Mare 18

14 februari 2013

‘Het mag steviger. Ja, zo ja. Heerlijk!’

Studie Hebreeuws toch opgeheven De universiteitsraad gaat akkoord met het schrappen van een aparte opleiding Hebreeuwse en Joodse Studies. Staf en expertise en staf blijven behouden.

Leenstelsel zoekt nog naar vorm Onderwijsminister Bussemaker is bereid om haar plannen voor een sociaal leen-stelsel aan te passen. GroenLinks en D66 willen ook hun stempel drukken.

Verscherpte controle komt er nietDe onderwijsinspectie gaat geen univer-sitaire studies keuren. Dat blijkt uit een brief aan de Tweede Kamer. Den Haag wil niet weer met nieuwe regels komen

Pagina 5 Pagina 5

Pagina 3

Pagina 5

Woonhotel voor oudere geleerdenEmeritus hoogleraar Roel in ’t Veld wil op het gebied van de vroegere Van der Klaauwtoren een woonhotel voor universitairen op leeftijd beginnen.

36ste Jaargang • nr. 18

Oplosmiddelen uit planten worden wellicht de toekomst van cosmetica

Wie is de ware Carel Stolker? Vijf gezichten van de nieuwe rector

De meester geëerd: ‘Ik kon je wel pijpen van plezier. Luister je eigenlijk nog?’

Pagina 7 Pagina 9 Pagina 11

Ze scoorden hits, sleepten bokalen in de wacht en zijn niet meer weg te denken uit Brabant. Mare ging naar Germelaand (Mill) met De Pro-fessors, de carnavalsgroep van de Leidse student Eddy van Kuppevelt. ‘Hoppa Eddy-stijl!’

DOOr SebaStIaan Van LOOSbrOek ‘De brakheid valt erg mee. Dit weekend was ik rond zessen thuis, denk ik. Maar gister keurig om half vier.’

Het is nog vroeg in de middag als Eddy van Kuppevelt (Nederlandse taal en cultuur, 22) met zijn ouders en zus aan de keukentafel van zijn ouderlijk huis in het Brabantse Mill zit. Hij schept een bord met hutspot en rookworst op. ‘Goed blijven eten, da’s ook belangrijk.’

Van Kuppevelt heeft er al wat da-gen carnaval op zitten, maar ook van-daag wacht een druk programma. Hij is namelijk leadzanger van De Professors, een groep die verder be-staat uit Eef Berends (student Euro-

pese studies, UvA), zijn zus Maartje (afgestudeerd bedrijfscommunica-tie) en Teun van der Cruijsen (rech-ten, niet afgemaakt). ‘Dat is de vaste kern. Maar af en toe vallen vrienden van ons in. Soms staan we met z’n tweeën op te treden, een andere keer met z’n zessen. Dat is geen probleem omdat we geen instrumenten bespe-len maar allemaal zingen.’

De leden kennen elkaar uit Mill, het dorp waar ze zijn opgegroeid en hun jeugd doorbrachten. Als echte carnavalfans vonden ze het op z’n

minst de moeite waard eens een ei-gen carnavalsnummer te schrijven. Dat resulteerde in Unne echte Germ, op de melodie van Ik heb een zachte G (en een harde L) van Jos van Oss.

‘Tsja, en dan moet je een naam voor je groep gaan bedenken. Er zit niet echt een goed verhaal achter, maar we zijn allemaal studenten, dus toen kwamen we op De Professors.’

Hoewel de leden de indruk wek-ken dat het een uit de hand gelopen grap is, hebben ze al drie prijzen in de wacht gesleept. Maartje loopt

Alaaaaaaaaaaaaaf!Tiethossend komen De Professors het carnaval door

Pagina 4

naar de voorkamer van het huis, waar de bokalen op een eikenhouten kast uitgestald staan.

‘Met ons eerste lied werden we tweede tijdens de jaarlijkse blè-ravond, waarop de beste lokale carnavalsschlager wordt gekozen’, vertelt ze. ‘In november 2011 won-nen we de Germenbokaal met onze tweede hit De Germen gaan weer dansen. Afgelopen jaar hebben we die weer gewonnen met Alaaf I love Germelaand.’

De Germenbokaal is een wisselbe-ker, maar inmiddels staat hij al twee achtereenvolgende jaren in huize Van Kuppevelt. ‘Als we volgend jaar voor de derde keer winnen, mogen we hem houden, maar ik hoorde dat ze nu misschien de regels gaan aanpassen.’

Op de bokaal staat een soort geit afgebeeld, gesneden uit metaal. ‘Dat is dus een germ. Een kruising tussen een bok en een geit. Het Germelaand staat voor Mill, net als Oeteldonk staat voor Den Bosch.’

De blèravond van 2010 eindigde dus in een tweede plaats, maar in-middels hebben ze revanche geno-men. ‘Afgelopen blèravond zijn we eerste geworden met De Germen gaan weer dansen. Dat was alleen een heel speciale editie, want Ger-melaand bestond toen 55 jaar. Het lied is dan ook uitgeroepen tot het Blèrlied Aller Tijden. Da’s wel een eer toch?’

Voor Eddy van Kuppevelt is het hoog tijd om het huis te verlaten en zich naar het kindercarnaval te be-geven. ‘Ik ga daar vrijwillig helpen bij Stichting Foekepot. Ik sta achter de bar cola in te schenken en zo, en straks ga ik nog even optreden.’

Het kindercarnaval vindt plaats in een grote witte tent, een paar straten van zijn ouderlijk huis vandaan. Een paar honderd kinderen tot twaalf jaar hebben zich al verzameld. Jon-gens zijn gehuld in kapiteins- of sol-datenpakken, meisjes zijn verkleed als lieveheersbeestje of engel. Op een groot podium staat een dj carnavals-krakers te draaien.

Zodra een paar jonge dansmarie-kes Eddy zien, rennen ze naar hem toe. ‘Kom, je moet mee dansen!’ Geen tijd, verontschuldigt die zich, het is te druk achter de bar.

‘Ik ben hele dagen met die kinderen aan het jengelen, dus dan kennen ze je wel.’

> Lees verder op pagina 6

bandirah Pagina 12

Eddy van Kuppevelt (met microfoon), frontman van De Professors. Foto Joyce van Belkom

Het is bijna Valentijnsdag en ik zit in de kroeg. Ik heb mijn mooiste jurk aangetrokken en ik loop ongemak-kelijk op nieuwe hakken. Mijn eyeliner zit heel mooi op mijn rechteroog. Mijn linkeroog ziet eruit alsof ik een kwartier geleden bij een bargevecht betrokken was. Ik heb een doos chocolade gekocht, en ik zit in mijn eentje aan de bar. Ik ben namelijk op een date met mezelf.

Het gaat niet zo goed.Als ik aan mezelf vraag wat ik doe met mijn leven

moet ik eerst een half glas bier achterover te slaan eer ik vol bravoure kan zeggen: ‘Oh, ik ben columnist. Jaja! In Mare. En ik ga misschien promoveren. Ooit. Op fe-ministische sciencefiction. Dat is heel hip momenteel. Nee, niet die feministische sciencefiction zelf – het on-derzoek ernaar. Onderzoek naar lesbische utopieën is heel populair. In sommige kringen. Heb ik horen zeg-gen.’ Ik probeer enthousiast te worden van deze dap-pere poging tot zingeving. Dat lukt maar half, en als ik de ongemakkelijke stilte wil verbreken door een slok te nemen merk ik dat mijn glas al leeg is.

‘Wacht je op iemand?’ vraagt de barman wanneer ik zijn aandacht eindelijk weet te trekken.

‘Nee hoor, ik ben er al’, antwoord ik. Ik grijns op een manier die hopelijk woest aantrekkelijk is, om mezelf jaloers te maken op de barman. Mijn wang verkrampt, en pas als ik mijn gezicht in vorm probeer te masseren herinner ik me dat ik lippenstift opheb.

De barman negeert evenwel mijn avance. Ik schuif ongelukkig op mijn barkruk heen en weer. Mijn glas is alweer leeg. Ik had toch kunnen zweren dat ik net een tweede biertje had besteld.

Ik attendeer mezelf erop dat ik een vlek op mijn jas-je heb. Ik probeer mezelf wijs te maken dat deze vlek voortkomt uit een interessant avontuur (ik moest een

brandend gebouw in om een kind te redden, ik probeer door te breken als abstract houtskoolkunstenaar, etc.) maar ik weet heel goed dat ik mijn in de magnetron opgewarmde afhaal-tau sie yuk over mezelf heen heb gegooid toen ik voor de tv zat te eten. ‘Veel te druk om met andere mensen te eten!’ werp ik nog tegen. ‘Ik leef volgens mijn eigen schema!’ Ik neem dit meewarig voor waarheid aan.

‘Wat doe je verder in je vrije tijd?’ blaas ik het ge-sprek weer leven in. Ik moet het mezelf nageven – ik doe verwoede pogingen deze date een succes te ma-ken. Het helpt niet dat ik na een stilte die net te lang duurt zeg: ‘Ik slaap veel. Omdat ik het zo druk heb. Met mijn eigen schema. En die hypothetische promotie.’ Ik verval in een gedeprimeerd stilzwijgen. Ik merk aan mezelf dat ik vind dat ik genoeg pogingen heb gedaan om het gezellig te maken. ‘De rekening dan maar?’ hoor ik de barman zeggen.

‘Nou, doen we gauw weer!’ probeer ik nog hoopvol. ‘God, ja, leuk’, zeg ik tegen mezelf, terwijl ik in blinde paniek de jas van een ander binnenstebuiten aan pro-beer te trekken om maar zo snel mogelijk de plaats van het ongeval te kunnen verlaten . Buiten regent het. Ik doe nog een halfhartige poging tot een innige om-helzing, maar ik zie dat binnen de barman zijn hoofd schudt, dus ik sluip beschaamd weg. Ik moet dezelfde kant op maar zeg weinig tegen mezelf op weg naar huis. Thuis weet ik mezelf nog net het bed in te praten, maar ik ben niet in staat om er verder nog iets van te maken.

Als ik wakker word, lig ik alleen in bed. Ik hoor nooit meer iets van mezelf.

Anne van de Wijdeven is literatuurwetenschapper en docent Engels in opleiding

Alleenstaand

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR LeidenTelefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288

Website mareonline.nl E-mail [email protected] De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000

Hoofdredactie

Frank Provoost [email protected]

Redactie

Thomas Blondeau [email protected]

Vincent Bongers [email protected]

Bart Braun [email protected]

Marleen van Wesel [email protected]

Sebastiaan van Loosbroek (stagiair) [email protected]

Medewerkers

Robbert van der Linde • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Marit de Vos • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan

Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nlBasisontwerp Roeland Segaar, Zabriski CommunicatieArt direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.comDrukwerk Dijkman Offset Amsterdam

Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80

Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude

Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar [email protected]. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Colofon

De Joodse kwestie DOOR VINCENT BONGERS Rook kringelt omhoog in een muf zaaltje in een universitair gebouw. Alle stoeltjes zijn bezet, ook staplekken in de be-dompte ruimte zijn schaars. Een aantal studenten

kijkt woedend naar het faculteitsbestuur en vraagt schreeuwend om uitleg over het plan om de pauzes tussen twee college-

uren met vijf minuten te verkorten. De faculteitsraadsvergadering duurt

al uren en een groot aantal agendapun-ten moet nog worden behandeld. Gees-

teswetenschappen decaan Van Schim-melpeeck voelt de steken in zijn rug en ergert zich aan het goedkope stoeltje waar

hij op zit. Uiteraard is het rot-ding na lang overleg met de faculteitsraad aangeschaft. Even droomt hij weg en ver-

vagen de boze koppen van studenten en medewer-kers. De langstzittende vakbondsman in de raad ziet het gebrek aan con-centratie en slaat keihard met de vuist op tafel. ‘Je bent nog lang niet van ons

af ’, roept hij. Het wordt nog een lange nacht.

Zo kan een faculteits-vergadering er ergens

begin jaren zeventig best eens uit hebben gezien.

Medewerkers en studenten hadden de macht om mede de koers van de universiteit te be-palen. Dat leidde soms tot exces-sen en effectief besturen werd haast onmogelijk. De almachtige medezeggen-

schap is al weer lang geleden vakkundig gesloopt door het ministerie van Onder-

wijs maar nog steeds hebben de faculteitsraden veel te zeggen. Maar te vaak blijft het stil en leg-gen de raadsleden zich gemakzuchtig neer bij de wil van het bestuur.

Eind vorig jaar deed het faculteitsbestuur van Geesteswetenschappen het voorstel om de oplei-dingen Hebreeuwse en Joodse studies en Godge-leerdheid te schrappen. De faculteitsraad kreeg alleen een vage toezegging dat de expertise en de staf van Hebreeuws behouden bleven en zouden opgaan in brede bachelors. Een uitgewerkt plan kregen de raadsleden niet te zien. Toch stemden zij in met het voorstel. Dit tot grote woede van stu-denten van de opleiding die protesteerden tegen de gang van zaken. Die voelden zich in de steek gelaten door de raad.

Decaan Wim van den Doel had net zo goed tij-dens de vergadering even kunnen babbelen met zijn medebestuursleden en dan een kattebelletje kunnen krabbelen met de tekst. ‘Effe tussendoor: we heffen twee opleidingen op. Akkoord?’

Tuurlijk, prima. Misschien had Van den Doel even moeten testen hoe ver hij kon gaan. Geschie-denis schrappen? Alle vakken in het Swahili? Een algemeen koffieverbod? Wellicht was de raad in het laatste geval wel wakker geschoten.

De universiteitsraad kreeg nu de Hebreeuwse/Joodse kwestie in de maag gesplitst. De raadsleden moesten om een goede afweging te maken bij het college van bestuur bedelen om een uitgewerkt plan. Het college had eigenlijk geen behoefte om daar aan te voldoen. De zaak was immers al in de faculteitsraad afgekaart.

Na veel gedoe kwam er op het laatste moment meer informatie en ging de raad akkoord met het verdwijnen van de opleidingen. De raadsleden er-gerden zich kapot over de gang van zaken en dat kreeg het college te horen. Maar zij zijn niet de mist ingegaan. Het wordt tijd dat de partijen in de raad hun facultaire collega’s eens goed wakker schudden. Want daar ging het fout.

