Lr ict magazine april (m1504) los

Columnisten:Naam Achternaam pagina 00

Naam Achternaam pagina 00

Naam Achternaam pagina 00

Kopregel over 2 regels

pagina 00


pagina 00


pagina 00


pagina 00

Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 4 - 14 april 2015

87

Plundering bankrekeningenJustitie heeft in maart een internatio-nale bende cybercriminelen opgerold. Door adequaat ingrijpen is de schade beperkt gebleven tot 134.000 euro.

pagina 16

Fairphone wint startup-award Fairphone heeft de Tech Award voor snelst groeiende startup van Nederland gewonnen. Ook genomineerd waren Bynder, Sendcloud, imgZine en Th e Cloakroom.

pagina 16

Windows 7 blijft groeien Windows 7 blijft stevig doorgroeien ondanks de komst van Windows 8 en Windows 8.1. Het afscheid van Windows XP komt dan ook vooral ten goede aan Windows 7.

pagina 16

Sanctiesysteem VS cybercrimeDe Verenigde Staten komen met nieu-we wetgeving die het mogelijk maakt daders van cybercriminaliteit in het buitenland aan te pakken met sancties.

pagina 16

Facebook en privacyEen uitvoeriger ‘kortje’ over Facebook en privacy. Deze blijven op gespannen voet staan met elkaar. Een overzicht van de praktijken van deze social media gigant.

pagina 17

Belfunctie Whatsapp De belfunctie van Whatsapp is sinds kort voor alle Android-gebruikers be-schikbaar. Voor de nieuwe functie is geen update van de applicatie nodig.

pagina 16

Groei Nederlandse tabletmarktTegen de trend op de mondiale markt in is de vraag van Nederlandse consu-ment naar tablets in het vierde kwartaal van 2014 stevig toegenomen ten opzichte van een jaar eerder.

pagina 16

Overname Intel van AlteraIntel wil chipmaker Altera overnemen. Het bedrijf maakt chips voor auto’s, netwerken en militaire toepassingen. Het zou Intels grootste overname tot nu toe zijn.

pagina 16

Volgens Gartner moeten EMM-oplos-singen voldoen aan de volgende drie voorwaarden. Ze moeten 1) een ‘veilige container’ bieden die de gebruiker in staat stelt om content op zijn device op te slaan, 2) een op push gebaseerde levering van content mogelijk maken en 3) gebruikers via een veilige verbinding

toegang geven tot een back-end waar ze op een veilige manier content vandaan kunnen halen (pull).

In de praktijk komt dit neer op een switch van device-management naar profi elmanagement. Veel organisaties hebben deze switch nog niet gemaakt,

terwijl daar de sleutel ligt om de mobiele chaos te beheersen. Het gaat er niet om wie welk device gebruikt, maar wie welke data en applicaties mag benaderen vanaf welke plek. Dit leg je vast in een gebrui-kersprofi el.

pagina 4 19

kennis delen • kennis maken

KENNIS DELEN • KENNIS MAKEN

Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 4 - 14 april 2015

Columnisten:

Brenno de Winter pagina 5

Peter van Uden pagina 15

Lotte de Bruijn pagina 17

Lagere kosten, snelle innovatie

pagina 10

Oude bugs nog springlevend

pagina 13

Adware lang niet altijd onschuldig

pagina 13

De afdeling die vroeger IT heette

pagina 14

Overwin de mobiele chaos

Hoe staat Enterprise Mobility Management ervoor?

De markt voor Mobile Device Management (MDM) is sterk in beweging. Illustratief is dat Gartner het MDM-kwadrant verving door het EMM-kwadrant (Enterprise Mobility Management). Het management van mobiel werken gaat niet langer alleen gaat over het apparaat, maar ook over content en applicaties. Het betreft kortom de volledige enterprise. Door al deze snelle ontwikkelingen ervaren veel early adopters momenteel de wet van de remmende voorsprong. Hun investeringen blijken nu reeds achterhaald. Dit artikel biedt inzicht in de laatste stand van zaken omtrent EMM.

