Nieuw afvalbeleidsplan gemeente Maastricht

NVRD workshop grondstoffenbeleidsplan schrijven

Panningen, 5 april 2016

OPZET PRESENTATIE

1. Nieuw beleidsplan, inhoud en proces:

– Startpositie

– Korte terugblik

– Blik op de toekomst.

2. Tips bij het schrijven van zo’n beleidsplan:

– Opstellen / uitwerken van het plan.

– Vertalen ambitie naar beleid, beleid naar realiteit.

– Hoe politiek en burgers er bij betrekken.

NIEUW BELEIDSPLAN

BELEIDSPLAN HUISHOUDELIJK AFVAL 2016-2020

“Op weg naar een afvalloos Maastricht in 2030”

Vaststelling Raad: 5 april 2016

GROOTHEDEN MAASTRICHT

Aantal inwoners 122.500.

Hoogbouw 45% (gemeenteklasse B afvalbenchmark).

62.000 aansluitingen (6.000 vrijgesteld).

420 kg afval per inwoner per jaar:

• 114 kg restafval

• 308 kg wordt gerecycled (72 %).

Afvalbegroting 19 miljoen euro per jaar.

Afvalstoffenheffing € 255 + gem. € 25 restafval-zakken.

AFVALBENCHMARK 2014

Maastricht Benchmark Maastricht

2014 klasse B t.o.v. klasse B

MILIEUHoeveelheid restafval (kg/inw) 114 216

Afvalscheiding % 72 % 55 %

KOSTENAfvalbeheer (€ / aansluiting) 207 169

DIENSTVERLENINGOmvang dienstverlening (score) 307 274

REGIEVAARDIGHEDENScore regievaardigheden 17 17

BASIS MAASTRICHTS AFVALBELEID

Vanaf 2001 consequent toegepast afvalbeleid, gebaseerd op twee pijlers:

BRONSCHEIDING: burger wordt gefaciliteerd om zelf afval te scheiden, met een fijnmazig netwerk aan milieuperrons en milieuparken.

DIFTAR: burger kan “gratis” gescheiden afval kwijt en moet extra betalen voor ongescheiden afval.

INZAMELSYSTEEM

Huis-aan-huis inzameling

(Stadsbeheer Maastricht)

• Restafval: afvalzakken (betaald, per zak).

• GFT: 140 liter containers / GFT-emmers.

Milieuperrons (57)

(Stadsbeheer Maastricht)

• Papier

• Glas

• Plastic-Metalen-Drank-verpakkingen

INZAMELSYSTEEM

Milieuparken (4)

(Gemeenschappelijke Regeling)

• Ongescheiden Grof Huishoudelijk Afval

(betaald, per m3).

• Alle gescheiden fracties

“Uitbestede inzameling”:

• Papier: elke maand h-a-h (verenigingen)

• Textiel: elk kwartaal h-a-h (charitatieve instellingen)

• KCA: 3x per jaar KCA bus in de wijk (particulier bedrijf)

• Kringloopgoederen: halen en brengen (kringloopbedrijf)

ONTWIKKELING AFVALSCHEIDING

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Percentage gescheiden ingezameld afval in %

ONTWIKKELING AFVALSTOFFENHEFFING

0

50

100

150

200

250

300

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Hoogte Afvalstoffenheffing in Euro's

WAAROM EEN NIEUW AFVALBELEIDSPLAN?

Looptijd oude plan (2011-2015) ten einde / verder uitbouwen succesvol afvalbeleid.

Inspelen op nieuw rijksbeleid (VANG).

Invullen van Circulaire Economie (kansen voor de regio / waardecreatie).

Kansen grijpen voor sociale werkgelegenheid.

KAPSTOK CIRCULAIRE ECONOMIE /GRONDSTOFFENSCHAARSTE

AANPAK NIEUW BELEIDSPLAN

1. Bepalen ambitie Raad (2016)

2. Ontwikkelen “maatwerk” Burgerparticipatie - cocreatie - pilots (2016-2017)

3. Evaluatie en besluitvorming Raad (2018)

4. Invoering maatregelen Inzamelsystemen - gedragsbeïnvloeding (2019)

AMBITIE MAASTRICHT 2020-2030

Raad Maastricht gaat verder dan VANG-beleid:

VANG MAASTRICHT

Restafval 2014Recycling 2014

114 kg72 %

Restafval 2020Recycling 2020

max. 100 kgmin. 75 %

max. 57 kgmin. 85 %

Restafval 2025Recycling 2025

max. 30 kg

Restafval 2030Recycling 2030

0 kg100 %

OVERWEGINGEN RAAD VOOR HOGE AMBITIE

Zorg voor het milieu / duurzaamheid.