2 Mare · 14 februari 2013

Column

Geen commentaar

kijkt woedend naar het faculteitsbestuur en vraagt schreeuwend om uitleg over het plan om de pauzes tussen twee college-

uren met vijf minuten te verkorten. De faculteitsraadsvergadering duurt

al uren en een groot aantal agendapun-ten moet nog worden behandeld. Gees-

teswetenschappen decaan Van Schim-melpeeck voelt de steken in zijn rug en ergert zich aan het goedkope stoeltje waar

hij op zit. Uiteraard is het rot-ding na lang overleg met de faculteitsraad aangeschaft. Even droomt hij weg en ver-

vagen de boze koppen van studenten en medewer-kers. De langstzittende vakbondsman in de raad ziet het gebrek aan con-centratie en slaat keihard met de vuist op tafel. ‘Je bent nog lang niet van ons

af ’, roept hij. Het wordt

vergadering er ergens begin jaren zeventig best eens uit hebben gezien.

Medewerkers en studenten hadden de macht om mede de koers van de universiteit te be-palen. Dat leidde soms tot exces-sen en effectief besturen werd haast onmogelijk. De almachtige medezeggen-

schap is al weer lang geleden vakkundig gesloopt door het ministerie van Onder-

Een humanist voor het bord

‘Mijn lievelingskus is de simultane sabbelzoen’

Onderwijsprijs naar docent opgeheven studie

Door Petra Meijer ‘Hai, mag ik jou mis-schien een beetje liefde geven? En mis-schien ook een knuffel?’ De studenten die zich op de eerste dag van de open week bij SSR verzameld hebben nemen een rood papieren hartje in ontvangst en geven de vreemd uitziende dame een onhandige knuffel. ‘Hmm, het mag best wat steviger, hoor. Ja, zo ja. Heerlijk!’

De dame in het witgele mantelpakje is professor Saliva Zuurmond. Zij geeft zoencolleges. Terwijl iedereen in de over-

nog nooit gezoend hebt.’ Slechts één jongen gaat zitten. ‘Lieverd, kom na af-loop even langs, dan lossen we dat op.’ Vervolgens moet iedereen die deze week niet gezoend heeft zitten, en daarna de-genen die dat nooit in de kelderbar de-den. Er blijven flink wat studenten staan.

‘Eigenlijk mag je in de kelderbar niet zoenen, dat is een van de ongeschreven regels’, vertelt Saskia van den Berg (21, bestuurskunde). Ze zit in de commissie die de open week van SSR organiseert.

071 -527 …

volle kelderbar een plekje zoekt, gaat de professor bij een jongen op schoot zit-ten. Haar hoofd nadert de zijne en ze kijkt hem diep in de ogen. Zijn wangen kleuren langzaam rood. ‘Jij hebt echt de mooiste blauwe ogen die ik ooit heb ge-zien.’ En tegen de buurvrouw: ‘Wat? Is dit jouw vent? Ach, alles kan stuk zou ik zeggen.’

Voordat de zoenworkshop begint wil Saliva Zuurmond het niveau peilen. Ie-dereen moet opstaan. ‘Ga zitten als je

Haar commissiegenootje Cees Faes (19, academische pabo) heeft de activiteit bedacht. ‘Ik zag het op een flyer van de Hogeschool. Het leek ons erg leuk.’

Enkele weetjes: met zoenen verbrand je 26 calorieën per minuut; mensen die regelmatig zoenen leven vijf jaar langer; tijdens een goede tongzoen komen er 36 verschillende spieren in beweging en per etmaal maak je een halve tot ander-halve liter speeksel aan. ‘Ga eens na met hoeveel mensen je gezoend hebt, en hoeveel speeksel je van die ander hebt ingeslikt, en die ander van jou.’

Dan volgen de grootste valkuilen. ‘De wasmachine!’ roept iemand uit de zaal. ‘Inderdaad, de propellerzoen, niet doen! De fonteinzoen: al dat slijm druipt naar beneden. Er zit maar een ding op jon-gens, slikken! En dan hebben we nog de gapendgatzoen. Daar hebben vooral mannen een handje van. Mijn lievelings-kus is de simultane sabbelkus. Er komt geen tong aan te pas, maar het is zo fijn!’

Omdat er die avond ook gezoend moet worden, mogen Jeroen en Karin (duidelijk een stelletje) naar voren ko-men. Maar ook Nicky en Patrick, die el-kaar niet kennen, moeten ten overstaan van de hele zaal tegenover elkaar gaan staan. De twee worden zichtbaar ner-veus. Uiteindelijk blijken zij een hele lan-ge dropveter te krijgen, terwijl de lippen van het stelletje elkaar al na drie kleine hapjes ontmoeten.

De avond wordt afgesloten met neger-zoenen en Saliva vraagt het bestuur voor één avond een uitzondering te maken en zoenende mensen te gedogen.

‘Normaal hebben we de regel: geen gevoos in de soos’, zegt voorzitter Carlo Konings (25, psychologie). ‘Maar van-avond zijn we wat minder streng.’

Martin Baasten is verkozen tot beste docent, uitgerekend nu zijn opleiding Hebreeuws wordt opgeheven.

Door Marleen van Wesel ‘Het is be-langrijk om geen vakidioot te zijn’, betoogt Martin Baasten (48), do-cent Bijbels Hebreeuws, Rabbijns Hebreeuws en Cultuurgeschiedenis van het Jodendom. Natuurlijk heeft hij een voorliefde voor zijn vak. ‘Maar ik wil ook interesse tonen in andere zaken en studenten de raak-vlakken laten zien met mijn eigen vakgebied. Daarom begin ik soms tijdens de colleges Hebreeuws plot-seling een verhandeling over poëzie of over het Baskisch.’

Op een ochtend trof hij in de gang voor de collegezaal twee zoekende studenten, die hij niet kende. ‘Ze vertelden dat ze in het kader van de LSr-onderwijsprijsnominatie on-aangekondigd het college van me-neer Baasten kwamen volgen. Dat was ik dus. En ik moest wel even slik-ken, want het college zou net over de middeleeuwse exegeet Rashi gaan en zijn commentaar op Genesis.’

Desondanks wist hij het twee-tal te enthousiasmeren. Tijdens de diesviering ontving hij afgelopen vrijdag namelijk de prijs uit handen van Christel de Lange, voorzitter van de Leidse Studentenraad. Naar zijn eigen inmiddels gepensioneerde docent geschiedenis van de middel-bare school, een van zijn voorbeel-den, stuurde hij meteen een mailtje. ‘Hij vond het leuk. Ik bedoel dit niet bitter, maar soms is het jammer dat

Zwartboek huurleed

ChristenUnie Leiden stelde een ‘zwartboek huurleed’ samen met verhalen over achterstallig onder-houd, pesterijen en zelfs bedreiging. Pieter van Woensel, wethouder Ruimtelijke Ordening, neemt het volgende week in ontvangst.

een ‘zwartboek huurleed’, dat klinkt vrij dramatisch. is het werkelijk zo slecht gesteld met de particuliere huurmarkt?‘De ChristenUnie stipt twee problemen aan. Allereerst krijgen veel huurders te maken met schimmige bemiddelingsbu-reautjes. Soms worden die gewoon van-af de keukentafel gerund. Ze gebruiken slechte contracten of rekenen vage, hoge sleutelgelden. Het betreft vaak kwalijke zaken, ze maken echt misbruik van het tekort aan kamers.’

Wat valt daar aan te doen?‘De ChristenUnie komt met een voorstel om een vergunningensysteem in te voe-ren. In sommige gemeenten werken ze al met zo’n vergunningstelsel. Met zo’n systeem kun je scherper toezicht houden en bij klachten de vergunning intrekken. Als zo’n motie er komt zal ik deze waar-schijnlijk wel ondersteunen. Het is na-tuurlijk ook belangrijk dat er meer ruimte ontstaat op de woningmarkt, dan nemen dit soort malafide praktijken vanzelf wel af. Maar tot die tijd zou een vergun-ningensysteem een oplossing kunnen bieden. Een tweede probleem zijn de slechte huurbazen, die zijn lastiger aan te pakken.’

Hoe komt dat?‘De gemeente gaat in principe niet over de relatie tussen de huurder en de ver-huurder. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat we helemaal niets kunnen doen. We kunnen een slechte huurbaas bijvoorbeeld niet vervolgen, maar we kunnen als gemeente wel druk uitoefe-nen door de huurbaas zelf of de politie te bellen.

‘We hebben een gemeentelijk meld-punt ingericht en twee medewerkers aangesteld die zich bezighouden met meldingen van kameroverlast. Ze kun-nen huurders adviseren of doorverwij-zen naar bijvoorbeeld de huurcommis-sie of de politie. Bovendien reageren ze niet alleen op klachten, maar controleren jaarlijks ook ongeveer 25 panden van bepaalde huurbazen.

Hoe dan?‘Het gaat dan om brandveiligheid, ach-terstallig onderhoud, dunne muurtjes, geluidsoverlast of troep. Daar is de ge-meente ook voor bedoeld, dat is onze verantwoordelijkheid. Als het pand deugt, maar de huurbaas niet, dan ligt het lastiger. Als huisbazen ineens in ie-mands kamer staan, bewoners wegpes-ten, een deur eruit tillen of zelfs huurders bedreigen, dan kunnen we als gemeente de woning natuurlijk wel met voorrang controleren. Bij vervelende huurbazen is er vaak ook meer aan de hand met het pand.’

volgens de ChristenUnie stelt het meldpunt weinig voor. verschillende instanties zouden beter moeten sa-menwerken. Wat vindt u van die kri-tiek?‘Ik herken dat niet zo. We maken er echt werk van, tot en met dwangsommen om bepaalde reparaties gedaan te krijgen aan toe.

‘Als je in deze tijden van bezuinigin-gen twee medewerkers aanstelt om kameroverlast aan te pakken, dan is dat heel wat. De ChristenUnie wil wel meer ruchtbaarheid aan het meldpunt geven, bijvoorbeeld tijdens de El Cid-week.’ PM

je als docent nauwelijks ziet waar je studenten terechtkomen. Je overziet je eigen invloed niet echt.’

Die invloed op zijn eigen studenten zal er zeker zijn. ‘Kennis overdragen is beslist belangrijk, maar het wordt voor mij gedragen door het huma-nistische ideaal uit de Renaissance dat onderwijs een vorm van opvoe-ding moet zijn. Ik probeer mijn stu-denten kritisch te laten denken, door te laten zien dat verschillende visies tegelijk toepasbaar zijn. Geleerden die verschillende benaderingen aan-hangen denken vaak onnodig dat ze ruzie hebben met elkaar.’

Op de gang, voor zijn met boeken volgestapelde werkkamer aan de Witte Singel, staat een schoolbord. ‘Op zonnige dagen neem ik dat mee naar buiten, om daar college te ge-ven. Het mag best een beetje infor-meel van mij, dan trekken studenten eerder hun mond open om vragen te stellen en commentaar te leveren. Dat maakt het geven van colleges leuker dan het houden van lezingen.’ Bij een uitleg over de koningin van Sheba vertelde hij bijvoorbeeld op serieuze toon dat bij opgravingen in het gebied van de Sabeeërs overblijf-selen van blikjes kattenvoer uit de Oudheid waren gevonden. ‘Studen-ten moeten zichzelf afvragen waar de onzin begint. Ik vertel ook wel eens aan het begin van een college dat het niet de bedoeling is dat studenten mij geloven, maar dat ze zelf moeten bedenken of het wel of niet klopt wat ik zeg. Vijf minuten later betoog ik dan dat ze iets van me aan moeten nemen, ik heb er immers voor door-geleerd. Ik hoop dan dat ze de ironie

doorhebben.’ Bij de prijs hoort een bedrag van vijfduizend euro, maar voor de bestemming moet de win-naar eerst een schriftelijk voorstel doen bij de Studentenraad. ‘Ik wil graag ideeën van studenten horen. Mij lijkt het in elk geval mooi om te investeren in de bekendheid van onze expertise.’

Recent is namelijk besloten dat Hebreeuwse en Joodse Studies vanaf september 2014 stopt als zelfstan-

dige studie en zal opgaan in andere opleidingen. ‘De kennis, het vakken-aanbod en ook mijn baan blijven be-houden, maar het moet aan de bui-tenwereld des te duidelijker gemaakt worden wat hier mogelijk is.’ Vorig jaar ging de prijs naar een docent van Frans, een opleiding waarvan op dat moment de toekomst ook onzeker was. Baasten denkt niet dat de jury zich daardoor heeft laten beïnvloe-den. ‘Dat hóóp ik althans niet.’

14 februari 2013 · Mare 3

Mensen

Frutti di Mare

Martin Baasten ontvangt de prijs ter waarde van

5000 euro uit handen van de Leidse Studentenraad.

Foto Marc de Haan

‘Hmm, het mag best wat steviger, hoor. Ja, zo ja. Heerlijk!’ Foto Marc de Haan

Emeritus hoogleraar Roel in ’t Veld wil op het gebied van de vroegere Van der Klaauwtoren een woonho-tel voor universitairen op leeftijd beginnen. Door Marleen van Wesel Nu de Van der Klaauwtoren grond is gesloopt start de universiteit met de openbare verkoop van het gebied aan de Ster-renwachtlaan. De inzet is een kant-en-klaar plan, uitgetekend door een architect: zestien appartementen in een nieuwe toren en een penthouse op het dak, twaalf herenhuizen, een poortwoning, drie nieuwe cottages en drie bestaande. De vergunningen zijn volgens de universiteit al rond. Zo’n 140 particulieren zijn inmid-dels geïnteresseerd in een van de 36 woningen. De universiteit wil echter alleen in zee gaan met aannemers of kopersgroepen die het volledige plan willen overnemen. Daarvan hebben er ruim tien zich gemeld, onder wie Roel in ’t Veld, emeritus hoogleraar bestuurskunde en oud-staatssecre-taris van Onderwijs.

