5-10-2011

1

Niet door rood fietsen in Amsterdam

en andere interventies

Stimuleren veilig verkeersgedrag

Drs. Christine Swankhuisen

Tabula Rasa/Universiteit Leiden

Denkt u dat u niet te beïnvloeden bent?

5-10-2011

2

Beleefd of onbeleefd gedrag

5-10-2011

3

Verkeerde norm � ongewenst gedrag

• NS voorlichtingsfilm

– Activeert de verkeerde norm: agressie lijkt

normaal

– Zeker risico bij pubers: minder controle.

Ook in het verkeer.

5-10-2011

4

Sociale norm:

ongemerkt krachtige interventie

• Mensen doen graag wat anderen doen. Dat beïnvloedt ons ongemerkt. Zeker bij onzekerheid of minder belangrijke onderwerpen.

• Als je ongewenst gedrag toch toont, laat dan ook zien hoe het wél moet� geef een handelingsperspectief.

• Shotgun filmpjemet dank aan VVN en Ako Madomi (student UL)]

5-10-2011

5

Kennis overdragen

• Legitiem doel van verkeersveilig gedrag: kennis overdragen.

• Vooral zinvol bij nieuw gedrag (ingesleten routines verander je niet door meer kennis).

– Rijlessen (proef VVN met theorie-examen voor

16- en 17-jarigen: met gedragscomponent)

– Handelingsperspectief (rol bijrijder).

van A naar Beter: skeeler-spot

5-10-2011

6

• Leuk filmpje. Maar werkt het ook?

• Sympathiek. Belangrijke eigenschap (likability)

• Knelpunt: beeld en boodschap zijn niet

congruent.

– Je moet zelf de vertaalslag maken van skeeleren en om ongeluk heenstaan, naar file op de snelweg.

– Zo intensief kijken mensen zelden naar spotjes

– Voor hoogopgeleiden geen probleem, voor lager opgeleiden probleem om boodschap te reproduceren

• Rijden onder invloed : spotje politie

• Wat zegt het beeld?Wat zegt de tekst?

5-10-2011

7

Rol van creativiteit in

overheidscommunicatie

• Is nu onderwerp van onderzoek van Bert Pol

(Tabula Rasa/Radbouduniversiteit)

• Eerste resultaten: overheidsboodschappen zijn

complexer dan commerciële boodschappen.

Dan kan creativiteit begrip en effect op gedrag

tegenwerken.

• Kies je voor creatieve benadering, zorg dan dat

beeld en boodschap hetzelfde zeggen en

elkaar versterken.

5-10-2011

8

Gedrag onderweg beïnvloeden

• Bij rijden en drinken wil je gedrag beïnvloeden voor mensen de weg op gaan. Maar soms is het belangrijk juist onderweginvloed uit te oefenen.

– Gordelcampagne (goochem. Gadget erg

belangrijk, campagne als ondersteuning)

– Snelheid

• TV-spotje Rij bewust

• Radio-spotje

5-10-2011

9

Minder fietsers door rood –

in Amsterdam

5-10-2011

10

Veldexperiment Tabula Rasa

voor stadsregio en gemeente Amsterdam

• Vraag gemeente: wat kunnen we doen aan ongewenst fietsgedrag?

• Door rood fietsen is gevaarlijk en wekt ergernis

• 2 interventies ontwikkeld, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek

• Pretest in Nijmegen

• Beide getest in Amsterdam en Hoofddorp gedurende enkele weken

5-10-2011

11

Resultaten

• In Amsterdam 17%

minder fietsers door rood

• Bij de VU daling van 60%

naar 32% na 2 weken

• In Hoofddorp: te weinig

fietsers door rood om

verschil te kunnen meten

5-10-2011

12

Benut inzichten over gedrag

• Effectieve interventie hoeft niet duur te zijn

• Belangrijk om deze op onderzoek te baseren � grotere kans op effectiviteit

• Test gedragseffect als dat het doel is

Meer lezen?