NHI magazine 7

24
Het NHI is een initiatief van Nedap Healthcare nummer 7 I 2010 ® Mantelzorger aan het woord Nicole Teeuwen verklapt het geheim van Houten De vergeten expert

description

Mantelzorgers leveren een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse gezondheidszorg. De partners, kinderen, kleinkinderen, tantes, ooms, buren en vrienden van cliënten zijn van onschatbare waarde voor het welzijn van cliënten. Maar wat beweegt ‘de mantelzorger’? Hoe verloopt de samenwerking tussen mantelzorgers en zorgprofessionals? En welke ondersteuning hebben mantelzorgers nu echt nodig? Reinold Tomberg vertelt over zijn ervaringen in de zorg voor zijn 83-jarige moeder, wethouder Nicole Teeuwen van de beste WMO-gemeente van Nederland verklapt het geheim van Houten en Geraldine Visser en Yvonne de Jong van Kenniscentrum Vilans vertellen welke rol de mantelzorger speelt bij een integrale zorgaanpak. Wij wensen u veel leesplezier en alvast een fijne zomervakantie toe!

Transcript of NHI magazine 7

Page 1: NHI magazine 7

Het NHI is een initiatief van Nedap Healthcare

nummer 7 I 2010

®

Mantelzorger aan het woordNicole Teeuwen verklapt het geheim van Houten

De vergeten expert

Page 2: NHI magazine 7

inhoudsopgave

®

3 Intro

4 Mantelzorger aan het woord

8 Benchmark® leverbetrouwbaarheid

9 Benchmark® aantal medewerkers

10 Het geheim van Houten

14 Update

16 Wie is... Jan Hendrik Croockewit?

19 ONS® De nieuwe naam voor het Nedap healthcare zorgpakket

20 De vergeten expert

2 I NHI

10 jaar Nedap healthcare

Ontwerp: Inline Design, Doetinchem

Fotografi e: Ernst Dirksen, Wezep

Tekst: Sandra Schoppers, Ulft

Druk: Advadi, Westervoort

Het NHI is een initiatief van Nedap Healthcare

Parallelweg 2

Postbus 103, 7140 AC Groenlo

(0544) 47 11 11

[email protected]

www.nedap-healthcare.nl

Page 3: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 3

intro

Mantelzorgers leveren een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse

gezondheidszorg. De partners, kinderen, kleinkinderen, tantes, ooms,

buren en vrienden van cliënten zijn van onschatbare waarde voor het

welzijn van cliënten. Maar wat beweegt ‘de mantelzorger’?

Hoe verloopt de samenwerking tussen mantelzorgers en zorg-

professionals? En welke ondersteuning hebben mantelzorgers nu echt

nodig? Reinold Tomberg vertelt over zijn ervaringen in de zorg voor

zijn 83-jarige moeder, wethouder Nicole Teeuwen van de beste WMO-

gemeente van Nederland verklapt het geheim van Houten en

Geraldine Visser en Yvonne de Jong van Kenniscentrum Vilans

vertellen welke rol de mantelzorger speelt bij een integrale zorgaanpak.

Wij wensen u veel leesplezier en alvast een fi jne zomervakantie toe!

Wilt u het NHI niet meer ontvangen of is de adressering onjuist? Mail het naar [email protected]

Page 4: NHI magazine 7

4 I NHI

10 jaar Nedap healthcare

Page 5: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 5

MANTELZORGERaan het woord

Samen met zijn vier broers en zussen zorgt

Reinold Tomberg voor zijn 83-jarige moeder. Wat zijn

zijn ervaringen als mantelzorger? ‘Ik voel me geen

mantelzorger, in de eerste plaats ben ik kind.’