Wat is uw plan?‘Ik zoek mensen die willen investeren en meedenken over hoe ze willen le-ven. Dat lijkt me op zich al een mooie democratische ervaring. Misschien kunnen we een of twee woningen


Nieuws

stoffenbiebChemici van de Universiteit Leiden krij-gen ongeveer een miljoen euro om bij te dragen aan een Europese ‘bibliotheek’ van chemische stoffen. De European Lead Factory een samenwerkingsver-band van farmaciereuzen, universiteiten en middelgrote bedrijven wil 500 dui-zend verschillende stoffen bijeen bren-gen op een centrale locatie in Schotland. Het doel van die verzameling is zoge-heten drug screening: die stofjes zijn als het ware een half miljoen sleutels, op zoek naar een slot. Een onderzoeker die een potentieel slot denkt te hebben – een herseneiwitje, bijvoorbeeld – kan bij de Factory een voorstel indienen.

Vervolgens test een grote robot alle stoffen uit de bieb op dat slot, en als het klikt is dat een allereerste stapje op weg naar een nieuw medicijn. Het project heeft een budget van ongeveer 200 mil-joen euro. De Leidenaars moeten in ruil voor hun deel van het geld nieuwe stof-fen ontwerpen die ook in de bieb komen. Leiden is goed in zogeheten complexe peptide- en suikerverbindingen, stoffen die nu nog wat ondervertegenwoordigd zijn in de collecties van de farmaceuten.

excellentie samengeveegd Administratief is nog niet alles afge-rond, maar vandaag viert de Honours Academy haar aftrapfeestje. De Univer-siteit Leiden heeft diverse programma’s voor de allerslimsten, van het Pre-Uni-versity College voor VWO-scholieren tot het Leiden Leadership-programma voor masterstudenten. Die zijn nu alle-maal bij elkaar geveegd tot één clubje, de Honours Academy. Juriste prof.dr. Willemien den Ouden is benoemd tot dean. ‘Het doel van de operatie was vooral om samen te brengen en te or-denen.

Er waren veel initiatieven, maar het was onduidelijk hoe die samenhingen. Nu zit alles op één lijn, en is ook het makkelijker om de programma’s voor excellente studenten te profileren’, aldus Den Ouden. De zogeheten Ho-nours Colleges voor bachelor-studen-ten blijven wel uitgaan van de facultei-ten. ‘Zij krijgen wel meer mogelijkheid om te netwerken, en om dingen te le-ren die buiten de onderwijsdoelen van hun eigen faculteit vallen. Studenten geven zelf ook aan dat ze dat willen.’

Bomenkap Bio science Als het aan de Bomenbond Rijnland ligt, gaat het kappen van negentig bomen op het Leiden Bio Science Park niet door. De bond maakt zich niet alleen hard voor bescherming van de bomen, maar be-nadrukt ook dat er buizerds en bonte spechten in de bomen nestelen. Die vo-gels zijn beschermd. De bomen moeten plaats te maken voor de voorgenomen uitbreiding van Janssen Biologics, een geneesmiddelenproducent aan de Ein-steinweg. De Bomenbond maakte be-zwaar bij de gemeente.

100 miljoen voor onderzoekHet kabinet zet tempo achter de in het regeerakkoord aangekondigde extra 100 miljoen euro voor NWO-onderzoek. De investering komt van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en begint in 2014 met 25 miljoen euro. Dat bedrag loopt jaarlijks op tot 100 miljoen in 2018.

Het ministerie van Economische Za-ken investeert bovendien eenmalig 50 miljoen om de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderzoekers in de zo-genaamde topsectoren te stimuleren. Dat zijn de gebieden waarin Nederland we-reldwijd excelleert, zoals chemie, logis-tiek en water. Momenteel bedraagt het jaarlijkse budget van de NWO ruim 500 miljoen euro. Daarmee is de organisatie een van de grootste wetenschapsfinan-ciers van Nederland.

Woonhotel voor geleerdenEmeritus droomt van ‘academisch gemeenschapje’

inrichten voor gemeenschappelijke faciliteiten, zoals een zorg- of eetge-legenheid. Het lijkt me leuk om op die manier een gemeenschapje te vormen met mensen die iets met de universiteit hebben.’

Een bejaardentehuis voor emeritus hoogleraren?‘Het plan is eerder gebaseerd op de woonhotels die de gemeente Den Haag eind negentiende, begin twin-

tigste eeuw bouwde. Het was iets typisch Haags, in Rotterdam en Am-sterdam vond je ze nauwelijks, laat staan in Leiden.

‘Deze gebouwen bestonden uit individuele woningen met een paar gemeenschappelijke voorzieningen, zoals een bibliotheek, een restaurant en een muziekzaal. In het Sterren-wachtproject zouden we misschien een paar goedkopere woningen voor jonge promovendi kunnen bouwen

Onduidelijkheid over toekomst ov-kaartAls het kabinet de ov-jaarkaart voor studenten afschaft, komt daar iets anders voor in de plaats. Wat precies? Dat is nog onduidelijk.

In het regeerakkoord staat dat de studenten-ov-kaart vervangen zal worden door een kortingskaart. Vo-rige week nuanceerde minister van Onderwijs Jet Bussemaker dat tegen-over de Tweede Kamer. Een recent rapport wees erop dat afschaffing

nogal wat bijwerkingen zou kunnen hebben: niet alleen de studenten, maar ook het openbaar vervoer, de onderwijsinstellingen en studenten-huisvesters zouden er last mee kun-nen krijgen. Ook was er in de Eerste Kamer geen meerderheid voor het plan. Zo heet wordt de soep niet ge-geten, aldus Bussemaker. In een brief aan de Tweede Kamer heeft ze het over een ‘alternatief vervoersarran-gement’, waarover haar ministerie

nu nog onderhandelt met de ver-voerders. ‘Niettemin zal de gemid-delde student vanaf 1 januari 2016 met hogere reiskosten te maken krij-gen’, aldus Bussemaker. Ook al goed nieuws voor de studenten: volgens het regeerakkoord zou de kaart er al in 2015 aan gaan. Dat ‘alternatief ’ is dus niet per se een kortingskaart, maar wat wel? De onderwijswoord-voerders van VVD en PvdA vorige week aan dat ze denken aan een

trajectkaart, als dat tenminste niet duurder is dan een kortingskaart. Eerdere bezuinigingen op de stu-dentenkaart leidden ertoe dat sinds 1 januari die kaart niet meer geldig is voor studenten die meer dan een jaar zijn uitgelopen met hun studie. Stu-denten die toch blijven doortreinen, bouwen zo een boete op van 97 euro per twee weken. Stopzetten kan bij diezelfde automaten waar je de ov-kaart ook op kon halen. BB

Hoewel er ruimte is voor verbete-ring, neemt de tevredenheid van studenten met een functiebeper-king toe.

Dat zegt minister van Onderwijs Jet Bussemaker in reactie op Kamervra-gen van Tweede Kamerleden Mo-handis en Otwin van Dijk (beiden PvdA). De vragen werden gesteld naar aanleiding van de Keuzegids ‘Studeren met een handicap 2012’. Hierin gaven studenten met een be-perking de instellingen gemiddeld tussen de 6 en 6.5 als waardering.

Ook aan de Universiteit Leiden neemt de tevredenheid onder stu-denten met een functiebeperking

toe. Maar er blijven een paar aan-dachtspunten, schreef vice-rector magnificus Simone Buitendijk on-langs in een brief aan de universi-teitsraad. Uit onderzoek van het ICLON blijkt dat respondenten ne-gatief oordeelden over voorlichting en informatievoorziening.

Daarnaast zijn de studenten met een functiebeperking niet erg tevre-den over de snelheid en duidelijk-heid van antwoorden die ze krijgen, en evenmin over de hoeveelheid begeleiding en hulpmiddelen. Het verkrijgen van faciliteiten brengt soms veel regelwerk met zich mee. Hoewel studieadviseurs erg behulp-zaam zijn, vindt men de inzet van de

opleiding zelf vaak onvoldoende. Het Fenestra Disablity Centre,

het universitaire informatiecentrum voor studenten met een functiebe-perking met de daaraan verbonden studentendecanen, deed onderzoek naar de studievoortgang.

Studenten met een leerstoornis doen het net zo goed als studenten zonder leerstoornis, en het studie-rendement van studenten met een psychische aandoening steeg. Stu-denten met een fysieke beperking scoorden juist slechter, mogelijk door de strengere aanwezigheids-plicht. In de nationale scholierenen-quête scoorde de Universiteit Leiden rond het landelijk gemiddelde. PM

Gehandicapte student relatief tevreden

die gekwalificeerd zijn om basis-zorghandelingen te verrichten. Maar een gezamenlijke ruimte voor een groepje musici zou ook mooi zijn.’

Wat moeten we investeren om tot dit gemeenschapje te mogen behoren?‘Nadat het plan is binnengehaald moet er natuurlijk daadwerkelijk gebouwd worden. Een aannemer schatte de kosten van appartementen op 270 tot 320 duizend euro en die van herenhuizen rond 500 duizend. Maar op deze manier hebben we geen ontwikkelaar nodig, waardoor we waarschijnlijk tien procent lager uitkomen.

‘Geïnteresseerden met een zekere koopkracht kunnen e-mailen naar [email protected].’

Nieuws

Hebreeuws wordt toch opgehevenRaad laakt slechte communicatieDe universiteitsraad gaat toch akkoord met schrappen van een aparte opleiding Hebreeuwse en Joodse Studies. Wel moet expertise en staf behouden blijven en er moet een duidelijk zichtbare afstu-deerrichting Hebreeuws aangeboden worden. DOOR VINCENT BONGERS De instroom van de opleiding stopt per 1 september 2014. De vakken gaan op in drie bre-de bachelors: oude culturen van de Mediterrane wereld, Midden-Oos-ten studies en wereldgodsdiensten.

Ook de opleiding Godgeleerdheid stopt. Daar had de raad al eerder mee ingestemd.

De raad ging vorige week niet ak-koord met het verdwijnen van He-breeuws. Het college van bestuur slaagde er toen niet in om de raads-leden ervan te overtuigen de weinig studenten trekkende opleiding te schrappen. Het in de lucht houden van de opleiding leek de raad een relatief kleine moeite.

Het college toverde echter maan-dag twee nieuwe konijnen uit de hoge hoed. ‘De administratieve las-ten om een opleiding te laten bestaan worden er niet minder op bij een la-ger aantal studenten’, zei vice-rector magnificus Simone Buitendijk. ‘De kosten om aan kwaliteitseisen van de overheid te voldoen zijn hoog. Denk alleen maar aan de hele accre-ditatiecyclus.’ Volgens Buitendijk lag dit ‘belangrijke argument’ zo voor de hand dat het ‘in eerdere correspon-dentie met de raad te weinig aan de orde kwam.’

Buitendijk legde ook uit dat er bin-nen de opleiding problemen waren. ‘De opleiding was een experiment. Een samenvoeging in 2009 van Hebreeuwse en Aramese Talen en

Culturen en het traject Jodendom. Dat was een verstandshuwelijk. Er is geen liefde gaan bloeien. Het zijn twee verschillende fracties gebleven.’

De raad liet zich door de nieuwe argumenten overtuigen. ‘We heb-ben veel nieuwe informatie gehad en daaruit blijkt dat de opleiding toch niet levensvatbaar lijkt’, zei Maarten Jansen van promovendipartij Ph-Doc. ‘Een afstudeerrichting is het hoogst haalbare. Alles moet wel dui-delijk zichtbaar zijn. Het lijkt me de meest verstandige oplossing.’

De raad wil wel dat er extra aan-dacht wordt besteed aan de promotie en communicatie van de afstudeer-richting. Over de procedure is de raad niet tevreden. ‘Het heeft ons echt gestoord dat we op zo’n laat moment nieuwe informatie hebben gekregen’, zei Ide Hendriks van stu-dentenpartij SGL. ‘Dan is het moei-lijk om nog te kunnen overleggen.’

‘De informatievoorziening was gebrekkig’, aldus Marc Newsome van studentenpartij BeP. ‘Dat is kwalijk, schadelijk en moet echt beter.’

Volgens Buitendijk was het in eer-ste instantie niet aan het college om zich met facultaire zaken te bemoei-en. De faculteitsraad was immers al akkoord gegaan. ‘We moeten maar eens een discussie voeren met de medezeggenschap waar welke ver-antwoordelijk ligt.’

De studenten van Hebreeuws zijn niet blij dat de raad om is gegaan. ‘We zijn teleurgesteld’, zegt Angeli-que Hofman, derdejaars Hebreeuw-se en Joodse Studies na afloop van de vergadering. ‘Nu moeten we maar zien wat er gaat gebeuren.’

Ook studiegenoot Hannes Vlaar-dingerbroek vindt het tegenvallen. ‘Vorige week leek de universiteits-raad tegen te stemmen. Nu krijgt de raad op het laatste moment een plan. Wij hebben er niets van gezien.’

‘Hee jij schijtfeut!’De student die zich verveelt kan al via Facebook met zijn medestu-denten flirten via ‘Gespot: UB’-pagina’s. Maar de corporale quotes van ‘Gespot: Prominente Pikken en Snerpende Hertjes’ kreeg tot nu toe de meeste ‘likes.’ ‘Waarom komen lullo’s in schokken

klaar? Omdat hertjes niet ad fundum kunnen zuipen.’

Net als bij de andere Gespot-pa-gina’s willen ook de oprichters van Prominente Pikken en Snerpende Hertjes anoniem blijven. Ze willen zelfs niet zeggen uit welke stad ze ko-men. Wel beweren ze dat ze met vier personen achter de pagina zitten: een rechtenstudent, twee studenten

geneeskunde en een student com-municatiewetenschap. Het lijkt erop dat de oprichters lid zijn van een en dezelfde studentenvereniging: ‘Wij willen anoniem blijven omdat naamsbekendheid er alleen maar toe kan leiden dat een andere studenten-vereniging deze pagina boycot. Er is namelijk veel concurrentie tussen verenigingen.’ De oprichters zeg-gen lid te zijn van een ‘traditionele

studentenvereniging’Veel quotes lijken af-

komstig te zijn uit het corps. Wat te denken van ‘Liever één keer rechts dan drie keer links’. En: ‘Had toch op zijn minst verwacht dat Bea mijn eten koud zou lullen…’. Volgens hen is de pagina niet uit-sluitend bedoeld voor corpsleden, maar voor elke student.

