwarmen. Oppapier dan, want de praktijk wijst uit dathet duur en lastig is om die laagwaardigewarmte aan huishoudens te koppelen.‘Uit energieoogpunt is het voor de huis-houdens zuiniger om water te verwarmenmet zonnepanelen’, zegt De Zwart. Zon-der vraag naar afvalwarmte zijn de demo-kassen geen economisch renderende sys-temen.Maar dat kan veranderen. ‘De huidigetuinbouw draait op restwarmte uitwarmtekrachtkoppeling (wkk). De wkk-installaties van tuinders verbruiken gasen leveren elektriciteit aan de consument– tien procent van de elektriciteitsvraag inNederland – terwijl de tuinders de vrijko-mende warmte en CO2 gebruiken voor degewasproductie. Dit is een zeer efficiëntewijze van gasverbruik, vergeleken meteen gewone elektriciteitscentrale die alleafvalwarmte weggooit’, zegt De Zwart. Dehuidige tuinbouw drijft daarmee op aard-gas. ‘We weten dat aardgas schaarswordt en dus duur. Het wkk-spoor looptdus dood en we moeten op tijd de wisselkunnen omzetten naar kassystemen dieveel minder afhankelijk zijn van dureenergiebronnen. De zon het werk laten

doen is daarvoor de meest geëigendeweg, omdat dat de enige energiebron isdie overal beschikbaar is.’De demokassen laten daarbij de nieuwstetechnieken zien om de warmtevraag in dekassen te beperken, zoals isolerendeschermen en terugwinning van warmte.Hierdoor zijn ze veertig tot vijftig procentenergiezuiniger dan de gangbare kassen.

Omdat de tuinder momenteel beschiktover grote hoeveelheden restwarmte uitzijn elektriciteitsproductie, zijn deze voor-delen voor hem op dit moment minder re-levant. Toch zijn tuinders in de kassengeïnteresseerd, omdat ze een aantal com-ponenten en teeltfilosofieën direct op hunbedrijven kunnen toepassen. / AS

Nog deze zomer moet de internereorganisatie van het LEI zijn afgerond.Het LEI kent nu nog drie afdelingen:plant, dier en maatschappij. Die indelingwordt verfijnd naar zes werkvelden. Ergaan geen banen verloren.

Met de reorganisatie wil het LEI beter her-kenbare werkvelden gebruiken en beteraansluiten op de thema’s in de markt.Naar buiten toe presenteert het LEI zich al

geruime tijd op de nieuwe manier. De LEI-rapporten zijn steevast voorzien van eenvan de zes pictogrammen die verwijzennaar de werkvelden. Met een kleine aan-passing ten opzichte van nu worden dievelden straks: ‘internationaal beleid’,‘markt en keten’, ‘milieu, natuur en land-schap’, ‘consument, gedrag en gezond-heid’, ‘sector, bedrijf en ondernemer-schap’, en ‘regionale ontwikkeling enruimtegebruik’. De cijferaars van het

werkveld ‘data’ vormen een zevende tak,die voor alle andere werkzaam is.Intern moet de nieuwe indeling noggestalte krijgen. Het streven is dat dieoperatie in juli wordt afgerond. Op ditmoment buigt de ondernemingsraad zichover het reorganisatieplan. Een belangrijkonderdeel daarvan is de personele in-vulling van de nieuwe werkvelden. Vooropstaat dat niemand wordt ontslagen, laatwoordvoerder Helene Stafleu weten.

ENERGIE UIT KAS ZOEKT TOEPASSING

LEI OPGEDEELD IN ZES WERKVELDEN‘Iedereen blijft aan het werk voor het LEI.De reorganisatie heeft niks met de econo-mische recessie te maken. We zijn er eenjaar geleden al mee begonnen.’ Ook zalniemand van standplaats veranderen.Functies blijven behouden, maar het isniet uitgesloten dat sommigen van bu-reau moeten wisselen. Dat zal pas in deloop van de komende maanden duidelijkworden. / RK

Op de step. Gerda Verburg opende vorige week met een Segway drie energie-producerende demokassen in Bleiswijk. / foto G.J. Vlekke

Resource 0325 4-9 22-04-2009 16:11 Pagina 5

6 2

UIT ‘T VELDNIEUWS UIT DE WETENSCHAP

Dereuitecap

FoweeeladelaheredelintolaseWDedewaladefosginbebofoswabeOfno‘Afzijeefosdebalafomstejecenva

PHV

Het genoom van het rund wordt morgengepubliceerd in Science. De Wageningsegenetici deden niet mee, maar passen dekennis nu al toe. ‘We verwachtenbinnenkort vier nieuwe genen voor devetsamenstelling in melk te vinden.’

Een beetje sluw is het eigenlijk wel. Nietmeedoen, maar wel profiteren. Prof. Jo-han van Arendonk bekijkt aandachtig delijst met auteurs die morgen in vakbladScience de bijna volledige DNA-volgordevan het rund publiceren. De hoogleraarFokkerij en genetica ziet veel bekende na-men. ‘Een geweldig staaltje wetenschap.Daar hadden we tussen kunnen staan. In2003 werd ons gevraagd mee te doen.Maar het zou een miljoen euro kostten enwij waren al nauw betrokken bij het ontra-felen van het kippengenoom. We hebbentoen besloten niet mee te doen. Die se-quentie zou er ook komen zonder onze bij-drage, en voor ons is het interessanter omin te zetten op de vervolgstap: het achter-halen van de functie van genen.’De Wageningse groep zoekt onder meer

genen die bepalend zijn voor de kwaliteitvan melk. Met die kennis kunnen fokbe-drijven selecteren op koeien met een be-tere melksamenstelling, zoals melk metgezondere vetten of melk waar je goedkaas van kunt maken.De fokkerijbedrijven gebruiken al geneti-sche kennis bij selectie op kenmerken dieop grote schaal gemeten worden, zoals demelkproductie, vruchtbaarheid en levens-duur. De fokwaarde van jonge dierenwordt geschat met een methode diekenmerken koppelt aan allerlei kleinegenetische varianten, zogeheten SNP’s,zonder dat de functies van genen bekendzijn.Die methode is alleen betrouwbaar voorkenmerken die routinematig worden vast-gelegd. De samenstelling van melkvet ofmelkeiwit wordt echter niet standaardvastgelegd. Er zijn korte, normale en lan-ge vetzuren, en ze kunnen verzadigd, en-kelvoudig onverzadigd, en meervoudig on-verzadigd zijn. Om die melkvetgenen te achterhalenbleek het rundergenoom van nut – de se-

Verse stoommaaltijden zo verpakken datgroenten én vlees zo lang mogelijk goedblijven, is een wetenschap op zich. DeWageningse verpakkingsdeskundigeUlphard Thoden van Velzen bedacht voorhet EU-project Double Fresh oplossingenvoor dit dilemma. Maar: ‘we hebben pasiets bereikt als onze vinding in de winkelligt’.

Slimme verpakkingen die verse productenlanger goed houden, maken een storm-achtige ontwikkeling door. Zo kunnen ver-se producten zoals groente en vlees dank-zij speciale gasmengsels in het pak aan-merkelijk langer in het supermarktschapblijven liggen. Verschillende levensmidde-len gedijen echter het best bij verschillen-de gasmengsels, of atmosferen, zoalsThoden van Velzen het noemt. Vlees blijft wel tien dagen goed in een at-mosfeer die veel zuurstof – zo’n zestig totzeventig procent – en veel koolzuur bevat.Groenten verliezen bij dit gasmengselechter snel hun versheid; ze gaan sneller‘ademen’ en verleppen. Een gasmengselmet weinig zuurstof werkt beter. ‘Bij datlage zuurstofgehalte gaat het vlees echterweer snel verkleuren en bederven’, verteltThoden van Velzen. ‘Als je verse, kant-en-klare stoommaaltijden aanbiedt die jemet de juiste atmosfeer langere tijd verswilt houden, heb je dus een probleem. Ófje vlees óf je groenten zullen snel aankwaliteit inboeten.’De oplossing die Thoden van Velzen vond,vereist enig creatief geknutsel. ‘Kies dejuiste atmosfeer voor je belangrijkste in-grediënt, en pas het andere ingrediëntaan’, is daarbij het motto. Als je de opti-male atmosfeer voor vlees kiest heb jegeen andere keus dan de groenten kort tekoken, ze in feite dood te maken, zodat zeniet ademen. Probleem is dan wel dat hetproduct niet de ‘versbeleving’ heeft die deconsument wil.Een betere benadering is dan ook om uitte gaan van de verse groente en dus vooreen atmosfeer met weinig zuurstof te kie-zen. Vervolgens kun je natuurlijke kleur-stoffen aan het vlees toevoegen om kleur-veranderingen te camoufleren, en eenmarinade maken die bederf tegengaat. Thoden van Velzen: ‘We hebben uitste-kende resultaten bereikt met antibacteri-ële marinades die bijvoorbeeld melkzuurof ascorbinezuur bevatten. Dat proeft deconsument niet, terwijl het vlees wel langvers blijft.’ Voor verse groenten waarvan de snijvlak-ken verkleuren in lucht is een atmosfeerzonder zuurstof optimaal, maar met eenzuurstofdoorlatende verpakking. Hierdoorkunnen de groenten ademen, terwijl hetkoolzuur dat ze produceren een bescher-mende, antibacteriële component voorhet vlees vormt. / HW

BESTUIVING/ De kersenbomen in de Betuwe staan in bloei. Dat betekent spitsuur voor onderzoeker Maaike de Vlasvan PPO Fruit. Ze onderzoekt de mogelijkheden om de bestuiving te verbeteren en zo de opbrengst te vergroten. De Vlas heeftbloemknoppen in zakjes gestopt zodat die niet door insecten bestoven worden. Op verschillende momenten in de bloeibestuift ze de afgeschermde bloemetjes met de hand. Op die manier kan de onderzoeker achterhalen wat het gunstigstemoment is. / foto Fred Geers, Wageningen UR

RUNDERGENOOM GAAT GEZONDERE MELK OPLEVEREN

quentie stond al enige tijd op internet.Van Arendonk: ‘Het ontrafelen van hetrundergenoom heeft een groot aantalSNP’s opgeleverd. Daarmee konden wezes gebieden op het genoom aanwijzendie betrokken zijn bij de productie vanmelkvetten. Wij gaan nu verder inzoomen,tot we bij de genen komen. Twee genenzijn al bekend, dus we verwachten er bin-nenkort vier bij te vinden.’Drie Wageningse promovendi hebben deafgelopen vier jaar gewerkt aan de gene-tica achter de kwaliteit van koeienmelk.Komende woensdag presenteren zij hunresultaten op een seminar. Ze conclude-ren dat Nederlandse koeien meer onge-zonde, verzadigde vetten zijn gaan produ-ceren, maar ook dat het mogelijk is omgenetisch te selecteren op productie vangezonde vetten. De vetsamenstellingwordt voor een aanzienlijk deel bepaalddoor genen, en in de Nederlandse koeien-populatie blijkt voldoende genetischevariatie in melkvetten aanwezig. / GvC

DE WETENSCHAPVAN HET VERSHOUDEN

Resource 0325 4-9 22-04-2009 16:11 Pagina 6


LEI voorspeltvooral kaalslagonder melkvee-bedrijven

paard. In de weekenden maakt ze rittenen doet ze mee aan springwedstrijden opamateurniveau. Haar paard betekent veelvoor haar. Het staat in een pensionstal enze verzorgt het goed.Bijna vijftig procent van de ondervraag-den rijdt, geeft les of traint paarden. Dezegroep bestaat voornamelijk uit vrouwen.Paardrijden geeft hun leven meer gla-mour, gelooft een deel van hen. Allemaalzien ze het als een manier om aan bewe-ging en sport te doen. Meer dan de helftziet het paard bijna als kind of partner.Toch zijn ze niet altijd goed op de hoogtevan de juiste behandeling van welzijnspro-blemen.

3. GELD VERDIENENHans van de Hoven heeft een sportpaar-denfokkerij. Zijn ouders hadden een boe-renbedrijf. Welzijnsproblemen bij paardenkomen in Nederland volgens hem nietvoor, hooguit bij hobbypaarden.Twintig procent van de respondenten isvoor het inkomen vaak geheel afhankelijkvan paarden. Iets meer dan de helft isman. Het zijn vaak trainers, fokkers, han-

Over tien jaar zijn er van elke drie land-en tuinbouwbedrijven in Nederland nogmaar twee over. De helft van demelkveebedrijven is dan verdwenen. Hetaantal koeien blijft wel ongeveer gelijk,maar de varkensstapel zal krimpen. Datvoorspellen deskundigen van het LEI.

Het LEI rekende in opdracht van LNV doorhoe de agrarische sector er in 2020 voorstaat. Nederland blijft een belangrijk land-bouwland, is de verwachting. Maar het aan-deel van landen tuinbouw in de Neder-landse economie neemt wel steeds verderaf. Op dit moment is één op de tien Neder-landers nog werkzaam in de agrosector.Dat zijn er in 2020 twintig procent minder.

Opvallend is vooral de voortdurendeschaalvergroting in de landbouw. Van dehuidige 75 duizend bedrijven blijven ernaar verwachting minder dan 50 duizendover. Daarbij valt vooral de kaalslag onderde melkveebedrijven op. Over tien jaar ishet huidige aantal gehalveerd tot minderdan 10 duizend. Ook in de intensieve vee-houderij halveert het aantal bedrijven. Boeren stoppen vooral bij een generatie-wisseling, als er geen opvolger is. Detrend van bedrijfsbeëindiging is al jarenaan de gang en zet nog steeds krachtigdoor. Elk jaar stopt zo’n drie procent vande bedrijven. De blijvers vergroten hun be-drijf, gaan in deeltijd werken of kiezenvoor verbreding. Het LEI signaleert een

tweedeling: kleinere bedrijven aan de enekant, en megabedrijven die het grootstedeel van de productie in handen hebbenaan de andere kant.Een gemiddeld bedrijf wordt vijftien hecta-re groter en komt daarmee op een om-vang van tegen de veertig hectare. Tege-lijk verdubbelt de productie bijna. En datgebeurt dus met aanzienlijk minder men-sen dan nu. Toverwoord bij dit alles istechnologische vernieuwing. Die maakthet mogelijk dat minder mensen meerrendement halen uit een koe, varken ofhectare grond. Zo wordt de melkproductiebijvoorbeeld met zestien procent opge-voerd. Het aantal koeien verandert nau-welijks. Voor de consument is dit allemaal

goed nieuws. De productie van land- entuinbouwproducten groeit naar verwach-ting harder dan de vraag. En dat betekentlagere prijzen.De vraag is natuurlijk wat de voorspellin-gen van het LEI waard zijn. Het rekenwerkis gebaseerd op een groot aantal aanna-mes. Zo wordt er bijvoorbeeld van uitge-gaan dat Nederland mag blijven afwijkenvan de Europese nitraatrichtlijn. Veran-dert dat, dan mag er minder dierlijke mestworden gebruikt op het land. Hierdoor stij-gen de mestafzetkosten en krimpt de vee-stapel. Vooral vee- en varkensboeren krij-gen daar flink last van. Maar ook de olie-prijs en strengere milieumaatregelen kun-nen roet in het eten gooien. / RK

NEDERLANDSE BOER WORDT ZELDZAAM

De afvalwaterzuivering moet fosfor gaanrecyclen, want de fosforvoorraden rakenuitgeput. Dat stelt de Wageningse milieu-econoom dr. Hans-Peter Weikard in hetaprilnummer van Ecological Economics.