Page 6: NHI magazine 7

6 I NHI

10 jaar Nedap healthcare

In het dagelijkse leven is Ulftenaar Reinold Tomberg hoofdredacteur van een vakblad

voor de metaalbranche. Bijna elke dag in de week zorgt één van de vier kinderen uit het gezin Tomberg voor de boodschappen, de administratie of helpt een handje bij de persoonlijke verzorging van moeder. En zijn vrouw is al jaren vrijwilliger in het naburige zorgcentrum waar zijn moeder verblijft. ‘Ieder van ons doet waar hij of zij goed in is. Ikzelf zou het niet prettig vinden om te helpen bij de persoonlijke verzorging, maar ik houd graag de boekhouding bij. We houden elkaar op de hoogte via e-mail omdat we verspreid door het land wonen. Mijn oudere zus overlegt regelmatig met een vaste contactpersoon bij het zorgcentrum en praat ons weer bij, dat werkt prima. Ik vind het heel normaal om voor je ouders te zorgen. Eerst zorgen je ouders voor jou en dan komt de tijd dat jij voor je ouders zorgt. Kort geleden was ik op de parkeerplaats van de supermarkt en zag een jonge moeder haar zoontje en een buggy uit de auto tillen. Tegelijkertijd begeleidde ik mijn moeder uit de auto en laadde haar rolstoel uit. Daar hebben we samen smakelijk om gelachen.’

Ervaringen delenVoordat moeder naar het zorgcentrum verhuisde, woonde zij in een seniorenwoning in haar eigen vertrouwde dorp Gaanderen en kreeg huishoudelijke en persoonlijke verzorging aan huis. Het ging prima, totdat zij ongelukkig terechtkwam na een val in haar woning. Ze werd een tijdlang verzorgd in een topkamer enkele tientallen kilometers verderop. ‘We hebben toen

gemerkt hoe belangrijk persoonlijke relaties zijn. De topkamer was qua voorziening uitstekend, maar ze kende de mensen die in het bijbehorende zorgcentrum woonden niet. Omdat ze geen ervaringen kon delen voelde ze zich ongelukkig. En dan kan het uitzicht op de kamer nog zo mooi zijn, maar dat helpt dan echt niet.’ Ze verhuisde vervolgens naar een topkamer in de buurt. Hoewel ze na enige tijd opknapte, was het nog te vroeg om terug te keren naar haar eigen woning. Toch werd haar verblijf in de topkamer beëindigd. ‘Als familie hadden we het gevoel dat de indicatie centraal stond in plaats van mijn moeder. Dat vonden wij heel moeilijk. We begrijpen dat er grenzen zijn aan de zorg die geleverd kan worden, maar we hadden meer creativiteit verwacht. Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.’

Page 7: NHI magazine 7

GeborgenheidDe moeder van Reinold keerde terug naar haar eigen woning en kreeg zorg aan huis. Logistiek gezien ging dat prima. ’s Morgens en ’s avonds kwam iemand een half uurtje. Maar vervolgens was ze de hele dag alleen. En ze kreeg voortdurend verschillende mensen over de vloer. ‘Natuurlijk moet er in de vakantie een vervanger komen, maar het is wel weer een ander gezicht. Uiteindelijk hebben we in goed overleg met de huisarts besloten dat het beter was dat ze naar een zorgcentrum zou gaan. We zijn blij dat we die beslissing toen genomen hebben, ze voelt zich nu geborgen. ’s Morgens wordt ze gewekt met een kopje thee, en er is altijd iets te beleven in het zorgcentrum. Ik denk dat zorg aan huis niet zaligmakend is. Het kan wel, maar je moet wel een netwerk van mensen om je heen hebben waar je op terug kunt vallen. En je moet zelf mobiel

zijn, zodat je op stap kunt als je dat wilt. Ik denk dat het grootschalige overschakelen op thuiszorg een illusie is, er blijven altijd mensen nodig die voltijds voor ouderen zorgen. Je kunt er zelf wel naar streven om zo lang mogelijk in je eigen woning te blijven wonen.