De pagina is inmiddels al meer dan twaalfdui-zend keer geliket en over-treft daarmee alle Gespot: UB-pagina’s. Hoewel de bedenkers zich daarop hebben laten inspireren, is een quote als ‘Hee jij Schijtfeut! Doe liever wei-nig goed, dan veel fout!’ wat minder hartverwar-mend dan een onschul-dige UB-flirt. ‘We merkten op de sociëteit dat mensen dichtgetikte opmerkingen wel kunnen waarderen, dus op die koers zijn we verder gegaan.’ SVL

De onderwijsinspectie gaat geen universitaire studies keuren. Dat blijkt uit een brief die minister voor Onderwijs Jet Bussemaker aan de Tweede Kamer heeft ge-stuurd. Den Haag wil niet alweer met nieuwe regels komen.

Zij zet dan ook een streep door een voorstel van haar voorganger staats-secretaris Zijlstra. Die wilde dat naast opleidingenkeurder de Neder-lands Vlaamse Accreditatie Organi-satie (NVAO) ook de inspectie zich intensiever met het hoger onderwijs ging bemoeien. Het voorstel kwam tot stand als reactie op het geknoei met diploma’s en opleidingen bij ho-geschool Inholland.

De Raad van State, het hoogste adviesorgaan van de regering, en de Tweede Kamer hadden zo hun twij-fels bij dit ‘risicogerichte toezicht’. De twee diensten gaan elkaar mogelijk in de weg lopen en dubbel werk ver-richten. Daarnaast zijn er de laatste jaren al de nodige maatregelen ge-troffen om de kwaliteit van studies in de gaten te houden en daar waar nodig te verbeteren.

Bussemaker vroeg ook Actal, het adviescollege toetsing regeldruk, om te kijken of meer overheidsbemoeie-nis in het hoger onderwijs een goed

idee is. Ook deze regelspecialisten adviseren om eerst eens af te wach-ten of recentelijk ingevoerde con-trolemechanismen werken, alvorens weer met nieuwe regels te komen.

Ook stelt het college dat universi-teiten bij voorkeur zelf met oplossin-gen moeten komen om de kwaliteit van hun opleidingen in de gaten te houden. Voorlopig is een wetsveran-dering helemaal niet nodig.

De minister neemt de ideeën van Actal over en ziet af van de invoering van risicogericht toezicht door de in-spectie. ‘De rol van de inspectie blijft beperkt tot het toezicht op het stelsel, de naleving van weten regelgeving en de financiële rechtmatigheid.’

De minister legt in de brief grote nadruk op het belang van de exa-mencommissie als kwaliteitshoeder. ‘Ik zie een onafhankelijke examen-commissie als een must om haar verantwoordelijkheid en taak goed te vervullen’, schrijft ze. Bussemaker wil met de instellingen afspreken dat leden van de examencommissie geen lid zijn van het universiteitsbestuur en dat zij ook geen financiële ver-antwoordelijkheid dragen binnen de instelling. Verder ziet zij het ‘als een positieve ontwikkeling als er in elke examencommissie een externe des-kundige zitting heeft.’ VB

Verscherpte controle inspectie geschrapt

Misschien toch mega-campusDe megacampus Leidse Schans, die door Duwo werd geschrapt in verband met het aangekondigde kabinetsbeleid, kan er wellicht toch komen. ‘Maar het blijft nog onduidelijk.’

Dat is het gevolg van het woonak-koord dat D66, ChristenUnie en SGP dinsdagavond bereikten.

De hoogte van de huur voor een woning wordt volgens het akkoord niet gekoppeld aan de WOZ-waarde van een huis, zoals het kabinet aan-vankelijk van plan was, maar met een puntensysteem, zoals nu ook al het geval is.

Koppelen aan de WOZ-waarde leidt volgens de betrokken par-tijen tot een onwerkbare situatie doordat de waarde van woningen achteruitgaat.

Mede doordat de huurprijzen van studentenwoningen door de voorgenomen regel flink omlaag zouden moeten, staakten investeer-der Syntrus Achmea en studenten-beheerder Duwo eind vorig jaar hun plannen voor de bouw van de megacampus.

Of de campus er nu wel komt blijft nog onduidelijk, zegt Joke Rienme-ijer, voorlichter van DUWO.

‘Het ergste is van de baan, maar wat blijft, is de verhuurdersheffing. Die is met de nieuwste plannen wel-iswaar wat lager geworden, maar momenteel is hij er in het geheel niet’,

Daardoor heeft Syntrus Achmea ook nog geen definitief besluit ge-nomen over de bouwplannen. MVW

Nieuws


Onderwijsminister Bussemaker is bereid om haar plannen voor een sociaal leenstelsel aan te pas-sen, bleek woensdag tijdens het Kamerdebat.

Het kabinet wil investeren in weten-schap en hoger onderwijs, maar het is crisis. Dat geld moet dus ergens vandaan komen, en als het aan de regering leert is dat bij de studen-ten. De basisbeurs moet een lening worden, en de studentenkaart moet plaatsmaken voor iets anders.

De Tweede Kamer ging gisteren in debat over de onderwijsplannen van Bussemaker.

Van tevoren stond al vast dat er water bij de wijn moest: PvdA en VVD hebben een meerderheid in de Tweede Kamer, maar niet in de Eer-ste Kamer. GroenLinks en D66 kon-digden beiden aan dat ze iets wilden terugzien voor hun steun.

Bussemaker deed dan ook een

aantal toezeggingen.Het Sociaal Cultureel Planbureau

gaat nog een keertje goed doorre-kenen wat de verwachtte gevolgen zullen zijn.

Misschien dat de aanvullende beurs nog wat hoger kon, en dat er verschil tussen studies of studenten gemaakt kon worden via de rente over de lening.

Voorzitter Kai Heijneman van de Landelijke Studenten Vakbond ver-liet de zaal met gemengde gevoelens. ‘Aan de ene kant is het duidelijk dat het voorstel het echt niet gaat halen, omdat veel Kamerleden en –frac-ties onze zorgen delen. Het is echter nog onduidelijk hoe ver de regering haar plannen aan wil passen om het sociaal leenstel ook echt sociaal te maken.’

En nou? Voorlopig gebeurt er niets. Het definitieve stemmen over het leenstelsel gebeurt pas van de zomer. BB

een rechtenstudent, twee studenten verenigingen.’ De oprichters zeg-gen lid te zijn van een ‘traditionele

van ‘Liever één keer

links’. En: ‘Had toch op zijn minst verwacht dat Bea mijn eten koud zou lullen…’. Volgens hen is de pagina niet uit-sluitend bedoeld voor corpsleden, maar voor elke student.

al meer dan twaalfdui-zend keer geliket en over-treft daarmee alle Gespot: UB-pagina’s. Hoewel de bedenkers zich daarop hebben laten inspireren, is een quote als ‘Hee jij Schijtfeut! Doe liever wei-nig goed, dan veel fout!’ wat minder hartverwar-mend dan een onschul-dige UB-flirt. ‘We merkten op de sociëteit dat mensen dichtgetikte opmerkingen wel kunnen waarderen, dus op die koers zijn we verder gegaan.’

Leenstelsel nog niet af

Niet alleen voor de Hogeschool van Amsterdam en de universiteiten van Amsterdam en Leiden liep de invoering van het gezamenlijke Stu-denteninformatie Systeem (SiS) uit op een fiasco: ook in Tilburg ging er van alles mis.

Dat blijkt uit een reconstructie van Univers, het magazine van de Tilburg University (TiU). De universiteit betaalde naar schatting tien miljoen euro voor het nieuwe studenteninfor-matiesysteem (My SiS), terwijl er nu nog niet eens volledig mee gewerkt kan worden. Door bezuinigingen liep

het project bovendien vertraging op, wat extra geld kostte en een averechts effect had. Tilburg gebruikt nu slechts een deel van het pakket, en ‘als er in mei 2013 besloten wordt om de vol-ledige volg-module in te voeren zou de ellende wel eens echt kunnen be-ginnen’, zo vreest Univers. Leiden begrootte de aankoop en im-plementatie van Usis op vijf miljoen, dat werd ruim twee keer zoveel. Ook de Hogeschool en Universiteit van Amsterdam maakten enorme kos-ten: respectievelijk 14.6 en 25 miljoen euro. Ook zij overschreden ruim hun begroting. PM

Ook Tilburg faalt met ict

>Vervolg van de voorpagina

Dansmarieke Simone Klomp (11) is helemaal weg van Eddy. ‘Hij is heel erg lief! En hij is goed in zingen! Hij is cool en gek, en heel groot!’ roept ze opgewekt. ‘We hebben ook een Eddy-fanclub. Met Eddy aan de top staat de carnaval op z’n kop!’

Ook de andere dansmariekes zijn erg te spreken over Van Kuppevelt, maar verliefd zijn ze niet. ‘Er is wel iemand anders verliefd op hem, maar zij wil het niet zeggen’, aldus Klomp. Het blijkt te gaan om een medevrij-willigster van Foekepot. Janne van Gemert (11): ‘Ze knuffelen samen, en gister waren ze samen op de carnavalswagen.’

De dj roept om dat de Profes-sors moeten optreden. Van Kuppe-velt klimt het podium op en kijkt tevreden in de zaal vol kinderen en ouders. Zodra de muziek start maakt hij springende bewegingen, en gooit zijn lange benen naar vo-

ren. Zijn roodgeruite broek steekt fel af tegen het witte ‘Alaaf I love Germelaand’-shirt. Kinderen doen de zogeheten Tiet-Hos, een door De Professors bedachte beweging waarbij de handen eerst naar de borsten grijpen en vervolgens als een stopteken de lucht in bewegen. Heel Mill kent het inmiddels.

‘Eddy is een gangmaker’, vertelt medeorganisator Jo Kremers. ‘En hij kan ook nog eens heel goed met de kids omgaan, die willen allemaal handtekeningen van hem. Hij is de favoriet van De Professors.’

Henk van den Broek, lid van Foe-kepot, roemt zijn tomeloze energie. ‘Ik noem hem fast Eddy. Of Eddy the Eagle. Hij is een vlugge jongen, en hij springt tijdens het optreden altijd als een gek.’ In de tent klinkt Gangnam Style. De dansmariekes zingen: ‘Hoppa Eddy-stijl!’

‘Toen ik zelf klein was hadden we ook zulke mooie feesten’, vertelt Van Kuppevelt als hij weer achter de bar

staat. ‘Jong en oud staat door elkaar, die kinderen gaan helemaal los. Het is gewoon jeugdsentiment.’

Dan moet hij even een handte-kening uitdelen aan een prinsesje. Grinnikend: ‘Het is eigenlijk heel kneuterig, maar iedereen geniet ervan!’

Naarmate de middag vordert, be-gint bij sommige kinderen de ver-moeidheid toe te slaan. Een paar piraatjes laat de Plopdans geduldig aan zich voorbij gaan, een huilende Mega Mindy scharrelt tussen de kinderen door, op zoek naar mama.

Niet veel later maakt Foekepot een eind aan de middag. Terwijl voor de vrijwilligers eten gehaald wordt, pakt Van Kuppevelt een be-zem om de zaal gereed te maken voor vanavond. ‘Wat een troep, die confetti.’

‘Straks verzamelen zich hier alle jongeren tot achttien jaar van Mill en omstreken. Dan zie je van die twaalfjarigen roken en zuipen.’

Na het eten haalt hij thuis het Sneeuwwitjespak van zijn zus. Voor vannacht, als zijn werk erop zit. Te-rug in de tent moet hij meteen weer aan de slag. ‘De komende uren sta ik achter de garderobe de jassen op te hangen, tussendoor treden we hier nog even op. En daarna moeten we nog optreden in café Het Lagerhuis.’

Negen uur. Waar een paar uur geleden nog schattige kindjes rond-huppelden in brave drakenpakjes, is de zaal nu gevuld met meisjes van veertien met iets te korte rokjes en iets te diepe decolletés.

Terwijl Satisfaction van Benny Benassi door de boxen schalt, rijden de meisjes lustig tegen elkaar aan, driftig op zoek naar aandacht van de in legerbroeken gehulde jongens.

‘We zuipen tot we kruipen!’ roept er een. Hij blijkt ‘al’ vijftien jaar te zijn. De meiden dragen een shirt met de tekst Party and bullshit. Bui-ten wordt gerookt, waarbij de klein-sten vergeten te inhaleren.

‘Dames en heren, een hartelijk applaus voor De Professooooors!’ klinkt het opeens door de micro-foon. Gejuich in de zaal. De tent is gevuld met achthonderd jon-geren, een groot publiek voor de carnavalsgroep.

Is Eddy zenuwachtig? ‘Ja, enorm!’ lacht hij. Voor de tweede keer van-daag betreedt hij het podium om de hit Alaaf I love Germelaand ten gehore te brengen.

‘Waar is dat feestje?’ roept hij door de microfoon. De muziek start, ie-dereen doet de Tiet-Hos.

‘Dat ging lekker!’ zegt hij na af-loop. ‘Ik heb natuurlijk ook al wat op, dat scheelt ook. En het is gewoon kicken als er achthonderd man “Hier is het feestje” terugschreeuwen!’

Het loopt tegen middernacht als Van Kuppevelt nog enthousiast de jassen aan de jongeren teruggeeft. Er

wordt geen muziek meer gespeeld. Een groepje jongens verkleed als rugby’ers krijgt er geen genoeg van en blijft zingen als in een stadion na een voetbalwedstrijd.

‘Pfffff ’, zucht Eddy. Hij trekt een adtje bier. ‘Kom, we gaan.’

Het is 00.45. Onderweg belt hij met zijn zus: ‘Ik loop nu naar jullie toe. Moeten we nog optreden of zijn jullie al zonder mij geweest?’

