Professionalisering van het vak

geestelijke verzorgingVGVZ jaarsymposium 2012

Carlo Leget

Logica

Goede zorg

Kennis

Domein

Sturing

Verbe-tering

1900s

zorg

welwillend- heid

waarden

gemeenschap

morele autoriteiten

betrokkenheid

1950s

medisch

professionele attitude

medisch

professie

artsen

EBMinnovatie

1970s

politiek

burgerschap

maatschapp. betrekkingen

staat

politici

participatie

1980s

economisch

consumentenkeuze

managementinfo

markt

managers

geld competitie

Veranderingen in de zorg (Grit/Dolfsma 2002)

Wat is professionalisering?

Verschillende theorieën:1) Kenmerkenbenadering: ideaaltypische

omschrijvingen. Probleem: vaak eerder de ideologie van beroepsgroep dan feitelijke praktijk.

2) Functionalistische benadering: verwevenheid met maatschappelijke waarden. Probleem: a-historisch, uitgaande van 1 en convergentie binnen professie

3) Machtsbenadering…

Van der Krocht, geciteerd in: Schilderman 1998

Wat is professionalisering?

“Professionalisering is een proces waarbij leden van een beroepsgroep op collectieve wijze, vooral gebruik makend van kennis-macht, trachten een collectieve machtspositie te verwerven en/of te verdedigen, met het doel de gebruikswaarde (de maatschappelijke behoefte aan de verleende diensten) en de ruilwaarde (de tegenprestatie voor de verleende diensten) te beheersen.”

Doelen van professionalisering1) Deskundigheidsbevordering: standaarden van

bekwaamheid2) Gebruikswaarde-oriëntatie: aansluiten op behoefte,

trends, imago, controle arbeidsdomein3) Ruilwaarde-oriëntatie: materiële en immateriële

tegenprestaties4) Belangenbehartiging: dienstverlening eigen

beroepsgroep, beleidsdraagvlak, samenhang5) Collectieve machtsontwikkeling: strategische

invloedsversterking t.o.v. andere beroepsorganisaties, overheid, opleidingen etc.

Botsende logica’s

Politiek- bestuurlij

k

Maat-schappelij

k

Familiair

Econo-misch

Markt

Zorg-specifie

k

Medisch

Cliënt

Familielid

Patiënt

Burger

Botsende logica’s

Politiek- bestuurlij

k

Maat-schappelij

k

Familiair

Econo-misch

Markt

Zorg-specifie

k

Medisch

Client

Familielid

Patient

Burger

Botsende logica’s

Politiek- bestuurlij

k

Econo-misch

Markt

Zorg-specifie

k

Medisch

Client

Patient

Keuzes maken en aansturen:informatie

Keuzes maken: informatie

Transparantie van prestaties

Soorten kennis (Harry Kunneman)

• Modus 1: academisch objectiverend• Modus 2: praktisch toegepast (oplossend)• Modus 3: trage vragen rond drie

brandpunten– Eindigheid en verlies– Geweld, macht, onmacht,

uitsluiting– Onvervuld verlangen

(niet te stillen door geld)

Evidence Based Medicine: hybride kennis

wetenschapper

zorgvragerzorgdrager

Evidence-based medicine

"Evidence based medicine is the conscientious, explicit, and judicious use of current best evidence in making decisions about the care of individual patients. The practice of evidence based medicine means integrating individual clinical expertise with the best available external clinical evidence from systematic research. By individual clinical expertise we mean the proficiency and judgement that individual clinicians acquire through clinical experience and clinical practice. Increased expertise is reflected in many ways, but especially in more effective and efficient diagnosis and in the more thoughtful identification and compassionate use of individual patients' predicaments, rights, and preferences in making clinical decisions about their care.

Evidence-based medicine

By best available external clinical evidence we mean clinically relevant research, often from the basic sciences of medicine, but especially from patient centred clinical research into the accuracy and precision of diagnostic tests (including the clinical examination), the power of prognostic markers, and the efficacy and safety of therapeutic, rehabilitative, and preventive regimens. External clinical evidence both invalidates previously accepted diagnostic tests and treatments and replaces them with new ones that are more powerful, more accurate, more efficacious, and safer."