Inspelen op grondstoffenschaarste / circulaire economie.

In 2014 al bijna de VANG-doelstellingen voor 2020 bereikt .

Strategisch: / psychologisch: hoge ambitie nastreven (2030).

EERST “MAATWERK”

NIET DIRECT MAATREGELEN:

- “Omgekeerd inzamelen”.

- Optimaliseren inzameling (o.a. hoogbouw).

- Gedragsbeïnvloeding (communicatie / prikkels).

EERST CO-CREATIE / PILOTS:

- Draagvlak kweken.

- Gebruik maken van kennis en motivatie burgers.

- Passend bij tendens tot “burgerparticipatie”.

KEUZE AFVALFRACTIES / PILOTS

WINSTKANSEN:

- Grootste aandeel in restafval (sorteeranalyses).

- Grootste waardepotentieel.

- Beste aansluiting bij “afdankmoment burgers”.

PILOTS:

1. Groente- Fruit- en Tuinafval.

2. Textiel en E-waste.

3. Luiers en incontinentiemateriaal.

4. Grof Huishoudelijk Afval.

Bij alle pilots: terugdringen restafval.

KADERSTELLING BURGERPARTICIPATIE

Onderzoek optimale mix tussen:

1. Milieu (restafval nul + MH-rendement).

2. Service (makkelijk + maatwerk/uniformiteit).

3. Kosten (kostenefficiënt systeem + maximaal rendement).

4. Werkgelegenheid (max. sociale werkgelegenheid + locaal/regionaal invullen).

“Right to Challenge”, binnen randvoorwaarden.

Raad beslist uiteindelijk (verwachtingenmanagement).

EVALUATIE - BESLUITVORMING – MAATREGELEN

2018:

• Evaluatie pilots;

• Besluitvorming door de raad.

2019:

• Invoering maatregelen (inzamelsystemen + gedragsbeïnvloeding).

2020:

• Doelstelling 2020 behalen.

• Nieuw meerjarenplan maken 2021-2025, verdere stappen op weg naar afvalloos in 2030.

COMMUNICATIE

COMMUNICATIEPLAN:

- Uitleg over achtergronden, doelstellingen en aanpak.

- Begeleiden burgerparticipatie en pilots.

- Informeren burgers en politiek over (tussentijdse) resultaten.

- Gedragsbeïnvloeding.

MONITORING

MONITORING:

- Milieu (kg’s / percentages / MH-rendement).

- Service (gemak en tevredenheid burgers).

- Kosten (ontleden kosten en opbrengsten).

- Werkgelegenheid (inzameling, sortering, verwerking, vermarkting).

BIJZONDERHEDEN

Regionale samenwerking

VANG-bestuursovereenkomst

VANG-subsidie

KOSTEN VOOR DE BURGER

Tot en met 2018 geen tariefsverhoging.

Na 2018: nieuwe raad, nieuwe voorstellen.

Tariefsconsequenties resultante van:

- Lagere kosten inzameling restafval.

- Hogere kosten inzameling recyclebare fracties.

- Hogere opbrengsten vermarkting recyclebare fracties.

Ervaringen (kleinere gemeenten / andere uitgangspunten): lagere tarieven.

Niet 1 op 1 te vertalen naar Maastricht:

- Hoogbouw.

- Uitkomsten burgerparticipatie / pilots nog niet bekend.

- Marktwerking.

Zorg voor politiek aantrekkelijke plannen (duurzaamheid, C.E. , geen kostenverhoging).

Laat een aansprekende ambitie bepalen (wel realistisch; óf ruimte biedend).

Zoom in op kansen, ook breder dan afval (sociale werkgelegenheid, burgerparticipatie, waardecreatie regio).

Kader goed in: wat wel, wat niet (bedrijfsafval, zwerfafval).

Analyseer nauwgezet: uitgangssituatie, winstkansen, doelstellingen.

Maak doelstellingen SMART.

Stuur gericht op de winstkansen.

Realistische tijdplanning.

Staar je niet blind op alleen kg’s of percentages.

TIPS VOOR HET MAKEN VAN ZO’N PLAN

TIPS VOOR HET MAKEN VAN ZO’N PLAN

Let op lokale factoren (eigen inzameldienst).

Aandacht voor kosten (gevolgen voor de burger).

Zorg – langjarig – voor voldoende budget (afvalbegroting, subsidies).

Zorg voor een goede monitoring (jezelf, burgers, politiek, externen).

Communicatie (laat je zien, laat je horen).

Bepalende partijen vroegtijdig en actief er bij betrekken (politiek, burgers).

Burgerparticipatie slim opzetten (bied gelegenheid, zorg voor concreetheid, manage verwachtingen).

Vragen?