Nr 06 11 november 2015

Zwarte studenten willen de VU dekoloniseren

Promoveren tijdens je coschappen

Competente rebellen: journalist in de ban van Maagdenhuis

‘Studenten mogen niet meer volwassen zijn’

Onafhankelijk magazine van de vrije Universiteit — www.advalvas.vU.nl

Nr 611 november 2015

komt op voor studenten Ghizlan El Barraki

pag 6

HOE VER KIJK JIJ?We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op:

WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES

Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:

WWW.WERKENBIJDEVU.NL

3nr 6 — 11 november 2015ADVALVAS

INHOUD jaargang 63 — nr 6

En verder Online nieuws 4

Opinie: politici en exodus 8 Column: Lydia Krabbendam 9

So you think you can teach 18

Column: debilisering student 19

Onderzoeksnieuws 20

Mail 23

Opinie: amper vrouwen in VU-geheugen 24

Column: Roos 25

Campus: reorganisaties 26

OR 28

Cultuur: theater en restaurant 30

Uilensteders 31

Griff 32

Het volgende nummer verschijnt 25 november 2015.

RedactieadresDe Boelelaan 1105BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV [email protected] SchilpRedactieFloor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed VisserEindredactieWin Castermans, Welmoed VisserSecretariaatAnna Jansen (020) [email protected] Bömer - behance.net/rbbmr

MedewerkersJens Bezemer, Yvonne Compier, Merlijn Draisma, Martijn Gijsbertsen, Nathanael Korfker, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx, Rutger Westerhof, Marieke WijntjesCopyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, AmsterdamVU-advertentieszie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

ONAFHANKeLiJK MAGAziNe VAN De VRiJe UNiVeRSiteit

Ghizlan El Barraki in actie voor studentenwoningen 6

‘De wetenschap is te wit en te westers’ 10

Piepjong promoveren 16

Recensie: competente rebellen 22

3

VU NU

Donderdag 5 november 2015, 15.53»

Familie Bofkont, Zuidas. Door oprukkende nieuwbouw moeten de varkens die

al jaren rondscharrelen in het bosje tegenover het VU-hoofdgebouw het met steeds minder ruimte doen.

Foto yVONNe cOmpIer

Coverfoto Martijn Gijsbertsen

rSS feedabonneer je op het laatste nieuws online

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl

H et aantal eerstejaars bachelorstudenten aan de VU daalde dit jaar met 13 procent naar 3773, terwijl landelijk

de bachelorinstroom ongeveer gelijk bleef. Bij de VU-masters was juist een stijging van 10 procent tot 4637. De VU telt nu 3 procent minder studenten dan vorig jaar, namelijk 22.889.Voor de daling van het aantal eerstejaars zijn twee redenen aan te voeren, zegt beleidsme-

dewerker Ad Verkleij. “Voor de grote opleidingen gezondheids-wetenschappen en gezondheid & leven is dit jaar een numerus fixus ingevoerd. Dat verklaart ongeveer de helft van de afname van het aantal eerstejaars, name-lijk zo’n driehonderd studenten. De andere reden is dat er lande-lijk een verschuiving is naar de technische opleidingen in vooral Wageningen, Delft en eindhoven. Die groeien zo’n tien procent.”De faculteit Aard- en Levenswe-

tenschappen wordt hard getroffen door de dalende instroom in de bachelor. Het aantal eerstejaars daalde met 39 procent naar 496. Ook Sociale Wetenschap-pen (-16%), economie (-14%) en Geesteswetenschappen (-7%) zijn minder in trek. Het Amsterdam University College groeit met 12% naar 120 eerstejaars. (DdH)

Lees een uitgebreide analyse over de inschrijvingscijfers op advalvas.vu.nl>nieuws>6 november.

VU trekt minder eerstejaars

Chinese campus: bubbel van acade-mische vrijheidOp de Chinese campus van New York University heerst academische vrijheid, zegt een Nederlandse wetenschapper die er lesgeeft. “Maar die krijg je niet vanzelf, daar moet je wel voor zorgen.”

App je huis brandveiligerFietsen in de gang, geen rookmelders, talloze verleng-snoeren… studentenhuizen zijn nogal brandonveilig. De Landelijke Studentenvakbond wil daar iets aan doen en lan-ceert een spelletje.

De nieuwe mensa: voor vega’s, moslims én zondaarsHet hoofdgebouw heeft sinds augustus een nieuwe mensa. Niet alleen het uiterlijk is aan-gepast: ook het assortiment ging op de schop.

Win een maand gratis sporten

Weinig VU-studenten trekken Europa in

Straks: vwo-diploma met een soupçon de havo

Bedrijven durven weer te investeren in onderzoek

Kabinet ziet wel wat in proefdiervrije wetenschap

nr 6 — 11 november 2015 ADVALVAS4

rob

Böm

er

Tot diep in de nacht zuipen is straks er niet meer bij op studentenvereni-gingen. Met hulp van bierbrouwers en andere drank-

verkopers gaan de verenigingen hun leden tot gezond drinken aanzetten. in het persbericht pleit LKvV-voorzitter Ruben Hoekman voor ‘het ombuigen van drinkpa-tronen en een grotere bewustwor-ding van de negatieve kanten van

overmatige alcoholconsumptie’.De LKvV heeft zich verbonden aan het nationale preventiepro-gramma ‘Alles is gezondheid…’ van het ministerie van Volksge-zondheid, Welzijn en Sport. De koepelvereniging gaat van alles doen. een online instructie over gevolgen voor de gezondheid en alcoholwetgeving moet de leden helpen om verantwoord te tappen. ‘ieder lid dat achter de bar staat moet geslaagd zijn voor de online toets en is daardoor in staat om verantwoord alcohol te

schenken’, aldus het persbericht.

DebiliseringStudent-columnist Nathanael Korfker noemt dit programma een voorbeeld van de debilisering van de student. ‘Het lijkt er steeds meer op dat studenten het label van volwassenheid niet wordt gegund’, schrijft hij. (HOP/NK)

Lees de column van Korfker tegen de drankbemoeizucht op pag 19 en het nieuwsbericht hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>2 november.

Geen zuipfestijnen meer bij verenigingen‘Studenten gaan voor verantwoorde alcoholconsumptie’, meldt de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) in een persverklaring.

(re)tweetsEen selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen dagen

De studie wiskunde is bezig aan een flinke opmars. Er zijn nu vijf keer zoveel eerste-jaars als in 2002. Volgens het Platform Wiskunde Nederland is de stijging vooral te danken aan een toenemende relevantie van wiskunde in de maatschappij en bete-re kansen op de arbeidsmarkt. Wiskun-

dehoogleraar Jan Bouwe denkt dat de groei het effect is van het veel actiever uitdragen van het nut en belang van de studie door wiskundigen zelf. (JB)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>5 november.

Welke univer-siteit heeft de stomste slogan? Het

Platform Hervorming Neder-landse Universiteiten (H.NU), een club van wetenschap-pers die zich verzetten tegen bureaucratisering en geldver-spilling aan de Nederlandse universiteiten, heeft ze alle-maal op een rijtje gezet in een ‘domheidsranking’ en u mag mee bepalen welke slogan het ergst is.

is het ‘t zijige ‘De mooiste studie is de mens?’ van de Universiteit voor Humanis-tiek? Het stramme popiejopie ‘We are U’ van de UvA? Het pompeuze ‘Born leaders reach for infinity’?Ja, u kreeg gevoelens van meewarigheid bij de VU-slogan ‘Looking further’, maar als je de lijst van N.HU bekijkt, blinkt de VU uit in poëtische ingetogenheid. Als u zelf een stomme slogan tegenkomt, mag u die van het N.HU ook suggereren voor de domheidsranking. Ook wil het N.HU graag weten welke

parodieën op bestaande slogans er in omloop zijn. zo hebben sarcastische grapjas-sen van ‘Leading in learning’ (Universiteit van Maastricht) ‘Leading in earning’ gemaakt.en zo houd je de hooglera-ren weer even van de straat en worden tegelijk urgente thema’s als de ‘interne econo-misering’ en de ‘ideologische (re)productie van de concep-tie van de universiteit’ aan de kaak gesteld. (PB)

Stemmen op de slechtste slogan kan op: http://platform-hnu.nl/ranking-de-slogans-2016/.

nr 6 — 11 november 2015ADVALVAS 5

aDVaLVaS_ONLINe

twitter/facebook/issuu

Kies de stomste universiteitsslogan@Biladashaam8-11_Lol 45% van de #PVV stemmers is laag opgeleid. Geen wonder dat ik ze nog niet op de VU ben tegengekomen. En vervolgens belandde de geneeskundestudent

in een twitterfittie…

@anneliespilon 3-11_Ik gelukkig wel, met dank aan o.a. mijn oma #groenevubusje. In 1994, dat dan weer wel. Alumna reageert op het advalvas-bericht dat

vrouwen voor 1905 wel geld mochten inzamelen, maar niet mochten studeren aan de VU.

@JaapJDeVries 2-11_Starten #Firefox duurt meer dan n uur :-( #VUDe software-update had verstrekkende gevolgen.

@BerndAndeweg 2-11_ #Aardwetenschappen @VUamsterdam 2e jaar op rij #topopleiding #Keuzegids 2016, net als Aarde&Economie beste in sector En dat mag ook weleens gezegd worden.

@csl_vu2-11_De boekenuitruilkast moet weer vol natuurlijk. Breng een boek en haal een boek. Gratis. http://dld.bz/dYZDT @UBVU @StudentenraadVUDe kast staat in de bilbiotheek op de tweede

verdieping van het hoofdgebouw.

@koenvd_strijen 2-11_De quote van de dag: we leven in een diplomademocratie #politicologie #VU

@jecdekkers 12-10_Elise (9 yr.) is working hard to realize the beach volleybal courts of @VUamsterdam in Minecraft #Geocraft Onderzoeker Jasper Dekkers bouwt met zijn

dochters de VU-campus na in een game.

@rsvu27-10_De indoor is weer begonnen! Voor het eerst met 100+ man in de grote sporthal van @SportcentrumVU @Vuamsterdam!

meer whizzkids

Er zijn nu 1000 eerstejaars wiskunde in nederland.

More women‘Computer science is still dominated by men. this must change.’ Read more at advalvas.vu.nl>opinie

DemocratieDe universitaire studentenraad broedt op een nieuw verkie-zingssysteem, om de studen-ten beter te kunnen vertegen-woordigen. zie advalvas.vu.nl> blogs&columns>Juliëtte Ronteltap (usr)

PaperJe hebt nog maar maar één nacht om een paper te schrijven. Advalvas legt uit hoe je dat op advalvas.vu.nl>tips&trucs

‘Ik ga me inzetten voor studentenhuisvesting’

Student Ghizlan El Barraki

nr 6 — 11 november 2015 ADVALVAS6


IN actIe

Masterstudent criminologie Ghizlan El Barraki (24) is de nieuwe voorzitter van de studentenbond SRVU. ‘Het is nog steeds heel moeilijk een goede en betaalbare kamer te vinden.’

dOOr dirk de hOOg FOtO MARtiJN GiJSBeRtSeN

Waarom wilde je bij de SRVU? “ik studeer nu voor het vijfde jaar aan de VU, maar tot nu was ik niet zo betrokken bij de universiteit. inmid-

dels weet ik er best veel van af en ik wilde in de laatste fase van mijn studie nog wel iets met mijn ervaring aan de universiteit doen. eigenlijk wist ik dus niet zo veel van de SRVU. ik kende wel de fractie in de universitaire studentenraad, want die staat vaak in de hal te flyeren. Maar dat er ook nog een studentenbond achter de SRVU staat, was me niet opgevallen. toen vroeg een vriendin of ik niet in het bestuur wilde. zo is het gekomen.”