Toen wij de badkamer hier in huis verbouwden zei ik tegen de vakman dat ik de deur zo breed wilde hebben dat er een rolstoel door kon. Hij keek of hij water zag branden. Maar ik vind het niet meer dan normaal dat je levensloopbestendig verbouwt.’

Sociale dienstplichtMantelzorg is een afl opende zaak, denkt Reinold. ‘De beroepsbevolking wordt kleiner en de gezinnen ook. En het is niet meer mogelijk om van één inkomen te leven. Dat maakt dat de druk op mensen enorm is toegenomen. Wij hebben één dochter. Zij heeft een eigen bedrijf en maakt lange dagen. Zij werkt harder dan dat ik ooit gedaan heb. En ik zie het niet gebeuren dat zij later voor ons gaat zorgen. Dat wil ze wel, maar dat kan eenvoudigweg niet. Het aantal mantelzorgers neemt dus drastisch af. Vrijwilligerswerk ook, er komt geen jonge instroom. Misschien moeten we wel een sociale dienstplicht instellen. Iedereen besteedt een half jaar van zijn of haar leven aan sociale taken. En de overheid moet dat ondersteunen en belonen.’ ■

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 7

‘Als familie hadden we het gevoel dat de indicatie centraal stond in plaats van mijn moeder.’

Page 8: NHI magazine 7

LANDELIJKE NHI BENCHMARK® LEVERBETROUWBAARHEID

De grafi eken zijn gebaseerd op de zorg aan 100.000 clienten.

8 I NHI

Leverbetrouwbaarheid is de verhouding tussen het aantal uren thuiszorg dat is geleverd

en het aantal uren thuiszorg dat is afgesproken met de cliënt.

73%

01

79%

02

76%

03

79%

04

75%

05

De gemiddelde leverbetrouwbaarheid van januari tot en met mei 2010

Een cliënt ontving gemiddeld 75% van de afgesproken zorgin mei 2010

75%25%

10 jaar Nedap healthcare

Page 9: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 9

Het gemiddelde aantal verschillende medewerkers per cliënt van januari tot en met mei 2010

AANTAL MEDEWERKERS PER CLIËNTHet aantal medewerkers dat een cliënt bezoekt is een indicatie voor cliënttevredenheid.

De cliënt ziet het liefst vertrouwde medewerkers.

Er kwamen gemiddeld 11,5 unieke medewerkers bij één cliënt in mei 2010

11,8

01

12

02

12

03

11,3

04

11,5

05

Page 10: NHI magazine 7

10 I NHI

10 jaar Nedap healthcare

Page 11: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 11

Wethouder Nicole Teeuwen wist met haar doortastende aanpak

in de gemeente Houten de participatiekracht van mantelzorgers

aanzienlijk te versterken. Eén van de redenen dat Houten

afgelopen december werd uitgeroepen tot beste WMO-gemeente

van Nederland. Sindsdien is er veel belangstelling voor haar

methode. Maar wie het ei van Columbus verwacht komt bedrogen

uit. ‘Je moet het gewone ongewoon goed doen.’

