Helpt hulp?Ontwikkelingshulp vanuit economisch perspectief

Erwin Bulte,

Ontwikkelingseconomie, WUR

Een actueel onderwerp…

• WRR rapport (en meer: tegenlicht, forum-bijdragen, etc.)

• Verkiezingen: moeten we de hulp maar afschaffen?

… met veel onzekerheden

• De theorie is niet eenduidig+ Extra kapitaal → investeringen → groei– Afhankelijkheid: onvermogen/onwil om goed

beleid te voeren (corruptie, rent seeking).

• De empirie is niet eenduidig+ Hulp → scholing, ziekten etc.

+/- Hulp → economische groei

- Hulp → institutionele aftakeling (curse of aid)

Deze inleiding…

• Hoeveel hulp geven we eigenlijk?

• Waarom geven we hulp?

• Hoe geven we hulp?

• Wat zijn de effecten van hulp?

• Nieuwe inzichten

• De weg vooruit: twee scenarios

• Vragen en opmerkingen

Hoeveel hulp?

Momenteel ongeveer 4.8 mld euro, maar door economische crisis zal dit dalen

Hoeveel hulp?

Verkeerd beeld? Amerikanen denken dat ze ongeveer 20% van hun inkomen besteden als hulp.

Gekke henkie? 60% van de Nederlanders is een voorstander van hulp maar vindt dat we teveel hulp geven.

Hoeveel hulp?

Wat gebeurt hier…

… en hier?

Waarom geven we hulp?

• Altruisme, verminderen armoede, solidariteit, etc. (ook: noodhulp)

• Buitenlands beleid (koude oorlog, hulp aan Irak en Afghanistan als bijdrage aan war on terror, voormalige kolonies, geopolitiek, etc.)

• Commerciele belangen (gebonden hulp, “voedselhulp”)

• Brede agenda: rol van vrouwen, milieu, democratie, …

Hoe geven we hulp?

• Bilaterale hulp, en hulp via, bijv., Wereldbank.

• Vormen van hulp:– Projecthulp (waterpompen, infrastructuur)– Technische assistentie (kennisoverdracht)– Programmahulp (sector, budget-steun)– Capacity building (governance)

• Trends – Mode speelt een rol: Waterpomp, scholing, gezondheid, vrouwen,

milieu, marktwerking, instituties en governance, nu: richting landbouw.– Meer nadruk op de ontvangende partij (“ownership”, duurzaamheid)– Ambitieuzer en veel-omvattender.

Helpt hulp?

• Verleden: grondige evaluaties hadden weinig prioriteit (is veranderd! publieke druk en nieuwe onderzoeksagenda).

• Gedetailleerde evaluaties: we weten het eigenlijk niet:– Veel slechte evaluaties (door mensen zelf…)– Output – outcomes – impact – Hoe duurzaam zijn eventuele effecten?– Sommige initiatieven zijn nog te recent om te bekijken (budget steun)

• Reactie: cross-country growth regressions– Gooi alle landen op een hoop…– … en probeer ‘groei’ te verklaren met een aantal ‘variabelen’…– … waaronder ontvangen hulp.– Zoeken naar correlaties

Cross-country modellen

Probeer hier een lijn door te trekken…

Omhoog of omlaag?

Welke problemen?

Problemen / uitdagingen

• Causaliteit: wat verklaart wat? – Als hulp naar landen vloeit die langzaam groeien dan vind

je een negatieve correlatie tussen groei en hulp, maar dat betekent niet dat hulp groei vertraagd!

• Ontbrekende factoren: wat zijn we vergeten mee te nemen in het model?– Als politieke factoren zowel hulp als groei verklaren, dan

lijkt een correlatie tussen groei en hulp te bestaan die feitelijk ontbreekt.

• Statistische trucs! De basis voor gezonde discussie

Resultaten

• De resultaten vliegen over de tafel, en spreken elkaar tegen– Hulp helpt wel… toch niet… toch wel! Etc.

• Voor ieder wat wils: selectief shoppen.

• Vorige “consensus”: hulp helpt alleen in landen die goed economisch beleid voeren. (Blijkt toch niet te kloppen).

• State of the art: hulp heeft geen effect op economische groei (Rajan & Subramanian, RESTAT 2008).

Maar…

• Veel hulp wordt ook niet gegeven met als doel groei te bevorderen– Noodhulp (denk aan Haiti)– Democratie, milieu, vrouwen.– Koude oorlog.

• Als we kijken naar de effecten van hulp op instituties, dan zien we een trendbreuk. Het gaat na de val van de muur duidelijk beter dan voorheen.

• Er valt nog veel te verbeteren: vb. fragmentatie, tegenstrijdige wensen, soms vergezeld van “slecht advies”

• Hulp werkt waarschijnlijk het beste waar het het minste nodig is (nadruk op fragile states…)

• De data en modellen blijven discutabel. Nieuwe resultaten…

De weg vooruit: twee vergezichten

• Evidence-based hulp! Evalueer wat werkt en concentreer je daarop.– Enorme vlucht: experimentele aanpak (RCT)– “bang-for-the-buck”

• Harmoniseer beleid– Afstemmen met andere vormen van beleid

(landbouw, migratie, monetair beleid…)– Bredere agenda: gebruik hulp om bijdrage te leveren

aan verschaffen van internationale publieke goederen (klimaat, terrorisme). (WRR). Vlucht vooruit…

Voorbeeld

• We werken samen met NGOs in Liberia en Sierra Leone

• Voedselzekerheid, natuurbescherming, en duurzame vrede (“social cohesion”)

• Experimentele aanpak (totaal 200 dorpen): in sommige dorpjes dit, en andere dorpjes dat. Wat werkt?– Betalen voor natuurbescherming?– Landbouwkundige hulp (zaad, opslag, etc)– Investeren in sociale processen.– Werkgelegendheid voor ex-combattants?

• Vragen en opmerkingen?