Metaal magazine

M A G A Z I N E

In dit nummer:

AMB belangrijke metaalbeurs Vimag-

forumdiscussie over ketensamenwerking Veel

nieuws op IMTS in Chicago EuroBlech 2012:

plaatwerkfeest in Hannover 23 technische

trends in de plaatwereld Lichtbouw op

EuroBlech Goma: ‘Steeds meer design-

plaatwerk’ Nauta: Snijtechniek voor elke

situatie

J a a r g a n g 5 0 | 8 - 2 0 1 2

D é k e n n i s b r o n v o o r d e m e t a a l

w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l

metaal

01_Cover 01-10-12 10:21 Pagina 1

De tentoongestelde Mazak Lasermachines bevatten zowel modellen voor 2D snijden van plaatmateriaal alsook 3D buis en profielmateriaal.

Bezoek ons en ontdek de meest accurate, betaalbare, productieve en betrouwbare lasersnijmachines.

LASER PROCESSING

Onze missie? Om uw productiviteit op een nieuw niveau te brengen.

Ergonomie, milieuvriendelijkheid en verhoogde productiviteit van onze machines, bieden een toegevoegde waarde, allen met Mazak waarden : Kwaliteit en Ondersteuning.

Het resultaat? Exponentiële groei voor uw productiviteit.

Dit jaar lanceert Mazak een ongeëvenaarde reeks nieuwe modellen.

ALLE NIEUWE MAZAK MACHINES

www.mazak.eu

10317_EMO_innovation_Ad_210x297_L_DANISH_02.indd 1 05/08/2011 12:52

Onze missie? Om uw productiviteit op een nieuw niveau te brengen.

Ergonomie, milieuvriendelijkheid en verhoogde productiviteit van onze machines, bieden een toegevoegde waarde, allen met Mazak waarden : Kwaliteit en Ondersteuning.

Het resultaat? Exponentiële groei voor uw productiviteit.

Dit jaar lanceert Mazak een ongeëvenaarde reeks nieuwe modellen.

ALLE NIEUWE MAZAK MACHINES

www.mazak.eu

10317_EMO_innovation_Ad_210x297_L_DANISH_02.indd 105/08/2011 12:52

NIeuw

ww

w.m

azak

.eu

YamazakI mazak NederlaNd B.V. Peppelkade 54, 3992 AK HOUTEN T: 030-634 40 30 F: 030-634 40 35e: [email protected] www.mazak.eu

LIVE @ EUROBLECH 23 - 27 OKTOBER 2012

HALL 11 - B.14

13282 Adv. Mazak EuroBlech MetaalMagazine.indd 1 26/09/12 15:25

Onze tweets op Twitter zijn een handige,

eigentijdse manier om het nieuws in de metaal-

branche te volgen. Twitter is een internetdienst

waarbij gebruikers korte berichtjes publiceren.

Op http://twitter.com/Metaalmagazine krijgt u een in-

druk van onze berichtgeving. Meld u ook aan voor Twit-

ter en ‘follow’ Metaal Magazine om steeds snel op de

hoogte te zijn van het metaalnieuws. Dus twitter met

ons mee vanaf uw pc of mobiele telefoon.

Voorpagina:Sneller bewerken van assen

Compacte, vierassige bewerking

op een minimale oppervlakte,

dat is de nieuwe EMAG VT 2-4.

Werkstukken tot 400 mm lang en

een maximale diameter van 63

mm zijn perfecte kandidaten, om

met de kortst mogelijke tijd geproduceerd te worden. En

zoals altijd bij EMAG; volledig geautomatiseerd! In Ne-

derland wordt EMAG vertegenwoordigd door Oude Rei-

mer uit Hilversum.

nieuws4 Titaan verspanen in de ‘sweet spot’

5 Centerpunt

6 Emulsie met hogere druk

beurs10 AMB groeit uit tot belangrijke metaalbeurs

Medio september schitterde AMB 2012 in Stutt-

gart (D). Gelet op de bezoekers zou je de AMB

als een Duitse beurs kunnen typeren. Kijk je ech-

ter naar het aanbod dan zie je dat de AMB op-

rukt naar een plaats ergens in de topvijf van me-

taalmanifestaties na beurzen als de EMO, IMTS

en Jimtof

forumdiscussie14 Flexibiliteit zorgt voor metaalspagaat

Wie krachten slim weet te bundelen, mag reke-

nen op meer flexibiliteit. En van de flexibiliteit

die wordt verwacht, komt lang niet altijd veel

terecht. Een Vimag-forumdiscussie over samen-

werking in de keten

beurs

22 Foto-impressie IMTS 2012

Wat de EMO is voor Europa, is de IMTS voor

Amerika. De redactie van Metaal Magazine zag

medio september veel nieuws op deze beurs in

Chicago (USA). IMTS 2012 in beeld

beurs

26 EuroBlech 2012 in Hannover

De EuroBlech is een internationale beurs op een

steenworp afstand van de Nederlandse grens.

De gehele plaatwereld zal van 23 t/m 27 okto-

ber naar Hannover (D) afreizen. In deze Metaal

Magazine een uitgebreide voorbeschouwing

beurs28 Vele redenen voor bezoek 22ste EuroBlech

Op dinsdag 23 oktober opent de 22ste Euro-

Blech de poorten. In dit artikel 23 technische

trends die momenteel spelen in de plaatwereld

metaalbewerken34 Obesitas-auto moet afslanken

Op de komende EuroBlech zal het nodige te

zien zijn op het gebied van lichtbouw, want de

moderne auto moet op afslankcursus

toeleveren40 “Geen order, maar engineeringopdracht”

Foppe Atema van Goma verwacht dat een toe-

nemend aantal eindproducenten en system sup-

pliers de komende jaren hun plaatwerkafdelin-

gen zal afstoten. Vanuit de markt signaleert hij

een toenemende vraag naar designproducten,

met allerlei ronde en vrije vormen

metaalbewerken42 Optimale snijtechniek voor elke situatie

Op een vakbeurs als de EuroBlech zie je een

groot aanbod aan snijtechnieken. Snijbedrijf

Nauta in Sneek heeft al deze technieken in huis

productnieuws46 Plaatverwerking met touchscreen

48 8 kW laser snijdt 50 mm rvs

inhoud oktober

(Advertentie)

Volg Metaal Magazine op Twitter

M A G A Z I N E

In dit nummer:

AMB belangrijke metaalbeurs Vimag-

forumdiscussie over ketensamenwerking Veel

nieuws op IMTS in Chicago EuroBlech 2012:

plaatwerkfeest in Hannover 23 technische

trends in de plaatwereld Lichtbouw op

EuroBlech Goma: ‘Steeds meer design-

plaatwerk’ Nauta: Snijtechniek voor elke

situatie

J a a r g a n g 5 0 | 8 - 2 0 1 2

D é k e n n i s b r o n v o o r d e m e t a a l


metaal

j a a r g a n g 5 0 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 8 - 2 0 1 2 3

3x op uw deurmat voor maar 25 euro !

Mail uw gegevens naar [email protected]

03_Inhoud 01-10-12 14:13 Pagina 3

4 j a a r g a n g 5 0 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 8 - 2 0 1 2

N I E U W S

Het diagram ziet er uiteindelijk uit als een golf-

slag, waarbij bij een heel laag toerental een

enorme snedediepte stabiel haalbaar is, enkel de

productiviteit daar is veel te gering. De hoogte

van het diagram geeft de productiviteit aan en

de koppen van de golven ontstaan op gunstige

procesfrequenties ten opzichte van de eigenfre-

quentie van de frees, freeskop en machine.

De meest veilige situatie is uiteraard om onder

de ‘dalen’ van het diagram te blijven tussen de

pieken in het diagram, maar daar is de productie

ook het geringst. Om productiviteit te winnen

moeten de ‘golven’ in zijn geheel omhoog en

moet de zogenaamde ‘sweet spot’ gezocht wor-

den (golftop bij het hoogst mogelijke toerental).

Makino heeft voor dit laatste de AST 4-techno-

logie geïntroduceerd: een automatisme in de

spindel welke ervoor zorgt dat realtime de maxi-

N I E U W S

Om de verspaningscapaciteit bij het

bewerken van titaan te verhogen,

werkt Makino met een ‘stability

diagram’. Een metaalbewerker moet

werken in de trillingsvrije ‘sweet spot’

van dit diagram.

Makino heeft deze zomer in Kirchheim unter

Teck (D) de T2 voorgesteld: een horizontale ma-

chine voor het bewerken van titaan. De T2 heeft

een bereik van 2 m x 2 m x 1,8 m en een HSK-

A125 hoofdspil die het koppel van 1.500 Nm (S6)

kan bereiken en een maximaal toerental van

4.000 min-1. Makino heeft zich met de T-serie als

doel gesteld om de productiviteit van de verspa-

ning van titaan met een factor vier te verhogen

én tegelijkertijd de gereedschapstandtijd even-

eens met een factor vier te verhogen. Om de ver-

hogingen te realiseren werkt Makino met een

zogenaamd ‘stability diagram’, zie ook de af-

beelding bij dit artikel.

Hierin is langs de Y-as de snedediepte aangege-

ven (ADC, ‘Actual Depth of Cut’) en langs de X-

as het toerental. Het diagram onstaat door per

toerental vast te stellen tot welke snedediepte

gegaan kan worden zonder een onstabiel free-

sproces te krijgen. Dat heeft te maken met het

gereedschap, de houder, de stabiliteit van de

kop en de machine en de demping van het ge-

heel.

Demping als functie van snedediepte en toerental: links bij een lage demping en rechts bij een hoge demping.

De ‘golven’ zijn in het geheel hoger te komen liggen (illustraties: Makino in ons land vertegenwoordigd door

Produtec uit Meerkerk)

‘Sweet spot’ verspanen

male stabiele situatie gezocht wordt (dus het

vermijden van trilling). Daarvoor wordt een drie-

tal sensors in de spindel gebruikt die het toeren-

tal aanpassen om de sweet spot te vinden.

Mocht de snedediepte te groot zijn om de sweet

spot te vinden dan wordt eveneens de voeding

aangepast totdat deze wel gevonden wordt. Dit

alles gebeurt in enkele seconden waardoor het

gereedschap beschermd wordt tegen overma-

tige slijtage of breuk door trilling en op deze

manier wordt de maximaal haalbare productivi-

teit bereikt. En bovendien kan probleemloos de

top van de golf gezocht worden omdat AST 4

continu actief is en dus ook reageert op wijzigin-

gen van omstandigheden.

Van belang is verder de statische stijfheid K en

de demping G. Een hoge K bereik je door zeer ri-

gide te bouwen: in de visie van Makino een ont-

werp in gietijzer dat minder dik is dan vergelijk-

bare machineconstructies, maar wel uitgevoerd

is met veel ribben. Maar dat alleen is onvol-

doende, omdat hoe stabiel een machinebouw

ook is, het in trilling geraken is toch altijd moge-

lijk. Om daarnaast een zeer hoge G (demping) te

realiseren bezit de T-serie blokgeleidingen, die

zijn voorzien van een ‘semi floating’-systeem

waarbij de slede op een laagje lucht en olie ge-

dragen wordt. Daarmee wordt een draagvlak

gerealiseerd van vrijwel 100 procent met een ac-

tieve demping. Bovendien realiseert Makino met

servodrives een tegentrilling, die voldoende

groot is om de resulterende trilling die niet door

de blokgeleidingen en het ‘semi-floating’-sys-

teem worden opgevangen te dempen. De meest optimale ‘sweet spot’ ligt in het groene gebied, bij een zo hoog mogelijk toerental

04-05-06-07-08-09-Nieuws 01-10-12 11:37 Pagina 4


Amada pakt tijdens de EuroBlech 2012 uit in

hal 12. In Hannover (D) worden op een stand

met een grootte van 2.000 vierkante meter

C E N T E R P U N T

De exposanten van de EuroBlech beschermen hun nieuws

net zo fanatiek, als de vaders in het dorp waar ik vroeger

woonde de eerbaarheid van hun - vroegrijpe - dochters. Als

tiener had ik weinig begrip voor wat ik toen omschreef als

‘oude mannen’: het waren de jarig zestig: let your love

flow. Nu heb ik moeite met beursdeelnemers. Als ik het

goed heb, leven we in de 21ste eeuw: een en al getwitter,

maar ‘wij houden de kaken stijf op elkaar’. Natuurlijk hoef

je niet meteen alles te delen met onze beroepsgroep, maar

om het bezoek aan de beurs te stimuleren zou het helpen

om vooraf wat meer te vertellen waarom een bezoek zin-

vol is. Kun je tóch eigenlijk niet een belang van de vakpers

noemen? Een exposant wil toch graag bezoekers op zijn

stand hebben, of geldt die wetmatigheid niet meer? Ik zou

de potentiële bezoekers met wat boeiende nieuwtjes prik-

kelen om het bezoek medio oktober aan Hannover te be-

vorderen. Er is zeker wat te melden: Bystronic presenteert

een elektrisch aangedreven afkantpers, LVD komt met een

fiberlaser naar de beurs, Trumpf meldt een ‘Weltneuheit’

op het gebied van 2D-lasersnijden en van Amada kunnen

we ook wat verwachten. Elders in dit nummer meer nieuws

van exposanten. Heel bijzonder lijkt ons het ‘hot gas for-

ming’ dat persenbouwer AP&T tijdens de EuroBlech laat

zien. Net zoals het water onder hoge druk bij hydroforming

zal een gas de vormgeving verzorgen van een hol product.

Sapa in Zweden zet dit al in voor het persen van complexe,

holle produkten, zie ook de foto elders op deze pagina’s.

We gaan ook zeker naar Safan toe. Na de demonstratie tij-

dens de Techni-Show dit voorjaar zijn we benieuwd naar de

stand van zaken rondom ‘Eye Augmented Reality’; de

plaatwereld door een andere bril. En mochten we voor de

beurs iets meer vernemen, we zetten het meteen op onze

site. Bang voor boze beursdeelnemers? Och, ik kan nog

steeds hard rennen!

Heet gas

Reinold Tomberg

[email protected]

Amada zet fiberlaser in voor lassen

Erns

t D

irks

en F

otog

rafi

e

tien machines en plaatbewerkingsinstallaties

gedemonstreerd. Met name de fiberlaser krijgt

veel aandacht tijdens de beurs. Tijdens de Eu-

roBlech laat Amada ondermeer zien hoe de

voordelen van het plaatsnijden met een fiber-

laser nu ook inzetbaar zijn voor het plaatlassen

met dit type laser. Ook nieuw is de Lasbend AJ

van Amada. Dit is een combimachine met een

fiberlaser voor compleetbewerken van plaat-

materiaal door middel van bewerkingen als

buigen, omvormen, draadtappen en lasersnij-

den.

Tijdens de EuroBlech 2012 biedt Amada de

fiberlaser ook aan voor laswerkzaamheden met

de FLW Serie lasrobots (foto: Amada)

3D snijkop ook leverbaar met boortapunit

Stako uit Wijchen toont op de EuroBlech een pantograafsnijkop voor 3D-snijden. Deze compact

gebouwde kop draait door het pantograafprincipe om zijn centerpunt wat een vermindering in het aantal

assencompensaties betekent. Dit vereenvoudigt het snijproces. Samen met een hoogteregeling zijn

continu variabele contouren als laskanten te snijden. De pantograafsnijkop kan ook uitgevoerd worden

als een boortapunit. De unit maakt gebruik van een gereedschapwisselaar in de watertafel. Door middel

van een lasermeting wordt de juiste kop geselecteerd en bevestigd. Op de foto de kop in actie bij het

plasmasnijden (foto: Stako)

04-05-06-07-08-09-Nieuws 01-10-12 11:37 Pagina 5

N I E U W S

Dormac presenteerde in hal 2 in Hardenberg

onder andere Profluid PFMF-3020-S3 van Kem-

tech die bedoeld is voor draaimachines (zie afb.

1). Dit is een manshoog apparaat dat een emul-

sie, vaak ook aangeduid als ‘koelwater’, kan le-

veren met een maximale druk van 30 bar en

een flow van 20 l/min. De druk is in drie stappen

DOOR: REINOLD TOMBERG

Emulsie met hogere druk


2. De PF70-30DF van Kemtech Profluid is een eenheid

voor freesbewerkingen die een maximale druk van

70 bar kan leveren

afscheiders uit het Kemtech Profluid-pro-

gramma in de markt zetten. De afscheiders van

Kemtech Profluid maken gebruik van poreuze

filters om olie en emulsie te scheiden.

Begin september tijdens de vakbeurs TIV heeft

machineleverancier Dormac CNC Solutions uit De

Goorn in een aparte stand hogedrukkoelsystemen,

-filters, koelwaterkoelers en olieafscheiders voor

koelsmeermiddelen van het fabrikaat Kemtech

Profluid gepresenteerd. De inzet is om de druk van

de koelemulsies van draaien freesmachines te

verhogen om de effectiviteit van de verspaning

drastisch te verbeteren.

1. De Kemtech Profluid PFMF-3020-S3 zoals getoond

in Hardenberg. Dit is een unit voor een draaimachine

waarbij de druk gaat tot 30 bar (foto’s: Reinold

Tomberg)

instelbaar op 10 bar, 20 bar of 30 bar. De druk-

ken zijn desgewenst via een code in het CNC-

programma te schakelen. Deze units zijn tot 70

bar leverbaar.

Een hogere druk van het koelsmeermiddel

biedt een metaalbewerker een aantal voorde-

len: een goede spaanvorming (minder kans op

lintspanen), verbeterde verspaningsparameters

(ondermeer hogere snijsnelheden) én een ver-

lengde standtijd van de verspanende gereed-

schappen. En dat niet alleen bij het verspanen

van moeilijk materiaal als roestvast staal, of bij

meer exotische materialen als titaan- of nikkel-

legeringen, maar ook bij het verspanen van ‘ge-

wone’ metalen als koolstofstaal of aluminium.

De crux is dat de hogere druk van het koels-

meermiddel de spaan als een hydraulische wig

breekt (zie ook het artikel over hogedrukkoels-

meren dat in Metaal Magazine nummer 6/2012

verschenen is).

Vanuit het importeurschap van Doosan waren

de mensen van Dormac al bekend met de mo-

gelijkheden van Kemtech Profluid. Net zoals

Doosan is Kemtech een Koreaans bedrijf.

Nieuw is dat Dormac nu voor het hogedruk-

koelsmeren een businessunit heeft opgestart.

In eerste instantie als een exclusief dealerschap

voor ons land. De bedoeling is om dit te laten

uitgroeien tot Kemtech Profluid Europe. Met

die nieuwe activiteit wil Dormac de metaal-

branche overtuigen van het nut van hogere

drukken. Alhoewel de apparatuur van Kemtech

Profluid kan gaan tot drukken van 200 bar of

meer (nuttig bij bijvoorbeeld het groefsteken

van titaan) wordt voorlopig gemikt op drukken

tot 70 bar.

Op de beurs stond ook, een eveneens mans-

hoge, PF70-30DF. Dit is een eenheid voor frees-

bewerkingen die een maximale druk van 70 bar

kan leveren met een capaciteit van 30 l/min (zie

afb. 2). Deze uitvoering is voorzien van een

dubbel filtersysteem, zodat continu verspaand

kan worden, ook tijdens het wisselen van een

filter. Voor minder veeleisende freeswerkzaam-

heden is bijvoorbeeld apparatuur leverbaar

met een maximale druk van 30 bar bij een flow

van 20 l/min. Deze werd ook getoond tijdens de

TIV.

Naast hogedrukunits gaat Dormac ook syste-

men voor het terugkoelen van het koelmiddel,

systemen voor het filteren van gietijzer en olie-

MeerwaardeTechnisch manager Huib Wennekes van

Dormac ziet de inbouw en inregeling van

de Kemtech Profluid units als een belang-

rijke meerwaarde die hij met zijn service-

team kan aanbieden. “Wij kunnen als

machineleverancier de aansluiting en in-

regeling van de hogedrukunits aan be-

staande machines volledig uitvoeren.

Groot voordeel is dat wij rechtstreeks in-

kopen bij Kemtech Profluid, waarmee wij

hogedrukkoeling voor een grotere groep

tegen een lagere investering bereikbaar

maken. We hebben al een aantal jaar er-

varing met de OEM-inbouw van Kemtech

Profluid hogedrukunits, dus weten wat

we verkopen. Ook veel Aziatische machi-

nefabrikanten zijn afnemers van Kem-

tech Profluid.”

