OMGAAN

MET HOOGSENSITIVITEIT

Sofie De Jaegere

psychotherapeute

IN BALANS Praatkaffee 2 oktober 2018

1

Hoogsensitief?

De laatste tijd alomtegenwoordig

Belang van goede onderbouwde informatie!

Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek

Goed weten waar het precies over gaat

2

Hoogsensitief?

GEEN diagnose – dus geen diagnostisch onderzoek mogelijk

GEEN ziekte GEEN stoornis

GEEN zoveelste label – WEL een persoonlijkheidskenmerk

Vragenlijst van Prof. Dr. Elke Van Hoof (VUB) ea

verder bouwend op de vragenlijst van Elaine Aron

= een indicatie.

3

Hoogsensitief:

Gevoeliger centraal zenuwstelsel

waardoor ervaringen makkelijker en diepgaand worden verwerkt

Algemene bedachtzaamheid

De tijd nemen om beslissingen te nemen

Consciëntieusheid (= gewetensvolheid, plichtsbewust)

Rijke verbeelding / fantasie / levendige dromen

Openheid voor ervaringen

4

Hoogsensitief:

Sensorische Sensitiviteit

Nemen meer zintuiglijke prikkels waar

op dieper verwerkingsniveau

Sterk bewust van subtiliteiten in omgeving

Moeite met stimuli van hoge intensiteit

Sneller geïrriteerd door stimuli

Lagere pijngrens

5

Hoogsensitief: Gemak waarmee men overweldigd raakt (mate van excitatie)

Gemakkelijk opschrikken

Zich opgejaagd voelen als men veel moet doen in korte tijd

Geërgerd zijn als mensen proberen te veel tegelijk te laten doen

Verstoorde concentratie of gemoedstoestand door sterke honger

Lage sensorische drempel

Tijdens drukke dagen behoefte hebben zich terug te trekken in bed, verduisterde kamer, ...

Gemakkelijk overweldigd worden door fel licht, sterke geur, grove weefsels, sirenes, ....

Op onaangename manier geprikkeld worden als er veel rondom zich gebeurt

Bewust niet kijken naar gewelddadige films

Esthetische sensitiviteit

Omgeving gewaarworden in al zijn nuances

Rijke en complexe innerlijke belevingswereld hebben

Diep geraakt worden door kunst of muziek

Fijne neus hebben voor delicate of fijne geuren, smaken, geluiden, ... En ervan genieten

6

‘Mogelijke gevolgen’ van hoogsensitiviteit Overprikkeling!!

Uit zich op verschillende manieren:

Terugtrekgedrag

Heftige emoties: woede-uitbarstingen, irritatie, opvliegendheid, …

Overstimulatie (reactie + coping)

Sterke autonome arousal

Cognitieve capaciteit neemt af

Prestaties worden slechter

Neiging tot vermijding

Emotionele intensiteit

Intensere emotionele reacties

Sterke positieve emoties

Sterke negatieve emoties

Koppeling met jeugd en opvoeding

7

8

Wat te doen bij overprikkeling?

EHBO: ‘cool down’ – bewust worden dat er sprake is van overprikkeling

= niet evident

= leerproces: herkenning bij jezelf of bij de ander (partner, kinderen, ...)

Praat erover! Merk het op.

Zo geef je erkenning aan de overprikkeling, zo voelt de ander zich gehoord, gezien, ...

Geen oeverloos geruzie → escalatie

! Nodig de ander uit om uit te drukken wat hij/zij nodig heeft: rust, even tijd alleen, ...

Herkennen én erkennen van emoties: belangrijke signaalfunctie!

Belangrijk voor kinderen: leer hen om uit te drukken wat er in hen omgaat.

Leren anticiperen op overprikkeling

Hersteltijd inbouwen!

Bij overprikkeling nagaan wat aan de basis kan liggen: leren om in vervolg in die situatie iets anders te doen: wat

nodig, hulpmiddelen

≠ vermijden van situaties!

9

Overprikkeld?

Hoe weet je dat je overprikkeld bent?

Vaak ‘weet’ je dit pas wanneer het

‘te laat’ is

Regelmatig tijd maken om even bij jezelf stil te staan:

‘hoe gaat het met mij op dit moment?

Hoe voel ik mij?

10

Hoe voorkom je overprikkeling?

≠ aan vermijden van situaties!

Ademen (Mindfulness, Yoga, meditatie, relaxatie, ...)

Tot rust komen – tijdig hersteltijd inbouwen

Wat kan ik doen in situatie die risicovol is: oordoppen, geregeld afzonderen (toilet, even naar buiten, ...)

Grenzen!

Ken jezelf: waar geniet je van, wat doe je graag, waar liggen je talenten

Wandelen, lezen, slapen, muziek (actief of passief), fotografie, gewoon nietsdoen – lummelen,

Plan dit actief in je agenda – maak hier tijd voor!!!!

Zelfs in drukte: belang van overgangen: even tijd nemen om te ademen.

11

11

Hoe voorkom je overprikkeling?

Herontdek je hobby’s en talenten!

Waar genoot je van als kind, favoriete spel of bezigheid, ...

Belang van goede nachtrust, goede voeding, beweging!

Praat met je omgeving – vraag waar zij helpend kunnen zijn vb om

je te helpen motiveren voor het goede te kiezen: samen wandelen,

avondwandeling aan zee en genieten van een mooie

zonsondergang, ...

12

Het goede nieuws !

Ook wat mooi, goed en waarachtig is, komt diep binnen!

Een hoogsensitieve persoon bloeit op bij:

13 Eerlijkheid Respect

authenticiteit

Idealisme Openheid

Creativiteit

13

14

15

Verder lezen – meer weten

Verenigingen:

Vereniging HSP Vlaanderen – vereniging voor hoogsensitieve personen

www.hspvlaanderen.be

Tijdschrift, vormingen, praatcafés, …

Komend najaar samenwerking met Te Gek !?

Vereniging vzw Sensitief

www.sensitief.be

Boeken:

• ‘Eerste hulp bij Hoogsensitiviteit’ – Elke VAN HOOF

• ‘Eerste hulp bij Stress en burn-out’ – Elke VAN HOOF

• ‘Hoogsensitiviteit @work’ – Elke VAN HOOF

• ‘Mijn kind is hooggevoelig’ – Ilse VAN DEN DAELE en Linda T’KINDT

• Elaine Aron

• Susan Marletta-Hart

...

16

16