Het Lagerhuis is nog bevolkt met zo’n tweehonderd man. Zweet, rook en verschaalde bierlucht domine-ren, vrouwen van middelbare leef-tijd slaan schaamteloos een arm om Van Kuppevelt heen.

In het midden van de zaal staat iemand die als hem is verkleed. Hij heeft exact hetzelfde shirt aan, draagt precies dezelfde roodgeruite broek, zwarte bril en een pruik met zwarte krullen. ‘Ik ben diehard fan’, zweert Hentje de Kup. ‘Hij is zo belangrijk voor de Millse gemeen-schap. Hij heeft echt potentie, die jongen.’

Dat hij in een veel te klein shirt loopt, heeft hij er voor over: ‘Ik wilde een XL-shirt kopen, maar ze hadden alleen nog maar maat M. Het doet pijn aan m’n oksels.’

Dan is het de beurt aan De Profes-sors. Zij zullen de avond afsluiten door hun drie krakers te performen. Look-a-like De Kup mag mee het podium op.

‘Al vijfenviftig joar charmant (hey hey hey), alaaf I love Germeland, de Germ hed zien hart verpand (hey hey hey), alaaf I love Germeland.’ Bijna iedereen brult mee. Bij de laatste to-nen gooit Van Kuppevelt tevreden zijn krullen naar achter. Voldaan stapt hij het podium af. Het is voor-bij enen.

‘Ging lekker toch? En echt fantas-tisch dat die vent als mij verkleed is.’ Moe is hij nog steeds niet. Het is maar eens per jaar carnaval, dus hij verruilt de kroeg voorlopig nog even voor zijn bed. Zijn Sneeuwwit-jespak komt tevoorschijn en hij bijt in een appel.

‘Nu ga ik los. Zuipen.’

Door SebaStiaan van LooSbroek

‘Hij heeft echt potentie, die jongen’

De dansmariekes zijn gek op hem en hebben ook een Eddy-fanclub


Reportage

‘We zuipen tot we kruipen!’ Foto's Joyce van Belkom

‘Fast’ Eddy van Kuppevelt (rechts): ‘Waar is dat feestje?’

Planten maken allerlei oplosmidde-len aan die tot nu toe over het hoofd waren gezien, zo ontdekten Leidse en Delftse onderzoekers. Dat verandert het begrip van hoe cellen werken, en wellicht ook de chemi-sche industrie.

Door Bart Braun Het leven op aarde is een kledderige bedoening. Als het al niet in water plaatsvindt, dan gebeurt het nog altijd dankzij water. Er is leven in gortdroge woestijnen en in kilometers diepe mijnen onder de grond, maar al dat leven bestaat uit cellen, en een cel is in wezen een piepklein zakje water met spul erin.

Het probleem met water is dat al-lerlei stoffen er niet goed in oplos-sen. Dat zie je thuis bij de afwas: zonder zeep krijg je een vette pan niet schoon, en zelfs met zeep erbij blijven de meeste etensresten brok-jes in plaats van dat ze verdwijnen in het sop.

Toch zijn die brokjes en dat vet ooit gemaakt in levende wezens. Leven draait om water, maar het be-helst ook allemaal stoffen die juist niet goed samengaan met water, zo-geheten hydrofobe stoffen. Dat lijkt gek, maar biologen en chemici had-den daar een prima verklaring voor. Net zoals afwassers zeep gebruiken, zo maken cellen zeepachtige stoffen aan waarmee de hydrofobe stofjes zich kunnen omhullen.

Dat is echter niet het hele verhaal, vertelt onderzoeker Young Hae Choi van het Instituut Biologie. Die zeep-belletjes zijn handig voor het trans-port van niet in water oplosbare stoffen, maar hoe maakt een plant ze aan? En de hoeveelheden kloppen niet: ‘Bijvoorbeeld: planten van het geslacht Sophora maken in hun bloe-men een slecht oplosbare verbinding aan die rutin heet. Het drooggewicht van zo’n bloem kan wel voor dertig procent uit rutin bestaan; dat is ge-woon teveel om met zeepstoffen te verwerken.’ Er moet meer aan de hand zijn.

In 2011 publiceerde Choi en zijn professor Rob Verpoorte samen met hun collega’s van de TU Delft over een verzameling stoffen die bij plan-ten de oplossing bieden, zowel letter-lijk als figuurlijk. De verzamelnaam is NADES, kort voor Natural Deep Eutectic Solvents. ‘Natural’ omdat ze van nature voorkomen, ‘solvents’ omdat het oplosmiddelen zijn. ‘Deep eutectic’ slaat op een wonderlijke ei-genschap van sommige stoffen: als je ze in de juiste verhoudingen met elkaar mengt, is het gezamenlijke kook- en smeltpunt anders dan van de losse onderdelen.

Om dat duidelijk te maken, laat Choi een plaatje zien met potjes wit poeder. In het ene potje zit sucrose: gewone tafelsuiker en afkomstig uit suikerbieten. In het andere zit ap-pelzuur, een eenvoudige verbinding die planten in relatief grote hoeveel-heden aanmaken. Roer de twee poe-ders door elkaar in een verhouding van één op één, en het mengsel wordt een vloeistof. Die vloeistof, zo blijkt, is een oplosmiddel. ‘Die eutectische vloeistoffen waren al bijna honderd jaar bekend uit de synthetische

De toekomst van plantaardige oplosmiddelen

Verf, medicijnen, cosmetica: er zijn meerdere miljardenindustrieën die grote hoeveelheden oplosmiddelen gebruiken. Alleen zijn die vaak giftig. Plantaardige variaten kunnen leiden tot groenere chemie.

chemie’, vertelt Choi. ‘Wij dachten: waarom zou dat in de natuur niet voorkomen?’

Planten blijken barstenvol te zitten met NADES, aldus een binnenkort verschijnend artikel van het Leids-Delftse team in het vaktijdschrift Analytica Chimica Acta. Allerlei sui-kers, zuren en andere verbindingen

die in planten zitten, vormen samen een eutectisch oplosbmiddel. Chois studente Yuntao Dai is de eerste auteur.

Dat inzicht is van enorm belang voor mensen die willen weten hoe een plant werkt, maar ‘gewone’ che-mici zouden er ook wat aan kunnen hebben. Als je namelijk wil werken

met grote hoeveelheden chemische stoffen, is het buitengewoon onhan-dig om dat te doen als die stoffen in vaste vorm zijn. Vloeibaar is veel makkelijker, maar dan moet je de stoffen wel eerst ergens in oplossen. Verf, medicijnen, cosmetica: er zijn meerdere miljardenindustrieën die grote hoeveelheden oplosmiddelen

gebruiken, en veel van de huidige oplosmiddelen zijn giftig. Suiker en appelzuur zijn biologisch afbreek-baar: doe er gelatine bij en het is snoep. Wie weet kunnen de NADES leiden tot groenere chemie: ‘There are nice potentials out there’, aldus de onderzoeker.

Choi en co. kwamen achter het bestaan van de NADES dankzij zo-geheten metabolomics: relatief mo-derne technieken waarmee ze alle chemische stoffen in een plant (zo’n 30 duizend) in één keer zichtbaar konden maken. Van vrijwel al die stoffen was echter allang bekend dat ze veel in planten zaten, en in theorie had iemand ook al een eeuw geleden kunnen ontdekken dat twee van die stoffen samen een eutectisch oplos-middel vormen. Waarom komen de plantenonderzoekers dan nu pas achter dat verschijnsel? ‘Vaak zit iets al jaren in je blikveld, zonder dat je het ziet’, vertelt Choi. ‘Waarom is maple syrup vloeibaar, terwijl het zo vol met suiker zit? Waarom verdam-pen die kleine druppeltjes vloeistof waarmee vleesetende insecten hun slachtoffers lokken niet? Omdat ze vol zitten met NADES. Ze zijn overal; ik weet ook niet waarom het zolang heeft geduurd.’

De markt opDe kennis over planten-oplosmiddelen is deels vastgelegd in patenten, en sa-men met het Leidse valorisatie-bureau Luris zoeken de wetenschappers naar commerciële toepassingen. Als con-serveermiddel, bijvoorbeeld. De NADES lijken een belangrijke rol te spelen in woestijnplanten. Ze voorkomen uitdro-ging, en zetten de plant als het ware in de pauze-stand. Pas als er water bijkomt, worden de enzymen in de plant weer ac-tief. Op dezelfde manier spelen ze een rol in zaden, die soms wel honderden jaren hun kiemkracht kunnen behouden. ‘We hebben rundvlees behandeld met deze stoffen, en het bederft niet meer’, aldus Choi. ‘Of het nog eetbaar is? Dat moet ik nog testen.’

Concreter: een Frans cosmeticabedrijf betaalt al om de NADES te mogen ge-bruiken in haar producten. Volgens Choi zijn er nog meerdere andere bedrijven met belangstelling, maar daar wil hij nog niets over kwijt zolang de onderhande-lingen lopen.

Een andere toepassing die hij noemt: de extractie van chemische stoffen uit planten. Veel planten maken stofjes aan die voor mensen interessant zijn, bijvoor-beeld als medicijn. ‘Het mooie hiervan is dat je heel specifiek bepaalde stoffen uit een plant kunt halen, afhankelijk van welke oplosmiddelen je precies ge-bruikt.’ Of hij al een belletje heeft gehad uit Colombia, waar een grote industrie bestaat rond het extraheren van stoffen uit cocaplanten? Hij begint te lachen: ‘Nee, en er komt nog wel wat techniek bij kijken voordat je het kan: het is echt nog een nieuwe truc.’

Iets later zegt hij: ‘Wetenschap is als een mes in je keukenla. Je kan er iemand mee neersteken, maar je kan er ook je eten mee bereiden.’


Wetenschap

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor com-merciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangebo-den die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. Leiden-Noord, Onder-wijswinkel. Basisonderwijs: 28 Marokkaanse, Turkse, Somalische en Nederlandse leerlingen heb-ben bijles taal en rekenen nodig. Groep 4 t/m 7. Zes leerlingen met vergoeding van €5,- tot €7,50. Voortgezet onderwijs: Drie Ma-rokkaanse brugklassers hebben hulp nodig bij Latijn, Nederlands

Opinie

Maretjes

voor bijles/huiswerkhulp op twee basisscholen in Leiden en in het Pluspunt in Voorschoten. Begeleiders wiskunde, Engels, Nederlands voor brugklassers en begrijpend lezen en rekenen basisonderwijs, groep 7 & 8 ge-zocht voor nieuwe huiswerkklas woonwagenkamp Trekvaartplein. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, woe en do, 15-17u. Tel: 071-5214526. Ons e-mailadres is [email protected].

Ben jij bezig met een tof duur-zaam initiatief of heb je een ge-weldig idee voor een duurzame actie? En kun je wat hulp gebrui-ken om ook anderen hiervoor en-thousiast te maken? Geef je dan op voor Take The Lead! Meer info? Check www.njr.nl/takethelead

of wiskunde. Marokkaans meisje, wiskunde, economie, Engels, 3 Havo. Marokkaanse jongen, wis-kunde, economie, 4 Havo. Marok-kaanse jongen, Engels, 4 Vmbo, eindexamen. Marokkaanse jon-gen, Grieks, 2 VWO. Leiden-Zuid, buurthuis Vogelvlucht. Basison-derwijs: 17 Marokkaanse, Turkse, Somalische leerlingen hebben bij-les taal en rekenen nodig. Groep 4 t/m 7. Zes leerlingen met vergoe-ding van €5,- per uur. Voortgezet onderwijs: Marokkaanse jongen, wiskunde, 3 Vmbo. Egyptische jongen, wiskunde, brugklas, VMBO. Marokkaans meisje, wis-kunde, brugklas Havo/VWO. Ma-rokkaanse jongen, wiskunde, bio-logie, Nederlands, brugklas Vmbo, €7,50 per uur. Bijles kan ook bij een leerling thuis gegeven wor-den. Ook zoeken wij vrijwilligers

Cartoon slaat de plank totaal mis Toen ik afgelopen donderdag Mare 17 opensloeg, verwachtte ik dat mijn aandacht een kwar-tier van de dagelijkse sleur van de colleges zou worden getrok-ken.

Mijn oog viel op een cartoon die het artikel over het moge-lijke verdwijnen van de opleiding Joods- en Hebreeuwse studies.

Het is niet de eerste keer dat een Arabier heftig reageert op een cartoon (en tot zover heb ik enige pyromane neigingen we-ten te weerstaan), maar hierin werd ik gesteund door de hebra-ici-in-opleiding waarmee ik een aantal colleges deel.

We waren op zijn minst nog-

al teleurgesteld dat de cartoon een situatie schetste waarin de universiteitsraad en de facul-teitsraad werden afgeschilderd als een Palestijn respectievelijk Israëli.

De cartoon slaat de plank totaal mis: het blijkt dat - in de ogen van de cartoonist - elke zaak waar het Jodendom iets mee te maken heeft wel terug te leiden valt op het Arabisch-Israëlisch conflict .

Ik betreur daarom dat de eindredactie daarom niet heeft gekozen voor een ietwat scherper of humoristischer car-toon, want dat is iets dat ik na anderhalf jaar toch wel van ze gewend ben.

Imar KoutchoukaliStudent ArabischNiet hij, maar wij gaan erover

Bestuur moet zich houden aan wetten van medezeggenschap

Brief

Oud-rector Paul van der Heijden mag de universiteitsraad dan niet meer van deze tijd vinden, in tegenstelling tot het bestuur zijn raadsleden democratisch gekozen. Juist daarom kan het geen kwaad dat het college door de mede-zeggenschap op de vingers wordt gekeken, schrijft Hendrik Kaptein.

Maretje extra


Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instan-ties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiter-lijk op de vrijdag vóór het ver-schijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, te-lefoon 023-571 47 45. E-mail: [email protected]

VACATURES Leiden (+ re-gio en Bollenstreek) Thuis-zorg, Hulp bij het huishou-den. Studenten (v/m) gezocht. Ook vakantiewerk! Jij bepaalt waar en wanneer (6 – 24 uur p.w) Solliciteren? Brief met CV www.thuiszorginholland.nl

ADVERTENTiE

Prof.dr. M.M.S.K. Sie zal op vrijdag 15 februari een oratie houden bij de be-noeming tot hoogleraar bij de faculteit der Geestes-wetenschappen met als leeropdracht Wijsgerige Antropologie en de Grond-slagen van het Humanis-me.