Wat doet de SRVU? “We zijn als bestuur nog maar net aan de slag. Dus ik moet me nog een beetje inwerken. De SRVU behartigt de belangen van studenten in de breedste zin van het woord. Dus niet alleen wat studiezaken betreft. We verkopen ook goedkoop fietsen, hebben een juridisch spreekuur, geven korting op studieboeken en er is een kamerbureau. en we beheren het Studentendok, waar verenigingen een ruimte kunnen gebrui-

Wat heb je naast je studie gedaan? “ik ben vrijwilliger geweest bij Humanitas, daar begeleidde ik ex-gevangenen bij hun resocialisatie. Denk aan helpen bij het invullen van formulieren of het vinden van een huis. Die ervaring kan ik nu goed gebruiken bij de SRVU, want op ons juridisch spreekuur komen veel studenten die de weg niet weten te vinden door de bureaucratische rompslomp. en ik werkte mee aan een project om Marokkaanse kinderen uit groep 8 voor te bereiden op de Cito-toets. in de kerstvakantie was ik een soort mentor voor een paar kinderen.’’

Je komt uit Heerlen. Hoe ben je hier beland? “toevallig. ik was op een voorlichtingsdag aan de VU en had een paar uurtjes niks te doen. toen stelde mijn moeder voor om ook bij crimi-nologie te gaan kijken. en dat

bleek superleuk. Het is een brede opleiding met rechten, psychologie, sociologie en kennis over het brein. Dat leek me wel wat. en criminologie kon ik niet in Maas-tricht studeren, anders was ik misschien bij mijn ouders blijven wonen. Nu ben ik op kamers gegaan en dat bevalt me goed. Je leert meer zelfstandig te zijn. Het is wel duur. Veel studenten hebben het best zwaar. Vandaar dat de studentenbond nog steeds nodig is.”

ken. Het bestuur bestaat nu maar uit drie vrouwen. Vorig jaar waren er nog zes bestuursleden.”

En vroeger voerde jullie bond geregeld acties. Maar nu zijn jullie nogal onzichtbaar. Hoe komt dat? “ik heb de afgelopen tijd ook weinig van de bond gemerkt. er zijn bijvoorbeeld wel acties gevoerd tegen de invoering van het leen-stelsel. We willen met andere organisa-ties, zoals De Verrekijker, praten over wat we samen kunnen doen.”

Waar ga jij je voor inzetten? “We moeten nog een beleidsplan maken. een van de punten is huisvesting. Het is nog steeds heel moeilijk een goede en betaal-bare kamer te vinden. en als je er wel een hebt, loop je soms ook tegen problemen op. ik woon bijvoorbeeld op de Spino-zacampus in zuidoost. Daar waren veel problemen met de veiligheid: inbraken en overvallen.”

Als criminoloog in spe weet je toch dat verhalen over criminaliteit vaak overdreven zijn? “Dat is waar. Volgens de statistieken neemt de criminaliteit af, maar mensen voelen zich wel onveiliger. Dat komt onder meer door die liquidaties in Amsterdam. Maar op de Spinozacam-pus waren echt problemen. De huizen waren slecht beveiligd tegen inbraak en er werden mensen op klaarlichte dag overvallen in hun huis. Nu zijn er uitein-delijk betere sloten en anti-inbraakstrips gekomen.”

SRVUDe SRVU studentenbond bestaat al zo’n 70 jaar en behartigt de belangen van studenten. De bond is aangesloten bij de Landelijke Studentenvakbond. De SRVU heeft een fractie in de universitaire studentenraad, maar beheert ook het Studentendok en heeft een juridisch spreekuur. Meer info op srvu.org.

Ghizlan El BarrakiVanaf oktober 2015 Voorzitter SRVU

2014 – nu Master criminologie

2013 – 2014 Vrijwilliger, Humanitas en Moroccan Dutch Leadership Institute

2011 – 2014 Bachelor criminologie

8 nr 6 — 11 november 2015 ADVALVAS

dOOr jan kleinnijenhUis iLLUStRAtie BAS VAN DeR SCHOt

Natuurlijk moesten politici reageren op de omgekomen bootvluchtelingen en lange rijen vluchtelingen in Oost-europa en de beelden daar-van die via de media op ons afkwamen. Angela Merkel

zette de toon, met woorden die aan het exodusverhaal deden herinneren. “Wir schaffen das … Deutschland ist ein wohlhabendes Land”, sprak zij, met haar blik even naar boven gericht bij de op verhoogde toon uitgesproken eerste letter-greep van wohlhabendes. zo verwoordde zij het vertrouwen om een bekend gebod op te kunnen volgen. Haperend klonk het applaus op, want dit te zeggen met hordes vluchtelingen aan de poorten van europa was ongehoord. Maar wel bekend, want het exodusverhaal is van alle tijden, zoals Paul Scheffer schreef in NRC Handelsblad van 24 oktober.Onmiskenbaar komt Merkels inkadering dat vreemdelingen opgevangen moeten worden omdat we het zelf goed krijgen in ‘een land overvloeiende van melk en honing’ uit de Bijbelboeken. evenals de Nederlandse bed, bad en brood-discussie van dit voorjaar overigens. De laatsten zullen de eersten

Zo redden wij het dus niet

Hoogleraar Kleinnijenhuis vindt de reactie van de Nederlandse politiek op ‘Wir Schaffen Das’ van Merkel vlees noch vis. De middenpartijen moeten met een eigen verhaal komen.

Lydia Krabbendam hoogleraar onderwijsneuropsychologie


OpINIe wISSeLcOLUmN

foto

Yvo

nne C

ompi

er

Myth busters

Informatie is overal en voor iedereen toegankelijk. De keerzijde is dat dat ook geldt voor misinformatie. en dat is een probleem. Want eenmaal opgeslagen, laat misinformatie zich niet zomaar corrigeren. Dit contin-ued influence-effect is al vaak aange-

toond met een eenvoudig experiment. Proefpersonen krijgen stukje bij beetje informatie over een fictieve gebeurtenis. eerst lezen ze dat er brand is uitgebroken in een warenhuis en vervolgens dat in het gebouw licht ontvlambare stoffen waren opgeslagen. in het laatste bericht wordt deze infor-matie weer ingetrokken: de ontvlambare stoffen waren er toch niet. toch blijven de proefpersonen vasthouden aan de stoffen als oorzaak van de brand. Hoe kan dat? Op basis van de eerste berichten wordt een causaal verband gelegd tussen de brand en de stoffen. Maar door de correctie kan de gebeurtenis niet meer goed verklaard worden, er is een hiaat ontstaan. Dat kan alleen opgelost worden door vast te houden aan de verkeerde informatie. Liever een incorrect maar compleet verhaal, dan correct maar incompleet. Dat foutieve informatie zo hardnekkig blijft hangen, kan serieuze gevolgen hebben. Denk aan de ouders die hun

kinderen niet laten vaccineren vanwege het veronderstelde verband met autisme, ondanks campagnes om deze misvatting recht te zetten. Correcties kunnen zelfs een averechts effect hebben. Dit is het geval wanneer de correctie de foutieve informatie onbedoeld herhaalt (‘Het BMR-vaccin veroorzaakt geen autisme’). De herhaling zorgt ervoor dat de koppe-ling tussen vaccinatie en autisme later bekend voorkomt. en mensen gaan af op hun gevoel van gemak dat zij ervaren bij het verwerken van informatie. Als nieuwe

informatie moeiteloos past in bestaande sche-ma’s, wordt deze verder niet gecheckt. “ik heb dit al eens eerder gehoord, dus er zit vast iets in.” Wie mythes te lijf wil gaan, moet daarom weten wat hij doet. Kom niet met een ontkenning maar met een alternatief, zodat er geen hiaten ontstaan. zorg ervoor dat je de misvat-

ting niet noemt, om te voorkomen dat die nog eens bevestigd wordt. en stimuleer wantrouwen. Dat verstoort het gevoel van gemak bij het verwerken van informatie en bevordert creatief denken. Aan de basis van succesvolle relaties ligt vertrou-wen, maar in de omgang met informatie is wantrouwen beter.

Misinformatie laat zich niet zomaar corrigeren

Reageren? Mail naar [email protected]. Reageren? Mail naar [email protected].

zijn. ‘Hij beschermt vreemdelingen en geeft ze brood en kleding. Daarom zult gij lieden den vreemdeling liefhebben, want gij zijt vreemdelingen geweest in egyp-teland.’ Maar als het niet om eenlingen, maar om hele volksstammen gaat, die bovendien het land van melk en honing bezetten dat aan jou beloofd was, dan past een ander frame. God zal helpen om die Amorieten, Ferezieten, Kanaänieten enzovoorts te vernietigen. De vrouw die in Steenbergen opzichtig protesteerde tegen een asielzoekerscentrum omdat ze in de schuldhulpverlening dagelijks kans-loze en uitzichtloze landgenoten moest teleurstellen (Trouw, 24 oktober), heeft eveneens recht van spreken. Gematigde politici willen beide ‘exodus-frames’ ontwijken, maar iets anders valt moeilijk te bedenken. Uit armoede geven ze tegelijkertijd af op Jesse Klaver die iedereen wil toelaten en op Orbán en Wilders die hekken willen plaatsen. ze kunnen niet zeggen dat in de afgelopen decennia de meeste nieuwkomers werk, aanzien en uitzicht kregen, en al evenmin dat wie het in Nederland al niet breed had begrip en belastinggeld ontving.er zijn allerlei mogelijkheden om een eigen verhaal te beginnen. Bijvoorbeeld bij de territoriaal begrensde rechtsstaat waarbinnen gezagsdragers en burgers elkaar en zichzelf recht doen, ook al wordt dat verhaal gekaapt door tegen-standers van het associatieverdrag voor de Oekraïne met de eU. Dat er geen solidariteit kan overblijven als per dag tienduizend vluchtelingen blijven komen, is duidelijk. en al even duidelijk is bijvoorbeeld de voormalige secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, die voorspelt dat nog talloze Afrikanen gewapend met hun smart-phones de droogte, de bevolkingsgroei, de armoede en het geweld in eigen land zullen ontvluchten. Politici die de toestroom willen indam-men, bestrijden echter vaak de duivel met Beëlzebul. Willen bezuinigen, dus ook op bewaking van de europese buitengrenzen. Weg met de soennitische militairen van Saddam, dus draagvlak voor iS. Weg met Khadaffi en Assad, dus prachtige Libische en Syrische steden in puin laten schieten. De hulp inroepen van erdogan, dus toezien hoe de Koerden worden gebombardeerd en beloven dat turkije bij de eU mag.

Jan Kleinnijenhuis is hoogleraar communicatiewetenschap.


Eurocentrisme

Tornen aan het blanke bolwerkZwarte studenten proberen een voet tussen de deur van de gevestigde wetenschap te krijgen. Die is volgens hen eurocentrisch en miskent het belang van zwarte beschavingen.


weteNScHap

Boegeroep klinkt door de nokvolle collegezaal, waar docent oude geschiede-nis Jaap-Jan Flinterman volstaat met een ferm en onverbiddelijk nee op de vraag of hij bereid is het

curriculum van de opleiding oudheid-kunde te dekoloniseren. Flinterman heeft dan al, we schrijven zaterdag 27 juni 2015, het nodige boege-roep, hoongelach en zelfs getoeter over zich heen gekregen, samen met hoogle-raar Griekse taal- en letterkunde Gerard Boter, met wie hij in een debat tegenover de ‘dekoloniale intellectuelen’ Sandew Hira en Djehuti Ankh-Kheru staat.Hira en Ankh-Kheru verdedigen wat onder oudheidkundigen bekendstaat als de Black Athena-theorie, de stelling dat de oude Grieken (dus Aristoteles, Plato, Pythagoras en al die andere grondleggers van de moderne wetenschap) hun kennis van de egyptenaren hebben gestolen en dat die egyptenaren zwarte Afrikanen waren. Flinterman en Boter bestrijden de wetenschappelijke houdbaarheid van die theorie.

