Niks Mis Met Drieakkoordenmuziek

5/13/2018 Niks Mis Met Drieakkoordenmuziek - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/niks-mis-met-drieakkoordenmuziek 1/11

Niks mis met drieakkoordenmuziek

Maurice Vandebroek3e jaar muziekgeschiedenis2008-2009



NIKS MIS MET DRIEAKKOORDENMUZIEK

MUZIEKACADEMIE SCHOTEN - 3E

JAAR MUZIEKGESCHIEDENIS - 2008-2009

2.

Niks mis met drieakkoordenmuziek

Maurice Vandebroek3e jaar muziekgeschiedenis2008-2009

Inhoud

Inleiding ......................................................................................................................... blz. 3

Oorsprong van de drieakkoordenmuziek ....................................................................... blz. 3

Waarom precies die akkoorden? ................................................................................... blz. 4

Akkoorden zoeken bij een melodie ............................................................................... blz. 5

Klassieke drieakkoordenmuziek .................................................................................... blz. 6

Een paar casestudy’s Blowing in the Wind - Bob Dylan ....................................................................... blz. 6Cecilia - Paul Simon .......................................................................................... blz. 7Johnny B. Goode - Chuck Berry ........................................................................ blz. 7Het kleine café aan de haven - Vader Abraham ................................................ blz. 8

De blues ....................................................................................................................... blz. 9

Conclusie ................................................................................................................... blz. 11

Bronnen ...................................................................................................................... blz. 11






3.

I Tonica II Boventonica III Mediant IV Subdominant V Dominant VI Superdominant VII Leidtoon VIII Tonica

Inleiding

De meeste liederen in de westerse populaire muziek van tegenwoordig, en dan vooral in derockmuziek, zijn terug te brengen op drie akkoorden. Vaak wordt er schamper gedaan overdie zogenaamde ‘drieakkoordenmuziek’. Alsof muzikanten dat soort muziek spelen omdat zeeen beperkte muzikale bagage zouden hebben.

Dat is ten onrechte, want het gaat gewoon om muziek met een harmonische structuur diegebaseerd is op de drie functionele hoofdakkoorden. Natuurlijk kan een muziekstuk gebouwdzijn rond veel meer dan drie akkoorden, dat blijkt uit heel wat klassieke en moderne muziekvan alle mogelijke genres. Maar zelfs melodieën die bewegen rond één of twee akkoordenkunnen mooi en efficiënt zijn. Een paar voorbeelden hiervan:- Gymnopedie 1 van Eric Satie en Heroin van Velvet

Underground (ontwikkeld rond de tonica- ensubdominantakkoorden - I & IV)

- Shout van The Isley Brothers en Buffalo Soldier van BobMarley (ontwikkeld rond de tonica- ensubdominantakkoorden - I & VI)

- Heel wat ragtime, hardrock, funk, disco enz.

De meeste drieakkoordenmuziek moet het hebben van detonica-, subdominant- en dominantakkoorden (I, IV & V).

Oorsprong van de drieakkoordenmuziek

De melodie met akkoordenbegeleiding is wellicht zo oud als de volksmuziek zelf. Het was demuziek van de troubadours en de trouvères. Rond 1600, in de barok, maakte dezemuziekvorm, de monodie, een grote opgang, ook in de ‘klassieke’ muziek. De begeleidingwerd meestal genoteerd als basso continuo: een baslijn met cijfers die de akkoorden en hunonderlinge ligging aanduidden. Op die manier konden muzikanten deze begeleiding alimproviserend uitvoeren.

Sindsdien is de drieakkoordenmuziek een blijvertje. Natuurlijk evolueerde de klassiekemuziek in de volgende eeuwen naar ingewikkelder structuren. In de twintigste eeuw latensteeds meer klassieke componisten de strakke muziekstructuren zelfs helemaal achterwege.Maar in de volksmuziek bleef melodie en akkoordenbegeleiding de regel. Dat geldt ook voorde logische erfgenamen van de oude volksmuziek, zoals rock-’n-roll, blues en pop. Enhoewel songschrijvers graag meer akkoorden gebruiken voor een meer gevarieerde sound,zijn de meeste liedjes nog altijd gemakkelijk terug te brengen tot de drie basisakkoorden.






