Module 5 (pdf)
Transcript of Module 5 (pdf)
Toerisme Vlaanderen, i.s.m.
AVICENNA, medische opleiding en consultancy
OPLEIDING
HULPVERLENING VOOR REISLEIDERS
OPLEIDINGHULPVERLENING VOOR REISLEIDERS
Module 5specifieke noodsituaties
Toerisme Vlaanderen, i.s.m.AVICENNA, medische opleiding en consultancy
Inleiding
� inhoud module 5� veel voorkomende ongevallen die een
specifieke aanpak vragen� verdrinking, elektrocutie, vergiftiging� hulp bij het verplaatsen van een S.O.
Elektrocutie
� wat� ontstaat als het lichaam in contact komt met
elektriciteit� het lichaam is een goede geleider� zelfs een kleine elektrische stroom kan
ernstige schade aanrichten� letsels afhankelijk van
�de stroomsterkte �de weerstand�de spanning van de bron�de frequentie (bij wisselstromen)
�de duur van het contact �weg die de stroom door het lichaam volgt
Elektrocutie
� mogelijke oorzaken� rechtstreekse aanraking met een niet of
slecht geïsoleerde elektrische geleider� rechtstreekse aanraking met twee elektrische
geleiders met verschillende spanning� onrechtstreekse aanraking: door contact met
een toestel waarvan de behuizing door een defect onder spanning komt te staan
Elektrocutie
� preventie� raak nooit een ongeïsoleerd snoer aan of een
snoer waarvan de isolatie is beschadigd� schakel steeds de elektriciteit uit als je bvb.
een lamp vervangt� koppel defecte toestellen los van het
elektriciteitsnet� reinig elektrische toestellen nooit met natte of
vochtige doeken� vermijd het gebruik van
elektrische toestellen in bad
Elektrocutie
� symptomen� tijdelijke tintelingen� spierkrampen en –letsels� breuken door hevige spiercontracties� verwondingen door de val� stoornissen aan het zenuwstelsel (mogelijk
bewustzijnsverlies)� stoornissen aan het urinestelsel� ernstige uitwendige en/of inwendige
brandwonden� ademhalingsstilstand� hartritmestoornissen / hartstilstand
Elektrocutie
� handelen� respecteer de algemene benadering van een
noodsituatie � zorg in het bijzonder voor veiligheid
� raak nooit een slachtoffer aan dat nog verbonden is met een elektrische stroombron
� schakel de elektriciteit uit of zorg voor een onderbreking van de stroom door de stekker uit het stopcontact te halen
� verleen EHBO in functie van de verwondingen� respecteer de prioriteitenlijst � controleer geregeld de vitale functies
Verdrinking
� wat � toestand van zuurstoftekort
�door vocht in de longen (natte verdrinking) �door het instinctief afsluiten van het
strottenhoofd bij onderdompeling in een vloeistof (duikreflex)
Verdrinking
� mogelijke oorzaken� uitputting tijdens zwemmen in rivier� onderkoeling� hartaanval� bij het duiken met het hoofd op de rotsen
vallen�Black-out bij scuba-duikers.� hydrocutie: een hevige reactie bij contact met
water waardoor een plotse hartstilstand optreedt.