Sackett, D.L. et al. (1996) Evidence based medicine: what it is and what it isn't. BMJ 312 (7023), 13 January, 71-72

Palliatieve zorg als casus

• Multidisciplinair• Terrein van contingentievragen• Traditioneel religieus gekleurd• Laatste decennia steeds meer vanuit

medische wetenschap gedefinieerd• Tegelijk representatief en eigen accenten

EAPC – Taskforce spiritual care

Wie bepaalt wat kennis is?

spiritueel

lichamelijk

sociaalpsycho-

Het eigene van de GV-er– Inhoud• Betekenis (begrijpen versus verklaren)• Transcendente (geloven/vertrouwen versus kennen)

– Werkwijze• Taal (gelaagdheid versus eenduidigheid)• Ritueel (beleven versus oplossen)• Zijn (presentie versus interventie)

– Positie• Vrijplaats (maar geen eiland)• Vrij door hele organisatie (onderdeel én tegenover)• Voor patiënt en zorgverlener (dubbele focus)

Positiebepaling

De GV-er heeft een unieke positie in de gezondheidszorg. Maar de (onderscheidende) eigenheid die het bestaansrecht garandeert is tegelijkertijd een bron van spanningen. Er is in onze tijd geen comfortabele positie meer. Het is de kunst (en uitdaging) om de spanningen vruchtbaar te gebruiken zodat er een meerwaarde zichtbaar blijft.

Voorbeeld: past het format van de richtlijn bij spirituele zorg?Nee:

- Laatste open ruimte in de zorg- Onmogelijk i.v.m. belang kwaliteit persoon- Ongepaste knieval voor medisch model

Ja: - Gebeurt al 3000 jaar (Tien Geboden)- Om zichtbaar te zijn in het systeem (formeel)- Om een basistekst te hebben (inhoudelijk)

Daniel Sulmasy OFM MD, The Rebirth of the Clinic. An introduction to Spirituality in Health Care (Washington: Georgetown UP 2006)

“One’s spirituality may be defined simply as the characteristics and qualities of one’s relationship with the transcendent” (p. 14)

Bruggenbouwers

Research Literacy All health care chaplains should be research literate

Research CollaborationSome health care chaplains will be qualified to

collaborate in research conducted by health care colleagues (co-investigators)

Research LeadershipSome health care chaplains will be qualified to lead

research projects (principal investigators)

George Fitchett: 3 niveaus

George FitchettBasic research literacy includes:

Attitudes about role of research in chaplaincy•Recognize importance of research for chaplains•Motivate to engage in research-related Contintuing Education activities, including journal clubs, workshops, grand rounds

Behavior about research•Reduce fear and avoidance of research-related activities such as workshops, grand rounds, research articles

Knowledge •Different approaches to the relationship between religion and science •Basic concepts needed to read and understand simple qualitative and quantitative research articles, and appropriately integrate findings into professional practice

Doelen van professionalisering1) Deskundigheidsbevordering: standaarden van

bekwaamheid2) Gebruikswaarde-oriëntatie: aansluiten op behoefte,

trends, imago, controle arbeidsdomein3) Ruilwaarde-oriëntatie: materiële en immateriële

tegenprestaties4) Belangenbehartiging: dienstverlening eigen

beroepsgroep, beleidsdraagvlak, samenhang5) Collectieve machtsontwikkeling: strategische

invloedsversterking t.o.v. andere beroepsorganisaties, overheid, opleidingen etc.

Ten slotte: drie stellingen1) Aandacht voor de/het kwetsbare is niet

gediend bij een kwetsbare positie van de GV-er

2) Het behoort tot de professionaliteit van de GV-er om de eigen positie te kunnen situeren en te versterken

3) Zonder onderbouwing en vertrouwdheid met empirisch wetenschappelijk onderzoek heeft de professionalisering van de GV-er geen schijn van kans