Science fi ction wordt science factionJe hoeft geen metaalbedrijf meer te zijn om metalen onderdelen te kunnen vervaardigen. Je hebt er een goede 3D-metaalprinter voor nodig en een goed productontwerp et voilà: draaien maar! Nog even en je hoeft ook geen chemieconcern meer te zijn om chemische stoff en te kunnen produceren. In dit artikel beschrijft Fred Teunissen dat de ‘disruptieve technology’ van het nanoprinten aardverschuivingen veroorzaakt in kernsectoren van onze economie. Science fi ction wordt science faction. Dat is één ding. Iets anders is dat de meeste managers er bij lange na nog niet klaar voor lijken zijn.

We gaan onze eigen data beherenOver digitaal gebruik van persoonlijke data door bedrijven en overheden hebben we geen enkele controle. Consumenten moeten zeggenschap terugkrijgen. Zelfs bedrijven als Ziggo, RTL, Vodafone, Verzekeruzelf, ING en ABN Amro vinden dat. Maar hoe boks je dat voor elkaar? Journalist Peter Olsthoorn dringt door tot in de kern van deze vraagstelling. Aan de hand van diverse interviews, onder meer met Marcel van Galen, de chef van de Qiy Foundation, krijgen we een beeld van de huidige situatie omtrent het eigendomsvraagstuk van data.

Special: Overheid 360°De overheid heeft het niet gemakkelijk. Met argusogen worden ict-projecten in de gaten gehouden. Want als we de commissie Elias moeten geloven is het wachten op nieuwe mislukkingen. Mogelijkheden zijn er genoeg, maar de aanpak blijkt een lastige kwestie. Met het aanstellen van een digicommissaris zet de overheid stappen richting de ambitie van een digitaal 2017. In deze editie vindt u een special over de vernieuwde vakbeurs Overheid 360° (voorheen Overheid & ICT) op 22 en 23 april 2015. De beurs presenteert een overzicht van de digitale ontwikkelingen voor de overheidsmarkt. De artikelen in dit blad vatten dit mooi samen in de volgende drie woorden: samenwerking, innovatie en informatie-voorziening.

Science fi ction wordt

In 2009, midden in de crisis, begonnen drie vrienden Aliter Networks. Door hun jarenlange ervaring met Cisco-apparatuur, het ontwerpen van netwerk topologieën en het confi gureren van netwerkapparatuur, voelden ze precies aan wat hun klanten wilden. En door hun goede contacten in de markt wisten ze interessante partijen gebruikte netwerk apparatuur op te sporen. Voornamelijk van Cisco, maar ook van andere merken waaronder Juniper en Brocade. Het bedrijf groeide die eerste jaren als kool en in 2010 betrok de organisatie een 1000 vierkante meter tellend pand in Almere. Ook nu de economie weer aantrekt en prijs niet meer voor iedere klant het primaire argument vormt, groeit de business. Dat kan Jean-Noël Clot, een van de oprichters, wel verklaren. “Natuurlijk is prijs belangrijk, maar klanten willen vooral hoge kwaliteit en goed advies. Ze willen dat een leverancier meedenkt. Daar zit onze toegevoegde waarde. Wij geven advies, bedenken confi gu-ratie-alternatieven die leiden tot een aantrekkelijker kostenstructuur en soms ontwerpen we zelfs een geheel nieuwe netwerk topologie die beter tegemoetkomt aan de eisen en wensen van een klant. We geven bovendien, net als fabrikanten, minimaal vijf jaar tot maximaal levens-lange garantie op alle apparatuur die we verkopen.”Medeoprichter Heath Mulder vult aan: “Ook kunnen we heel veel apparatuur binnen 24 uur vanuit voorraad leveren. Is iets niet op voorraad dan kan de levertijd iets langer zijn, maar het wordt zelden langer dan drie dagen. En dat terwijl fabrikanten gemiddeld vier tot zes weken hanteren.”