Witte visie domineertMaar uiteindelijk gaat het om iets diepers, namelijk wat Hira het dekolo-niaal perspectief noemt. Aan de VU en aan alle andere universiteiten domineert volgens hem een witte suprematistische visie. “Amerikaanse universiteiten hebben vakgroepen Africa Studies, die zou de VU ook moeten hebben”, zegt Ankh-Kheru tegen Advalvas. “zodat wetenschappe-lijke onderwerpen vanuit verschillende, multiculturele perspectieven worden benaderd.”“De universiteit moet nadenken over de uitsluitingsmechanismen in het weten-schappelijke discours”, zegt VU-hoogle-raar politieke geschiedenis Susan Legêne. “Uiteindelijk is de universiteit nog steeds een blank bolwerk.”Dat blanke bolwerk, daar neemt een groeiende groep studenten aan de VU geen genoegen meer mee. Vaak onder de vlag van New Urban Collective, een orga-nisatie die de maatschappelijke positie van jongeren met diverse achtergronden wil helpen verbeteren, organiseren ze bijeenkomsten. zoals onlangs in het kader van decolonizing the university, waar onder anderen de Portugese socio-

loog Marta Araujo een lezing gaf over eurocentrisme. ‘We consider Eurocentrism as a paradigm for interpreting a (past, present and future) reality that uncritically establishes the idea of European and Western historical progress/achievement and its political and ethical superiority, based on scientific rationality and the construction of the rule of law’, aldus Arauja in haar essay Eurocentrism, Political Struggles and the Entrenched Will-to-Ignorance: An Introduction.

Inferieure mensen‘Het probleem is dat zwarte mensen eeuwenlang systematisch onderdrukt worden en dat zij tot op de dag van vandaag geportretteerd worden als infe-rieure, irrationele, onderontwikkelde mensen’, aldus VU-studente emma Lee Amponsah in een ingezonden stuk. [zie advalvas.vu.nl>achtergrond>eurocentrisme, afrocentrisme en de wetenschap]. ‘De westerse geschiedschrijving bevestigt dit beeld, ondanks nieuwe ontdekkingen die anders bewijzen.’Amponsah begon vorig jaar aan een minor antieke cultuur, startte een vlam-mende mailwisseling met haar docenten, die ze van arrogantie en witte suprematie beschuldigde, en stopte al na een week met haar minor. zij meent dat oudheid-kunde een ‘onvolledige, eurocentrische en racistische kijk op de geschiedenis geeft, waarin de zwarte mens miskend

Susan Legêne

DOOR PETER BREEDVELD

‘De universiteit moet nadenken over uitsluitings-mechanismen’

Hoogleraar politieke geschiedenis Susan Legêne

Pete

r Val

ckx


Eurocentrisme

wordt voor zijn enorme bijdrage aan westerse civilisatie.’Het was de directe aanleiding voor het debat, waar Boter en Flinterman al snel voor witte suprematisten werden uitge-maakt. Ook emeritus hoogleraar oudheid-kunde Bert van der Spek, de grondlegger van de huidige opleiding, kreeg ervan langs. Hij is co-auteur van het standaard-werk Een kennismaking met de Oude Wereld, dat alle eerstejaars moeten lezen, waarin volgens Sandew Hira de ideologie van de witte suprematie domineert.“Van der Spek beschrijft alles vanuit een witte, westerse invalshoek”, zegt Hira aan de telefoon. “Hij schrijft dat de democra-tie zich in het oude Athene kon ontwik-kelen dankzij de slavernij. Dat dat de visie van andere oudheidkundigen is, maakt niet uit. Hij schrijft het kritiekloos op. zo schrijft hij ook over Alexander de Grote, die vanuit het gezichtspunt van de volke-ren die hij onderdrukte beter Alexan-der de Verschrikkelijke genoemd kan

worden, en de zionistische bezetting van Palestina ziet hij als logisch gevolg van het feit dat er Joden in ballingschap in Babylonië leefden. Dat is volstrekt biased en op die manier wordt er aan de VU geen wetenschap bedreven maar ideologie gepropageerd.”

Wetenschappelijk kolonialismeeconoom en historicus Sandew Hira is oprichter van het Haagse international institute for Scientific Research, van waaruit hij ten strijde trekt tegen weten-schappelijk kolonialisme. “in de westerse academische wereld domineert een stro-ming die de superioriteit verkondigt van de westerse cultuur boven niet-westerse culturen”, aldus Hira. “Je ziet het in de geschiedenis en andere geestesweten-schappen, maar ook in de natuurweten-schappen en de wiskunde, die wiskun-dige inzichten in de oude beschavingen in Azië en Afrika buiten beschouwing laten.”

Emma Lee amponsah

‘Oudheidkunde geeft een onvolledige, eurocentrische en racistische kijk op de geschiedenis’

Student emma Lee amponsah

Prin

cess

atti

a


Hira wil die wetenschappen dekolonise-ren. “We moeten de fundamenten bestu-deren en zoeken waar de bias zit en hoe je een nieuwe, dekoloniale bias ontwikkelt.”Van der Spek, die een video-opname van het drie uur durende debat heeft beke-ken, zegt het “best zielig” voor zichzelf te vinden dat ze hem zo hard aanpak-ken. “ik heb me er altijd voor ingezet dat oudheidkundigen verder kijken dan Rome en Griekenland. ik heb juist spij-kerschrift gestudeerd om te kunnen zien hoe de Babyloniërs tegen Alexander de Grote aankeken en ik heb ook altijd gewe-zen op de grote bijdrage van de Babyloni-ers aan de wiskunde.”Hira maakt volgens Van der Spek “eerste-jaarsfouten” door visies op de geschiede-nis, die in zijn boek worden beschreven, toe te schrijven aan de auteur zelf. Van der Spek: “Wat is er eurocentrisch aan de theorie dat de democratie zich kon ontwikkelen dankzij de slavernij? Die zin staat er alleen om aan te tonen dat die veelgeprezen Atheense democratie ook een donkere kant had. Wat is er mis met de constatering dat de Joden sinds de Babylonische ballingschap geen staat meer hebben gehad tot 1948? Alsof ik alles wat ik opschrijf leuk vind.”

Niet vol te houdenDat alle beschaving uit Afrika zou komen, is volgens Van der Spek niet vol te houden: “Natuurlijk waren er Afrikaanse beschavingen, zoals de egyptische, die hun bijdragen hebben geleverd, maar het helpt niet onzinnige dingen te beweren, zoals het idee dat Aristoteles zijn wijs-heid had opgedaan uit de bibliotheek van Alexandrië, die tijdens zijn leven nog niet bestond.”Ook Flinterman is niet te spreken over de wetenschappelijkheid van de beweringen van Hira en Ankh-Kheru. “ik vind het geen serieuze bijdrage aan de weten-schappelijke beeldvorming. Hetzelfde zou zijn als een groep Haarlemmers komt eisen dat er aan de VU voortaan gedoceerd wordt dat de boekdrukkunst is uitgevonden door hun stadsgenoot Laurens Janszoon Coster.”“Ja, ik begrijp dat er veel weerstand is tegen onze theorieën”, zegt Djehuti Ankh-Kheru. “Deze wetenschappers hebben hun eigen agenda, hun koloniale manier van denken die honderdvijftig jaar geleden de onderwerping van Afri-kaanse volken door het Westen legiti-meerde, en die nu nog doorwerkt, bewust of onbewust.”Maar ze hebben de feiten niet mee, meent Ankh-Kheru: “Griekse bronnen

melden zelf dat de grote Griekse denkers in egypte zijn geschoold, en dat de egyp-tenaren zwarte Afrikanen waren en een taal spraken die veel overeenkomsten vertoonde met de talen van volkeren in het huidige zwarte Afrika.”

Bakermat van de beschavingAnkh-Kheru heeft een boek geschre-ven, Gezegend en vervloekt, waarin hij ‘aantoont hoe en waarom de bijdrage van Afrika aan de wereldgeschiedenis is vervalst en verzwegen.’ Hij baseert zich onder meer op het boek Black Athena uit 1987 van de Britse Martin Bernal, maar ook op Afrikaanse en Franse intellectuelen die betogen dat zwart Afrika de bakermat van de euro-pese beschaving is. “Het valt me op dat Ankh-Kheru zelf een eurocentrische invalshoek kiest, in de zin dat hij de europese beschaving ziet als een product van allerlei Afrikaanse invloeden”, zegt Flinterman. “echt afro-

Bert van der Spek

‘Dat alle beschaving uit Afrika zou komen is niet vol te houden’

emeritus hoogleraar oudheidkunde Bert van der Spek

foto

VU/Y

vonn

e Com

pier


Eurocentrisme

De Olmeekse beschaving

reeds lang voor Columbus ontdekten zwarte afrikanen amerika. Dat wil althans een theorie waarvan taalwetenschapper Ivan van Sertima de belangrijkijkste proponent is. In zijn boek they Came Before Columbus (1976) beweert Van Sertima dat zwarte Egyptenaren en nubiërs de basis hebben gelegd voor een van de oudste beschavingen in Midden-amerika, die der olmeken. Dat idee was in 1869 voor het eerst geopperd door de Mexicaanse onderzoeker josé Melgar, die in een kolossaal stenen hoofd uit de olmec-cultuur zwart-afrikaanse trekken meende te herkennen. Inheemse amerikanen zien deze theorieën als een racistische belediging en de meeste archeologen nemen ze niet serieus.

Mus

eum

of a

nthr

opol

ogy,

Xala

pa, M

exico


moeten veel meer debatten komen, zodat ze kunnen leren kritiek te uiten.”“Goed en spannend dat zoveel mensen een hele zaterdag opofferen om over klas-sieke oudheid te spreken”, zegt Legêne. Amponsah had volgens haar door moeten gaan met haar minor. “Fundamentele kritiek op bestaande wetenschap vereist ook dat je zelf de primaire bronnen leert hanteren, vanuit de permanente vraag hoe wij vanuit het heden het verleden überhaupt kunnen kennen.”

Verplichte collegereeksintussen is er aan de VU wel degelijk iemand die Afrikaanse geschiedenis geeft en in een verplichte collegereeks voor geschiedenisstudenten het eurocen-trische wereldbeeld van de middelbare school bijstelt: docent niet-westerse geschiedenis Frans Huijzendveld. “ik laat zien dat europa pas in een vrij laat stadium van de geschiedenis begon deel uit te maken van een wereldwijd, door Azië gedomineerd handelsnetwerk waarvan vooral China en de regio’s rond de indische Oceaan het middelpunt vormden, maar waar ook regio’s als West-Afrika, het Middellandse zee-gebied en het Wolga-gebied mee in contact ston-den”, aldus Huijzendveld. “West-europa bevond zich lange tijd ergens in de perife-rie daarvan.”Huijzendveld geeft daarnaast colleges over democratie in Afrika en over de oude beschavingen in zuid-Amerika. “Dat Black Athena-debat is hier begonnen vanwege één zin in een boek, die voor een student reden was om te stoppen met haar minor antieke cultuur. Als ze had doorgezet, had ze gezien dat de geschie-denisopleiding aan de VU verre van euro-centrisch is.”

De heren Sandew Hira en Djehuti Ankh-Kheru hebben te kennen gegeven dat zij zich niet herkennen in dit artikel: ‘Het plaatst ons in een framing die we niet accepteren omdat het ons neerzet als mensen met een ondeugdelijke wetenschappelijke basis.’ zij hebben ons aanbod afgewezen om dit verhaal waar nodig te corrigeren, en zetten in plaats daarvan hun volledige repliek op www.iisr.nl.