04-05-06-07-08-09-Nieuws 01-10-12 11:37 Pagina 6


Onder de naam ‘Titanium Forming Alliance’ heeft persfabrikant

Schuler uit Göppingen(D) samen met titaniumspecialist FormTech

uit Weyhe-Dreye (D) een technologiepartnerschap opgericht. Door

de vraag naar meer vliegtuigen en de stijging van het percentage

titanium van 6% naar 15% tot 20% bij moderne composietbouw-

wijze, willen de beide firma’s efficiënter titaniumonderdelen gaan

produceren voor de vliegtuigen ruimtevaartindustrie.

www.schulergroup.com

www.formtech.de

Metaalbewerkingmachinefabrikant GF AgieCharmilles uit

Schorndorf (D) lanceert het interactieve lucht- en ruimtevaart-

tijdschrift ‘Thrust’ dat debuteerde op Apple’s App Store. Thrust

is de eerste in een reeks van GF AgieCharmilles interactieve ma-

gazines over een breed scala van industriële segmenten: lucht-

en ruimtevaart, automobiel-, informatie- en communicatietech-

nologie (ICT), Medtech, en elektronische componenten.

www.gfac.com

Begin dit jaar is de importorganisatie Wilpro in Lutten (Ov) op-

gericht. Deze organisatie richt zich op het importeren van een

selecte groep van technische artikelen in Nederland. Wilpro is

ontstaan vanuit de technische groothandel Wildkamp, een or-

ganisatie met 45 filialen verspreid over heel Nederland. Wilpro

is onder andere importeur voor Unidelta, Wastop, Unifit, Alba-

krapf, EKOline, Anrin, Fitt en Wilnest.

www.wilpro.nl

Gelderblom CNC Machines uit Houten, vertegenwoordiger van

Okuma, is nu ook vertegenwoordiger van de Zwitserse fabrikant

Schaublin Machines. De programma’s overlappen elkaar nauwe-

lijks. Waar Okuma het accent legt op de bewerking van middel-

grote tot grote werkstukken, is Schaublin gespecialiseerd in het

kleinere en iets grotere hoogprecisiedraaiwerk.

www.gelderblom.nl

Het zakboek Gevaarlijke stoffen van Jodocus Diemel is voor

mensen die met gevaarlijke stoffen werken. Het boek is vooral

praktisch van aard. Het behandelt de soorten stoffen die op de

werkvloer voorkomen, hoe je ze herkent en welke gevaren kun-

nen optreden. Er is ook aandacht voor opslag, registratie, wet-

en regelgeving en stoffen die door het werk kunnen vrijkomen

zoals lasrook, kwartsstof, asbest en uitlaatgassen.

www.kerckebosch.nl

Stolk Transmission Services, dochteronderneming van de Stokvis

Group, heeft recent de revisiewerkplaats van BIT van de Mee-

rakker (onderdeel Numac Groep) in Weert overgenomen. Deze

revisiewerkplaats gaat nu verder onder de naam Elsto Services.

De relaties van Elsto Drives & Controls, die in de regio gevestigd

zijn, worden voortaan ondersteund vanuit deze vestiging. De

werkplaats heeft een oppervlakte van 1.000 m2.

www.elsto.nl

Noviteiten EuroBlech

Op deze pagina’s en in Technisch Nieuws achter in dit nummer

informeren wij u over de nieuwtjes van de EuroBlech 2012 in

Hannover (D). Meer nieuws over deze grote plaatbeurs op

metaalmagazine.nl.

K O R T

Darley levert grote kniplijn aan China

Ingebouwde intelligentie in ponsbuiggereedschapIn Duitsland werken Fraunhofer, Weidmüller en

Bihler samen op het gebied van intelligente se-

rieproductie. Doel van de ontwikkeling zijn

ponsbuiggereedschappen die zichzelf kunnen

corrigeren en op deze manier het uitvalpercen-

tage kunnen verminderen. Ook de insteltijden

van machines en gereedschappen zijn met in-

gebouwde intelligentie te reduceren. Met

name bij de verwerking van hogesterktemate-

rialen neemt de behoefte aan dergelijk gereed-

schap toe: meer vormafwijkingen die slijtage

van de gereedschappen veroorzaken of een

wisselende kwaliteit van de producten. Bij het

intelligente gereedschap wordt een hogesnel-

heidscamera ingezet die afwijkingen consta-

teert en via software correcties uitvoert als het

naverstellen van het gereedschap. Naar ver-

wachting zullen tijdens de EuroBlech 2012

meer plaatverwerkingsgereedschappen te zien

zijn met ingebouwde sensoren.

De foto toont een kniplijn opgebouwd bij Darley in Eijsden. Ietwat te groot voor de EuroBlech, maar het

toont wél de mogelijkheden van onze Nederlandse machinebouw. Eind oktober wordt in China gestart met

de montage, meerdere montageteams gaan de installatie opbouwen. De planning is dat het geheel medio

december klaar is voor gebruik. Met deze kniplijn worden nikkel-kathoden automatisch verwerkt tot de

internationale verhandelbare afmetingen van 25 mm x 25 mm, 50 mm x 50 mm en 100 mm x 100 mm. De

productiecapaciteit van deze installatie bedraagt zo’n 17.000 ton per jaar. Met deze volautomatische

kniplijn kan er manarm (met één of twee operators per shift) 24/7 geproduceerd worden. Nu werkt men

met circa veertig werkers per shift om dezelfde output te kunnen krijgen (foto: Darley)

Een buigmachine van

Bihler met een product

waarvan de

vormnauwkeurigheid

belangrijk is bij

volgende

assemblagewerkzaam

heden (foto’s:

Fraunhofer IPT)

04-05-06-07-08-09-Nieuws 01-10-12 11:37 Pagina 7


Gasdruk vormt complex aluminiumproduct

Rijva levert persstraat aan Avek

15 oktober 2012µPrinting functional material

Seraing (B)tel. +32 4 361 87 36

16 en 17 oktober 2012Laser Symposium

Dresden (D)www.iws.fraunhofer.de/en/events/

16 t/m 19 oktober 2012Glass Fibre Symposia

Aken (D) www.ita.rwth-aachen.de/index

17 en 18 oktober 2012Tailored Joining

Dresden (D) www.iws.fraunhofer.de/de/veranstaltun-gen

23 en 24 oktober 2012Offshore Energy

Amsterdamwww.offshore-energy.biz

23 t/m 25 oktober 2012 Parts2clean

Stuttgart (D) www.parts2clean.com

23 t/m 27 oktober 2012EuroBlech

Hannover (D) www.euroblech.com

24 en 25 oktober 2012Hot Sheet Forming

Hannover (D)www.chs2.eu

30 oktober 2012Interne Logistiek, ERP en PDM

Veldhovenwww.internelogistiekdag.nl

30 oktober 2012Cadmes Event 2012

Utrechtwww.cadmes.com

30 oktober 2012DLP Technik

Frankfurt (D)www.dlp-symposium.com

Op de EuroBlech in Hannover (D) zijn de Itali-

aanse machinebouwers altijd goed vertegen-

woordigd. De foto toont de 100 tons portaal-

pers van het Italiaanse fabricaat IMV Presse die

Rijva onlangs geleverd heeft aan Avek Haarlem.

Deze pers kenmerkt zich ondermeer door een

elektronisch perskrachtmeetsysteem en een au-

tomatische slag- en stoterhoogteverstelling.

Gekozen is voor een niet-aangedreven afwik-

kelhaspel, berekend op een coilmassa van 500

kg en een maximum bandbreedte van 260 mm.

Daarnaast zijn er een bandrichtmachine en een

rollenaanvoerapparaat van hetzelfde fabricaat.

A G E N D A

Zie ook de meer uitgebreide

agenda op de site van Metaal Magazine:

www.metaalmagazine.nl

Metaalmanifestaties

Het lijkt op ‘hydroforming’, maar het ‘hot gas forming’ dat persenbouwer AP&T tijdens de EuroBlech

presenteert werkt met - zoals de naam al zegt - een gas. Net zoals het water onder hoge druk bij

hydroforming zal de gasdruk de vormgeving verzorgen van een hol product. Sapa in Zweden

bijvoorbeeld zet de ‘hot gas forming’-technologie van AP&T in voor het persen van complexe, holle

producten. De foto toont een proefwerkstuk dat door Sapa vervaardigd is door met een gas een

verwarmde aluminiumbuis op te blazen. Het lijkt ook wel wat op het extrusieblazen dat we kennen van

kunststofverwerking. Geëxtrudeerde aluminium halffabrikaten zoals buizen en profielen zijn

voorbeelden van materialen die bij een hogere temperatuur goed te verwerken zijn met hot gas forming.

De hogere temperatuur maakt het aluminium dermate plastisch dat de complexe vervorming goed

verloopt (foto: AP&T, in ons land vertegenwoordigd door Venema)

Rijva heeft bij Avek Haarlem een nieuwe persstraat

geïnstalleerd. Een 100 tons portaalpers van IMV

Presse, samen met een Dimeco bandaanvoer (foto:

Rijva)

04-05-06-07-08-09-Nieuws 01-10-12 11:37 Pagina 8


M A R K T I M P U L S

De Zuid-Koreaanse aerospace-toeleverancier Yulkok heeft twee

Ecospeed F1040 bewerkingsmachines van DST (Dörries Schar-

mann Technologie) uit Mönchengladbach (D) gekocht. De F1040

heeft een parallelkinetische frees-

kop. Yulkok gaat op de Ecospeed

machine lange, smalle aluminium

werkstukken vijfassig bewerken.

Dit zijn delen met een complexe

geometrie. De horizontale spil

van de door Yulkok bestelde

Ecospeed vijfassige bewerkingscentra haalt met de Z3 kop

30.000 min-1, 120 kW en 83 Nm.

www.ds-technologie.de

Mourik Limburg uit Echt heeft een nieuwe Yaskawa Motoman

MH50-20 lasrobot aangeschaft om een oude lasrobot te vervan-

gen. In combinatie met de MT1 3000 L-shape manipulator kun-

nen werkstukken tot 3,5 ton in drie dimensies in de meest opti-

male laspositie aan de robot aangeboden worden. Ruud de

Corti (foto) van Mourik Limburg: ”Enerzijds moest het wegval-

len van de manuele lascapaciteit

worden opgevangen (VUT) zon-

der dat de kwaliteit er onder ging

lijden, en anderzijds moest de pro-

ductiecapaciteit worden ver-

hoogd. Bovendien worden de

constructies en de te lassen delen steeds groter. Onze lascapaci-

teit is verdrievoudigd.”

www.mourik.com

www.motoman.eu

Snaas Metaalwaren uit Hoorn heeft een Safan E-Brake kantma-

chine gekocht bij Safan uit Lochem om aan de groeiende vraag

naar kantwerk te kunnen voldoen. De E-Brake servo mechatro-

nische kantpers is gezien de grote variatie in werkzaamheden

bij de firma Snaas Metaalwa-

ren compleet uitgerust met

alle assen gestuurd, een snel-

wisselsysteem voor gereed-

schap en een plaatdiktecorrec-

tiesysteem.

www.snaas.nl

www.safan.nl

Op de TIV heeft Promas uit Maasbree een CMZ TL20TM bewer-

kingsmachine verkocht

aan Abbink Metaal uit Al-

melo. De aanschaf van de

CNC schuinbeddraaibank

met aangedreven ge-

reedschappen en Fanuc

besturing is om te kun-

nen voldoen aan het toe-

genomen aantal

opdrachten. Abbink Metaal is gespecialiseerd in de enginee-

ring/productie van machineonderdelen en complete machines

voor verschillende sectoren van de industrie.

www.promascnc.nl

www.abbinkmetaal.nl

Handling naast en onder de ponsmachine

Inline uitvoeren van plaatbewerkingen

De integratie van plaatbewerkingsprocessen is medio oktober een van de thema’s van de komende

EuroBlech 2012 in Hannover (D). Persen met een slagvertraging of startstopsystemen bij het rolvormen

maken het mogelijk dat (na)bewerkingen als lassen of draadsnijden inline uitgevoerd kunnen worden.

Op de foto een werkstuk geponst met een servopers van Schuler. Dankzij de slagvertraging bij het

onderste dode punt - zelfs stilstand is mogelijk - lukt het om een onderdeel door middel van lassen te

bevestigen op het persproduct (foto: Schuler, in het zuiden van ons land vertegenwoordigd door Pack

Marketing in Brecht (B) en in het noorden door Technisch Bureau Kleijnen & van Balen in Purmerend)

Voor het automatiseren van de plaathandling

biedt Trumpf, in ons land gevestigd in Hengelo

(O), tijdens de EuroBlech de Sheetmaster Com-

pact aan. Dit is een bijzondere laad- en los-unit

die deels onder en deels naast de ponsmachine

staat. Dit maakt een compacte bouwwijze moge-

lijk. Het laden van het plaatmateriaal geschiedt

De Sheetmaster Compact die Trumpf tijdens de EuroBlech 2012 presenteert. Handling van plaatmateriaal tot

2.500 mm x 1.250 mm is mogelijk met een materiaaldikte tot 6,4 mm (foto: Trumpf)

met een vacuümhefraam. Ingebouwd is een sen-

sor die bewaakt dat maar één plaat tegelijkertijd

opgenomen wordt. Bewerkte platen (‘Restgitter’

of platen met microjoints) kunnen ook geauto-

matiseerd teruggelegd worden. Om te kunnen

laden en lossen bewegen de wagens van de

Sheetmaster naar voren en naar achteren.

04-05-06-07-08-09-Nieuws 01-10-12 11:37 Pagina 9


Medio september schitterde AMB 2012 in Stuttgart (D): een grote vakbeurs in het ‘homeland’ van de Duitse machinebouw. Gelet op de

bezoekers zou je de AMB als een Duitse beurs kunnen typeren. Kijk je echter naar het aanbod dan zie je dat de AMB oprukt naar een plaats

ergens in de topvijf van metaalmanifestaties na beurzen als de EMO, IMTS en Jimtof. Metaal Magazine gaat in 2014 elk geval weer naar

Zuid-Duitsland. In totaal bezochten pakweg negentigduizend bezoekers de AMB 2012.


Horizontale HandtmannHandtmann presenteerde in Stuttgart het nieuwe

horizontale bewerkingscentrum Trunnion 80. In een

stevig blok materiaal 1.2312 met een massa van

90 kg werd de schoepvorm van een Pelton

waterturbine gefreesd (foto’s: Reinold Tomberg)

CompleetbewerkenNieuw bij Monforts is de Unicen 1000 Multiturn. Een grote schuinbedmachine met in het

midden een freesspil voor compleetbewerken. Onderscheidend voor deze machine is de

hydrostatische lagering voor de langsas van de machine

Draadsnijden in 62 HRcHembrug demonstreerde tijdens de beurs

het harddraaien met CBN van een

schroefdraad in gereedschapstaal met een

hardheid tot 62 HRc. Dit kan binnen een

nauwkeurigheid van 5 micrometer (over de

totale draadlengte) op een kegel van 7,1o

bij een draadspoed van 6,35 mm

AMB groeit uit tot belangrijke metaalbeurs

10-11-12_AMB 01-10-12 13:51 Pagina 10


Met tegenspilWFL exposeerde tijdens de AMB 2012 de M80-G

Millturn met een tegenspil. Op deze machine kunnen

complexe werkstukken verspaand worden door

compleetbewerken. De tegenspil vergroot de

mogelijkheden voor zeszijdig werk

DraaifunctionaliteitHeller zette tijdens de AMB het nieuwe horizontale

bewerkingscentrum CP 8000 in de schijnwerpers. Dit is een

bewerkingscentrum met draaifunctionaliteit

Nieuwe stylingHurco had de AMB in

Stuttgart (D) uitgekozen

voor de Europese

introductie van de totaal

nieuwe look. Op de foto de

nieuwe vijfasser van Hurco,

de VMX42SRTi, in actie bij

complex vijfassig werk

Elektrochemisch bewerkenInteressant bij EMAG is de PECM-technologie (precisie elektrochemisch

bewerken). Op de beurs werden enkele modelwerkstukken getoond in een

geopende machine

Veilig titaanverspanenDe Protostar TI 40 van

Walter is een houder voor

het verspanen van titaan

met een zogeheten ‘Safe

Lock’-opname. De

volhardmetalen frezen

worden in de opname in

een axiale positie

vergrendeld

Automatiseren met palletsSchuler Automation toonde in Stuttgart (D) een

model van een Loadmaster automatiseringssysteem

met 26 palletplaatsen (voor transportmassa’s tot 1,5

ton) opgebouwd rondom een drietal freescentra

B E U R S

>>>

10-11-12_AMB 01-10-12 13:52 Pagina 11


Vijfvoudig tot 20 mm diepAan de hand van dit model van het nieuwe Penta IQ Grip steekgereedschap liet

Iscar zien dat met minder hardmetaalverbruik voor het gereedschap een

snijdiepte van 20 mm bereikbaar is

BasismodelAls primeur toonde Hermle in Stuttgart (D) de nieuwe vijfasser C400

basic. Dit is een basismachine die Hermle met een scherpe prijs kan

aanbieden. Het is een machine met een bereik van 850 mm x 700 mm x

500 mm (X x Y x Z)

Viervoudig ECMEen kijkje in de Pem Mechanic van Pemtec. Tijdens de beurs werd het

materiaal 1.4112 viervoudig bewerkt door middel van elektrochemisch

bewerken. Binnen enkele minuten wordt een oppervlaktenauw-

keurigheid van 0,1 micrometer Ra bereikt en een vormen plaats-

nauwkeurigheid beter dan 3 micrometer

SpilspannerCapto C6 krimphouder van Sandvik Coromant in positie voor een spilspansysteem

(veer uit één stuk, rechts op de foto). Dit systeem heeft een ingeslepen polygoon

(dus geen bus nodig) en is inzetbaar tot een toerental van 20.000 min-1

TurbinehuisEen mooie demonstratie

van Deckel Maho (op de

grote stand van DMG /

Mori Seiki in hal 7) was het

verspanen van een complex

turbinehuis op een verticale

DMF 260/11 linear

Minder dan 2micrometer De nieuwe frees-

machine F8 die

Makino tijdens de

beurs onder spaan

liet zien kenmerkt

zich door een hoge

nauwkeurigheid: na

gereedschapwisselen

bedraagt de af-

wijking in Z-hoogte

minder dan 2 micro-

meter (gemeten aan

het werkstuk)

Meer foto’s op onze siteOp onze site metaalmagazine.nl hebben we in een fotoreportage

meer dan zeventig foto’s geplaatst van ons bezoek aan de AMB

2012 in Stuttgart (D).

10-11-12_AMB 01-10-12 13:53 Pagina 12


Samenwerking in de keten speelt in nagenoeg alle sectoren een rol. Wie krachten slim weet te bundelen, mag rekenen op

meer flexibiliteit. Maar dat bundelen van die krachten blijkt in de praktijk geen sinecure. En van de flexibiliteit die wordt

verwacht, komt lang niet altijd veel terecht. Toch zijn er voldoende voorbeelden waarin het wel goed gaat. Waar

onderscheiden die zich dan van? Is er een toverformule die op de ketensamenwerking kan worden losgelaten voor een

optimaal resultaat? Die vragen werden besproken tijdens de Vimag-forumdiscussie over samenwerking in de keten.

DOOR: MARTIN FRANKE, BETA PR & MEDIA

Flexibiliteit zorgt voormetaalspagaat

Vimag-forumdiscussie over samenwerking in de keten. (V.l.n.r. met de klok mee): Hank Oude Reimer, Edwin Dekker, Henk Hoek, Richard Boske, Reinhard Reincke, Ger van der Endt, Chantal

Baas, Gijs Bender, Michel Ruesink, Daniël Kofman, Arnaud de Potter, Theo Coffeng, Ronald Koot, Ingrid van der Laaken, René Hazenberg, Reinold Tomberg en Martin Franke (foto’s: Michel

Zoeter)

14 15 16 19 20-Vimag 01-10-12 11:38 Pagina 14


Voor deze forumdiscussie schoven leveranciers

van machines en gereedschappen (Vimag) aan

tafel met toeleveranciers (Nevat). Beide partijen

zien zich geconfronteerd met maatschappelijke,

economische en technologische ontwikkelingen

die de metaalbranche bepalen. Ontwikkelingen

die daarmee ook van invloed zijn op de relatie

leverancier-toeleverancier. Een voorbeeld daar-

van is de globalisering die in Nederland en an-

dere delen van Europa leidt tot kleinseriefabri-

cage en -versterkt door de economische crisis-

kostenreductie. De voortdurende zoektocht

naar verbetering heeft op alle fronten grenzen

verlegt. Ook als het gaat om het kennen en

kunnen van de metaal- en machinewereld. De

afgelopen decennia hebben we een ongekende

opkomst gezien van machines die steeds meer

bewerkingen kunnen uitvoeren, steeds nauw-

keuriger werken en alsmaar complexere pro-

ducten mogelijk maken. Die machine als ‘alles-

kunner’ heeft -op het oog- geen vakman meer

nodig. Wie daar de steeds verdergaande auto-

matisering nog eens bij optelt, beseft dat ieder-

een veel van elkaar verwacht: de toeleverancier

van zijn machine- en gereedschapleverancier én

andersom. Want de leverancier komt immers

het best tot zijn recht als volwaardig partner

van de toeleverancier.