Geen End of Sale

Aliter Networks komt aan (jonge) gebruikte apparatuur doordat bedrijven verhuizen, worden overgenomen, failliet gaan of hun apparatuur in drie tot vijf jaar afschrijven, terwijl de technische levens duur vaak minimaal vij� ien jaar is. “Ethernet is in de basis niet veranderd,” vertelt Clot. “Fabrikanten komen ieder hal� aar met nieuwe versies die nieuwe features bieden, maar het gros van de organisaties gebruikt die features helemaal niet. Sterker, als ze er een paar extra poorten bij willen, worden ze vaak door fabrikanten gedwongen over te stappen naar een nieuwe generatie switch, omdat het oude type end of sale is. Het is dan niet meer mogelijk een module bij te kopen. Waar ze dachten voor een paar duizend euro enkele poorten te kunnen bijkopen, moeten ze ineens het tienvoudige uittrekken om de volledige switch te vervangen. Terwijl ze de nieuwe functionaliteit in dat nieuwe model helemaal niet nodig hebben. Bij ons kunnen ze nog terecht voor apparatuur die vij� ien jaar geleden op de markt werd gebracht. Niet dat we daar heel veel van verkopen, maar het komt zo af en toe voor. Als jij van je netwerk gewoon de basistaken verwacht – het heen en weer sturen van pakketjes – dan kun je ook prima met een vij� ien jaar oud netwerk uit de voeten. Daar is helemaal niets mis mee,”“Kijk,” zegt Mulder, “bij een tweedehands auto is er merkbare slijtage. Je ruikt dat erin is gerookt, de stof op de stoelen wordt dunner, de distributieriem moet bij iedere 90.000 kilometer worden vervangen en ga zo maar door. Maar onderdelen in netwerkapparatuur kunnen nauwelijks slijten. Alleen de fan en de voeding. Daarom leent dit segment zich zo goed voor pre-owned.”

Green IT

Het duo merkt dat ook milieuvriendelijkheid een reden is voor bedrijven om voor pre-owned te kiezen. Clot: “In de beginjaren van de crisis was ‘green IT’ geen hot topic, maar het wordt nu weer belangrijker. Natuurlijk is de modernste apparatuur in de regel energiezuiniger, maar als je de CO2-footprint van de fabricage meetelt, dan valt ge-bruikte apparatuur veel zuiniger uit. We besteden ook in ons transport aandacht aan het milieu. We hebben verpakkingsmateriaal laten ontwikkelen dat is geoptimaliseerd voor de apparatuur die we verkopen, zodat er zo min mogelijk verpakkingsafval ontstaat.”

Bedrijven wier apparatuur Aliter Networks opkoopt vinden het prettig dat ze zich geen zorgen hoeven te maken over wat er met de spullen gebeurt. In plaats van een verwijderingsbijdrage te betalen, krijgen ze nu nog geld toe ook. Mulder ziet dat veel organisaties die in de beginjaren voornamelijk apparatuur leverden, nu ook pre-owned apparatuur beginnen af te nemen. Ze zijn klant en leverancier tegelijkertijd. Heel vreemd vindt hij dat niet. “Wanneer je een gloednieuw model router of switch koopt, ben je eigenlijk altijd de pineut, want in ieder nieuw model zitten kinderziekten. Het aantal patches is het eerste jaar vaak niet van de lucht. Nu er op het gebied van netwerken steeds minder innovatie plaatsvindt, zien we dat bedrijven liever wachten tot een apparaat al twee jaar op de markt is. Dat bracht voorheen altijd een risico met zich mee, want na een jaar of zes, zeven was een product-familie vaak al end of sale, maar bij ons kunnen die organisaties nog jarenlang apparatuur bijkopen als ze hun netwerk willen opschalen.”

Alles testen

We lopen een ronde door het bedrijf. Het grootste deel van de opper-vlakte wordt ingenomen door magazijnruimte, maar het hart wordt gevormd door de teststraat met een heuse testrobot die tot wel honderd switches per uur kan testen. Alle routers en switches komen hier langs. “We testen van ieder apparaat elk onderdeel,” zegt Mulder. “We weten zeker dat alles goed werkt als het hier de deur uit gaat.”Tijdens het gebruik kan er altijd wat stuk gaan – al is die kans klein – en in dat geval hee� de klant recht op advanced replacement. “Sommige leveranciers willen eerst het defecte apparaat ontvangen om zelf te controleren of het onder de garantievoorwaarden valt. Wij vertrouwen onze klanten en sturen meteen een vervangend apparaat. Je kunt ze toch niet zonder een router of een switch laten zitten?” Aliter Networks doet overigens in die gevallen wel altijd een telefonische check om te controleren of er niet toevallig iets is veranderd in de confi guratie wat een storing hee� veroorzaakt. “Want dat gebeurt ook wel eens, zonder dat klanten daar erg in hebben. Dan is het probleem op afstand te verhelpen.”