Fosfor wordt gewonnen in mijnen, maar dewereldvoorraad ervan raakt uitgeput. Het iseen essentiële meststof voor de modernelandbouw, en wordt vooral gewonnen voorde productie van kunstmest. De westerselandbouw gebruikt een overdadige hoeveel-heid fosfor, die als fosfaat in de bodem te-rechtkomt, en in het afvalwater aan het ein-de van de voedselketen. Ook in ontwikke-lingslanden neemt het gebruik van fosfortoe, als gevolg van de modernisering van delandbouw en de groeiende vraag naar voed-sel.Weikard ontwikkelde met milieutechnologeDemet Seyhan een economisch model vande huidige internationale kunstmestmarkt,waarbij de meeste bodems van ontwikkeldelanden met fosfaat verzadigd zijn en de bo-dems in ontwikkelingslanden een tekort aanfosfaat hebben. Via verschillende scenario’sgingen ze na welke aanpak de wereldwijdebeschikbaarheid van fosfor voor de land-bouw het langst veiligstelt. Recycling vanfosfor in ontwikkelde landen die over afval-waterreiniging beschikken, kwam daarbij alsbeste optie uit de bus.Of recycling van fosfor technologisch en eco-nomisch haalbaar is, weet Weikard nog niet.‘Afvalwater en bagger kunnen verontreinigdzijn met zware metalen, zodat er wellichteen technologisch probleem is om schonefosfor terug te winnen. Bovendien is ondui-delijk hoe je de recycling economisch haal-baar kunt maken. Maar in het licht van delange termijn is de beschikbaarheid van fos-for een belangrijk onderwerp, waaraan demilieueconomen nog weinig aandacht be-steden.’ Weikard wil graag een vervolgpro-ject met Wageningse agronomen en bodem-en milieukundigen om de mogelijkhedenvan recycling verder te verkennen. / AS

PLEIDOOI VOORHERGEBRUIKVAN FOSFOR

Knuffel je graag met je paard, geeft hetdier je leven glamour, of fok je paardenvoor het geld? Paardenliefhebbers vallenonder te verdelen in vier types. Dat stelthet rapport ‘Passie voor paarden’ van hetLEI en de Animal Sciences Group (ASG).In opdracht van het ministerie van LNVenquêteerden de onderzoekers meerdan vierduizend paardenliefhebbers. Zeontdekten dat die niet allemaal evenveeloog hebben voor het geluk van het dier.

1. VAN EEN AFSTANDJEBert en Wilma Janssen verhuren twee wei-landjes voor de stalling van paarden. Inci-denteel verzorgen ze de dieren weleens.Als de paarden geen lichamelijke gebrekenvertonen, beschouwen ze ze als gezond.Bijna tien procent van de geënquêteer-den, is niet intensief met paarden bezig.Vaak hebben ze paarden rond hun huisstaan óf hebben ze paardrijdende kinde-ren. Deze groep weet weinig van welzijns-problemen bij paarden.

2. GLAMOUR EN BEWEGINGMarjolein Schuurman heeft een eigen

EEN PAARD ALS SURROGAATPARTNERdelaars en bestuurders en sommigen vanhen rijden professioneel. Deze groepheeft veel interesse in voeding en gezond-heid, maar de kennis over paardenwelzijnreikt nog niet zo ver.

4. DE AARD VAN HET PAARDSuzan Visser heeft een verzorgpaard. Driekeer per week voert en berijdt ze het dier.In de weekenden doet ze weleens meemet duurtochten. Ze is geïnteresseerd innatural horsemanship en let goed op hetgedrag van haar verzorgpaard.Bijna een kwart van de paardenliefheb-bers is minder geïnteresseerd in wedstrij-den. Deze types zijn goed op de hoogtevan de nieuwste inzichten op gebied vanwelzijn. Ze kennen het belang van sociaalcontact tussen paarden en houden ze va-ker in een wei of in inloopstallen in plaatsvan in een individuele box. Van dezegroep, weer bijna allemaal vrouwen, vindt84 procent het fijn om met paarden teknuffelen. / AB, illustratie Kito

Het hele rapport staat op: www.lei.dlo.nl/publicaties/PDF/2009/2009-024.pdf

atd

orns

el

en

r-k-

-pe-n-

t-otat.

rl

ereltn-

sf

d,

tezeetde

tore-

ur-

i-r

eg

k-

or

r-

Resource 0325 4-9 22-04-2009 16:11 Pagina 7

2

M

Ir. pl

‘EpuhovesnkakedabiIn thsekeomvodededefenie

‘Bwcv

Ir. Wne

‘Vgris kezezogeduDekokereerVois te Mpe29geloo

‘Nv

Md

8

De Wageningse meteorologen bezitteneen bijna unieke verzameling meetgege-vens. Op die van Stockholm na, is het delangste vrijwel continue reeks meteorolo-gische meetgegevens in de wereld. Dereeks begon in 1928 en omspant inmid-dels acht decennia. Met diverse publica-ties vestigt de leerstoelgroep Meteorolo-gie en Luchtkwaliteit daar aandacht op.Daarbij vallen onmiddellijk twee dingenop: de zon schijnt langer en feller danvroeger. En niet zo maar een klein beetje.De intensiteit van de zonnestraling neemtgemiddeld per decennium met twee pro-cent toe. In tachtig jaar loopt dat aardigop. Elke vierkante meter aardoppervlakvangt nu achttien watt meer energie danin 1928. Die toename van de hoeveelheidzonnestraling gaat gepaard met meer urenzonneschijn per dag. De zonaanbiddervan nu heeft 412 uur per jaar meer zon tegenieten dan die van 1928.

‘Dat is inderdaad vreselijk veel’, erkentdr. Adrie Jacobs van Meteorologie. Maarhet Wageningse weerstation is niet deenige die deze trends laat zien. Anderelanglopende meetreeksen in voorname-lijk Europa en Noord-Amerika tonen een-zelfde beeld. Toch weet niemand precieswaar die extra uren zon vandaan komen.Sluitende verklaringen zijn er nog niet.Het heeft in ieder geval niets van doenmet de activiteit van de zon zelf. De zon-activiteit kent een aantal vaste cycli, diezijn te herkennen aan het voorkomen vanzonnevlekken. Het effect van meer of min-der zonnevlekken is veel te klein om destralingsverschillen aan het aardopper-vlak te verklaren.Wel is duidelijk dat de zon vaker schijntdoordat er minder bewolking is. Op zich-zelf is dat een verandering in het klimaat.Maar waaróm er minder wolken zijn inonze streken is niet helemaal duidelijk.‘Waarschijnlijk is er een verband met deverandering in het grootschalige weer-beeld, maar dat moet nog preciezer wor-den uitgezocht’, reageert hoogleraar Me-teorologie prof. Bert Holtslag.Jacobs wijst er verder op dat niet overal

op aarde de zon meer schijnt. China, Afri-ka en India laten juist een dimming vande zon zien, met een temperatuurverla-ging als gevolg. ‘Ongeveer een halvegraad Celsius per tien jaar. Dat lijkt mis-schien niet veel, maar het gaat over eengroot gebied.’ Dat dimmen van de zonwordt geweten aan de luchtvervuiling indie streken.Verder inzoomen op de Wageningse meet-reeks laat nog een paar interessante de-tails zien. Het blijkt dat vooral in de zomer

en de lente extra zonnestralen de aardebereiken. In de winter en de herfst is deverandering nihil. De felste zon schijnt injuni. Maar vast staat ook dat mei demaand met de meeste uren zonneschijnis, vóór juni, juli en augustus. Dat komtvolgens Jacobs doordat in mei de dagenal vrij lang zijn en de lucht nog tamelijkdroog. Dat levert weinig bewolking op. Wieer een lange meivakantie op nahoudt,heeft dus groot gelijk. / RK

ZON SCHIJNT LANGER EN FELLER

Gro

ener

Groenst

Groen

28 mei

2 juni4 juni

11 juni

19 meiIs afval scheiden lijden?

Inkopen duurzaam tot (w)elke prijs? ‘Groen’ onderwijs en onderzoek

practice what you preach!

Bestaat de duurzame medewerker?

Mobiliteit terug naar de dienstfiets?

Neem een voorproefjeen meld je aan door een e-mail te sturen naar [email protected] komen nog meer debatten, kijk op www.duurzaamheid.intranet.wur.nl.

Wageningen UR wordt ook wel ‘de groene universiteit’ genoemd. Maar wat

doen we zelf aan duurzaamheid? En welke mogelijkheden zijn er binnen

Wageningen UR? Denk mee over duurzaamheid in het World Café en leg

jouw ideeën op tafel. Na de pauze worden de resultaten opgediend!

Plaats: Forum Grand CaféTijd: 14.00 tot 17.00 uur

Denkkracht gevraagd

12 mei Energie en bouw minder ruimte, betere werkplek 14 meiDuurzame catering

wat wil je ervoor betalen?

Wat komt er op tafel?

(ASVERTENTIE)

20002000

11500500

11000000

500500

1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000Wageningen heeft er in tachtig jaar ruim vierhonderd uur zon bijgekregen.

Waarom er minderwolken zijn isniet duidelijk

Fantastisch nieuws voor zonaanbidders: de zon schijntin onze contreien steeds langer. Ruim een uur per dagmeer dan zo’n tachtig jaar geleden. Ook schijnt hijsteeds feller. Dat blijkt uit gegevens van het Wagening-se weerstation. Maar het is een raadsel hoe dat komt.

Resource 0325 4-9 22-04-2009 16:11 Pagina 8


M.I.Onderzoek van de Wetenschapswinkel van WageningenUniversiteit toont aan dat veel kuikenleed kan worden voorkomenmet vriendelijkere vangmethodes voor de slacht. Bijdoorberekening aan de consument zou een kipfilet daardoor vijfcent duurder worden. Nu lopen miljoenen kuikens tijdens hetvangen kneuzingen of botbreuken op. Moeten we dat dierenleedtegengaan? En wie moet dat betalen?

Wim van Willigenburg, manager vlees bijPLUS Retail

‘Respect voor dieren is voor ons belang-rijk, maar we lopen niet meteen achterdit soort onderzoeken aan. Die zijn er

vooral voor om de aandacht op de pro-blematiek te vestigen, maar de vraag ishoe belangrijk dit is voor het dier. Eerderwas er veel aandacht voor verdoofdcastreren van biggen, maar dat blijkt voorde dieren net zo pijnlijk te zijn. Wij zijngaan praten met een leverancier uitDuitsland en ons vlees komt van onge-castreerde biggen. We lezen dit soort rapporten aandachtigdoor en gaan praten met onze leverancierom mogelijkheden te bekijken. Maar hetwordt voor ons pas haalbaar als er wette-lijke verplichtingen zijn. Dan weet je zekerdat concurrenten dezelfde maatregelenmoeten doorvoeren en dan maken diepaar centen niet zoveel uit. Wij hebbenveel aan de Dierenbescherming en hunkeurmerk voor diervriendelijke productie.Dat is voor ons bruikbaar in de praktijk.We verkopen bijvoorbeeld Volwaard-kipen kalfsvlees met een ster van de Dieren-bescherming.’

‘Het wordt pas haalbaar als erwettelijke verplichtingen zijn’

hoog. De boeren willen wel, dat is hetprobleem niet. In principe moeten we toe naar eensysteemverandering met een ander kui-ken. De Volwaard-kip is robuuster en ge-zonder en heeft een beter leven. Maardie soort heeft maar één procent van demarkt in de Nederlandse supermarkt.De burger vindt dierenwelzijn belangrijk,maar de consument gaat vaak voorgoedkoop. Terwijl beiden dezelfde per-soon zijn.’

Ir. Marc Jansen, directeur consumenten-zaken en kwaliteit bij het CentraalBureau voor de Levensmiddelen, dekoepelorganisatie voor supermarkten.

‘We hebben een duurzaamheidsagendamet onevenredig veel aandacht voor die-renwelzijn. In dit geval, waarbij dieren ver-wondingen oplopen, vind ik het de verant-woordelijkheid van de dierhouder om datte voorkomen. Het is een heel slecht argu-ment dat het te duur is om netjes met dedieren om te gaan en dat boeren het daar-om niet willen. Het lijkt me ook dat de overheid hieroverregels moet maken als dit alleen eentechnisch probleem is in de sector. Wat isde rol van de supermarkten in dit pro-bleem? En waarom zou je de consumentbelasten met de keuze tussen goed enslecht behandelde kip? Zij gaan ervan uitdat een dier op een diervriendelijke ma-nier gehouden wordt.’

‘Het is deverantwoordelijk-heid van dedierhouder’

Ir. Peter van Horne, econoompluimveehouderij bij het LEI

‘Er zijn voor welzijn meerdere verbeter-punten te noemen voor de vleeskuiken-houderij. Zo is op een deel van de bedrij-ven de stalbezetting te hoog. De groei-snelheid van de dieren is ook hoog en datkan stofwisselingsproblemen veroorza-ken. De verwondingen tijdens het vangen,dat is maar een klein aspect voor welzijnbinnen deze sector. In het onderzoek zijn verschillende me-thodes met elkaar vergeleken. De Zweed-se methode, dus minder kippen in éénkeer vangen, is duurder. Het is moeilijkom hiervoor mensen te vinden en het isvoor een boer lastig om toezicht te hou-den en de laders te overtuigen netjes metde dieren om te gaan. Een andere metho-de is een soort laadmachine aanschaf-fen. Maar dat is voor de meeste bedrijvenniet rendabel.