‘Studenten voelen dat er iets gaande is, er moeten meer debatten komen’

Ankh-Kheru wil aantonen dat de bijdrage van Afrika aan de wereld-geschiedenis is vervalst en verzwegen

econoom en historicus Sandew Hira

centrisch zou het zijn als hij zich richten zou op prekoloniale zwart-Afrikaanse beschavingen.”Maar Ankh-Kheru ziet zichzelf niet als afrocentrist. “Dat is een denigrerend woord dat vooral wordt gebruikt door onze critici.”een van die critici is de Amerikaanse classicus Mary Lefkowitz, die veel tijd en energie heeft gestoken in het weer-leggen van de theorieën van de Black Athena-aanhangers. zo wijst ze erop dat die zich beroepen op Griekse mythen, die je dus niet als betrouwbare historische bron mag beschouwen. Ook zijn er geen egyptische teksten gevonden waaruit blijkt dat filosofen als Plato en Aristoteles hun ideeën van egyptenaren hadden gestolen. ‘De oude egyptenaren waren simpelweg niet geïnteresseerd in de vraag wat de aard van Het Goede precies is, of rechtvaardigheid, of de ziel’, aldus Lefkowitz.

Negatief daglichtMaar, schrijft ze ook: ‘tot op zekere hoog-te hebben de revisionisten een punt, want classici hebben de neiging om zich vooral op de Griekse oudheid te concentreren en minder op andere culturen. ten onrechte hebben ze de egyptische theologie in een negatief daglicht gezet ten opzichte van de Hebreeuwse en Griekse theologie en ten aanzien van de egyptische wiskunde bestaat ook een zekere neerbuigendheid onder wetenschappers.’‘interessant dat deze controverse nu in uw land is opgelaaid’, schrijft ze in een korte mailwisseling met Advalvas. ‘ik ben het ermee eens dat de europese menta-liteit verandering behoeft. Het heeft me altijd verbaasd dat classici egypte niet lijken te zien als een deel van ‘zwart’ Afri-ka. Alsof de egyptenaren uit de ruimte zijn gedropt.’“Uiteindelijk gaat het er niet om of Pytha-goras zijn stelling uit egypte heeft”, zegt Legêne. “interessant is het monopolie dat er lijkt te zijn op de betekenis van de klas-sieke oudheid voor de geschiedenis van europa. Want dat is bepalend voor hoe er naar de wereld wordt gekeken, name-lijk altijd in de context van de europese geschiedenis.”“De studenten die dit nu aan de VU aankaarten, voelen dat er iets gaande is”, aldus Hira. “ze proberen een voet tussen de deur te krijgen, maar het debat bevindt zich nog in een prille fase. er

Naschrift redactie


Geneeskunde

Je hebt je bul nog niet op zak, maar werkt al aan een proefschrift. Bij geneeskunde kwam dit zo vaak voor, dat het nu officieel is gemaakt.

dOOr flOOr Bal FOtO MARieKe WiJNtJeS

‘Deadlines werken heel goed voor mij’

De promoverende student

Masterstudent geneeskunde Nicole Dekker is niet gek. Zij is eerder erg enthousiast. Vandaar dat ze naast haar coschappen aan het promoveren is.

“Deadlines werken heel goed voor mij. Hoe meer ik plan, hoe meer ik doe”, aldus Nicole Dekker (25). Dus toen ze tijdens haar wetenschappelijke stage bij de afdeling anesthesiologie een promotieplek aangeboden kreeg, schrok de hoeveelheid werk

haar niet af. Het was juist een droomaanbod voor Dekker. Na twee keer bij geneeskunde uitgeloot te zijn, volgde ze de bachelor biomedische wetenschappen. “Wat begon als een drama, bleek een grote kans te zijn. ik dacht vooraf dat ik onderzoek saai zou vinden. Maar ik houd er echt van. Het was een grote luxe dat ik als zij-instromer bij geneeskunde die onderzoeksachtergrond had. ik wil later het werk als specialist ook met wetenschap combineren.”

Geen gratis toelatingtijdens haar junior coschappen analyseerde ze de gegevens uit haar onderzoek naar het effect van hartlongmachines op microcirculatie van geopereerde patiënten. Momenteel werkt ze een jaar fulltime in dienst van VUmc, voordat ze weer verdergaat met haar coschappen. “ik verzamel nu data die ik dan hopelijk in mijn vrije tijd kan verwer-ken.” ze hoopt na haar afstuderen haar promotieonderzoek in een jaar af te krijgen. “Al hangt dat er wel vanaf of alles goed gaat.”Het belangrijkste advies dat Dekker andere promoverende studenten wil geven, is dat ze af en toe moeten bedenken of ze nog plezier hebben. “Je moet dit niet doen omdat je denkt dat je daardoor je kans op een plekje bij een opleiding tot specialist kunt krijgen. er is zoveel concur-rentie om de opleidingsplekken dat je geen gratis toelating hebt als je gepromoveerd bent. Als je het alleen daarom doet, zal het heel zwaar worden. Dan houd je het niet vol.” Het was haar eigen enthousiasme waardoor ze ’s avonds na een dag coschappen achter de computer ging zitten. en in het weekend daar weer terug te vinden was. “Al waren er ook genoeg vrije dagen dat ik niets deed. ik hou er ook van om leuke dingen te doen en naar festivals te gaan. Dat moet ook kunnen.”

Piepjonge promovendi


ONDerwIjS

‘Er is een flinke competitie’

Promotiestudent worden?

Waar de meeste studenten al blij zijn dat ze hun masterscriptie op tijd kunnen inleveren, leggen de altijd overenthousiaste studenten geneeskunde de lat graag hoog. Bij die studie bleken zoveel promoverende masterstudenten te zijn, dat ze hun eigen traject kregen.

“Het is niet zo dat we promotieplekken aan studenten zullen aanbieden”, zegt inge van Wijk, programmacoördinator MD-PhD programma. “We zien alleen dat er goedgemotiveerde studenten zijn

die tijdens hun wetenschappelijke stage gescout worden. zij krijgen vervolgens een promotieplek aangeboden.”Om te zorgen dat deze studenten op de juiste manier begeleid worden, zette de faculteit onlangs een speciale regeling op poten. Promoverende studenten mogen hun coschappen tijdelijk stopzetten om zich op hun onder-zoek te richten. Daarnaast krijgen ze begeleiding en speciale aanvullende colleges aangeboden. De ongeveer 25 studenten die nu het promotietraject doen, gaan daar gebruik van maken.

Mooie basisDat de studenten voldoende wetenschappelijke achter-grond hebben om aan dit traject te beginnen, komt door-dat zij aan het begin van hun masterjaar al een weten-schappelijke stage van vier of zes maanden lopen. Die sluiten ze af met een verslag dat gelijkwaardig aan een scriptie is. Om als arts af te studeren moeten ze daar-naast een voldoende voor hun coschappen halen. er zijn verschillende redenen waarom studenten hun coschappen onderbreken om onderzoek te doen. Van Wijk: “Sommige mensen vinden zichzelf nog erg jong om in het ziekenhuis coschappen te lopen. Anderen zien het als een mooie basis voor hun verdere werk. Als

28-10-2015|11.00-12.45|HG-02A-00. Van Apeldoorn en De Graaff, Bastiaan en Naná voor studenten, werken nauw samen. Gedeelde onderzoeksprojecten, een gezamenlijk boek over de buiten-landpolitiek van Amerika. en vandaag staan ze samen op het podium voor het introducerende college van global politi-cal economy. Het is het eerste college in een nieuwe reeks, de week na de tenta-mens. Dan is het zaak om het publiek niet in één keer volledig lam te slaan. enthousiasmeren is het toverwoord, en dat lukt het duo alleraardigst.ze hebben er zelf in ieder geval behoorlijk veel zin in. Goedgemutst, grap-pend en zonder microfoon spreken ze in academisch verantwoord engels de bijna volle zaal toe. De Graaff is van het type docent dat graag heen en weer beweegt. Van Apel-doorn is minder beweeg-lijk, maar kan zich nauwe-lijks bedwingen om mee te doen met elke discussie die De Graaff aangaat. Dat laatste gebeurt meer dan eens, want de oproep aan de studenten om zich vooral te mengen in de discus-sies is niet aan dovemansoren gericht. in het publiek zit namelijk een student die niet kan wachten om de fundamen-ten onder de collegereeks vandaan te trekken. er is kritiek op de gemaakte keuzes over de insteek van het vak. Wat er precies gezegd wordt, is weinig relevant.

Wat er volgt wel: een andere student die de keuzes verdedigt. Het presentatieduo kijkt tevreden toe. Discussie is de lijm voor elk college. Maar als er even ‘gedoceerd’ moet worden, de slides in rap tempo passeren en het publiek alleen even moet luisteren, dan scheelt het als je docent politicus is (en daar overigens bijzonder transparant over is). Bastiaan van Apeldoorn is in zijn

vrije tijd eerste Kamer-lid voor de SP. Naast de kunst van het publieke spreken betekent dit ook de mogelijkheid om in een college te verwijzen naar praktijkvoorbeelden. Voor een zeer gevarieerde zaal, waar naast politicologen ook geschiedenisstuden-ten, organisatorische- en farmaceutische weten-schappers zitten, zijn het precies die voorbeelden die een bizar breed onder-werp als de mondiale poli-tieke economie naar een tastbaar niveau kunnen brengen.

een eerste college hoeft uiteraard niet representatief te zijn voor de weken die volgen, waarin men met vier verschil-lende deadlines in de week moeite zal hebben om zowel lijfelijk als geestelijk aanwezig te zijn bij een driedubbele uiteenzetting over de veranderende posi-tie van China in de geopolitieke verhou-dingen en hoe de olieprijs daar een rol bij speelt. Maar het is op z’n minst een goede binnenkomer.


Geneeskunde ONDerwIjS

Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter rutger Westerhof probeert het uit. Deze keer: het college van Naná de Graaff en Bastiaan van Apeldoorn: global political economy.

+ Het enthousiasme spat ervan af. Het Engels van Van Apeldoorn � Geen deze keer. Echt niet

So you thinK you can teachze eerst de kliniek ingaan, lopen ze het

risico dat die baan naar iemand anders gaat.”Daarnaast zijn er na de studie genees-kunde maar weinig opleidingsplekken tot medisch specialist. De concurrentie om die banen te krijgen is groot en studenten zijn bereid om ver te gaan om zo’n plaats te bemachtigen. “er is een flinke compe-titie, studenten zijn zich daar al vroeg in hun studie bewust van”, vertelt Van Wijk.

Uitschrijven als studentDe coördinator beseft dat dit gevaren met zich meebrengt. “Sommige mensen verdrinken in de eisen die ze zichzelf opleggen. Het is maar een kleine groep die het aankan om coschappen met promoveren te combineren. Maar we zijn er ook trots op dat we mensen hebben die het aandurven. Vandaar dat we studen-ten die al het honoursprogramma doen, of zij-instromers vanuit andere studies, aanmoedigen om het te proberen.” Om dit te mogen doen, moet er aan een aantal voorwaarden voldaan worden. in de periode dat er geen coschappen gelopen worden, mag de student niet ingeschreven staan. Dit om problemen met de studiefinanciering te voorkomen. Het is niet de bedoeling dat de studenten het hele promotietraject voor de coschap-pen afmaken, ze gaan er hooguit een jaar tussenuit. Anders lopen ze het risico dat hun studiepunten verlopen. “Bovendien willen we graag dat studenten met verse kennis de kliniek ingaan.”Sowieso kan er pas een promotie aange-vraagd worden als de student een master-titel heeft. Vandaar dat de meeste deel-nemers de onderzoeksperiode voor en na de coschappen versnipperen. Wel zijn de meesten iets vlotter dan gemiddeld klaar: maximaal drie jaar na afstuderen. Soms zelfs veel sneller.Ook moet een student een officiële promotieplek toegewezen krijgen én moet er geld zijn om iemand te betalen. “in het verleden kwam het voor dat studenten zo vereerd waren dat ze onder-zoek mochten doen, dat ze niet betaald kregen. Dat is natuurlijk niet de bedoe-ling”, zegt Van Wijk.