Het is duidelijk: de klant staat centraal bij Aliter Networks. In de afgelopen zeven jaar is dat ruimschoots bewezen. Bent u nieuwsgierig of u kunt besparen op uw netwerk? Laat dan een gratis smart scan van uw netwerk maken en krijg inzicht in welke kosten u nu precies maakt en waar besparingsmogelijkheden liggen.

Een netwerk is tegenwoordig in iedere organisatie bedrijfs-

kritisch. Daarom wil niemand concessies doen aan de kwaliteit.

Vaak heeft dat een impact op de kosten, maar dat hoeft

niet. Er is namelijk een goedkoop alternatief voor nieuwe

apparatuur: pre-owned. De kwaliteit is vaak zelfs nog hoger,

want juist bij netwerkapparatuur is de hardware failure rate

de eerste maanden het hoogst als gevolg van burn-in.

Apparatuur van Aliter Networks

De meest verkochte Cisco producten van Aliter Networks zijn:• Switch: Nexus 6500, 3750, 3560, 2960• Router: ASR 7600/6500, 2900,2800• Optics: 10GE, 1GE• EOS: alle netwerkcomponenten die End of Sale zijn.

want juist bij netwerkapparatuur is de hardware failure rate

de eerste maanden het hoogst als gevolg van burn-in.

5 JAAR GARANTIE LEVERING BINNEN 24 UUR WWW.ALITERNETWORKS.NL [email protected] (020) 240 06 00

Aliter Networks levert al 7 jaar pre-owned netwerkapparatuur

Ontdek uw besparingsmogelijk-heden met een Quick Scan

De Quick Scan is een snelle analyse gebaseerd op de best

practises van Aliter Networks. De scan geeft inzicht in

besparingsmogelijkheden op de kosten voor de

netwerk infrastructuur en geeft klanten een handvat om

de lifecycle van netwerk apparatuur beter te managen.

Vraag nu uw offerte aan!

DNU204 A20 Advertentie Aliter 1.indd 1 24-03-15 09:58

www.ictmagazine.nl

414 april 2015

EXPERTISE

Hiermee illustreert de wereldwijde onderzoeks-gigant dat Bring Your Own niet langer alleen gaat over het apparaat, maar dat ook content en appli-caties deel uitmaken van het beheerdomein. Het management van mobiel werken betreft de volledige enterprise. Een bijkomstigheid van deze verbreding van het domein is dat veel early adopters momen-teel de wet van de remmende voorsprong ervaren. Zij hebben investeringen gedaan in onder meer tooling, die nu wellicht alweer achterhaald blijkt. Hoe pak je EMM op een geïntegreerde manier aan?

Wat omvat EMM?Enterprise Mobility Management is de volledige set aan mensen, processen en technologie die erop is gefocust de toenemende diversiteit aan mobiele devices, draadloze netwerken en aanverwante ser-vices te managen. Het doel van EMM is het brede gebruik van mobiel computing in een business context mogelijk te maken. Volgens Gartner moeten EMM-oplossingen voldoen aan de volgende drie voorwaarden. Ze moeten 1) een ‘veilige container’ bieden die de gebruiker in staat stelt om content op zijn device op te slaan, 2) een op push gebaseerde levering van content mogelijk maken en 3) gebruikers via een veilige verbinding toegang geven tot een back-end waar ze op een veilige manier content vandaan kunnen halen (pull).

