Levenskunst & geluk

Carlo Leget UHD Zorgethiek

Universiteit van Tilburg

Levenskunst

“Onder levenskunst wordt fundamenteel de mogelijkheid en de inspanning begrepen om op bereflecteerde wijze het eigen leven te voeren en het niet onbewust, eenvoudigweg zomaar voorbij te laten gaan.” Wilhelm Schmid

Michel Foucault (1926-1984)

“Wat mij opvalt, is dat kunst in onze samenleving iets geworden is wat met voorwerpen te maken heeft, en niet met mensen of met het leven. Kunst is een specialiteit van experts die men kunstenaars noemt. Maar waarom zou niet iedereen een kunstwerk van zijn leven kunnen maken? Waarom is die lamp, dit huis wel een kunstwerk en mijn leven niet?”

Joep Dohmen (UvH)

Levenskunst, opgevat als zorg voor zichzelf, is een holistisch concept. Denken (bezinning, kritische reflectie), voelen en willen (verlangen), oefenen en waarderen vormen de nauwe samenhang van een persoonlijk leerproces. Het doel is het bereiken van een eigen levenshouding.

Joep Dohmen (UvH)

• Bezinning en oefening (wat kan ik?)

• Waardenonderzoek (wat wil ik echt?)

• Vriendschap (hoe doe we het samen?)

• Omgaan met tijd (wanneer?)

Levenskunst (ars vitae)

• ‘Draag zorg voor jezelf’

• Positieve vrijheid

• Relationele autonomie

• Relatieve autonomie

• Vrijheidspraktijk

Mike Leigh

‘We are screwing up the world, and while that’s going on we can feel very depressed about that. But actually, people get on with it and that’s what the film is about.’

The film should burst with energy and colour

Widescreen

Fuji: Vivid

Pauline (‘ Poppy’) Cross

• 30 jaar• Lerares• Alleenstaand• Optimistisch

Levenskunstenaar?

• Gelukkig?• Authentiek?• Vrij?

Wat is geluk?

• Gevoel (‘happy’) • Kwestie van toeval

(‘lucky’) • De deugdzame activiteit

van de ziel, in overeenstemming met de rede (Aristoteles)

Deugd: kwaliteit waardoor je het goede doet

Deugden

Waarden

Normen

Deugden

Grieks: aretè, uitblinken, schitterenLatijn: virtus (virtuoos)• Goed doen = goed zijn• Goed zijn = doen waarvoor je bedoeld bent

(teleologie)• Vermogens, potenties, aanleg• Maximale wat in je zit = gelukt zijn• Gelukt zijn = gelukkig zijn (eudaimonia)

Deugden: verwerving

• Handeling staat nooit op zichzelf (praktijk)• Al doende leert men: tweede natuur• Voor ieder een ander gevecht• Kenmerk: spontaan, met gemak en plezier• (NB, ondeugden hebben dezelfde structuur )

Deugd: gulden midden

lafheid (ondeugd

)

overmoed (ondeugd)

dapperheid

Deugd: gulden midden

ongevoeligheid (ondeugd)

genotzucht (ondeugd)

gematigdheid

Thomas van Aquino

1224/5-1274

Theoloog (Dominicaan)

Summa Theologiae

Geluk:

- Felicitas

- Beatitudo

Vegetatieve deel

Intellect(verstandigheid)

[geloof]

Externe zintuigen(gezicht, gehoor, reuk, tastzin, smaak)

Interne zintuigen (coherentie-vermogen, voorstellingsvermogen,

schatting, geheugen)

Streefvermogen(moed)

Verlangen(gematigdheid)

Wil(rechtvaardigheid)

[liefde, hoop]

Waarheid Goedheid

Leven als leerschool

• Lerares• Dansles• Rijles

Verkeer = omgang- Gevaar- Verantwoordelijkheid

Joan Tronto

“Zorgen is een specifieke activiteit die alles omvat wat wij doen om onze wereld zo in stand te houden, te continueren en te herstellen dat we daarin zo goed mogelijk kunnen leven.”

Wat is zorg?

Caring person?

- Vriendinnen

- Leerlingen

- Zwerver

- Rij-instructeur

- Zus en zwager

Annelies van

Heijst

“Een manier van doen, in op mensen afgestemde betrekkingen, waarbij de zorgdrager ook afstemt op zichzelf.”

Wat is zorg?

Fladderaar of levenskunstenares? Vrijblijvend of vrij mens?

Oordeel zelf…