Master thesis Lisanne Nieuwland AGENDA-SETTING EN FRAMING IN DE MH17 CRISIS

AGENDA-SETTING EN FRAMING

IN DE MH17 CRISIS

Master Thesis

Lisanne Nieuwland

2557949

24 juni 2016

Vakdocent: D. Oegema

2

MASTER THESIS LISANNE NIEUWLAND

SAMENVATTING

In dit paper is de relatie bekeken tussen de agenda’s en frames van de Nederlandse regering, de

traditionele media en het publiek bij de berichtgeving over de MH17 crisis. Middels een

automatische inhoudsanalyse van krantenberichten van Nederlandse dagbladen (n=4184) en

Facebook berichten van het publiek (n=158655), is onderzocht in hoeverre de verschillende

agenda’s elkaar wel of niet hebben beïnvloed bij de berichtgeving over de ramp. Er is tot op heden

weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het effect van de agenda’s en frames van PR en

traditionele media op de agenda en frames van het publiek tijdens een crisis. Daarnaast is het voor

het juist inzetten van PR door organisaties, belangrijk om te weten of agenda en frames worden

overgenomen door het publiek. Op deze manier kunnen zij PR beter inzetten tijdens een crisis. De

belangrijkste conclusie die kan worden getrokken aan de hand van dit onderzoek is dat de agenda

van de Nederlandse regering een positief effect heeft gehad op die van het publiek bij deze crisis.

Tevens lijkt De Nederlandse regering, middels het gebruik van het emphasis frame, er voor te

hebben gezorgd dat het bij het publiek vooral gaat over de emotionele aspecten van de ramp.

Daarmee lijkt de Nederlandse regering er in geslaagd om de aandacht van het publiek af te leiden

van haar mogelijke betrokkenheid bij het veroorzaken van de ramp. De invloed van de agenda van

de traditionele media op de agenda van het publiek bij de berichtgeving over crisis bestond alleen

rondom de emotionele gebeurtenissen. Wanneer het ging over de resultaten van het onderzoek

naar de oorzaak van de ramp of over paniek onder politici, had de media agenda geen effect op het

publiek. Nu emoties een duidelijke rol lijken te hebben gespeeld in de gevonden effecten, is het in

toekomstig onderzoek interessant om te kijken of andere emoties dan verdriet ook invloed hebben

op agenda-setting.

3


INHOUDSOPGAVE

Samenvatting 2

Inhoudsopgave 3

Inleiding 4

Theorie 7

Methode 15

Resultaten 19

Conclusie & Discussie 31

Referentielijst 35

Bijlage I: Queries 38

Bijlage II: Correlatie tabel 40

4


INLEIDING

Iedere organisatie kan van het ene op het andere moment in een crisis terecht komen. Een crisis is

een onverwachte en plotselinge gebeurtenis die vergaande gevolgen kan hebben voor de

bedrijfsvoering. Een crisis verstoort de sociale orde, heeft invloed op de interactie tussen de

stakeholders en de organisatie en kan de reputatie schaden (Schultz, Utz & Göritz, 2011).

Voor dit paper is de crisissituatie met de MH17 geselecteerd als onderzoekscase. Op 17

juli 2014 stortte de Boeing 777 van Malaysia Airlines neer boven Oekraïne. Bij de crash kwamen

298 mensen om het leven, waarvan 193 Nederlanders. De Onderzoeksraad voor Veiligheid

concludeerde dat het vliegtuig is neergehaald door een raket. Tot op heden zijn er nog geen

schuldigen aangewezen of berecht voor deze daad.

Het neerstorten van de MH17 was een grote ramp waar veel aandacht aan werd en wordt

besteed. Bij een crisis van zo’n grote omvang zijn vaak veel verschillende partijen betrokken die

ieder op een eigen manier communiceren over de crisis, omdat iedere partij andere belangen heeft.

Doordat er veel Nederlandse burgers zijn omgekomen bij de ramp en de Boeing 777 is vertrokken

vanuit Amsterdam, wordt het neerstorten van de MH17 beschouwd als een crisissituatie voor de

Nederlandse regering. De Nederlandse regering blijkt ook de meest genoemde actor in de

berichtgeving over de crisis. Daarnaast zijn ook de traditionele media en het Nederlandse publiek

belangrijke partijen die berichten over de ramp. In dit onderzoek wordt de berichtgeving over de

Nederlandse regering in het nieuws over deze kwestie gezien als een vorm van PR vanuit een

overheidsorganisatie. Naast dat de regering de taak heeft haar burgers te informeren gebruiken

overheden hun berichtgeving ook om zo de bron van een bericht te zijn. Hierdoor kunnen zij

invloed uitoefenen op de beeldvorming onder het publiek en zo de reputatieschade beperken

(Kiousis, Strömbäck & McDevitt, 2015). Wanneer de Nederlandse regering door het publiek

wordt gezien als betrokkene bij het veroorzaken van de ramp door het niet opleggen van een

vliegverbod boven Oekraïne en het uit de weg gaan van een confrontatie met Rusland, is dit slecht

voor de reputatie van de Nederlandse regering.

Schultz, Kleinnijenhuis, Oegema, Utz & Van Atteveldt (2011) bieden een mooi voorbeeld

van hoe de verschillende agenda’s en frames van deze partijen, tijdens een crisis als de ramp met

de MH17, in kaart gebracht kunnen worden. Het onderzoek van de auteurs laat zien dat de

agenda’s en frames van PR en de traditionele media zich niet geheel los van elkaar ontwikkelen

5


tijdens een crisis. Ook Van der Meer, Verhoeven, Beentjes & Vliegenthart (2014) hebben in hun

onderzoek de relatie tussen de agenda’s en frames van de PR en de traditionele media tijdens een

crisis in kaart gebracht. Daarnaast vonden de auteurs ook een relatie tussen de agenda’s en frames

in de PR en de traditionele media en die van het publiek.

In dit paper wordt verondersteld dat de agenda’s en frames van de Nederlandse regering,

de traditionele media en het publiek elkaar bij de berichtgeving over de MH17-crisis

beïnvloedden. De onderzoeksvraag van dit paper luidt als volgt: In hoeverre hebben de agenda’s

en de frames van de Nederlandse regering, de traditionele media en het publiek elkaar beïnvloed

bij de berichtgeving over de MH17 crisis?

Het conceptuele model van dit paper wordt in figuur 1 weergegeven;

Figuur 1: Mogelijke invloedrelaties tussen drie agenda’s bij MH17 crisis

Het model laat zien hoe de agenda’s en frames van de Nederlandse regering, traditionele media en

het publiek elkaar onderling beïnvloeden. Aan de hand van een inhoudsanalyse van berichten uit

de kranten (n=4184) en Facebook-berichten van het publiek (n=158655), wordt bepaald of deze

relatie tussen de Nederlandse regering, de traditionele media en het publiek inderdaad bestaat bij

de berichtgeving over de ramp met de MH17.

6


Er is tot op heden weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het effect van de

agenda’s en frames van PR en de traditionele media op de agenda en frames van het publiek

tijdens een crisis. Daarnaast heeft de komst van sociale media gezorgd voor een nieuwe uitdaging

voor het PR-beleid van een organisatie die in een crisissituatie verkeert. Door de groei van het

gebruik van sociale media is het publiek veel machtiger en daarmee belangrijker geworden bij het

bepalen van de beeldvorming rondom een crisis (Van der Meer & Verhoeven, 2013). Het is voor

organisaties belangrijk om te weten wanneer de agenda en frames wel worden overgenomen door

het publiek en wanneer niet. Door hier meer inzicht in te krijgen kunnen organisaties PR beter

inzetten tijdens een crisis, met als doel het beperken van de schade aan de reputatie.

In het volgende hoofdstuk wordt bovenstaand onderzoeksmodel uitgewerkt op basis van

wetenschappelijke literatuur. Vervolgens wordt in het hoofdstuk Methode duidelijk op welke

manier de onderzoeksvraag wordt beantwoord. In het hoofdstuk Resultaten staan de bevindingen

van het onderzoek. Tot slot wordt er in het hoofdstuk Conclusie en Discussie antwoord gegeven

op de onderzoeksvraag, worden de beperkingen van het onderzoek besproken en worden

aanbevelingen gedaan voor verder onderzoek.

7


THEORIE

In dit hoofdstuk wordt het conceptueel model op basis van wetenschappelijke literatuur

onderbouwd. Allereerst wordt bepaald wat onder agenda-setting, agenda-building en framing

wordt verstaan. Vervolgens worden de variabelen van het model gedefinieerd en worden de

mogelijke relaties tussen de variabelen in kaart gebracht.

Agenda-setting & Agenda-building

McCombs & Shaw vonden in 1972 al aanwijzingen voor de kracht van de media bij het bepalen

van de onderwerpen die bij het grote publiek de belangstelling vonden. De auteurs vonden in hun

onderzoek een sterke correlatie tussen de agenda van de media en de agenda van het publiek. Dit

was de eerste aanwijzing voor de agenda-setting functie van de media, die stelt dat de media

invloed hebben op hoe belangrijk een bepaald onderwerp is bij het publiek.

In later onderzoek werd duidelijk dat er nog een eerder effect plaatsvindt, voordat de media

invloed uitoefenen op de agenda van het publiek. Het proces dat voorafgaat aan de agenda-setting

functie van de media wordt ook wel agenda-building genoemd. Agenda-building wordt door

Weaver & Elliot (1985, p.88) omschreven als “how the press interacts with other institutions in

society to create issues of public concern”. Nieuwsmedia beschikken vaak over een overvloed aan

informatie, maar hebben niet genoeg ruimte en tijd om aandacht te besteden aan al deze informatie

(Schafraad, van Zoonen & Verhoeven, 2015). Studies naar agenda-building bekijken welke

gebeurtenissen, problemen en bronnen prominenter in de media zijn en waarom bepaalde

onderwerpen eerder op de media agenda komen.

Sheafer & Weimann (2005) vonden in hun onderzoek naar vier Israëlische verkiezingen,

dat gebeurtennissen in de wereld een effect hebben op de media agenda. Zij vonden middels een

tijdreeksanalyse dat wanneer de veiligheidssector in het land verslechterde dit zorgde voor meer

media aandacht, hetzelfde gold voor wanneer het slechter ging met de economie. Ook Behr &

Iyengar (1985) vonden een effect van de economische situatie van een land op de media agenda.

Turk and Franklin (1987) en Kiousis, Popescu & Mitrook (2007) vonden in hun onderzoek sterke

correlaties tussen PR-activiteiten en de media agenda. Zij concludeerden op basis van deze

correlaties dat, naast gebeurtennissen in de wereld, ook PR-activiteiten een effect hebben op de

media agenda. Middels woordvoerders, persconferenties en persberichten van organisaties wordt

8


de media geïnformeerd en wanneer de media deze informatie overnemen wordt dit door de auteurs

beschouwd als een vorm van agenda-building.

Second level agenda-setting / framing

Later bleek (McCombs, Llamas, Lopez-Escobar & Rey, 1997) dat de media niet alleen invloed

hebben op waar het publiek het over heeft, maar ook op hoe het publiek over een bepaald

onderwerp denkt (second level agenda-setting). Naast dat de media bepaalde onderwerpen

belangrijk maken op de publieke agenda, zorgen de media er ook voor dat bepaalde attributen van

een onderwerp saillant worden bij het publiek (Shah, Watts, Domke & Fan, 2002). Doordat de

media bepaalde aspecten van een onderwerp extra benadrukken en andere juist niet benadrukken,

hebben de media invloed op de manier waarop er naar een onderwerp gekeken wordt (Kiousis et

al., 2007). Second level agenda-setting wordt ook wel framing genoemd. Framing vindt zijn basis

in de politieke communicatie en wordt door Entman (1993, p. 52) gedefinieerd als ‘To frame is to

select some aspects of a perceived reality and make them more salient in a comunicating text, in

such a way as to promote a particular problem definition, causal interpretation, moral evaluation,

and/or treatment recomendation for the item described’. Reese (2007, p.150) definieert framing

als ‘Frames are organizing principles that are socially shared and persistent over time, that work

symbolically to meaningfully structure the social world’. Framing wordt niet alleen toegepast door

de media maar ook (onbewust en bewust) door individuen, groepen en organisaties. Individuen

passen framing toe om informatie zo makkelijker te verwerken. Zij framen door informatie in te

kaderen (Scheufele, 1999). Tenslotte wordt framing ook toegepast in de PR. Wanneer een

organisatie te maken heeft met een crisis zal de crisiscommunicatie manager proberen de crisis in

te kaderen door in de communicatie (PR) op bepaalde aspecten de nadruk te leggen (Coombs,

2007).

Er bestaan verschillende vormen voor het toepassen van framing. Zo kan er gebruik

gemaakt worden van het emphasis frame, waarbij de nadruk middels framing op een ander aspect

van een onderwerp wordt gelegd. Op deze manier hoopt men de aspecten waaraan wordt gedacht

bij het onderwerp te veranderen. Ook het associative frame is een vaak toegepaste vorm van

framing. Met associative framing wordt bedoeld dat wanneer men aan a denkt men ook aan b

9


denkt, maar dat dit niet hoeft te betekenen dat wanneer men aan b denkt er ook aan a wordt

gedacht. Oordelen en associaties zijn asymmetrisch (Tversky, 1977).

Real World Developments / Crisis MH17

Een crisis is een onverwachte en plotselinge gebeurtenis die de bedrijfsvoering dreigt te verstoren.

(Coombs, 2007). Een crisis wordt gekenmerkt door de dubbelzinnigheid van de oorzaak, het effect

en de overtuiging dat besluiten snel moeten worden genomen (Pearson & Clair, 1998). Een crisis

is een gebeurtenis ‘that creates an issue, keeps it alive, or gives it strength’ (Heath & Palenchar,

2009, p. 278; geciteerd in Austin, Fisher Liu & Jin, 2012). Een crisis zoals de situatie met de

MH17 wordt veelal gevormd door een real world development, echte gebeurtenissen die

plaatsvinden in de wereld zoals bijvoorbeeld criminaliteit, rampen of klimaatverandering.

Zoals besproken in de paragraaf over agenda-setting en agenda-building zijn er

verschillende onderzoeken (Sheafer & Weimann, 2005 en Behr & Iyengar, 1985), die een effect

vonden van gebeurtenissen in de echte wereld op de media agenda. Een crisis zorgt vaak voor veel

media aandacht (Pattriotta, Gond & Schultz, in press; in Schultz et al. 2011b). Vervolgens leggen

de media in de berichtgeving over de crisis op bepaalde aspecten de aandacht waardoor deze

aspecten van de crisis saillant worden (Shah, Watts, Domke & Fan, 2002).

Naast dat een real world development zoals de crisissituatie met de MH17 een effect heeft

op de media agenda vonden Coombs (2007) en Van der Meer et al. (2014) ook een relatie met PR.

Wanneer een organisatie te maken heeft met een real world development zoals een crisis zal de

organisatie reageren op de situatie. De organisatie probeert de crisis in te kaderen door in de

communicatie (PR) op bepaalde aspecten de nadruk te leggen (Coombs, 2007). De aspecten waar

in de communicatie de nadruk op wordt gelegd kunnen betrekking hebben op zaken als de

verantwoordelijkheid van de organisatie en of het ging om een ongeluk of om onzorgvuldig

handelen. Dit doen organisaties, omdat zij zo de bron van het bericht zijn en op deze manier

invloed hebben op de beeldvorming die over de crisis ontstaat.

Tenslotte hebben studies een directe relatie gevonden tussen een crisis en de agenda en

frames van het publiek. Door de komst van sociale media kan het publiek gelijk haar eigen

associaties bepalen rondom een crisis. Van der Meer & Verhoeven (2013) onderzochten middels

een inhoudsanalyse de crisis van Chemie-Pack, die ontstond door een brand. Zij vonden dat het

10


publiek eigen frames vormt in de eerste fase, de fase waarin een crisis ontstaat en de laatste fase

van een crisis. Van der Meer et al. (2014) gebruikten ook een inhoudsanalyse om de crisissen met

SE Fireworks, DSB Bank, KLM en de IJslandse vulkaan en Chemie-Pack te analyseren. Zij

vonden dat het publiek, wanneer zij voor het eerst lucht krijgen van een crisis, eigen associaties

maakt. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat het publiek betekenis wil geven aan de huidige

situatie en de crisissituatie daarom framed op basis van eigen overtuigingen (Van der Meer et al.,

2014).

Traditionele media

Naast dat literatuur laat zien dat crisissen zoals de ramp met de MH17 een effect hebben op de

traditionele media, zijn er verscheidene studies die een sterk effect vinden van de traditionele

media op de agenda van het publiek en de PR. Naast de eerder besproken studies van McCombs &

Shaw (1972) en McCombs, Llamas, Lopez-Escobar & Rey (1997) zijn er ook recentere studies die

een effect vonden van de agenda van de traditionele media op de agenda van het publiek.

Het publiek haalt zijn informatie vaak uit de media en baseert zijn mening over de oorzaak

en de verantwoordelijke voor de crisis grotendeels op deze berichtgeving (An & Gower, 2009). De

mening van het publiek over een organisatie wordt deels gevormd door de informatie die

stakeholders ontvangen van de media (Coombs & Holladay, 2006). Organisaties die te maken

hebben met een crisis zijn afhankelijk van de berichtgeving van de media, omdat de media een

groot effect heeft op de mening van het publiek. Meijer & Kleinnijenhuis (2006) vonden in hun

onderzoek een effect van de agenda en de associatieve frames van de traditionele media op de

associaties die het publiek vormde. Wanneer een organisatie in het nieuws herhaaldelijk wordt

genoemd in combinatie met een bepaald onderwerp, gaat het publiek denken aan dat onderwerp

wanneer zij denken aan de organisatie. Daarnaast vonden ook Van der Meer & Verhoeven (2013)

en Van der Meer et al. (2014) een overlap tussen de agenda en frames van de traditionele media en

die van het publiek. Middels het gebruik van inhoudsanalyse vonden de auteurs in hun onderzoek

dat de agenda’s en frames in de tweede fase van een crisis overlappen. Van der Meer &

Verhoeven (2013) concluderen op basis van de resultaten van hun onderzoek dat de traditionele

media een kalmerend effect hebben op het publiek, doordat zij middels informatie veel speculaties

uit de wereld helpen.

11


Tenslotte vonden Van der Meer et al. (2014) ook een relatie tussen de agenda en de frames

in de traditionele media en de agenda en frames van de PR. Zij vonden hierbij dat de agenda en de

frames in de tweede fase van een crisis, de fase na het ontstaan van de crisis, elkaar het meest

overlapten, omdat de verschillende bronnen onduidelijkheid en onzekerheid over de crisis bij het

publiek willen verminderen en daarom zorgen voor samenhang in de berichtgeving.

Op basis van de besproken literatuur wordt verwacht dat de agenda van de traditionele

media rondom de MH17 crisis ook een direct effect hebben gehad op de agenda’s van het publiek

en de PR. H-1A luidt: Meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media zorgt voor

meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering. H-1B luidt: Meer aandacht

voor de MH17 crisis van de traditionele media zorgt voor meer aandacht voor de MH17 crisis van

het publiek .

PR

Wanneer een organisatie te maken krijgt met een crisis dan komt deze crisis op de agenda van de

organisatie en probeert een organisatie middels persberichten, persconferenties en woordvoerders

de crisis in te kaderen door in de communicatie (PR) op bepaalde aspecten de nadruk te leggen

(Coombs, 2007). De manier waarop een organisatie een crisis framed heeft invloed op mate van

verantwoordelijkheid die het publiek toewijst aan de organisatie (Van der Meer et al., 2014).

Wanneer de stakeholders de organisatie associëren met de oorzaak van de crisis is dit negatief

voor de reputatie van een organisatie (Coombs, 2007). Het onderzoek van Van der Meer et al.

(2014) vond een positief verband tussen de PR vanuit een organisatie en de agenda en frames van

het publiek. De auteurs vonden in de tweede fase van een crisis een overlap tussen de agenda en

frames van de PR en de agenda en frames van het publiek.

Daarnaast verklaren verschillende auteurs dat er ook een relatie bestaat tussen de agenda

en de frames van de PR en de agenda en frames van de traditionele media. Kiousis et al. (2007)

vonden middels inhoudsanalyse een sterke correlatie tussen de hoeveelheid PR vanuit een

organisatie en de hoeveelheid berichten in de media. Veel PR vanuit een organisatie zorgt er voor

dat een organisatie saillant wordt bij de media, waardoor de media meer over de organisatie gaat

berichten. Ook vonden zij een relatie tussen de toon en associatieve framing in de PR-berichten en

de berichten in de traditionele media. Ook Schultz et al. (2011b) vonden in hun onderzoek een

12


relatie tussen de agenda en frames in de PR en de agenda en frames in de traditionele media. Zij

lieten met het gebruik van inhoudsanalyse zien dat oliemaatschappij BP erin slaagde om zichzelf

middels associatieve framing te koppelen aan de oplossing van het probleem in plaats van aan de

oorzaak en dat dit werd overgenomen door de traditionele media. Schultz et al. (2011b)

concluderen dat de berichtgeving in de traditionele media complexer was en meer negatieve

relaties legde dan de berichtgeving vanuit de organisatie (PR), maar dat de berichtgeving op

enkele cruciale punten in lijn was met de frames in de PR. Tot slot vonden ook Van der Meer et al.

(2014) een positief verband tussen de PR-agenda en de PR-frames en traditionele media agenda en

frames in de tweede fase van een crisis.

Op basis van de besproken literatuur wordt verwacht dat de agenda en frames van de PR

rondom de MH17 crisis ook een direct effect hebben gehad op de agenda’s en frames van het

publiek en de traditionele media. H-2A luidt: Meer aandacht voor de MH17 crisis van de

Nederlandse regering zorgt voor meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media.

H-2B luidt: Meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering zorgt voor meer

aandacht voor de MH17 crisis van het publiek. Daarnaast is het de vraag welke frames de

Nederlandse regering heeft toegepast bij haar berichtgeving en of deze frames zijn overgenomen

door het publiek. RQ1 luidt: Welke vorm van framing paste de Nederlandse regering toe bij haar

berichtgeving over de MH17 crisis en werd dit frame overgenomen door de media en het publiek?

Publiek

Verschillende auteurs stellen dat ook het publiek zelf een cruciale rol heeft tijdens een crisis. Door

de komst van sociale media heeft het publiek veel meer macht gekregen bij het bepalen van de

beeldvorming rondom een crisis (Castells, 2007 en Van der Meer & Verhoeven, 2013). In

tegenstelling tot de traditionele media is het publiek niet gebonden aan zaken als tijd, geld en het

redactionele proces, waardoor zij veel sneller en frequenter kunnen berichten over een gebeurtenis

(Lowrey, 2006). Kim, Ni & Sha (2008) stellen dat het publiek, door het creëren van een

beeldvorming rondom een crisis, elkaar, de media en de organisatie beïnvloedt (Kim, Ni, & Sha,

2008).

Middels survey-onderzoek hebben Wright & Hinson (2008) en Wright & Hinson (2009)

PR-managers gevraagd naar de invloed van sociale media op hun werkzaamheden. Deze studies

13


toonden dat PR-managers zich in sterke mate laten beïnvloeden door de berichten van het publiek

op sociale media. De PR-managers geven hierbij aan dat de komst van sociale media de PR van

hun organisatie hebben verbeterd, omdat ze sneller kunnen inspelen op kritiek vanuit het publiek.

Theoretisch onderzoek van Castells (2007) en een inhoudsanalyse van Waters, Tindall, &

Morton (2010) vonden dat niet alleen de PR zich laat beïnvloeden door de berichten van het

publiek op sociale media, maar dat ook journalisten zich steeds meer wenden tot het publiek als

bron van informatie. Wanneer journalisten berichten over een organisatie, baseren zij zich niet

alleen meer op de persberichten en woordvoerders van de organisaties, maar ook op de social

media berichten van de stakeholders van de organisatie. Op deze manier heeft het publiek invloed

op de traditionele media.

In de literatuur wordt veel gesuggereerd over de sterke invloed van het publiek op de PR

en de traditionele media, maar er is weinig tot geen onderzoek gedaan middels tijdreeksanalyse

naar het echte effect van de agenda van het publiek op de agenda van de PR en de traditionele

media. Op basis van de besproken literatuur wordt verwacht dat middels een tijdreeksanalyse het

effect aan te tonen is van de agenda van het publiek op de agenda van de PR en de traditionele

media. H-3A luidt: Meer aandacht voor de MH17 crisis van het publiek zorgt voor meer aandacht

voor de MH17 crisis van de traditionele media. H-3B luidt: Meer aandacht voor de MH17 crisis

van het publiek zorgt voor meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering.

Het complete model met daarin de relaties tussen de variabelen wordt schematisch weergegeven in

figuur 2.

14


Figuur 2: Volledig conceptueel model

15


METHODE

In dit hoofdstuk wordt de methode beschreven die gebruikt is om dit onderzoek uit te voeren.

Verzamelde gegevens

Om de eerder besproken relaties te onderzoeken werd er in dit onderzoek gebruik gemaakt van

automatische inhoudsanalyse. De data die in dit onderzoek geanalyseerd werden zijn 4185

artikelen uit de Nederlandse dagbladen en158655 social media berichten op Facebook. Een

gedetailleerd overzicht van de geanalyseerde berichten is te vinden in tabel 1. De geanalyseerde

berichten zijn gepubliceerd in de periode tussen 16 juli 2014 en 20 april 2016. Deze tijdsperiode

loopt van een dag voor de ramp tot en met de dag dat de data werd geanalyseerd. De

nieuwsberichten zijn in LexisNexis geselecteerd op basis van de zoekterm “MH17”. Er is gekozen

om de berichten uit de grootste landelijke dagbladen te selecteren, te weten De Volkskrant, NRC

Handelsblad, De Telegraaf, Trouw, Algemeen Dagblad, Metro en het Financieel Dagblad. De

social media berichten op Facebook zijn ingevoerd vanuit het social media monitoring programma

Coosto. Deze berichten zijn ook geselecteerd op basis van de zoekterm “MH17”.

Tabel 1: Overzicht geanalyseerde berichten

Bron Detail Documenten

Kranten De Volkskrant 711

NRC Handelsblad 763

De Telegraaf 848

Trouw 619

Algemeen Dagblad 868

Metro 263

Financieel Dagblad

Totaal

112

4185

Social media Facebook 158655

Type inhoudsanalyse

Om de automatische inhoudsanalyse uit te kunnen voeren is gebruik gemaakt van AMCAT

(Amsterdam Content Analysis Toolkit). In de database van AMCAT kunnen berichten uit de

16


media worden opgeslagen en geanalyseerd (van Attenveldt, 2008). In dit onderzoek is AMCAT

gebruikt om de aandacht van de verschillende agenda’s van de traditionele media, de Nederlandse

regering en het publiek te meten voor de betrokkenen en de belangrijke gebeurtenissen rondom de

MH17 crisis.

Operationalisatie

Gebaseerd op het onderzoek van Schultz et al. (2011b) is de data eerst globaal geanalyseerd door

te kijken op welke momenten de meeste nieuwsberichten en berichten op social media waren.

Vervolgens zijn de berichten steekproefsgewijs bekeken. Op deze manier werd bekeken wat de

belangrijke issues en actoren waren in de geselecteerde tijdsperiode. De tijdreeks van de aandacht

voor de crisis met de MH17 wordt beschreven in het volgende hoofdstuk. Vervolgens is er een

lijst met kernwoorden opgesteld en deze kernwoorden zijn omgezet naar concrete zoektermen. In

bijlage I is een overzicht te vinden van de zoektermen die gebruikt zijn in dit onderzoek. Na het

bekijken van de kernwoorden, die het meest frequent voorkwamen, is de lijst aangescherpt. Ook

zijn de zoektermen getest op voorbeeld datasets om de fouten eruit te filteren. Bij het selecteren

van de belangrijkste betrokkenen van de crisis is er voor de meest relevante actoren naast

Malaysia Airlines gekozen. De belangrijkste geselecteerde betrokkene is “NL Overheid”.

Daarnaast zijn ook “NL Overheid partijen”, “Oppositie”, “Onderzoeksraad voor Veiligheid”,

“Openbaar Ministerie”, “VN-Veiligheidsraad”, “Russische Overheid”, “Oekraïense Overheid”,

“Pro-Russische separatisten”, “Oekraïense rebel”, “Amerikaanse regering”, “Australische

regering”, “Engelse regering”, “Maleisische regering”, “slachtoffers” en “nabestaanden”

geselecteerd. De belangrijkste issues die op basis van de eerder besproken procedure zijn

geselecteerd zijn “vliegramp”, “aanslag”, “emoties”, “crashsite”, “berging lichamen”, “nationale

herdenking”, “schuld”, “onderzoek” en “strafrechtelijk onderzoek”.

Betrouwbaarheid

De betrouwbaarheid van de drie belangrijkste variabelen is vastgesteld middels de precision en

recall van deze zoektermen. Een overzicht van alle zoektermen wordt weergegeven in bijlage I.

Precision verwijst naar de vraag of de gevonden resultaten terecht zijn herkend als positieve

zoekresultaten. Recall verwijst naar de vraag of alle resultaten van het concept daadwerkelijk

17


gevonden zijn (van Attenveldt, 2008). De precision van de zoektermen is vastgesteld door te

bekijken of in de eerste 50 zoekresultaten in het nieuws de zoekterm het beoogde concept juist

meet. Om de recall van de meest relevante zoektermen zo betrouwbaar mogelijk te maken is er

gebruik gemaakt van een theoretische methode. Middels deze methode kon worden vastgesteld of

de zoektermen compleet waren en alle mogelijke verwijzingen naar het concept bevatten. Hierbij

is gekeken of alle mogelijke synoniemen, afkortingen, volledige namen en hiërarchisch lager

geordende onderdelen (zoals namen van kabinetsleden) zijn opgenomen in de zoektermen (van

Attenveldt, 2008). Daarnaast is er gezocht in alle artikelen waarin de zoekterm niet wordt

genoemd met behulp van de zoekterm: NOT (zoekterm). Bij de eerste 50 zoekresultaten is

vervolgens bekeken hoeveel van de artikelen een ten onrechte als negatief zoekresultaat

aangeduide verwijzing naar het concept bevatten.

De eerste en tevens belangrijkste variabele, waarvan de betrouwbaarheid is vastgesteld, is

de variabele MH17. Een steekproef van de eerste 50 artikelen laat zien dat de zoekterm MH17 in

alle gevallen het beoogde concept meet. De precision van deze zoekterm is dan ook 100% (50-

0/50=1). De recall is vastgesteld door allereerst te reflecteren of de zoekterm voor de variabele

MH17 alle mogelijke verwijzingen bevat. Voor deze variabele bestaan geen afkortingen of

synoniemen waardoor verondersteld wordt dat de zoekterm compleet is. De recall van de variabele

is 100% (50/50+0=1).

De precision van de tweede belangrijke variabele, ramp, is 88% (50-6/50=0,88). In 6 van

de 50 artikelen werd ramp niet gemeten als de ramp met de MH17. De variabele ramp is

gecontroleerd voor alle mogelijke verwijzingen en synoniemen naar het concept. Zo wordt het

synoniem ongeluk ook meegenomen in de zoekterm. De recall van de zoekterm ramp is 76%

(50/50 +12=0.76). In een aantal zoekresultaten werd gesproken over de crash, vliegtuigramp en

rampvlucht. Deze verwijzingen naar de ramp met de MH17 zijn niet opgenomen in de huidige

zoekterm voor de variabele ramp.

De derde variabele, de Nederlandse regering, waarmee de agenda van de PR van de

Nederlandse regering wordt gemeten is problematisch. Problematisch, vooral omdat de regering

niet alleen als bron in het nieuws wordt opgevoerd. Met name als het als een object van kritiek

wordt benoemd is dit geen PR, maar juist kritiek op de actor. De gevonden zoekresultaten

verwijzen in 70% van de gevallen terecht naar PR vanuit de Nederlandse regering. Over PR vanuit

18


de Nederlandse regering wordt gesproken wanneer de Nederlandse regering de bron is van het

bericht. Wanneer de Nederlandse regering het onderwerp is waarover wordt gesproken, kan dit

niet worden beschouwd als PR vanuit de Nederlandse regering. In 30% van de berichten

bekritiseren journalisten de werkwijze van de regering. Dit kan uiteraard niet worden gezien als

PR vanuit de Nederlandse regering. Dit is een belangrijke beperking waar later nog op terug

gekomen zal worden. Ook een probleem bij deze zoekterm is dat deze veel hiërarchisch lager

geordende onderdelen zoals namen van kabinetsleden bevat. De precision van de variabele is 70%

(50-15/50=0,70). Er is getracht de zoekterm compleet te maken en zo de recall van de zoekterm zo

hoog mogelijk te maken, door synoniemen voor de Nederlandse overheid als Het Kabinet en

Rijksoverheid op te nemen in de zoekterm. Ook premier Rutte en de ministers Timmermans,

Rutte, Koenders, van der Steur en Opstelten zijn meegenomen in de zoekterm. De recall van de

variabele is 75% (50/50+17=0.75). In 17 van de 50 artikelen werd de Nederlandse overheid

aangeduid als Nederland. Met Nederland wordt ook vaak het land zelf bedoeld, waardoor het

opnemen van deze term in de zoekterm zou hebben geleid tot veel onjuist positieve verwijzingen

naar het concept. Hierdoor is deze term niet meegenomen in de huidige zoekterm voor de

Nederlandse regering.

Tabel 2: Precision en recall per variabel

Variabel Precision % van aantal artikelen Recall % van aantal artikelen

MH17 100% 100%

Ramp 88% 76%

Nederlandse regering 70% 75%

n=50

19


RESULTATEN

In dit hoofdstuk worden de resultaten van de inhoudsanalyse beschreven. Allereerst wordt een

beschrijving gegeven van de agenda’s en de trends. Vervolgens worden de verwachte relaties van

het conceptueel model getoetst.

Chronologie

Dit hoofdstuk begint met het bespreken van de tijdreeksen van de wekelijkse aandacht van de

media voor de MH17 actoren en issues. Figuur 3 laat de negen pieken in aandacht zien voor de

MH17 crisis. In de figuur wordt weergegeven hoe de aandacht verdeeld is voor de media, het

publiek op Facebook en de Nederlandse regering. Het aantal berichten op Facebook is gedeeld

door 100, zodat enkel 1% van de berichten wordt meegenomen in de grafiek. Dit omdat de

Facebook-data aanzienlijk meer berichten bevat dan de media-data en de Facebook-data de grafiek

anders sterk zou beïnvloeden. Door deze visualisatie van aandacht voor de crisis goed te

beschrijven ontstaat er een duidelijk beeld van wat de belangrijke momenten, de momenten

waarop de aandacht toenam, waren.

Veruit de hoogste piek bevindt zich in de week van 17 juli 2014, de dag dat de ramp met

de MH17 plaatsvond. Vervolgens kwam de Onderzoeksraad voor Veiligheid op 8 september 2014

met de eerste resultaten van het onderzoek naar de oorzaak van de ramp. Dit veroorzaakte de

tweede piek. De conclusie van de Onderzoeksraad luidde dat vlucht MH17 in Oekraïne

vermoedelijk is neergestort nadat het in de lucht met hoge snelheid is doorboord door een groot

aantal objecten. De derde piek wordt gevormd door de Nationale Herdenking. Op 10 november

2014 werden de 298 slachtoffers van de ramp tijdens de Nationale Herdenking herdacht. De

regering organiseerden de herdenking en Premier Rutte hield er een speech. De vierde piek in

aandacht ontstaat door het optreden van Minister Timmermans van Buitenlandse Zaken in het

televisieprogramma Pauw. Hier vertelde de Minister dat ten minste één van de slachtoffers van de

MH17 genoeg tijd heeft gehad om een zuurstofmasker op te zetten. Er ontstond veel

verbolgenheid onder de nabestaanden en zowel Minister Timmermans als Premier Rutte boden

hun excuses aan voor de manier waarop dit nieuws naar buiten werd gebracht. De jaaroverzichten

van 2014 zorgden voor een vijfde piek in aandacht. De zesde piek ontstond in de week dat er

onduidelijkheid was over een mogelijke amnestieregeling voor de daders van de MH17, door een

20


verdrag dat werd gesloten door bondskanselier Merkel, president Hollande, president Poetin en

president Porosjenko. De zevende piek, in de week van 22 april 2015, wordt veroorzaakt door het

ontslag van een lid van het MH17-identificatieteam. Een patholoog kwam tijdens een lezing met

gevoelige informatie over de ramp naar buiten. Hierbij toonde hij foto’s van verminkte

slachtoffers. De patholoog in kwestie had toestemming om deze informatie te delen, maar is na dit

optreden alsnog ontslagen. De regering noemde het handelen van de patholoog “buitengewoon

ongepast en onsmakelijk”. Precies een jaar na de ramp nam de aandacht van de media voor de

MH17 weer toe. Premier Rutte hield op deze dag een speech waarin hij zei “Het is voor velen van

u ongetwijfeld allebei tegelijk waar: de tijd die op 17 juli 2014 stil bleef staan terwijl de dagen,

weken en maanden sindsdien voorbij vlogen, door alles wat er op u afkwam. Het persoonlijke

verlies, het verdriet en het gemis – dat is pijn die maar heel langzaam slijt en waarschijnlijk nooit

helemaal”. Tenslotte vond de laatste piek plaats op 13 oktober 2015 toen de Onderzoeksraad voor

Veiligheid met het eindrapport kwam over de oorzaak van de ramp. De belangrijkste conclusies

van dit rapport waren dat vlucht MH17 werd geraakt door een BUK-raket, de raket werd

afgevuurd vanuit een gebied waar pro-Russische rebellen de leiding hadden en dat de Nederlandse

overheid geen aanleiding had om luchtvaartmaatschappijen te waarschuwen of te informeren over

een onveilig vliegruim boven Oekraïne.

Drie nieuwsfactoren lijken voor een toename in aandacht van de media voor de MH17

crisis te zorgen. De eerste nieuwsfactor is informatie. Op beide momenten dat de Onderzoeksraad

voor Veiligheid met een rapport naar buiten kwam, nam de aandacht voor de crisis toe. Het

rapport had als doel inzicht te geven in de oorzaak van de ramp. Een mogelijke verklaring voor de

toename in aandacht is dat de media graag een verantwoordelijke voor de ramp wilden aanwijzen

om zo duidelijkheid te creëren voor het publiek en haar eigen speculaties bevestigd wilden krijgen.