Van device- naar profi elmanagementIn de praktijk komt dit neer op een switch van device-management naar profi elmanagement. Veel organisaties hebben deze switch nog niet gemaakt, terwijl daar de sleutel ligt om de mobiele chaos te beheersen. Het gaat er niet om wie welk device gebruikt, maar wie welke data en applicaties mag benaderen vanaf welke plek. Dit leg je vast in een gebruikersprofi el. Dat verreweg de meeste organisaties die switch nog niet hebben gemaakt is logisch, meent Arno Ulijn, consultant bij Cumula, een onafh ankelijk adviesbureau in communicatietechnologie. “Er is nog geen heilige graal die de oplossing brengt voor alles in dit tijdsgewricht. En volgens Gartner is het ook niet zinvol daarop te wachten. Doe vooral veel ervaring op en ontdek waar in jouw organisatie de use cases zitten. De ontwikkelingen gaan zo snel dat je op voorhand al weet dat je ze toch niet kunt bijbenen. Uiteraard is dat geen reden om niets te doen, want je medewerkers willen gewoon mobiel werken. En als jij geen actie onderneemt dan doen ze het op de manier die voor hen het makkelijkst is en dat is zelden een veilige manier.” Ulijn ziet ook dat veel organisaties het moeilijker willen maken dan het is. “Kijk eerst eens naar het doel dat je hebt met mobiel werken en streef dat niet voorbij. Mensen willen op een smartphone of tablet hele-maal geen complexe werkzaamheden doen, ze wil-len vooral informatie inzien. Als je dat faciliteert, ben je al een heel eind. Kijk daarna gericht bij welke applicaties het handig is als medewerkers ook

data kunnen veranderen of invoeren en bedenk hoe je dat op een veilige en gebruiksvriendelijke manier kunt ondersteunen. Als je dat echt goed tegen het licht houdt en je richt je op de grootste gemene deler, dan heb je het vaak maar over een handjevol applicaties. Begin daarmee en laat de rest wachten. Zo kun je op een agile manier toegroeien naar een steeds uitgebreidere omgeving. Maar probeer niet direct je ideaalbeeld te verwezen-lijken.”

Centraal managementEen andere reden dat veel organisaties nog altijd kiezen voor device-management in plaats van profi elmanagement komt doordat ze vastzitten in bestaande tooling, ziet Marwin Marcussen van Kaseya, een leverancier focust zich op Unifi ed System Management. Dat is het centraal managen en verkrijgen van inzicht in de gehele omgeving. Vanaf één dashboard zie je alle mobiele devices, de desktop computers, de servers en snmp-apparatuur. “Het is heel begrijpelijk dat veel bedrijven voorlopig blijven werken met een eerste generatie MDM-oplossing,” analyseert Marcussen, “ook al zien ze dat ze daarmee tekortschieten als het gaat om mo-biele applicaties en data. Een paar jaar geleden was de markt gewoon nog niet zo ver, was de visie nog niet uitontwikkeld en waren de beschikbare oplos-singen nog primair gericht op MDM. Gaandeweg zijn we erachter gekomen dat zo’n device-gerichte aanpak helemaal niet handig is. Dat is voortschrijdend inzicht. Maar dat is voor organisaties die net fors hebben geïnvesteerd natuurlijk geen aangename boodschap.”

Maak eerst beleidDe leveranciers die hoog scoren in Gartners magische kwadrant, bieden niet per defi nitie de beste oplossing voor iedere organisatie. Veel organisaties hebben minder functionaliteit nodig dan deze high end tools bieden. Albert Kramer, technical manager bij securityspecialist Trend Micro, ziet dat veel orga-nisaties eigenlijk teveel betalen voor functionaliteit die niet wordt gebruikt. Kramer: “Met name in or-ganisaties waar IT een tool aanschaft zonder eerst beleid te maken en zonder met gebruikers te over-leggen, komt het voor dat slechts 10 procent van de functionaliteit wordt ingezet, terwijl zo’n orga-nisatie wel voor 100 procent betaalt. Ze denken: als we gaan voor een complete oplossing, dan zit-ten we in ieder geval goed. Zeker, je kan dan inder-daad alle kanten op en je bent waarschijnlijk ook behoorlijk toekomstvast, maar het is de vraag of de kosten tegen de baten opwegen. Ons advies is daarom altijd: begin met het maken van beleid en betrek daar nadrukkelijk de gebruikers bij. Zij moeten immers niet alleen op een veilige, maar ook gebruiksvriendelijke manier met hun mobiele device kunnen werken. Als een EMM-oplossing hun werk te omslachtig maakt, zullen ze manieren verzinnen om de security restricties te omzeilen en ben je alleen maar verder van huis.”