4.

Waarom precies die akkoorden?

De keuze van het tonica-, het subdominant- en het dominantakkoord is niet toevallig. Die drieakkoorden samen bevatten alle noten van de desbetreffende majeurtoonladder. Om de

toonladder van Do groot als voorbeeld te nemen:

De daarbij horende tonica-, subdominant- en dominantakkoorden zijn C (I), F (IV) en G (V).Samen overspannen ze de hele toonladder. In veel populaire liedjes wordt in plaats van hetgewone dominantakkoord wel eens het corresponderende septiemakkoord gebruikt, dus metde verlaagde zevende trap. Dat wekt een bepaalde spanning op die opgelost wordt door het

tonica-akkoord te spelen.

Hetzelfde geldt voor de mineurtoonladders, bijvoorbeeld die van do klein:

De daarbij horende tonica-, subdominant- en dominantakkoorden zijn Cmin (I), Fmin (IV) enG.

De tonica- en de subdominantakkoorden zijn mineurakkoorden. Het dominantakkoord zoudat normaal gezien ook zijn, maar meestal wordt de si hersteld, zodat het eenmajeurakkoord wordt. Op die manier blijft de relatie van de si als leidtoon voor de tonicabewaard, wat beter in het oor ligt. Bovendien wordt voor dat dominantakkoord, net als bij datvan de majeurtoonladder, vaak het septiemakkoord gebruikt.






5.

Akkoorden zoeken bij een melodie

Daarvoor is vooral een goed stel oren nodig, maar er zijn wel hints om het wat gemakkelijkerte maken.

1. Probeer uit te vissen in welke toonsoort de melodie staat. Dat zie je aan de voortekeningals je de bladmuziek bij de hand hebt. De eerste noot (bij een opmaat: de eerste noot vande eerste volledige maat) of de laatste noot van een melodie kan ook helpen: meestalbepaalt die de toonsoort.

2. Gaat het om mineur- of majeurakkoorden? Heeft de melodie een meer vrolijk karakter?Dan gaat het om majeurakoorden. Is de melodie wat meer droevig? Dan zijn hetmineurakkoorden.

3. Via de toonsoort weet je meteen de tonica en het tonica-akkoord. Het subdominant- en het dominantakkoord bepalen is

dan een koud kunstje. Nog gemakkelijker gaat dat via dekwintencirkel: het subdominantakkoord vind je links van hettonica-akkoord, het dominantakkoord staat rechts ervan. Dus bijeen melodie in Sol groot hoort het G-akkoord als basis. Hetsubdominantakkoord is C en het dominantakkoord is D. *

Voor songs met meer akkoorden kan de kwintencirkel ook dienst doen. En wie al te eenvoudige drieakkoordenmuziek wat wil opleuken, heeft er ook baat bij. De drie basisakkoorden kunnen aangevuld worden met ‘opvulakkoorden’: IImin, IIImin, VImin en VII°*.

Een voorbeeld: Voor C-groot zijn de akkoorden C, G7 en F de basisakkoorden. Am, Em, Dm enB° kunnen die ter afwisseling aanvullen.

* VII° is het ‘diminished’-akkoord van de zevende trap. B°of Bdimbestaat uit si, re, fa en la

b(B bestaat uit si, re

#en fa

#).






6.

Klassieke drieakkoordenmuziek

Er zijn veel voorbeelden van klassiekemuziekstukken die zijn opgebouwd rond drie

akkoorden. Als illustratie vermeld ik een boek metpianostukken: Best Loved Classical Melodies - with just 3 chords van Ronald Herder.