Mee-ademen Tegen de achtergrond van die ontwikkelingen

rijst de vraag wat de aanwezige toeleveranciers

van hun machine- en gereedschapleverancier

verwachten. Ronald Koot van Boers & Co Fijn-

Metaal Groep: “Wij verwachten dat de leveran-

cier bijdraagt aan onze flexibiliteit; aan de ze-

kerheid dat wij onze klanten kunnen geven wat

zij van ons verwachten. Onze klanten willen

kunnen produceren op ieder moment dat hun

klanten om producten vragen. Dat kan volcon-

tinu zijn, maar ook in uiteenlopende series en

op wisselende momenten. Storingen zijn dan

funest. Machine- en gereedschapleveranciers

moeten in dergelijke gevallen snel kunnen scha-

kelen.” Michel Ruesink van Arendsen Plaatwerk

vult aan: “Vraag en aanbod zijn een belangrijke

factor in de relatie tussen toeleverancier en ma-

chine- en gereedschapleverancier. Wil je als toe-

leverancier de vraag van de markt goed kunnen

verwerken, dan moet je daar ook snel en vaar-

dig op in kunnen spelen. Bepalend daarvoor is

de beschikbaarheid van je machinepark en ge-

reedschappen. Je zoekt als toeleverancier dan

ook een machineleverancier die als het ware

kan mee-ademen met jouw vraag en aanbod.

Per slot van rekening wordt dat ook van ons ver-

wacht door onze klanten.”

Snel kunnen helpen bij storingen blijkt dan ook

een belangrijk criterium te zijn wanneer een

toeleverancier zijn keuze maakt voor een ma-

chine- of gereedschapleverancier. Koot: “We be-

seffen wel dat een machineleverancier niet zo-

maar even een machine heeft klaar staan. Wat

we wel verlangen is een leverancier die direct

helpt.” Dat betekent dat er veel flexibiliteit ge-

vraagd wordt van leveranciers. Zijn toeleveran-

ciers ook bereid om flexibiliteit te geven? Henk

Hoek van Brandt Fijnmechanische Industrie: “Ik

denk dat er de afgelopen jaren wel veel veran-

derd is en dat leveranciers en toeleveranciers

dichter bij elkaar zijn gekomen. Ons bedrijf

draait volcontinu. Ik kan me dus niet permitte-

ren om een machine in Zwitserland te kopen

omdat die daar voordeliger is om er bij storing

achter te komen dat het een week duurt voor-

dat je vanuit Zwitserland wordt geholpen. Wij

beseffen inmiddels wel dat we zelf ook moet in-

vesteren in een relatie waar wij op onze beurt

ook veel van verwachten.”

Koot: “In dergelijke gevallen betekent flexibili-

teit voor een toeleverancier: extra capaciteit om

uitval bij storing op te kunnen vangen. Dat ver-

wacht de toeleverancier vervolgens ook van de

leverancier van zijn machine.” Gijs Bender van

Bendertechniek relativeert dat enigszins: “Het

bieden van flexibiliteit in de verspanende indus-

trie wordt voor machineleveranciers steeds

F O R U M D I S C U S S I E

“Bieden flexibiliteit steeds moeilijker”

>>>

Michel Ruesink (l) en Daniël Kofman:

“Grote verbeterstappen maken door de mogelijkheden van debesturing beter te gebruiken”

Gijs Bender:

“Wie nooit onderhoud uit laat voeren, kan ook niet verlangendat een storing binnen no-time wordt verholpen”

14 15 16 19 20-Vimag 01-10-12 11:38 Pagina 15


moeilijker. Vroeger kon je nog wel een extra

draai- of freesbankje achter de hand houden

dat je in geval van nood snel bij een klant kon

plaatsen. Tegenwoordig wordt gewerkt met

hoogwaardige, complexe machines die volledig

volgens de specificaties van de klant zijn ge-

bouwd. Dat is niet een machine waarvan je er

nog één extra als reserve in huis hebt staan. Te-

gelijkertijd merken we dat het bieden van flexi-

biliteit ook geen sinecure is als het op service

aankomt. Het wordt steeds moeilijker om

goede servicemonteurs te vinden en te houden.

Daar hebben wij niet alleen last van; ook onze

klanten ervaren die schaarste aan monteurs. Dat

betekent dat je eerst iemand moet opzoeken

met gevoel en liefde voor techniek en hem ver-

volgens zelf moet opleiden. Dat kost veel tijd en

energie en dan moet je maar hopen dat die

monteur niet snel wordt weggekaapt. Op pa-

pier klinkt het allemaal simpel, maar in de prak-

tijk blijkt flexibiliteit een complexer begrip.”

Transparante marktAl een aantal jaren merken metaalbewerkers in

Nederland dat de seriegroottes aan het afne-

men zijn. De globalisering heeft China en an-

dere lagelonenlanden steeds dichterbij ge-

bracht waardoor grote series al snel -terecht of

onterecht- die kant op gaan. Grote series die

blijven moeten soms onder druk van opdracht-

gevers volgens andere kostprijsverdienmodellen

worden gerealiseerd. De gemiddelde toeleve-

rancier aan de automotive-industrie zal het de

afgelopen jaren zelf hebben ervaren. Welke in-

vloed heeft deze trend op de samenwerking in

de keten? Zal de samenwerking geïntegreerder

worden dan die tot nu toe geweest is? Koot:

“Veel van de huidige trends spelen al een aantal

jaren. Uiteraard hebben ze invloed maar die in-

vloed verschilt niet veel met het verleden. Wat

wel veranderd is, is de transparantie van de

markt. Iedereen kent iedereen en weet van el-

kaar wat er speelt en gebeurt. Daardoor zijn

machineleverancier en toeleverancier sneller ge-

neigd samen te werken. Vaste afspraken over

service in de vorm van een Service Level Agree-

ment (SLA) zou voor ons daarbij ideaal zijn. En

het is niet zo dat wij daar niets tegenover willen

stellen; sterker nog: wij willen investeren in ons

personeel om onnodig uitval van machines zo-

veel mogelijk te voorkomen.”

Volgens Ger van der Endt van Trumpf Neder-

land zijn de machineleveranciers daar helemaal

Tips voor leveranciers en toe-leveranciersMet toeleveranciers en leveranciers ge-

broederlijk aan tafel is de uitdaging groot

om ook eens te vragen op welke punten

verbetering wordt verwacht. Welke ver-

anderingen zorgen ervoor dat de samen-

werking nog beter wordt? Wat staat

hoog op het verlanglijstje als volgende

stap in de samenwerking?

- Toeleveranciers en leveranciers moeten

bewust kritisch op elkaar zijn en tegelij-

kertijd nauw met elkaar optrekken.

- Ontzorgen is geen helder begrip maar

beschrijft wel de wens van toeleveran-

ciers om zich zoveel mogelijk met de

kernactiviteit van het bedrijf bezig te

houden: productie draaien.

- Voor het succes van projecten is partner-

schap een voorwaarde. Daarbij past

open communicatie.

- Samenwerking is meer dan machines of

gereedschap verkopen.

- Om de maakindustrie voor Nederland te

behouden, moeten toeleveranciers en

leveranciers samen optrekken.

- De machineleverancier is het Neder-

landse gezicht waarachter een grote

hoeveelheid kennis en deskundigheid

van machineproducenten schuilgaat.

Die knowhow kunnen toeleveranciers

beter benutten; en

- regelmatig overleg over lopende zaken,

te verwachten innovaties of technologi-

sche ontwikkelingen zorgen voor een

betere klant/leveranciersrelatie.

Daniël Kofman, Arnaud de Potter, Theo Coffeng, Ronald Koot (v.l.n.r.):

“In geval van storing moet de leverancier snel kunnen schakelen”

Ger van der Endt (r), Reinhard Reincke:

“Minder onderhandelen over de prijs en meer praten over deorganisatie”

14 15 16 19 20-Vimag 01-10-12 11:39 Pagina 16

Ons service pakket bestaat uit:– Slijpen van gereedschap– Coaten/hercoaten– Reparatie van wisselplaatgereedschap– Eroderen van PKD gereedschap– Produceren van specials– Leveren van nieuw gereedschap

We halen het gereedschap op en brengen het in topconditie terug!

Leitz Metaalgereedschap Service

Dé partner met een passie voor scherpte

Leitz Service BVMercuriusweg 5 – Postbus 203 – 2740 AE Waddinxveen

[email protected] – www.leitz-service.nl

kijk voor meer informatie opwww.eisma.nl/industrialmedia

ONZE KENNIS, UW SUCCES

Lezersactie

Dakar Rally Jaarboek(editie 2005 t/m 2012)

Nu slechts € 35,00 incl.verzending

Vul de actiecode in op:

www.P4Wshop.nlActiecode = DRJB12-180

Je bespaart maar

liefst € 15,00!

Silver & Gold sponsors van het Dakar Press Team


F O R U M D I S C U S S I E

klaar voor: “Een hoge flexibiliteit vereist ook

een hoge mate van samenwerking. Produceren

met maximale flexibiliteit is alleen mogelijk met

producten die maakbaar zijn waarbij toeleve-

rancier en leverancier samen afspraken maken

over de resultaten.” Bender ervaart daarbij wel

dat er bij toeleveranciers meer besef is ontstaan

over de mogelijkheden en onmogelijkheden.

“Er is echter nog steeds een grote groep die

nooit onderhoud aan machines pleegt maar

vervolgens bij een storing wel verlangt dat je in

no-time op de stoep staat. Het is voor alle par-

tijen vele malen beter wanneer toeleverancier

en leverancier samen een plan ontwikkelen

waarin voor elke machine wordt vastgelegd hoe

deze het best kan worden onderhouden en hoe

op de snelste manier service kan worden ver-

leend.”

KetenintegratieZou verdere samenwerking in de keten meer

uitkomst kunnen bieden? Regelmatig komen

initiatieven naar boven waarbij CAD/CAM-, ma-

chine- en gereedschapleverancier de krachten

bundelen om met één geïntegreerde oplossing

te komen. Koot: “Dergelijke samenwerkingen

eindigen vaak in het voortdurend doorverwij-

zen. Alle partijen vinden van elkaar dat de

ander het probleem kan oplossen.” Hoek vult

aan: “In de praktijk werkt het inderdaad vaak

niet. De toeleverancier heeft een machinepark

en werkt samen met een tooling-leverancier. En

in principe heeft hij daar voldoende aan. De

vraag gaat pas spelen wanneer er weer in ma-

chines geïnvesteerd moet worden. En dan blijkt

vaak dat de intensieve samenwerking die nodig

is voor een geïntegreerde totaalaanpak niet of

niet eenvoudig is te realiseren.”

René Hazenberg van Amada: “Twee partijen die

samen moeten werken, lukt vaak prima. Maar

wanneer er meer partijen dan de klant en de le-

verancier in het spel zijn -bijvoorbeeld in de

vorm van een tweede leverancier- dan begint

het stroef te lopen. Ik vraag me af of er in de

markt ook gebruik wordt gemaakt van Service

Level Agreements die voor meerdere partners in

één samenwerkingsverband worden gebruikt.”

Theo Coffeng van Dymato ziet met name de

machinevariëteit als obstakel: “Machines zijn

voor bepaalde producten in een grote variëteit

te krijgen. De machine is daarbij vaak gemaakt

voor gebruik voor een bepaalde toepassing of

bepaald gebied. En als zodanig wordt de ma-

chine dan ook gebruikt. Bij een ander gebruik

hoort ook weer ander gereedschap. Vaste com-

binaties van machine- en gereedschapleveran-

ciers komen daardoor moeilijk tot stand.”

Vimag-forumdiscussieDe Vimag-forumdiscussie is een initiatief van de sectie

Vimag van de Federatie Productie Technologie. De leden

van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer

dan vijftienhonderd producenten van apparatuur voor de

metaalindustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoor-

diging en de jarenlange ervaring beschikken de Vimag-

leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en des-

kundigheid. Die knowhow wordt nu ook via de forumdis-

cussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder

meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aan-

dachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De bij-

eenkomst met de Nevat stond onder leiding van Reinold

Tomberg, hoofdredacteur van Metaal Magazine en vond

plaats onder auspiciën van de PR-commissie van de Fede-

ratie Productie Technologie.

Aan deze bijzondere Vimag-forumdiscussie werd deelge-

nomen door leveranciers en toeleveranciers van respec-

tievelijk Vimag en Nevat: Ger van der Endt van Trumpf

Nederland (Hengelo), Gijs Bender van Bendertechniek

(Veenendaal), Michel Ruesink van Arendsen Plaatwerk

(Ulft), Arnaud de Potter van Seco Tool Benelux (Gorin-

chem), Theo Coffeng van Dymato (Veenendaal), Ronald

Koot van Boers & Co FijnMetaal Groep (Schiedam), Daniël

Kofman van Siemens Nederland (Den Haag), René Hazen-

berg van Amada (Haan, Duitsland), Hank Oude Reimer

van Oude Reimer (Hilversum), Edwin Dekker van Nevat

(Zoetermeer), Henk Hoek van Brandt Fijnmechanische In-

dustrie (Almere), Richard Boske van Boorwerk (Weesp),

Chantal Baas van Federatie Productie Technologie (Zoe-

termeer) en Reinhard Reincke van Jörg Machines (Dode-

waard).

René Hazenberg (l), Reinold Tomberg:

“Nu al dicht op de huid door op afstand in te loggen op machine van klant”

Henk Hoek (l), Richard Boske:

“Intensieve samenwerking voor totaalaanpak niet eenvoudigte realiseren”

14 15 16 19 20-Vimag 01-10-12 11:39 Pagina 19


Betalen Edwin Dekker van Nevat ziet mogelijkheden

voor flexibiliteitsverbetering door dichter op de

huid van de klant te zitten, nauw voeling te

houden met zijn wensen en ontwikkelingen en

dat te gebruiken als basis voor de samenwer-

king. Dat nauwe contact blijkt er echter veelal

al te zijn. Hazenberg: “Wij loggen nu al op af-

stand in op de machines van onze klanten en

nemen indien nodig de bediening van de ma-

chine op afstand over. Die aanpak zorgt voor

kortere servicetijden. In sommige gevallen kan

het niet anders omdat een klant graag veel ser-

vice wil, die zo min mogelijk mag kosten. Dat

zorgt voor een vervelende spagaat die voor

beide partijen niet bevredigend is.”

Van der Endt gaat nog een stap verder: “Een

klant wil geen service maar een optimale be-

schikbaarheid. Hij wil uren kunnen draaien en

zich geen zorgen maken omdat een machine

uitvalt. Dat bespreken wij al bij de verkoop van

nieuwe machines. We gaan zelfs zover dat we

er kant-en-klare oplossingen voor hebben. Op-

lossingen die de beschikbaarheid van het machi-

nepark garanderen. De praktijk wijst echter uit

dat slechts 10 procent van de bedrijven daar-

voor kiest.” Hank Oude Reimer van Ouder Rei-

mer heeft vergelijkbare ervaringen: “Wij leve-

ren veel Duitse machines die wij kunnen koppe-

len aan de computersystemen op ons bedrijf.

Op die manier kunnen we de machines continu

monitoren en bewaken en kan voorspellend on-

derhoud serieus worden ingevuld. Maar het

aantal klanten dat voor die mogelijkheid kiest,

blijft zeer bescheiden.” Daniël Kofman van Sie-

mens Nederland ziet daarnaast mogelijkheden

voor verbeteringen door meer of slimmer ge-

bruik te maken van de besturingstechniek.

“Flexibiliteit is een complex begrip waar de ma-

chinebesturing mee kan helpen. De huidige be-

sturingstechniek biedt immers mogelijkheden

om de effectiviteit of OEE (Overall Equipment

Effectiveness) te meten. Met die gegevens kun-

nen toeleveranciers nog een grote slag maken.”

ServicecontractenDe afgelopen jaren hebben leveranciers en toe-

leveranciers veel energie en tijd gestoken in de

ontwikkeling van marktgerichte servicecontrac-

ten. Contracten waarmee onder meer zaken als

beschikbaarheid en flexibiliteit geheel of ge-

deeltelijk kunnen worden ingevuld. Is er veel

belangstelling voor dergelijke overeenkom-

sten? Ruesink: “Voor nieuwe machines zeker.

Het is daarbij de kunst om van elkaar te leren en

rekening te houden met elkaars mogelijkheden.

Wat is de kostprijs waarvoor een product moet

worden gemaakt? Hoeveel risico wil ik met mijn

machinepark lopen? Waar kan ik mezelf verbe-

teren? Dat zijn overwegingen die bij de samen-

stelling van een servicecontract moeten worden

meegenomen. En: wat is voor mijn productie-

proces belangrijk? Is dat service van 6 uur ’s och-

tends tot 10 uur ’s avonds of moet mijn leveran-

ciers in mijn machines kunnen meekijken?”

Van der Endt: “En machine- en gereedschaple-

veranciers kunnen differentiatie aanbrengen in

de prijsniveaus voor service. Laat de klant maar

de keuze maken. Als leveranciers kunnen wij

onze klanten volledig ontzorgen - maar aan de

ontzorging hangt uiteraard wel een prijskaartje.

Wat ons betreft zou daar meer energie in gesto-

ken mogen worden. Beperk de machineonder-

handelingen eens tot een dag en probeer de

aandacht te leggen op de organisatie rondom

de machine. Je zult merken dat die aanpak op

lange termijn veel gunstiger uitpakt voor de

toeleverancier. Van ons als leveranciers mag

daarbij marktkennis worden verwacht. Wij

moeten weten wat de klant van de toeleveran-

cier beweegt.” Bender vult aan: “En andersom

is ook een goede zaak. Wij gaan regelmatig met

onze klanten naar de leveranciers van onze ma-

chines. Daar zien en horen ze welke trends er

spelen en welke ontwikkelingen er gaan plaats-

vinden. Op die manier weten ze wat er nu

speelt en wat ze voor de toekomst mogen ver-

wachten. Dat geeft ze een voorsprong ten op-

zichte van anderen.” <<<

Hank Oude Reimer (r), Martin Franke:

“Aantal klanten dat gebruik maakt van mogelijkheden voorvoorspellend onderhoud blijft bescheiden”

Edwin Dekker (r), Hank Oude Reimer:

“Flexibiliteit verbeteren door nauw voeling te houden met wensen en ontwikkelingen van klant”

“Aan de ontzorging hangt prijskaartje”

14 15 16 19 20-Vimag 01-10-12 11:39 Pagina 20

De nieuwe generatie frezen van WalterBlaxx™ staat synoniem voor een betrouwbaar systeem dat de gebruiker met zijn absolute precisie overtuigt en zich onderscheidt door zijn extreem hoge productiviteit.

Lees meer over de onverslaanbare combinatie van Blaxx™ en Tiger·tec® Silver op www.walter-tools.com

Krachtig, nauWKeurig, betrouWbaar.

Walter benelux n.V./S.a.Zaventem, België(B) +32 (02) 7258500(NL) +31 (0) 900 [email protected]

powered by tiger·tec® Silver

AZ_W_Mi_Blaxx_NL_WBN_94x265_RZ.indd 1 26.09.12 10:30


Wat de EMO is voor Europa, is de IMTS voor Amerika. De redactie van Metaal Magazine zag medio september veel nieuws in Chicago (USA)

tijdens de IMTS 2012. Een foto-impressie uit de Windy City.