Verdrinking
� mogelijke symptomen� S.O. doet verwoede pogingen om boven water te
blijven maar gaat regelmatig onder� de drenkeling ligt roerloos in het water
� handelen� redden van een drenkeling moet door ervaren
zwemmers worden gedaan
� gooi een drenkeling die nog bij bewustzijn is iets drijvends toe
� Als het slachtoffer niet meer bij bewustzijn is, zwem er naar toe en hou het hoofd boven water
Verdrinking
� eens het S.O. aan de kant is:� controleer de vitale functies� start indien nodig CPR� verlies geen tijd met het proberen
leegmaken van de longen� als het slachtoffer normaal ademt
� leg S.O. in veiligheidshouding
� voorkom dat het verder afkoelt
� elke drenkeling moet naar het ziekenhuis worden gebracht
Hydrocutie
� wat� reactie op het contact van het lichaam met
koud water� kan leiden tot bewustzijnsverlies en tot
verdrinking � oorzaken
� een frisse duik na een zonnebad� een te koud bad of een te koude douche� een intensieve sportieve inspanning voor het
baden� rijkelijke maaltijd voor het baden� allergie tegen koud zeewater
Hydrocutie
� mogelijke symptomen� duizeligheid�S.O. heeft het gevoel flauw te gaan vallen� huiduitslag en jeuk� vermoeidheid en plotse slaperigheid� benauwdheid� rillingen en klappertanden
Hydrocutie
� handelen� controleer en vrijwaar de vitale functies� reanimeer indien nodig� bewust S.O. kan je geleidelijk opwarmen
� preventie� ga niet in het water na een maaltijd � blijf niet lang in de zon vooraleer je gaat
baden, vooral bij watertemperatuur lager dan 18°
� blijf niet langer dan 15 minuten in het water bij het eerste bad
� ga altijd geleidelijk aan het water in
Vergiftiging
� wat� gevolg van het contact met een schadelijke
stof � stof kan op verschillende manieren in het
lichaam terechtkomen � veroorzaakt ongewenste effecten � het menselijk lichaam beschikt over
mechanismen om schadelijke stoffen af te breken en weer uit te scheiden
� In geval van vergiftiging: ontoereikende mechanismen
Vergiftiging
� manieren van vergiftiging via� de spijsvertering� de luchtwegen� de huid en de slijmvliezen � injecties in de bloedsomloop
� mogelijke oorzaken� blootstelling aan giftige producten door
ongevallen of ondeskundig gebruik� beten van sommige slangen of insecten� inname door inhalatie of injectie� drinken van vloeistoffen
Vergiftiging
� mogelijke symptomen� bewustzijnsstoornissen� ademhalingsmoeilijkheden� abnormale polsslag�wijde of nauwe pupillen� bleke, blauwe, klamme huid� braken of braakneigingen� buikkrampen� stuipen� prikplaatsen van injectienaalden� dalende lichaamstemperatuur
Vergiftiging
� handelen� respecteer de prioriteiten van de benadering
van een noodsituatie � schenk aandacht aan je eigen veiligheid� zoek de oorzaak van de vergiftiging
� zoek verbanden tussen aanwijzingen voor mogelijke gevaren op de vindplaats van het S.O.
� zoek naar verpakkingen van medicijnen of van chemische producten
� zoek naar bronnen van giftige gassen
Vergiftiging
� handelen�maak een snelle inschatting van de toestand
van het slachtoffer� verwittig de hulpdiensten� zorg voor een vrije ademweg en controleer
regelmatig de vitale functies � geef het slachtoffer een aangepaste houding� stel het slachtoffer gerust en hou het kalm� blijf regelmatig de vitale functies controleren� bij vergiftigingen door de huid
verwijder kledij
Vergiftiging
� info aan hulpdiensten� gaat het om een vaste, vloeibare of vluchtige
stof?� geur van de stof� de merknaam� de maximale ingenomen hoeveelheid � de waarschijnlijke ingenomen hoeveelheid� het tijdstip waarop de vergiftiging gebeurde� de toestand, de leeftijd, het gewicht en de
fysieke gesteldheid van het slachtoffer
Vergiftiging
� specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie!� dek het slachtoffer toe om afkoeling te
vermijden� hou eventueel braaksel bij voor ontleding in
het ziekenhuis� blijf de vitale functies controleren
Vergiftiging
� specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering met bijtende stoffen� vermijd dat het slachtoffer gaat
braken� let op:
�petroleumproducten verdampen snel�gevolg: kan longontsteking
veroorzaken door inademing van dampen
Vergiftiging
� specifiek handelen bij vergiftiging via spijsvertering met niet bijtende producten� inname van medicijnen, planten,
paddestoelen � zo snel mogelijk laten braken
� behalve� stoornissen in de vitale functies�neiging tot stuipen�S.O. dat recent een hartinfarct heeft gehad�geen drinken geven
Vergiftiging
� voedselvergiftiging� voedselvergiftiging is de term die in de