Het GEHEIM van Houten

Page 12: NHI magazine 7

12 I NHI

de planner

De van oorsprong historica in de sociaal-economische geschiedenis

Nicole Teeuwen beleeft inmiddels haar tweede termijn als wethouder. Naast welzijn en volksgezondheid beheert ze de portefeuilles jeugd, onderwijs, cultuur, wijk- en buurtbeheer, communicatie en burgerparticipatie. Afgelopen februari kreeg ze voormalig staatssecretaris Jet Bussemaker op de koffi e. Ze wilde het fi jne weten van de hoogste notering op de WMO-ranglijst. Wat toch het geheim van Houten was? In mei nam ze zitting in een forum op het WMO-congres. Welke innovatieve dingen had ze allemaal gedaan om het zover te schoppen? ‘Het wordt me vaak niet in dank afgenomen dat ik dat zeg, maar ik ben helemaal niet zo geïnteresseerd in innovatie. Ik vind dat het zwaar wordt overschat. Het gaat erom dat je je gezonde verstand gebruikt. Wat hebben mensen nu echt nodig? En hoe kun je dat - letterlijk en fi guurlijk, zo dichtbij mogelijk organiseren? Het ondersteunen van mantelzorgers gaat verder dan het organiseren van eindeloze verwendagen. Dat doen we ook, maar je moet ze in de eerste plaats ontlasten in hun dagelijkse routine, zodat ze op adem kunnen komen.’ Met de komst van Vinex-locatie Houten-Zuid steeg het inwoneraantal in enkele jaren tijd met 20.000. Razendsnel ontstond een nieuwe gemeenschap waar traditionele familiebanden niet vanzelfsprekend zijn. ‘Daar moet je dus het gebrek aan mantelzorgers opvangen. Zo hadden we een eenoudergezin dat door een ongeluk ondersteuning nodig had. Er was allerlei professionele hulp geregeld zoals maatschappelijk werk en schoonmaak in huis. Maar wie kamt het haar van het kind? Een simpele handeling, maar essentieel.

De vrijwilligers van stichting Handje Helpen verzorgen dat soort praktische ondersteuning in het dagelijkse leven van mensen. Daar is niets innovatiefs aan, maar het werkt wel, en daar gaat het om. Als je dat kunt organiseren, dan help je mensen echt.’

Taken teruggevenDe roep om een betere ondersteuning voor mantelzorgers wordt steeds luider. Op de Nationale Mantelzorgdag van 3 juni jl. betoogde Anton Westerlaken (bestuurder Erasmus UMC) dat de professionele zorg het niet gaat redden zonder een sterkere informele zorg. ‘Ik deel zijn standpunt. Wel moeten we oppassen voor de denkfout dat mantelzorgers of vrijwilligers op termijn de professionele hulpverlening gaan overnemen. Medische handelingen horen toch echt bij de professional thuis. Maar professionals moeten ook zichzelf helpen om niet overbelast te raken. In de ideale situatie zorgen mantelzorgers en professionele beroepskrachten in nauw overleg samen voor de cliënt. Daar ligt een belangrijke uitdaging voor de zorgprofessional, misschien wel de grootste. Vanuit hun betrokkenheid hebben ze veel

10 jaar Nedap healthcare

Page 13: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 13

te veel taken naar zich toe getrokken. Ze moeten goed kijken naar de eigen kracht van mensen. Wat kunnen ze zelf? En wat kunnen de familieleden betekenen? Daar valt nog veel winst te halen.’

De vraag achter de loketvraagMet beter doorvragen aan het gemeentelijke zorgloket kunnen we de professionele zorg ook ontlasten, stelt Nicole. ’Oudere mensen komen bijna altijd voor hulpmiddelen, zoals een rollator. Maar is dat ook echt wat ze nodig hebben? Als je goed doorvraagt blijken er vaak andere dingen te spelen. Dat iemand eenzaam is bijvoorbeeld. Dan regel je dus niet alleen huishoudelijke hulp, maar ook dat er af en toe iemand over de vloer komt voor een goed gesprek. Op die manier voorkom je dat mensen onnodig afhankelijk worden van professionele zorg. Dat zorgloket hoeft trouwens helemaal geen uitgebreide winkel te worden met weet ik allemaal wat. Het gaat er in de eerste plaats om dat er een professional zit die de juiste vragen stelt, en de bevoegdheid heeft om de bijbehorende hulp in te schakelen. En we hebben er bewust voor gekozen om het loket niet in het gemeentehuis te zetten en ook niet ‘iets van de gemeente’ te laten zijn. Alle betrokken partijen op het gebied van zorg, welzijn en wonen hebben het loket fi nancieel mede mogelijk gemaakt, waardoor zij zich ook betrokken voelen om de benodigde kennis als het ware naar het loket toe te brengen. De medewerkers van de back-offi ce van het loket zijn een afspiegeling van die samenwerkende partners. Zij komen ook met enige regelmaat bij elkaar om te praten over de uitvoering en samen casussen te bespreken.’