Snacken, lunchen en dinerenHet beleid moet uiteraard aansluiten bij de weten regelgeving in de sector waar de organisatie actief is. Ook op dit vlak worden de nodige missers ge-maakt. Volgens Kramer gaat het op twee vlakken fout: “Sommige organisaties denken te licht over de op hun sector van toepassing zijnde regelgeving, anderen juist te zwaar. Die gaan veel strikter om met het beveiligen van hun data en mobiele applicaties dan ze wettelijk verplicht zijn. Dat lijkt misschien niet zo erg, maar daarmee werk je natuurlijk wel in de hand dat medewerkers jouw maatregelen gaan omzeilen, omdat het te omslachtig is. Bovendien betaal je vaak meer als je al die ‘over-bodige’ functionaliteit gebruikt.”Verder adviseert ook Kramer om in het beleid niet het device centraal te stellen, maar de gebruiker. “De gebruiker snackt, luncht en dineert. Voor het snacken gebruikt hij zijn smartphone, lunchen doet hij op een tablet of laptop. En dineren achter zijn desktop. Dat loopt allemaal door elkaar heen. Als je mobiel werken helemaal los beschouwt van werk dat op een desktop gebeurt, dan creëer je twee werelden die er voor de gebruiker niet zijn. Stel dat zo’n gebruiker onderdeel is van een tar-geted attack, dan is dat bijzonder lastig te ontdek-ken wanneer je je mobiele security volledig sepa-raat hebt ingericht van de security op de desktops. Zie het als één omgeving waar je eventueel wel verschillende producten in kunt gebruiken, mits die maar goed kunnen samenwerken.”

Wet- en regelgevingArnout van der Vorst van Tools4Ever – soft warele-verancier op het gebied van access & identity ma-nagement – ziet dat de visie op mobiel werken in veel organisaties achterblijft . “Veel bedrijven ko-men pas in beweging omtrent mobility manage-

ment nadat een auditer voor de derde of vierde keer heeft aangegeven dat de organisatie uit de pas loopt bij weten regelgeving. Met name in de zorg en bij de overheid komt dit veel voor, omdat daar de combinatie bestaat van erg strenge regelgeving met een vrij lage volwassenheid van de organisa-ties. Het management draagt dan aan de it-afde-ling op om ‘dit in orde te maken’. Zij schaff en too-ling aan, maar ze vergeten eerst beleid te maken en processen af te stemmen.”De belangrijkste vraag in dat beleid is: welke ge-bruikers krijgen welke rollen en rechten? Van der Vorst ziet dat veel bedrijven daar makkelijk over-heen stappen en daar later van terug komen. “In een HR-systeem liggen functie en afdeling vastge-legd. Negen van de tien organisaties gebruiken dat als uitgangspunt voor het voeden van de Active Directory, die op zijn beurt weer het EMM-systeem voedt. Maar wat doe je als bijvoorbeeld een mede-werker in de zorg twee dagen op locatie A werkt in functie X en drie dagen op locatie B in functie Y? Welke applicaties mag deze medewerker wanneer gebruiken en welke informatie mag hij of zij dan inzien?”

KoppelingenDoor het HR-systeem enerzijds aan de Active Directory te koppelen en anderzijds aan facilitaire systemen zoals Topdesk, waarin de uitlevering van devices wordt geregistreerd, creëer je al inzicht. Helaas zien organisaties vaak pas de noodzaak van deze koppeling nadat het is mis gegaan. Zoals wanneer een medewerker die al uit dienst is met zijn smartphone nog gemakkelijk bij allerlei privacy-gevoelige bedrijfsdata kan. “Er komt ontzettend veel kijken bij het in dienst en uit dienst treden van medewerkers,” weet Van der Vorst. “Niet in de laatste plaats het toewijzen van rollen en rechten om

door: Mirjam Hulsebos

De markt voor Mobile Device Management (MDM) is sterk in beweging. Dit horen we niet alleen om ons heen, maar wordt ook bevestigd door Gartner. Die verving recent hun MDM-kwadrant door het EMM-kwadrant (Enterprise Mobility Management).

