Tussen systeem en leefwereld.Ethische vragen voor onze tijd.

Bart RaymaekersKU Leuven

Socius27.10.2016

1. Paradox• paradox van Apel: “eine universale d.h. intersubjektiv gültige Ethik solidarischer

Verantwortung scheint zugleich notwendig und unmöglich zu sein”.

• Een dergelijke ethiek blijkt noodzakelijk en onmogelijk te zijn

WT

Noodzaak

Onmogelijk

MacroMicro

2 Een kritische diagnose van de moderne samenleving

* hedendaagse samenleving:

uitsplitsing en verzelfstandiging van sferen! (Weber) = rationalisering

bijkomende differentiatie:

‘systeem’: materiële reproductie - instrumenteel

‘leefwereld’: symbolische reproductie - communicatief

* differentiatie leidt tot ‘ontkoppeling’

Systeem en leefwereld raken los

systeem: abstract en automatisch (markt en macht)

niet totaal los!

* kolonisering van de leefwereld

burgers worden consumentenburgers worden cliënten

* moderniteit opnieuw op goede sporen zetten!

Suggesties voor verdere lectuur• Zygunt Bauman, Vloeibare tijden. Leven in een eeuw van onzekerheid,

Kapellen, Pelckmans, 2011, 150p. • Herman de Dijn, Vloeibare waarden: politiek, zorg en onderwijs in de

laatmoderne maatschappij, Kapellen, Pelckmans, 2014, 184 p.• Jurgen Habermas, De structuurverandering van het publieke domein,

Amsterdam, Boom, 359 p.• Heysse, Tim ; Rummens, Stefaan ; Tinnevelt, Ronald, Habermas: een inleiding

op zijn filosofie van recht en politiek , Kapellen, Pelckmans, 2007, 222 p.• Bart Raymaekers, Ethiek, recht en samenleving, Leuven, Lannoocampus,

2015, 240p. • C. Taylor, De malaise van de moderniteit, Kapellen, Pelckmans, 1997, 128p. •