Eigen kracht mobiliserenVoor de participatiekracht van ouderen is het cruciaal dat ze betekenis aan hun leven kunnen geven, stelt Nicole. Daarom werd in de zomer van 2009 op initiatief van de SWOH (Stichting Welzijns Ontwikkeling Houten) voor het eerst een seniorenzomerschool georganiseerd waar 50-plussers cursussen geven en volgen. ‘Dat liep als een trein. Dit jaar doen we dat weer. Want voor veel ouderen is de zomer een ramp. Iedereen denkt altijd dat de kerstdagen zo eenzaam zijn, maar dat is een misverstand. De zomer duurt veel langer. Als gemeente ondersteunen we dit soort initiatieven van harte. Het mobiliseert de eigen kracht van mensen. Dat is een andere insteek dan zorg inkopen. Als gemeente hebben wij helder geformuleerd welke resultaten we willen en vervolgens de regie genomen. Maar meer als facilitator dan als de baas van het proces. Want we gaan niet op de stoel van de zorginstellingen zitten. Zij weten het beste welke zorg je moet inzetten om het gewenste resultaat te bereiken. Het is een intensief proces om dat op te starten, maar achteraf ben ik heel blij dat we daarin geïnvesteerd hebben. Het is het dubbel en dwars waard geweest.’ ■

‘Innovatie wordt overschat. Je moet je gezonde verstand gebruiken.’

Page 14: NHI magazine 7

14 I NHI

Vanaf nu is het mogelijk om de leverbetrouwbaarheid op te splitsen in categorieën zoals verpleging, verzorging, huishouding.

UPDATE

Bent u klant van Nedap healthcare? Dan kunt u het cliëntdossier nu gratis gebruiken. Bel Jan Henk Heilersig op (0544) 47 13 54

10 jaar Nedap healthcare

Page 15: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 15

Cliënten kunnen nu, naast naam en nummer, opgezocht worden op postcode en geboortedatum.

Onder het nieuwe tabblad ‘Documenten’ kunnen alle soorten bestanden behorende bij een cliënt worden bewaard. Denk hierbij aan ingescande brieven, documenten en foto’s.

Page 16: NHI magazine 7

WIE IS...? Twintig jaar geleden stuurde Jan Hendrik Croockewit een sollicitatie-

brief aan Nedap. Toen hij kort daarop werd gebeld met de mede-

deling ‘we hebben al een natuurkundige’, twijfelde hij geen moment.

Per expressepost stuurde hij een pittige reactie aan de directie. De

volgende morgen werd hij uit bed gebeld door de directeur. Of hij

meteen uit Amsterdam wilde komen om het uit te leggen. De rest is

geschiedenis.

16 I NHI

Vijftien jaar geleden stond je aan de wieg van Nedap healthcare. Hoe ging dat?’Ik ben begonnen met een onderzoek in ziekenhuizen en vervolgens met de verkoop van bestaande Nedap-producten aan ziekenhuizen in Europa. Dan ben je alvast met de klant in gesprek. Daar komt altijd iets uit voort. In het kader van een excursie kwamen tien jaar geleden bezoekers met een fi nanciële achtergrond naar Nedap. Daar waren twee directeuren van thuiszorginstellingen bij. De Nedap-aanpak sprak hun aan. Ze waren op zoek naar een zorgregistratie oplossing. Maar dan niet meer met die pda’s. Ze wilden een oplossing waar automatische cliëntherkenning ingebouwd zat. Niet typen, maar meer tijd voor zorg. Of Nedap healthcare dat kon ontwikkelen? Zo is het begonnen met het iO concept®.’