In Spanje en Frankrijk speelt deze kwestieniet, maar dat zijn wel de concurrentenvan onze pluimveesector. Zweden looptvoor, maar dat is geen exportland dus isde concurrentiepositie minder belangrijk. Met dit onderzoek pik je er één dingetjeuit en dat kost je vijf cent per kipfilet.Maar er zijn meer verbeteringen qua wel-zijn, en ook voor bijvoorbeeld verminde-ring van de milieubelasting of salmonella-besmetting. Al die verbeteringen kosteneen paar centen en binnen de kortste ke-ren gaat de prijs met twintig procent om-

‘Boeren willenwel, maar deconsument gaatvoor goedkoop’

Ir. Sjoerd van de Wouw van stichtingWakker Dier, heeft zijn onderzoeksvraagneergelegd bij de Wetenschapswinkel

‘Vleeskuikens vormen de enige groeiendegroep in de vleesindustrie. In deze sectoris ook het meeste dierenleed. Vleeskui-kens leven zes weken en in die tijd wordenze twee kilo zwaar. Hierdoor zijn ze onge-zond, ze bewegen bijna niet meer en krij-gen gewrichtsontstekingen. De filet, hetduurste stukje, is genetisch opgeblazen.De oplossing ligt bij de supermarkt. Dekosten kunnen via dat kanaal doorbere-kend worden aan de consument. Bij die-renwelzijn geldt vaak dat het voorkomenervan vooral een financiële kwestie is.Voor een boer met vijftigduizend kuikensis het veel te duur om negen cent per kipte betalen voor betere vangmethodes.Maar voor de consument is die vijf centper kipfilet niet veel. Er zijn naar schatting29 miljoen kuikens die jaarlijks hun vleu-gels kneuzen, en de boer wordt niet be-loond voor zorgvuldigheid.

Kuikens zijn nu vogelvrij. Er zit nu onge-veer 45 kilogram per vierkante meter, jain die maat wordt dat uitgedrukt. Datwordt door Europese regels in 2010 maxi-maal 42 kilogram per vierkante meter,dus meer dan twintig kippen.’

‘Nu wordt de boer niet beloondvoor zorgvuldigheid’

MEER BETALEN VOOR KIP ZONDER PIJN?door NICOLETTE MEERSTADT, foto THEO TANGELDER

n

n

Wie

Resource 0325 4-9 22-04-2009 16:11 Pagina 9

2

Een handleiding oesterzwammen kweken in het Swahili. Een gids voor geitenhoudersin het Frans, Engels of Portugees. De vrijwilligers van Agromisa maken al 75 jaardergelijke boekjes, die ‘wereldberoemd’ zijn, ‘behalve in Nederland’. En zebeantwoorden honderden brieven van boeren uit ontwikkelingslanden. Ze hopen daarnog lang mee door te gaan, al kunnen ze momenteel wel wat jong bloed gebruiken.

TWT

door ALBERT SIKKEMA, foto’s BART DE GOUW

koCveACstInzeAggoKdekesemKtr‘ie

terzwammen, dat was de aanleiding.’ Het schrijvenkostte de Wageningse alumnus meer tijd dan ver-wacht. ‘Je moet het teeltsysteem in Nederland loslatenen weer nadenken over de basisprincipes van de teelten die simpel uitleggen. En omdat de teeltsituaties bijkleine boeren in de tropen zo uiteenlopend zijn, kun jegeen blauwdrukken geven.’ De boekjes vallen in de smaak, ontdekte Van Nieuwen-huijzen afgelopen jaar bij een bezoek aan Ghana. En inTanzania zijn ze inmiddels op verzoek in het Swahilivertaald. Rik Hoevers, die een eigen consultancybedrijfje heeftop het gebied van landbouw en milieu, schreef vorigjaar met drie anderen een Agrodok over non-chemicalcrop protection. ‘Daar zijn we anderhalf jaar mee beziggeweest. Het is meer werk dan een wetenschappelijkepublicatie, want je moet nieuwe wetenschappelijke in-zichten steeds vertalen naar de praktijk. Je hebt er eenflinke brok ervaring voor nodig.’

BRIEF VAN EEN PINDATELERHoevers heeft die ervaring opgedaan in ontwikkelings-projecten en bij de FAO, de voedsel- en landbouworga-nisatie van de VN. ‘Tien jaar geleden, toen ik terug-kwam uit het buitenland, wilde ik iets doen met mijn er-varingen.’ Hij combineert zijn adviesbedrijfje nu methet schrijven van Agrodoks. Geen gekke combinatie,want soms leidt het vrijwilligerswerk tot betaald werk.‘Vanuit Agromisa heb ik net een voorstel geschrevenvoor beheersing van de lisdodde in het stroomgebiedvan de Senegal rivier. Mogelijk komt hier een betaaldeklus uit voort.’De Agrodoks van Koeslag, Van Nieuwenhuijzen en Hoe-vers komen terecht in tenminste 79 landen: de voor-malige Europese koloniën ofwel de ACP-landen. Dat

‘Op missie heb ikaltijd een stapeltjeAgrodoks bij me– mensen zijn er happig op’

‘Een therapeutische bezigheid voormensen die niet achter de gerani-ums willen zitten.’ Dat is ontwikke-lingsorganisatie Agromisa voor Jo-han Koeslag. Vanwege een reorgani-satie bij hogeschool Van Hall Laren-stein ging hij in 2004 met de VUT. Hij

vond het zonde om zijn jarenlange ervaring in ontwik-kelingslanden ‘op de plank te leggen’ en ging bij Agro-misa in Wageningen Agrodoks maken, praktischeboekjes gericht op kleinschalige duurzame landbouwin ontwikkelingslanden.Koeslag, specialist op het gebied van melkveehouderij,herschreef met twee vroegere collega’s een boekjeover dairy cattle husbandry en is bezig aan een Agro-dok over small scale goat production. ‘Dat is gewoonleuk’, zegt hij. ‘We hebben één keer per week redactie-vergadering – dan kunnen we gelijk bijpraten over onsprepensioen.’ Wat helpt bij het vrijwilligerswerk is dat Koeslag eengroot praktijknetwerk heeft. Verder is hij actief in hetProgramma Uitgezonden Managers (PUM), een clubmensen – ‘van hoefsmeden en bankiers tot bakkersen hotelmanagers’ – die hun kennis gratis ter beschik-king stellen aan kleine bedrijven in ontwikkelingslan-den. Namens deze club gaat hij twee keer per jaar opmissie. ‘Dan heb ik altijd een stapeltje Agrodoks bij me– mensen zijn er happig op.’

VERTAALD IN HET SWAHILIOok pensionaris Bram van Nieuwenhuijzen, jarenlangdirectielid van de landbouwpraktijkschool PTC+ inHorst, combineert Agromisa met PUM. Hij schreef meeaan twee Agrodoks over paddenstoelen. ‘Er kwamenbij Agromisa vragen binnen over champignons en oes-

ACHTERGROND 10

Vhgusl

kmo

vTm

Bram van Nieuwenhuizen, Roy Keijzer, Rik Hoeversen Johan Koeslag (vlnr) zetten hun tropenervaringin voor Agromisa.



THERAPEUTISCH WERK VOOR TROPENKENNERS

komt door de samenwerking van Agromisa met hetCentre Technique Agricole (CTA), de in Wageningen ge-vestigde EU-organisatie voor kennisoverdracht aan deACP-landen. Dit jaar komt de vijftigste Agrodok uit, diestandaard verschijnt in het Engels, Frans en Portugees.In de afgelopen jaren werden er gemiddeld zo’n 35 dui-zend exemplaren per jaar gedrukt, dit jaar verwachtAgromisa een oplage van tachtigduizend. ‘Het looptgoed’, zegt Roy Keijzer.Keijzer heeft in Deventer en in Wageningen gestu-deerd, was tussen 1975 en 1992 actief in het ontwik-kelingswerk in Afrika en deed geregeld vrijwillige klus-sen voor Agromisa. Sinds 2001 zit hij in het manage-mentteam. De dagelijkse kern bestaat verder uit EvaKok, twee parttime office managers en een handjevoltrouwe vrijwilligers. De teamleden hebben allemaal‘iets met de tropen en met Wageningen’ gedaan.

n

e

n-n

ge

n

-

r-

e

e-

Zij beantwoorden – tussen het schrijven van de Agro-doks door – jaarlijks ruim tweehonderd vragen vanboeren. Zo kwam er deze week een brief van een on-dernemer op Cyprus die slakken wil kweken voor de ex-portmarkt. Hij krijgt van Agromisa het boekje over klein-schalige slakkenhouderij in Afrika, dat de vrijwilligersnet vorig jaar hebben gemaakt. In een andere brief be-schrijft een Keniaanse teler van sinaasappels en man-go’s een ziekte in zijn gewassen, in de hoop dat Agromi-sa de oorzaak weet. En een pindateler uit Niger wil we-ten welke mest hij het beste kan gebruiken.

JONGEREN NODIGVeelgestelde vragen leiden van tijd tot tijd weer totnieuwe boekjes - de boekjes die Agromisa volgens Hoe-vers wereldberoemd hebben gemaakt, behalve in Ne-derland. ‘De publicaties van Agromisa vervullen een

belangrijke functie. Praktische landbouwkennis komterdoor beschikbaar voor het middenkader in ontwikke-lingslanden – voorlichtingsdiensten en ngo-medewer-kers die deze kennis op hun beurt bij kleine boerenbrengen. Met alleen onderzoek en academisch onder-wijs, zoals Wageningen UR doet, ben je er niet.’Agromisa en Wageningen UR worden buiten Nederlandoverigens vaak met elkaar in verband gebracht, zegtHoevers. En dat terwijl de band tussen de universiteiten de vrijwilligersorganisatie sinds de jaren negentigsterk is verwaterd. ‘Vroeger was het makkelijker om bijleerstoelgroepen, het IAC en de praktijkscholen aan tekloppen als we vragen hadden of iets wilden organise-ren’, zegt Keijzer. ‘Door de toegenomen professionali-sering, waarbij uren op projecten moeten worden weg-geschreven, zijn de vrijwillige bijdragen afgenomen. Wekunnen nog steeds aankloppen bij sommige oud-tropen-gangers, maar echte samenwerking is er niet meer.’Keijzer wil de band met de universiteit en studentengraag weer aanhalen. ‘We hebben jongeren nodig metnieuwe ideeën. Onze kennis over de landbouw in hetZuiden raakt langzamerhand gedateerd.’ Hij overlegt almet de studentenclubs stichting OtherWise, Movie Wen de Boerengroep, maar praktische samenwerkingheeft dat nog niet opgeleverd. De studenten van nuhebben minder tijd voor vrijwilligerswerk. Ze komen al-leen bijklussen bij Agromisa als de universiteit ze erstudiepunten voor geeft, denkt Hoevers. En dat zit erniet in.Toch ziet Keijzer wel kansen. ‘Er kloppen regelmatigstudenten aan die stage willen lopen. Meestal zeggenwe nee, omdat het ons veel tijd kost en de begeleidinguit de instelling vaak onvoldoende is. Toch willen wedat verder ontwikkelen, zeker als er fondsen voor be-schikbaar komen.’ <

Van de circa 65 vrijwilligers die voor Agromisa werkenhebben de meesten grijze haren. Dat is ooit andersgeweest. De ontwikkelingsorganisatie ontstond in 1934uit KSV St. Franciscus. De leden van deze katholiekestudentenvereniging hielpen missionarissen die metlandbouwkundige vragen zaten. In de jaren tachtig was het doel verbreed – landbouw-kundige kennis beschikbaar stellen aan boeren en hetmiddenkader in ontwikkelingslanden – maar werd deorganisatie nog steeds geleid door studenten. BekendeNederlander Louise Fresco bracht er in haar studietijdveel uren door.Tien jaar geleden ging Agromisa professionaliseren enmeer projecten binnenhalen. Hierdoor groeide de orga-

nisatie tot tien parttime medewerkers. Na ongeveer zesjaar leed die ambitie schipbreuk, toen de minister vanOntwikkelingssamenwerking de subsidie introk. ‘Wemoesten concurreren met waterprojecten die precieskonden aangeven hoeveel Afrikanen er profiteerden vanhun waterputten’, vertelt het toenmalige bestuursliddr. Niels Louwaars van Agromisa. ‘De impact van hettoegankelijk maken van praktische landbouwinformatiewas veel lastiger aan te geven.’ Na de subsidiestop trad het toenmalige bestuur af ennam een team van vier betaalde medewerkers en eenhandvol trouwe vrijwilligers de leiding over. Agromisa is gehuisvest op Duivendaal, in een pand vanWageningen UR.

HULP AAN MISSIONARISSEN


12 2

have to get the Dutch farming system outof your head and think over the basicprinciples again so as to explain them insimple terms. And since the farmingconditions for small farmers in the tropicsare so varied, you can’t give blueprints.’

The booklets are very well-received, VanNieuwenhuijzen discovered last yearduring a visit to Ghana. And in Tanzania,they have now been translated intoSwahili, on request.

Rik Hoevers, who has his ownconsultancy company in the field ofagriculture and environment, wrote anAgrodok last year about non-chemicalcrop protection. ‘We worked on it for ayear and a half. It is more work than ascientific publication, because you haveto translate new scientific insights intopractical terms. You need quite a lot ofexperience for this.’

Hoevers gained this experience indevelopment projects and at the FAO, theUN food and agriculture organization. ‘Tenyears ago, when I came back fromworking abroad, I wanted to do somethingwith my experience.’ He now combines hisadvisory bureau with writing Agrodoks.Not a bad combination, as the voluntarywork sometimes leads to some paid work.

A QUESTION ABOUT SNAILSThe Agrodoks that Koeslag, Van Nieuwen-

huijzen and Hoevers write end up in atleast 79 countries: former Europeancolonies, or ACP states. This is because ofthe collaboration between Agromisa andthe Centre Technique Agricole (CTA), theWageningen-based EU organization forknowledge transfer to the ACP countries.This year will see the fiftieth Agrodok; theyare all published in English, French andPortuguese. In recent years, on averageabout 35 thousand copies a year havebeen printed; this year Agromisa expectsto print eighty thousand.

In between writing the Agrodoks, thevolunteers also answer about twohundred questions a year from farmers.This week there was a letter from anentrepreneur in Cyprus who wants tobreed snails for export. Agromisa willsend him the booklet about small-scalesnail-breeding in Africa, produced by thevolunteers last year. In another letter, aKenyan grower of oranges and mangoesdescribes a disease affecting his crops, inthe hope that Agromisa will know thecause of it. And a peanut farmer fromNiger wants to know what sort of fertilizerhe should use. Frequently askedquestions sometimes lead to newbooklets – the booklets that Hoevers sayshave made Agromisa world famous –except in the Netherlands. ‘Agromisa’spublications play an important role. Theymake practical agricultural knowledgeavailable for extension services and NGO

workers in developing countries, who canin turn transmit this knowledge to smallfarmers. With research and academiceducation alone, such as Wageningen URoffers, you don’t achieve this.’

Outside the Netherlands it is oftenassumed that Agromisa and WageningenUR are connected, Hoevers says –although in fact the link between theuniversity and the volunteer organizationhas been steadily diluted since thenineteen nineties. ‘It used to be easier toknock at the doors of chair groups, theformer IAC and the vocational collegeswhen we had questions or wanted toorganize something’, says Roy Keijzer,Agromisa management team member.‘Through the increasing professionali-zation, which means that hours workedhave to be booked under projects,voluntary participation has gone down.’

Keijzer would like to restore the links withthe university and with students: ‘Weneed young people with new ideas.’ Butstudents nowadays have less time forvoluntary work. Nevertheless, Keijzersees opportunities. ‘We get regularrequests from students who would like todo internships. We usually say no,because it takes up too much of our timeand there is too little supervision from theinstitute. But we would like to develop thismore, certainly if funding is madeavailable.’ / Albert Sikkema

DEVELOPMENT AID VIA THE PRINTING PRESSA guide to breeding oyster mushrooms in Swahili.A guide for goat farmers in French, English orPortuguese. For 27 years, volunteers at Agromisahave been producing such booklets, which are‘world famous – except in the Netherlands'. Andthey hope to go on a long time, though they coulduse some young blood now.

A staff member at Agromisa's regional office in Nigeria binds Agrodoks: practical booklets about agriculture. /photo Agromisa

DIn howihawiofpr

Thinsaghosethagagecmwowi

WupthexhecuteThliv

Faovononyedothorsp

‘A therapeutic activity for people whodon’t want to sit around twiddling theirthumbs.’ That’s what the Wageningen-based development organizationAgromisa is for Johan Koeslag. He tookearly retirement in 2004 when there wasa reorganization at Van Hall Larenstein.He thought it would be a pity just to shelvehis years of experience in developingcountries, so he went to work atAgromisa, producing Agrodoks – practicalbooklets on small-scale sustainableagriculture in developing countries.

Together with two former colleagues,Koeslag rewrote a booklet about dairycattle husbandry, and is now working onone about small-scale goat production.‘It’s just nice to do’, he says. ‘We have aneditorial meeting once a week – and thenwe can also chat a bit about earlyretirement.’

Pensioner Bram van Nieuwenhuijzen, formany years on the management of PTCagricultural college in Horst, alsocombines Agromisa with work as a retiredexpert in the Netherlands’ PUMprogramme. He helped write twoAgrodoks about mushrooms. ‘Wereceived questions about mushrooms atAgromisa, that was what started us off.’The writing is more time-consuming thanthe Wageningen alumnus expected. ‘You

HELPINGMISSIONARIESMost of the 65 volunteers who work for Agromisa aregrey-haired. But that wasn’t always the case. Thisdevelopment organization was started in 1934 bythe St. Francis Catholic student association, in orderto help missionaries who had questions aboutagriculture. In the nineteen eighties, the aim was broadened:making agricultural knowledge available to farmersand agricultural extension workers in developingcountries. But the organization was still run bystudents. Louise Fresco spent many hours thereduring her student years.

Ten years ago, Agromisa set about professionalizingand acquiring more projects, thereby growing to tenpart-time staff. After about six years, this ambitionfoundered when the Minister of developmentcooperation withdrew the organization’s subsidy. Theboard stepped down and a team of four paid staffand a handful of faithful volunteers took over thereigns. Agromisa’s office is on Duivendaal, in aWageningen UR building.

Agromisa is worldfamous – except inthe Netherlands

INTERNATIONAL


STUCK INDOORS? ‘Well, sometimes I feel like going outside, sothen I take a break outside and enjoy the sun.Then I am refreshed and ready to study again.’

PLANS TO CELEBRATE THE END OF THEEXAMS? ‘Yes I have.This weekend I’ll go with myBible study club to Gent. Just to visit it andrelax after all the study stress.’ / AD


n

R

n

n

o

h

o

eheis

DUTCH FARMER TO BECOME RARE SPECIES

and mega-companies with most of theproduction in their hands on the other.

The average company will grow by fifteenhectares to reach about forty hectares. Atthe same time, production will almostdouble. And this will be done with a lotfewer people than now. The magic wordhere is technological innovation. This willmake it possible for fewer people to makemore profit from a cow, a pig or a hectare

of land. Milk production, for example, willgo up by sixteen percent, whereas thenumber of cows will hardly change. For theconsumer, this is nothing but good news.The production of agricultural and horticul-tural goods is expected to grow faster thandemand. And that means lower prices.

The question is of course, how much theLEI’s projections are worth. The calcula-tions are based on many assumptions.

For example, it is assumed that theNetherlands will continue to be exemptedfrom European regulations on nitrates. Ifthat changes, then less animal manurecan be used in the fields. The costs ofdisposing of the manure will go up andherds will shrink. This would especiallyaffect cattle and pig farmers. Oil pricesand stricter environmental regulationscould also throw a spanner in theworks. / RK

In ten years, one in three agricultural andhorticultural concerns in the Netherlandswill be gone. Half of the dairy farms willhave disappeared. The number of cowswill be about the same, but the numberof pigs will shrink. These are thepredictions of experts at the LEI.

The LEI (agricultural economic researchinstitute) was asked by the Ministry ofagriculture and food (LNV) to work outhow things will be in the agriculturalsector in 2020. The expectation is thatthe Netherlands will remain a majoragricultural producer, but the share ofagriculture and horticulture in the Dutcheconomy will continue to go down. At themoment, one in ten Dutch people stillwork in the agricultural sector. This figurewill be 20 percent lower in 2020.

What is most striking is the continuingupscaling in agriculture. Of the present 75thousand concerns, less than 50 areexpected to survive. The axe will fallheaviest on the dairy industry, where thecurrent number of farms will be halved inten years’ time to less than 10 thousand.The number of farms in the intensivelivestock sector will be halved too.

Farmers usually stop when it’s time to handover to the next generation and there’s noone to take over. This trend has been goingon for years and is still going strong. Everyyear, three percent of the farms closedown. Those who carry on either expandtheir businesses, start working part-timeor choose to diversify. The LEI indicates asplit: small companies on the one hand,

FARAWAY TEMPORARY HOUSING NEXT YEAR TOOThere are no international students left inthe holiday park in Hoenderloo. From thisweek the last few students have rooms inWageningen. But next year again, newinternational students will have to makedo with a temporary room, and perhapsat a distance.

‘We are working on getting a picture of howmany international students will come toWageningen next year’, says spokesmanSimon Vink of Wageningen UR. ‘It’s alwayshard to guess, but since the numbers ofDutch students are growing too, we expectmore pressure on accommodation. So,yes, we shall have to make some supple-mentary arrangements again next year.The executive board is now looking intohow to do it next year.’ Really, the universi-ty does not see it as its jobs to make ac-commodation arrangements for students.But in the case of international students,the university does feel more responsible,says Vink. ‘They can’t stay at home and it’snot easy for them to organize furniture.’

Ideally, the university would like to

accommodate as many students aspossible at one place which can cope withthe peak numbers, which is of adequatequality, and from which they won’t have tobe moved in between. So it may well bethat students are housed at Landal GreenParks in Hoenderloo again next year. Vink:‘The distance might be a disadvantagebut the facilities are good. But it’s notsettled yet. It would be best of course ifthey could be put up nearer Wageningen,so we are exploring the possibilities. Butit’s really up to market players to step intothe breach.’

One of the obvious candidates is theWageningen cooperative Idealis. ‘Wewould like an extra location’, says deputydirector Jan Harkema. ‘We are looking ateverything, existing buildings and land forbuilding. But if we were to build we wouldexpect to pay a ‘social’ price for the land,and up to now we’ve had no response.’The student council parties PSF andVeSte, the tenants’ organization SFO andthe students’ union WSO make a jointplea for more rooms in a letter to Resource

this week. They think the university andIdealis should just make a deal to provideenough student accommodation. Vinksays that’s not an option.

Harkema doesn’t see an accommodationcrisis anyway. This year again, all the newstudents had a room by May 1st, which isIdealis’s target – in spite of the closure ofthe Binnenhaven complex, with its 150rooms. These container units will bemoved, starting next week, and the movewill take about six months. Some time inthe Autumn they will be available again,says Harkema. The new buildings on theVijzelstraat are still due to be ready bySeptember 2010, and those on theRijnsteeg a year later. ‘There are so manyunits planned that you don’t start buildinguntil you know there’s a market demand.’

And for international students, saysHarkema, the number of rooms availableat the Bornsesteeg is going to grow to1194, enough for about three quarters ofthe current international studentpopulation. Exactly when that number is

reached depends on when the presentDutch occupants leave. ‘We’re not goingto force them out’, says Harkema.

Putting students up in a disuseduniversity building is not a very likelyscenario. The university is certainly notgoing to do this itself, says Vink. In anycase, it is difficult to get a permit for this,and it is often expensive to make suchbuildings habitable. Kim van Groningen ofthe students’ union WSO knows this too.‘Although it could be a nice solution.’

Whether students might be put up inchalets at the Wielerbaan campsite inWageningen does not seem to have beensettled. The only thing Van Groningen cansay, just like Vink and Harkema, is that‘there has been contact.’ The chalets havedouble rooms, though, which is not ideal.

In order to find out more about the wishesof international students concerningaccommodation and services, Idealis isgoing to conduct a survey among thisgroup this year. / YdH

By 2020, half the dairy farms in the Netherlands will have disappeared. / photo TT

SNAPPEDWHO?Teklegennet Forsido, from Ethiopia. AMaster’s student of Public Health andSociety: in the canteen.

STUDYING HARD? ‘Yes, I studied last study week, but I stillhave to do some studying for my exam onFriday. But luckily I’ve already finished myessay!’


14

Cutlets and profiteroles will be on the menuat the St. Francis Catholic Students’ Asso-ciation (KSV) on Monday evening, 27 April.This is the last time that non-members arewelcome. It’s also a goodbye for the cook.

Wageningen UR stops subsidizing theopen canteens at SSR-W and St. FrancisKSV from 1 July 2009. The KSV canteen is

closing now because the cook is startinganother job on 1 May. He is now givingcookery lessons to the cooking committee– because the vast canteen is not goingto go entirely unused.

From next week, members can eat thereon Mondays and Wednesdays. And biggergroups of non-members are also welcome,

as long as they give a week’s notice. Theprice of a meal is going up to four euros.So it’s still cheap. But is it viable? ‘It will get more difficult, but we want to beable to cater for big groups, for examplefrom student clubs. Catering for 25people in a student flat is difficult, andeating out is very expensive’, explainsboard member Nadine Arce. / AB

The KSV canteen on Tuesday 21 April. / photo GA

LAST SUPPER AT KSV

The Restaurant of the Future is puttingthe finishing touches to a new businessplan with which it will be a better fit withWageningen UR research groups.Manager Bart van Nunen makes light ofthe high expectations of last year.‘Innovative research in a new facilityneeds a start-up period of three years.’

Van Nunen has been managing therestaurant since mid-2008. Millions ofEuros were then invested in therestaurant, and the emphasis – and thepublicity – was firmly on its role as anadvanced office canteen. In retrospect,Van Nunen says it was wishful thinking toimagine that food companies andcaterers would be queuing up to doinnovative camera-based behaviouralresearch in Wageningen. ‘There was anover-ambitious business plan.’

This resulted last year in a loss of half amillion euros. This year, losses should behalved, and in the course of 2010 VanNunen expects to break even. He basesthis projected growth on the successful‘participants day’ of a few weeks ago.‘Over the past year we have built up anetwork of 42 participants, includingmajor food companies, who are keen tobe involved in our research.’ In the coming

year he expects to turn contacts intocontracts.

The number of assignments is growing,even though they won’t yield a profit thisyear, says Van Nunen. Food scientistGertrude Zeinstra, who is studying howyou can get children to eat morevegetables, recently had three hundredchildren at the restaurant, with theirparents. ‘Our added value is that weprovide a real life eating context where wecan film the interaction between child andparents.’ Also in the past year, a new fishproduct has been developed and workhas been done on salt reduction (with asoya sauce company) and on the presen-tation of fresh salads. In total there areabout fifteen research projects whichhave produced results of both scientificand marketing value, Van Nunen explains.

He emphasizes that he is the manager ofthe Centre for Innovative ConsumerStudies (CICS). This centre consists ofabout fifteen consumer researchers whohave the use of an extensive researchlaboratory, of which the Restaurant of theFuture is part. ‘We combine theoreticaland applied research in a range of labora-tories such as ‘mood rooms’, ‘food labs’and sensory labs, and ultimately in the

‘real life’ context of the restaurant. Wealso work with home panels.

The strong emphasis on the researchfacilities is helping to get collaborationwith the Wageningen research groups offthe ground. ‘Kees de Graaf’s new chair ofSensory science and eating behaviour fitsin perfectly. But we also work with consu-mer researchers from the Social SciencesGroup and with researchers from HumanNutrition and the top institute, Food andNutrition. Our new mission is consumer-driven healthy food choice, with twothemes: consumer-driven productinnovation and healthy food choices byparents and children. This gives us afocus and a recognizable market profile.’

Through the close collaboration withresearch, the sensory lab is almost fullybooked until the summer vacation, saysVan Nunen, and the other labs are quitebooked up too. ‘But the running costs arestill high. The restaurant is on veryexpensive square metres ,and with asalad test you only earn back a couple ofsquare metres. If you can run severalconsumer tests at the same time, it startsto get interesting.’The new business plan will be presentedto the executive board in July. / AS

THE RESTAURANT WITH A FUTURE DEBATE ON INTER-NATIONALIZATIONVeSte, one of the two parties in the studentcouncil, is organizing a debate oninternationalization at Wageningen UR.More than a hundred nationalities and aquarter of the university’s students comefrom abroad. But does that makeWageningen an international university, themembers of VeSte wonder.

What about the integration among studentsof different nationalities? Should thebachelor programs and Resource be inEnglish? How is the intercultural communi-cation in the study groups going? These areimportant issues, according to AnneReijbroek, chair of VeSte. ‘It will be good toget everyone together and discuss whatgoes well and what could be better.’After a film in which several students airtheir views on internationalization atWageningen University, the debate will beled by Pim Brascamp, director of educationat Wageningen UR. / AB

Debate on internationalization atWageningen UR, 28 April 2009, 16.30hours, at Ceres, Generaal Foulkesweg 1b,Wageningen.

FEW PHD THESES INOTHER LANGUAGESIn recent years only a handful of WageningenUniversity PhD theses have been written inlanguages other than English. This is whatProfessor Paul Struik, member of theDoctorate Board, said in response to acomplaint about the new Doctorateregulation that came into effect in March.

A striking change is that the PhD defencemay now only be conducted in English orDutch. In a letter to Resource (no. 24),Professor Jos van der Maesen described it as‘regrettable’ that French was being scrapped.He is attached to a chair group that has a lotof contacts in Francophone Africa, and saysthat there have indeed been French-languagePhD defences in the field of plant taxonomy.‘But to be honest, I can’t remember any speci-fic examples. It is quite some time ago. I canremember a thesis in Italian and even a the-sis in Friesian. In recent years there were acouple in Spanish and a couple in Dutch. TheDutch ones are mainly in the social sciences.’The rest of the theses are all in English.

‘The problem with holding PhD defences inother languages is that you have to findopponents and an acting rector who canfollow the discussion’, says Struik. ‘A PhD isassessed on both the thesis and thedefence. If you want to do ir properly, then allthe members of the examining committeeshould be able to follow the debate wellenough to assess it.’ Finding enoughcommittee members who are proficient inSpanish, French, Italian or Friesian seems tobe difficult. / NM

How international isWageningen UR?

INTERNATIONAL


Team-based field projects will bedone to critically assess commer-cialization processes of researchinstitutions and companies (e.g. inthe Wageningen Food Valley area).And you will work on assignmentsthat aim at discovering the differentroles associated with entrepre-neurs and at acquiring skills andcompetences in opportunity recog-nition and exploitation (e.g. sellingideas and results). The course is afree choice course, but is compul-sory for the BSc minor Innovationand entrepreneurship. It is a jointeducation program by Manage-ment studies (MST) and Educationand competence studies (ECS).

Info: [email protected] [email protected]. Kick-offWednesday 29 April.

Graduate schools

MANSHOLT GRADUATESCHOOL FOR SOCIAL SCIENCES

Multidisciplinary SeminarOn May 6 there will be a MansholtMultidisciplinary Seminar byPham Van Hoi (EnvironmentalPolicy Group) on ‘State governanceof pesticide use and trade in Viet-nam’. Date: Wednesday 6 May,15.00 hrs. Venue: Mansholt room,Leeuwenborch (Building: 201),


Mail onderwijsberichten uiterlijk maandag 09.00 uur [email protected], met als onderwerp ‘Education’. De lengte ishooguit 100 woorden.Submit education announcements before Monday 09.00 [email protected], with header ‘Education’. The announcementdoesn’t exceed 100 words.

EDUCATION

Environmental sciences

Colloquium Klara Steklova: Calibration ofgroundwater models using analyti-cally derived gradients and neuralnetworks: Universal Multi LayerApproximator (UMLA). Date: Tues-day 28 April 2009, 14.00-14.45hrs. Venue: Atlas 1, Atlas Building.

Aquatic Ecology and WaterQuality Management

MSc thesis subject: Modellingpopulation recovery of variousaquatic arthropods after achemical disturbancePopulations in their natural habi-tats are frequently affected by var-ious disturbances, both of naturaland anthropogenic character.Pesticides are used worldwide toincrease crop yield and, althoughbecoming very pest-specific, stilldo affect non-target organisms inareas adjacent to treated crops.What makes certain species reco-ver more successfully than othersare specific life-history traits, suchas number of reproductive cyclesper year (from one to multiple),overall fecundity, dispersal thatcan be active or passive (via air,land or water), feeding strategies,but also individual sensitivity tothe toxicant affecting them. The

last point we consider is the rolelandscape features have in therecovery process of a certain spe-cies. We investigate what combina-tion of life-history traits, landscapecharacteristics and pesticide appli-cation regimes (as well as mode ofaction) allows for population reco-very by means of an individual-based model (IBM). Some infoalso on www.mastep.wur.nl. In thisproject, the student can chooseone from a number of aquatic ar-thropods to be modelled, definetheir own research question orchoose to follow a prepared pro-posal. Interested master studentscan contact [email protected].

Plant sciences

Plant p roduct ion sys tems

MSc-thesis subject: The futureof European agricultureEuropean agriculture faces newchallenges continuously. Newmember states, WTO negotiations,new agro-technologies, changingsocietal demands and climate allaffect European agriculture andlandscapes. Effective agriculturaland environmental policies areneeded to safeguard sustainabili-ty of European agriculture and itscontribution to sustainable devel-opment of the society. Rigorous

the responsibility of students andscientists to bring their research tothe public domain (e.g. by publis-hing) or take their invention to themarket place (e.g. by patentingand licensing). The course aims tomake you aware of the importanceof innovation and entrepreneur-ship for the further developmentand application of Science andTechnology. You will follow lectureson leading theories and best prac-tices in the field of transfer andcommercialization of S&T. You willparticipate in essay assignmentsto analyze and reflect upon the lifecourse of an academic entrepre-neur who serves as a role model.

evaluation of agricultural and envi-ronmental policies is required totest whether policies lead to thedesired outcomes. The SEAMLESSproject led by Wageningen Univer-sity and commissioned by the EUhas been set up to carry out suchevaluations of policies. The projectoffers a variety of thesis subjects,possibly in collaboration with Euro-pean institutes or universities. An example of a subject availablethis autumn/winter is to contributeto a farm model capable ofassessing adaptation strategiesto climate change or higher pricesof agricultural commodities atfarm level. For information, pleasecontact Dr. Martin van Ittersum(martin. [email protected]) or ir.Sander Janssen ([email protected]).

ENTOMOLOGY

SeminarShuhei Niitsu, Tokyo MetropolitanUniversity, Japan: Regressive evo-lution: ontogenetic study on wingreduction in Lepidoptera. Date:Tuesday, 28 April, 15.30 hrs.Venue: Large lectureroom C19,Building 511, Binnenhaven 7.

Soc ia l sc iences

Selling ScienceIn period 5 a new BSc-course Ena-bling the transfer and commercia-lization of Science & Technology(MST-51306) will start. Thiscourse will focus on the value ofscientific knowledge for societyand business. You will learn about

WIx WAGENINGEN INTERNATIONAL EXPERTS

“The world needs Wageningen experts.”Renaat Van Rompaey, managing director WIx

I founded Wageningen International Experts WIx in 2007 as an independent and dynamic expert bureau, working on interna-tional projects, from the margin of Europe to the other side of the world. We have been successful in the field of environment, biodiversity conser-vation, forestry and rural development in many, mainly tropical countries.

WIx is expanding its activities into other fields where Wageningen has a lot of expertise. For this, we are seeking partners in the fields of:

�� water and sanitation �� food and agri global �� geo-economics and governance

Partners should have more than 15 years of experience in consulting in one of these fields, in many countries and languages, have a broad network both in Wageningen and internationally and enjoy the job of contacting experts and pre-paring offers. Contact me at 06 23469633, [email protected] , www.wix.nl

(ADVERTENTIES)

28 May

2 June4 June

11 June

19 MayIs waste separation a pain?

Buying

sustainability at what price? At any price?

‘Green’ education and research

practice what you preach!

Does the sustainable employee exist?

Mobility

back to the company bicycle?

Take a biteand register by sending an e-mail to [email protected].

More events will be organized, check www.duurzaamheid.intranet.wur.nl.

Wageningen UR is also called ‘the green university’. But what are we doing

about sustainability? What possibilities are there in Wageningen UR for

sustainable practices? Help think about sustainability in the World Café and

put your ideas on the table. The results will be served up after the break!

Location: Forum Grand CaféTime: 2 to 5 pm

Brain Power Needed

12 May Energy and Construction

less space, better workplace 14 MaySustainable catering

what would you pay for it?

What’s served?

Resource 0325 15-17 22-04-2009 09:55 Pagina 15

SERVICE 16 2

Resource, Weekblad voor Wage-ningen Universiteit en Research-centrum, is het weekblad voor per-soneel en studenten van Wagenin-gen UR.Uitgever/ Wageningen UR.ISSN/ 1874-3625. Redactieadres/ Bornsesteeg 47,6708PD Wageningen, tel. 0317484020, e-mail [email protected];secretariaat Thea Agba-Kuijpers. Redactie/ Gaby van Caulil (hoofd-redacteur), tel. 0317 482997,e-mail [email protected];Lieke de Kwant (eindredactie), tel.0317 485320, Alexandra Bran-derhorst (onderwijs, studenten-nieuws, VHL), tel. 0317 481725;Roelof Kleis (economie, omgeving,ecologie, maatschappij), tel. 0317481721; Albert Sikkema (plant,organisatie), tel. 0317 481724:Hans Weggen (service), tel. 0317485272; Hans Wolkers (dier, voe-ding), tel. 0317 481721.Studentredacteuren: Maarten vanden Berg, Anneloes Dijkstra, Stijn

COLOFONvan Gils, Christoph Janzing, TomRijntjes, Marlot Roelofs, BarbaraTielemans. Freelance medewerkers: Wim Bras(VHL), Alice van Ginkel, Yvonne deHilster, Laurien Holtjer, HannekeMarcelis (website), Clare McGregor(international pages), NicoletteMeerstadt, Rik Nijland, Joris Tie-lens. Landelijk nieuws: HogerOnderwijs Persbureau.Foto's/ Guy Ackermans, bvBeeld,Bart de Gouw, Hoge Noorden,Lineair, Ruben Smit, Theo Tangel-der, Martijn Weterings.Illustraties/ Henk van Ruitenbeek,Guido de GrootVormgeving/ Hans Weggen (basis-vormgeving OfD, Loek Kemming).Redactieraad/ dr. ir. Ernst vanden Ende (voorzitter), ir. Martijnde Groot, ir. Marianne Heselmans,dr. Patrick Jansen, Marloes vander Kamp, Ayla Paul, MaschaRasenberg, prof.dr. Cees vanWoerkum en Judit Zijlstra Druk/ Dijkman Offset BV.

Abonnementen/ Studenten vanWageningen Universiteit en perso-neel van Wageningen UR krijgenResource gratis; anderen kunnenzich abonneren. Abonnements-prijs Nederland €58,00 (buiten-land €131,50) per jaar. Inl: tel.0317 484020. Een abonnementwordt automatisch verlengd tenzijuiterlijk een maand voor het eindvan de lopende abonnements-periode schriftelijk is opgezegd.Advertenties intern/ Onderdelenvan Wageningen UR kunnen tegengereduceerd tarief adverteren inResource. Inl: Elisa Salentijn, tel.0317-482519. Advertenties extern/ Van Vliet,bureau voor media-advies, Passa-ge 13, Postbus 20, 2040 AA Zand-voort, tel. 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, za-kelijke mededelingen van eenhe-den van Wageningen UR aan stu-denten en personeel kunnen gra-tis in Resource worden geplaatst.Inlichtingen: 0317 485272.

0 uur naar

Bo

StiAllst.bww

PraDinhoonden eufo zvia

We11Bovasgra

ExpStitingnatdeaFutde?theinfo

HeHeagrof Fplathetry Watheou11theIntMowochest.i

In

Dustuww

AgDoCroreis

V

PHD-STUDENT PROJECT:UNRAVELLING EFFECTS OFORGAN TEMPERATURE ON PLANTGROWTH AND DEVELOPMENTM/F (1.0)PSG, Horticultural Supply Chains,Crop production in low-energygreenhouses, WageningenVacancy number: AT: DPW 09-17

ASSOCIATE ADVOCACY &FONDSENWERVING TBVI M/V(1.0)ASG, Tuberculosis VaccineInitiative, LelystadVacancy number: TBVI_001

SWITCH

NAMEN

Vacatures zijn voor interne en externe kandidaten. Interne kandidatenhebben voorrang, zie intranet/people/arbeidsvoorwaarden. Devolledige vacaturetekst staat op www.werkenbij.wur.nl. Aanleveren:woensdag in de week voorafgaand aan verschijnen van Resource.Voor informatie, bel Corporate HRM: (0317-4)85706.

DIRECTEUR COMMUNICATIE ENADVOCACY RELATIES TBVI M/V(1.0)ASG, Tuberculosis VaccineInitiative, LelystadVacaturenummer: TBVI_002

ASSOCIATE COMMUNICATIE ENADVOCACY RELATIES TBVI M/V(1.0)ASG, Tuberculosis VaccineInitiative, BrusselVacaturenummer: TBVI_003

Voor meer informatie zie: www.werkenbij.wur.nl

28 april16.00 uur promotie dhr. E.H. Go-romela: Feeding and manage-ment strategies for rural poultryproduction in Central Tanzania.Promotor prof.dr.ir. M.W.A. Verste-gen, co-promotoren dr.ir. R.P.Kwakkel en dr. A.M. Katule (Sokoi-ne University of Agriculture, Moro-goro, Tanzania).

29 april16.00 uur promotie mw. drs. A.Schennink: Genes involved in bo-vine milk-fat composition. Promo-tor prof.dr.ir. J.A.M. van Arendonk,co-promotoren dr.ir. H. Bovenhuisen dr.ir. M.H.P.W. Visker.

8 mei14.00 uur promotie dhr. B.F. Ban-souleh: Development of a spatialplanning support system for Agri-cultural policy formulation relatedto land and water resources inBorkhar & Meymeh district, Iran.(Promotie bij ITC, Enschede). Pro-motor prof.dr.ir. H. van Keulen, co-promotor dr. M. Ali Sharifi (ITC).

11 mei16.00 uur promotie dhr. ir. T.A.L.Snoeren: Herbivore-induced indi-rect defense of Arabidopsis. Eco-genomic approach to the role ofinfochemicals in parasitoid attrac-tion. Promotor prof.dr. M. Dicke.

13 mei16.00 uur promotie dhr. G. Wang:The role of receptor-like proteins inArabidopsis development. Promo-toren prof.dr.ir. P.J.G.M. de Wit enprof.dr.ir. G.C. Angenent, co-pro-motor dr.ir. B.P.H.J. Thomma.

Cur sussen en seminar s

29 AprilSeminar Genetics of Milk Qualityin Hof van Wageningen. Highlightsof four years of Dutch Milk Geno-mics research complemented withleading international scientists inmilk genomics: Michel Georges,Peggy Neville, Patrice Martin. In-formation and (free) registration:www.milkgenomics.nl.

25 May-12 JuneCourse Towards participatory fish-eries governance. In this trainingcourse cases of fisheries co-ma-nagement will be analysed to de-termine the conditions for success.More information and registration(till 25 April): www.cdic.wur.nl/UK/newsagenda/agenda.

1–26 JuneCourse Seed potato technology,certification and supply systems.The course aims to provide courseparticipants with insights, know-ledge and skills for applying mo-dern technology in seed supplysystems in different agro-ecolo-gical regions of the world. Moreinformation and registration (till 1 May): www.cdic.wur.nl/UK/newsagenda/agenda

7-12 juneFood Law Academy course (in Oos-terbeek): Summer school in foodregulatory affairs. Course leaderProf. Dr. Bernd van der Meulen(director of the European Institutefor Food Law, and professor Law

het Newcastle Disease Virus(NDV). Vroeger maakte een in-vivo-werkzaamheidstest bij kippendeel uit van de kwaliteitscontrolevan NDV-vaccins, maar dankzij denieuwe methode kan het gebruikvan kippen worden vermeden. Demethode is nu toegevoegd aan debetreffende monografie van deEuropese farmacopee als aanvul-lende werkzaamheidstest voor hetvrijgeven van NDV-vaccins. Hetonderzoeksproject is grotendeelsgefinancierd door het Ministerievan Landbouw, Natuur en Voed-selkwaliteit. Bij de prijs hoort een bedrag va n 20.000 euro, dat op 3 september2009 aan dr. Claassen zal wordenoverhandigd tijdens de uitreikings-ceremonie op het zevende Wereld-congres voor Alternatieven enDiergebruik in de Levensweten-schappen dat van 30 augustus toten met 3 september 2009 inRome zal plaatsvinden. De prijs isbeschikbaar gesteld door hetinternationaal diergezondheidsbe-drijf Intervet/Schering-Plough Ani-mal Health, lid van het EPAA, hetEuropese partnerschap voor alter-natieve benaderingen voor dier-proeven.

Dieter Lütticken award

Ivo ClaassenDe Dieter Lütticken Award 2008voor alternatieven voor dierproe-ven zal worden uitgereikt aandr. Ivo Claassen van het CentraalVeterinair Instituut van Wagenin-gen UR. Dr. Claassen had een leidingge-vende rol binnen een interdiscipli-nair team dat verder bestond uitdr. Riks Maas en dr. Hok Oei vanhet CVI, die nauw samenwerktenmet dr. Jean Marc Spieser en dr.Catherine Milne van het EuropeseDirectoraat voor de Kwaliteit vanGeneesmiddelen (EDQM) inStraatsburg. Het team ontwikkel-de een in vitro-werkzaamheidstestvoor de routinekwaliteitscontrolevan geïnactiveerde vaccins tegen

AGENDAand Governance Wageningen UR).Information and application (till 6May): www.wbs.wur.nl.

8–26 JuneCourse International Training ofTrainers on Wetland Manage-ment: facilitation of MSPs andcurriculum development. Thefocus is on the need for trans-boundary and cross-sectoral co-operation and aims to provide par-ticipants with the knowledge andskills necessary for curriculum de-velopment in the field of wetlandmanagement in their own region.More information and registration(till 8 May): www.cdic.wur.nl/UK/newsagenda/agenda.

15–26 JuneCourse Plant Variety Protection(Plant Breeders’ Rights). Subjectscovered will be (i) Legal, institutio-nal and technical aspects of plantvariety protection; (ii) Implementa-tion; (iii) Extension and promotion.There will also be visits to key or-ganizations in the operation of aplant variety system. More informa-tion and registration (till 15 May):www.cdic.wur.nl/UK/newsagenda/agenda.

22 – 26 JuneCourse Multi-stakeholder proces-ses and social learning: course inthe use of participatory approa-ches for institutional strengthe-ning. The course covers state-of-the-art thinking about participationfrom local to global level and intro-duces the most up-to-date metho-dologies and approaches for facili-tation and participation.Information and application (till22 May): www.cdic.wur.nl/UK/newsagenda/agenda.

23 - 25 JunePostgraduate workshop Techni-ques for Writing and Presenting aScientific Paper. Instructor MichaelGrossman, PhD, University of Illi-nois Urbana-Champaign, USA. Infoand registration (deadline 5 June)on the website www.wbs.wur.nl.

Diver sen

Tot eind mei09.00-17.00 uur (ma-vr) ExpositieDe evolutie van Darwin: een ten-toonstelling van Bibliotheek Wa-geningen UR in Forum.

23 april16.00 uur Inauguratie prof. dr.R.A. Woutersen en prof. dr. F.X.R.van Leeuwen in de Aula van Wage-ningen Universiteit.19.30 uur Debat Partner van Eu-ropa. Vloek of zegen voor de Afri-kaanse boer? in Lux, Nijmegen.Inl: www.globaldebat.nl.21.00 uur Bandfeest en Rad vanAvontuur t.g.v. feestweek Osiris inSociëteit Abydos, Leeuwarden. Inl:www.svosiris.com.

24 april16.00 uur Herdenkingsbijeen-komst Rob Goldbach in de Aulavan Wageningen Universiteit.21.00 uur Ouwelulleavond Osirisin Sociëteit Abydos, Leeuwarden.Inl: www.svosiris.com.

25 april00.00 uur Start 37e Batavieren-race vanaf het Universitair Sport-centrum in Nijmegen. Ruim acht-

Mail berichten uiterlijk maandag 09.00 uur naar [email protected],met als onderwerp ‘Agenda’. De lengte is hooguit 60 woorden.

duizend atleten rennen 182 kilo-meter via Duitsland en de Achter-hoek naar de campus van de Uni-versiteit Twente in Enschede, waarze rond half zes ’s middags aanko-men. Zie www.batavierenrace.nl.10.00-16.00 uur Belmonte op zijnbest. Plantenbeurs met bijzondereheesters, kleine houtige gewassenen sierbomen, met tevens lezingenen rondleidingen, in de volop inbloei staande botanische tuin vanWageningen Universiteit. Inl:www.botanischetuinen.wur.nl.11.15 uur Debat European Policyon Agriculture and Trade: the Caseof the African Farmer met Afri-kaanse boeren, een Nederlandsepoliticus en een Nederlandse boer,in de Haagse Hogeschool, DenHaag. Inl: www.evertvermeer.nl enafrikadag2009.m12.mailplus.nl.21.00 uur Balkanpunk door MalaVita in Unitas te Wageningen.

26 april15.00 uur JAM @ G-live in Hof vanWageningen (voorheen WICC). Inl:www.wageningsmuziektheater.nl.15.00 uur Jammen in Café XL.Backline incl. drums aanwezig.

28 april16.30-22.30 uur Lagerhuisdebatop Ceres met Pim Brascamp overEngels op de universiteit, ’s avondsEuropadebat met Alexander Pech-told, met stellingen betreffendelandbouwsteun, stamcelonder-zoek en Rol Nederland in EU.20.00 uur Tony Chocolonely, thestart-up of a Real Great businessin LA13. With Eveline Raijmans ofTony’s factory, Amsterdam. Info:www.studiumgenerale.wur.nl.

29 april19.30 uur NAH-café in Hof vanWageningen (voorheen WICC), be-doeld voor iedereen die getroffenis door niet-aangeboren hersenlet-sel Inl: www.nahcafenederland.nl.20.00 uur Open podium Van UvenFestival bij theater 't Hemeltje inDe Wilde Wereld, Wageningen. Or-ganisatie: WSKOV en de Ontzetting.Inl. [email protected].

3 mei15.00 uur Concert door de JamesHarman Band bij Bluesclub XXL inCafé XL.

5 meivanaf 0.00 uur Ontsteken Bevrij-dingsvuur bij Hotel De Wereld, enoverdag Bevrijdingsfestival in debinnenstad en Historisch Publieks-programma op de Dreijen. Inl:www.4en5meiwageningen.nl.

8 mei19.00-22.00 uur SWU ThymosRun-Bike-Run op De Bongerd. Inl:www.swuthymos.nl.

14 mei16.00 uur Inauguratie prof. dr.V.E.J.C. Schijns in de Aula van Wa-geningen Universiteit.

16 mei09.00-18.30 uur ESN-excursion toKeukenhof. Register until 30 Aprilat www.esn-wageningen.nl.

21-23 MayESA Challenge in Anger, France.European Sustainable Adventure.Info: www.esachallenge.com. Re-gistration: ww.esn-wageningen.nl(until 30 April).

Career DevelopmentAward

Jasper van der GuchtDr. J. van der Gucht, Universitairdocent bij Fysische Chemie enKolloidkunde, Wageningen Univer-siteit, heeft een Career Develop-ment Award van Human FrontierScience Program Organizationgekregen voor zijn project Mimic-king the cortex: structure andforce generation in reconstitutedcell skin. Hij is geselecteerd uitmeerdere jonge wetenschappersen hiermee wordt erkend dat hijeen excellente jonge wetenschap-per is. Dr. van der Gucht mag zijneigen, onafhankelijke onderzoeks-programma vaststellen, en krijgthiervoor $300,000 als ondersteu-ning voor 3 jaar onderzoek.

Promot ies

24 april13.30 uur promotie mw. ir. M.T.Streppel: Long-term lifestyle anddietary habits in relation to cardio-vascular mortality and life expec-tancy: a prospective cohort study.Promotoren prof.dr.ir. D. Kromhouten prof.dr.ir. F.J. Kok, co-promotordr.ir. M.C. Ocké (RIVM, Bilthoven).

27 april16.00 uur promotie dhr. S. Hasan:Terrestrial water storage changefrom temporal gravity variation.Promotoren prof.dr.ir. P.A. Troch(University of Arizona, Tucson,USA) en prof.dr.ir. R. Uijlenhoet.

DIVCroschentbetlige

OpverVal

Bestubesecbetlen

K

Resource 0325 15-17 22-04-2009 09:55 Pagina 16


Boerengroep

Stichting Boerengroep, LawickseAllee 13, tel. 0317 410500,[email protected],www.boerengroep.nl

Praktijkschool dataDinsdag 19 mei hydrauliekonder-houd, woensdag 20 mei motoren-onderhoud.Inclusief handleidingen een herinnering voor slechts 15euro per persoon per dag. Meer in-fo zie website en aanmelden kanvia [email protected].

Week of agricultural diversity11 t/m 18 mei, een week lang volBoerengroepactiviteiten, zet al-vast in je agenda! Voor het pro-gramma, zie onze website.

Experience RomaniaStichting Boerengroep and Stich-ting RUW are presenting an inter-national youth exchange to Ora-dea, Romania, about: The GreenFuture of the European Countrysi-de?! From the 29th of June untilthe 12th July. For application andinfo check website.

Het InspringtheaterHet Inspringtheater addressesagricultural issues by making useof Forum theatre. On stage we dis-play the interests and motives ofthe different parties involved andtry to create mutual understanding.Want to get to know more aboutthe Inspringtheatre? Subscribe forour upcoming workshops: Monday11 May: Introduction Forumtheatre 1; Monday 18 May:Introduction Forum theatre 2;Monday 25 May: Facilitator/Jokerworkshop. For more informationcheck www.boerengroep.nl or [email protected].

In de wereld - sp3

Duivendaal 7, tel. 0317 482663,[email protected],www.indewereld-sp3.nl

AgendaDonderdag 23 april, 19.00 uur:Crossroads; 25 april - 3 mei: Taizé-reis; Sunday 3 May, 11.00 hrs: Oe-

cumenical Sunday Service; maan-dag 4 mei: meditatieve bijeen-komst, Grote Kerk (19.00 uur) enstille Tocht (19.30 uur); woensdag6 mei, 18.00 uur: Spirit in je leven.

Herdenking 4 meiMeditatieve herdenkingsbijeen-komst in de Grote Kerk op de Marktmet medewerking vanuit het stu-dentenpastoraat. Ds. Anja Vogel-zang gaat voor en Anne Vissers(bekend van de Taizévieringen)verzorgt de pianobegeleiding. Hetthema is: Vrijheid en identiteit. Nade bijeenkomst is er gelegenheidje aan te sluiten bij de Stille Tocht,die van start gaat bij het Stadhuis.

Integrand

Bemiddelingsorganisatie voorstudenten en recent afgestu-deerden, www.integrand.nl,[email protected], tel.0317 422421.

IntegrandJe kunt op deze opdrachten reage-ren via onze website. Ben je nietingeschreven dan kun je interessetonen door een e-mail te sturen.Op onze website kun je overigensons gehele stageaanbod vinden.

Sales Cosmetics & Toiletries Code 4911, afstudeer/meeloop/zomer stage, werkopdracht en ba-chelor eindproject bij Henkel. Acti-viteiten: analyses van de markt enmerken; creëren van een makkelijkmaandelijks te updaten informatie-sheet voor de accountmanagers;gesprekken voeren met account-en brandmanagers; meelopen metbuitendienst; analyseren markt-data o.a. AC Nielsen, GFK en om-zetten naar bruikbare informatie

Voedsel verpakken in 2015?Code 4486, afstudeer- of meeloop-stage bij Smurfit Kappa. Opdracht:screening/inventarisatie huidigekennis als basis; definitie werkwij-ze en deelsegmenten; opbouwenreferentiekader voor de gekozensegmenten in data en modellen;uitwerken analyses van de geko-zen segmenten, via diverse onder-zoeksmethoden; vertalen uitkom-sten naar toekomstscenario voormassief karton van dit segment.

Customer Marketing AssistantCode 4923, afstudeerstage of

VERENIGINGENStudentenraad

[email protected]

Student Council electionOn 29 April 2009 the StudentCouncil Election Committee willpublish the lists of candidates athttps://csa.wur.nl/air210/login/,under Elections. From said date,the lists will also be available forinspection at the office of theSecretary of the Student Council.Any person concerned may lodgea notice of objection to the validityof a published list until 8 May2009 inclusive, with the Secretaryof the Student Council, Mariekevan Iterson, Costerweg 50 (Room2035), building 400, P.O. Box9101, 6700 HB Wageningen.

Studium Generale

http://studiumgenerale.wur.nl,tel. 0317 482030

Tony Chocolonely: The start-upof a great businessPresentation and debate by Eveli-ne Raijmans, Tony's Chocolonelyon Tuesday April 28th, 19.30hrs.Venue: LA13.

Thymos

Sportstichting Wageningen Uni-versiteit, tel. 0317 482746; openma-wo 9.00-17.00, do 9.00-18.00en vr 11.00-15.00 uur;www.swuthymos.nl

Boogschiet-meeWoensdagavond 13 mei vertrek-ken wij rond 18u voor onze Boog-schiet-mee in Elst. Vervoer is gere-geld, deelnemen kost 12,50 euro.Meer info op www.swuthymos.net.

OWSK TraplopenOp 18 mei organiseert Thymos hetofficieuze Wageningse StudentenKampioenschap Traplopen. Om19.00u zal het spektakel op Asser-park van start gaan. Wil jij bewij-zen dat je de beste conditie vanheel Wageningen hebt, doe dan in-dividueel of met een team mee.

Zweef-meeSamen met een ervaren zweefvlie-ger kun je op 19 mei of op 9 junihet blauwe ruim boven vliegbasisDeelen verkennen. Houd onzewebsite in de gaten voor meer in-formatie en voor de inschijving.

BotSMaandagavond 25 mei. Verzamel5 tot 8 studiegenoten en registreerje team op www.swuthymos.net.

www.klv.nl,[email protected]

Young KLV - Workshop -Salary negotiations - 19 MayWhen a graduate applies for ajob and completes the job appli-cation process, he/she faces theexciting moment of discussingthe salary and secondary condi-tions arbeidsvoorwaarden. Insuch a situation you may askyourself: At what levels are negotiationspossible (salary, pension, etc.) ?How is the salary structure andwhat opportunities for growthwill I have in the future?Which factors are of importancefor the employer?To answer these and other ques-tions, KLV organizes a meeting,whereby Peter van Asten (direc-tor corporate human resourcesat Nutreco) and Paul den Besten(director KLV) will share their ex-periences. First, attention will bepaid to how salary negotiationstake place at commercial com-panies. This is followed by howthis process takes place at uni-versities for PhD’s or researchers.Location: Leeuwenborch, lectureroom C69Date and time: 19th May, 19.30-21.30h + drinks afterwardsFree entrance, KLV members on-ly. Pre-registration is required, goto: http://www.klv.nl/nl/Activitei-ten/Pages/Salarisonderhande-lingen.aspxLanguage: English

Promotiefeest?Bekijk onze kleurrijke ruimte voor een borrel, diner of compleet feest.Wereldse buffetten vanaf € 16,50 per persoon voor groepen van 20 tot 120 personen.

Meer informatie? Bekijk onze website: www.colorsworldfood.nl of maak een afspraak voor meer informatie.

Nieuw in Wageningen: Colors World Food, Markt 15, 6701 CX, Wageningen, 0317-417463, E:[email protected]

Irregular Opening Hours during May Holiday 2009Forum building The Library Student Desk WURshop VHL

Wednesday 29 April 8 am – 11 pm 8 am – 5.30 pm 9 am – 2 pm 9 am – 4 pm 8 am - 8 pmQueensday 30 April Closed Closed Closed Closed ClosedFriday 1 May 8 am – 11 pm 8 am – 5.30 pm Closed Closed ClosedSaturday 2 May 10 am – 5 pm Closed Closed Closed ClosedSunday 3 May 10 am – 5 pm Closed Closed Closed ClosedMonday 4 May 8 am – 11 pm 8 am – 4 pm Closed 9 am – 4 pm ClosedTuesday 5 May Closed * Closed Closed Closed Closed

* Entrance is only possible with a WUR cardRestaurant and Grand Café are closed Queensday 30 April through LiberationDay Tuesday 5 May

o-r-

ni-aarko-l.zijneresengen

an

cyase

seer,

enl.la

annl:nl.

aterds

ch-

esof

e-net-nl.

vennOr-ng..

esin

j-neks-

nl:

a-

toril

e.e-nl

Neem een abonnement� Surf naar volkskrant.nl/studenten(dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar)

Studenten50%

korting

volkskrant.nl/studenten

DIVERSENCross Your Borders: een onderwijsproject voor middelbarescholieren over ontwikkelingsvraagstukken, uitgevoerd doorenthousiaste studenten. Een steentje bijdragen aan eenbetere wereld én nuttige vaardigheden opdoen? Word vrijwil-liger! Nieuwsgierig? Check www.crossyourborders.nl!

Op zoek naar contacten buiten het werk: www.vvao.nl.vereniging van vrouwen met hogere opleiding afd. GelderseVallei Wageningen. Verdieping, gezelligheid, netwerken.

Berichten in de categorie ‘Gevraagd en aangeboden’, voorstudenten en medewerkers van Wageningen UR. Lever hetbericht voor maandag 10.00 uur in bij het redactie-secretariaat van Resource, gebouw 116, kamer 0.31, enbetaal contant. Tarief is 3,50 euro per dertig woorden, delengte is hooguit 60 woorden.

KLEINTJES

meeloopstage. Colgate-Palmolivein Brussel biedt een stage met eenintensieve, interessante en gevari-eerde trainingsperiode, waarna jewordt geïntegreerd in de afdelingCustomer marketing.

Movie W

Filmhuis Movie W, Lawickse Allee13, tel. 0317-484809 (ook voorreserveren), www.movie-w.nl

Auf der anderen Seite van FatihAkin (Duitsland 2007). Verschillende levens raken metelkaar verstrengeld wanneer eenDuits meisje verliefd wordt op eenTurkse terroriste.Donderdag 20.30 uur.

Cordero de Dios van LucíaCedrón (Argentinië 2008)Over schuld en boete binnen driegeneraties van een Argentijnse fa-milie. Wanneer Parisiënne Teresanaar Argentinie terugmoet omdatze het losgeld voor haar ontvoerdevader moet regelen heeft ze daargemengde gevoelens over... Vrijdag, zaterdag, zondag, dinsdagen woensdag 20.30 uur.

The Wrestler van DarrenAronofsky (VS 2008)De op zwart zaad zittende worste-laar Randy The Ram (Mickey Rour-ke) probeert met een comebackzijn eer en goede naam te herstel-len, en onderwijl een stukgelopenrelatie met zijn van hem vervreem-de dochter te lijmen.Dagelijks vanaf donderdag 30april 20.30 uur.

Student Chaplaincy

Student Chaplaincy Wageningen,Duivendaal 7, tel. 0317 - 48 2663, www.wau.nl/scw,[email protected]

Eucumenical church servicesIn English. Sunday May 3: 11.00 h.Rev. Josine v/d Horst.

Other activitiesThursday April 23, 19.00 hours:Preparation meeting / Bible study;Thursday April 30: No activity;Thursday May 7, 19.00 hours: PhDpresentations Emma and Eugene.

Resource 0325 15-17 22-04-2009 09:55 Pagina 17

2Hein gagageonhewaenendoje

LiaDeerstavovoin stCh

‘EgesiateveNedejecHe

MV

Eegrte16zohe

VlampamnohetredeWadekwda

R

STUDENT 18

Daar komt Maarten ter Haar aangelopen.Na een keuring achter gesloten deuren ishij klaar om op deze woensdagmiddagbloed te gaan geven. Vergezeld door eenverpleegkundige in een witte jas betreedthij de zaal waar het allemaal gaat gebeu-ren. Maarten is niet de enige student van ho-geschool Van Hall Larenstein in Leeuwar-den die zich aangemeld heeft bij de San-quin Bloedbank. Door een bloeddonorac-tie van studentenvereniging Osiris zullenvijftig jonge donoren binnenkort zijn voor-beeld volgen. Maar Maarten bijt vandaaghet spits af. Met een wat onwennige blikgaat hij op een roodoranje ligstoel zitten.De man naast hem strekt zijn rechterarmuit om hem een schouderklop te geven.‘Ik kan het niet te stevig doen, want an-ders plug ik mezelf uit het apparaat.’ Terwijl Maarten lacht, rolt de medewerk-

ster van de bloedbank zijn rechtermouwop. Ritmisch klopt ze met twee vingers opde binnenkant van de elleboog. Vervol-gens gespt ze een groene band om de bo-venarm. Niet te strak? Maarten schudtzijn hoofd. Het zonlicht dat binnenvalt inde witte ruimte, laat de alcohol glinsterendie de zuster met een wattenstaafje opzijn huid smeert. En dan verandert plotse-ling de giebelende sfeer bij de toekijken-de medestudenten; de vrouw zet haarleesbril op en haalt een naald tevoor-schijn. Een ogenblik later zit ie er al in. Sierlijkstroomt het bordeauxrode bloed door eenslangetje naar een plastic zak. In op-dracht van de verpleegkundige wiebeltMaarten met zijn vingers, om de stroomop gang te houden. ‘En zo houd ik nogeen beetje gevoel in mijn arm.’Het wordt hem helemaal naar zijn zin ge-

maakt. Een glaasje water voor de dorst,de voetensteun wat hoger, en een tijd-schrift om de tijd te doden. Na zeven mi-nuten is de plastic zak gevuld met eenhalve liter levensreddende vloeistof.‘Geen record, maar wel snel’, zegt de me-dewerkster. In een snelle beweging haaltze de naald eruit en drukt ze watten ophet wondje. En zo eindigt de bloeddonoractie van stu-dentenvereniging Osiris. Althans, bijna.Eerst overhandigen de leden nog vijftig in-gevulde aanmeldingskaarten - het resul-taat van hun inspanningen om het bloed-donorschap onder studenten te promo-ten. ‘Geweldig dat jonge mensen zelf hetinitiatief hebben genomen om deze actiete starten’, zegt Alie Rodenhuis, hoofdbloedinzameling van Sanquin in Leeuwar-den. ‘Ik hoop dat veel studenten dit voor-beeld volgen.’ / Marlot Roelofs

Toiletpapier van wombat-uitwerpselen.Ondernemers op Tasmanië ontwikkeldendit exclusieve Australische product omtoeristen geld uit de zak te kloppen. Hetschattige wollig buideldier steelt menigtoeristenhart met zijn karakteristiekewaggel. Voor het verwerken van zijn poepmoeten de makers overigens wel een sterkemaag hebben. ‘Als we het koken is de stankverschrikkelijk, maar als het eenmaalgesteriliseerd is stinkt het niet meer. Danruikt het lekker organisch.’ Jammie.

Geen plek voor een tuin? Ga voor verti-caal groen. Dat is niet alleen goed voor jehumeur, maar ook voor het milieu en deluchtkwaliteit in de stad. Een Delfstepromovendus is bezig met het makenvan groene gevels. Hij liet specialebetonplaten maken met lavasteenkorrelswaar aubrieta en kleine muurvarens opgroeien. De planten vangen fijnstof af,kunnen de luchtkwaliteit in de stad oflangs wegen verbeteren en kunnenwerken als klimaatregelaar.

OOK STUDENTEN MOETEN SOMS HUILEN

Over het algemeen ben ik tegen hetgebruik van scheldwoorden in co-lumns. En dat is niet omdat ik scheld-woorden shockerend of ongepastvind, ik scheld namelijk zelf graag enveel (op het moment ben ik erg infavour of tiefusschijtdetering). Nee, het is omdat ik scheldwoordenin columns een zwaktebod vind. Alsniet het verhaal, maar de woorden diemen gebruikt de essentie van de co-lumn zijn, vind ik de column over hetalgemeen niet het lezen waard. Eenmisverstand vind ik dan ook dat co-lumns waarin veel ‘godver de tiefus-piemelpoep’ in voorkomt, gedurfdzijn. Ik zou zelfs het omgekeerde durven tebeweren. Piemelkutpoepcolumns zijnop safe geschreven. Door heel veel‘spannende’ woorden te gebruikenverbloemt de schrijver de leegheidvan het verhaal. Echte gedurfde ver-halen zijn niet gedurfd om woorden,nee, ze zijn gedurfd om wat ze vertel-len. En geloof me, gedurfde onderwerpenzijn niet seks en ook niet drugs en ookniet dronkenschap. Een uitweidingover swaffelen is een makkelijke trucom binnen de grenzen van de comfor-tabelheid een niet al te saai verhaal tevertellen. Wat ik nu echt spannend en gedurfdvind, is om buiten de grenzen van decomfortabelheid een column te schrij-ven over echte taboes. Verdriet bij-voorbeeld. In een studentencultuurwaarin je wordt geacht altijd om alleste blijven lachen en waarin ongelukals ergste misdaad wordt beschouwd,vind ik juist dat ik over verdriet moetschrijven. Want hoe je het wendt ofkeert, iedereen is wel eens ongelukkigen verdrietig. En dan bedoel ik niet het soort ver-driet dat wordt opgelost door een daglieve sms’jes van vrienden en een flin-ke dosis chocolade. Nee, ik bedoel hetdoor-merg-en-beenverdriet. Het het-komt-niet-meer-goedverdriet. En het isecht zo dat niet aan elk nadeel eenvoordeel zit.Hoe taboe het ook is, soms zijn dingengewoon tyfusschijtdetering, en daarmoeten we het mee doen. / Iris Ros-cam Abbing

Maarten laat een halve liter van zijn bloed aftappen. Hij is één van de vijftig Leeuwarder studenten die gehoor heeft gegeven aaneen oproep van Osiris. / foto Hoge Noorden

ZEVEN MINUTEN AAN DE BLOEDTAP

Wie met vragen zat over de inrichting vanzijn tuin kon afgelopen vrijdag gratisadvies krijgen van een echtetuinarchitect, én van VHL-studenten Tuin-en landschapsarchitectuur. ‘Mensenzochten een alternatief voor de schuttingvan de Gamma, wij probeerden teontdekken wat ze precies wél willen’,vertelt Lisa Biris.