volksmond wordt gebruikt voor:� voedselbesmetting: bacteriën in het voedsel� voedselallergie: overgevoeligheid op een
product dat op zichzelf niet giftig is� voedselvergiftiging: tijdens de fabricage van
het voedsel is een giftig bestanddeel in het voedsel geslopen
Vergiftiging
� mogelijke symptomen� huiduitslag� onwel zijn� gezwollen huid (aan gezicht of het hele
lichaam)� shock
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie!� zorg voor de identificatie van de mogelijke
vergiftigingsbron� dien medicinale houtskool toe
Vergiftiging
� vergiftiging via inademing� wat
� prikkeling en beschadiging van de slijmvliezen van de ademweg en de longen
� kan via de longen in de bloedbaan terechtkomen
� kan leiden tot bewustzijnsstoornissen en zelfs tot ademhalings- en circulatiestilstand
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie!� breng het slachtoffer onmiddellijk in frisse
lucht� dek het slachtoffer toe� let op bij giftige stoffen die via de huid worden
opgenomen� blijf de vitale functies controleren
Vergiftiging
� koolstofdioxide� kleurloos en reukloos gas� koolzuur wordt veel gebruikt in frisdranken� kooldioxide komt veel voor in bezinkputten,
gistingskelders, voedersilo’s, waterputten, rook
� eigenschappen� zwaarder dan lucht � vormt een onzichtbare en afgebakende laag
boven de aanwezige luchtlaag
Vergiftiging
� mogelijke symptomen koolstofdioxide� na 3 tot 5 min verstikkingskramp
� handelen� de ruimte kan alleen betreden
worden met ademhalingstoestel� het slachtoffer moet zo snel mogelijk
geëvacueerd worden� reanimatie indien nodig
Vergiftiging
� koolmonoxide (C.O.)� ontstaat door onvolledige verbranding � koolmonoxide is kleurloos en reukloos,
explosief en bijzonder giftig�CO intoxicatie leidt tot zuurstoftekort
� ernst van de CO intoxicatie is afhankelijk van�CO concentratie� de verblijfsduur in de met CO gevulde ruimte� geleverde inspanningen� persoonlijke weerstand
Vergiftiging
� een CO intoxicatie verloop als volgt:� hoofdpijn en misselijkheid tot knellende hoofdpijn� spierzwakte, lusteloosheid� duizeligheid, vermoeidheid� gestoord gezichtsvermogen� ademhalingsonderdrukking� bewusteloosheid� aanvankelijk normale gelaatskleur� ernstige ademhalingsstilstand� roze gelaatskleur� ademhalingsstilstand� hartstilstand
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� sluit gasleidingen af� schakel geen elektriciteit aan of uit� haal verschillende malen diep adem alvorens
het lokaal te betreden� adem zo oppervlakkig en zo weinig mogelijk � verlucht de ruimte (open of breek ramen)� neem, indien mogelijk, de oorzaak weg � zorg voor de veiligheid van het S.O. en
evacueer het
Vergiftiging
� vergiftiging door prikkelde gassen� oplosbaar in water (bijvoorbeeld chloor,
ammoniak)� prikkelen slijmvliezen van ogen, neus, keel � gevaar: oppervlakkige maar aanhoudende
stoornis van de ademhalingsfunctie door prikkelhoest
� niet oplosbaar in water (bijvoorbeeld fosgeen)� soms weinig prikkelingsverschijnselen bij
dosissen die toch gevaarlijk kunnen zijn� gevaar: het gevoel van irritatie bij lage
dosissen ontbreekt
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� haal het slachtoffer uit de gevarenzone en
breng het in frisse lucht� verwijder de kleren van het slachtoffer� help het slachtoffer douchen en gebruik
eventueel een oogdouche� laat het slachtoffer geen inspanningen doen� absolute rust ook bij herstel van de toestand
(4 tot 8 uur)� laat het slachtoffer niet roken
Vergiftiging
� vergiftiging via de huid� bepaalde stoffen kunnen doorheen de huid
worden opgenomen en zo in de bloedbaan terechtkomen
� kan spierverlammingen veroorzaken waardoor ernstige ademhalingsproblemen ontstaan
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� spoel overvloedig met water� kleed het slachtoffer tijdens het spoelen uit� zorg ervoor dat je zelf niet met het product in
contact komt�wrijf nooit hard op de huid of breng er zeker
zelf geen producten op aan� blijf de vitale functies controleren in
afwachting van de komst van de hulpdiensten
Vergiftiging
� vergiftiging door inspuiting� giftige producten die met een injectienaald
rechtstreeks in de bloedbaan worden geïnjecteerd
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� leg het slachtoffer neer� leg ijs op de injectieplaats� probeer het slachtoffer te kalmeren� blijf de vitale functies controleren
Vergiftiging
� vergiftiging door giftige stoffen langs de huid� de reactie van de huid op toxische producten is
afhankelijk van:� de aard en concentratie van het product op
de huid� duur van het contact� temperatuur en aard van het contact (bvb.
onder druk)� toestand van de opperhuid (leeftijd,
voorgaande beschadigingen)� kwaliteit van het afweersysteem
Vergiftiging
� handelen� spoel minimaal 20 minuten� verwijder kledij� zorg dat je zelf niet met het product in contact
komt!�wrijf nooit hard op de huid en breng er nooit
een ander product op aan� als het product in de ogen terecht is gekomen:
� gebruik oogdouche gedurende 15 minuten� spoel het oog zodanig dat het spoelwater niet
in het andere oog terecht komt
Vergiftiging
� overgevoeligheidsreacties� het lichaam probeert binnengedrongen
allergenen onschadelijk te maken� overgevoeligheidsreactie: het lichaam dat op
een buitensporige manier reageert
Vergiftiging
� mogelijke symptomen� algemeen gevoel van onwel zijn�mogelijk een snelle achteruitgang van de
vitale functies� verspreide huidreactie (mogelijk over het hele
lichaam)� zwelling van gezicht en oogleden� ademhalingsmoeilijkheden�warm aanvoelende huid� snelle polsslag�misselijkheid, braken, diarree
Vergiftiging
� handelen� respecteer de algemene principes van de
benadering van een noodsituatie� let op symptomen die naar shock verwijzen� blijf de vitale functies controleren
Evacuatie
Als je niet snel professionele hulpverleners bereiken
� Weeg af of de toestand van het S.O. toelaat � te wachten tot professionele hulpverleners
verwittigd kunnen worden en ter plaatse kunnen komen
of� zelf het S.O. te evacueren en transporteren
Evacuatie
� algemene regel: S.O. wordt niet verplaatst� hulp bieden bij het verplaatsen� mogelijke situaties:
� lichtgewond S.O. verplaatsen om spoelen van brandwonden mogelijk te maken
�S.O. met verstuikte enkel op wandeling verplaatsen
� zonder kwetsuren erger te maken
Evacuatie
� ondersteunen van S.O. met één hulpverlener� neem plaats naast S.O., aan gezonde zijde� plaats je ene hand rond de rug van het S.O. � leg arm van S.O. over je schouder en neem
de pols vast� plaats je bekken tegen het bekken van S.O.� tijdens het stappen ondersteun je het S.O.
Evacuatie
� ondersteunen van S.O. met twee hulpverleners�S.O. neemt plaats tussen de twee
hulpverleners�S.O. legt de armen om de schouders van de
hulpverleners� de helpers nemen de arm vast, hun andere
arm leggen ze om het S.O.
� opmerking: beide methoden zijn het best indien de hulpverlener(s) en het slachtoffer ongeveer even groot zijn
Evacuatie
� geïmproviseerde stoel� twee hulpverleners � neem elkaar bij dezelfde pols (beide linker-
of beide rechterpols)� buig beide door de benen, zodat het S.O. kan
zitten op de greep�S.O. legt de armen over de schouders van de
hulpverleners� één hulpverlener kan met de vrije arm de rug
ondersteunen� de andere hulpverlener kan eventueel
het gekwetste lidmaat ondersteunen