Scherpere Europese prijs HaasHaas had in Chicago uiteraard de schijnwerpers gezet op het nieuwe vijfassige

bewerkingscentrum UMC 750, dat voor het eerst aan het publiek werd getoond. Haas

hanteert wereldwijd dezelfde prijzen, maar met de huidige dollarkoers zijn de Europese

klanten net wat goedkoper uit. Hier gaat de nieuwe vijfasser voor net geen 100.000 euro

in de verkoop, in de USA betaal je er minstens 130.000 US-dollar voor

Grote vijfasser OkumaDe werkstukafmetingen op de MU 10000 H van Okuma mogen maximaal 1.500 mm bij

1.125 mm bedragen. De maximale werkstukmassa bedraagt 2.500 kg. Standaard wordt het

bewerkingscentrum met een dubbele palletwisselaar gebouwd. De A-as (in de

draaizwenktafel) heeft een bereik van +26 tot -115 graden. Ook deze machine is gebouwd

volgens het ‘Thermo Friendly’-concept van de machinebouwer, dat enerzijds vanuit

designoogpunt de thermische beïnvloeding minimaliseert, anderzijds in de besturing de

minimale groei van de machine die er nog is, nauwkeurig compenseert

Groot verspanenOok DMG / Mori Seiki liet zien wat groot verspanen is. Het onderdeel op de foto komt uit

een pers van Novatek. Het basisframe is een smeedstuk van een speciale, door Novatek

zelf ontwikkelde legering. Het uitgangsmateriaal weegt 11 ton, na de bewerking op

DMU 210 FD blijft hier 7,25 ton van over

Samsung draaibankenIn Europa is Samsung vooral bekend vanwege de mobiele telefoons, de tv’s en

huishoudelektronica maar het Koreaanse concern heeft ook een machinebouwtak die

zich presenteert onder de naam SMEC. In Amerika is het merk heel actief. Eind vorige

eeuw is deze activiteit verzelfstandigd. Voor de Europese markt is er een eigen vestiging

in Italië. In Chicago toonden de Koreanen onder andere deze multi tasking draaibank iMT

420 ST. Het gaat om een negenassige machine, met een maximale draaidiameter van 670

mm. SMEC werkt onder andere samen met concerns als Mori Seiki, Toshiba en OKK

IMTS 2012 in beeld

22-23-24-IMTS 01-10-12 11:00 Pagina 22


LaserslijpenEen Duitse machine die dit jaar alleen op de IMTS is getoond, de Wendt Spectra 840. Wendt heeft samen met

Laserpuls een machine ontwikkeld om PCD-gecoate gereedschappen in plaats van te slijpen met de laser in 3D

te bewerken. Het laserbewerken duurt weliswaar langer dan slijpen, maar doordat er geen materiaal aan de

snijkanten kan uitbreken, neemt de standtijd van het lasergeslepen gereedschap sterk toe. Daarnaast kun je nu

spaanbrekers in het gereedschap aanbrengen. Wendt was niet de enige die deze nieuwe technologie toonde.

Ook het Amerikaanse LMT (Laser Machining Technologies) toonde voor de eerste keer de Diamond, een

machine waarmee je lastig te slijpen materialen zoals PKD-snijplaatjes kunt bewerken

Mitsui Seiki wil meer in Europa Niet alleen Okuma liet op de IMTS zien dat je grote stukken vijfassig

kunt bewerken, ook Mitsui Seiki illustreert dat met deze HU 100-5X,

een horizontaal bewerkingscentrum voor componenten tot maximaal

2.800 kg (2.000 mm rond en 1.400 mm hoog). De Japanse specialist in

vijfassige machines wil de komende tijd actiever de Europese markt

gaan bewerken, onder andere met deze gigamachine die met spindels

tot 25.000 toeren en 2.700 Nm koppel geleverd kan worden

Instapper AgieCharmillesSommigen zullen het jammer vinden, maar je kunt

het ook als een compliment voor de Europese

verspaner beschouwen: AgieCharmilles lanceert de

nieuwe Mikron instaplijn HEM-machines eerst op de

Aziatische en Noord-Amerikaanse markt, omdat de

eisen aan bewerkingscentra daar lager liggen dan in

Europa. Op de EMO 2013 in Hannover zal de lijn ook

voor de Europese markt beschikbaar komen. Door

een aantal zaken te standaardiseren en de machine

in de AgieCharmilles fabriek in China te bouwen,

kunnen de Zwitsers de prijs aanzienlijk lager houden

dan voor de HSM- en HPM-machines

Op zijn AmerikaansAmerikaanser kan haast niet: een Ford F350 pick-up

truck omgebouwd tot rijdende demonstratiewagen

voor de zaagbladenfabrikant Lenox

Mini FoxtronWie zich wel eens afvraagt hoe de fabriek van

Foxtron in China, waar de Apple-producten worden

gemaakt, eruit ziet, kreeg van Fanuc een

voorproefje. Op de IMTS had het Japanse concern

liefst tien Robodrills naast elkaar geplaatst. En dat is

al een indrukwekkend beeld, laat staan de

honderden in de fabriek van Foxtron. Elders op de

stand toonde Fanuc vier Robodrills die beladen

worden door twee robots die over een

bovenliggende track bewegen

Eindelijk robots Ook de Amerikanen ontkomen niet aan robotisering,

hoewel ze daarmee ver achterlopen op de

Europeanen. Volgens sommige exposanten heeft dat

alles te maken met het feit dat jarenlang goedkope

Mexicaanse arbeidskrachten beschikbaar zijn

geweest. Dit jaar had de Deutsche Messe het thema

automatisering geïntegreerd in de grote

Amerikaanse machinebeurs. Veel robots dus op de

stands. Makino liet onder andere deze

bewerkingscel zien, bestaande uit een Fanuc robot

en twee machines: de PS 65 en a51nx

B E U R S

>>>

22-23-24-IMTS 01-10-12 11:01 Pagina 23


V8 motor in je handpalmGary Conley, de bedenker en maker van de kleinste V8

motoren ter wereld, was op de stand van Sunnen aanwe-

zig om zijn bijzondere creaties te tonen. De Amerikaan

bouwt gemiddeld zo’n honderd van deze V8 motoren

met een inhoud van 609 kubieke inch (ongeveer 100 cc,

5,5 pk). Eventueel kun je een supercharged-versie krijgen,

dus met mechani-

sche compressor

voor meer vermo-

gen: 9 pk. De pro-

ductie van deze

Stinger 609 is

voor het komend

jaar al helemaal

volgeboekt. Af-

hankelijk van de

uitvoering gaan

ze vanaf 5.700 US-

dollar van de

hand als je ze

rechtstreeks bij

Gary koopt.

Europese machinebouwersPama was een van de weinige Italiaanse

machinebouwers op de IMTS, naast onder andere

Fidia en FTP en een enkele Spaanse

machinefabrikant. Opvallend was de aanwezigheid

van de Duitse concurrentie. Niet alleen stonden alle

grote Duitse machinebouwers in Chicago, maar was

er ook een Duitsland-paviljoen met een aantal

kleinere spelers. De Duitse machinebouw verwacht

een graantje mee te pikken van de verwachte groei

van de Amerikaanse machinemarkt. Er wordt

rekening gehouden met 8 procent meer orders in

2013

Conventioneel precisiedraaienDe Amerikaanse fabrikant van conventionele precisiedraaibanken South Bend toonde deze volledig

gerestaureerde draaibank (foto boven). Pal daarachter stonden de huidige modellen, gebaseerd op de vroegere

lijn. Blijkbaar is daar in de VS nog altijd een markt voor

Icon TripodDe Zwitserse machinebouwer Icon gelooft nog steeds in parallelle kinematica. Op de IMTS toonde de fabrikant

de Icon Tripod 700S Powerflex, een zesassig bewerkingscentrum. De Zwitsers bouwen van het model ook nog

een grotere en kleinere uitvoeringen

22-23-24-IMTS 01-10-12 11:01 Pagina 24

Dit verandert alles...

Door de jaren heen hebben fabrikanten er altijd naar gestreefd hun afkantpersen te optimaliseren: meer fl exibele en snellere hydraulische of elektrische aandrijvingen,snellere achteraanslagen, gebruiksvriendelijkere en krachtigere CNC-sturingen, offl ine programmering, robotisering en de lijst gaat verder.

OF INNOVATIONAND SOLUTIONS

Toch worden de productiviteit en de capaciteit van een afkantpers nog altijd beïnvloed door de gereedschapsinstellingen die nodig zijn tijdens het plooiproces.

Onze oplossing? Ontdek het op EuroBlech, 23-27 oktober 2012 – Hal 12, Stand F50.

Bezoek www.lvdgroup.com, stuur een e-mail naar [email protected] of bel ons op +32 56 430 850.


Als u de vraag of u serieus bezig bent met plaatwerk

met een volmondig ‘ja’ beantwoordt, dan kan het

niet anders of ergens tussen dinsdag 23 oktober en

zaterdag 27 oktober heeft u minimaal twee dagen in

uw agenda geblokkeerd voor een bezoek aan de

EuroBlech 2012.


We prijzen de EuroBlech niet aan omdat we

aandelen hebben in de beursorganisatie, maar

omdat de gehele plaatwereld dit najaar afreist

naar Hannover (D). Dus een Nederlandse plaat-

werker op een paar uurtjes PKW-rijden van de

plaatbeurs moet zeker verschijnen op het ‘Mes-

segelände’. Even wat cijfers om ons gelijk te on-

derstrepen: de vorige EuroBlech in 2010 telde

1.455 exposanten uit 43 landen. Het merendeel

van de exposanten, 64 procent van de deelne-

mende bedrijven, kwam van ‘outside Germany’ zoals de beursorganisatie Mack Brook Exhibiti-

ons vol trots laat weten. Dit hoge percentage

onderstreept het internationale karakter van de

EuroBlech. In 2010 bezochten 61.500 bezoekers

uit 98 landen de EuroBlech. Het percentage in-

ternationale bezoekers, dus niet uit Duitsland,

bedraagt 38 procent. Kortom: de Blech is een

échte internationale beurs op een steenworp

afstand van de Nederlandse grens. Goed voor

onze plaatwerkbranche dat we al dit moois

onder handbereik hebben, andere bezoekers

moeten er een half etmaal intercontinentaal

voor vliegen.

FiberlaserDe editie in 2010 van de EuroBlech zou je kun-

nen karakteriseren als dé grote doorbraak van

de fiberlaser. Firma’s als Adige, Adira, Amada,

Bystronic, Ermak, Hypertherm, Prima Power, Sal-

vagnini en Trumpf bieden nu deze vernieu-

wende vastestoflasers aan. ‘Vaste stof’ wil zeg-

gen dat het actieve medium waarin door ener-

gietoevoer het laserlicht ontstaat een vaste stof

is. De meest gebruikte laser in de plaatbewer-

king is overigens de CO2-laser, het actieve me-

dium hier is koolzuurgas. Na de doorbraak van

de fiberlaser zie je nu een verdere ontwikkeling.

Zeker de moeite waard om aandacht aan te be-

steden tijdens de komende beurs.

Om met de laatstgenoemde leverancier te be-

ginnen: na de vorige EuroBlech is de Trudisk

5001 schijflaser geïntroduceerd, een vastestofla-

ser met een vermogen van 5 kW. Deze vastesto-

flaser is een diodegepompte laser. De laserbron

De plaatscheidingstechniek snijden krijgt altijd veel aandacht tijdens een EuroBlech. Bezoekers kunnen kiezen

uit autogeen-, plasma- (foto), laserstraal- en waterstraalsnijden (foto’s: Mack Brooks Exhibitions)

Échte internationale beurs

EuroBlech 2012:Plaatwerkfeest in Hannover

26-27-opening Blech.e$S 01-10-12 11:40 Pagina 26


is een dun, goed gekoeld kristalplaatje. Voor

het plaatsnijden zagen we tijdens de EuroBlech

2010 voor de schijflaser een maximale waarde

van 3 kW, nu dus een vermogen van 5 kW. Het

hart van de schijflaser van Trumpf is een YB:YAG

kristalplaatje. In de yttrium-aluminium-granaat-

structuur zijn yberium-ionen ingebed. Kenmer-

kend is de golflengte 1,03 micrometer. Het kris-

tal van een disklaser is een plaatje van pakweg

15 mm en een dikte van 200 micrometer. De 5

kW schijflaser werkt met twee resonatoren met

elk een dergelijk schijfje. De 5 kW van deze laser

wordt ingekoppeld in een flexibele glasvezel

met minimaal een diameter van 100 microme-

ter. De mogelijkheid om in te koppelen in een

flexibele lichtgeleider maakt alle vastestoflasers

erg gebruikersvriendelijk.

Een vergelijkbare snijlaser voor dunne plaat is

de FOL-3015 AJ van Amada die ook al getoond

is tijdens de beurseditie in 2010. Deze heeft een

laserbron die bestaat uit een lange dunne fiber

(vezel). In deze fiber wordt de laserstraal ook

opgewekt door het pompen met diodelasers. Bij

de 4 kW fiberlaser van Amada zien we zeven

modules die de benodigde 4 kW opwekken.

Elke module is opgebouwd uit 90 dioden met

een vermogen van 10 W. Opvallend bij de 4 kW

fiberlaser van Amada is de golflengte van 976

nanometer (0,976 micrometer). Dit is ongeveer

een factor tien lager dan de golflengte van

10,64 micrometer van de CO2-lasers. Een zo laag

mogelijke golflengte is gunstig, omdat bij het

snijden van metalen de absorptiecoëfficiënt af-

neemt bij een toenemende golflengte van het

laserlicht. Dit is ook de verklaring waarom vas-

testoflasers zo goed inkoppelen op reflecte-

rende materialen als koper of messing. Sinds en-

kele jaren werkt Amada samen met de Ameri-

kaanse onderneming JDSU bij de ontwikkeling

van lasers. Eind maart vorig jaar heeft JDSU

laten weten dat nu samen met Amada gewerkt

wordt aan de ontwikkeling van de ‘second ge-

neration kilowatt fiber lasers’. Als vermogen

wordt genoemd ‘up to 4 kW’.

SamenwerkingNu is innoveren in techniek alleen niet genoeg

om als plaatwerker te overleven. Elders in dit

nummer vertelt directeur Foppe Atema van toe-

leverancier Goma in een interview dat hij ver-

wacht dat een toenemend aantal eindprodu-

centen en system suppliers de komende jaren

hun plaatwerkafdelingen zal afstoten. Het ver-

dwijnen van plaatwerk en (een deel van) de bij-

behorende kennis bij eindproducenten en sys-

tem suppliers biedt ruimte aan toeleveranciers.

Mits ze in staat zijn dit gat op te vullen. Atema

signaleert dan ook een ‘beweging naar mee-

denken’. Dat betekent niet alleen maar denken

in kostprijzen, maar meer vanuit het perspectief

van engineering. Maar dat moet je als jobber

wél kunnen.

Ook de Federatie Metaalplaat (FDP) is van me-

ning dat bedrijven om de concurrentiekracht te

verbeteren en te behouden moeten blijven in-

noveren. Aanschaffen dus die fiberlasers en al

die andere fraaie noviteiten die we gaan zien in

Hannover. Maar bedenk wel: de maakindustrie

is georganiseerd in ketens en netwerken. Hoog-

ste tijd aldus de FDP om samen te innoveren.

Een voorbeeld van een dergelijke samenwer-

king is de ontwikkeling van een gezamenlijke

standaard voor de gegevensoverdracht tussen

uitbesteders -naar verwachting zal dit aantal

dalen in de toekomst- en de toeleveranciers. Het

grote voordeel van een standaard is vanzelf-

sprekend dat de werkvoorbereiding veel sneller

kan verlopen. Op zich al belangrijk, maar in de

nabije toekomst wint dit aan belang omdat de

marktdruk van kleinere series, kortere levertij-

den, lagere prijzen en meer flexibiliteit zal toe-

nemen. <<<

Gewalst staal op coils is een belangrijk halffabrikaat voor de plaatwerkbranche. Staalplaatleveranciers zijn dan

ook goed vertegenwoordigd op de EuroBlech. Op de foto coils in een magazijn bij Tata

B E U R S

Wie, wat en waar EuroBlech Beursdatum: 23 - 27 oktober 2012

Openingstijden: 09.00 – 18.00 (za 27/10

tot 15.00)

Locatie: Messegelände in

Hannover (D)

Toegangsprijs: 26 euro via voorver-

koop

Meer informatie: www.euroblech.com

De EuroBlech heeft altijd veel internationale

bezoekers

26-27-opening Blech.e$S 01-10-12 11:40 Pagina 27


Over twee weken, op dinsdag 23 oktober, opent de 22ste EuroBlech de poorten. Een bezoek aan

dit plaatmekka is zeer zeker de moeite waard. In bijgaand artikel 23 technische trends die

momenteel spelen in de plaatwereld. Ga ze zien op het Messegelände in Hannover (D).


23 redenen voor22ste EuroBlech

CombimachinesCombimachines rukken op: de combinatie van ponsnibbelen en lasersnijden is intussen ingeburgerd,

draadvonken samen met waterstraalsnijden lijkt niet door te breken en een portaal met autogeen- en

plasmabranders op één machine is bijna vanzelfsprekend logisch. Op de foto een machine van Zinser,

gedemonstreerd op de Blechexpo 2011, met op de brug een plasma- én een lasersnijkop. De laserbron is een

fiberlaser (foto: Reinold Tomberg)

Zwaar buigenHet is niet allemaal dunne plaat op de EuroBlech.

Tijdens de vorige editie van de beurs in 2010 liet EHT

zien hoe een PowerPress met een sluitkracht van

10.000 kN (1.000 ton of 10 MN) ingezet werd voor

het buigen van 20 mm dik plaatmateriaal (foto).

Maximale dikte die deze pers aankan, is 100 mm dik

plaatmateriaal. In ons land heeft Kersten Europe

recentelijk een 2.400 tons hydraulische afkantpers in

gebruik genomen waarmee plaatstaal met een

lengte tot 3,3 m en een dikte tot 150 mm is te buigen

(foto: Reinold Tomberg)

1

2

28-29-30-31-32_Blechredenen 01-10-12 14:02 Pagina 28


B E U R S

>>>

Vrije vormenEr is een toenemende vraag naar plaatwerk met meer vrije en ronde vormen. Op de foto een fraai staaltje

buigwerk dat toeleverancier Goma realiseert met de nieuwe Codatto paneelbuigmachine. Deze machine werkt

zonder speciaalgereedschappen. De te buigen plaat ligt vlak op het bed van de machine. Door steeds de plaat

in stapjes aan te voeren en vervolgens te buigen ontstaat een radius (foto: Goma)

Filigraan snijwerkHet is mogelijk om plaatwerk

steeds fijner te snijden. Bij

dikkere plaat zien we

momenteel een snijprocedé

met waterkoeling. Op de

foto’s voorbeelden van de

fijnheid van lasersnijwerk.

Boven een product dat

Salvagnini vorig jaar toonde

tijdens de BlechExpo in

Stuttgart (D). Onder een

gesneden deel

gefotografeerd bij Amada in

Haan. Bij beide delen is het

snijwerk uitgevoerd met een

fiberlaser (foto’s: Reinold

Tomberg)

Incrementeel omvormenDieptrekken van metaalplaat zonder een massief boven- en

ondergereedschap is mogelijk. De universiteit van Bochum zet

hiervoor twee robots in die met behulp van kogelvormige stiften een

plaat stapje voor stapje omvormen. Een stift voert het omvormen uit,

de andere stift functioneert als een tegenhouder. Op de EuroBlech

2008 is dit ‘Roboforming’ voor het eerst gepresenteerd op de stand

van Dieffenbacher (foto: Ruhr Universität Bochum)

Online plaatwerkEen aantal plaatwerkbedrijven als Heurkens & Van

Veluw, De Cromvoirtse, 247 Tailor Steel en Bepro

biedt momenteel online-offerteprocedures aan om

in het voortraject van een order voor plaatwerk tijd

en mankracht te besparen. Dit zien we op dit

ogenblik voor 2D- en 3D-lasersnijden en voor

afkanten. Online zal zeker een hoge vlucht nemen in

de plaatwereld (foto: Bepro)

3

6

4

5



Augmented reality Een mooi voorbeeld van augmented reality (toegevoegde realiteit) in de

plaatwereld is de Safan Eye voor afkanten. Door middel van een bril die de

operator draagt, wordt aanvullende informatie weergegeven die alleen de

operator kan waarnemen, bijvoorbeeld de positie van een achteraanslag. Ook

kunnen andere relevante data worden geprojecteerd en virtuele

bedieningsknoppen geactiveerd worden. Deze operatorhulp van Safan is dit

voorjaar tijdens de Techni-Show onderscheiden met de ‘Made in Holland Award

2012’ (foto: Paul Quaedvlieg)

Hot formingWarmomvormen (‘press hardening’ oftewel ‘hot forming’) is een nieuw

omvormprocedé dat het mogelijk maakt een lage werkstukmassa te combineren met

een hoge sterkte en een hoge stijfheid. Voor het omvormen wordt het plaatdeel in

een oven verhit. In de omvormpers krijgt het plaatdeel de gewenste vorm terwijl de

afkoeling plaatsvindt met een hoge afkoelsnelheid. Met ‘tailored blanks’ of met

‘tailored tempering’ lukt het zelfs om op verschillende locaties van een

omvormwerkstuk verschillende waarden voor rek en sterkte in te stellen (foto:

ThyssenKrupp)

Variabele doorsnedeGelet op markttrends als afnemende seriegroottes

en een grote productvariëteit ontkomt ook een

techniek als het rolvormen niet aan flexibilisering.

