Kamiel Duchatelez

Op zoek naar levenswijsheid en levenskunst

Ka

miel D

uc

hatelez - O

p zoek naar levenswijsheid en levenskunst

Een wijze vertelde dat hij verliefd werd op de wijsheid, haar van jongs af begeerde. Hij besloot haar in huis te nemen om met haar te leven. Zo zocht hij naar ware levenswijsheid en levenskunst, voor een harmonisch en gelukkig leven. In goede en kwade dagen trachtte de wijze echt zin te geven aan eigen leven en anderen daarin te helpen.In dit boek Op zoek naar levenswijsheid en levenskunst bekijkt de auteur waar en hoe dit leven op vele manieren te vinden is, zich ontwikkelt en tot voltooiing komt. Een levensavontuur dat ons uitnodigt op weg te gaan, alleen en met anderen.

De schrijver, Kamiel Duchatelez, is norbertijn van de abdij van Averbode. Hij doceerde jarenlang dogmatiek, patrologie en spiritualiteit in de abdij, nadien aan de studieconcentratie van Vlaamse Norbertijnenabdijen (Agripo). Hij schreef meerdere boeken, o.a. Geschiedenis van de christelijke spiritualiteit; Basilius de Grote, een evangelische revolutionair; je leven kansen geven; als hart en zinnen zingen; de spiritualiteit van het dagelijkse leven. En verder in tijdschriften een aantal artikelen over oecumenisme, kerkvaders, spiritualiteit en pastoraal.

ISBN 90-356-0015-0

Kamiel Duchatelez

O p z o e k

n a a r l e v e n s w i j s h e i d

e n

l e v e n s k u n s t

Duchatelez, Kamiel – Op zoek naar levenswijsheid en levenskunst - Kamiel Duchatelez; Geel: Campinia Media vzw, 2006; 115 p;.24 cm; gelijmd. ISBN: 90.356.0015.0; NUGI 912; UDC 7.4; SISO 738 Wettelijk depot België: D/2006/3941/6 Campinia Media vzw Kleinhoefstraat 4 B – 2440 – GEEL (Belgium) Tel.: (+32) 014/59 09 59 Fax: (+32) 014/59 03 44 e-Mail: <info@campiniamedia.be> URL: <www.campiniamedia.be> Copyright 2006: No part of this book may be reproduced in any form, by print,

photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of

openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, print, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

2

Inhoud Woord vooraf ………………………………………………………………………………….4

Op zoek naar levenswijsheid ………………………………………………………………..5 Een muzikale opening ………………………………………………………………………...5 Levenswijsheid in niet-christelijke wijsheidsleer of religies:……………………………….. 5 In de Grieks-Romeinse oudheid ………………………………………………………….. 5 In het Verre Oosten: het confucianisme, het boeddhisme…………………………………. 7 In het Midden- en Nabije Oosten: de islam, het soefisme ……………………………… 8 In het jodendom: het orthodoxe jodendom, het chassidisme……………………………… 9 Levenswijsheid in het christendom ………………………………………………………… 11 In het Oude of Eerste Testament …………………………………………………………11 In het Nieuwe Testament………………………………………………………………. 13 Levenswijsheid: ervaring en gave ………………………………………………………….. 15 Heeft ons mensenleven zin? ……………………………………………………………….. 17 Het leven heeft geen zin, geen doel ………………………………………………………….17 Het leven getekend door noodlot of toeval …………………………………………………. 19 Bij de twijfelaars ……………………………………………………………………………. 21 Mensen met binnenwereldse levenszin …………………………………………………….. 21 Christelijke levenszin tot over de dood …………………………………………………….. 23 Op zoek naar levenskunst ………………………………………………………………… 26 Levenskunst opnieuw actueel ………………………………………………………………. 26 Levenskunstenaars in de oudheid ………………………………………………………….. 26 Koplopers in de nieuwste tijd ………………………………………………………….….. 28 Wat is levenskunst? ………………………………………………………………………… 28 Op lichamelijk gebied ……………………………………………………………………… 28 Op geestelijk en moreel gebied ……………………………………………………………. 30 Voorwaarden voor levenskunst …………………………………………………………….. 31 De eigenheid van gelovige en christelijke levenskunst…………………………………….. 33 De hele mens in beweging …………………………………………………………………. 37 Wijsheid en levenskunst vereisen de hele mens ……………………………………………. 37 De wil om goed te leven ……………………………………………………………………..37 Wat met je gevoelens en emoties? ………………………………………………………….. 39 Emoties en lichamelijke religieuze ervaring …………………………………………………41 Eerherstel voor het lichamelijke? …………………………………………………………… 42 Respect voor de hele mens ………………………………………………………………….. 45 Wijsheid en levenskunst in alle leeftijden ……………………………………………….. 47 Vier leeftijden ………………………………………………………………………………. 47 Kinderen in het midden …………………………………………………………………….. 47 Wat jeugd ervaren kan ……………………………………………………………………… 49