Nathanael Korfker


BLOgScOLUmN

De debilisering van de student

Het is een nobel streven van de Landelijke Kamer van Verenigingen: alcohol moet meer verantwoord worden geconsumeerd op de universiteit. toch vind ik het schokkend dat we

dergelijke initiatieven aan de universiteit tegenkomen. Natuurlijk: alcohol en de universiteit zijn twee handen op één buik en soms mag er best een hand worden weggenomen. Van alle drugs is alcohol het meest schadelijk als je de scha-delijkheid voor jezelf en je omgeving bij elkaar optelt. toch vind ik niet dat de studentenverenigingen de verantwoordelijkheid hebben om de hand te verwijderen. Op deze manier werken ze name-lijk mee aan de debilise-ring van de student.De student, zeker op de universiteit, heeft door-gaans al de volwassen leeftijd behaald of zal deze binnen een jaar behalen. Slechts bij hogere uitzonde-ring is er een hyperintelligente puber die de universiteit komt betreden. Volwas-senheid gaat gepaard met verantwoor-delijkheid. Natuurlijk zul je tijdens het studentenleven nog een paar keer met smekende ogen naar je ouders kijken, maar dit is toch de periode in je leven dat je echt op jezelf gaat staan. Althans, dat was ooit het geval. Het lijkt er steeds meer op dat de student het label van de volwas-senheid niet wordt gegund.zelf zie ik hiervoor twee oorzaken. Aan de

ene kant worden studenten steeds meer gedwongen om in hun oude, vertrouwde omgeving te blijven. Door het leenstel-sel zullen studenten liever thuis blijven wonen dan de stap te maken naar een autonoom bestaan in de stad van hun universiteit. Aan de andere kant zorgt een aantal studenten niet per se voor een positief imago van de student in het geheel. (Lees hierover op de Advalvas-site mijn eerdere column over Studentje

Des: de ongeïnteresseerde zesjestudent die veel feest maar weinig studeert.) Maar moeten een paar rotte appels het dan voor de rest verpesten? en is het niet zo dat wanneer je van eentje zegt dat die rot is, de rest zich ook als rot gaat gedragen?De debilisering van de student uit zich niet alleen in de voorgenomen herop-voeding omtrent alcohol-gebruik; ze uit zich ook in het wegwuiven van de

stem van de student. Ondanks het feit dat ieder volwassen persoon naar de stembus kan gaan om een nieuw kabinet te kiezen, moeten we kennelijk bang zijn voor het moment waarop de slimste personen die Nederland heeft een rector gaan kiezen. Als we dan bij wet volwassen zijn, is er dan niet ergens de mogelijkheid om ons zo ook te behandelen? Stop die debilise-ring, start de waardering.

Die debilisering uit zich in de voorgenomen heropvoeding, én in het wegwuiven van de stem van de student

Reageren? Mail naar [email protected].

Nathanael Korfker is derdejaars wijsbegeerte. Hij schrijft tweewekelijks een column op advalvas.vu.nl>blogs&columns

Hardlopen in de smog

Europa in Noord-Amerika

Omdat het regent, omdat ik niet genoeg tijd heb, omdat ik er nu echt geen zin in heb… in Nederland weet ik altijd honderd redenen om niet te gaan hardlopen. Maar nu is er een reden bij gekomen die ik niet zelf had kunnen bedenken: luchtvervui-ling.

Uit: China-blog van uitwisselingsstudent Roos Lankhorst – wekelijks op advalvas.vu.nl/blogs&columns

Het mooiste voorbeeld van europa in Noord-Amerika vind ik het Canadese stadje Niagara-on-the-Lake, waar je het idee hebt dat je in een negentiende-eeuws Brits kustplaatsje bent beland. (…) Als reactie op deze angstaanjagende gebeurtenis moeten de bewoners bedacht hebben om Britser dan Brits te worden.

Uit: Amerika-blog van uitwisselingsstudent Tico Onderwater – wekelijks op advalvas.vu.nl/blogs&columns

foto

Pet

er B

reed

veld

Veel geneesmid-delen worden eerst op muizen uitgetest, maar dan weet je natuurlijk nog niet of ze ook

werken op mensen. Promo-vendus Mohammed el-Kebir ontwikkelde een wiskundig model dat voorspelt of stoffen die effectief zijn bij de muis dat ook zijn bij de mens. Hij laat daarvoor algoritmes uit de wiskunde en techniek uit

de informatica los op enorme databestanden uit de bioche-mie en genetica. Het model van el-Kebir spaart proefdieren uit, want er hoeven minder proeven in het echt te worden gedaan. el-Kebir ontwikkelde ook nog een model dat sneller dan de huidige algoritmes kan voorspellen of een medicijn in ontwikkeling effectief zal zijn of niet. Hij promoveerde op 27 oktober. (WV)


Reiskosten hebben op korte afstand weinig invloed op woon-werkverkeer. Dat blijkt uit het onder-zoek waarop Jaap de Vries 4 november bij

de economische faculteit promo-veerde. “Bij afstanden rond de twintig kilometer is het effect juist veel groter”, zegt De Vries. “en op grote afstand neemt het effect weer af.”Om het effect te onderzoeken, schreef De Vries een speciaal computerprogramma. “Hiermee kun je de effecten van nieuwe infrastructuur beter voorspellen. Als er bijvoorbeeld wordt nage-dacht over een nieuwe verbinding tussen Amsterdam en Almere, kunnen we met de methoden uit het proefschrift inschatten wat de gevolgen zijn voor wonen, werken en verkeer in de hele regio daar-omheen.” (FB)

Paola Gori Giorgi, hoogle-raar mathemati-sche methoden voor elektro-nencorrelatie, is per 1 januari 2016 voor vijf jaar benoemd tot university research chair-hoogleraar. Evenals Danielle Post-huma, hoogleraar geneti-sche risicodifferentiatie in populaties, en hoogleraar pathofysiologie van spier-ziekten Coen Ottenheijm.

Philipp Koellinger is benoemd tot universitair docent geno-economics: een vrij nieuw onderzoeksge-bied dat bekijkt hoe genen econo-misch gedrag beïnvloeden. En hoe inzichten in de genetische architectuur van gedragsuitingen ons meer kunnen leren over sociaal en medisch onderzoek.

Hoogleraar natuurkunde Jo van den Brand krijgt de FOM Valorisatie Prijs 2015 (250.000 euro). FOM is de afkorting van Stichting voor Fundamen-teel Onderzoek der Materie. De jury roemt ‘zijn inzet voor de valorisatie van de fundamentele kennis en kunde die voortvloeit uit zijn onderzoek binnen de subatomaire fysica.’

Hoogleraar geschiedenis van het Neder-lands protes-tantisme Fred van Lieburg is benoemd tot hoogleraar religie-geschiedenis bij Geesteswe-tenschappen. Deze nieuwe leerstoel is de omzetting van de leerstoel geschiede-nis van de Middeleeuwen.

VIPs

Probiotica

D oor selecte probiotica-stammen (goede bacte-riën) te gebruiken kun je veilig en effectief de balans in de darm-

flora herstellen. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Maurits van den Nieuwboer bij Aard- en Levenswetenschappen. Van den Nieuwboer: “Wij laten zien dat probiotica gunstig kunnen zijn voor ouderen in verzorgingste-huizen. We zagen dat deelnemers een betere stoelgang kregen door het innemen van de probiotica.” Van den Nieuwboers onderzoek zegt niets over de kwaliteit van producten die bij supermarkt en drogist verkrijgbaar zijn. (FB)

Muizenpillen

M. M

inde

rhou

d

noun

proj

ect/r

bbm

r

Gevolgen van reis-kosten

“Ouderen in verzorgings-huizen willen het wassen graag uitbe-steden aan een zorgrobot. Technisch kan dat al bijna, maar verzorgenden willen het niet. Veel mensen uit de zorg zien het wassen, gek genoeg, juist als een van de essentiële onderdelen van hun beroep.

Dat beeld is overigens wel aan het kantelen. Studenten aan zorgop-leidingen hebben er veel minder moeite mee als een robot de fysieke kanten van het vak, zoals wassen, zou overnemen. De zorg moet binnenkort wel ingrijpend veranderen, want vanaf 2024 komen er vier keer zoveel tachtig-jarigen en zijn er de helft minder verzorgenden dan nu. Dat redden we niet zonder technologie.

En als je de techniek op de juiste manier inzet, kan dat de zorg juist weer menselijker maken. Verzor-genden hoeven dan niet meer in 2,35 minuten iemand te wassen; ze krijgen weer tijd voor een praatje. Het omgaan met techniek en de ethische kwesties zou een belang-rijk onderdeel moeten worden van zorgopleidingen. Daar zijn ze nu nog helemaal niet mee bezig, terwijl er veel belangrijke vragen liggen: mag je eenzame ouderen een gezelschapsrobot geven? Welke taken mag je uitbesteden aan de techniek en welke niet? Elke verzorgende zou daarvoor een intuïtie moeten ontwikkelen.” (WV)


ONDerzOeKSNIeUwS

De zon is een onuit-puttelijke bron van energie. Nu wordt zonlicht vooral gebruikt om elektriciteit op te wekken. Maar

zonlicht kan ook worden gebruikt om via brandstofcellen water te splitsen in waterstof en zuurstof. Waterstof is te gebruiken als schone vervanger van benzine in voertuigen. Alleen heeft het proces om waterstof te maken momenteel een laag rendement. er is veel energie voor nodig. Betere brandstofcellen op zonne-energie leveren een bijdrage aan duurzame energievoorziening. Janneke Ravensbergen deed in het laboratorium proeven om te kijken of brandstofcellen zijn te verbeteren. Met lasers bestudeer-de ze de effecten op verschillende materialen, onder meer op caro-teen en zogeheten bismutvana-daat moleculen. ze promoveerde 2 november op het proefschrift Photophysics of solar fuel materi-als. (DdH)

zie proefschrift via tinyurl.com/brandstofzon.

Worst

Zorgopleidingen zouden veel meer aandacht aan techniek moeten besteden, want de opmars van de zorgrobot is onstuitbaar, denkt socioloog Margo van Kemenade.

‘Zorgrobots gaan wereld veranderen’

Overal was het in het nieuws: vlees zou volgens de World Health Organiza-tion (WHO) darmkanker veroorzaken. Voedingshoogleraar Martijn Katan bere-kende in de NRC dat het verband, als het al bestaat, maar heel klein is: veel kleiner dan bijvoorbeeld bij roken of alcohol: ‘Als

honderd Nederlanders alle frikadellen, leverworst en ander verduurzaamd vlees afzweren en de WHO heeft gelijk, dan krijgen over een aantal jaren nog maar vijf in plaats van zes van de honderd Nederlanders darmkan-ker.’ (WV)

Bron: NRC, 29 oktober, Kans om nooit darmkanker te krijgen: 94% met vlees, 95% zonder.

Stemmingswisselingen bij tieners zijn normaal en gaan meestal weer over als ze ouder worden. Alleen bij extreme stem-mingswisselingen of stemmingswisselin-gen die in de loop van de adolescentie nog sterker worden, is het oppassen geblazen. Dat blijkt uit onderzoek van onder meer

de VU en het eMGO+ institute for Health and Care Research. De onderzoekers volgden 474 Nederlandse adolescenten van hun dertiende tot hun achttiende jaar gedurende drie weken per jaar. VU-hoogleraar ontwik-kelingspsychologie Hans Koot: “We vonden dat emoties het beweeglijkst zijn in de vroege adolescentie, maar dat de stemming van adolescenten geleidelijk aan stabieler wordt.” (PB)

Wisselende stemmingen

als je bewerkt vlees eet, heb je 1% meer kans op

darmkanker.

brandstof door de zon

rbbm

r

raph

ael D

rent

DOOR DIRK DE HOOG

‘Wat was de Maagdenhuisbezetting, van februari dit jaar? Keerpunt in de geschiedenis van de Nederlandse universiteiten, of storm in een glas water?’ Die vraag stelt Casper thomas in zijn boek Competente rebellen. Het antwoord kan thomas

natuurlijk nu nog niet geven. De geschie-denis zal het leren. Maar hij is wel onder de indruk van de langstdurende bezet-ting van een universiteitsgebouw in Nederland. ‘De Maagdenhuisbezetting was een gebeurtenis met een grote G, een evenement.’ thomas volgde de acties op de voet en bezocht soms meerdere keren per dag het bezette gebouw. Dat kon hij makke-lijk doen, want als redacteur van het weekblad De Groene Amsterdammer werkte hij zowat om de hoek. ‘Het bezette gebouw voelde als een bioscoop waar een film werd vertoond’, beschrijft hij zijn ervaring. Het boek is een nauwkeurig verslag van de gebeurtenissen aan de UvA dit voorjaar. De auteur doet vooral verslag van zijn beleving, het is geen poging tot objectieve geschiedschrijving. en soms leidt dit in zijn euforie tot grote woorden. ‘Naarmate het protest voortduurde, groeide bij mij de overtuiging dat het model stond voor de grote ideologische strijd van deze tijd; over waar de macht ligt in onze samenle-ving, over hoe ver het marktdenken mag doordingen in het dagelijkse leven, over hoe publieke diensten als onderwijs en zorg te organiseren.’

Grote omwentelingenthomas geeft zelf toe dat sinds de eerste bezetting in 1969 er iets magisch hangt rondom de bezettingen van het Maag-denhuis. Alsof daar de grote omwente-lingen in de wereld, nu ja, in Nederland, ontstaan. Maar terecht constateert hij dat onrust aan de universiteiten vaak een voorbode is van een breder levend maat-

schappelijk ongenoegen. en dat betreft nu het rendementsdenken. Je kunt veel woorden besteden aan de precieze aanleiding voor deze Maagden-huisbezetting, maar de achterliggende oorzaak is evident. De omvorming van elite-universiteit naar hoger onderwijs voor velen bereikt haar grenzen. in 1960 waren er zo’n 50.000 studenten, nu ruim 250.000. en dat terwijl de overheid steeds minder geld per student betaalt. Rond de eeuwwisseling was dat nog 19.600 euro. Nu is dat gedaald naar net 14.000 euro. Met als gevolg massacolle-ges, studiedwang en het verdwijnen van opleidingen met weinig studenten. De ironie van de geschiedenis is dat de inzet van de eerste Maagdenhuisbezetting in 1969 juist het openbreken van de ivoren toren was, om toegang te verlenen aan alle getalenteerde scholieren. is de grens nu bereikt? Gaan we selecteren voor de poort? Meer belastinggeld besteden per student of een beetje bijsturen van hoe

het momenteel gaat? Want je kunt ook stellen dat dankzij de verfoeide bedrijfsmatige aanpak de massa-universiteit een redelijk groot succes is geworden. internationaal staan de Nederlandse universiteiten nog steeds behoorlijk goed aange-

schreven. thomas plaatst de crisis ook in internati-onaal perspectief. Hij citeert de engelse hoogleraar geschiedenis Stefan Collini. ‘De mondiale golf van universiteitspro-testen gaat over de fundamentele vraag: van wie is de universiteit?’ in september verscheen de Nederlandse vertaling van zijn boek Waar is de universiteit voor nodig? Daarin behandelt hij, weliswaar vanuit Brits perspectief, uitvoerig alle grote problemen aan de westerse univer-siteiten. zijn antwoord: ‘De universiteiten behoren van de toekomstige generatie te zijn.’

Soms leidt zijn euforie tot grote woorden


receNSIeStudentenverzet

In de ban van het MaagdenhuisJournalist Casper Thomas schrijft een meeslepend boek over de Maagdenhuisbezet-ting. Hij moet zijn best doen om enige afstand te houden.

Casper thomas, Competente rebellen, amsterdam University Press, 216 pag, € 17,95

Stefan Collini, Waar is de universiteit voor nodig? amsterdam University Press, 328 pag, € 19,95

op de site van De groene amsterdammer zijn tijdelijk enkele artikelen gratis te downloaden: groene.nl/artikel/bundel-de-universiteit-van-de-toekomst

WOENSDAG 18 NOVEMBER

VET ... VEEL KORTING!

JE BMI = KORTING IN EUROS

OP EEN JAARABONNEMENTMINIMALE KORTING ALTIJD E 20,-

SPORTCENTRUMVU.NL

Studie en werk voor hoger opgeleide vluchtelingen

Siham: ‘Ik ben gevlucht uit Syrië. Nu wil ik graag weer studeren.’

Kijk op www.uaf.nl

Geef om talent en maak deze studie mogelijk!


maIL

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op [email protected]. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Het artikel ‘Deze honderdjarige is wel goed snik’ in de vorige Advalvas geeft een weergave van dementieonderzoek gebaseerd op ouderen die niet demente-rend zijn. Wonderlijk artikel. Dat komt niet alleen door de optimistische toonzetting, die geheel terecht de positieve invalshoek van het onderzoek aan het licht brengt. Wonder-lijk vooral omdat onderzoeker en verslaggever een belangrijk fenomeen helemaal niet lijken waar te nemen. Wat mij opvalt aan het verhaal van de zwolse Lodewijk is dat hij een typisch karakter heeft. Hij beschrijft zichzelf als menslievend, hij adviseert gematigdheid, en hij toont in alles een gevoel voor humor. er vallen vieze woorden, met vriendelijke zelfspot noemt hij zijn eigen ‘gekkigheid’, hij doet een treffende imitatie van dementerende ouderen om een punt aan te zuigen. Waarom noemt dit artikel alleen maar materiële zaken als verklaring van de gezondheid van deze man? Het onderzoek vraagt naar gezonde voeding, alcoholgebruik of tabak, en boven alles de

genen. Genen, genen en nog eens genen! De beste man draagt het nota bene zelf aan als ernaar wordt gevraagd. iedereen in zijn familie was immers op late leeftijd nog ‘kien’. Onze samenleving lijkt een genetische obsessie te hebben, en een onderzoek geleid door geneticus Henne Holstege draagt hieraan bij.Wat zou deze man van zijn moeder hebben kunnen erven anders dan een genetische code? ik stel me voor dat zij een humorvolle vrouw met een sterk karakter zal zijn geweest, net als misschien wel de hele familie. in plaats van ten prooi te vallen aan genetisch reductionisme zouden de onderzoekers én verslagge-ver dit ook kunnen opmerken – wat meer mogen kijken naar persoonlijkheid. Vergelijk een vrolijke, menslievende man eens met een bejaarde met het ‘kopje omlaag’ en vraag voor de verandering niet of de ouders goede genen hadden, maar of ze een goed gevoel voor humor hadden!

Hugo Maat, masterstudent geschiedenis

Honderdjarige

aDVErtEntIES


ab Flipse universiteitshistoricus OpINIe

tionaire Partij en ze heeft ervoor gezorgd dat vrouwen zich binnen die partij verkiesbaar konden stel-len. Om praktische redenen zaten in mijn eerste selectie alleen mensen die voor 1990 overleden waren. en Diemer-Lindeboom is behoorlijk oud geworden. Dus wordt ze later toegevoegd.”

Maar Segrina Luiksje ’t Hooft schreef zich al in 1905 bij de Rechtenfaculteit als studente in. Die staat er ook niet tussen, terwijl zij veel eerder overleed. “Binnenkort komt de speciale studentendatabase online, daarin staat zij wel. Met de komst van ’t Hooft liep de VU trouwens decen-

nia achter op de andere universiteiten. zo liepen de eerste vrouwen in 1873 aan de Leidse universiteit rond. in die database staan straks trouwens alle studenten die zich voor 1940 ingeschreven hebben. Daarmee valt ook mooi het percentage vrouwen per jaar te bekijken.”

Waarom loopt die studentendatabase maar tot 1940? “Omdat de studentenpopulatie daarna verdub-belde. Universiteit Leiden ging dicht en de UvA werd geleid door collaborateurs. De joodse studenten die daar verwijderd werden, kwamen hier studeren. iedereen werd toegelaten. “Als kweekeling kan ieder tot haar komen, al ware hij Mahomedaan of Jood”, had Abraham Kuyper veel eerder al eens gezegd. Al liep het tot de oorlog geen storm met niet-gereformeerde studenten.”


Waar zijn de vrouwen van de VU?In de personenbank van de nieuwe site geheugenvandevu.nl staan bijzonder weinig vrouwen. ‘Vroeger was hun plaats in het gezin’, zegt historicus Flipse.

bij te dragen. Grappig genoeg is juist dat initiatief symbool voor de hele universi-teit geworden.”

In de database mis ik Fenna Diemer-Lindeboom. Ze was een van de eerste vrouwen die aan de VU promoveerden en voorloper van de gereformeerde vrouwenemancipatie. “Klopt, ze was zelfs het eerste vrouwelijke gemeenteraadslid van de Anti-Revolu-

ab flipse

DOOR FLOOR BAL

Van de 152 mensen die in de personenbank staan, zijn er zes vrouw. Zijn er werkelijk niet meer vrouwen te vinden die zich voor de VU ingezet hebben?

“We zijn met het invoeren van perso-nen bij de vroegste geschiedenis van de universiteit begonnen, in een periode dat er weinig of geen vrouwen werkten en studeerden. Oprichter Abraham Kuyper vond dat de plaats van de vrouw in het gezin was. Die gedachte werd in de hele maatschappij breed gedragen, maar leefde nog sterker bij de gereformeerde mannenbroeders.”

Terwijl zo’n beetje de halve univer-siteit door vrouwen gefinancierd werd. “inderdaad. in de jaren dertig kwam mevrouw S. Verdam-Okma op het idee om niet alleen grote giften voor de universiteit te accepteren, maar juist de dubbeltjes niet te versmaden. Dat die vrouwen met de groene VU-spaarbusjes kleingeld inzamelden, was erg rolbe-vestigend. tegelijkertijd was Vrouwen VU-hulp een superstrak georganiseerde, professionele organisatie. Het was dé manier voor gereformeerde vrouwen om

Geheugen van de VUter gelegenheid van het 135-jarig bestaan van de VU werd 4 november de site geheugenvandevu.nl gelanceerd. Daarop is een tijdlijn te vinden, een database met belangrijke personen en een dynamische kaart met daarop oude VU-gebouwen en andere plekken die een rol in de geschiedenis van de universiteit hebben gespeeld.

foto

mar

k va

n de

n Br

ink


cOLUmN

De vrouw achter de kassa van De Nieuwe Kerk legde me mijn versverworven museumjaarkaart uit. Voor ik had bedacht dat ik eigenlijk niet per se naar dít museum wilde,

volgde er een soort afstandsbediening. “De audiotour”, zei ze. “Oké”, zei ik en vroeg niet waar het koptelefoontje was. Die koptelefoontjes ken ik van de periode tussen mijn zestiende en mijn twintigste. Als je onder de achttien lijkt, mag je gratis het Rijksmuseum in en ik deed dat vaak; in mijn herinnering is het hele museum leeg en dwaal ik ongestoord luisterend naar een stem, maar niet per se woorden, langs de Rembrandts. Van kunstge-schiedenis weet ik - ondanks dat dwalen - nog steeds heel weinig, wat jammer is. Vandaar die museumkaart.Het was druk. er liepen hordes mensen rond die elkaar en mij opzij duwden om, zo bleek, hun audiotour tegen zwarte plaatjes onder museumstukken te houden. een kille piep hoor je dan, en de museumganger brengt om niets te missen snel de audiotour naar het oor.