Bijvoorbeeld startstopsystemen die het mogelijk

maken om meteen tijdens het omvormen

laswerkzaamheden uit te voeren. Op de foto een

systeem voor rolvormen met een variabele

doorsnede dat Gasparini tijdens de vorige Blech in

‘10 presenteerde (foto: Reinold Tomberg)

Organisch plaatmateriaalPlaatmateriaal hoeft natuurlijk niet altijd staalplaat

te zijn. Of metaalplaat. Op de kunststofbeurs K 2010

in Düsseldorf (D) werden door machineleverancier

Engel onder de benaming ‘Organoblech’

gespuitgiete, vezelversterkte kunststofproducten

getoond die een alternatief zijn voor geperste of

hogedruk gegoten metalen delen. Het

matrixmateriaal van deze composiet is polyamide

(foto: Paul Quaedvlieg)

Integratie in ketenBij de investeringen in metaalbewerkingsmachines is

meer integrale aandacht nodig voor het eigenlijke

bewerkingproces. Hoffmann bijvoorbeeld werkt

samen met de Italiaanse bedrijven Asservimenti, OTI,

D-Effe en Digiemme (respectievelijk een

persautomatiseerder, een machinebouwer en een

gereedschapmaker) bij het procesmatig ontwikkelen

van plaatproductieprocessen op perslijnen. Op de

foto een perslijn in actie bij D-Effe in Brianza in Italië


7 8

910

11



Nauwkeurig buigen Eisen aan de nauwkeurigheid bij plaatbuigen stijgen

voortdurend. Van Zanten Staalservice buigt

bijvoorbeeld op een LVD kantbank 15 mm plaat voor

compressorbehuizing op ± 0,1 graad. Op de foto een

mooi staaltje buigwerk in dik plaatmateriaal

gefotografeerd bij Trumpf in Ditzingen (D).

Nauwkeurig buigen is ook een manier voor het

elimineren van laswerk (foto: Reinold Tomberg)

B E U R S

Nieuwe materialen Staal krijgt als materiaal voor plaat concurrentie van

nieuwe materialen als magnesium, zirkoon en

composietmaterialen. Op de foto een coil met

magnesiumplaat die tijdens de EuroBlech 2010

geëxposeerd is. Lichtgewicht is een argument voor

de toepassing (foto: Reinold Tomberg)

Compleetbewerken Ook bij plaatbewerken is het compleetbewerken een

trend. Dus zoveel mogelijk bewerkingen op één

machine uitvoeren. Is misschien niet optimaal voor

de cyclustijd, maar dat verdient zich terug door

minder open omspanningen. Op de foto

gereedschap van LVD voor Pullmax ponsmachines.

Hiermee kan op een ponsmachine gebogen worden

tot een hoogte van 75 mm met een buiglengte van

90 mm (foto: Reinold Tomberg)

Elektrisch aandrijvenDe (servo)-elektrische aandrijving wint ook bij het plaatbewerken aan populariteit. Inmiddels zijn afkantpersen

en ponsnibbelmachines met deze eigentijdse aandrijving ingeburgerd. De foto toont een gecombineerde

kantbankrolbuiger voor de productie van rolluikkasten van Wemo. Opvallend is de toepassing van servo-

elektrische aandrijvingen in plaats van een conventionele hydraulische oplossing (foto: Wemo)

Onbemand werkenKenmerkend voor het plaatbewerken is een goede

procesbeheersing en een hoge

automatiseringsgraad. Volgende stappen richting

100% procesbeheersing worden nu gezet. Bystronic

bijvoorbeeld heeft voor het manarm lasersnijden van

vlakke plaat de geautomatiseerde nozzle-centrering

gepresenteerd. Met behulp van een ijkblok wordt de

laserstraal precies uitgelijnd in het midden van de

nozzle. Op de foto de unit tijdens de Blechexpo


Fijnsnijden metwater Bij waterstraalsnijden zie je

een aantal ontwikkelingen:

hogere drukken richting

10.000 bar, voor fijnsnijden

zie je steeds kleinere nozzle-

diameters en

waterstraalsnijden kan de

concurrentie aan met

draadvonken. Op de foto

een waterstraalsnijmachine

voor micromachining van

Daetwyler in actie tijdens de

EuroMold 2011 in Frankfurt

(D). Deze kan snijden met

een nozzle-diameter van

maar 0,2 mm (foto: Reinold

Tomberg)

12 13

15 14

16

17



Warm- of koudbandDe diktegrens tussen warmband en koudband is aan het verschuiven.

ThyssenKrupp biedt nu het nieuwe TPN-staal als warmband aan in het

diktebereik van 1,6 mm tot 4 mm. Deze stalen zijn beschikbaar in het

treksterktebereik van 780 MPa tot 900 MPa met een minimale breukrek van 14%

tot 15%. TPN-staal heeft een bainietferriet-structuur waarin restausteniet is

opgenomen (foto). De derde fase zijn uitscheidingen op nanoschaal (foto:

ThyssenKrupp)

Vijfassig bewerkenBij verspanende machines is vijfassig bewerken intussen een ingeburgerd begrip. Ook

zie je dat plaatbewerkingsmachines meerassig worden. Op de foto een staaltje mooie

machinebouw van Flow vorig jaar gefotografeerd tijdens de Blechexpo: een vijfassige

kop voor waterstraalsnijden (foto: Reinold Tomberg)

Tenslotte: bent u er over tweejaar nog?Hamvraag is natuurlijk of we over twee jaar

nog de EuroBlech 2014 kunnen bezoeken. Er

moet een antwoord komen op confronterende

uitdagingen als kleine series, kortere

levertijden en lagere prijzen. Op de EuroBlech

zijn technieken te vinden die helpen bij het

zoeken naar oplossingen.

LichtgewichtDe massa van plaatconstructies moet omlaag. In Duisburg (D) is al enkele

jaren een proefpers voor de T3-technologie voor ‘Tailored Tubes’

operationeel (foto). Met deze technologie is het mogelijk om holle,

stalen profielen te vervaardigen waarvan de dwarsdoorsnede over de

lengterichting van het profiel behoorlijk kan variëren met een variabele

kromming. Intussen is het ook mogelijk om op klassieke dieptrekpersen

‘Tailored Tubes’ te vormen waarvan de dwarsdoorsnede over de

lengterichting van het profiel kan variëren (foto: ThyssenKrupp)

Kanten of lassenOp stands van machineleveranciers als Amada en Trumpf wordt tijdens de EuroBlechs altijd

benadrukt dat constructeurs veel meer moeten denken in plaat en plaatconstructies.

Afkanten in plaats van lassen. Op de foto een voorbeeld gezien bij Trumpf: met een

uitgekiende uitslag kan het plaatstalen product (boven) grotendeels door afkanten

gemaakt worden (foto: Reinold Tomberg)

Vastestof- of CO2-laserEen in het oog springende trend

van de EuroBlech 2010 was de

introductie van de fiberlaser. Veel

machinebouwers bieden de

eigentijdse vastestoflasers nu aan

als een vervolmaking van of een

alternatief voor de ingeburgerde

CO2-snijlaser. De verwachting is dat

de komende jaren de vermogens

van de fiberlasers langzaam maar

zeker zullen stijgen. Op de foto een

schijflaser (foto: Trumpf)

Meer info over EuroBlech 2012 op www.euroblech.com

Noot:

(foto achtergrond: ThyssenKrupp)

18 19

20 21

22

23


Sterk, nauwkeurig, innovatief en bewezen betrouwbaar

Bedfreesmachines

Blokbedfreesmachines

Freesmachines met traverserende kolom

Portaal freesmachines

Gantry type freesmachines

Grote variatie in automatische freeskoppen en toebehoren

››››››

Bendertechniek b.v.

Plesmanstraat 32

NL 3905 KZ Veenendaal

Topfabrikant van grote CNC bestuurde freesbanken en bewerkingscentra.

T +31 (0)318 550 200

E [email protected]

I www.bendertechniek.nl

Meer weten?

Neem voor meer informatie over Zayer contact

met ons op. Wij zijn u graag van dienst!

Zayer

Sterk, nauwkeurig, innovatief en bewezen betrouwbaar

Bedfreesmachines

Blokbedfreesmachines

Freesmachines met traverserende kolom

Portaal freesmachines

Gantry type freesmachines

Grote variatie in automatische freeskoppen en toebehoren

››››››

Topfabrikant van grote CNC bestuurde freesbanken en bewerkingscentra.

Zayer

Zayer freesmachinesZAYER bouwt grote freesmachines met

verplaatsingen tot X 30.000 mm,

Y 5.500 mm, Z 6.000 mm, en

vermogens tot 60 kW.

D é n a t i o n a l e w e e k v o o r l a s s e n , l i j m e n e n s n i j d e n

Gorinchem 6, 7 en 8 november 2012

Ons evenement. UW MOMENT.

D é w e e k v o o r :

• nieuws op het gebied van verbindingstechnieken

• ontmoeting met vakgenoten

• uitwisseling van kennis

• contact tussen industrie en onderwijs

• contact met afnemers

• het NIL/BIL symposium

Openingstijden13.00 - 21.00 uur

Ons evenement. UW MOMENT.

• nieuws op het gebied van verbindingstechnieken

• ontmoeting met vakgenoten

• uitwisseling van kennis

• contact tussen industrie en onderwijs

• contact met afnemers

• het NIL/BIL symposium• het NIL/BIL symposium• het NIL/BIL symposium Bezoek ook METAVAK

welke gelijktijdig

met NIL Verbindingsweek

plaatsvindt

Evenementenhal GorinchemFranklinweg 2, 4207 HZ GorinchemT 0183 - 68 06 80F 0183 - 68 06 00I www.evenementenhal.nlE [email protected]


Op de komende EuroBlech in Hannover (D) zal het

nodige te zien zijn op het gebied van lichtbouw,

want de moderne auto moet op afslankcursus.

Automobielfabrikanten zoeken massaal de

samenwerking met universiteiten, kennisinstituten

en machineleveranciers. Met de alsmaar stijgende

brandstofprijzen, de steeds strenger wordende

milieuwetgeving en de opkomst van de elektrische

mobiliteit, wordt er meer aandacht gegeven aan het

gewicht van de auto zonder concessies te doen op

het gebied van veiligheid.

DOOR: PAUL QUAEDVLIEG

Tijdens een symposium afgelopen zomer van

ThyssenKrupp over elektrische mobiliteit ging

één van de presentaties over de InEco, een vier-

persoons elektrische auto die inclusief accu nog

geen 900 kg weegt (zie figuur 2). Deze ‘concept

car’ is vergelijkbaar met een nieuwe Audi A3

qua afmetingen, beschikt over een 60 kW elek-

tromotor en een accupakket waarmee een ac-

tieradius van 100 km wordt gehaald. Qua mate-

rialen is deze toekomstige auto het neusje van

de zalm: staal, koolstofvezel, vezelversterkte

kunststoffen, hybride materiaal bestaande uit

koolstofvezel met polyurethaanschuim, alumi-

nium en een combinatiemateriaal bestaande uit

staal met koolstofvezel. De projectpartners In-

stitut für Leichtbau und Kunststoftechnik (ILK)

van de Technische Universiteit Dresden, het

Leichtbau-Zentrum Sachsen en ThyssenKrupp

ontwikkelen samen nieuwe sterke structuuron-

derdelen, bijbehorende verbindingstechnolo-

gieën en economische productietechnieken.

Voor de automobielindustrie verwachten de

partners veel van de combinatie staal-koolstof-

vezel. Hierbij worden de voordelen van beide

materialen samengevoegd, zodat lichtbouw

ook economisch te verwezenlijken is. Bij een

botsing kan staal gecontroleerd vervormen en

niet meteen breken zoals koolstofvezel. Het-

zelfde geldt voor de drukbestendigheid. Ook is

staal eenvoudiger en met een dunnere laklaag

te voorzien dan koolstofvezel. Aan de andere

kant heeft koolstofvezel een betere vervor-

mingsweerstand en heeft natuurlijk een 80 pro-

cent mindere massa. In het InEco-project wor-

den beide materialen gecombineerd en dat bij

acceptabele productiekosten en energiever-

bruik.

StaalsandwichStaal en koolstofvezel zijn op verschillende ma-

nieren met elkaar te combineren. ThyssenKrupp

spreekt van onder meer een patchbouwwijze,

vlechten of wikkelen en een sandwichstructuur.

Door de verschillende combinaties is het hybride

materiaal op verschillende plaatsen te gebrui-

ken in een auto. Zo wordt in het InEco concept

de dorpel (zie figuur 3) gemaakt van dun plaats-

taal (0,7 mm) omvlochten met koolstofvezel (1,7

mm). Eerste testen wijzen uit dat deze dorpel

net zo sterk is als een dorpel van plaatstaal met

een dikte van 1,68 mm, maar met een gewicht

Figuur 1. Er worden veel verschillende materialen gebruikt in de carrosserie van een moderne auto (foto: Audi)

Obesitas-auto moet afslanken

34-35-36-37-38_Lichtgewicht 01-10-12 11:14 Pagina 34


van 5,2 kg ten opzichte van 8,0 kg.

Momenteel is ThyssenKrupp in de onderzoeks-

fase belandt van het materiaal InCarbon. Dit is

een sandwichstructuur bestaande uit twee

dunne staalplaten met een kern van koolstofve-

zel. Dit materiaal is stevig en stijf, maar heeft

het staaltypisch buiggedrag. Het is zo’n 35 pro-

cent lichter ten opzichte van een vergelijkbare

staalplaat. Belangrijk is dat alle staalgebaseerde

carrosserieconcepten behouden blijven en dat

de conventionele perslijnen ook gebruikt kun-

nen worden. Het materiaal zou een alternatief

kunnen zijn voor bepaalde aluminiumonderde-

len.

WarmomvormenStaal is nog altijd één van de belangrijkste ge-

bruikte materialen bij het bouwen van auto’s.

Maar het soort staal en de dikte hiervan is wel

even anders dan twintig jaar geleden. Boven-

dien staan de ontwikkelingen niet stil en wor-

den er vaker combinaties met andere materia-

len gebruikt. Staalplaat wordt gebruikt omdat

het stevig is en naar verhouding eenvoudig in

een vorm te persen is. Een relatief nieuw en

veelbelovend omvormproces in de strijd tegen

de zwaargewicht-auto is het warmomvormen

van staalplaat. Dit proces, ook wel ‘press harde-

ning’of ‘hot forming’ genoemd, is een omvorm-

procedé van staalplaat dat voor autobouwers

zeer interessant is. Hierbij is het mogelijk een

lage massa te combineren met een hoge sterkte

en een hoge stijfheid, zonder exotische (en dus

dure) materialen te gebruiken. Bij het warmom-

vormen worden de toegepaste plaathalffabri-

katen vooraf, voor het omvormen, in een oven

verhit tot rond de 900°C. De tijd in de oven

Figuur 2. InEco is een concept van een lichtgewicht vierpersoons elektrische auto met een massa van slechts 900

kg inclusief accu’s (foto: Paul Quaedvlieg)

M A T E R I A L E N

Uitstoot ‘rules’Automobielfabrikanten worden door de wetgeving ver-

plicht om in 2015 een gemiddelde uitstoot per automerk

te hebben van maximaal 120 gr CO2 per kilometer. In

2030 moet dat zelfs 95 gr CO2/km zijn. Hoe lichter de

auto, des te minder CO2-uitstoot. Zo’n 100 kg minder ge-

wicht betekent al gauw een afname van tussen de 8,8 en

12,5 gr CO2/km. Bij elektrische auto’s, die zogenaamd

geen CO2-uitstoot hebben (discutabel als de stroom niet

groen is), is er een andere reden om lichter te bouwen.

Een moderne lithium-ion accu voor een autoaandrijving

weegt nog altijd een paar honderd kilo. Dus moet een

lichtere auto dat gewicht compenseren.

Volgens een studie van McKinsey zorgt de CO2-wetgeving

voor een flinke groei op het gebied van lichtbouwcon-

structies. De markt groeit van 70 miljard euro naar zo’n

300 miljard euro in 2030. Dus worden materialen zoals

hogesterktestaal, aluminium, magnesium en composie-

tenmaterialen steeds vaker door automobielfabrikanten

gebruikt.

>>>

Figuur 3. Een dorpel gemaakt van dun plaatstaal (0,7 mm) omvlochten met koolstofvezel (1,7 mm), maar net zo

sterk als staal met een dikte van 1,68 mm (foto: Paul Quaedvlieg)



wordt gebruikt om de juiste austenitische struc-

tuur te verkrijgen. De verwarmde plaatdelen

moeten daarna zo snel mogelijk naar de pers

om afkoeling te voorkomen. De pers sluit,

vormt het plaatdeel en blijft enkele seconden

gesloten. Gedurende deze tijd wordt het plaat-

deel afgekoeld. De hoge afkoelsnelheid in com-

binatie met de legeringselementen zorgt voor

een harde kristalstructuur. Na het harden wor-

den de plaatdelen (nog altijd zo’n 200°C) uit de

pers gehaald en verder getransporteerd.

Als voorbeeld nemen we de nieuwe Audi A3 die

onlangs op de markt kwam. Hierbij worden

warmomgevormde carrosseriedelen gebruikt

met een dikte van tussen de 0,95 mm en 2,0

mm. Bij deze delen spreken de Duitsers zelfs van

‘ultrahochfeste Stähle’. Deze plaat- en struc-

tuurdelen worden vooral gebruikt in de carros-

serie om maximale sterkte te geven zoals bij-

voorbeeld de dragers in de bodem, veiligheids-

balken in de deur et cetera. Naast de warmom-

gevormde carrosseriedelen wordt er in de Audi

A3 ook ‘zeer hogesterktestaal’ gebruikt, ‘nor-

maal hogesterktestaal’, ‘zacht staal’ en alumi-

nium, waarbij het juiste materiaal op de juiste

plek ingezet wordt (zie figuur 1 en kader

rechts). Hierdoor wordt er alleen al aan de

frame van de auto 25 kg bespaard ten opzichte

van de vorige versie van de Audi A3.

Aangepaste persenPersenbouwer Schuler speelt in op de stijgende

vraag naar warmomgevormde plaatdelen met

een drietal verschillende productielijnen uit de

Hardline-serie, bestaande uit een oven, een pers

en bijbehorende automatisering (robots). De

Hardline PCH twin is hiervan de nieuwste ont-

wikkeling. Deze bestaat uit een 1.200 tons persBescherming van accu’sTegenwoordig zijn er diverse horrorverhalen over elektri-

sche auto’s die na een botsing in brand vliegen, doordat

de accu is beschadigd. Fabrikanten die elektrische auto’s

ontwikkelen doen er dan ook van alles aan om die accu’s

zo goed mogelijk te beschermen. De Streetscooter, een

kleine elektrische auto, mede ontwikkeld door de RWTH

in Aken (D), moet vooral veilig en betaalbaar zijn. De

bodem van de auto, waar zich ook de accu’s bevinden, is

opgebouwd uit verschillende soorten staalplaat. De dor-

pels absorberen de bots-energie, de langsliggers hebben

een maximale sterkte ter bescherming van de accu’s (foto:

ThyssenKrupp).

Min 80 kg Audi presenteerde onlangs de nieuwste generatie compacte middenklasser A3. De Duitsers,

toch al bekend van het veelvuldig gebruik van lichtgewicht materialen zoals aluminium en

magnesium, zeggen vol trots dat de nieuwe A3 tot 80 kg lichter is dan zijn voorganger. Het is

duidelijk dat met de nieuwste materialen en productietechnieken winst te halen valt. In veel

gevallen vooral kilo’s en CO2-winst (foto: Audi AG).

Figuur 4. Schuler heeft voor het warmomvormen een proces ontwikkeld, waardoor de onderdelen sneller

afkoelen, het Pressure Controlled Hardening (foto: Schuler)



met twee stoters (rammen) die elk 600 ton pers-

kracht hebben. Elke tafel is van het PCH type

(Pressure Controlled Hardening) waarin 23 hy-

draulische cilinders zijn geplaatst. Voordelen

zijn het gecontroleerde afkoelen, de optimale

krachtverdeling op alle componenten, er kun-

nen verschillende delen in één slag gemaakt

worden, de matrijshoogtes kunnen verschillen

en er kan eventueel ook met maar één matrijs

gewerkt worden (zie figuur 4).

Bij de Hardline PCH twin wordt een oven gele-

verd met een lengte van 60 m. De cyclustijden

liggen hier tussen de 8 s en 15 s per onderdeel.

Overigens is Schuler ook met andere ovencon-

cepten bezig. Het nadeel van de huidige ovens

met rollenbanen is de lengte en dus de vier-

kante meters gebruikte vloeroppervlakte. Als

concept toonde Schuler op haar huisshow in

juni ovens die de hoogte ingaan en waarbij zo’n

25 procent minder vloeroppervlak nodig is.

