4 2016 | thuiszorg | 4544 | thuiszorg | 4 2016

medisch

Neusproblemen komen erg veel voor. Tien tot twintig procent van de bevolking heeft last van chronische neusklachten. De kans is dus groot dat jij als thuiszorgmedewerker geregeld met deze proble-matiek te maken krijgt. Dat kan variëren van een loopneus door een verkoudheid tot langdurige chronische neusklachten. Naarmate je ouder wordt, wordt de neus kwetsbaarder. In dit artikel gaan we in op diverse soorten chronische neusklachten, en worden drie met name bij ouderen voorkomende neusaandoeningen uitgelicht. tekst: Niek de Moor. Met dank aan Roy Wolf, waarnemend huisarts

co of verfdampen. Dit noemen we atypische of aspecifieke prikkels, en wordt dan ook geduid als een niet-allergische of aspecifieke rhinitis.

Bij allergische rhinitis is de belangrijkste behan-deling het vermijden van de prikkels. Bijvoor-beeld bij een allergische rhinitis voor huidschil-fers van een hond moet men het contact met honden zo veel mogelijk vermijden om klachten te voorkomen. Allergische rhinitis kan ook behan-deld worden met anti-allergische medicatie, ook wel antihistaminica genoemd. Dit bestaat onder andere in tabletvorm en neusdruppels/spray. Tot slot kunnen allergische en niet allergische rhinitis behandeld worden met corticosteroïden in de vorm van neusdruppels of neusspray. Dit onderdrukt de zwelling/prikkeling van de neusslijmvliezen en daarmee de klachten.

ANDeRe ooRzAkeNAndere oorzaken van chronische neusklachten kunnen zijn: een scheefstand van het neustus-senschot, neuspoliepen en soms ook bepaal-de medicijnen. Mocht je dus een cliënt treffen die last heeft van chronische neusklachten, con-troleer dan welke medicatie de cliënt gebruikt. Het gaat dan voornamelijk om bepaalde soorten pijnstillers (de zogenaamde NSAID's

Veel neusproblemen zijn van voorbijgaande aard en worden veroorzaakt door een allergie of een verkoudheid. Hoogstwaarschijnlijk heb je hier zelf ook wel eens mee te maken gehad en ben je bekend met de symptomen. Maar neusklachten kunnen ook chronisch van aard zijn en aanleiding geven tot allerlei vervelende, steeds terugkerende klachten.

Chronische neusklachtenChronische neusklachten zijn klachten die lang-durig van aard zijn en steeds terugkeren. Denk bijvoorbeeld aan een voortdurend verstopte neus, jeuk in de neus, niezen of een loopneus.

AlleRgISCHe eN NIeT AlleRgISCHe RHINITISAllergische en niet allergische rhinitis zijn veel voorkomende oorzaken van chronische neus-klachten. Sommige mensen zijn allergisch voor een bepaalde stof, een ‘allergeen’. Denk aan graspollen, huisstofmijt of huidschilfers van die-ren. Wanneer men hiermee in aanraking komt, worden de slijmvliezen in de neus chronisch geprikkeld. Dit wordt ook wel allergische rhi-nitis genoemd. Daarnaast zijn veel mensen met chronische neusklachten gevoelig voor bepaalde prikkels of omstandigheden, bijvoor-beeld tabaksrook, parfum, mist, koude lucht, air-

Neusproblemen bij ouderengenomen

Bij deNEUS

4 2016 | thuiszorg | 4746 | thuiszorg | 4 2016

medisch

zoals iboprufen, diclofenac en naproxen), cholesterolverlagers en druppels tegen een verhoogde oogdruk. De huisarts zal moeten bepalen of de klachten veroorzaakt worden door deze medicatie. Mocht dat zo zijn, dan kan hij een ander soort medicatie voorschrijven of kiezen voor een andere behandelstrategie.

ook leeftijd kan een rol spelen bij chronische neusklachten. een chronische loopneus komt relatief vaker voor bij ouderen, zonder dat er een duidelijke oorzaak aan te wijzen is. er is dan ook geen goede behandeling voor.

Reukverlies (hyposmie)ongeveer anderhalf procent van de mensen heeft te maken met (gedeeltelijk) reukverlies, ofwel hyposmie. Na het veertigste jaar neemt het reukvermogen langzamerhand af. Andere mogelijke oorzaken voor reukverlies zijn roken, neuspoliepen of verkoudheid. Het reukvermo-gen kan zichzelf langzamerhand herstellen als de cliënt stopt met roken of herstelt van verkoud-heid. Maar helaas komt het soms voor dat na een gewone verkoudheid het reukvermogen

BeHANDelINgBehandeling kan op twee manieren plaats-vinden: met medicijnen of door een operatie. een behandeling met medicatie (corticostero-iden in de vorm van neusspray of druppels) is het minst ingrijpend. De poliepen verkleinen hierdoor waardoor de klachten, zoals een ver-stopte neus en een verminderd reukvermogen, zullen afnemen. De poliepen kunnen ook on-der plaatselijke of algehele verdoving worden verwijderd. Welke methode het best toegepast kan worden, hangt af van de locatie van de poliepen en de aard van de klachten.

Neusbijholteontsteking (sinusitis)De neusbijholten die zich boven en naast de neus bevinden, staan in directe verbinding met de neusholte en kunnen ontstoken raken. Vaak gebeurt dit na een verkoudheid. Het slijmvlies in de neus is dan opgezet en de neus raakt ver-stopt. Door de zwelling van het slijmvlies kunnen de neusbijholten verstopt en ontstoken raken. Slijm hoopt zich dan op in de holten, waardoor klachten ontstaan als een verstopte neus, pijn of druk in het aangezicht, hoesten, niezen en/of een verminderde reuk. Vaak is het snot van iemand met een neusbijholteontsteking geel, groen of vlekkerig van kleur in plaats van transparant.