Waar ben je op dit moment mee bezig?‘Er is hard gewerkt om al onze oplossingen geschikt te maken voor zowel intramuraal als extramuraal gebruik. We geven deze totaaloplossing binnenkort een nieuwe naam. Daar gaat iedereen snel van horen. Ondertussen zijn we gestart met een aantal nieuwe ontwikkelingen. Niet alleen software, maar ook weer nieuwe apparaten, want daar ontleent Nedap haar geuzennaam aan. We hebben het er vaak over hoe we het simpel kunnen houden. Hoe maak je een elektronisch cliëntendossier zonder alle zorgmedewerkers de hele dag te laten typen? Het moet wel iets oplossen, anders heeft het geen zin. Ons hele team is onderhand ‘besmet’ met die gedachte. Ook is belangrijk: hoe kunnen we een product een ziel of iets eigens geven? Door die authenticiteit krijgt iedereen zin om het aan

Jan Hendrik Croockewit?

10 jaar Nedap healthcare

Page 17: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 17

Page 18: NHI magazine 7

18 I NHI

te schaffen. Wat ons ook bezighoudt is dat we niet op ons geweten willen hebben dat we de hele zorgsector aanzetten tot een rat race van productiviteit. Daarom zoeken we steeds naar cliëntwaarde.’

De cliënt?‘Ja, de klant van onze klant. De cliënt vindt het prettig om niet teveel verschillende medewerkers over de vloer krijgen. De planner probeert ieder ‘gaatje’ op te vullen en nog effi ciëntere routes te plannen. Het gevolg: de cliënt ziet nog meer verschillende gezichten. Kortom: hoe kunnen wij helpen om een goede balans te vinden tussen productiviteit en het belang van de cliënt? Zo zoeken we naar meer onderwerpen voor het dashboard. Vandaar nu ook de ontwikkeling van Caren, een webportaal voor de cliënt, de familie en de mantelzorger. Daarnaast ben ik in toenemende mate bezig met ontwikkelingen bij andere business units van Nedap.’

Wat doe je in je vrije tijd? ‘Ik vind water, zon en strand mooi en surf en zeil graag. Kort geleden ben ik samen met mijn dochter van de Orkney eilanden boven Schotland bij harde wind naar Nederland gezeild. Ik houd ook van hardlopen, wielrennen en schaatsen, ooit als marathon schaatser. Eigenlijk doe ik dat veel te weinig. Enschede heeft net een mooie nieuwe schaatsbaan gekregen. Ik heb zin om deze winter een schaatsvereniging voor vrienden op te zetten. Een gemengd gezelschap, zodat het na het schaatsen ook nog gezellig wordt. We houden schapen, die moet ik scheren. En ik mag af en toe graag bomen omzagen.’

Ben je muzikaal?’Ik speel elektrische gitaar. Ik ben weer

begonnen omdat de kinderen een band heb-ben. Een drummer, een bassiste, een gitarist en een muzikant op toetsen en accordeon. De drummer wilde nooit alleen spelen, maar altijd met iemand samen, vandaar dat ik weer een gitaar heb gekocht. Het liefst zing ik erbij, maar dat wordt meestal niet toegestaan. Gelukkig heeft de jeugd van nu een muzieksmaak van alle tijden. Dan is er ook ruimte voor mijn helden van toen.’

Waarom is werken bij Nedap healthcare nou zo leuk?‘Bij Nedap is er ruimte voor fantasie, om op-lossingen te verzinnen die nog niet bestaan. Daar zit ook mijn kracht. En dat vervolgens uitwerken op een onderscheidende manier. Als team hebben we de luxe dat we niet een verleden met gedateerde oplossingen met ons mee slepen. We kunnen steeds fris tegen een probleem aankijken. Wat de rest van ons (jonge) team zich waarschijnlijk nauwelijks realiseert, is dat de relatie met onze klanten erg prettig en constructief is. Ik heb ook ervaring met andere markten. Die kunnen veel minder aantrekkelijk zijn.’