AluminiumHet lichtgewicht materiaal aluminium is popu-

lair in de automobielindustrie. Vooral Audi was

in het verleden één van de aanjagers van het

gebruik van dit materiaal. Inmiddels wordt het

door meerdere merken gebruikt om vooral de

zwaardere luxe auto’s minder massa mee te

geven. Onlangs werd bijvoorbeeld de nieuwste

generatie Range Rover geïntroduceerd. De

nieuwe Range Rover is de eerste SUV ter wereld

met een geheel aluminium, zelfdragende car-

rosserieconstructie. Een constructie die 39 pro-

cent lichter is dan de stalen carrosserie van zijn

voorganger, waardoor een totale gewichtsbe-

sparing mogelijk is geworden die, afhankelijk

van de uitvoering, kan oplopen tot 420 kg. Kijk,

dat zijn kilo’s die tellen. Deze vermindering van

gewicht zorgt voor lagere verbruiks- en emissie-

waarden, van steeds groter belang voor de SUV-

markt. Hierdoor krijgt de nieuwe Range Rover

met TDV6-motor in Nederland zelfs een C-label

(voorheen een E-label). En dat is weer gunstig

voor de BPM.

Het aandeel aluminium valt eigenlijk wat tegen

bij de nieuwe A3, hetgeen waarschijnlijk met de

kostprijs te maken heeft, maar ook door het ho-

gere aandeel aan warmomgevormde stalen car-

rosseriedelen. Bovendien zit op compacte auto’s

nu eenmaal een kleinere verdienmarge dan op

de luxe topklasse. Waar luxe auto’s als een Audi

A8 en een R8 een spaceframe én diverse carros-

serieplaatdelen hebben van aluminium, wordt

dit materiaal bij de A3 alleen gebruikt bij de

motorkap, beide voorspatborden, het hulp-

frame van de voorwielophanging, de fusees van

de voorwielen (zie figuur 5), een gegoten alu-

minium motorblok, een cilinderkop met geïnte-

greerd uitlaatspruitstuk (zie figuur 6) en nog di-

verse onderdelen.

KoolstofvezelHet hightech materiaal koolstofvezel (ook vaak

carbonfiber genoemd) is vooral bekend uit de

racerij. Vooral als we een Formule 1 auto zien

crashen, spatten de koolstofvezelstukjes in het

rond. Koolstofvezel is licht, tijdens de productie

goed te vormen en op het eind van het produc-

tieproces heel sterk. Bijna het ideale materiaal

om een carrosserie van te maken. Maar door de

complexe productiemethoden en het vele

handwerk is het vooral een duur materiaal.

Sommige bronnen spreken van twaalf- tot acht-

tienvoudige hogere kosten ten opzichte van

staal. Ook is de productie van koolstofvezel

meer belastend voor het milieu. Bij de productie

van dit materiaal komt een veelvoud van CO2

vrij in vergelijking met staal. Het is nog maar de

vraag of dat later door brandstofbesparing

weer terug te winnen is. Tevens is koolstofvezel

M A T E R I A L E N

Productie koolstofvezel dakBMW heeft samen met Schuler de nodige ervaring opgedaan met het maken van een koolstofvezel dak in serie voor de BMW M3. De productie

van het koolstofvezel dak gebeurt in een aantal stappen. Eerst worden de diverse vezels tot een soort mat verweven. Deze mat wordt in een ‘pre-

form’-pers geplaatst, waarbij het dak wel de vorm krijgt, maar nog niet de stevigheid heeft. Het slappe halffabrikaat wordt daarna in een volgende

pers geplaatst, waarbij middels het RTM-proces (resin transfer molding) hars onder hoge druk in de matrijs wordt geïnjecteerd. In de matrijs wordt

het product uitgehard, waarna het stevige koolstofvezel dak uit de matrijs wordt gehaald. Door middel van mechanische bewerkingen (frezen

van de kanten, boren van gaten) krijgt de dak zijn uiteindelijke vorm, waarna deze ingebouwd kan worden in de BMW M3. Alles bij elkaar een

complexer en duurder proces dan gewoon een stalen dak, maar bij exclusieve auto’s zoals de BMW M3 wel een verkoopargument.

Figuur 5. De fusee van de nieuwe Audi A3 is gemaakt van gegoten

aluminium (foto: Paul Quaedvlieg)

>>>



of koolstofvezelversterkt kunststof minder goed

te vervormen hetgeen de nodige impact heeft

bij een botsing. Ondanks deze nadelen is BMW

één van de eerste autofabrikanten die gestart is

met de serieproductie van koolstofvezelver-

sterkte componenten. Het bedrijf heeft de afge-

lopen jaren ervaring hiermee opgedaan met

onder meer de productie van een dak van kool-

stofvezel voor de snelle BMW M3 (zie kader). In-

middels is er een compleet nieuwe productiehal

verrezen in Landshut (D) voor de productie van

koolstofvezelonderdelen voor de BMW elektri-

sche en hybride voertuigen zoals de BMW i3 en

i8. In totaal is 40 miljoen euro geïnvesteerd in de

nieuwe productiefaciliteit, waar zo’n honderd

mensen komen te werken (zie figuur 7). Er zijn

drie persstraten gebouwd voor het persen van

de koolstofvezelcarrosseriedelen. Elke pers

heeft een massa van 320 ton, een vermogen van

200 kW en een perskracht tot 36.000 kN. Het ge-

wicht van de matrijzen bedraagt 85 ton. De

elektrisch aangedreven BMW i3, die in 2014 op

de markt komt, heeft een passagierscomparti-

ment dat grotendeels uit koolstofvezel is opge-

bouwd.

ConclusieGedreven door de milieueisen wordt er een

forse groei verwacht op het gebied van lichte

auto’s. Het is inmiddels duidelijk dat veel auto-

mobielfabrikanten de samenwerking opzoeken

met de materiaal- en machineleveranciers, want

alleen kunnen ze het niet meer. Maar ook an-

dersom gaan de materiaalleveranciers zelf op

zoek naar alternatieven om maar te kunnen

blijven leveren aan de autofabrikanten. Ook is

duidelijk dat staal straks nog steeds een substan-

tieel onderdeel uitmaakt van een autocarrosse-

rie, het zal alleen dunner, lichter en sterker zijn.

Wel lopen de diverse fabrikanten straks tegen

andere problemen aan. Hoe zijn de verschil-

lende materialen met elkaar te verbinden? Las-

sen, lijmen, clinchen? Hoe worden de hybride

materialen straks gerecycled? Hoe wordt een

schade aan een auto gerepareerd? Voorlopig

zullen we het aan de buitenkant van een auto

nog niet zien, maar als u straks een nieuwe Audi

A3 ziet rijden, besef wel dat deze nieuwe versie

ettelijke kilo’s lichter is dan zijn voorganger.

Nieuwe auto’s worden voortaan alleen maar

lichter! <<<

Achterbankleuning van magnesiumEen materiaal dat nog niet zo veel wordt

toegepast in de automobielbouw is mag-

nesium. Onlangs toonde BMW M (van de

sportieve BMW’s) op een workshop over

lichtbouw een deelbare achterbankleu-

ning gemaakt van magnesium. Met een

gewicht van 5,45 kilo wordt een ge-

wichtsbesparing bereikt van meer dan 50

procent ten opzichte van staal. De

nieuwe achterbankleuning voldoet des-

ondanks aan alle wettelijke crashcriteria,

zoals beschreven in norm ECE R17. Het

magnesium met een dikte van 1,5 mm en

2 mm komt af van ThyssenKrupp Magne-

sium Flachprodukte (foto: ThyssenKrupp).

Bronnen:Weiter.Vorn, het Fraunhofer-Magazin

Audi

BMW

Ford

Land Rover

AP&T

Schuler Group

ThyssenKrupp

Warmomvormen AP&T voor Volvo Persenbouwer AP&T heeft een opdracht gekregen van

Volvo voor de levering van twee complete lijnen voor het

warmomvormen van carrosseriedelen. De lijnen die con-

tinu gaan werken worden in 2015 uitgeleverd. In de hui-

dige Volvo’s vormen warmomgevormde delen tussen de

7 en 17 procent van de carrosseriemassa. Voor de vol-

gende generatie auto’s wil Volvo dit percentage verdub-

belen. Wat opvalt is dat Volvo deze onderdelen nu in

eigen huis gaat maken. Volgens Volvo heeft dat te maken

met het feit dat de globale auto-industrie in de nabije

toekomst volop gebruik gaat maken van warmomge-

vormde delen. Door een deel van de componenten zelf te

gaan maken, verzekert Volvo zich van een constante aan-

voer van onderdelen, zeker als toeleveranciers mogelijk

met een tekort aan productiecapaciteit te maken krijgen

(foto: AP&T).

Figuur 6. Door het uitlaatspruitstuk in de aluminium

cilinderkop te integreren wordt ook materiaal en dus

gewicht bespaard (foto: Audi)

Figuur 7. In Landshut worden de koolstofvezelcarrosseriedelen voor de BMW i3 en i8 gemaakt (foto: BMW)


UNIEK IN EUROPA

Van Heyghen Staal n.v./s.a.I.Z. Durmakker - Westbekesluis 4

9940 Evergem (Belgium)Tel. +32 9 253 24 00

Tel. sales +32 9 257 06 19Fax +32 9 253 24 25

Fax sales +32 9 253 66 38www.vanheyghenstaal.be

[email protected]

®

Residuaire spanningen in de plaat worden weggewerkt door onze exclusieve in-line quarto skinpass in combinatie met correctieve vlakrichtmachines. Dankzij onze in-line quarto skinpass zijn onze Laserpress platen niet alleen vrij van interne spanningen, maar hebben ze tevens een superieure vlakheid en bovendien ook kleinere diktetoleranties én een verbeterd oppervlakte-aspect.

Geïnteresseerd ? Neem dan zeker een kijkje op onze website : www.vanheyghenstaal.be

LASERPRESS

Gevlakt ZONDER skinpass

VAN HEYGHEN STAAL

Met skinpass : Laserpress kwaliteit®

®


“Een toenemend aantal eindproducenten en system suppliers zal de komende jaren hun plaat-

werkafdelingen afstoten, als zijnde geen strategische kernactiviteit”, aldus de overtuiging van

directeur Foppe Atema van het jubilerende Goma. Dat betekent dat toeleveranciers kennis en

ontwikkelcapaciteit in huis moeten halen en moeten samenwerken met andere partners in de keten.

DOOR: JAN OONK

Foppe Atema ziet voor de toekomst drie sporen,

waarvan hij de eerste twee in een adem noemt:

het leveren van meer toegevoegde waarde en

het toenemend belang van design.

Atema verwacht dat een toenemend aantal

eindproducenten en system suppliers de ko-

mende jaren hun plaatwerkafdelingen zal af-

stoten. “In zijn algemeenheid is plaatwerk voor

deze bedrijven geen strategische kernactiviteit.

Meestal gaat het om bijkomende functies als

behuizing, versteviging en bevestigingsmoge-

lijkheden.” Waarbij hij een uitzondering maakt

voor een bedrijf als Océ, waar het draagframe

uit plaatwerk een wezenlijk onderdeel is van de

copier. Maar ook Océ besteedt overigens al

steeds meer delen hiervan uit. Wat bedrijven

soms nog weerhoudt om afscheid te nemen van

hun plaatwerkactiviteiten is volgens Atema dat

het ooit de basis vormde van bestaan. Een vorm

van nostalgie, waar nieuwe generaties mana-

gers zich echter steeds minder aan gebonden

voelen.

Ketens concurrerenHet verdwijnen van plaatwerk en (een deel van)

de bijbehorende kennis bij eindproducenten en

system suppliers biedt ruimte aan toeleveran-

ciers, aldus Atema. Mits ze in staat zijn dit gat

op te vullen. Want waar het bij een jobber al-

leen draait om de vragen ‘wat kost het en wan-

neer kun je leveren’ daar komt er nu iets meer

om de hoek kijken. Hij signaleert dan ook een

‘beweging naar meedenken’. Of anders gezegd:

“In feite krijg je als plaatwerktoeleverancier

geen order, maar een engineeringopdracht.”

Als voorbeeld uit de praktijk van Goma noemt

hij beddenfabrikant Auping, waarmee een aan-

tal ontwikkeltrajecten in gang is gezet.

Om mee te kunnen denken met de opdrachtge-

ver moet meer kennis in huis worden gehaald

en moet er ontwikkelcapaciteit worden gecreë-

erd. Omdat er vaak ook andere aspecten dan

puur plaatwerk om de hoek komen kijken

wordt ook de bundeling van kennis met andere

partijen steeds belangrijker in een dergelijk ont-

wikkelingstraject. “Samen kijken naar de total

cost of ownership”, aldus Atema. In zijn ogen

zal de concurrentieslag zich in de toekomst af-

spelen tussen ketens, meer dan tussen individu-

ele bedrijven.

En dat belang van samenwerking begint al bij

het ontwerp. “Daar begint de kracht van de

keten.” Want vanuit de markt signaleert Atema

een toenemende vraag naar designproducten,

Directeur Foppe Atema voor de nieuwe buigmachine van Codatto:

“Meer vormvrijheid, meer flexibiliteit en korte omsteltijden” (foto’s:

Jan Oonk)

“Een machine die het verschil kan maken”

“Geen order, maar engineeringopdracht”

Voorbeeld van een voorgelakt product met ronde

vormen zoals dat op de Codatto is vervaardigd

40-41_BlechGoma 01-10-12 11:19 Pagina 40


met allerlei ronde en vrije vormen. Daar ziet hij

een rol weggelegd voor ontwerpbureaus.

“Goma zal vooral aanhaken als het functionele

ontwerp aan de orde is.”

EVA 3122Een derde ontwikkeling die Atema daarbij

waarneemt is de trend naar kleinere series, die

al langer gaande is maar zich nog steeds verder

doorzet. Meer flexibiliteit en het reduceren van

omsteltijden worden daarom steeds belangrij-

ker. Bij kantpersen kan volgens hem veel wor-

den bereikt door offline te programmeren, in

combinatie met simulaties van het kantproces.

Ook de robotisering van de kantpers ziet hij ver-

der toenemen, hoewel niet voor enkelstuks en

eenmalige series. “Wil robotisering zinvol zijn

dan moeten opdrachten wel een zekere her-

haalgraad hebben, anders staat de program-

meertijd niet in verhouding tot de bewerking

zelf.”

Zowel wat betreft de vrijheid qua vormgeving

bij designproducten als de flexibiliteit en oms-

telreductie bij kleine series heeft Goma zelf een

flinke stap gezet met de aanschaf van de EVA

3122 buigmachine van Codatto. Bij deze ma-

chine wordt de plaat in stapjes aangevoerd en

vervolgens in de gewenste mate gebogen. Stap-

lengte en ombuighoogte zijn vrij instelbaar en

de gewenste radius kan op die manier eenvou-

dig via de besturing worden aangepast. Vrije en

ronde vormen kunnen zo worden gebogen

zonder noemenswaardige ombouwtijd met

hetzelfde standaard gereedschap. Met zijn

lengte van 3 meter sluit de Codatto ook aan op

de trend naar langere producten bij Goma.

“Niet meer van hetzelfde, maar een machine

die het verschil kan maken”, zo steekt Atema de

loftrompet over de Codatto.

Instabiele situatieKijkend naar de huidige economische situatie

en de ontwikkelingen daarin op de korte ter-

mijn heeft Atema een minder duidelijk beeld

voor ogen. “Sinds de crisis van 2008 missen we

een duidelijk referentiekader. De situatie is heel

instabiel en we kunnen in feite nog geen

maand vooruit kijken. Op dit moment moeten

we weer een tandje bijschakelen, maar dat kan

morgen weer afgelopen zijn.” Ook bij andere

plaatwerkbedrijven ziet hij een onzeker en wis-

selend beeld. “De een kan het werk niet aan,

terwijl de ander mensen moet ontslaan.” Waar-

bij met name de bouwgerelateerde activiteiten

het meest onder druk staan en het perspectief

is daar ook nog steeds onveranderd somber.

Voor Goma was de huidige onzekerheid in ieder

geval aanleiding om de al goedgekeurde uit-

breiding met een nieuwe hal van 1.700 vier-

kante meter voorlopig even in de ijskast te zet-

ten. <<<

Robotisering kan voor repeterende orders een optie zijn om de (loon)kosten te drukken. De robot op de

voorgrond bedient bij Goma de ponsmachine en levert de bewerkte plaatdelen direct door aan de robot voor

de kantpers op de achtergrond

T O E L E V E R E N

Voorraden bij toeleverancierNaast kennis en kunde ziet Atema dat opdrachtgevers

ook hun inkoopvoorraden in toenemende mate naar de

toeleverancier verschuiven. “De toeleverancier wordt

steeds meer een dienstverlener die volgens wens van de

klant de producten op het juiste moment aanvoert aan

diens productieband.” Dat betekent onvermijdelijk dat de

toeleverancier extra moet investeren in magazijnen en

voorraden. Zodat in geval van problemen toch direct her-

levert kan worden en de productie bij de klant niet in het

gedrang komt.

Uit oogpunt van toegevoegde waarde en flexibiliteit

heeft Goma al eerder geïnvesteerd in een eigen

poedercoatlijn

40-41_BlechGoma 01-10-12 11:19 Pagina 41


Wat bepaalt of je moet kiezen voor autogeen, plasma-, waterstraal- of lasersnijden? Op een

vakbeurs als de EuroBlech zie je een groot aanbod aan snijtechnieken. Snijbedrijf Nauta in Sneek

heeft al deze technieken in huis en mededirecteur Remco Nauta kan dan ook wat cruciale

afwegingen presenteren.

DOOR: JAN OONK

Extra aanleiding om af te reizen naar Sneek is

de aanschaf van een nieuwe 1,5 kW fiberlaser

door Snijbedrijf Nauta, als vervanging voor de

oude CO2-laser. Nauta verwacht dat de fiberla-

ser op termijn een groot marktsegment over zal

nemen van het plasmasnijden, met het lagere

energieverbruik als doorslaggevend argument.

“Energie wordt een steeds belangrijkere factor

in de toekomst en de fiberlaser is bij uitstek

energiezuinig.” Hij denkt met name aan het

segment van de dunnere plaat. Met de nieuwe

1,5 kW fiberlaser snijdt hij desondanks al tot res-

pectabele diktes van pakweg 12 mm. “Met een

1,5 kW CO2-laser had ik dergelijke diktes nooit

kunnen halen.” Inmiddels heeft hij een 3 kW fi-

berlaser in bestelling om nog dikker en nog

sneller te kunnen snijden.

MaterialenBij het beantwoorden van de vraag welke snij-

techniek in een bepaalde situatie het best in aan-

merking komt vormen de fysieke mogelijkheden

en onmogelijkheden van een techniek natuurlijk

een eerste selectiecriterium. Het waterstraalsnij-

den heeft wat dat betreft de minste beperkingen

en kan voor nagenoeg alle materialen worden

toegepast, van metalen tot kunststoffen en gra-

niet. Nauta noemt zelfs het snijden van (bevro-

ren) taart als voorbeeld. Alleen gehard glas geeft

problemen, weet hij uit ervaring.

Het plasmasnijden is inzetbaar voor alle materi-

FiberlaserDe nieuwe 1,5 kW fiberlaser van Zinser volgens portaalconstructie, met een bed van 6 m x

3 m. Dankzij de hogere absorptie is de fiberlaser heel geschikt voor reflecterende metalen

als aluminium, koper en messing (foto’s: Jan Oonk)

PlasmasnijdenDe 3D Hy Definition HPR 260 plasmasnijmachine van Messer, met plasmabronnen van

Hypertherm en een bed van 30 m x 4 m. Met deze machine kunnen producten ook onder

een hoek worden gesneden

Optimale snijtechniek

voor elke situatie

42-43-44_BlechNauta 01-10-12 11:20 Pagina 42


alen die geleiden, dus in feite voor alle ferro en

non-ferro metalen, inclusief roestvast staal (rvs).

Bij Snijbedrijf Nauta gaat het om de Hy Defini-

tion variant, ook wel aangeduid als fijnstraal-

plasmasnijden. Door een sterke insnoering van

de plasmabundel wordt hier een hogere ener-

giedichtheid bereikt en een betere kwaliteit van

de snede. Volgens Nauta gaat het bij het plasma-

snijden inmiddels in 90 procent van de gevallen

om deze geoptimaliseerde variant.

De nieuwe fiberlaser is eveneens geschikt voor

alle metaalsoorten, ferro en non-ferro. Dankzij

de kortere golflengte in vergelijking met de

CO2-laser (1,06 micrometer vs. 10,6 micrometer)

is de absorptie van het laserlicht door het me-

taaloppervlak groter, waardoor met hetzelfde

vermogen dikkere platen gesneden kunnen

worden en hogere snijsnelheden mogelijk zijn

met de fiberlaser. Die hogere absorptie maakt de

fiberlaser ook heel geschikt voor reflecterende

metalen als aluminium, koper en messing, waar

de CO2-laser het af moet laten weten. De inzet

van autogeen snijden blijft daarentegen beperkt

tot laaggelegeerde staalsoorten.