Is dat kunst of mag het weg?

Als een telefoon. Dit, dacht ik, is het weten-schappelijke bewijs dat bellen achter het stuur niet goed is, want eenmaal aan de tour gekluisterd had men geen oog meer voor de omgeving. De leren rugzakjes en artis-tieke brillen kropen over elkaar heen als hamsters in een te kleine kooi. Het rook in de verte naar visrestaurant, op een of andere manier de geur die om chique doch belegen cultuursnui-vers heen hangt. een akelig toekomstvisioen drong zich aan me op. ik probeerde iets mee te krijgen over keizer Constantijn en begreep niet precies wat nu wel en niet reproductie was. en al die audiotours stonden heel erg hard waar-door er, naast de in safarigilet gehesen mannen die luidkeels hun vrouwen onderwezen over wapenuitrus-tingen, ook een blikken gefluister door de kerk zong. ik werd in mijn gezicht geslagen door een vrouw die met de slagarm uit wilde beelden hoe breed, groot of lang iets was en met de andere dat lispelende apparaat tegen haar asymmetrische kapsel hield. ze merkte het niet, ze was aan het luisteren en aan het praten en naast haar stond een vriendin die hetzelfde deed, zo’n beetje

als vogels die allebei een andere kant op fluiten. ik vluchtte, naar het Rijks. De gangen duizelingwekkend vol, tot helemaal bovenin, waar ik zonder audiotour een tijdlang naar een antieke vliegmasjien staarde. Het vliegtuig is vernoemd naar een Japanse vechthaan, maar mist de twee mitrailleurs die er oorspronkelijk bij hoorden en ook kan het niet meer vlie-gen, waardoor ik, de barbaar, het in z’n geheel niet meer interessant vond. Achter me niesde een kind tegen een designstoel aan en haar moeder riep: “Oh my God, God damnit.”ik vluchtte, naar buiten. Bij een kraam at ik een toeristenhotdog met veel saus, ik zat aan een houten picknicktafel en zag de mensen, al die mensen en de zon scheen en ergens barstte een heerlijk vals blaasorkest los. Het fijne van kunst, dacht ik, is dat het er morgen ook nog wel is en ik negeerde gedachten over dichtgekne-pen geldkranen, onthoofde standbeelden – ik ging naar huis. een kerstfilm kijken. Soms kun je niks anders.

Het rook naar visrestaurant, de geur die om chique doch belegen cultuursnuivers hangt

roos van rijswijk



Reorganisatie

Gefuseerd, maar niet samen

De dienst Arbo & Milieu (A&M) is ondergebracht bij Human Resource Management (HRM). Maar ‘inhoudelijk heeft de samenvoeging weinig toegevoegde waarde gehad’, concludeert het evaluatierapport.

DOOR WELMOED VISSER

Meteen al was er veel kritiek op de samen-voeging A&M en HRM: inhoudelijk heeft een groot deel van de activiteiten van Arbo&Milieu weinig

met personeelszaken te maken. Denk aan het proefdiercentrum, bewaken van bouwveiligheid en aanvragen van mili-euvergunningen. en waar de activiteiten wél met elkaar te maken hebben, bijten ze elkaar: arbo-artsen horen onafhanke-lijk te zijn en niet onder personeelszaken te vallen, vond de ondernemings-raad bijna drie jaar gele-den al. Die adviseerde dan ook negatief over het voor-genomen besluit om de twee diensten te fuseren, maar het bestuur legde dat advies naast zich neer. Fuseren zou synergievoor-delen hebben, vond het bestuur. Nu ligt er een evaluatierapport van de reorganisatie, waaruit blijkt dat de doel-stelling om het aantal mensen terug te brengen weliswaar is gehaald, maar dat er in de manier van werken weinig is

veranderd: “We doen hetzelfde, maar dan met minder mensen”, vat Cock van der Linden, lid onderdeelcommissie, de situ-atie samen: “De samenwerking is nauwe-lijks van de grond gekomen. ik zie ook niet hoe dat zou moeten, daarvoor is het werk te verschillend.”

Nog geen keuzesDe dienst A&M heeft onrustige jaren achter de rug. Na de reorganisatie, waar-door ze met zo’n tien procent minder mensen moest werken, kwamen er afde-lingshoofden van wie de eerste uitviel door ziekte en bij de tweede klikte het niet zo met een fors deel van de mede-werkers. Dat veroorzaakte veel onrust.

Pas sinds kort zit er een interim-hoofd met wie het beter gaat. “Hij luis-tert wel naar wat er leeft op de werkvloer”, zegt Van der Linden. “Nu de rust terugkeert, kunnen we eindelijk beginnen met opbouwen”, hoopt Raymond Neumann, voorzitter van de onder-

deelcommissie. Maar welke kant moet het op? “er zijn nog geen keuzes gemaakt in wat we nog wel en niet meer doen”, vertelt Neumann. “Het is tijd dat daarin duidelijkheid komt.” er komt een stan-daardpakket van diensten die A&M kan

Evaluatie Arbo & Milieu

‘We doen hetzelfde, maar met minder mensen’


campUS

Minder ontslag-bedreigden dan verwacht

Na een negatief advies van de ondernemingsraad en uitstel van de plannen is het zover. Per 1 januari gaat de reorganisatie Studentgerichte ondersteuning van start.

Reageren? Mail naar [email protected]

r_no

unpr

ojec

t

DOOR FLOOR BAL

“er zijn enkele wijzigingen ten opzichte van het vastgestelde reorganisatieplan”, zegt erna Klein ikkink, directeur van de dienst Student- en Onder-wijszaken. zo komt er geen centraal examenbureau voor

de hele universiteit. “De voorzieningen daarvoor zijn niet tijdig gereed.”“Daar hadden we al voor gewaarschuwd”, zegt OR-lid trudie van Kampen. “Dit is niet de schuld van it, het plan was in anderhalf jaar niet uitvoerbaar. Van Kampen verwacht dat enkele taken die nu gecentraliseerd zijn, weer terug naar de faculteiten gaan. “Als je goedkoper wilt werken, moet je eerst ervoor zorgen dat de faculteiten op één lijn zitten. Vervolgens kun je daar een passend centraal systeem bij zoeken. en niet eerst een proces inzetten en dan verwachten dat iedereen zich aanpast.” Van Kampen is bang dat dit daarom niet de laatste versie van de reorganisatie is.“We zijn 1 januari 2016 nog niet klaar”, zegt Klein ikkink. “Het blijft de komende jaren belangrijk om te werken aan moder-ne dienstverlening aan studenten. en hoe je dat zo klantvriendelijk en goedkoop mogelijk kunt uitvoeren.”

Van Kampen blijft bezorgd over het verloop van de plannen. “Dit domein is heel belangrijk voor studenten. Daarin mag niets misgaan.”Volgens Klein ikkink zijn er al flink wat veranderingen doorgevoerd zonder dat er massale klachten zijn gekomen. “Het loopt goed.”

BijstellingenVan Kampen is wel tevreden over het feit dat de roosteraars uit de reorganisatie gehaald zijn. en dat er banen gespaard worden, zowel bij de onderwijsbureaus als bij de studieadviseurs. in overleg met de faculteiten is de norm voor een onder-wijsbureau opgehoogd met anderhalve fte.ze is tevreden dat het bestuur hierin flexibel bleek. “Het college heeft altijd gezegd dat als het noodzakelijk was, er een bijstelling kon komen.Het aantal ontslagbedreigden is sowieso minder dan verwacht. in het eerste concept-plan ging het nog om 41 ontslag-bedreigden. Door bijstellingen, vertrek-kende personeelsleden en vacatures is dat cijfer inmiddels flink omlaaggegaan. “We zitten nu middenin het proces waarbij we kijken of er ander werk voor ontslagbedreigde mensen is. Maar het zijn er nu minder dan twintig.”

leveren. “en als er vraag is naar diensten die buiten het pakket vallen, dan moeten we daar mensen voor inhuren”, aldus Van der Linden.

Vertrek VUmcen dan is er nog een grote donkere wolk die A&M boven het hoofd hangt: het dreigende vertrek van de grootste klant VUmc. Het evaluatierapport spreekt van een ‘lastige en onzekere situatie.’ VUmc, dat samen met de VU en Acta, nu zijn arbo- en milieuzaken inkoopt bij A&M, heeft besloten om voor een deel van de activiteiten naar een andere partij te stap-pen. Het ziekenhuis heeft laten weten niet tevreden te zijn over de verzuim-begeleiding. Als VUmc per januari een zelfstandige organisatie wordt, kan het zijn arbo- en milieuzaken afnemen waar het wil, bijvoorbeeld bij de arbodienst van AMC, waarmee VUmc een alliantie aangaat. Dat zou betekenen dat een flink deel van de financiering van A&M zou wegvallen. “We zijn maar een heel klein onderdeeltje in dat veel grotere proces van VU/VUmc-splitsing”, zegt Neumann. “We moeten afwachten welke keuzes VUmc maakt, maar voor ons kan het grote consequenties hebben.”een aantal medewerkers van A&M werkt al vooral voor VUmc: de mensen van de Stralings Beschermings eenheid bijvoor-beeld. “zij komen per 1 januari in dienst bij VUmc. Voor andere afdelingen is dat nog niet duidelijk, maar een aantal mede-werkers is al gepolst om ook in dienst te gaan bij VUmc. Wat de splitsing gaat bete-kenen voor de proefdierdeskundigen, die voor VU en VUmc allebei werken, is nog onduidelijk.”

Studentgerichte ondersteuning

E: [email protected] | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 11 NOVEMBER 2015

SUCCES VOOR BEHOUD BREDE IDENTITEIT AMSTERDAM UNIVERSITY COLLEGEHET COLLEGE VAN BESTUUR IS IN DE GEMEENSCHAPPELIJKE VERGADERING (GV) VAN 14 OKTOBER GROTENDEELS TEGEMOET GEKOMEN AAN DE VOORWAARDEN VAN DE GV OM IN TE STEMMEN MET DE NIEUWE GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING VAN HET AMSTERDAM UNIVERSITY COLLEGE (AUC).

In 2009 werd het AUC opgericht als gemeen schappelijke university college van de VU en de UvA. Het heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een succesvol college met een eigen identiteit en een sterke band tussen staf en studenten. Het AUC heeft vanaf het begin niet alleen een bèta-instelling, maar ook een duidelijke social sciences en humanities-signatuur.

Tot dusverre viel het AUC rechtstreeks onder de CvB’s van de VU en UvA, maar in de nieuwe gemeenschappelijke regeling wordt voor gesteld om het onder te

brengen bij de bètafaculteiten van beide universiteiten: de Faculteit der Natuur-wetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de UvA en de Faculteit der Aard- en Levenswetenschap pen (FALW) van de VU. Een ander onderdeel van de nieuwe regeling is het instellen van een Board of Deans, die naast de bètadecanen bestaat uit een decaan uit de social sciences en een decaan uit de humanities, waarbij de decanen van FNWI en FALW – in de huidige situatie is de decaan van beide faculteiten Karen Maex – de overige decanen kunnen ontslaan en benoemen.

Deze board zal slechts een adviserende rol krijgen.

De GV was bezorgd dat in de nieuwe regeling de nadruk te veel op de bèta identiteit zou komen te liggen en dat dit ten koste zou gaan van de social sciences en humanities-kanten van het AUC. Met als risico dat het AUC minder aantrekkelijk wordt voor studenten met een interesse in laatstgenoemde wetenschaps gebieden en dat het aantrekken van docenten uit de alfa- en gammadiscipilines moeilijker wordt.

De GV stelde daarom voor om alle decanen in de council een gelijkwaardige positie te geven, zodat niet alle beslissingen door de decanen van de bètafaculteiten genomen worden. Het CvB heeft dit tegenvoorstel uiteindelijk grotendeels overgenomen.