En de toekomst? ‘We zijn nog lang niet klaar. Soms ga ik naar een zorgcongres. Dan valt me op dat altijd zogenaamde deskundigen aan het woord zijn, nooit de cliënten of patiënten. Zorg moet weer over de cliënt gaan. Laatst dacht ik: welke bekende Nederlander heeft veel ervaring met zorg? Laat die eens vertellen over zijn ervaringen. Toen heb ik Bennie Jo-link van Normaal gebeld. Je gelooft het niet, maar toen ik belde lag hij net weer in het ziekenhuis. Gevallen met de motorcross. Na veel aandringen en bellen, wilde hij helaas niet voor een zaal spreken. Hij zegt dat hij teverlegen is. Maar dit wordt vervolgd.’ ■

10 jaar Nedap healthcare

Page 19: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 19

Cliëntadministratie

Planning

Roostering

Zorgregistratie

Cliëntdossier

Managementinfo

Facturatie

Verloning

De nieuwe naam voor het Nedap healthcare zorgpakket.

ONS® omvat:

Wij zijn er voor:

Thuiszorg Huishoudelijkehulp

Intramuraal

Page 20: NHI magazine 7

20 I NHI

10 jaar Nedap healthcare

Page 21: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 21

De vergeten expertWe moeten zuinig zijn op onze mantelzorgers.

Zij weten alles van het leven van de cliënt. Zorg-

professionals hebben hen nodig om kwaliteit te

leveren. Dat zeggen Geraldine Visser en Yvonne de

Jong van Kenniscentrum Vilans.

Page 22: NHI magazine 7

22 I NHI

Er zijn 2,6 miljoen mantelzorgers in Nederland. Het zijn meestal kinderen en

partners, maar ook schoonfamilie, vrienden of buren die meer dan 8 uur per week of langer dan drie maanden per jaar voor een naaste zorgen. Het Expertisecentrum Mantelzorg (samenwerkingsverband van Vilans en MOVISIE) voerde verschillende mantelzorgpilots uit bij zorginstellingen in Nederland. Het centrale uitgangspunt: een gelijkwaardig samenspel tussen familie en zorgmedewerkers op basis van het SOFA-model (Samenwerken, Ondersteunen, Faciliteren en Afstemmen). Het leverde meer op dan aanvankelijk werd verwacht. De cliënt voelt zich gelukkiger, de medewerkers hebben meer plezier in hun werk en bleken zelfs minder tijd kwijt te zijn aan overleg met familie dan voorheen.

Toch valt er nog een wereld te winnen als het gaat om de relatie tussen mantelzorgers en professionals. We moeten ernaar streven dat mantelzorgers gewoon bij de integrale zorg horen, aldus Geraldine. ‘De familie maakt onderdeel uit van het leven van de cliënt, ze horen bij het verleden en het heden, dus waarom niet bij de toekomst? We hebben ze nodig, zij zijn expert op het gebied van het leven van de cliënt. Zij kennen de levensgeschiedenis van hun vader of moeder, leuke en minder leuke dingen die zij hebben meegemaakt, typische karaktereigenschappen, hun favoriete muziek of wat ze het liefst eten. Die kennis maakt een wezenlijk onderdeel uit van het welzijn van de cliënt. En welzijn voorkomt zorg.’

ZorgpartnersUit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat mantelzorgers die de zorg delen met andere familieleden of vrienden, veel minder belasting voelen dan wanneer ze de zorg delen met beroepskrachten. Dus hoewel mantelzorgers en zorgmedewerkers er beiden naar streven dat de cliënt zich goed voelt, lijken zij het niet eens te zijn over de weg ernaar toe. Geraldine: ‘Zorgprofessionals zijn gewend om met een taakgerichte of medische bril naar de cliënt te kijken, zo zijn zij ook opgeleid. Ik denk dat zij elkaar daardoor niet begrijpen, dat ze als het ware twee verschillende talen spreken. Hoe dan ook: de cliënt is een mens met een sociale achterban van familie en vrienden. En die achterban maakt met zijn kennis over het leven van de cliënt onderdeel uit van een integrale zorgaanpak. Natuurlijk weet jij als beroepskracht veel beter hoe je iemand het beste kunt tillen zonder rugklachten te krijgen, dat kun je de familie leren, maar zij weten veel beter wat de voorkeuren en de interesses van cliënten zijn. Je zou zelfs kunnen zeggen dat mantelzorgers en zorgmedewerkers zorgpartners zijn, er is immers een gezamenlijk belang: het welzijn van de cliënt. Maar ook het welzijn van de mantelzorger telt mee. In veel gevallen kloppen ze pas aan bij een zorginstelling als ze zelf overbelast zijn. Dan lijkt het alsof de familie ‘alles uit handen laat vallen’, maar daar is vaak een hele geschiedenis aan vooraf gegaan. Het komt ook voor dat mantelzorgers juist kritische vragen stellen, omdat ze het moeilijk vinden om los te laten.’