Schep orde in uw mobiele chaosNiemand kan meer om Enterprise Mobility Management heen

514 april 2015

EXPERTISE

Column

Managers hebben governance nodigDe mensheid staat middenin de informatiesamenleving die langzaam maar zeker vorm begint te krijgen. Vreemd genoeg is de ict-industrie, de branche die dit mogelijk maakt, zelf nog in een embryonaal stadium blijven steken. Ik bedoel dat opdracht-gever, leverancier, hoster en gebruiker zich nauwelijks bewust zijn van hun rol.

Als gevolg hiervan hebben we een gebrekkige set aan afspraken om informatie ver-trouwd, veilig en correct te verwerken. Zo kunnen verhalen ontstaan van managers die gaan werken bij een organisatie en eisen dat ze hun privé iPhone als werktoestel kunnen gebruiken. Vanwege de extra beveiliging die daarvoor nodig is, kom datzelfde toestel al ‘onwerkbaar’ te boek te staan.

Juist ten aanzien van het management ontstaat er een felle strijd tussen twee belangen: dat van de manager en dat van de bedrijfsprocessen. Aangezien de manager vaak de baas is over de primaire bedrijfsprocessen wint de behoeft e aan gadgets – ‘boys will be boys’ – het van het hogere belang. Dit komt niet voort uit onwil, desinteresse of zelfs haat jegens de organisatie, maar meer uit een diepgeworteld ongeloof dat de risico’s, die zelfs in het dagelijks nieuws worden beschreven, realistisch zijn.

Wie een buschauffeur ziet spelen met een mobiel tijdens het rijden, begrijpt meteen dat dit gevaarlijk en onwenselijk gedrag isEn zelfs wanneer het vermoeden bestaat dat er gevaren zijn, dan nog is het voor velen moeilijk invoelbaar dat er consequenties zijn. Wie een buschauff eur ziet spelen met een mobiel tijdens het rijden, begrijpt meteen dat dit gevaarlijk en onwenselijk gedrag is. Toch vinden het meenemen van een eigen apparaat naar het werk en het daar ook gebruiken volstrekt onschuldig.

Het ontbreekt veelal aan duidelijke kaders en risicoanalyses waaruit blijkt wat de gevaren nou echt zijn. De onderbouwing van gevaren is dus mager en als ze er al zijn dan ontbreekt het vaak aan goede mitigerende maatregelen voor de geïdentifi ceerde risico’s. Maar zelfs als die maatregelen er wel zijn, dan nog zijn verantwoordelijkheden onvoldoende belegd. En wat het helemaal ondoorzichtig maakt is dat niet duidelijk is wie wij op wat kunnen aanspreken.

Precies dat laatste is misschien wel de kern van de zaak. Want door verantwoordelijk-heden nadrukkelijk te beleggen wordt de economie aangesproken. Je verandert daarmee het speelveld. In plaats van dat het gaat om een gadget versus een vaag risico voor het proces, gaat het om de strijd tussen een gadget versus een risico voor de medewerker. Het wordt een ‘governance dingetje’ en dat is toch ongemakkelijk.

Het is de hoogste tijd dat we verantwoordelijkheden gaan beleggen waar ze thuis horen. Want juist in informatiebeveiliging is het centrale kenmerk dat de echte slachtoff ers (de mensen van wie gegevens worden gestolen) weinig tot geen regie over hun data hebben. Als mensen zelf hun apparatuur willen beheren is dat prima, maar dan moeten ze er ook echt verantwoordelijk voor zijn.

■ Brenno de Winter is onderzoeksjournalist met expertise in beveiliging en privacy.