PlaatdiktesOok qua dikte van het te snijden materiaal

biedt het waterstraalsnijden de ruimste moge-

lijkheden. Bij Snijbedrijf Nauta (waar wordt ge-

werkt met 4.000 bar) wordt de techniek ingezet

in een breed traject van 0,5 mm tot 200 mm,

maar de mogelijkheden reiken aan de boven-

zijde nog beduidend verder. Ook het autogeen

snijden is voor geen kleintje vervaard en wordt

bij Snijbedrijf Nauta toegepast voor staalplaten

met een dikte van 10 mm tot 300 mm. Ook hier

geldt dat in feite nog dikker gesneden kan wor-

den.

Daar steekt het plasmasnijden met een diktebe-

reik van 2 mm tot 60 mm wat magertjes bij af

en dat geldt nog sterker voor de fiberlaser die

(uitgaande van het vermogen van 1,5 kW) voor-

alsnog niet verder komt dan materiaaldiktes tot

12 mm. Dat wil zeggen bij staal, bij reflecte-

rende materialen als aluminium, koper, messing

en rvs is dat nog wat minder. Maar bij hogere

vermogens is uiteraard dikker materiaal te snij-

den. De laser leent zich met zijn fijne bundel wel

heel goed voor dunne materialen waar de an-

dere technieken tegen beperkingen aanlopen.

Goedkoop / duurkoopEen andere cruciale afweging is vervolgens wat

het snijden mag kosten, in relatie uiteraard tot

de kwaliteit die de klant eist. Dan wordt het ver-

haal opeens een stuk complexer, want zowel

achter het begrip kwaliteit als prijs gaan meer-

dere factoren schuil. Zo zijn de kosten van het

snijproces het resultaat van een samenstel van

factoren, zoals bijvoorbeeld de aanschafprijs

van een machine, de snelheid van het proces,

het energieverbruik, de onderhoudskosten en

de kwaliteit die de klant verlangt.

Kijken we naar de aanschafkosten dan komt een

autogeen snijmachine als goedkoopste uit de

bus, gevolgd door een plasmasnijmachine, een

waterstraalsnijmachine en de fiberlaser. Tussen

de eerste en de laatste zit dan al gauw een fac-

tor tien prijsverschil. Goedkoop kan ook hier

echter in de praktijk soms onverwacht duurkoop

blijken te zijn. Nauta noemt het voorbeeld van

een bedrijf dat een waterstraalsnijmachine aan-

schafte, om naast metaal ook andere materialen

als hout en kunststoffen te kunnen snijden. Con-

sequentie is echter wel dat de metaalproducten

dan een stuk duurder uitvallen in prijs.

Want waterstraalsnijden is net als autogeen snij-

den een traag proces en tijd betekent onvermij-

delijk geld. Qua snelheid komen plasma- en la-

sersnijden beduidend gunstiger uit de bus.

Harde getallen zijn hier moeilijk te geven,

omdat deze snelheid direct samenhangt met de

nauwkeurigheidseisen. Normaliter werkt Snij-

bedrijf Nauta met toleranties rond ± 1 mm,

maar ± 0,1 mm is ook mogelijk door de snijsnel-

heid te reduceren.

Het voordeel van autogeen snijden is wel het

lage energieverbruik, terwijl daarnaast alleen

wat gassen nodig zijn. Het plasma- en het wa-

terstraalsnijden zijn echte stroomvreters, de fi-

berlaser scoort daar ergens tussenin. Bij het wa-

M E T A A L B E W E R K E N

Autogeen snijden Bij het autogeen snijden wordt het staal verbrand en als slakken weggeblazen. Vanwege

lage kosten en energieverbruik vooral ingezet bij plaatdiktes boven 20 mm

Combisnijden De eerste combimachine van Snijbedrijf Nauta, voor zowel autogeen als plasmasnijden. De

plasmakop is hier links op de foto in bedrijf, de autogeen snijkop staat rechts in ruststand



terstraalsnijden komen dan ook nog eens de

kosten van het zand (als abrasieve toevoeging

aan het water) om de hoek kijken, alsmede de

afvoer daarvan. Volgens Nauta wordt vanwege

het kostenplaatje bij plaatdiktes boven 20 mm

daarom in 90 procent van de gevallen gekozen

voor autogeen snijden.

Warmte-inbrengQua aard van het proces zijn laser- en water-

straalsnijden het meest nauwkeurig, gevolgd

door het plasmasnijden en het autogeen snij-

den. De haalbare nauwkeurigheid is daarbij

weer sterk afhankelijk van de dikte van het ma-

teriaal en, zoals al aangestipt, van de snelheid

waarmee het proces wordt uitgevoerd.

Maar kwaliteit behelst meer dan alleen nauw-

keurigheid. Ook de vervorming van het materi-

aal door warmte-inbreng kan een afweging

zijn. Dat speelt vooral bij het autogeen snijden

en in mindere mate bij het plasma- en lasersnij-

den, het waterstraalsnijden is op dat punt uiter-

aard geheel onverdacht. Volgens Nauta komt

het echter in de marktsegmenten waar hij actief

is maar weinig voor dat deze vervorming een

beslissende afweging is. “Ook bij het plasma- en

het lasersnijden zijn de effecten vrij gering.”

Maar er zijn uitzonderingen, zoals het snijden

van pantserstaal voor defensie. Om overal de-

zelfde kwaliteit te garanderen mogen er ner-

gens structuurveranderingen optreden, zodat in

dit geval vanzelfsprekend voor het waterstraal-

snijden wordt gekozen.

Ook voor een klant die het beschermfolie op rvs

meegesneden wil hebben komt alleen water-

straalsnijden in aanmerking. Het voorkomen

van beschadigingen tijdens het hele verwer-

kingsproces weegt hier zwaarder dan de extra

kosten van het snijden. Het vermijden van nabe-

werkingen als ontbramen kan eveneens een

motief zijn om toch voor het duurdere water-

straalsnijden te kiezen.

Gaten snijdenEen afweging is ook of het alleen gaat om

rechttoe-rechtaan snijwerk of dat ook gaten

aangebracht moeten worden. Bij gatdiameters

met een kleinere diameter dan 1D komen ei-

genlijk alleen waterstraal- en lasersnijden in

aanmerking. Het gaat er dan om of deze extra

snijbewerking goedkoper uitpakt dan het ach-

teraf boren van de gaten, inclusief alle logis-

tieke rompslomp die daarbij komt kijken.

Met als kanttekening dat bij het plasmasnijden

het resulterende gat wat taps wordt, met name

bij dikkere producten. Dat komt omdat de plas-

mabundel aan de onderzijde van de snede wat

achter loopt en dat resulteert door de roterende

beweging bij het snijden van het gat in een

tapse afwijking. Bij rechte snedes speelt dat pro-

bleem niet, alleen bij hoeken zodat daar de

snelheid even wordt teruggebracht. “Je kunt 12

mm roestvast plaat heel goed plasmasnijden,

maar als er een gaatje in moet heb je toch de

laser nodig.”

Het is dus niet eenvoudig, vaak onmogelijk, om

voor een heel productiepakket de beste condi-

ties te bereiken op één machine c.q. snijtech-

niek. <<<

Energie wordt belangrijke factor

Snijtechnieken in het kortAutogeen snijden is een verbrandingsproces, waarbij het ijzer in het staal wordt verbrand in

een vlam van brandbaar gas (meest acetyleen) en een overmaat zuurstof. Door de samenstel-

ling van het gasmengsel te variëren kunnen verschillende temperaturen worden bereikt. Het

oxide moet een lager smeltpunt hebben dan het materiaal zelf, vandaar dat autogeen snijden

beperkt blijft tot laag- en ongelegeerd staal.

Plasmasnijden is een smeltproces, waarbij het materiaal wordt gesmolten door een gasplasma

(argon, argon/waterstof of stikstof, de temperatuur ligt boven 20.000ºC) dat ontstaat in een

elektrische boog tussen elektrode en werkstuk en door de gasstroom wordt weggeblazen. Het

plasmasnijden is daarom alleen geschikt voor geleidende materialen.

Bij het lasersnijden wordt het materiaal gesmolten door een hoogenergetische en sterk ge-

concentreerde lichtbundel. In het geval van de fiberlaser opgewekt in een vast kristal en via

een glasfiber naar de laserkop geleid. Kenmerk is de sterke focus van de laserbundel (diameter

rond 0,1 mm), waardoor alleen locaal sprake is van warmte-inbreng.

Bij het waterstraalsnijden wordt gebruikgemaakt van een waterstraal met hoge druk (3.000

bar tot 6.000 bar), waaraan doorgaans een abrasief middel (een soort zand van speciale kwa-

liteit) is toegevoegd om de snijprestatie te verbeteren. Hier is dus geen sprake van warmte-in-

breng en dat maakt de techniek in feite geschikt voor allerlei soortige materialen. De straalbuis

heeft doorgaans een diameter tussen 0,1 en 0,3 mm.

Voor een verdere beschrijving van de diverse snijtechnieken verwijzen we onder andere naar

sites als www.demetaalgids.nl en www.plaatbewerker.nl.

CamerasysteemSnijbedrijf Nauta concentreert zich volledig op het uitvoeren

van snijbewerkingen. Voor aanvullende bewerkingen als

boren en kanten doet het bedrijf een beroep op haar externe

netwerk van specialisten. “Op die manier hoef ik geen mensen

op te leiden en loop ik minder risico”, aldus Remco Nauta.

Het bedrijf (met twaalf medewerkers) is vooral actief voor de

offshore, de constructiesector, de rvs-industrie en de jacht-

bouw. Momenteel wordt gewerkt aan een camerasysteem op

alle snijmachines om de restplaten in kaart te brengen in ver-

band met later hergebruik. Dat werkt volgens Nauta beter dan

een plaatbibliotheek op basis van de machineprogrammering,

omdat ook extra producten (als compensatie voor uitval) op

deze manier direct meegenomen worden.

WaterstraalsnijdenDe waterstraalsnijmachine werkt bij Snijbedrijf Nauta met een waterdruk van 4.000 bar.

Het bed heeft een afmeting van 4 m x 6 m (foto: Snijbedrijf Nauta)


FORMING THE FUTURE

EuroBLECH 2012

Messe Hannover23. 10. – 27. 10. 2012, Hal 27, Stand D 40

Als marktleider in de omvormtechniek bieden we u

innovatieve systeemoplossingen als ook uitstekende

Know How. Graag willen we u hierover informeren

zodat u steeds een stap voor bent. Kom u zelf

overtuigen in Hannover. Wij kijken uit naar uw bezoek.

www.schulergroup.com/euroblech

VOOR ZIJN. VERDER ZIJN.

94x265.indd 1 13.08.2012 12:19:23

ENERGY

w w w.un i s i g n .n lYour partner in productivity


LVD Company viert tijdens de EuroBlech 2012 in hal

12 haar 60ste verjaardag met de introductie van een

nieuw automatiseringssysteem voor afkantpersen,

een nieuwe fiberlasersnijmachine, een nieuwe

besturing- en interfacetechnologie, alsook krachtiger

software voor ponsmachines en projectmanagement.

Tijdens EuroBlech zal LVD als dé noviteit een sys-

teem voor geautomatiseerde gereedschapsinstel-

ling voor afkantpersen presenteren. Het biedt vol-

gens LVD ‘het antwoord op de fundamentele vraag

om het aantal instellingen op een afkantpers tot

een minimum te beperken’. Meer gegevens zijn

over dit systeem momenteel nog niet bekend.

Ander nieuws van LVD is de nieuwe lasersnijma-

chine Electra FL; dit is een snel fiberlasersysteem

voor plaatbewerking. De Electra FL is uitgerust

met een energiezuinige fiberlaserbron die naast

materialen als staal, roestvast staal en aluminium

ook plaatmateriaal als koper en messing kan snij-

den. Bij dunne plaat ligt de snijsnelheid tot 50 pro-

cent hoger in vergelijking met een CO2-laserbron.

Volgens LVD is dankzij Touch-L, de nieuwe bestu-

rings- en gebruikersinterface met touchscreen, de

Electra FL gemakkelijk te bedienen. Touch-L

maakt gebruik van een 19”-touchscreen en een

grafische gebruikersinterface om de gebruiker

door alle mens-machine-interacties te begeleiden.

Verder demonstreert LVD tijdens de beurs de 135

ton, 3 m Easy-Form afkantpers, uitgerust met de

nieuwe Touch-B besturing en een verbeterde ge-

bruikersinterface. Dit is een op een pc-gebaseerde

CNC-besturing met intuïtieve functies die de ‘art

to part’-tijd verkorten. De besturing met een 19”

touchscreen is verbeterd, dankzij de nieuwe

Touch-B grafische gebruikersinterface van LVD,

die op EuroBlech voor het eerst zal worden ge-

toond. Touch-B gebruikt pictogrammen en visuele

indicatoren om de functies van de afkantpers

weer te geven en te bedienen. Geautomatiseerde

opdrachten zorgen voor een verdere vereenvou-

diging van het afkantproces. De machine is voor-

zien van een realtime buighoekcontrolesysteem.

Dit systeem verzekert dat vanaf de eerste buigbe-

werking het plaatmateriaal in de juiste hoek

wordt gebogen. De 135-tonner is verder uitgerust

met een CNC-gestuurde plaatvolger (T-as) en een

extra opening en slag, zodat ook grotere werk-

Plaat met touchscreen

LVD heeft de Orion 3015 Plus CO2-lasersnijmachine vernieuwd en een grafische gebruikersinterface met 19”

touchscreen aan de machine toegevoegd: de nieuwe Touch-L grafische gebruikersinterfacetechnologie

stukken en complexe profielen gevormd kunnen

worden.

LVD zal op de beursvloer ook het Cadman offline-

programmeersoftware demonstreren. Dit is een

pc-gebaseerd CAD/CAM-systeem dat op een

Windows-platform werkt. Het is een program-

meeromgeving waarin gebruikers ontwerp-, pro-

ductie- en programmeerfuncties kunnen combi-

neren in één enkel pakket. Op de EuroBlech

wordt ook de nieuwe projectmanagementsoft-

ware Cadman-Job door LVD voorgesteld. Deze

software organiseert de workflow door de op-

drachten zo efficiënt mogelijk in te delen en te

groeperen, om zo de capaciteit te verhogen, de

insteltijd te beperken en de workflow te stroom-

lijnen. Job vult Cadman-OEE aan, de integratie-

module die wordt gebruikt om de productiviteit

en prestaties van diverse plaatbewerkingsmachi-

nes te meten en te analyseren.

Met de nieuwe projectmanagementsoftware Cadman-Job van LVD is

de workload door werkzaamheden op de meest efficiënte manier in te

delen (foto’s: LVD)

75 mm hoog buigen op ponsmachineIn Hannover toont LVD ook de Pullmax 720 200 kN ponsmachine die zonder herpositionering

plaatmateriaal van 1.500 mm x 3.000 mm tot 8 mm kan verwerken. Deze machine kan buigen

tot 75 mm hoog onder elke geprogrammeerde hoek; dankzij de ‘all tools’-rotatie kunnen alle

gereedschappen over de volledige 360° draaien. De twintig stations kunnen gereedschappen tot

een maximale diameter van 90 mm opnemen.

46-47-48-49-51-52_TN 01-10-12 11:42 Pagina 46


De nieuwe generatie Qirox

lasrobots van Cloos kan worden

geïntegreerd met een

lasersensor, waarmee de

geometrie en dikte van de

lasnaad gescand kan worden

(foto: Cloos)

De nieuwe Crossbar robot zorgt voor een snel en

veilig transport van de producten binnen een perslijn

(foto: Schuler)

Tot 50 procentenergiebesparingmet nieuwtrekkussen

Op het gebied van de automatisering van las-

processen presenteert Cloos op de EuroBlech

twee nieuwe lasrobots, de Qirox QRC350 en de

(zevenassige) Qirox QRC350E. De robot kan

worden geïntegreerd met een Qirox Laser-Of-

fline sensor, waarmee voorafgaand aan de las-

handeling de geometrie en dikte van de la-

snaad gescand kan worden. Daarmee kan de

efficiëntie en de kwaliteit van het robotlassen

T E C H N I S C H N I E U W S

Nieuwe lasrobots met lasersensor

verder worden verbeterd. Ook

bij de handlasapparatuur is

het programma uitgebreid

met mogelijkheden voor elek-

trolassen en WIG-lassen. Bin-

nen haar familie van Qineo

lasapparatuur presenteert

Cloos verder de nieuwe Qineo

Tronic Pulse, nog compacter

en efficiënter dan de Qineo Pulse die in 2009

werd gelanceerd. Nieuw is ook dat de laatste

nu kan worden gekoppeld aan de Tandem la-

stoorts van Cloos, om nog hogere lassnelheden

mogelijk te maken. Een andere noviteit is de

Qineo Champ, voor het Cold Arc AC lasproces.

Daarbij kunnen de procesparameters binnen

een lasnaad naar believen worden aangepast,

zonder dat de lichtboog onderbroken wordt.

Definitieve versie van ‘SafanEye’ ten doop gehoudenNadat op de jongste Techni-Show in Utrecht een prototype van de ‘Safan Eye’ werd gelanceerd

grijpt Safan in Lochem de EuroBlech aan om de definitieve versie aan een breed internationaal pu-

bliek te presenteren. Bij de ‘Safan Eye’ gaat het om een hulpmiddel waarmee de operator aan de

kantpers als het ware met een speciale bril dwars door de machine kan kijken. De betreffende in-

formatie wordt daarbij via de software in de bril geprojecteerd. Vandaar de term ‘augmented rea-

lity’ waaronder Safan deze functie lanceert. Op deze manier kan de operator bijvoorbeeld beoor-

delen of het te buigen plaatdeel op de juiste manier tegen de aanslag ligt. Met name bezien in het

licht van de toenemende complexiteit van plaatwerkproducten is dat een belangrijk winstpunt.

Ook kan met behulp van deze bril de exacte po-

sitie van het gereedschap worden geprojecteerd.

De ‘Safan Eye’ wist eerder dit jaar de ‘Made in

Holland Award’ in de wacht te slepen tijdens de

Techni-Show in Utrecht. Samen met Darley werkt

Safan ook aan de ontwikkeling van een nieuwe

hydraulische pers, die eveneens in Hannover ten

doop zal worden gehouden.

Bij de ‘Safan Eye’ wordt met behulp van software-

informatie op een speciale bril geprojecteerd, zodat

de operator als het ware dwars door de kantpers kan

kijken (foto: Safan)

Persenbouwer Schuler toont op de EuroBlech

onder andere nieuwe transfersystemen voor

haar persen, alsmede de nieuwe Crossbar robot

voor de handling van de producten. Energiebe-

sparing vormt daarbij een belangrijk thema en

dat geldt ook voor de persen zelf. Zo heeft

Schuler met name voor grote persen een Energy

Saving Cushion (SEC) ontwikkeld, waarmee vol-

gens eigen zeggen tot 50 procent aan energie-

besparing kan worden bereikt in vergelijking

met een traditioneel trekkussen. Ook heeft

Schuler een intelligente standby-schakeling ont-

wikkeld, waarbij de relevante modules op een

vooringestelde tijd weer worden ingeschakeld,

zodat direct na een pauze weer op volle snel-

heid kan worden geopereerd.

Inspelend op de trend naar gewichtsbesparing,

onder andere binnen de automotive-industrie,

laat Schuler ook nieuwe ontwikkelingen zien op

het gebied van de vormgeving van hogesterk-

testalen en aluminium, zoals het warmvormen

en het vormharden en (voor buisvormige pro-

fielen) het hydrovormen. Om dezelfde reden

wordt ook aan de vormgeving van kunststoffen

aandacht besteed. Schuler wordt in Nederland

ten zuiden van de Maas vertegenwoordigd

door Pack Marketing in Brecht (B) en ten noor-

den van de Maas door Technisch Bureau Kleij-

nen & van Balen in Purmerend.

46-47-48-49-51-52_TN 01-10-12 11:42 Pagina 47



In vergelijking met een 6 kW CO2-laser is de

maximale plaatdikte bij het bewerken van

‘edelstaal’ met een 8 kW laser verdubbeld: van

25 mm naar 50 mm. Daarbij gaat het snijden in

roestvaste plaat ook sneller: Trumpf noemt de

waarde 33 procent als snelheidsverbetering. Het

is niet reëel om te verwachten dat het hogere

laservermogen in 50 mm dik roestvaststaal zal

resulteren in een gladde snijkant. Dat gaat niet

lukken. Zeker niet bij de verhoogde snijsnelheid.

Zijn gladde snijkanten wél belangrijk dan biedt

Trumpf voor de 8 kW uitvoering ook de optie

Brightline aan. Dit zijn speciale snij-nozzles die

bij het snijden van roestvaststaal tot 25 mm dik

resulteren in snijkanten die meestal geen

nabewerking meer nodig hebben. Dit geldt dus

niet voor de maximale afmeting tot 50 mm dik,

hiervan is het snijbeeld zodanig dat er eigenlijk

altijd een ‘finishing’ nodig is.