10 jaar Nedap healthcare

Page 23: NHI magazine 7

NEDAP HEALTHCARE INSTITUTE I 23

WelkomDe fysieke inrichting van de leefomgeving van de cliënt speelt een cruciale rol bij een nauwe samenwerking tussen familie en zorgmedewerkers. Je ziet nu kleinschaliger woonvormen ontstaan waarbij de samenwerking heel natuurlijk verloopt, vertelt Geraldine. ‘Dat komt omdat de woonomgeving specifi ek is afgestemd op de wensen van cliënten. Als je als zorgmedewerker binnenkomt, voel je meteen dat je bij de cliënt op visite bent. Dat geldt ook voor de thuiszorg. Bij intramurale instellingen hebben familieleden nog wel eens het gevoel dat ze op visite komen in de wereld van de beroepskracht. Maar eigenlijk is het de leefwereld van de cliënt. Met een restaurant waar de familie kan aanschuiven bij de maaltijd of een internetcafé voor de kleinkinderen, zet je als het ware de deur open voor de achterban. Zo geef je mantelzorgers het gevoel dat ze welkom zijn.’

MeerwaardeVilans onderzocht de werkwijze van verschillende zorginstellingen waar familie en zorgmedewerkers nauw samenwerken. Het gebruik van een digitaal systeem dat die samenwerking faciliteert blijkt een belangrijke randvoorwaarde, aldus Yvonne. ‘Familie en zorgmedewerkers kunnen berichten voor elkaar achterlaten. Niet alleen dat vader of moeder gevallen is, maar ook de leuke dingen die gebeurd zijn. Dat verstevigt de band tussen de familie, de cliënt en de zorgmedewerkers.’ Geraldine: ‘Investeren in mantelzorg kost natuurlijk tijd, een schaars goed in de zorg.

Maar de meerwaarde van meer werkplezier en welzijn is evident. Veel zorgmedewerkers hebben geen plezier meer in hun werk en overwegen er helemaal mee te stoppen. We kennen een zorginstelling in Huizen die nauw samenwerkt met familie en vrijwilligers. Bij binnenkomst zie je een wand vol met levensverhalen van cliënten. Zij hebben geen problemen met het vinden van personeel, want die hebben gewoon veel meer lol door deze manier van werken. Die meerwaarde is niet in cijfers uit te drukken.’ ■

Kijk voor meer meer informatie op www.expertisecentrummantelzorg.nl of mail naar [email protected] [email protected]

‘Een nauwe samenwerking tussen mantelzorgers en zorgmedewerkers levert meer werkplezier op.’

Page 24: NHI magazine 7

Caren helpt je om de zorg van jezelf en anderen in beeld te brengen en te coördineren. Wil je bijvoorbeeld weten wanneer de verpleegkundige bij je moeder langskomt? Caren houdt je op de hoogte. Natuurlijk is Caren discreet, ze deelt je informatie niet zomaar met iedereen maar alleen met personen rondom de patiënt. Caren is helemaal gratis en nu al verbonden aan een groot aantal zorgaanbieders.

Nader kennis maken? Kijk op: