Nieuwe financiële arrangementen tussen natuur en samenleving

Walter KooyNationaal Groenfonds

Behoud van natuur (> biodiversiteit) vraagt:

• Draagvlak in de samenleving• Breed natuurbegrip (bos, landschap, park)• Wettelijke bescherming• Goede planning• Bestuurlijk doorzetten• Investeren en beheren

Draagvlak vereist

• Eenvoudige , aansprekende begrippen(Nationaal park in plaats van Natura 2000/EHS)• Een aansprekend verhaal(betekenis voor mensen, geen eco-technocratie)• Natuur is mooi, waardevol, leuk(niet: natuur is een rem op de economie)

Wettelijke bescherming

• Helder• Eenvoudig• Langdurig hetzelfde

Goede planning

• Met het bestaande EHS/Natura 2000 concept halen we de internationale verplichtingen niet

• En voldoen we óók niet aan de wensen van de burger

• Zie varianten Planbureau voor de Leefomgeving (februari 2011)

Goede planning• Voldoen aan internationale verplichtingen en aan

de wensen van de burgers kán (zie rapporten PBL)• Vereist wel oppervlakte groter dan ‘oude’ EHS (>

730.000 ha)• Maar betekent niet nog eens 100.000 ha

landbouwgrond uit productie nemen• Meer natte natuur (Marker Wadden)• Meer accent op natuur bij de stad

Verantwoordelijkheidsverdeling overheden

• Provincie is de meest effectieve bestuurslaag om natuurbeleid vorm te geven en uit te voeren

• Doelmatig uitvoeren → niet weer recentraliseren

• Rijk moet wel meer regie voeren en verantwoordelijkheid nemen

• Rol gemeenten bij landschapsbehoud versterken

Investeren en beheren vraagt:

• Kennis en capaciteit bij organisaties (DLG, Ark, WUR, SBB, NM, de 12 Landschappen etc.)

• Bestuurlijk doorzetten en consequent beleid met lange termijnen

• Geld

Het droombudget (per jaar)

• Overheid € 600/700 milj/jaar• Geefgeld € 400 milj/jaar• Markt € 400 milj/jaar

€ 1.500,- milj/jaar

De harde werkelijkheid

Het slechte nieuws

• € 300 milj/per jaar is voor de rijksoverheid het minimum (tot investeringsfase voorbij is)

• Zelfs als de ‘natuursector’ alle andere mogelijkheden benut

Het goede nieuws

•Overheidseuro voor kwaliteit landelijk gebied is erg “rendabel”•1 euro naar beheerder → 3 euro besteding•1 fte in natuurbeheer → 50 fte in recreatie/toerisme en 50.000 vrijwilligers•Geldt ook voor beheer waardevolle cultuurlandschappen door boeren

Waar halen de terreinbeheerders hun geld vandaan?2010:• 1/3 subsidie• 1/3 chari-markt• 1/3 markt

2021?:• 15% subsidie• 40% chari-markt (tot 2030)• 45% markt

1/3

1/31/3

15%

40%

45%

Wie gaat straks de natuur betalen?

Profielexploitatie1. Streekprofiel

- streekrekening (spaarproduct Rabo)2. Organisatieprofiel

- Menzis Natuurmonumenten ziektekostenverzekeraar - Landal Greenparks Natuurmonumenten

- Hampshire hotels Natuurmonumenten3. Natuurprofiel

- www.koopvoordenatuur.nl

17

Grondexploitatie1. Bodemproductie (hout, streekproducten)2. Delfstoffen3. Rood voor groen (4x)4. Dood voor groen5. Zorg6. Waterwinning/-berging7. Toerisme, sport, recreatie8. Afval (CO2)9. Energie10. Natuurcompensatie11. Leidingen en zendmasten

Wat kan de overheid doen?• Natuur positief neerzetten• Kom niet onder bottom line 300 milj. rijksgelden• Ruimte en tijd geven voor verdienvermogen in de

natuur• Free-rider gedrag tegengaan• Laagrentend financieren mogelijk maken• Fiscale stimulansen introduceren (geefgeld,

aftrekpost IB voor natuurbeheer, fiscale groenregeling, actualiseren NSW)

Inzet 200 miljoen (structureel?)• Eerste jaren accent op

functieverandering/inrichting/waarborgen omgevingscondities (water, stikstof etc.)

• Geleidelijk verschuiven naar beheer

Wat kan de overheid doen?• Natuur positief neerzetten• Kom niet onder bottom line 300 milj. rijksgelden• Ruimte en tijd geven voor verdienvermogen in de

natuur• Free-rider gedrag tegengaan• Laagrentend financieren mogelijk maken• Fiscale stimulansen introduceren (geefgeld,

aftrekpost IB voor natuurbeheer, fiscale groenregeling, actualiseren NSW)

www.nationaalgroenfonds.nl