Op de dag van de ramp speculeerde de media al dat het vliegtuig vermoedelijk was neergeschoten

door een BUK-raket vanuit een gebied waar pro-Russische rebellen de leiding hadden en gingen

zij al niet uit van een ongeluk. Zo luidden koppen van de Telegraaf op 18 juli 2014

“Terreuraanslag op vlucht MH17” en “Afschuwelijke moord: 154 Nederlands komen om”.

Een tweede factor is fouten van politici. Zowel de verbolgenheid over het optreden van

Minister Timmermans bij Pauw, als de onduidelijkheid over de door de collega’s van premier

Rutte aangenomen amnestieregeling en het ontslag van de door de regering aangestelde patholoog,

21


zorgden voor pieken in aandacht. Dat media hier aandacht aan besteedden, komt vermoedelijk

doordat zij weten dat lezers erg gevoelig zijn voor berichten over fouten van politici. De media

weten, dat wanneer zij berichtten over misstappen van politici, dit lezers aantrekt.

De laatste factor die zorgde voor meer aandacht voor de MH17 crisis is emotie. De dagen

rondom de ramp, de nationale herdenking en een jaar na de ramp waren momenten die

gekenmerkt werden door emoties zoals verdriet en boosheid. Op alle drie deze momenten ontstond

een piek in aandacht voor de MH17 crisis. Dat de media aandacht besteedden aan deze emotionele

gebeurtenissen komt vermoedelijk door het feit dat er veel Nederlandse doden zijn gevallen.

Daarnaast was het een erg ongebruikelijke situatie, omdat het vliegtuig is neergeschoten door een

raket.

Figuur 3: Aandacht MH17 per agenda (aantal hits per week)

Uit de figuur blijkt dat de agenda’s van de media, het publiek en de Nederlandse regering op drie

momenten dezelfde duidelijke piek in aandacht kennen. Te weten in de week van de ramp zelf, in

Ramp

Rapport

OVV

Herdenking Jaar

geleden

1

januari

Rapport

OVV

22


de week van de herdenking van de slachtoffers en een jaar na de ramp. De agenda’s van de media

en de Nederlandse regering laten nog drie gezamenlijke duidelijke pieken in aandacht zien waar

de agenda van het publiek maar matig op lijkt te reageren. Dit zijn de momenten waarop de

Onderzoeksraad voor Veiligheid met het eerste rapport naar buiten kwam, wanneer er

onduidelijkheid was over een mogelijke amnestieregeling voor de daders en wanneer de

Onderzoeksraad voor Veiligheid het definitieve rapport publiceerde. De agenda van de media laat

naast deze gebeurtennissen nog een aantal pieken in aandacht zien voor een aantal overige

gebeurtennissen. Zowel het publiek als de Nederlandse regering lijken aan deze overige

gebeurtenissen weinig aandacht te besteden. Het publiek lijkt de agenda’s van de media en de

Nederlandse regering alleen te volgen bij de verdrietige gebeurtennissen. In figuur 4 wordt de

aandacht van het publiek voor de emotie verdriet weergegeven. De pieken in deze figuur komen

overeen met de pieken in aandacht van het publiek voor de MH17 crisis uit figuur 3. Op basis

hiervan is het zeer aannemelijk om te veronderstellen dat het publiek alleen reageert op de

berichtgeving over de MH17 crisis, wanneer het gaat over verdriet. Naast dat figuur 3 laat zien dat

de agenda’s op sommige momenten dezelfde piek in aandacht kennen, kan uit deze figuur nog niet

worden afgelezen of de agenda’s elkaar ook daadwerkelijk beïnvloeden bij de berichtgeving over

de MH17 crisis.

Figuur 4: Aandacht publiek voor emotie verdriet (aantal hits per week)

Nationale

herdenking

Ramp

Jaar na

de ramp

23


Aandacht actoren en issues

Hoe hoog elk van de actoren en issues op elk van de agenda’s staat wordt weergegeven in tabel 3.

Als het om de actoren gaat, besteedden de nieuwsmedia voornamelijk aandacht aan slachtoffers

(54%), de Nederlandse regering (35%), nabestaanden (26%) en de Russische overheid (26%). De

Nederlandse regering besteedde de meeste aandacht aan de actoren slachtoffers (58%),

nabestaanden (32%), de partijen VVD en PVDA (31%), de oppositie (29%) en de Russische

overheid (29%). Het publiek besteedde vooral aandacht aan de slachtoffers (38%), de Nederlandse

regering (16%) en nabestaanden (14%). Wat opvalt, is dat het publiek, in tegenstelling tot de

media en de Nederlandse regering bijna uitsluitend de slachtoffers, nabestaanden en de

Nederlandse regering noemt, de overige actoren niet of nauwelijks. Ook deze tabel laat zien dat

het publiek vrijwel alleen aandacht besteed aan de actoren van de MH17 crisis, die met emoties,

en vooral met verdriet, worden geassocieerd. De media en de Nederlandse regering focussen, in

tegenstelling tot het publiek, op de actoren die te maken hebben met het onderzoek naar de

oorzaak, de rechtsgang en de verantwoordelijkheid van de verschillende regeringen.

Als het om de issues gaat, besteedden de media vooral aandacht aan informatie (70%),

verdriet (19%) en de aanslag (18%). De Nederlandse regering besteedde haar aandacht ook het

meeste aan de issues informatie (32%), verdriet (25%) en aanslag (25%). De aandacht van het

publiek op Facebook ging het meest uit naar de aanslag (7%), de nationale herdenking (6%) en de

veiligheid van het vliegtuig (6%). Hieruit blijkt wederom dat het publiek minder aandacht heeft

voor de informatie rondom het onderzoek naar de oorzaak en de daders van de ramp en meer

aandacht heeft voor de emotionele aspecten zoals de Nationale herdenking. Wel besteedt het

publiek aandacht aan de veiligheid van het vliegtuig van Malaysia Airlines waarmee werd

gevlogen. Ook is het opvallend dat bij alle drie de agenda’s vaker wordt gesproken over een

aanslag, dan over een ramp/ongeluk. Ook hebben alle drie de agenda’s het niet of nauwelijks over

de oorzaak van de ramp. Tenslotte besteed de Nederlandse regering meer aandacht dan de media

en het publiek aan issues die betrekking hebben op de oplossing van de crisis zoals compromis

(9%) en verontschuldiging (2%).

24


Tabel 3: Aandacht per actor en issue (percentage van aantal artikelen)

Media

Publiek NL regering

Actoren Malaysia Airlines 15 7 14

Nlregering 33 16 100

Nloverheidpartijen 13 2 31

Oppositie 13 3 29

Onderzoeksraadveilig 10 1 13

OM 9 1 13

VNVeiligheidsraad 12 3 21

Ruoverheid 26 7 29

Oeoverheid 14 3 17

ProRussischeseparatisten 10 2 10

Oerebel 5 0 6

Amerika 5 1 7

Australië 0 0 0

Engeland 2 1 3

Maleisië 1 0 2

Slachtoffers 54 38 58

Nabestaanden 26 14 32

Issues MH17

Ramp

Vliegplan

Vliegveiligheid

Vliegonveiligheid

Veiligvliegtuig

Aanslag

Luchtdoelraket

Verdriet

Boos

Onveiligrampplek

Plunderen

Berging

Zorgvuldig

Onzorgvuldig

Nationaleherdenking

100

14

12

3

0

10

18

14

19

6

1

11

2

0

4

8

100

5

3

0

0

6

7

4

2

1

0

0

0

0

1

6

100

17

20

4

1

10

25

14

25

8

1

5

3

0

6

9

25


Schuld

Onschuld

Verantwoordelijk

Onverantwoordelijk

Oorzaak

Daders

Ontkennen

Negeren

Verontschuldiging

Stilte

Informatie

Compensatie

Compromis

Alternatieverout

MH19

N=

0

0

4

0

1

4

0

0

0

16

70

3

5

0

0

4184

0

0

1

0

1

0

0

0

0

3

5

0

0

0

0

158655

1

1

8

1

1

8

1

1

2

23

32

3

9

0

0

1398

Frames

In het onderzoek van Coombs (2007) en Van der Meer et al. (2014) werd gesteld dat wanneer een

organisatie te maken heeft met een crisis, de organisatie de crisis zal proberen in te kaderen door

in de communicatie (PR) op bepaalde aspecten de nadruk te leggen. RQ1 luidde: Welke vorm van

framing paste de Nederlandse regering toe bij haar berichtgeving over de MH17 crisis en werd dit

frame overgenomen door de media en het publiek? Uit de beschrijving van de agenda’s en trends

blijkt dat de Nederlandse regering in haar communicatie gebruik heeft gemaakt van het emphasis

frame. De Nederlandse regering heeft in haar communicatie de nadruk gelegd op het emotionele

aspect. Dit blijkt uit specifieke gebeurtenissen zoals het organiseren van een Nationale herdenking

en de speeches op de Nationale herdenking en een jaar na de ramp, waarin vooral wordt gesproken

over het verlies en het verdriet van de nabestaanden. Ook de issues en actoren waar de

Nederlandse regering in haar berichtgeving wel en geen aandacht aan besteedde, wijzen op het

gebruik van het emphasis frame. Zo werd er nauwelijks gesproken over issues als de oorzaak van

de ramp en het onveilige vliegruim. Wel werd er veel aandacht besteed aan de actoren

26


nabestaanden en slachtoffers en aan het issue verdriet. De frames van de Nederlandse regering

lijken te zijn overgenomen door het publiek en de media. Het publiek besteed alleen aandacht aan

de emotionele aspecten en lijkt niet te reageren op gebeurtennissen zoals het verschijnen van het

onderzoeksrapport met informatie over de oorzaak van de ramp. Ook de media besteedden

aandacht aan het emotionele aspect van de ramp. Wel blijkt, in overeenstemming met Schultz et

al. (2011b), dat de berichtgeving in de media complexer was dan de berichtgeving vanuit de

Nederlandse overheid. Journalisten besteedden ook veel aandacht aan fouten van politici en de

resultaten van de onderzoeken naar de oorzaak van de ramp. Waar de Nederlandse regering haar

aandacht bijna gelijk verdeelde over de voor haar belangrijkste issues informatie, verdriet en

aanslag, besteedden de media twee maal vaker aandacht aan informatie dan aan verdriet.

Samenhang agenda’s

Hoe de agenda’s van de media, de Nederlandse regering en het publiek met elkaar samenhangen

wordt weergegeven in tabel 4. De uitgebreide tabel met daarin ook de correlatie per krant wordt

weergegeven in bijlage II. Deze tabel laat zien dat de aandacht die de verschillende agenda’s

besteedden aan de MH17 crisis onderling grotendeels samenhangt. De agenda’s van bijna alle

kranten correleren positief significant met elkaar. Het Financieel Dagblad is hierop de

uitzondering. Vermoedelijk omdat de krant een economische invalshoek hanteert bij de

berichtgeving en dit komt niet of nauwelijks terug in de andere kranten. Deze krant correleert

alleen significant positief met de Volkskrant (r=.39, p<.05) en de Metro (r=.70, p<.01). Vooral De

Telegraaf en Algemeen Dagblad (r=.81, p<.01), Metro en Algemeen Dagblad (r=.80, p<.01), en

Metro en Financieel Dagblad (r-=.70, p<.01) correleren zeer sterk met elkaar. Facebook correleert

positief significant met de media (r=.72, p<.01), waarbij de agenda het sterkst positief significant

correleert met De Telegraaf (r=.78, p<.01) en Metro (r=.67, p<.01). De kranten waarmee het

publiek het sterkst correleert zijn “populaire kranten” met daarin veel aandacht voor amusement

en sensatieberichten. Dit is een mogelijke verklaring voor de sterkte van de correlatie.

Nederlandse regering correleert significant met de media (r=.73, p<.01). De Nederlandse regering

correleert niet significant met het Financieel Dagblad (r=.25, p>.05). De Nederlandse regering

correleert positief significant met Facebook (r=.59, p<.01). Op basis van deze tabel wordt

geconstateerd dat de agenda’s bij de berichtgeving over de MH17 crisis met elkaar samenhangen.

27


Op basis van deze tabel kan daarentegen niet worden geconstateerd of de agenda’s elkaar ook

hebben beïnvloed bij de berichtgeving over de crisis.

Tabel 4: Correlatie tussen agenda’s

Agenda’s Media Publiek Facebook Nederlandse regering

1. Media - .72** .73**

2. Publiek FB .72** - .59**

3. NL regering .73** .59** -

Noot: ** p < 0.01; * p < 0.05

Effect analyse

Nu de beschrijvende data is besproken worden de verwachte relaties van het conceptueel model

getoetst middels een regressieanalyse. De uitgevoerde regressies zijn tijdreeksanalyses waarbij

wordt getoetst of de agenda van de media, de Nederlandse regering of het publiek een dag eerder,

effect heeft op de agenda van de media, de Nederlandse regering of het publiek een dag later.

Meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media zorgt voor meer aandacht

voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering en het publiek

Hypothese H-1A stelde dat “Meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media zorgt

voor meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering”. Een regressieanalyse is

uitgevoerd waarbij de agenda van de Nederlandse regering een dag eerder en de agenda van de

media een dag eerder middels de enter methode zijn ingevoerd als mogelijke voorspellers. Uit de

regressieanalyse met de agenda van de Nederlandse regering als afhankelijke variabele blijkt dat

de agenda van de media een positief significant effect heeft op deze agenda (t (201)= 2.46, p=.02,

b(SE)=.05 (.05), β= .23, p < .05). Het gevonden effect is verklaarbaar op basis van de eerder

besproken literatuur. De sterkte van het effect van de agenda van de media op de agenda van de

regering is matig. H-1B luidde: “Meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media

zorgt voor meer aandacht voor de MH17 crisis van het publiek”. Uit de regressieanalyses met de

agenda van het publiek als afhankelijke variabele en de agenda van het publiek een dag eerder, de

agenda van de Nederlandse regering een dag eerder en de agenda van de media een dag eerder als

mogelijke voorspellers, blijkt geen significant effect van de media agenda. Dit houdt in dat de

28


agenda van de traditionele media bij de berichtgeving over de MH17 crisis wel een direct positief

significant effect had op de agenda van de Nederlandse regering, maar niet op de agenda van het

publiek. Hypothese H1-A kan worden aangenomen. Hypothese H1-B wordt verworpen.

Meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering zorgt voor meer aandacht

voor de MH17 crisis van de traditionele media en het publiek

Hypothese H-2A luidde: “Meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering zorgt

voor meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media”. Om de hypothese te toetsen

is een regressie gedraaid met de media als afhankelijke variabele. De agenda’s van de media en de

Nederlandse regering een dag eerder zijn middels de enter methode ingevoerd als mogelijke

voorspellers. Uit deze analyse blijkt dat de agenda van de Nederlandse regering een positief

significant effect heeft gehad op de media agenda (t (235)= 2.16, p=.03, b(SE)=.12 (.05), β= .13, p

< .05). Het gevonden effect is een zwak effect. Hypothese H-2B stelde: “Meer aandacht voor de

MH17 crisis van de Nederlandse regering zorgt voor meer aandacht voor de MH17 crisis van het

publiek”. Uit de regressieanalyses met de agenda van het publiek als afhankelijke variabele en de

agenda van de Nederlandse regering een dag eerder als onafhankelijke variabele, blijkt ook een

positief significant effect van de agenda van de Nederlandse regering op de Facebook agenda (t

(317)= 2.11, p=.04, b(SE)=6.81 (.05), β= .06, p < .05). Ook het gevonden effect van de agenda

van de Nederlandse regering op de agenda van het publiek is een zwak effect. Op basis van deze

resultaten worden hypothese H2-A en H2-B aangenomen. De agenda van de Nederlandse regering

heeft een direct positief significant effect gehad op de agenda’s van het publiek en de traditionele

media.

Meer aandacht voor de MH17 crisis van het publiek zorgt voor meer aandacht voor de

MH17 crisis van de traditionele media en de Nederlandse regering

Hypothese H-3A voorspelde dat: “Meer aandacht voor de MH17 crisis van het publiek zorgt voor

meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media”. De regressieanalyse met de

agenda van de Nederlandse regering als afhankelijke variabele en de agenda van het publiek een

dag eerder ingevoerd middels de enter methode als mogelijke voorspeller, laat een positief

significant effect zien van de agenda van het publiek op de agenda van de Nederlandse regering (t

29


(201)= 7.79, p=.00, b(SE)=.00 (.05), β= .64, p < .01). Het gevonden effect is een sterk effect. De

laatste hypothese, H-3B voorspelde: “Meer aandacht voor de MH17 crisis van het publiek zorgt

voor meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering”. De regressieanalyse met

de media agenda als afhankelijke variabele en de agenda van het publiek een dag eerder als

onafhankelijke variabele, laat ook een positief significant effect zien van de agenda van het

publiek op de media agenda (t (234)= 12.25, p=.00, b(SE)=.00 (.05), β= .74, p < .01). Dit houdt in

dat hypotheses H-3A en H-3B worden aangenomen. De agenda van het publiek bij de

berichtgeving over de MH17 crisis had een direct positief significant effect op de agenda’s van de

Nederlandse regering en de traditionele media.

Invloed emoties op agenda setting

Bij het bespreken van de beschrijvende data werd duidelijk dat het publiek vrijwel alleen aandacht

besteed aan de emotionele gebeurtenissen rondom de MH17, te weten de ramp zelf, de nationale

herdenking en een jaar na de ramp. Nu bij het toetsen van de hypotheses blijkt dat de media

agenda geen significante invloed heeft op de agenda van het publiek, is het interessant om te

analyseren of het meer emotionele nieuws in de media meer invloed heeft op het publiek.

Hiervoor is een tijdreekanalyse gedraaid over de dagen waarin er veel over verdriet werd

gesproken en over de dagen waarop er weinig over verdriet werd gesproken. De analyse met de

agenda op Facebook op de dagen met weinig verdriet als afhankelijke variabele en de agenda van

de media een dag eerder als mogelijke voorspeller, laat geen significant effect zien van de media

agenda. Er is wel een significant effect op de dagen met meer aandacht voor verdriet (t (86)= 2.24,

p=.03, b(SE)=.64 (.05), β= .25, p < .05). De media agenda beïnvloedt de agenda van het publiek

bij de MH17 crisis alleen op de meer “emotionele”dagen.

30


Tabel 5: Tijdreeksanalyse om de agenda’s van Nederlandse regering, media en publiek te

voorspellen

NL regering Media Publiek

Facebook

Minder

verdriet

Meer

verdriet

Voorspellers

Autocorrelatie .30** -.04 .86** .86** .34**

NL regering t-1 - .13* .06* - -

Media t-1 .23* - .04 .06 .25*

Facebook t-1 .64** .74** - - -

Adjusted R2 .41 .63 .81 .81 .25

N dagen 205 238 320 278 88

Noot: ** p < 0.01; * p < 0.05

31


CONCLUSIE & DISCUSSIE

Dit paper doet verslag van de relatie tussen de agenda’s en frames van de Nederlandse regering, de

traditionele media en het publiek bij de berichtgeving over de MH17-crisis. Uit de eerder getoonde

resultaten worden in dit hoofdstuk conclusies getrokken om zo de onderzoeksvraag te kunnen

beantwoorden. Daarnaast worden enkele beperkingen van het onderzoek besproken. Ook is het

van belang om in dit hoofdstuk de punten te noemen die meegenomen kunnen worden in de

mogelijke vervolgonderzoeken naar de relatie tussen de agenda’s en frames van de PR, de

traditionele media en het publiek bij de berichtgeving over een crisis.

Belangrijkste bevindingen

De belangrijkste conclusie die kan worden getrokken aan de hand van dit onderzoek is dat de

agenda van de Nederlandse regering een positief effect had op de agenda van het publiek en de

media bij de berichtgeving over de MH17 crisis. Hypothese 2-A en 2-B, waarin werd

verondersteld dat meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering zorgt voor

meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media en het publiek, wordt met dit

onderzoek bevestigd. Tevens lijkt De Nederlandse regering, middels het gebruik van het emphasis

frame, er voor te hebben gezorgd dat het bij het publiek vooral gaat over de emotionele aspecten

van de ramp. Daarmee lijkt de Nederlandse regering er in geslaagd om de aandacht van het

publiek af te leiden van haar mogelijke betrokkenheid bij het veroorzaken van de ramp. In

navolging van Van der Meer et al. (2014), die aangaven dat er een positieve relatie bestaat van de

agenda en frames van de PR op die van het publiek, lijkt deze relatie ook te bestaan bij de

berichtgeving over de MH17 crisis. Geconcludeerd wordt dat de agenda en frames van de

Nederlandse regering een positieve invloed hebben gehad op de agenda en frames van het publiek

bij de berichtgeving over de MH17 crisis. Aangezien PR-managers door de komst van social

media met een ander soort publiek te maken hebben gekregen, is dit resultaat voor hen van belang.

Deze uitkomst geeft inzicht in het feit dat PR agenda’s en frames door het publiek tijdens een

crisis worden overgenomen. Door dit inzicht kunnen organisaties PR beter inzetten tijdens een

crisissituatie. Ook het positieve effect van de PR agenda en frames op de media agenda en frames

die eerder werden aangetoond door Schultz et al. (2011b) en Van der Meer et al. (2014) wordt, op

basis van de resultaten van dit onderzoek, bevestigd. De berichtgeving in de media was complexer

32


dan die van de Nederlandse regering. De media besteedden meer aandacht aan het issue informatie

dan aan verdriet, maar op cruciale punten zoals bij de Nationale herdenking en een jaar na de ramp

besteedden ook de media enkel aandacht aan het emotionele aspect. Dit is in overeenstemming

met het onderzoek van Schultz et al. (2011b) die verklaarde dat de berichtgeving in de traditionele

media complexer was dan de berichtgeving vanuit BP, maar dat de berichtgeving op enkele

cruciale punten in lijn was met de agenda en frames van de PR.

Hypothese H-1A waarin werd gesteld dat: “Meer aandacht voor de MH17 crisis van de

traditionele media zorgt voor meer aandacht voor de MH17 crisis van de Nederlandse regering”

wordt aangenomen op basis van de resultaten van dit onderzoek. De resultaten zijn in

overeenstemming met wat Van der Meer et al. (2014) beweerden, namelijk dat de agenda van de

media de agenda van de PR beïnvloedt tijdens een crisis. Het onderzoek vond geen bewijs voor

H-1B, die veronderstelde dat meer aandacht voor de MH17 crisis van de traditionele media zorgde

voor meer aandacht voor de MH17 crisis van het publiek. Deze conclusie komt niet overeen met

de bevindingen van Meijer & Kleinnijenhuis (2006), Van der Meer & Verhoeven (2013) en Van

der Meer et al. Bij het zoeken naar een mogelijke verklaring voor het feit dat dit effect niet werd

gevonden bij deze crisis, werd duidelijk dat de agenda van de traditionele media alleen invloed

heeft gehad op het publiek bij de berichtgeving over de emotionele gebeurtenissen van de MH17

crisis. Er kan op basis hiervan worden geconcludeerd dat het effect van de agenda van de

traditionele media op die van het publiek bij de berichtgeving over de MH17 crisis alleen bestond

rondom de emotionele gebeurtenissen. Wanneer het ging over informatie of over paniek onder

politici had de media agenda geen effect op het publiek.

Tenslotte worden hypotheses H-3A en H-3B, die ervan uitgingen dat meer aandacht voor

de MH17 crisis van het publiek zorgde voor meer aandacht voor de MH17 crisis van de

traditionele media en de Nederlandse regering, ook bevestigd met dit onderzoek. Eerder gaven

PR-managers in surveys van Wright & Hinson (2008) en Wright & Hinson (2009) al aan dat zij

zich laten beïnvloeden door het publiek. Met de resultaten van dit onderzoek wordt duidelijk dat

dit ook echt gebeurt. In het geval van het effect van de agenda van het publiek op de agenda van

de media zijn de resultaten in overeenstemming met het onderzoek van Waters, Tindall, & Morton

(2010). Ook zij vonden dat journalisten zich laten beïnvloeden door de agenda van het publiek. Op

basis hiervan wordt geconcludeerd dat er niet alleen in de literatuur wordt gesproken over de

33


sterke invloed van het publiek op de PR en de traditionele media, maar dat dit positieve en sterke

effect ook daadwerkelijk blijkt te bestaan.

Beperkingen

Het uitgevoerde onderzoek kent een aantal beperkingen. Een belangrijke beperking van dit

onderzoek is de manier waarop de PR vanuit de Nederlandse regering is gemeten. De PR is

gemeten door alle berichten uit de media te verzamelen waarin de Nederlandse regering werd

genoemd. Door deze manier van data-verzameling is de Nederlandse regering in sommige

artikelen niet de bron, maar het subject van het bericht. Hierdoor zijn niet alle artikelen

representatief voor de PR vanuit de Nederlandse regering. Een steekproef van 50 artikelen laat

echter wel een precision zien van 70%, wat inhoudt dat de gevonden zoekresultaten redelijk goed

aansluiten bij het concept de PR vanuit de Nederlandse regering. Er is gekozen om de PR vanuit

de Nederlandse regering op deze manier te meten, omdat andere bronnen zoals persberichten

minder geschikt zijn om het concept PR te meten. PR bestaat uit veel meer dan enkel het

verspreiden van persberichten, waardoor het onvoldoende was geweest om alleen de persberichten

te onderzoeken. Verder hebben wellicht ook andere emoties dan verdriet een rol gespeeld in de

agendavorming. Emoties zoals boosheid, woede, angst of walging. Het onderzoeken van het effect

van emoties viel in eerste instantie niet binnen de doelstelling van dit onderzoek, maar zij lijken

een duidelijke rol te hebben gespeeld in de gevonden effecten. Een andere beperking van dit

onderzoek is de representativiteit van het publiek op Facebook. Doordat de agenda van het publiek

werd gemeten middels berichten op Facebook, kan het zijn dat de resultaten niet representatief zijn

voor de gehele Nederlandse bevolking. Tenslotte kon er door de beperkte capaciteit van het

Coosto abonnement onvoldoende Twitter data opgehaald worden. Het was zinvol geweest om in

het onderzoek vast te stellen of het publiek op Twitter anders reageert dan het publiek op

Facebook. Doordat de Twitter-data niet volledig was, konden er geen analyses per dag gedraaid

worden, waardoor er geen effecten konden worden aangetoond en vergelijkingen worden gemaakt.

Vervolgonderzoek

In toekomstig onderzoek is het interessant om te kijken of andere emoties dan de emotie verdriet

invloed hebben op de relatie tussen de agenda’s en de frames van de PR, de traditionele media en

34


het publiek. Daarnaast is het aan te bevelen om in toekomstig onderzoek te kijken wat de effecten

van de agenda’s en frames van de PR en de traditionele media zijn voor het publiek op Twitter.

Wellicht reageert het publiek op Facebook anders dan het publiek op Twitter en dit kan PR-

managers ook weer helpen bij het nauwer afstemmen van het PR-beleid op het publiek. Tenslotte

is het aan te bevelen om in toekomstig onderzoek gebruik te maken van meer geavanceerdere

effectanalyses, zoals een VAR-analyse. Daarmee is het onder meer mogelijk om alle effecten

simultaan te schatten.

35


REFERENTIELIJST

Austin, L., Fisher Liu, B., & Jin, Y. (2012). How audiences seek out crisis information: Exploring

the social-mediated crisis communication model. Journal of Applied Communication

Research, 40(2), 188-207.

Behr, R. L., & Iyengar, S. (1985). Television news, real-world cues, and changes in the public

agenda. Public Opinion Quarterly, 49(1), 38–57.

Castells, M. (2007). Communication, power and counter-power in the network society.

International journal of communication, 1(1), 29.

Coombs, W.T. (2007). Protecting organization reputations during a crisis: The development and

application of situational crisis communication theory. Corporate reputation review, 10(3),

163-176.

Coombs, W. T., & Holladay, S. J. (2006). Unpacking the halo effect: reputation and crisis

management. Journal of Communication Management, 10(2), 123-137.

Druckman, J. N. (2001). On the limits of framing effects: who can frame?. Journal of Politics,

63(4), 1041-1066.

Entman, R. M. (1991). Symposium framing US coverage of international news: Contrasts in

narratives of the KAL and Iran air incidents. Journal of communication, 41(4), 6-27.

Entman, M. (1993) Framing: Toward clarification of a fractured paradigm. Journal of

communication, 43(4), 51-58.

Kim, J. N., Ni, L., & Sha, B. L. (2008). Breaking down the stakeholder environment: Explicating

approaches to the segmentation of publics for public relations research. Journalism & Mass

Communication Quarterly, 85(4), 751-768.

Kiousis, S., Popescu, C., & Mitrook, M. (2007). Understanding influence on corporate reputation:

An examination of public relations efforts, media coverage, public opinion, and financial

performance from an agenda-building and agenda-setting perspective. Journal of Public

Relations Research, 19(2), 147-165.

Kiousis, S., Strömbäck, J., & McDevitt, M. (2015). Influence of Issue Decision Salience on Vote

Choice: Linking Agenda Setting, Priming, and Issue Ownership. International Journal of

Communication, 9(1), 3347-3368.

Lowrey, W. (2006). Mapping the journalism–blogging relationship. Journalism, 7(4), 477-500.

36


Meijer, M. M., & Kleinnijenhuis, J. (2006). Issue news and corporate reputation: Applying the

theories of agenda setting and issue ownership in the field of business communication.

Journal of Communication, 56(3), 543-559.

McCombs, M. E., & Shaw, D. L. (1972). The agenda-setting function of mass media. Public

Opinion Quarterly, 36, 176-187.

McCombs, M., Llamas, J. P., Lopez-Escobar, E., & Rey, F. (1997). Candidate images in Spanish

elections: Second-level agenda-setting effects. Journalism & Mass Communication

Quarterly, 74(4), 703-717.

Pearson, C. M., & Clair, J. A. (1998). Reframing crisis management. Academy of management

review, 23(1), 59-76.

Reese, S. D. (2007). The framing project: A bridging model for media research revisited. Journal

of communication, 57(1), 148-154.

Schafraad, P., van Zoonen, W., & Verhoeven, P. (2015). The news value of Dutch corporate press

releases as a predictor of corporate agenda building power. Public Relations Review. (In

press)

Scheufele, D. A. (1999). Framing as a theory of media effects. Journal of communication, 49(1),

103-122.

Sheafer, T., & Weimann, G. (2005). Agenda building, agenda setting, priming, individual voting

intentions, and the aggregate results: An analysis of four Israeli elections. Journal of

Communication, 55(2), 347-365.

Schultz, F., Utz, S., & Göritz, A. (2011a). Is the Medium the Message? Perceptions of and

Reactions to Crisis Communication via Twitter, Blogs and Traditional Media. Public

Relations Review, 37(1), 20-27.

Schultz, F., Kleinnijenhuis, J., Oegema, D., Utz, S., & Van Atteveldt, W. (2011b). Strategic

framing in the BP crisis: A semantic network analysis of associatieve frames. Public


Shah, D. V., Watts, M. D., Domke, D., & Fan, D. P. (2002). News framing and cueing of issue

regimes: Explaining Clinton's public approval in spite of scandal. Public Opinion Quarterly,

66(3), 339-370.

Turk, J. V., & Franklin, B. (1987). Information subsidies: Agenda-setting traditions. Public

37



Tversky, A. (1977). Features of similarity. Psychological review, 84(4), 327.

van Atteveldt, W. H. (2008). Semantic network analysis: Techniques for extracting, representing,

and querying media content.

van der Meer, T. G., & Verhoeven, P. (2013). Public framing organizational crisis situations:

Social media versus news media. Public Relations Review, 39(3), 229-231.

van der Meer, T. G., Verhoeven, P., Beentjes, H., & Vliegenthart, R. (2014). When frames align:

The interplay between PR, news media, and the public in times of crisis. Public Relations

Review, 40(5), 751-761.

Waters, R. D., Tindall, N. T., & Morton, T. S. (2010). Media catching and the journalist–public

relations practitioner relationship: How social media are changing the practice of media

relations. Journal of Public Relations Research, 22(3), 241-264.

Weaver, D., & Elliott, S. N. (1985). Who sets the agenda for the media? A study of local agenda-

building. Journalism and Mass Communication Quarterly, 62(1), 87.

Wright, D. K., & Hinson, M. D. (2008). How blogs and social media are changing public relations

and the way it is practiced. Public relations journal, 2(2), 1-21.

Wright, D. K., & Hinson, M. D. (2009). An updated look at the impact of social media on public

relations practice. Public Relations Journal, 3(2), 1–27.

38


BIJLAGE I Queries

MalaysiaAirlines "Malaysia Airlines" Gorter Dunleavy

OverheidNl Nlregering

Rijksoverheid Kabinet "de Nederlandse

regering" "(regering* kabinet* minister*)

(Timmermans)"~5 Rutte Koenders "van

der Steur" Opstelten

Nloverheidpartijen

VVD PVDA Samsom "Michiel Servaes"

"Angelien Eijsink" "Manon Fokke" "Han

ten Broeke" "Halbe Zijlstra"

Oppositie

D66 SP CDA ChristenUnie GroenLinks

PVV Pechtold Roemer "Sybrand Buma"

"Gert-Jan Seger" "Bram van Ojik" "Jesse

Klaver" Wilders

Onderzoeksraadveiligheid

OVV "Onderzoeksraad voor Veiligheid"

Joustra

OM

"Openbaar Ministerie" "Ministerie van

Veiligheid en Justitie"

OverheidOverige VNVeiligheidsraad VN "Verenigde Naties"

Ruoverheid "Russische regering" Poetin Moskou

Oeoverheid "Oekraïense regering" Porosjenko Kiev

proRussischeseparatisten

"pro Russische separatisten"~5 "Russische

rebel*"~5

Oerebel

"Oekraïense rebel*"~5 "Oekraïense

separatist*"~5

Overheidoverig Amerika "Amerikaanse regering" Obama

Australië "Australische regering" Abott

Engeland "Engelse regering" Cameron

Maleisië

"Maleisische regering" Razak "Anifah

Aman" "Liow Tiong Lai"

Overig Slachtoffers

slachtoffer* getroffene* dode*

nabestaanden familie*

Nabestaanden nabestaand* gedupeerd* dierbaar*

Vliegramp MH17 MH17

Ramp

vliegramp ramp ongeluk neergestort*

verongeluk*

Vliegplan vliegplan* vliegroute* vliegschema*

Vliegveiligheid vliegveiligheid "veilig luchtruim"~5

Vliegonveiligheid risico* gevaar* "onveilig luchtruim"~10

Veiligvliegtuig "geen technisch* mankement*"~5

Aanslag Aanslag aanslag terroristen moord

Luchtdoelraket

luchtdoelraket "BUK-raket" raket BUK

"BUK-raketinstallatie"

Emoties Verdriet verdriet* bedroefd* droef droev*

39


Boos

boos boze woedend* gebeten nijdig*

verbolgen

Crashsite Onveiligrampplek

"rampplek onveilig"~5 "geen toegang

rampplek"~5 "rampplek gevaarlijk"~5

"crashsite onveilig"~5 "crashsite

gevaarlijk"~5

Plunderen plunder* roof roven steel stelen graai*

BergingLichamen Berging

"berging slachtoffer*"~5 "terughalen

slachtoffer*"~5 "weghalen slachtoffer*"~5

"berging stoffelijke resten"~5 "terughalen

stoffelijke resten*"~5 "weghalen

stoffelijke resten"~5 "berging

lichamen"~5 "terughalen lichamen"~5

"weghalen lichamen"~5

Zorgvuldig Zorgvuldig

Onzorgvuldig Onzorgvuldig

NationaleHerdenking NationaleHerdenking

herdenking "vlag* halfstok"~5 "minu*

stilte"

Schuld Schuld schuld*

Onschuld onschuld* "niet aansprakelijk"

Verantwoordelijk verantwoordelijk* aansprakelijk*

Onverantwoordelijk

onverantwoordelijk* roekel* zorgelo*

onbezon*

Onderzoek Oorzaak

"rapport OVV"~5 "rapport

onderzoeksraad voor veiligheid"~5

"onderzoek oorzaak"~5

Strafrechtelijkonderzoek Daders

"opsporing daders"~5 "strafrechtelijk

onderzoek"

Ontkennen

"niet gedaan" "nooit gedaan" "niets mee te

maken" "niets aantrekken van" "nooit

aangetrokken"

Negeren

"wil niet zien" "niet willen zien" "geen

aandacht"

Verontschuldiging verontschuldig* excu*

Stilte

"geen informatie" "niet informeren" "niet

communiceren" "geen communicatie"

Informatie informatie informeren openba*

Compensatie

compen* vergoed* schadeloos*

schadevergoeding tegemoetkoming

"tegemoet komen"~5

Compromis compromis* akkoord schik*

Alternatieverout "alternatieve rout*"

MH19 MH19

40


BIJLAGE II Correlatietabel

Tabel: Correlatie tussen agenda’s

Agenda‘s

1 2 3 4 5 6

7 8 9

Media

1. De Volkskrant - .46** .66** .53** .55** .54** .39* .62** .48

2. NRC .46** - .60** .56** .68** .65** .29 .59** .56**

3. De Telegraaf .66** .60** - .61** .81** .74** .17 .78** .69**

4. Trouw .53** .56** .61** - .60** .62** .29 .47** .56**

5. Algemeen Dagblad

6. Metro

7. Fin Dagblad

Publiek

.55**

.54**

.39*

.68**

.65**

.29

.81**

.74**

.17

.60**

.62**

.29

-

.80**

.19

.80**

-

.70**

.19

.70**

-

.65**

.67**

-.12

.63**

.67**

.25

8. Facebook .62* .59** .78** .47** .65** .67** -.12 - .59**

PR regering

9. Nlregering .48** .56** .69** .56** .63** .67** .25 .59** -

Noot: ** p < 0.01; * p < 0.05

Master thesis Lisanne Nieuwland AGENDA-SETTING EN FRAMING IN DE MH17 CRISIS

Documents

Transcript of Master thesis Lisanne Nieuwland AGENDA-SETTING EN FRAMING IN DE MH17 CRISIS