Dit bevat o.a.:- Bruidsmars (Wagner)- Jesu bleibet meine Freude (Bach)- Sonata pathétique ( Beethoven)- Morgenstimmung (Grieg)- Humoresque (Dvorak)- Spaanse dans Nr. 5 (Granados)- Faustwals (Gounod)

Een paar casestudy’s

Blowing in the Wind van Bob Dylan

Deze klassieke pop/folksong van Dylan volgt trouw het drieakkoordenschema. De versiehieronder staat in Re groot (D-majeur) en bevat de akkoorden D (I), G (IV) en A (V).

Blowing in the Wind - Bob Dylan

D G A D G

How many roads must a man walk down before you can call him a

D G A D

man? how many seas must a white dove sail before she

G A D G Asleeps in the sand? Yes n how many times must the cannon

D G D

balls fly before they're forever banned?

G A D A G

The answer my friend is blowin' in the wind the answer is

A D

blowing in the wind






7.

Cecilia van Paul Simon

Een popsong in Do groot, met de akkoorden C (I), F (IV) en het septiemakkoord G7 (V).

Cecilia - Paul Simon

C F C

Cecilia, you're breaking my heart,

F C G7

you're shaking my confidence daily.

F C F C

Oh, Cecilia, I'm down on my knees;

F C G7

I'm begging you please to come home.

G7 C

Come on home

C F

Making love in the afternoon

C F G7 C

with Cecilia up in my bedroom.

C F

(Making love) I got up to wash my face,

C G7 C

when I come back to bed someone's taken my place.

Johnny B. Goode van Chuck Berry

Rock-‘n-roll in La groot, met de akkoorden A (I), D (IV) en E (V).

Johnny B. Goode - Chuck Berry

A

Deep down in Louisiana, close to New Orleans,

A

Way back up in the woods among the evergreens,

D

There stood a log cabin made of earth and wood

A

Where lived a country boy named Johnny B. GoodeE

Who never ever learned to read or write so well,

A

But he could play the guitar just like a ringin' a bell.

A

Go! Go! Go, Johnny, go! Go!

D

Go, Johnny, go! Go!

A

Go, Johnny, go! Go!A E

Go, Johnny, go! Go! Johnny B. Goode






8.

Het kleine café aan de haven van Vader Abraham

Een smartlap met mineurakkoorden, die in het refrein moduleren naar de verwantemajeurakkoorden.

Het kleine cafe aan de haven / Vader abraham

Gm

De avondzon valt over straten en pleinen

D7

De gouden zon zakt in de stad

En mensen die nu in hun huizen verdwijnen

Gm

Ze hebben de dag weer gehad

De neonreclame die knippert langs ramen

Cm

En motregen zachtjes op straat.

Gm

De stad lijkt gestorven, toch klinkt er muziek

D7 G

Uit een deur die nog wijd open staat.

refrein

Daar in dat kleine cafe aan de haven

D7

Daar zijn de mensen gelijk en tevree

C GDaar in dat kleine cafe aan de haven

D7 Gm

Daar telt je geld of wie je bent niet meer mee

Een kleine anekdote:Jaren geleden was dit liedje was op de radio op het moment dat ik met een collega aan hetpraten was over muziek. Toevallig hadden we net allebei les gehad over modulatie. Ikmerkte op dat er in dit liedje een modulatie zat, van mineur naar majeur. M’n collega vondhet ook een goed voorbeeld en filosofeerde hoe efficiënt die modulatie was, van hetweemoedige karakter via de mineurakkoorden in de strofe naar de opgewekte toon van de

majeurakkoorden in de strofe. Niet voor niets dat dit een meezinger was, geniaal in zijneenvoud.Waarna hij met beide handen naar zijn hoofd greep en uitriep: “Wat is er met me aan dehand? Zit ik niet alleen een nummer van Vader Abraham te analyseren maar nog goed tevinden ook!”






9.

De blues

Blues is ongeveer ontstaan in de tweede helft van de 19e eeuw. Demuziekvorm gaat terug op de muziek die slaven uit Afrika meebrachten

naar het zuiden van de Verenigde staten en die beïnvloed werd doorvolksmelodieën en religieuze liederen zoals gospel en spirituals. Bluesligt op zijn beurt aan de basis van rock-‘n-roll, rhythm & blues, jazz enrockmuziek. Ook country heeft invloeden van de blues, naast die vanIerse en Duitse volksmuziek.