R.H. Klein hoopt op dins-dag 19 februari om 16.15 uur te promoveren tot doc-tor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Minimally invasive me-

thodology for pharmaco-logical research involving children’. Promotoren zijn Prof.dr. J.M. Wit, Prof.dr. A.F. Cohen en Prof.dr. J. Burg-graaf.

K.H. Park hoopt op don-derdag 21 februari om 16.15 te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschap-pen. De titel van het proef-schrift is ‘State and Food in South Korea: Moulding the National Diet in Wartime and Beyond’. Promotor is Prof. dr. K.J. Cwiertka.

Academische Agenda

Dat het Leids universiteitsbestuur on-der Paul van der Heijden weinig op had met de medezeggenschap was al be-kend. In Mare 17 doet de vertrekkend voorzitter er nog een schepje bovenop. Ondernemings- en universiteitsraden zijn achterhaalde 20ste-eeuwse demo-cratiseringsorganen ‘waar toevallig wat studenten en personeelsleden zitten’. Zij zijn achterhaald door netwerkorganisa-ties, zo stelt hij in zijn afscheidsinterview. Dat het niet altijd goed ging met de Leidse medezeggenschap, inderdaad mede door toedoen van het college, was ook al be-kend (zie Mare 1, 2 en 3 jl.). Maar Neder-land is groter dan Leiden en een slecht werkend orgaan betekent nog niet dat we beter zonder kunnen.

Toch is Van der Heijdens felheid tegen de universiteitsraad in zekere zin een compliment. Kennelijk deed de medezeg-genschap het goed genoeg om het college van bestuur bij gelegenheid tot last te zijn. Hier en daar zal het hebben geholpen.

Inderdaad blijft universitaire mede-zeggenschap nodig om besturen op de vingers te kijken. Buiten Leiden werkt dat wél goed. Nogal wat te mooie bouw-plannen, overbodige reorganisaties en

andere bestuurlijke verkwanseling van mensen, wetenschap en geld zijn door die medezeggenschap bijgestuurd of ongedaan gemaakt. Bovendien maakt een goed bestuur gebruik van ken-nis en inzichten aangedragen door medezeggenschapsorganen.

Als in sferen van universitair bestuur moet worden gesneden dan zijn wel be-tere dingen te bedenken dan het afschaf-fen van de medezeggenschap. Nog steeds is tegen de helft van ons personeel bezig met bestuur en beheer. Minder en min-der duur betaalde top- en andere mana-gers betekent meer onderwijs en onder-zoek. Andere instellingen lieten al zien dat het kan. De medezeggenschap heeft er vaak genoeg op gehamerd. Studenten en personeel deden en doen hun best om belangen van onderwijs en onderzoek voorop te stellen.

Maar dat personeel en die studenten zitten er toevallig, stelt Van der Heij-den in strijd met de wet. Want zij zijn volgens de regels gekozen. Dat is geen toeval. Of alles is toeval, net als univer-sitaire bestuurders die komen en gaan. Die bestuurders zijn in ieder geval niet democratisch gekozen. Juist daarom kan het geen kwaad dat zij door de medezeg-genschap op de vingers worden gekeken en desnoods weggestuurd.

Netwerken, hoe nuttig ook, kunnen die medezeggenschap niet vervangen. Zo nieuw zijn zij helemaal niet. Netwerken floreren al sinds het begin van de acade-mie in het wetenschappelijk onderzoeks-bedrijf. Minder goed doen die netwerken het in onderwijs en nog minder in be-stuur en beheer. Goede onderzoeksnet-werken worden gedreven door kwaliteit

en leiden dan ook tot meer en betere we-tenschap. Nogal wat andere netwerken zijn niet meer dan naar binnen gerichte bestuurlijke entre nous zonder enig kri-tisch toezicht van buiten.

Raden van toezicht zijn niet genoeg. Ook de medezeggenschap moet toezicht houden, al gaat dat inderdaad niet altijd goed. Slecht functionerende medezeg-genschap is niet alleen een gevolg van bestuurlijk dédain, maar ook van afgeno-men wettelijke en andere bevoegdheden. Een uitgeklede en niet ernstig genomen medezeggenschap dreigt in frustratie te verdwijnen.

Het bestuur moet zich weer gaan hou-den aan de wetten van de medezeggen-schap. De medezeggenschap moet haar eigen taken waarmaken, hoe beperkt ook de middelen daartoe zijn.

Intussen komen uit de politiek gelui-den om die medezeggenschap het in-stemmingsrecht op de begroting terug te geven. Dan wordt die medezeggen-schap weer ernstig genomen en worden de schaarse middelen nog beter besteed.

Van der Heijden vindt dat instem-mingsrecht maar ‘een oprisping van een Kamerlid, ideetje van de dag.’

Tja, zal dat Kamerlid zeggen, wij gaan er over en Van der Heijden niet. Wij wetgevers blijven, die voorzitter stapt op. Waarom zouden wij naar hem luis-teren? Maar al is Paul van der Heijden (nog) geen medezeggenschapswetgever, zijn woorden zijn toch te belangrijk om zomaar te laten passeren. Laat ook dat hem tot eer strekken.

Hendrik Kaptein is rechtsfilosoof en oud-lid van de universiteitsraad.

Met grote droefheid hebben wij kennis genomen van het overlijden

van onze geliefde studente

Marieke Kettlitz

Dit verlies treft ons diep. Wij zullen ons Mariekes trouwe vriendschap, haar betrokkenheid

bij de studie en haar enthousiasme voor poëzie, toneel en

debatteren altijd herinneren.

Studenten en docenten Opleiding Nederlandse

Taal en Cultuur

Nout Wellink, voorzitter van de Raad van Toezicht, onthulde vrijdag tijdens

de dies het portret van scheidend rector Paul van der Heijden. Foto Marc de Haan

In deze rubriek kunnen lezers in maximaal 300 woorden reageren op artikelen in Mare. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten of te weigeren. Over weigering wordt niet gecorrespondeerd. Mail naar [email protected]

Carel Stolker I t/m VDe nieuwe rector is weer op en top Leids. Maar wie is hij eigenlijk? Maak kennis met Carel Stolker I tot en met V.

I. DE LEIDENAAR ‘Veel Leidser kun je het niet hebben.’ Zo typeerde Carel Jan Jozef Marie Stolker (1954) zichzelf in zijn eerste interviews als nieuwe rector magni-ficus. Dat kwam mooi uit. Want er werd soms gemord over Stolkers voorganger die zijn chauffeur na iedere werkdag weer naar Amster-dam liet rijden, openlijk flirtte met Den Haag, Rotterdam en Delft, en zelfs het Latijn van de bul wilde schrappen.

Stolker werd in Leiden geboren, studeerde er rechten, promoveerde, werd hoogleraar en decaan van de rechtenfaculteit. Honkvaster kan bijna niet. ‘In de onderlinge contac-ten wordt het wel wat makkelijker’, zei hij vorige week tegen Sleutel-stad.fm. ‘Dat ik hier woon, over de markt loop en daar de burgemeester of wethouders tegenkom, dat helpt natuurlijk wel.’

Maar toen kwam het. Want hij moest nog wel iets eerlijk opbiech-ten. Hij had namelijk een jaar in San Francisco gedoceerd, aan de Universiteit van Californië. Een dag eerder deed hij nog zo’n beken-tenis, in het Leidsch Dagblad. ‘Tij-dens mijn diensttijd zat ik even in Arnhem.’ Maar, zei hij tegen nieuw-slog Sleutelstad: ‘Ik ben nooit uitge-schreven geweest.’

II. DE BESTUURDER Stolker werd decaan toen het slecht ging met rechten. De faculteit kreeg beroerde onderwijsvisitaties en bungelde onderaan in Elsevier-en-

quêtes. Bij een reorganisatie werd een derde van het wetenschappe-lijk personeel ontslagen. ‘Net als ik dacht dat het niet meer slechter kon dan kwam er weer een visitatie of een onderzoek naar buiten die ons in ons slechte gevoel bevestigde’, zei hij kort na zijn aantreden in Mare. ‘Zelf heb ik om alle perikelen van me af te zetten en na te denken een zeven weken lange fietstocht naar Porto gemaakt.’ Toen hij twee jaar geleden terugtrad was de faculteit weer gezond, en waren er meer stu-denten dan ooit.

III. DE VERONGELIJKTE Drie woorden zijn genoeg om Carel Stolker de rillingen over de rug te la-ten lopen. Kennis in Kaart. Zo heette het rapport van het ministerie van Onderwijs dat hem als decaan bleef achtervolgen. ‘Een gevangenisstraf van zeven jaar, zonder kans op ver-vroegde invrijheidsstelling’, noemde hij het in NRC Handelsblad.

Wat was er aan de hand? Mark Rutte, in 2004 staatssecretaris, vond het een goed idee om een jaarlijks rapport uit te brengen met daarin de visitatiecijfers van alle univer-siteiten. Aankomende eerstejaars konden dan zelf nagaan waar ze het best konden gaan studeren. Alleen: de cijfers waarop het ministerie zich iedere keer baseerde – en die voor de Leidse rechtenopleiding heel slecht uitpakten – waren zeven jaar oud en stamden van voor de reor-ganisatie en de verhuizing naar het opgeknapte Kamerlingh Onnes Ge-bouw. Landelijke kranten namen de conclusies over en kopten ‘Leiden de slechtste’, ook al noemde Stolker het rapport ‘bagger’. Toen Rutte in 2005 langskwam op de sociëteit van Mi-nerva werd hij vanuit de volle zaal toegeschreeuwd door een hevig ge-

emotioneerde decaan: ‘Dit kunt u niet doen! Dit kunt u niet doen!’

‘Wat zullen ze toen wel niet van me gedacht hebben?’ vroeg Stolker zich zes jaar later in Mare af. ‘Nor-maal gesproken ben ik redelijk re-laxed, maar ik werd er gek van.’

IV. DE SCHOOLMEESTER Als decaan streed hij met succes te-gen de enorme uitval van rechten-studenten. De opleiding kreeg een strengere structuur, met meer con-tacturen, mentorgroepen, aanwe-zigheidsplicht en huiswerkcontrole. ‘Het is een beetje 7 vwo’, zei Stolker in Mare. ‘Maar als overgangsjaar he-lemaal niet verkeerd.’

Klaagden studenten in een opi-niestuk dat rechten ‘te schools’ werd, dan antwoordde de decaan dat er ge-noeg ambitieloze eerstejaars waren die ‘er oprecht niet in slaagden om vóór 11 uur ’s morgens uit bed te ko-men’. Maar dat zij waren ‘getuimeld in de valkuil van de vrijblijvendheid’ was niet alleen hun schuld, want ‘wij laten het gebeuren’. Toen een bachelorstudent zijn diploma kreeg na 35 herkansingen, ‘heb ik onze studenten gevraagd wat ze zouden doen als een chirurg tegen ze zou zeggen: “Ik ben vier maal voor mijn examen chirurgie voor gevorder-den gezakt. Maar, geen zorg, ik heb uiteraard mijn diploma.” Niemand zou het accepteren, maar bij juristen ligt dat blijkbaar anders.’

V. DE VERZOENER ‘Ik krijg nog steeds post van de uni-versiteit. Iedere keer als ik zo’n brief open, hoop ik: zou er iets van een verontschuldiging in staan over die zwarte periode? Dat ze gewoon een beetje erkennen: we zijn toch wel te-kort geschoten.’ Aldus criminoloog

Wouter Buikhuisen in een Mare-interview 2009. Toen Buikhuisen in 1978 hoogleraar werd, wilde hij de socio-biologische aspecten van crimineel gedrag onderzoeken. Dat leidde tot de affaire Buikhui-sen: na felle protesten van weten-schappers en columnisten volgden zelfs doodsbedreigingen en verloor Buikhuisen de steun van de univer-siteit. Teleurgesteld vertrok hij naar Spanje, waar hij antiquair werd.

‘Die opmerking van Buikhuisen in het interview trof en ontroerde mij’, zei Stolker. ‘Het zou je maar gebeu-ren dat je naam altijd wordt voor-afgegaan door het woord “affaire”. Hem werd door tegenstanders de mond gesnoerd op een universiteit die als motto heeft: “bolwerk van de vrijheid”. Dat is in strijd met alles waar Leiden voor staat.’ De decaan vloog naar Spanje en legde het ge-schil bij. Een officieel eerherstel of eredoctoraat kreeg Buikhuisen niet, maar de criminoloog mocht in Lei-den op een juridisch congres komen spreken. Hij zei eindelijk ‘peace of mind’ te hebben.

En over Leidse eredoctoraten ge-sproken: hoewel Beatrix er in 2008 een kreeg voor haar verdiensten voor de vrijheid, lijkt Willem-Alexander nog even te moeten wachten. Ten-minste, als we de jonge Carel Stolker mogen geloven. Stelling 13 van zijn proefschrift Aansprakelijkheid van de arts, in het bijzonder voor misluk-te sterilisaties (1988) luidt namelijk: ‘Als universiteiten eredoctoraten willen toekennen aan koninginnen, prelaten en aan bekleders van hoge internationale ambten, dan lijkt dat veeleer te worden ingegeven door de behoefte van die universiteiten tot zélfverering dan door de wens de betrokken personen te eren.’