BeHANDelINgom ervoor te zorgen dat de holten zich goed kunnen ledigen, zijn neusdruppels of neussprays effectief. Deze middelen doen de neusslijmvlie-zen slinken waardoor opgehoopt slijm goed af-gevoerd kan worden naar de mondholte. Voor

1› Slijmvliezen 2› Neuspoliepen3› Neusbijholten4› Zeefbeenholte

Bronnen:www.thuisarts.nl/neusklachten-chronisch/ik-heb-vaak-last-van-loopneus-enof-verstopte-neuswww.knocare.nl/neus/neuspoliepen/www.nhg.org/standaarden/samenvatting/allergische-en-niet-allergische-rhinitiswww.kno.nl/index.php/patienten-informatie/neus/neusbijholte-ontsteking/www.knocare.nl/neus/capsa%C3%AFcine/www.st-anna.nl/assets/files/keel%20neus%20en%20oorgeneeskunde/029%20Reuk-stoornissen.pdf www.rd.nl/meer-rd/gezondheid/herstel-reukvermogen-is-soms-mogelijk-1.1138515

kortdurend gebruik zijn sprays met xylometazo-line geschikt, voor langdurig gebruik druppels of spray op basis van corticosteroïden (op recept). Daarnaast is drie maal daags stomen ook ef-fectief gebleken in wetenschappelijk onderzoek. Het gebruik van huismiddeltjes zoals een zout-oplossing om de neus te spoelen, kan soms ook helpen om het slinken van het slijmvlies te bevor-deren en het slijm los te maken.

CoMplICATIeS Normaal gesproken gaan de klachten binnen een aantal weken vanzelf over. Mocht dit niet het geval zijn dan kan er sprake zijn van een afwijkend beloop en is het verstandig om de huisarts te raadplegen. Is er sprake van hoge koorts, erge hoofdpijn of sufheid, raadpleeg dan direct een arts, want in bepaalde geval-len kan een neusbijholteontsteking leiden tot complicaties waarbij de ontsteking zich tot bui-ten de holten uitbreidt en dat kan levensbedrei-gend zijn. gelukkig is dit zeer zeldzaam.Wanneer iemand klachten heeft die langer dan zes weken aanhouden is het verstandig om de huisarts te raadplegen. De arts zal een onderzoek verrichten en trachten te achterha-len waarom de ontsteking blijft terugkeren.

XylomEtazoliNENeussprays of druppels met het bestanddeel xylometazoline verminderen de zwelling van de slijmvliezen in de neus. Het is een effectief middel dat gelijk verlichting geeft van de klachten. Bij gebruik langer dan zeven dagen, kan het neusslijmvlies echter geïrriteerd raken of kan er gewenning optreden, waardoor de problemen juist blijven voortbestaan. Omdat het maar tot maximaal zeven dagen achter elkaar gebruikt kan worden, is het met name geschikt voor kortdurende klachten, bijvoorbeeld een verkoudheid.

Kortademigheid Merk je dat een cliënt niet alleen last heeft van e

en

(chronisch) verstopte neus maar ook van kortademigheid of

piepen, dan is het verstandig om de huisarts in te schakelen

want er kan dan meer aan de hand zijn, bijvoorbeeld astma

of een ander probleem met de luchtwegen.

aNatomiE vaN dE NEUS

1

2

3

4

niet meer herstelt. Hier is geen behandeling voor.

Soms kan reukverlies een uiting zijn van bescha-diging van de zenuw. Indien de reukzenuw beschadigd is, bijvoorbeeld als gevolg van een hoofdtrauma of als verschijnsel van de ziekte van parkinson, dan herstelt dit meestal niet meer. Reukverlies kan meerdere gevolgen hebben voor de cliënt. Het leidt bijvoorbeeld tot vermin-derde eetlust en in sommige gevallen tot onder-voeding, omdat het eten smaak verliest. ook kan het gevaarlijk zijn omdat de cliënt minder gevaren herkent, zoals een gaslek of brandlucht.

NeuspoliepenNeuspoliepen zijn goedaardige zwellingen van het neusslijmvlies. Deze aandoening komt bij jongere mensen nauwelijks voor, maar vijf procent van de ouderen krijgt hier wel eens mee te maken. Neuspoliepen ontstaan meest-al vanuit de zeefbeenholte (de holte tussen de neus en ogen) en zakken dan als een soort slijmvlieszakjes in de neus waardoor de neus verstopt kan raken. Hoe neuspoliepen precies ontstaan is niet bekend, maar er zijn wel facto-ren die de kans op neuspoliepen vergroten zo-als chronische ontstekingen van het neusslijm-vlies, medicatiegebruik en een overactief reagerend neusslijmvlies. ook patiënten met astma hebben vaker last van neuspoliepen.

klACHTeNVeel voorkomende klachten bij neuspoliepen zijn neusverstopping, verminderde reuk en smaak en een regelmatig optredend verkou-den gevoel. Soms kan iemand met neuspo-liepen ook last hebben van hoofdpijn of een 'vol gevoel' in het hoofd, vaak als gevolg van een bijholteontsteking. In liggende houding zullen de verstoppingsklachten meestal toene-men. Neuspoliepen kunnen op alle leeftijden voorkomen en ontstaan bijna altijd in beide neusgaten. ze zijn meestal erg klein en liggen diep in de neus waardoor ze niet altijd direct waarneembaar zijn.