3

Het avontuur van jong en volwassen ………………………………………………………. 51 Wijsheid van de ouderdom …………………………………………………………………. 52 Samenleven met anderen …………………………………………………………………. 55 Als mensen elkaar persoonlijk ontmoeten …………………………………………………. 55 Van aangezicht tot aangezicht ……………………………………………………………… 56 Wijsheid en levenskunst in het gezin ………………………………………………………. 58 Alle mensen in de wereld bestaan voor elkaar …………………………………………….. 61 Leven voor het ware, goede, en schone:………………………………………………….. 64 Waarheid, goedheid, schoonheid: drie Groten ……………………………………………… 64 Op zoek naar waarheid ……………………………………………………………………… 65 De waarheid maakt vrij ……………………………………………………………………. 67 Op zoek naar goedheid ……………………………………………………………………… 69 Het wondere van de gave …………………………………………………………………… 70 Op zoek naar levensschoonheid ……………………………………………………………. 72 Verlost schoonheid de wereld? ………………………………………………………………74 In vreugde leven ………………………………………………………………………….. 77 Ode aan de vreugde ………………………………………………………………………… 77 Genieten en plezier hebben …………………………………………………………………. 79 Het leven vieren: lachen, zingen, dansen …………………………………………………… 81 Hoop: bron van levenskracht …………………………………………………………….. 86 Het mysterie van het kwaad ………………………………………………………………… 86 Vergeving en verzoening …………………………………………………………………… 88 Wat met het lijden? ………………………………………………………………………… 90 Vertrouwen opbouwen …………………………………………………………………….. 93 Het kleine meisje hoop …………………………………………………………………….. 96 Levenswijsheid en levenskunst in hun voltooiing ……………………………………….. 99 Stervenskunst ……………………………………………………………………………….. 99 De levenswijsheid voltooien in Christus ……………………………………………………101 Voltooide levenskunst: utopie of paradijs? …………………………………………………104 De liefde vergaat nooit ……………………………………………………………………. 107 Noten …………………………………………………………………………………………………. 110

4

Woord vooraf

“Leven is een wonder. Dat is voor mij een feit. Klinkt dat niet bijzonder In deze harde tijd? 100.000 vragen komen op in mij toch gaan al mijn dagen steeds wonderlijk voorbij.”1 Als je rondom je kijkt, naar het werkelijke leven: zoveel geweld, spanningen, onzekerheid, onveiligheid, vereenzaming, depressies en zelfdodingen, dan komen terecht honderdduizend vragen in je op. Als je daarop zegt: “Ik geloof ondanks alles in de goedheid van de mens”, en bijzonder als je belijdt: “Ik geloof”, ben je dan niet wereldvreemd, niet meer van deze tijd? Maar verlies je zo de vele goede, wijze mensen en het wonder van het leven niet uit het oog? En moeten we niet blijven bouwen aan een betere wereld op de grondslagen van een echt mens zijn, op zoek gaan naar levenswijsheid en levenskunst, de wondere harmonie van mens en gelovig zijn ontdekken, beleven? Volgens een oude traditie liep de wijze Diogenes eens overdag met een brandende lantaarn rond “om een mens te zoeken”. Naar zijn zeggen vond hij er geen, geen echte. En toch zijn ze er, toen en nu, levenswijzen en levenskunstenaars, die het voor zichzelf zijn, maar ook anderen daarbij helpen. Je vindt ze in alle lagen van onze mensenwereld. Sommigen zijn het als vanzelf, anderen hebben er bewust naar gestreefd. Aan hen willen we dankbaar aandacht geven in dit boek, bij hen in de leer gaan. Maar er is méér. De gelovige vindt levenswijsheid en levenskunst bij God. Het Bijbelse boek ‘Wijsheid’ b.v. vertelt verrassende dingen. Gods wijsheid heeft de mensen lief, en gaat zelf op zoek om hen wijsheid te leren. Ja, ze laat zich gemakkelijk zien aan wie haar liefheeft, ze laat zich vinden door wie haar zoekt; wie naar haar verlangt leert haar dadelijk kennen. Wie voor zonsopgang opstaat om haar te zoeken, wordt niet moe: hij vindt haar pal voor zijn deur (1,6 en 6,12vv). De wijsheidsleraar van dit boek bekent dat hij verliefd werd op de wijsheid, haar van jongs af begeerde. Hij besloot haar in huis te nemen en met haar te willen leven (8,2.9). Zo kon hij een echte levenskunst ontwikkelen. Een vingerwijzing naar ons toe! Een uitnodiging om met dit boek verder mee op zoek te gaan naar levenswijsheid en levenskunst, en zin te helpen geven aan het eigen leven en dat van anderen. We bekijken achtereenvolgens waar en hoe zo’n leven te vinden en te ontwikkelen is, ja tot voltooiing komt. Een goede samenleving met anderen, leven voor het ware en goede en schone, vreugde en hoop, geven draagkracht aan dit menselijke gelukkig makende levensavontuur. Dit boek draag ik op aan mijn zusters Elza en Malvine, aan abt Jos Wouters en medebroeders van mijn abdij Averbode, aan familieleden en vrienden.