In blues zit altijd een flinke portie solowerk en improvisatie. De basis hiervoor is depentatonische mineurtoonladder. Hieronder staat die in do:

Wat overigens niet betekent dat de andere noten tijdens een solo niet aan bod kunnenkomen. Kenmerkend voor de blues is dat deze mineur toonladder geplaatst wordt tegen eenbegeleiding met majeur akkoorden. Dus de mineur derde (in dit geval mib) van de melodie‘wringt’ tegen de majeur derde (in dit geval mi) in de begeleiding.Zonder die dissonantie is het geen blues, maar modale muziek. Een voorbeeld: als detoonladder hierboven begeleid wordt met een do-mineurakkoord in plaats van een do-majeurakkoord, is het een stuk in Eolische, Dorische of Frygische mode (afhankelijk van deandere aanwezige noten) en geen blues.

De basisbegeleidingsakkoorden in de blues zijn het septiemakkoord van de tonica (I), van de

subdominant (IV) en van de dominant (V). Blues is zo’n beetje de meest striktedrieakkoordenmuziek ter wereld. Overigens worden voor de begeleiding ook wel debasisakkoorden gebruikt, maar de septiemakkoorden (waarin de verlaagde noten van depentatonische toonladder zitten) zijn belangrijk voor het bepalen van de harmonischebluestoonladder. Daarin staan de verlaagde noten van de pentatonische toonladderbroederlijk naast de ‘gewone’ (of herstelde) noten van de majeurtoonladder van debegeleiding. Voor een blues in do zijn de akkoorden de volgende:

De harmonische bluestoonladder wordt dan als volgt:

Het drieakkoordenkarakter van de blues zit ‘m natuurlijk vooral in de begeleiding. Die volgteen strak schema. Meestal is dat een terugkerend patroon of progressie van twaalf maten,hoewel er ook een paar varianten zijn. Maar binnen die progressie worden steeds de driebasisakkoorden gebruikt, eventueel afgewisseld met septiemakkoorden voor extra spanning.Typisch is ook de cadens of snellere akkoordenwisseling op het einde van een progressie.






10.

Een paar bluesprogressies op een rijtje, voor blues in fa:

Genoemd naarCount Basie,omdat deze

jazzmusicus dezeprogressie vaakgebruikte in zijn

arrangementen.

Blues in mineur iseen latereontwikkeling enwordt doorbluespuristen vaak

meer als jazz danals bluesbeschouwd.






11.

Blues is dus zo’n beetje drieakkoordenmuziek ‘par excellence’ en heeft de andere modernepopulaire muziek van de 20e eeuw sterk beïnvloed.

Conclusie

So what als de term ‘drieakkoordenmuziek’ een beetje een denigrerende bijklank heeft. Diedrie akkoorden liggen aan de basis van zowat alle volksmuziek door de eeuwen heen.Bovendien klinken die drie akkoorden ook door in heel wat klassieke muziek. Een specialevermelding verdient de blues, vanwege de bijzonder strakke drieakkoordenstructuur. En ookrock-‘n-roll, rockmuziek en pop blijft trouw aan de drieakkoordenregel.

Het is dus met recht en reden dat de volgende conclusie mag getrokken worden:

‘Niks mis met drieakkoordenmuziek!’

Bronnen

Akkoorden en muziektheorie - www.musicad.nl/theorie

Harmony in 20th Century Popular Music -www.harmony.org.uk/book/pop_and_rock_chord_progression.htm

Muzieklexicon - Theo Willemze - uitgeverij Het Spectrum - Utrecht

The Guitar Handbook - Ralph Denyer - Pan Books - London & Sidney

Virginia Tech Multimedia Music Dictionary - www.music.vt.edu/musicdictionary/

Wikipedia - en.wikipedia.org & nl.wikipedia.org

Niks Mis Met Drieakkoordenmuziek

Documents

Transcript of Niks Mis Met Drieakkoordenmuziek