hh

Niggabitch gepast

ongepast* k ru is op facebook .com/dere vu a an wat j ij v indt

door Merlijn ensing

Dat het woord niggabitch gevoelig ligt, is een u nderstatement. Maar mag je als blanke journalist neger zeggen? Of mogen alleen negers dat? Verslaggever Merlijn Ensing, bleker dan bleek, ging op cursus bij presentator Humberto Tan, cabaretier Howard Komproe en rapper Winne. ‘Net het verkeerde moment en de grap is opeens heel fout.’

Tijdschrift Jackie had zich beter drie keer kunnen bedenken voordat het de term niggabitch associeerde met zangeres Rihanna. Nadat de megaster via Twitter d’r digitale middelvinger opstak naar hoofdredactrice Eva Hoeke kon ze haar spullen pakken. Tijd voor duidelijkheid. Humberto, Howard en Winne, wat wel en wat niet?

1 Ik ben een blanke hoofdredactrIce van een glossy tIjdschrIft. Mag Ik ‘neger’ naar je roepen?

Humberto: ‘Je kán grappen maken, prima. Maar dit is gewoon plat en stoerdoenerij. Niggabitch – bam, uit het niets. Alsof je een bus instapt en de buschauffeur begroet je joviaal met ‘Heee, nigga!’ Smakeloos. De idiotie zit hem erin dat het niet eens een live tv-programma of verhitte discussie is geweest waarin het werd gezegd, maar een weloverwogen, beoordeelde, geredigeerde, gedrukte en verspreide publicatie. Het is niet alleen maar Eva Hoeke, die hele redactie was blind voor eventuele gevoeligheden.’Winne: ‘Als ik die Twitter-reacties op @evajackie zie, denk ik dat ze haar les wel heeft geleerd. Ik denk niet dat het nodig is om haar nog na te trappen als ze op de grond ligt.’Howard: ‘Ik heb haar opgezocht op Twitter en de enige niggaz die ze volgt, zijn Beau van Erven Dorens en Rutger Castricum. In dat opzicht neem ik Hoeke niets kwalijk.’

2 Ik ben een blanke cabaretIer. Mag Ik ‘neger’ roepen?

Howard: ‘Ik gun grappenmakers de benefit of the doubt. Maar de intentie is alles-bepalend. Het lachen om grappen met superioriteitsdenken als basis vergaat me vaak al snel. Het is een verworven recht, dat net zo snel weer ingenomen kan worden.’Humberto: ‘Een goede grap kan door iedereen verteld worden, dat is niet aan elk uitzonderlijk ras voorbehouden. Raoul Heertje heeft niet het alleenrecht voor joden-grappen, zoals Howard dat niet heeft voor grappen over negers. Alleen de kans dat de grap geslaagder is als één van hen hem maakt, is aanzienlijk groter.’Howard: ‘Authenticiteit is ook heel belangrijk. Als ik op het podium zou gaan staan en ineens ‘Thug life, nigga, thug life tatted on my chest nigga’ zou gaan schreeuwen, zou ik ook een deel van mijn publiek van mij vervreemden.’Humberto: ‘Iedereen mag alles roepen, maar je moet je verantwoordelijkheid nemen als het verkeerd valt. Er werden ooit grapjes gemaakt over joden in de oven. Dat ze zo lekker zoet zijn. Is dat humor? Nee! Neem je verantwoordelijkheid en gebruik neger niet lichtzinnig. Ofwel: bezin eer ge gebruikt.’Winne: ‘Als het geen professioneel comedian of écht goede grappenverteller is, kan het makkelijk in het verkeerde keelgat schieten. Misschien heb ik niet genoeg humor, dat kan, want ik vind het al snel ongepast.’

3 Ik ben een donkere rapper. Mag Ik ‘neger’ roepen?

Winne: ‘Kun jij je NWA voorstellen zonder de niggers en de bitches in de tekst? Ik niet, omdat ik het gewend ben. Al denk ik dat het ook gewenning en conditionering is.’Humberto: ‘Als geuzennaam zou je het nog kunnen beargumenteren – het is in de rapscene heel gebruikelijk – maar in de kern vind ik het waardeloos.’

HuMbErTO TaN

HOWarD KOMprOE

WiNNE

br

un

oa

np

ilja

mee

fou

t

2120

Winne: ‘Ik kies er zelf voor het woord niet te gebruiken. Ik rap zoals ik praat, en dat is van huis uit best respectvol. Niet alleen ‘ja’, maar ‘ja mama’. Vanaf het moment dat ik zag dat jonge kinderen mijn lyrics meerapten, stopte ik met het gebruiken van scheldwoorden. Op zo’n manier wennen ze eraan en daar wil ik niet aan bijdragen. ’

4Ik ben de geestIge ooM van de faMIlIe. Mag Ik tegen jou een negergrap Maken?

Winne: ‘Onze wereld wordt gedomineerd door de blanke man. Pas op het moment dat je gelijkwaardigheid hebt bereikt, als dat überhaupt mogelijk is, dan heb je ruimte voor de grap. De zwarte man is nog steeds achtergesteld. Als ik het heel zwart-wit bekijk, vind ik dat je alleen al daarom de grap niet kunt maken.’Humberto: ‘Ik vind het een grijs gebied. Wat is goede smaak? Het heeft te maken met inlevings- en invoelingsvermogen. Wat is je eigen en de maatschappelijke grens, wat is de context? Humor is net als een maaltijd: als je er net iets te veel zout over-heen gooit, is het ineens niet meer te vreten. Nét een verkeerde intonatie, nét een verkeerd moment en de grap is ineens héél fout.Howard: ‘Ik was eens uitgenodigd voor een kerstontbijt. Zette een lolbroek dat liedje van de Zangeres Zonder Naam op: Hij was maar een neger. ‘Speciaal voor jou, Howard!’ riep hij. Tsja…’

5 Ik ben luIs suarez. Mag Ik In het heetst van de strIjd ‘neger’ roepen naar MIjn tegenstander?

Winne: ‘Ik blijf het kwalijk vinden. Hij is een voorbeeldfiguur. Dan hoef je echt niet altijd voorbeeldig gedrag te vertonen, maar je moet wel op je tellen passen. Natuurlijk kun je je soms laten meeslepen, maar dan moet achteraf wél een oprecht excuus volgen.’Howard: ‘Je kunt alles roepen ‘in het heetst van de strijd’, maar waarom suggestief verwijzen naar een onderschikkende verhouding? Er zijn bepaalde dingen die je niet doet, ook niet in het felst van de strijd. ’Humberto: ‘Ik ken Suarez en wéét dat hij geen racist is. Maar je ziet hoe gevoelig het ligt in Angelsaksische landen. Hij had moeten inzien hoe daar door pers, media en publiek op wordt gereageerd. Wij vinden het normaal om hier fuck te zeggen, in Amerika word je ervoor ontslagen. Het is een vorm van interne beschaving, die in elk land verschillend is en die je moet aanvoelen.’

6 Ik ben een blanke jongen uIt balkbrug en koM je tegen tIjdens een concert. Mag Ik ‘neger’ naar je roepen?

Howard: ‘Het roepen maakt het al gauw verdacht. Respectvol fluisteren, met ‘meneer’ ervoor, zou gepaster zijn, zonder klemtoon op de ‘ne’, een heel zachte ‘g’ en een haast onhoorbare ‘r’. Ja, dan is er een geringe kans dat je er zonder ernstige reprimande mee wegkomt. Maar de ene neger is de andere niet. Dus het blijft steeds weer een gewaagde inschatting die je steeds opnieuw moet blijven maken.’Humberto: ‘Ik zou niet wéten waarom je iemand zo zou moeten aanspreken. Er zijn te veel alternatieven om dit soort racistische teksten te rechtvaardigen. Vraag me naar mijn naam, noem me meneer. Je zegt toch ook niet: ‘Hé Jood!’’Howard: ‘Ik ervaar het uitroepen van ‘my nigga’ wel als iets van broederlijke saamhorig-heid. Die kan je ook voelen voor een blanke vriend. En hij kan omgekeerd ook een ‘my nigga’-gevoel hebben richting mij. Alleen spreekt hij het dan anders uit.’Winne: ‘Het lastige van deze hele discussie is natuurlijk waarom een boerenpummel het niet zou mogen zeggen en het bij ons onderling wel meer geaccepteerd is. Dat is het spanningsveld. Ik zie liever dat het woordje neger wordt geminimaliseerd. Daarbij moet de donkere gemeenschap ook de hand in eigen boezem steken – als mensen ons elkaar op straat horen aanspreken met nigger, dan denken ze dat het wel oké is.’Humberto: ‘Je moet je afvragen waarom Nelson Mandela als wijs man wordt gezien. Als hij na zijn gevangenschap naar zijn eigen kleur kijkt en oproept tot een regen-boognatie, dan spreek je mensen niet aan op hun afkomst, maar op hun talent.’

nooIt Meer nIgga voor Mc bIggahrapper MC biggah kreeg er in het televisieprogramma Holland in da Hood van langs nadat hij in een freestyle rap te pas en te onpas het woord ‘nigga’ in de mond nam. ‘Call me MC Biggah, a real thrill nigga. (…) I want to be looked like Styles P. He’s the nigger, he’s the real MC.’biggah heeft z’n lesje wel geleerd, zegt hij. ‘ik was eerst helemaal sprakeloos, was me totaal niet bewust van de lading van het woord.’Voor de polderrapper is simpel te verklaren waar zijn voorliefde voor de term vandaan kwam. ‘in de muziek die ik luister, komt ook vaak het woordje nigger voor. ik ben gewend om daar woordjes uit over te nemen.’als we biggah moeten geloven, neemt hij het woord nooit meer in de mond. ‘ik voel me persoonlijk wel een beetje vereerd als ik een neger word genoemd – ik eet ook veel kip – maar ik ben gewoon een aziaat die een wijze les heeft geleerd. ik weet nu dat ik geen recht heb om het woord te gebruiken. als je het woord ooit nog hoort in mijn raps, zet ik een punt achter mijn rapcarrière.’

attitude.riHaNNa liVE.

‘als mensen ons elkaar op straat horen aan­spreken met nigger, dan denken ze dat het wel oké is’

22

get

ty