DOOR FRANK PROVOOST

De nieuwe rector magnificus ontleed


Achtergrond

Van links naar rechts: oud-rector Paul van der Heijden, rector Carel Stolker en pedel Willem van Beelen.Foto Marc de Haan

Zijn eerste woorden‘Wat weten we nu eigenlijk van elkaar?’DOOR VINCENT BONGERS ‘Latijn en Lei-den, dat wil wat’, was het eerste dat de nieuwe rector magnificus Carel Stolker zei tijdens de 438ste dies van de universiteit afgelopen vrijdag in de Pieterskerk. Zijn voorganger Paul van der Heijden had net de woorden ‘sal-ve, rector magnifice iterumque salve’ (gegroet, rector magnificus, wederom gegroet) uitgesproken en hem de rec-torenketting omgehangen.Oud-rechtendecaan Stolker leek te refereren aan het inmiddels terugge-draaide besluit om het Latijn van de bul te schrappen en te vervangen met het Engels. Een plan dat in 2010 de Leidse academie in een klap wakker deed schrikken. Van der Heijden had de Leidse behoudendheid niet hele-maal goed ingeschat.Stolker verslikt zich waarschijnlijk niet zo snel in de mores. Het belang van traditie schemerde ook in zijn maiden speech door. Van der Heijden was in 2006 zelf door toenmalig rechtende-caan Stolker naar voren geschoven als kandidaat om rector Douwe Breimer op te volgen. ‘Kennelijk koos de raad van toezicht toen niet voor de mak-kelijke oplossing: we benoemen wel een oud-decaan.’ Stolker opperde dus Van der Heijden: ‘Een fijne man. Goeie kop ook.’ En gelukkig was de toen-malige rector van de universiteit van Amsterdam in Leiden gepromoveerd. ‘Godzijdank dacht ik nog, want zonder iets Leids word je in deze stad echt nooit iets bestuurlijks.’Bovendien werd het tijd werd voor een jurist, na een ‘dominee’ (Leertouwer), een ‘psycholoog’ (Wagenaar) en een ‘apotheker’ (Breimer). Enkele hooglera-ren fronsten de wenkbrauwen bij het aanhoren van deze typeringen. Stolker: ‘Als wij over het vak van een ander hebben, of over een andere faculteit, dan wordt het ineens heel eenvoudig. Dan zijn juristen slecht betaalde zonen van Moskowicz, bestuurskundigen van die lieverds die nog steeds in de gemeenteraad van hun geboortestad zitten, sterrenkundigen dromers die in hun jeugd te lang op hun rug hebben gelegen en farmaceuten uiteindelijk academische vijzelaars. Het is iets wat me fascineert: wat weten we nou eigenlijk van elkaar?’Volgens Stolker had zijn voorganger het voor elkaar gekregen de koers van de universiteit te verleggen. ‘Van Geoffrey Boulton, de oud-LERU-Secre-taris-Generaal is de mooie uitspraak: “Changing a university is like moving a graveyard, you don’t get much help from the people inside!” En toch lukte Van der Heijden het met ‘help from the people inside’ de universiteit te veranderen en flink te doen groeien. Zonder van alles van bovenaf op te leggen. ‘Heel decentraal en dat is ook heel Leids.’Concrete plannen ontvouwde Stolker niet in zijn speech maar hij leverde wel kritiek. Op het bedrijfsleven dat in een brandbrief aan de minister had lopen ‘zeuren, mag ik wel zeggen’- dat de academie te wetenschappelijk zou zijn en te weinig industriegericht. En op de toegenomen bemoeizucht. ‘Ik had als decaan twaalf visitaties, en werd zo de meest gevisiteerde man van Leiden. Van een high trust sa-menleving zijn we in een tijdperk van low trust terechtgekomen.’ Het gevolg: ‘Nóg meer toezicht is bijna altijd weer de oplossing van samenleving en politiek. Geef ons nou de ruimte en we zullen er zorgvuldig mee omgaan.’ Zijn blik richtte zich vervolgens op Jet Bussemaker, die ook naar Leiden was gekomen om Van der Heijden uit te zwaaien. ‘Ik ben zo blij met een nieuwe minister die de universiteiten van binnenuit kent en die vertrouwen durft uit te stralen.’

Journalism student Ismay Gossen came second at the European Brazi-lian jiu-jitsu championships: “It was hard finding a balance between fighting and my femininity.” BY SEBASTIAAN VAN LOOSBROEK Practice has already begun, but practitioners are still arriving one by one at the sports academy in Rijswijk. Before they step on the mat dressed in a gi (martial arts uniform), they bow to the battle field, then approach the coach and greet him with a slight bow and a short embrace.

Ismay Gossen (23) has her hair bound into a tight plait and is al-ready prostrate on the mat. She is pushed onto her back, but she throws her legs around her practice partner and pulling and tugging at each other’s gi, they tumble around. Last month, Gossen came second at the European Brazilian jiu-jitsu (BJJ) championships in Lisbon.

This martial art is not particularly well known in the Netherlands. The most notable difference with the Ja-panese variation is that practitioners spend more time rolling around the mat and less time standing when they fight.

“Your aim to take down your part-ner as fast as possible: throw him on the mat. However, I’m really lazy and usually I take the guard posi-tion.” Lying on her back, she locks her opponent between her legs. For a layman, this might seem to put her at a disadvantage but she says that it does not diminish her chances of winning: “It’s my favourite position.”

Gossen started to practice Japa-nese jiu-jitsu when she was eleven.

“I had tried all sorts of exercise, ran-ging from basket ball to ballet and my mother said: ‘You’re going to do this now.’ At first I didn’t like it all, but when I was about fifteen, I got better at it and started to enjoy it much more.”

Eventually she was enrolled at a Japanese school, the second woman to do so in 650 years. Unfortunately, she noticed that the tough practice was changing her personality. “I had to repress my emotions. It was hard finding a balance between fighting and my femininity.” She switched to BJJ eighteen months ago. “In other combat sports, there are quite a lot of bitchy girls around, but that’s not really the case here and there is less hierarchy between students and their coach. At the Ja-panese school, I was even expected to wash my teacher’s gi occasionally.”

At the moment, she has a white belt, but at the end of this month she will be awarded a blue one. Just in time, because otherwise she would not be allowed to compete in a ma-jor tournament in Finland in April,

where tickets for the world champi-onships in Brazil can be won.

How does she think she will fair? She utters a deep sigh. “I’ve fought against higher categories several times, and even beaten a blue belt once. I’m just going to practice very, very hard. I started dieting today because I still need to lose five kilos

before Finland. I’m not allowed to weigh more than 69 kilos.”

After the warming-up, she adds: “Sometimes I’ll lose to a lady, but then I think to myself: ‘Next time, I’ll bite your head off.’” She spends four hours at practice every day, but she is also doing a mas-ter’s degree in Journalism and New Media. “It’s a tough combination.”

Nevertheless, she is relying on a career in journalism rather than in sports. “You can’t earn much from fighting and at the moment, I’m a student without a sponsor. I have a personal trainer and a dietician, but I have to pay for everything else my-self.” On the other hand, she adds: “BJJ will be launched as an Olympic sport in 2016. If I can take part in the 2020 Games, I’ll be 31, the perfect age, because you peak late in combat sports.”

“Next time, I’ll bite your head off ”

Student and jiu-jitsu fighter aims for Olympics

The university promises better Wi-Fi The University Council demands adequate Wi-Fi connections in all university buildings

Jan van der Boon, the Director of the Administration and Central Services Department, announced on Monday at the meeting of the Council that measures had al-ready been taken to arrange this. “At the moment, Wi-Fi operations are arranged by each faculty indi-vidually”, said Marc Newsome of the student party BeP. As a conse-quence, some places do not have Wi-Fi connections, which could be improved. In fact, much can be done and we would advise you make sure that Wi-Fi arrangements are concentrated as soon as possible.” The Council’s demands were met immediately. “A major part of the university has good coverage”, re-plied Van der Boon, “But there are some places were there isn’t any con-nection and that can be annoying sometimes. We are going to make sure that the responsibility for the wireless network and the finance for it are assigned to the university’s ICT Shared Service Centre, so that they can improve the coverage so that every university building has Wi-Fi.” It is not known how long it will be until there is complete coverage. VB

“I was even expected to wash my teacher’s martial arts uniform”

As of this month, prices of entry visas and residence permits for non-EU students and academics will drop considerably.

After a decision by the Council of State, Fred Teeven, the State Secre-tary for Security and Justice, has de-cided to halve fees. Formerly, aca-demics and students had to pay 600 Euros and will now pay 300 Euros for an entry visa and residence per-mit. For academics, the costs for the issue of a residence permit will drop

from 375 Euros to 300, although stu-dents will still have to pay 150 Euros for this service.

The Council of State’s decision is notable, because the fees were raised by 33 per cent as recently as 1 September 2011. The Minister of Immigration and Asylum Policy at the time, Gerd Leers, thought this raise necessary to cover more of the costs. In October, the Council of State ruled that the Netherlands was not adhering to the European directives for family reunification

and that visas and residence permits were too expensive, in response to which the Minister for Security and Justice decided to lower the fees. Anyone who has paid the former fee after the Council of State’s decision is entitled to a refund, according to Teeven in a letter to the Senate. Members of the PVV party are worried that lower fees will attract more people and have demanded that measures be taken. However, the Minister deems that unneces-sary. PM

Cheaper visas for foreign academics

Leiden wins the battle for first-years Figures published last week by VSNU (the Association of Univer-sities in the Netherlands) revealed that, by 1 October 2012, Leiden University had accepted over 400 students more than the year before.

This academic year, 3,847 first-year students started a bachelor’s degree programme in Leiden, which is 12.9 per cent more than in 2011. No other Dutch university experienced such a sharp rise. The VU Amsterdam suf-fered the greatest reduction: 16.9 per cent, i.e. almost 800 students. The total number of first-year students in the Netherlands dropped by 2.8 per cent.

There was a notable increase (8 per cent) in the number of international students, who often chose an econo-mics course while the popularity of the health sector dropped conside-rably. Most international students came from Germany. The number of enrolments in language studies dropped by 12 per cent.

Another striking development is the enormous rise in awarded de-grees: this academic year, 17 per cent more bachelor degrees were awarded than in the previous year, and 16.5 per cent more master’s degrees. Ac-cording to VSNU-spokesman Basti-aan Verweij, this is because students were rushing to get their degrees. “They were threatened by the incre-ased statutory tuition fee for long-term students and would have to pay an additional 3,000 Euros.” In his opinion, the huge intake of students in 2009 cannot be the main reason for this number: “Even if you take that factor into consideration, the rise in the number of graduates is still very large.” Two weeks ago, confusion arose concerning the figures published by DUO, (the Education Executive Agency), as it was not clear which kinds of students could be called first-years. The VSNU defines first-years as students who were not regis-tered at a Dutch university in previ-ous academic years. SVL


English page

‘You peak late in combat sports. If I can take part in the 2020

Olympic Games, I’ll be 31, the perfect age.” Photo by Taco van der Eb

F I L MTRIANONUshi Must Marrydagelijks 18.45 + 21.30, za. zo. 14.30Alles is Familiedagelijks 18.30 The Impossibledagelijks 21.30 Life of Pi 3Ddo. vr. za. 18.30 + 21.30, za. zo. 14.00 The Hobbit: An Unexpected Journey 3Dzo. ma. di. wo. 20.30KIJKHUISAmourdagelijks 18.30, zo. 14.00Zero Dark Thirtydo. vr. za. 21.00The Masterzo. ma. di. wo. 21.00Lincolndagelijks 20.00Anna Kareninazo. 14.30LIDODjango Unchaineddagelijks 20.30A Haunted Houseza. zo. ma. di. wo. 15.30, dagelijks 18.45Parkerdo. vr. za. 21.30 Skyfall 12 jr. zo. ma. di. wo. 21.30 A Good Day to Die Harddagelijks 18.45 + 21.30Flight 12 jr.do. vr. za. zo. 18.30 + 21.30Les Misérablesma. di. wo. 20.30

M U Z I E KLVCDJ Jelly’s 90’s Drive-In Show VS De Club van Lelijke KinderenVrijdag 15 februari 23.00 €7,50MyHouse ft Mark du MoschZaterdag 16 februari 23.00 €10,-Stukafest EindfeestDonderdag 21 februari 23.00 €4,50TWEE SPIEGHELSRobin KoertsVrijdag 15 februari 21.00Attila Gyarfas TrioZaterdag 16 februari 16.00QBUSWindseedsZaterdag 16 februari 20.30 €5,-Caroline Herring & Dolly I beg your pardon!Donderdag 21 februari 20.30 €10,-STADSGEHOORZAALPhilippe Graffin & Claire DésertVrijdag 15 februari 20.15 vanaf €9,50Motel WestcoastZaterdag 16 februari 20.15 vanaf €22,70

T H E AT E RLEIDSE SCHOUWBURGHuub van der Lubbe – Iemand als jijVrijdag 15 februari 20.15 vanaf €9,30VARA Leids Cabaret Festival - FinaleZaterdag 16 februari 20.15 vanaf €9,30Spinvis – Tot ziens, Justine KellerDinsdag 19 februari 20.15 vanaf €9,30Liefde levenslang (voorpremière)Woensdag 20 februari 20.15 vanaf €9,30

D I V E R S E NSCHELTEMATheatercaféZondag 18 februari 15.00Thijs van Domburg Woensdag 20 februari 20.00RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDENMiddeleeuws chict/m 15 september 2013MUSEUM VOLKENKUNDEHet verhaal van de totempaalt/m 1 april 2013Terracotta strijders uit Chinat/m 10 maart 2013MUSEUM BOERHAAVETentoonstelling Leydse Weelde t/m 5 mei 2013SIEBOLDHUISTentoonstelling Spoken en Geestent/m 17 februari 2013

Een transseksuele boomchirurgTheaterstuk over zoektocht naar identiteit

Cultuur


Agenda

Nieuw en gevestigd talent herdenken Hugo Claus Ja, geef maar toe. U kwam deze Valentijnsdag weer eens niet origi-neel uit de hoek. Maak het goed met een kaartje voor een bijzon-dere avond rond de meest zinnelijke dichter van de Neder-landse taal.

DOOR THOMAS BLONDEAU ‘Mijn vrouw, mijn heidens altaar/ Dat ik met vin-gers van licht bespeel en streel/ Mijn jonge bos dat ik doorwinter/ Mijn zenuwziek, onkuis en teder teken/ Ik

schrijf je adem en je lichaam neer Op gelijnd muziekpapier.’

Het is weer eens wat anders dan die variatie op ‘Ik zou je het liefst in een doosje willen doen’ die u van-daag met moeite op een Valentijns-kaart kreeg gepend. Bovenstaande regels zijn van de Vlaamse schrijver Hugo Claus (1929-2008).

Wie dat was? Kort samengevat, het dichtste wat België bij een Nobelprijs Literatuur kwam in tijden. Helaas sloeg dementie toe voor Stockholm bij zinnen kwam. In een moment van helderheid koos hij een paar jaar ge-

leden voor euthanasie. Een boeken-kast aan romans, dichtbundels en toneelstukken achterlatend. En een stevige expositiezaal aan schilde-rijen en plus.

Ieder jaar, rond de tijd dat de hart-vormige ballons opduiken, organi-seert de literaire organisatie Behoud de Begeerte (naar een dichtregel van Claus) de muzikaal-letterkundige tour Saint Amour door Vlaande-ren en Nederland. Deze keer expli-ciet maar niet louter gericht op het werk van Claus, een schrijver die de verheffende kanten van de liefde

bezong, de zinnelijke facetten on-gegeneerd aanzette en de perverse ontleedde.

Een uitgelezen keuze van dich-ters en muzikanten celebreren de meester. Onder hen Anne Vegter, de kersverse Dichter des Vaderlands (‘Je had het over gevoelstemperatuur, onder nul vond je het tussen mijn dijen/in de vertrekhal. Na je tas heb-ben we elkaar heart to heart omhelsd/ man ik kon je wel pijpen van plezier. Luister je eigenlijk nog.’) en de dichter Leonard Nolens die onlangs de Prijs der Nederlandse Letteren mocht ontvangen van koningin Beatrix. (‘Prijs ons,/ Prijs ons paar./ En prijs onze goede gemeenplaats/ Van lang-zame seks in de luwte,/ Prijs die trage paringsdrift./ Die draagt ons hoog op handen/ Door het holste van de nacht. /Kom, prijs ons, prijs ons aan/ Bij jou, /Liefde.’)

De jonge honden van dienst zijn de Vlaming Yannick Dangre en Maartje Wortel.

Vaak vervullen muzikanten op dit soort gelegenheden meestal niet meer dan een soort sierplantfunctie, maar niet op Saint Amour. De mu-zikale entr’actes worden verzorgd door Het Ellen Schoenaerts Kwartet. Frontvrouw Schoenaerts is nieuwe maar snelrijzende ster aan het klein-kunstcabaret. Haar debuutalbum Feiten vergaart lovende recensies en de vergelijking met Brel, Waits en PJ Harvey valt veelvuldig. Schoe-naerts brengt snerpende en rauwe teksten over de liefdesverdriet, be-staansleegte en te veel drank.

Uitermate geschikt dus als hij of zij dan toch blijkt tegen te vallen: ‘Mocht ik doe heel erg mijn best om mijn leven leuk te vinden maar mijn hart is aan het rotten en ik durf niet naar de dokter.’ Saint Amour Over Hugo Claus Zo 24 februari, 19.30u €9,30-31,30

Wie van man naar vrouw verandert en van kerkorganist naar boomchi-rurg weet wat van identiteit. Baby Dee staat nu op de planken met theatergroep mugmetdegouden-tand. 'Ik voel me goed als vrouw.'

DOOR VINCENT BONGERS De Amerikaanse performancekunstenares, muzikante en zangeres Baby Dee (Cleveland, Ohio, 1953) werkte onder andere sa-men met Will Oldham, Andrew WK en Anthony Hegarty. Nu debuteert ze als toneelspeelster in Funzone, het nieuwste stuk van theatergroep mug-metdegoudentand, waarin ze zingt en vertelt over identiteit.

Hoe komt een Amerikaanse terecht in een Nederlands stuk?‘Via mijn zus ontmoette ik Marcel Musters van de Mug in New York. We werden vrienden. Toen de theater-groep een stuk over identiteit gingen maken, dacht Marcel aan mij. Ik moet als transgender natuurlijk wel issues hebben met identiteit.’

En?‘Haha, natuurlijk heb ik die issues. Ie-dereen toch? Het is heel moeilijk om te weten wie je nu eigenlijk echt bent. Het is ook heel lastig om er over te vertellen, en dan ook nog voor een volle zaal. Oh mijn god, dat is moeilijk. Maar ik vind het geweldig om op toneel te staan.

‘Je zou zeggen dat ik door van ge-slacht te veranderen, beter weet wat identiteit nu eigenlijk is. Je bent er zo mee bezig. Uiteraard is er het fysieke

aspect: de operatie bijvoorbeeld. Maar in je paspoort staat ook een nieuwe naam en dat je een vrouw bent. Ik heb gemerkt dat het daardoor helemaal niet makkelijker wordt om er achter te komen wie je nu eigenlijk echt bent.

‘Het verandert natuurlijk ook. Als je man bent en eigenlijk heel graag een vrouw wilt worden, dan klinkt het zijn van een onderdrukte huisvrouw al als een goed idee. Maar dat verandert snel als je eenmaal vrouw bent.’

Toen u van geslacht veranderde, werkte u in een kerk. Wilde u daar eigenlijk blijven?‘Nee. Ik ben niet kerkelijk maar ik hou wel van de muziek. Van die mooie stuk-ken uit de Renaissance. Ik was organist in een katholieke kerk in The Bronx, omdat ik het leuk vond om te spelen. Maar toen ik ervoor koos om van ge-slacht te veranderen, moest ik dat leven achter me laten. Dat werkt gewoon niet in de kerk. En trouwens het was niet mijn brandende levensambitie om een fucking nerdy organist te worden. Wie heeft nu eigenlijk wel die aspiratie?

‘Maar het was een goed besluit. Ik voel me goed als vrouw. Ik ben blij dat ik het gedaan heb.

‘Ik ken wel een verhaal van een stoere motoragent in New Jersey die vrouw werd, ik geloof dat ze zelfs de captain van de motoragenten was. Die wilde na de verandering haar job be-houden. Dat zou ik niet op die manier aanpakken.’

U liet uw oude leven achter zich en stortte zich op performance en mu-ziek. Toch gooide u weer het roer om

en werd boomchirurg in uw geboorte-streek. Hoe kwam u daarbij?‘Ja, crazy. Dat vond ik zelf ook trou-wens. Ik merkte toen ik eenmaal vrouw was, dat ik mannen haatte, vooral jonge mannen. Ik had nare gewelddadige din-gen meegemaakt. Ik was bang gewor-den van mannen. En de flipside van angst, is haat.

‘Ik wilde wel van die haat af en koos er voor om iets extreems te doen. Ik hou van bomen en boomchirurg of houthakker is een beroep dat vooral door mannen wordt beoefend.

‘Het had wel de nodige voeten in de aarde. Want het valt nog niet mee om als kleurrijke transgender performer een baan als boomchirurg te vinden. Maar het lukte uiteindelijk.

‘Toen ik op de eerste dag naar mijn werk ging, had ik mij als man verkleed en mijn haar kort geknipt. Op het ein-de van de dag bespraken de voorman en de baas wie “haar” naar huis ging brengen.

‘De vermomming had dus niet ge-werkt. Maar al die mannen accepteer-den mij wel. Dat was echt heel leuk. Gelukkig maar trouwens, want ik had het niet nog een dag als man volge-houden. Die kerels waren echt te gek. Ik heb in de tijd dat ik het werk deed maar één jerk ontmoet. De extreme actie heeft dus gewerkt.’

MugmetdegoudentandFunzone22, 23 februari Theater Ins Blau, €18

De meester spreekt

Hugo Claus, het dichtste wat België bij een Nobelprijs

Literatuur kwam in tijden. Foto Stephan Vanfleteren

‘Als je als man graag vrouw wilt worden, klinkt een onderdrukte huisvrouw al als een goed idee.’ Foto Sanne Peper

‘We gooien met meel en mayonaise’Karin Verkerk (18), Franse taal en cultuur

Huis: Oude Singel 56Kamer: 14,5 m2Betaalt: 300 euroBewoners: 8

Hoe ben je aan deze kamer gekomen? ‘Ik kom uit Zutphen en had dus echt een kamer nodig. Tijdens de El Cid kon ik hier hospiteren, en het was meteen raak. Vorig jaar woonde ik nog wel in "de donkere kamer". Eén van de vragen tijdens het hospiteren was: "Wat is je houding tegenover duiven?" Omdat ik niet zo snel een antwoord wist, kreeg ik een paar meerkeuze-opties voorge-schoteld. Ik koos voor "knuffelen en ze lief toespreken".

Het goede antwoord was: "Ze neer-schieten met een luchtbuks." Een grapje natuurlijk, maar nu ik hier woon, begrijp ik het wel. Vroeger zat er in dit pand een

hele duivenkolonie, en ook nu moeten we regelmatig de dakgoot in klimmen om alle nesten en poep eruit te schep-pen. Als je in de fusie zit, hoor je het geschraap van hun pootjes op het dak. Het zijn echt irritante beesten.’

Waarom ben je doorverhuisd? ‘De donkere kamer wil niemand graag hebben. Er staat een ander pand vlak achter het raam waardoor het altijd avond lijkt. En het is heel gehorig, want je zit naast de bestuurskamer van het NSL-bestuur. Ik kon alles altijd let-terlijk verstaan. Een bestuurslid zei een keer voor de grap: "Wat een vervelen-de groep sjaarzen dit jaar." Dan riepen ze er meteen luid achteraan: "Behalve Karin natuurlijk ."

'Deze kamer is ook best gehorig. Als er bij NSL beneden een feestje is, kan

ik altijd mijn kleren weer aantrekken en meefeesten. Slapen heeft dan toch geen zin.’

Wat maakt het hier de moeite waard? ‘De enorme ramen en grote hoeveel-heid licht. Omdat ik aan de voorkant van het pand woon, kan ik altijd zien wat er buiten gebeurt. Soms ontvoert NSL een bestuurslid van een zustervereniging. Daarop volgt vaak een inval: ze tromme-len zo veel mogelijk mensen op om hun bestuurslid terug te halen.’

Dat klinkt heftig. ‘NSL’ers barricaderen de deur terwijl zij zooiend binnen proberen te komen. Om-dat wij aan de voorkant van het gebouw wonen, gooien we emmers water en pakken meel uit het raam naar bene-den. We gebruiken wat we in huis heb-

ben. Mayonaise en pakken melk doen het ook goed. Maar na afloop drinken we gewoon samen een biertje, hoor. Het draait uiteindelijk om verbroedering. Het is leuk om mee te maken, maar omdat ik op de eerste verdieping woon, komt alle meel en smurrie vanaf de tweede en derde verdieping ook op mijn ramen terecht. Ze mogen wel weer eens ge-wassen worden.’

Wat is het mooiste object in je kamer? ‘Mijn blauwe schoenen. Ik draag ze bijna nooit, maar ze staan altijd in het zicht. Ik ben gek op schoenen, ik denk dat ik in totaal 25 paar heb. Met mijn schoen-maat 35 kom ik helaas niet zo gemakke-lijk aan een paar mooie hakken, daarom ben ik op deze extra trots.’

DOOR PETRA MEIJER

Net werkenAangezien de kans aanwezig is dat u het gemist heeft: het toverwoord in de afscheidsoratie van scheidend rector magnificus Paul van der Heij-den was netwerk. Specifiek, hoeveel voordelen een goed netwerk een universiteit kan bieden. Geen slecht uitgangspunt, maar waarom dan niet al het netwerkpotentieel gebruiken? Waarom wordt het makkelijkste net-werkmedium, sport, zo weinig inge-zet?

In andere studentensteden zo-als Delft en Groningen kan het wel. Daar investeert de universiteit wel in sport, niet alleen in de faciliteiten, maar ook in de clubs en sporters zelf. Waarom ziet het college van bestuur van de Universiteit Leiden studen-tensport als een soort achterlijke hobby die louter studievertraging oplevert? Natuurlijk, het sportcom-plex is verbouwd en het resultaat is fraai, maar met dat project waren ze al bezig toen Johannes Paulus II nog paus was. Het heeft in de loop der jaren dusdanig veel vertraging opge-lopen dat de NS er jaloers op is. Dat is voornamelijk te wijten aan allerlei onnozele bureaucratie. Voor een pro-ject van die omvang zijn al gauw een stuk of tien ‘ruimtelijk management adviseurs’ nodig. En de student be-taalt de rekening, aangezien de prijs van een jaarkaart bij het USC stijgt tot € 150 volgend jaar.

Laten we eerlijk zijn, de studenten geven Leiden kleur. Alle autochtone Leidenaren zijn heus wel ontwape-nend authentiek, maar het zijn de studenten die de naam van Leiden door heel Nederland hoog houden. Weliswaar niet altijd om de meest stijlvolle redenen, maar zoals Oscar Wilde zei: ‘The only thing worse than being talked about, is not being tal-ked about’. Een oneliner die in ieder geval een enerverende levensvisie behelst.

Op het jaarlijkse GNSK, het Groot Nederlands Studentenkampioen-schap, is het contrast tussen Leiden en andere studentensteden schrij-nend. Slechts in een paar sporten is Leiden vertegenwoordigd, terwijl van steden als Groningen, Amster-dam, Utrecht en Rotterdam in haast elk onderdeel verdedigers van de stadstrots te vinden zijn. Geldgebrek wordt door veel studentensportver-enigingen uit Leiden aangevoerd als voornaamste reden af te zien van deelname.

Dit alles wordt nog meer gênant doordat het cliché ‘sport verbroedert’ reeds meerdere malen is bewezen. De studentensportverenigingen die, vooral uit noodzaak, zelf moeite ste-ken in het onderhouden van banden met hun tegenhangers uit andere steden, presenteren zich veel beter als serieuze sportinstanties. Via het rugby worden zelfs contacten gelegd met de prestigieuze Cambridge Uni-versity. Wedstrijdje, biertje, babbel-tje. De meest elementaire vorm van contact leggen met andere steden en universiteiten. Studentensport kan de universiteit zoveel voordelen opleveren, als zij er maar voor open staat. Sport is de meest simpele doch efficiënte manier om een netwerk op te zetten, dus zou het de moeite waard zijn daarin te investeren. Just sayin’…

ROBBERT VAN DER LINDE

Bolwerkers


Bandirah

Kamervragen

Foto Marc de Haan

Mare 18

Documents

Transcript of Mare 18