Snijden tot de maximale dikte ziet Trumpf dan

vervuilingsgraad veel beter reproduceerbaar,

omdat er geen hinderlijke thermische effecten

optreden. Ook is de slijtage van een dergelijke

kop minder. Voor de optie Brightline is een

spiegelsnijkop met een brandpuntsafstand van

350 mm beschikbaar.

Vanzelfsprekend kan de 8 kW ook ingezet

worden voor het snijden van aluminium. De

maximale snijdikte bedraagt dan 25 mm. Dit is

5 mm meer dan de 20 mm die met 6 kW

maximaal bereikbaar is. Bij smeltsnijden van

aluminium vanaf 10 mm is bovendien ook de

genoemde snelheidsverbetering van 33 procent

haalbaar.

Trumpf meldt ter gelegenheid van de

EuroBlech 2012 een ‘Blechdicken-

rekord’: vanaf eind deze maand is de

2D-vlakbedsnijlaser Trulaser Serie 5000

als een 5030-uitvoering leverbaar met

een 8 kW CO2-laser. Deze kan roest-

vaststaal (rvs) tot een maximale dikte

van 50 mm bewerken.

8 kW laser snijdt 50 mm rvs

Een rvs werkstuk gesneden met een 8 kW snijlaser

De snijkop voor de 8 kW CO2-laser. De spiegels verhogen de betrouwbaarheid van de kop bij het lasersnijden

(foto’s: Trumpf)

ook als een alternatief voor het plasma- en

waterstraalsnijden. Bovendien wil Trumpf met

het diklaserstraalsnijden van rvs concurreren

met verspanende bewerkingen. Een

halffabrikaat lasersnijden uit dik materiaal

wordt aangeprezen als een interessant

alternatief voor het verspanend bewerken

vanaf staf. Lasersnijden en nafrezen is dan een

alternatief voor frezen of compleetbewerken.

Gelet op de materiaalprijzen kan het een

economisch rekensommetje zijn.

Voor het snijden met 8 kW biedt Trumpf een

zogeheten ‘Spiegelschneidkopf’ aan, zie ook de

afbeelding bij dit artikel. Dankzij de spiegels is

het lasersnijden ook bij een hogere

Gelet op economisch materiaalverbruik biedt het nesten in plaat (rechts) een veel beter materiaalrendement

dan het werken vanuit stafmateriaal

46-47-48-49-51-52_TN 01-10-12 11:42 Pagina 48


Ook Bystronic komt met elektrische kantpersOnder de naam Xcite lanceert Bystronic op de Eu-

roBlech haar eerste elektrische kantpers. De de-

tails van de machine waren bij het ter perse gaan

van Metaal Magazine echter nog niet bekend,

zodat u zich wat dat betreft ter plekke moet laten

verrassen. Ook over de nieuwe ByAutonom laser-

snijmachine en de BySoft 7 snij- en buigsoftware

die Bystronic in Hannover ten doop houdt is nog

weinig informatie beschikbaar. Meer valt er te

melden over de nieuwe achteraanslag die Bystro-

nic in het voorjaar heeft geïntroduceerd en die

dankzij een nieuw aandrijfsysteem snelheden

realiseert die een factor twee hoger ligt dan het

oude systeem. De vingers zijn voorzien van een

goudkleurige titaannitridecoating die de slijtage

aanzienlijk vermindert. Ook het bereik van de

nieuwe achteraanslag is met circa 20 procent ver-

groot, doordat de vingers dichter bij elkaar en

dichter bij de zijframes kunnen bewegen. De

nieuwe achteraanslag is vanaf september 2012

standaard leverbaar op de Xpert kantpersen van

Bystronic en op de kantpersen van Hämmerle.

Verder heeft Bystronic eerder dit jaar een nieuwe

versie van de FixMaster op de markt gebracht,

een soort ‘lijmpistool’ die op de snijkop van wa-

terjetmachines wordt gemonteerd en bolletjes

was op de snijsnede aanbrengt om losgesneden

delen op hun plaats te houden. Bystronic wordt

in ons land vertegenwoordigd door Bystronic Be-

nelux in Hardinxveld-Giessendam.

De nieuwe achteraanslag van Bystronic met gouden

en slijtvaste vingers en een snelheid die een factor

twee hoger ligt dan het oude systeem (foto:

Bystronic)

Nieuwe ‘heavy duty’ gereedschappen voor kantpersen

Energiebesparing bij buigen van buisSchwarze-Robitec legt tijdens de EuroBlech het

accent op de besparing van energie bij het bui-

gen van buis. Het bedrijf heeft onder meer

nieuwe concepten ontwikkeld op het gebied

van elektrische aandrijvingen, waaronder ook

het aanvoersysteem voor de buis. Bij de hydrau-

lische buigmachines zijn nieuwe instelbare

pompaandrijvingen geïntroduceerd. Een

tweede aandachtspunt van Schwarze-Robitec is

het buigen van hogesterktestalen, zoals die met

name binnen de aerospace- en energiesector in

opmars zijn. Het koudbuigen van dergelijke ma-

terialen vergt aanzienlijk hogere krachten, ter-

wijl de kans op beschadigingen en afwijkingen

vaak groter is. Dat vergt speciale oplossingen en

daarin heeft Schwarze-Robitec naar eigen zeg-

gen veel tijd en onderzoek geïnvesteerd.

De CNC40, een van de elektrische buigmachines voor

buis in het programma van Schwarze-Robitec. In de

meest luxe uitvoering telt de machine 22

aangedreven assen (foto: Schwarze-Robitec)


Als aanvulling op de in 2010 gelanceerde 1,5

kW HyIntensity fiberlaser presenteert Hyper-

therm op de EuroBlech nu ook een 1,0 kW en

2,0 kW versie van deze snijmachine. Beide

nieuwe machines zullen live op de beurs wor-

den gedemonstreerd. Op het gebied van plas-

masnijden heeft Hypertherm het programma

uitgebreid met de Powermax105, met 105 A,

het krachtigste luchtplasmasysteem in deze

serie, waarmee plaatdiktes tot 32 mm gesne-

den kunnen worden. Het systeem is geschikt

voor zowel handmatige als automatische toe-

passingen, waarbij de gasdruk nauwkeurig ge-

controleerd wordt met de SmartSens technolo-

gie van Hypertherm. Verder zal Hypertherm de-

monstraties geven van de nieuwe mogelijkhe-

den waarmee haar HyPerformance lijn van

plasmasnijders is uitgerust. Ook wordt nog een

geheel nieuw plasmasysteem ten doop gehou-

den (voor automatische en handbediende snij-

processen), maar de details daarover worden

pas op de EuroBlech zelf onthuld. Het Europese

hoofdkwartier van Hypertherm is gevestigd in

Roosendaal.

Wila in Lochem brengt onder meer haar

nieuwe pakket van HD gereedschappen en ge-

reedschaphouders voor kantpersen onder de

aandacht. Het gaat hier om een uitbreiding

van het New Standard Premium assortiment

speciaal voor ‘heavy duty’ toepassingen. Ook

zware gereedschappen kunnen bij dit systeem

snel worden gewisseld en dat komt de produc-

tiviteit uiteraard ten goede. Ook nieuw is het

OZU-ZN ondergereedschap, waarbij het pro-

bleem van het aanladen (de ongewenste aan-

hechting van materiaal op de buigradii) is ge-

minimaliseerd. Daarnaast heeft Wila een Tool-

advisor app ontwikkeld waarmee via de smart-

phone advies opgevraagd kan worden over de

gereedschappen die in een bepaalde situatie

het beste gebruikt kunnen worden en de op-

timale perskracht om de buiging tot stand te

brengen. Daarvoor het materiaal, de dikte, de

gewenste hoek en de lengte invoeren.

Met het nieuwe Powermax105

luchtplasmasysteem kunnen plaatdiktes tot 32 mm

gesneden worden (foto: Hypertherm)

Nieuwe fiberlasers en krachtigluchtplasmasysteem

46-47-48-49-51-52_TN 01-10-12 11:42 Pagina 49

0229 54 24 85 - www.kemtech.nl

Verbeter uw verspaning met Kemtech profluid systems • geen lintspanen meer • langere standtijd gereedschappen • hogere snijsnelheden • schoon koelwater

verkoop en installatie:

Dé vakbeurs voor de verspanende en niet-verspanende industrie

NIL VerbindingsweekGorinchem

6, 7 en 8 november 2012

METAVAK Gorinchem6, 7 en 8 november 2012

13.00 - 21.00 uur

Ons evenement. UW MOMENT.www.evenementenhal.n l

Technische industriële vakbeurzen agenda:


Energiebesparingbij het persen vangrote profielen

Grote dieptrekpers in Heerhugowaard

Siempelkamp laat op de EuroBlech een aantal

verbeteringen zien op het gebied van haar per-

sen voor de fabricage van grote C-, U- en O-pro-

fielen. Ter illustratie van de formaten: in 2011 le-

verde het bedrijf een 500 MN (50.000 ton) pers

voor ronde buis aan de Braziliaanse firma Tena-

ris Confab waarmee buisdiameters tot 1.250 mm

kunnen worden gerealiseerd met een wand-

dikte tot 55 mm. Begin dit jaar werd aan het-

zelfde bedrijf een 18 Mn (1.800 ton) pers gele-

verd voor U-profielen met diameters tot 1.250

mm. Bij deze laatste machine zijn de pompen

uitgerust met servogestuurde en toerentalaf-

hankelijke aandrijvingen, om in elke situatie een

maximale efficiëntie te bereiken en het energie-

verbruik zo laag mogelijk te houden. Daarnaast

heeft het bedrijf nieuwe vormschalen ontwik-

keld waarmee de vervorming van het persge-

reedschap in de dwarsrichting wordt gecompen-

seerd. De schalen zijn voorzien van een automa-

tisch klemsysteem om de wisseltijden zo kort

mogelijk te houden.

Vormgeving op basis van verschillende criteriaDe EuroBlech is een van de podia die het Zwitserse Autoform Engineering benut om haar

nieuwe R4-versie van haar Autoform Plus softwarepakket aan de plaatwerkindustrie te presen-

teren. Bijzonderheid van dit pakket is dat het vormgevingsproces kan worden gegenereerd met

functionaliteit, kwaliteit, cyclustijd of kostprijs als het bepalende criterium. Op basis van de ge-

maakte keuze selecteert de software automatisch de bijbehorende parameters om dit accent

te realiseren. In die zin is het ook een hulpmid-

del tijdens het engineeringproces om effecten

van bepaalde keuzes in materiaal en vormge-

ving op het eindresultaat in beeld te brengen.

Inmiddels is het pakket volgens Autoform En-

gineering in zestien landen geïntroduceerd.

Geerts Metaalwaren in Heerhugowaard grijpt de

EuroBlech aan om de mogelijkheden van haar

nieuwe 520 tons dieptrekautomaat van AT&T met

vier stations onder de aandacht van een breed in-

ternationaal publiek te brengen. Met deze ma-

chine beschikt de dieptrekspecialist volgens eigen

zeggen over de grootste dieptrekpers in Europa.

Vanuit rondellen met een diameter tot 500 mm

kunnen producten met een hoogte tot 300 mm

worden gerealiseerd in vrijwel alle metaalsoorten,

tot wanddikte van 2 mm. Geerts Metaalwaren

ziet onder andere kansrijke mogelijkheden bin-

nen de grootkeukenbranche, de medische indus-

trie en de petrochemische en energiesector.

De nieuwe 400 tons transferpers van AP&T in bedrijf

bij Geerts Metaalwaren, waarmee producthoogtes

tot 300 mm kunnen worden gerealiseerd (foto:

Geerts Metaalwaren)

Snijtafels voor plasma- en autogeen snijdenKemper, specialist op het gebied van afzuig- en fil-

tersystemen, houdt op de EuroBlech twee nieuwe

snijtafels voor het plasma- en autogeen snijden

ten doop. De Kemtab HiEnd is met name bedoeld

voor het plasmasnijden en is geschikt voor stroom-

sterktes tot boven de 300 A en plaatdiktes van

meer dan 250 mm. Doordat de luchtstroom strikt

is gescheiden van de mechaniek, waarbij dra-

gende delen de stroming niet verstoren, wordt

een optimale afzuiging van het vrijkomende snij-

stof bereikt. De KemTab Vibro, voor autogeen en

plasmasnijden en geschikt voor stroomsterktes

van meer dan 400 A en plaatdiktes van meer dan

250 mm, is uitgerust met een schudtransportsys-

teem. Daarmee worden geproduceerde slakken

via een of meer schudgoten afgevoerd naar het

Een persmachine van 720 Mn (7.200 ton) voor de

vervaardiging van ronde buizen, zoals Siemelkamp

die heeft geleverd aan Baosteel in China (foto:

Siempelkamp)

Bij de

Kemtab Vibro

snijtafel van Kemper

worden geproduceerde slakken via schudgoten

afgevoerd naar containers, zodat de snijtafel beter

benut kan worden (foto: Kemper)


Vormgeving met functionaliteit, kwaliteit,

cyclustijd of kostprijs als leidend criterium (foto:

Autoform Engineering)

einde van de tafel en daar opgevangen in een

container. Noviteit van Kemper is eveneens de

Sparktrap waarmee gloeiende deeltjes in de afge-

zogen lucht worden afgescheiden voordat deze

het filtersysteem bereiken. Volgens Kemper wordt

de levensduur van de filters daarmee een factor

drie verlengd.

46-47-48-49-51-52_TN 01-10-12 11:43 Pagina 51


Voor het ontbramen, slijpen, polijsten en matte-

ren van oppervlakken maakt Kreeb onder meer

gebruik van polyamidevezels met ingebedde

slijpkorrels. Het materiaal wordt verwerkt in la-

mellaire, ronde en schaalvormige borstels en

slijpschijven. Ook in flexibele stervormige slijpge-

reedschappen, die door Kreeb met name zijn

Overzicht van een aantal slijpen ontbraamgereed-

schappen van Kreeb, waarbij onder meer gebruik

wordt gemaakt van nylonvezels met ingebedde

slijpkorrels (foto: Kreeb)

De Steelmaster SMW545, waarmee plaatproducten

tot een breedte van 1.350 mm en een dikte van 0,5

mm tot 120 mm via meerdere processtappen kunnen

worden ontbraamt en gepolijst (foto: Lissmac)

De Ultra-Cut 400 is een van de plasmasnijsystemen

die Thermal Dynamics op de EuroBlech zal

demonstreren (foto: Thermal Dynamics)

C O L O F O NMetaal MagazineOnafhankelijk vakblad voor ondernemers en leiding gevenden inde metaalbranche, constructeurs en hoofden van technische dien-sten in industriële bedrijven. Technische, actuele en praktijkge-richte informatie over metaalproductietechnieken.Metaal Magazine is een uitgave van Eisma Industrialmedia en eenvoortzetting van Metaal en Kunststof.

Hoofdredacteur: ing. R. TombergRedactie: J. Aalberts, P. QuaedvliegBureauredactie: L. BisselinkVormgeving: ZeeDesignE-mail redactie: [email protected] redactie: +31 088 2944707Internet: www.metaalmagazine.nlAdres: Informaticaweg 3, NL-7007 CP Doetinchem

Uitgave: Eisma Industrialmedia BV, postbus 361, 7000 AJ Doetinchem

Directie: E. van Hes, algemeen directeurB. Hoving, financieel directeurG. Tiecken, uitgeefdirecteur

Uitgever: H. Meinen

Marketing: I. Hammerman, tel.: +31 88 2944760

Advertentie-exploitatie:Sales: C. te Nijenhuis, salesmanager buitendienst,tel.: +31 88 2944735, e-mail: [email protected]. Balduk, accountmanager buitendienst,tel.: +31 88 2944741, e-mail: [email protected]. Feron, accountmanager binnendienst,tel.: +31 88 2944739, e-mail: [email protected]

Traffic:ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810, [email protected]

Abonnementeninformatie:Abonneeservice: Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven. Tel.: +31 88 2266648 , e-mail [email protected]: € 240 per jaar (excl. 6% BTW) (bij automati-sche incasso bespaart u € 3 administratiekosten). Dit is bij vooruit-betaling verschuldigd.Abonnementsprijs voor andere landen op aanvraag.Abonnementen kunnen op elk gewenst moment van het jaar in-gaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opgave viawww.metaalmagazine.nl of via abonnement@ eisma.nl. Opzeg-ging dient schriftelijk en minimaal een maand voor het einde vande abonnementsperiode te geschieden. U ontvangt van ons eenschriftelijke bevestiging.

Bankrelatie:Voor Nederland: Friesland Bank: 29.80.05.298Voor België: Postcheque Brussel: 000-0007463-91

Druk: Scholma Druk b.v.

©2012 Eisma Industrialmedia BV, Leeuwarden

Algemene VoorwaardenNiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overge-nomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, me-chanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voor-afgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever enauteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar besteweten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs opgeen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid vande informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen en-kele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die hetgevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn opbedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadrukaangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar afte gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebrui-ken informatie te controleren.Leveringsvoorwaarden, zie www.eismamediagroep.nl



ontwikkeld voor het slijpen van producten met

veel en complexe contouren. Voor de realisatie

van hoogglanzende oppervlakken worden bor-

stels uit sisal en andere (natuur)weefsels toege-

past en polijstschijven uit boomwol en vilt.

Lissmac neemt Steelmaster over

HeavyCut-technologie voor plasmasnijden

Lissmac heeft per 1 april de afdeling metaalbe-

werkingsmachines van de firma Bütfering over-

genomen. Daarmee voert Lissmac nu ook de

Steelmaster slijpen ontbraammachines in haar

programma, als aanvulling op haar eigen port-

folio van machines en gereedschappen op dit

gebied. Vanuit de vestiging van Bütfering in

Beckum (D) zal de klantenkring in Noord-Duits-

land en de Benelux worden bediend. Daarnaast

wordt in het zuiden van Duitsland nog een

Thermal Dynamics, onderdeel van Victor Tech-

nologies, introduceert in Hannover haar nieuwe

HeavyCut-technologie voor het plasmasnijden.

Daarmee worden volgens het bedrijf nu ook bij

het snijden van randen en gaten in dikkere

plaat tot 50 mm betere resultaten bereikt. Op

het gebied van snijsoftware wordt het Promo-

tion CNC-pakket gepresenteerd, dat met de re-

cente overname van Robotronic in juli 2012 deel

uitmaakt van het programma van Victor. Op de

stand van Thermal Dynamics worden ook live

demonstraties gegeven van het Ultra-Cut auto-

matisch plasmasnijsysteem. Nederlandse impor-

teur van Thermal Dynamics is Werkplaats Ser-

vice Nederland in Amersfoort.

tweede vestiging geopend om de afstand tot de

klantenkring in Zuid-Duitsland, Zwitserland en

Oostenrijk te verkleinen.

Polyamidevezelsmet ingebeddeslijpkorrels

46-47-48-49-51-52_TN 01-10-12 11:43 Pagina 52

Swingende productie-cijfers

Laat u leiden door kennis

In harmonie naar top-prestaties

Kosten die maat houden

TRUMPF Neder land B.V. Postbus 837 7550 AV Hengelo Te l : 074 - 249 84 98

Fax: 074 - 243 20 06 e-mai l : info@nl . t rumpf.com www.nl . t rumpf.com

TRUMPF World Class Partner Programma: beschikbaarheid op maat

Uitval van machines kost geld. Gemiddeld gaat er teveel tijd verloren aan het herstellen van fouten in het productieproces. TRUMPF gaat voor een

serviceverlening op maat en introduceert daarom het World Class Partner Programma. Hiermee kunnen we klanten “beschikbaarheid op maat”

aanbieden. Dat doen we aan de hand van vier (partnership) modellen waarbij beide partijen precies weten wat van elkaar verlangd wordt. Bel

vandaag nog voor “beschikbaarheid op maat”.

Hal 11 Stand B30

MM_ADV. COMB. PARTNER_230 x 300.indd 1 18-09-12 16:21

zwaluwstaart

dubbelzijdige wisselplaat

• Hoogpositieve45°vlakfrees• Dubbelzijdigewisselplaat• Verminderdetrilling• Lagevermogensafname• Kansnededieptesaantot4.6mm• Beschikbaarindiametersvan50tot160mm

Briljant vlakfrezen

hoge productiviteit

en perfecte

oppervlaktekwaliteit

IQ845 SYHU 0704AD...

www.iscar.nl

Uniekontwerpvanhoogpositievewisselplatenmet8snijkanten

IQ ads_Holland.indd 2 9/10/12 12:54 PM

Metaal magazine

Documents

Transcript of Metaal magazine