‘We kregen een mailtje van school: op vrij-dag 17 april is de Nationale Tuinontwerp-dag van de Nederlandse Vereniging voorTuin- en Landschapsarchitectuur, en julliedoen mee’, vertelt Lisa. Verspreid over bi-bliotheken in het hele land gaven tuin- enlandschapsarchitecten lezingen en hiel-den ze spreekuur. Lisa zat op die dag aan

een grote witte tafel in de bibliotheek vanDelft, gewapend met een rol papier enwat stiften. ‘Heel leuk’, zegt ze enthou-siast. ‘De vragen van mensen liepen erguiteen, de één heeft een nieuwbouwhuisen zoekt inspiratie, de ander wil een na-tuurvijver voor kikkers. Na wat doorvra-gen kom je erachter wat iemand precieswil en ga je schetsen.’Student Landschapsarchitectuur Hermi-neke Welleweerd schoof aan bij de biblio-theek in Amsterdam. ‘Ik had er dus hele-maal niet bij stilgestaan dat de meestemensen maar een piepklein tuintje of al-leen een dakterras hebben’, lacht Hermi-neke, die normaal op landschapsschaalwerkt. ‘Dat was wel wennen. Gelukkigwerd ik goed begeleid. Zo hebben we voor

een vrouw die veel water naar bovenmoest sjouwen omdat anders haar plan-ten verdrogen, een ontwerp met regenton-nen bedacht.’ Ook bedacht ze voor haarklanten kleurenschema’s die ze mee kun-nen nemen naar het tuincentrum als zeplanten gaan uitzoeken.Dat Van Hall Larenstein meedoet aandeze dag is volgens Lisa logisch. ‘Van HallLarenstein is in Nederland de belangrijk-ste hogeschool voor tuinarchitectuur. Ikvind wel dat de media het beter haddenkunnen oppakken. Nu waren er maar eenhandvol mensen, ik ben ervan overtuigddat veel meer mensen behoefte hebbenaan een goed tuinadvies.’ / SvG

STUDENTEN GEVEN TUINADVIES

>

I R I S

Eesh


23 APRIL 2009 19 RESOURCE #25Het is bruin, zit achter je sleutelbeen,in je nek en langs je ruggenwervel engaat ‘aan’ zodra je het koud krijgt. Jegaat energie verbranden en verliestgewicht. Maastrichtse onderzoekersontdekten dat volwassenen bruin vethebben dat een rol speelt in dewarmteproductie. Wit vet slaatenergie op terwijl bruin vet juist voorenergieverbranding zorgt. Kortom:door de verwarming uit te laten kunje een paar gram afvallen.

Bonje in Wageningen. Unitas geeftop 23 april een Get l'AID feest, eenparodie op het AID thema CelebrAID.De commissie die de AlgemeneIntroductie Dagen organiseert wasniet op de hoogte, maar kan er nuwel om lachen. Vooral nu ze met eenkraampje op het feest vrijwilligersmag werven. Maar de ontwerpstervan het AID-logo wil wel eenvergoeding voor het gebruik vanhaar werk.

De Universiteit Twente wil cultureletalenten een steuntje in de rug geven bijhun studie. Een speciale commissie gaatbepalen wie een culturele topper is, enwie niet. Je kunt denken aan een studentdie aan pianoconcoursen meedoet ofeen danspaar dat voor een wedstrijdnaar het buitenland moet. De regeling isbedoeld als stimulans: de UT wilvoorkomen dat iemand die goed kanschrijven zijn studie opgeeft om schrijverte worden.

Liana Boogaars heeft iets met Kaapstad.De VHL-studente heeft er familie, werkteer, ontmoette daar haar vriend en liep erstage. Op 23 april vertrekt ze opnieuw,voor vijf weken, om de basis te leggenvoor een project rondom afvalverwerkingin een township. Samen met anderestudenten won ze namelijk de UrbanChallenge van Cordaid.

‘Eigenlijk is de Urban Challenge voor ho-gerejaars, maar ik kreeg toch een enthou-siaste reactie op mijn motivatiebrief’, ver-telt de tweedejaarsstudent Regional De-velopment & Innovation. Samen met drieNederlandse en twee Zuid-Afrikaanse stu-denten bedacht Liana vervolgens een pro-jectvoorstel.Het gaat daarbij om afvalverwerking in

Marie Baartmans beschrijft haardroomstad Londen als ‘eenzaam’ en ‘volcontrasten’. Armoede, rijkdom, drukte enverlatenheid wisselen elkaar continu af.De studente Landschapsarchitectuur vanVan Hall Larenstein wilde er hoe dan ookwerken. Maar nu weet Marie dat zestiekem toch Nederlandser is dan zedacht.

‘Op mijn achtste kwam ik al in Engeland,en sindsdien moest ik hoe dan ook terug.Mijn ouders wilden ook wel eens naarFrankrijk, maar ik bleef steeds zeuren.Mijn stage zocht ik bij Londense land-schapsarchitectenbureaus. Dat was flinkdoorzetten, ik stuurde tig brieven. Dankwam er drie weken later weer een afwij-zing, of ik kreeg helemaal geen respons. Uiteindelijk kreeg ik van Townshend weleen reactie. Ze wilden me zien! Ik kochtmeteen een ticket naar Londen. Het waseen heel heftige sollicitatie. Met alle vijf-entwintig medewerkers, die van over heelde wereld komen, had ik een kort ge-sprekje. Dan bladerden ze vluchtig doormijn portfoliomap en luisterden ze of ik in-teressante vragen stelde. Na afloop hoor-de ik niets meer. Tot ze me plots zeiden:sorry, we kunnen je niet aannemen. Ikbaalde echt, had ik voor vijfhonderd euroeen ticket gekocht, stond ik nog met legehanden. Uiteindelijk wilden ze me wel, maar voorlanger dan een half jaar. Gelukkig kon ikde stage combineren met mijn minor, enzo langer blijven. Het werk bleek compleetanders dan in Nederland. Townshend

staat bekend om haar daktuinen, zestaan hoog aangeschreven en hebbenfantastische concepten gemaakt. MaarTownshend doet alleen wat de opdracht-gever vraagt, ze zoeken geen vraag achterde vraag. Soms dacht ik: is dit het nou?Als assistant landscape architect is hetmoeilijk om gehoord te worden. Soms hadik kleine discussies, en kreeg ik het voorelkaar om een plan aan te passen. Verderwas ik vooral met de technische kant be-zig. Bij drukte maakten we werkdagen vanzeventien uur. Aan het einde van zo’n dagverlangde ik naar frisse lucht en mijn bedtegelijk. Twijfelend bestelde ik een taxi, ofliep ik in een halfuur naar huis. Een kleinewoning die we met z’n achten deelden.Iets beters is onbetaalbaar.Londen is een eenzame stad. Je ziet demooiste villa’s met in dezelfde straat eenkleine kamer die vier mensen samen de-len. Ik voelde me soms alleen. Mensenhebben zo weinig ruimte dat ze als hetware een schild om zich heen bouwen omzichzelf te beschermen. Ik had alleen op-pervlakkig contact. Het is een harde we-reld, zeker nu met de kredietcrisis, die isdaar veel harder aangekomen. Sommigevan mijn collega’s grapten dat ze al maan-den niet naar de kapper waren geweest,maar eigenlijk waren ze doodserieus.Ik heb een haat-liefdeverhouding metLonden. Van Engeland blijf ik houden,maar in Londen werken, nee, dan blijf iktoch altijd de Dutch girl. Volgend jaar ga ikmijn master doen aan de Academie vanBouwkunst in Amsterdam. Ik ben veel Ne-derlandser dan ik dacht’ / Stijn van Gils

OPPERVLAKKIG CONTACTIN EEN EENZAME STAD

MET AFVAL KINDERENVAN DE STRAAT HOUDEN

Een zwempak met een kapotte rits engriep. Alles zat zwemster Rieneke Terinktegen bij de Swim Cup Amsterdam, van16 tot 19 april. Ze kan daardoor dezezomer niet met de estafetteploeg naarhet WK in Rome.

Vlak voor de start van de tweehonderdmeter vrije slag sprong de rits van haarpak open, vertelt Terink. ‘Andere zwem-mers hebben hem vlak voor het opgaannog een laatste keer dichtgedaan, maarhet hielp niet.’ Even een ander pak aan-trekken zat er niet in; dat kost bij de mo-derne pakken een kwartier.Waar Terink anders waarschijnlijk onderde tweeminutengrens was gedoken,kwam de biologiestudente nu niet verderdan 2.02.38, en werd teleurstellend vijfde

Nederlandse. Vervolgens zette de keelpijndie haar al dwars zat door, en werd ze ’savonds echt ziek en ging overgeven. Voorvrijdag en zaterdag moest ze zich daaromafmelden. ‘Maar ik werd gestoord van hetthuiszitten, dus ik heb zondag, toen hetweer beter ging, wel de vierhonderd vrijgezwommen.’ Terink zwom prompt bijnatwee seconden van haar pr. Toen maandag de WK-ploeg bekend werd,en duidelijk werd dat daar geen verande-ringen meer in zouden komen, werd zeweer woest. ‘Ik heb maar één keer dekans gehad een tweehonderd vrij tezwemmen, en dan gaat het mis door zo’nstom pak.’ Komend weekend hoopt zezich te revancheren op een kwalificatie-toernooi voor de EK korte baan. / YdH

RITS KAPOT, WEG WK

HET ECHTEWERK

e-t

u-

n--d-

te

ar--

jee

els

n

-n-

n-

all-

n

Een jongen verzamelt afval in een town-ship van Kaapstad. / foto Liana Boogaars

Philippi, een township met een kwart mil-joen inwoners. Veel afval daar is orga-nisch, dus geschikt als compost. ‘We wil-den er ook school dropouts bij betrekken.Op braakliggende grond willen we eencommunity house oprichten, met tuineneromheen. Daar leren de kinderen groen-te verbouwen, die ze later kunnen verko-pen’, legt Liana uit. Verder leren de kinde-ren Engels en worden ze bewust gemaaktvan het belang van het milieu en afval-scheiding. ‘Door structuur te bieden, kunje voorkomen dat ze op straat terechtko-men. Het doel is om ze uiteindelijk weerterug te laten keren naar het normaleschoolsysteem. We willen klein beginnen,met vijftien kinderen.’Vanaf het begin had Liana het gevoel dathet voorstel zou winnen. Op eigen initia-tief ging ze in februari al naar Kaapstad,om de Zuid-Afrikaanse studenten te ont-moeten en Philippi te bezoeken. ‘Wel meteen oud-collega, je moet niet in je eentjein een township gaan rondbanjeren.’Donderdag 23 april vertrekt de hele Ur-ban Challenge-club naar Kaapstad. Deeerste tien dagen bezoeken ze lokale or-ganisaties die een rol spelen in het pro-ject en werken ze het voorstel verder uit.‘Ons project sluit goed aan op de activitei-ten van die organisaties in Philippi’, zegtLiana. De weken daarna werkt ze aan deopzet van het plan. Liana krijgt er ook studiepunten voor.‘Gelukkig past het goed in de moduleentrepreneurship. Het mooie is dat ditproject ook helemaal wordt uitgevoerd.Hopelijk werkt het in de praktijk net zogoed als op papier. Als dat lukt, wordt hetuitgebreid.’ / AB

Liana houdt de komende weken eenweblog op www.duurzaamstudent.nl.Daar staat ook een link naar de websitevan Cordaid.


STUDENT RESOURCE #25

VLAMMEN-WERPERS‘Op een avond waren wevurig op zoek naar eennieuwe ‘vlammende’ sport’,mailt Bart Nijland. De stu-dent Plantenwetenschappenwas in zijn keuken met stu-diegenoten Tom Hollemans,Willem-Ties Oosterhuis enJonas van Duijvenbode. ‘Hetdoel van het spel dat webedachten, is om de luciferste mikken op een papierendartbord, en de locatie vande brandplek geeft de scoreweer. Deze foto's zijn voor al-tijd op ons netvlies gebrand,net als een paar blaren diede deelnemers opliepen bijhet ‘afvuren’ van de lucifers.’

Er staan schnitzel enroomsoezen op hetmenu bij de mensa vanKSV St. Fransiscus opmaandagavond 27 april.Dat is de laatste keer datniet-leden welkom zijn.Pijn in het hart is over-dreven, ‘maar het is jam-mer’, vindt mensaverant-woordelijke Lies Zand-berg.Wageningen UR zet van-af 1 juli 2009 de subsi-die aan de openbaremensa’s van SSR-W enKSV St. Franciscus stop.De mensa van KSV sluit nu al, want dekok gaat per 1 mei elders kokkerellen. Hijgeeft nu nog les aan de kookcommissie.De enorme mensa blijft namelijk nietcompleet onbenut.Vanaf volgende week kunnen leden er opmaandag en woensdag eten. Ook groteregroepen mensen die geen lid zijn, zijn wel-kom – als ze zich een week van tevorenaanmelden. De prijs voor een maaltijdstijgt naar vier euro. Nog steeds goedkoop

dus. Kan dat uit?‘Het wordt wel moeilijker,maar we willen grotegroepen van bijvoorbeeldstudieverenigingen demogelijkheid bieden hierte eten. Met 25 man ineen studentenhuis etenis lastig en uit eten gaanduur’, legt bestuurslidNadine Arce uit.De studentenverenigingmet katholieke rootsheeft al sinds 1949 eenmensa. Toen betaaldenleden één gulden vooreen maaltijd. ‘Destijds

woonden veel mensen bij een hospita enkonden daar niet koken’, schetst presesBob Lambrechts. Bij de laatste openbare maaltijd neemtKSV afscheid van de kok. Net als afgestu-deerde leden die voor het eerst als reü-nist voor de deur staan, wordt hij ‘ingezon-gen’; leden zingen een lied vol persoonlij-ke plaagstootjes voor hem. En bezoekerskrijgen als troost een gratis kop koffietoe. / Alexandra Branderhorst

PRIKBORD

20

stuur je foto’s [email protected]

<

LAATSTE AVONDMAAL BIJ KSV

Ben je een vrouw en wil je retesterkworden? Dan kun je beter van de pilafblijven. Onderzoekers uit Texas hebben73 vrouwen aan een stevigtrainingsprogramma onderworpen enextra eiwitten gevoerd. Pilslikkerskweekten zo’n zestig procent minderspierweefsel dan de andere vrouwen.Ook bevatte hun bloed een stuk minderanabole hormonen, die zorgen voor degroei van spieren. Dus sportvrouwen, opnaar de drogist voor een pak condooms.

Op 19 april zou het beginnen, het Neder-lands Kampioenschap Studentenpoker.Maar justitie wil de organisatorenvervolgen als het toernooi plaatsvindt.Volgens de wet mag alleen HollandCasino pokertoernooien organiseren.Studenten.net is meteen op zwart gezet.Maar de organisatoren hebben nog weleen alternatief plan. ‘Misschien kunnenwe het toernooi organiseren zonderinschrijfgeld en prijzenpakket. Dat planzullen we justitie voorleggen.’ / NM

MENU

Oma's tomatensoep

*Schnitzel met zigeunersaus

Zomergroentenmix in roomkruidensaus

Country Cubes enFrisse tomatensalade

*Slagroomsoesjes

met chocoladesaus


PAPIEREN ONTWIKKELINGSHULP

Documents

Transcript of PAPIEREN ONTWIKKELINGSHULP