Een ander punt van zorg van de GV was dat de rol van de medezeggenschap niet helder geformuleerd stond in de nieuwe gemeen schappelijke regeling. Over dit punt hebben de GV en het CvB nog geen overeenstemming bereikt, maar ze zullen in de toekomst verder praten over hoe de personeelsvertegen woor diging bij het AUC vormgegeven zal worden.

Het CvB van de UvA heeft bovenstaande toe zeggingen (nog) niet gedaan, waardoor de GV van de UvA (nog) niet met de nieuwe gemeenschappelijke regeling heeft kunnen instemmen.

Het AUC heeft vanaf het begin niet alleen een bèta-instelling, maar ook een duidelijke social sciences en humanities-signatuur

Het gebouw van het Amsterdam University College

23819_OR_pagina_november_2015.indd 1 03-11-15 10:38

COMMISSIE COMMUNICATIE OR KARIN LURVINK, SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, BORIS SLIJPER TEKST KARIN LURVINK, HENK OLIJHOEK, JELLY REINDERS, SELINE VAN ZWIETEN VORMGEVING HAAGSBLAUW

COLOFON

WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU

@OR_VU

Het LOVUM (Landelijk Overleg Universitaire Medezeggenschap) heeft in haar tweejaarlijkse vergadering van 2 oktober besloten om de onderlinge samenwerking op landelijk niveau te versterken.

‘Initieel is het LOVUM gestart als netwerkoverleg, maar het speelveld waarin de medezeggenschap zich met het ministerie, de VSNU (Vereniging Samenwerkende Nederlandse Universiteiten) en besturen bevindt, is veranderd,’ aldus Jelly Reinders, voorzitter van de Ondernemingsraad van de VU. ‘Gesprekken tussen universiteits-besturen vinden steeds vaker op hoger niveau plaats waardoor de medezeggenschap op instellingsniveau – gewild of ongewild – buiten beeld blijft, terwijl het wel om grote ingrepen gaat. Een voorbeeld hiervan is de VSNU opstelling van de SEP (Standard Evaluation Protocol)-richtlijnen om de kwaliteit van onderzoek te evalueren. Een bundeling van de medezeggen-schapskrachten is hierbij van groot belang.’

Daarnaast komt het vaker voor dat overlappende grote thema’s en vraagstukken – zoals het instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting en de rol van de medezeggenschap bij benoemingen van CvB-leden, rectores en decanen – op de agenda’s staan. ‘Deze overlappende onderwerpen lenen zich voor gezamenlijke doordenking en soms ook voor gezamenlijk optreden. Om het medezeggenschapswerk naar behoren te kunnen doen en om krachtiger te kunnen optreden.’

DE UNIVERSITAIRE MEDEZEGGENSCHAP BUNDELT KRACHTEN IN VERSTERKT LANDELIJK OVERLEG

Ook bij de gesprekken waarbij besturen met de minister om tafel zitten, mag de medezeggen-schap niet ontbreken, stelt Reinders. ‘Dat vraagt om een goede infrastructuur die mogelijk maakt dat de medezeggenschap als krachtige partner aangeeft wat de medezeggenschap nodig heeft om haar werk naar behoren te doen. De versterking zal met name ook dat doel dienen. In dat licht kan het LOVUM de minister adviseren omtrent veranderende wetgeving die kan bijdragen aan een adequatere positionering van de medezeggenschap binnen de instellingen.’ Dat ook het ministerie belang heeft bij de versterking en een aanspreekpunt binnen de medezeggen-schap, bewijzen de inspanningen die vanuit Den Haag gedaan worden om deze nieuwe beweging te ondersteunen.

Reinders denkt dat met deze nieuwe koers van het LOVUM de medezeggenschap een invloedrijkere gesprekspartner is in het huidige krachtenveld van het ministerie, de besturen en Raden van Toezicht. ‘Met het groeiende pakket aan verantwoordelijkheden van de medezeggenschap, zoals de instemming op de hoofdlijnen van de begroting, is een versterking maar ook een verdere professionalisering van de medezeggen-schap voor alle partijen van groot belang.’

Ik denk dat ik mezelf een echte VU-er kan noemen. In 2009 begon ik met studeren aan de Vrije Universiteit. Vijf jaar later studeerde ik af met twee masters (Strafrecht & Privaatrecht) en mijn bul op zak. Mijn studietijd was een periode waarin mijn interesse in de VU groeide. Zo ben ik studentvoorlichter geweest voor de opleiding Rechtsgeleerdheid, zat ik in de opleidingscommissie Rechtsgeleerd-heid en was ik student-assistent bij de sectie strafrecht. Door deze ervaringen heb ik het gevoel dat ik de VU erg goed heb leren kennen vanuit studentperspectief. Inmiddels ben ik docent strafrecht en heb ik ook vanuit werknemersperspectief naar de VU kunnen kijken. Als OR lid namens de ProVU-fractie hoop ik vanuit deze beide invalshoeken een waardevolle bijdrage te kunnen leveren aan het reilen en zeilen van de VU. Als lid van de ondernemings-raad wil ik graag opkomen voor de belangen van jonge werknemers van de VU.

Seline van Zwieten

COLUMN: NIEUW IN DE OR

In de overlegvergadering met het CvB op 14 oktober heeft de ProVU-fractie in de OR haar verontwaardiging uitgesproken tegen de afschaffing van de dissertatievergoeding van 500 euro per 1 januari 2016. Deze vergoeding is ontstaan om een deel van de verplichte kosten te dekken die promovendi verplicht zijn te maken, zoals drukkosten van het proefschrift en verplichte huur of aanschaf van gelegenheids-kleding. De Ondernemingsraad vond de toelichting van het CvB onbevredigd en daarom heeft ze als reactie alsnog een kritische brief gestuurd. Karin Lurvink – in de OR namens ProVU – legt uit.

WAAROM WORDT DE VERGOEDING AFGESCHAFT?‘Dat is voor ons nog steeds onduidelijk. Door de vorige rector in een informele bijeenkomst verteld dat de vergoeding om praktische redenen afgeschaft wordt. Dit is tijdens de vorige

OR VERZET ZICH TEGEN DE AFSCHAFFING DISSERTATIEVERGOEDING

vergadering ontkend. In de brief van het college staat dat “andere universiteiten” deze vergoeding “al veel eerder” hebben afgeschaft, maar dit is geen argument om onze vergoeding ook af te schaffen. Daarnaast klopt het niet. Zo kunnen promovendi van de universiteiten van Leiden, Nijmegen en Rotterdam zelfs meer dan 500 euro aan promotiekosten declareren.’

IS PROVU DAAROM BOOS?‘Deels, maar ook omdat de regeling betrekking had op verplichte kosten. Daarnaast hebben de promovendi die al werkzaam zijn bij de VU in hun budgeten rekeningen gehouden met de te verkrijgen 500 euro voor drukkosten. Deze verdwijnt nu plotseling.’

De brief van de Ondernemingsraad aan het CvB is te lezen op www.ondernemingsraadvu.nl/nieuws

23819_OR_pagina_november_2015.indd 2 03-11-15 10:38


Soms moet je liegen om bij de mensen te kunnen zijn van wie je houdt. Maar hoelang kun je leven als iemand die je niet bent? Acteur Fahd Larhzaoui zoekt hoe hij zichzelf kan zijn zonder zijn familie te verliezen. Schijn is het deels autobiografische verhaal over de coming-out van een jongen van Marokkaanse ouders die opgroeit in Nederland. Het stuk werd warm onthaald door het publiek en kreeg uitstekende recensies in de landelijke dagbladen. De Griffioen heeft dit seizoen meer voorstellingen waarin identiteit een grote rol speelt. Begin december komt de spraakmakende turks-Nederlandse theatermaker Sadettin Kirmiziyüz met zijn solo De Radicalisering en in mei spelen iraanse, Syrische en Bosnische acteurs de veelgeprezen voorstelling Nobody Home, gebaseerd op hun eigen ervaringen als vluchteling.De actualiteit in het theater, zo zien we het graag.

Dick Roodenburg,publiciteitsmedewerker Griffioen

Kathmandu Kitchen

CONCEPT een authentiek Nepalees restaurant, waar je ook indiase gerechten kunt bestellen. SFEER intiem. Op de achtergrond horen we traditionele muziek.ETEN er staan meer dan honderd gerechten op de menukaart. Je zou hier dus zomaar last van keuzestress kunnen krijgen. Vooraf krijgen we papadam van het huis (dun krokant brood), geserveerd met munt-yoghurtsaus en mangosaus. erg lekker. Dan bestellen we een combinatie van voorgerechten: Kathmandu Mix Starter Vega en Non Vega. De hapjes smaken goed, al missen we er een sausje bij. Wij delen het hoofdgerecht: Chicken tikka Badami (gemarineerde en gegrilde kip, klaargemaakt in een romige saus met gemalen cashewnoten, amandelen en pistache) en eten daar tandooribrood met knoflook en kruiden bij. Verrukkelijk, één portie is meer dan genoeg voor twee personen. Bij alle hoofdgerechten krijg je basmatirijst, salade en dal (linzen). Daarna nemen wij Kulfi (ijs met melk en noten) en Gulab Jamun (bolletjes zelfgemaakte kaas met warme suikerstroop).BEDIENING erg vriendelijk. TIP Het water uit de kraan is gratis.AANRADER Absoluut. PRIJS De prijs-kwaliteitverhouding is uitstekend. Voorgerechten kosten tussen de 50 eurocent (voor papadam) en 8,50 euro, hoofdgerechten tussen de 8 en 19,25 euro en het duurste nagerecht kost 3,50. een halve liter wijn krijg je voor 8,50. Wij betalen voor twee voorgerechten, een hoofdgerecht, tandooribrood, een halve liter wijn en twee desserts 49,25 euro. WAARDERING

Kiezen uit de nepalese keuken

Cultuurcentrum griffioen Uilenstede

SchijnDinsdag 24 november, aanvang 20.30 uur

Medewerkers VU € 3,-

Studenten € 10,-

griffioen.vu.nl

Fahd Larhzaoui

KATHMANDU KITCHENelandsgracht 36 hskathmandukitchen.nl

Chiara Polfliet, masterstudent strafrecht

Medewerkersvoorstelling Restaurant

om de week gaat een student op kosten van

advalvas uit eten en beoordeelt het restaurant.

foto

rao

ul r

odrig

ues

Ook gratIS UIt eteN voor advalvas? mail naar [email protected].


cULtUUr

“Na twee jaar vooropleiding van het conservatorium wilde ik graag cello in het VU-orkest spelen. Dat staat heel goed bekend, vandaar dat ik voor een studie aan de VU koos. Na mijn auditie mocht ik een uur op de uitslag wachten. Omdat de nieuwe leden meteen zouden reperteren, dacht ik dat

ik uitgekozen was. Maar dat was niet zo. Huilend heb ik mijn ouders gebeld, ik was zo verdrietig. ik heb bij zoveel orkesten gespeeld en veel audities gedaan. Nog nooit had ik iets niet gehaald. Opeens twijfelde ik ook aan mijn keuze voor de VU, had ik die beslissing wel om de goede reden gemaakt? Datzelfde weekend heb ik mij nog voor het Sweelinck-orkest opgegeven. Daar ben ik nu zo blij mee: er hangt een heel gezellige sfeer. iedereen is zo lief. en bij mijn studie zit ik ook helemaal op mijn plek. ik ben er verbaasd over hoe snel je zulke goede vrienden kunt maken.

florianne van zanten

Door Floor BalFoto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders? Mail naar [email protected].

Uilensteders 06

Op kamers

De eenkamerwoningen van Uilenstedebewoners zijn hetzelfde. Hun verhalen beslist niet.

19

Eerstejaars geneeskunde

rode flat

griffdoor Merlijn Draisma


Nr 06 11 november 2015

Documents

Transcript of Nr 06 11 november 2015