Brenno de Winter

www.ictmagazine.nl

in systemen te kunnen en de uitgift e van mobiele devices. Hoe vaak komt het niet voor dat een mede-werker al is begonnen, maar de eerste drie dagen nog niet kan inloggen en pas na twee weken zijn telefoon en laptop ontvangt? Dat kost handenvol geld. Maar nog veel kwalijker is het als de uit-diensttreding niet goed is geregeld. Het is een proces dat vaak wordt vergeten en dat voor heel veel privacy- en securityrisico’s zorgt.”

Al met al mogen we op basis van wat de experts ons vertellen concluderen dat er nog veel werk aan de winkel op het gebied van EMM. Device-gericht beheer en een centraal management zijn goede en bruikbare tips. Het is dan weliswaar een gerust-stellende gedachte dat de Heilige Graal voor EMM nog niet is gesignaleerd. Maar zoals met veel nog niet of nauwelijks bestreden domeinen geldt ook hier; achteroverleunen is geen optie.

Schep orde in uw mobiele chaosNiemand kan meer om Enterprise Mobility Management heen

Stap voor stap naar het laaghangende fruit Veel bedrijven weten verdraaid goed dat hun mobility-beleid te wensen overlaat. Maar dat ‘for the record’ verklaren, doet niemand. Wij spraken een fi nanciële dienstverlener die niet herkenbaar in beeld wil komen. Daar kunnen medewerkers al geruime tijd op hun mobiele device e-mail lezen en de agenda raadplegen. Zij willen nu applicaties op een veilige manier beschikbaar stellen op tablet en smartphone. Het grote probleem daarbij doet zich voor in de back-end. Zoals iedere fi nanciële dienstverlener heeft ook deze organisatie veel puntoplossingen die op een pc of laptop nog wel aardig met elkaar samenwerken. Maar wil je op een tablet of smartphone met deze applicaties werken en ze onderling data laten uitwisselen, dan wordt het een stuk lastiger, want dan legt de EMM-omgeving plotseling allerlei beperkingen op. Op zich is het goed dat die beperkingen er zijn. Bij een mobiel device is het namelijk veel lastiger te controleren of degene die inlogt wel is wie hij zegt dat hij is. Waar medewerkers het heel normaal vinden om op een laptop met sterke authen-ticatie in te loggen (username, complex wachtwoord, token), moet inloggen met een mobiel device juist zo eenvoudig mogelijk zijn.De applicaties worden momenteel via een beveiligde applicatieomgeving beschikbaar gesteld. Ze zijn goed te benaderen met een mobiel device en bevatten niet- bedrijfskritische. Alleen is niet het device beveiligd maar de applicaties zelf, zij het slechts met een wacht-woord. Wanneer applicaties beschikbaar komen met bedrijfskritische data zal er sterkere beveiliging nodig zijn. Vooralsnog zet men deze stap nog niet. De organisatie wil met deze pragmatische aanpak snel het laaghangende fruit van mobiel werken plukken. Omdat veruit de meeste werkzaamheden die medewerkers mobiel willen doen de wat eenvoudiger taken betreffen waar geen bedrijfskritische data aan te pas komt, kunnen ze met een relatief eenvoudige oplossing een groot deel van de behoeften invullen.

www.ictmagazine.nl

614 april 2015

EXPERTISE

Mobile Device Management komt op stoomEen jaar of vier geleden werden it-afdelingen plotseling geconfronteerd met medewerkers die massaal hun mobiele devices voor werkdoeleinden gingen inzetten. BYOD bezorgde menig it-manager slapeloze nachten. Security lag onder vuur, want hoe beheerde je al die losse apparaten? Met veel vallen en opstaan begint Mobile Device Management (MDM) nu eindelijk een beetje op stoom te komen.

Adelante, een zorggroep met als kernactiviteiten volwassenenrevalidatie en arbeidsreïntegratie, zette reeds in 2011 de eerste stappen op het gebied van mobiel werken. Twintig mobiele devices werden aangeschaft voor de Raad van Bestuur en het manage-ment. De vervolgstap was de invoering van een mobiel revalidatie-EPD. “Voor het management waren de Offi ce-applicaties het belangrijkst,” licht manager I&A René Jacobs toe. “Voor behandelaars het EPD.”

Drie minpuntenHet beheer van de mobilie devices stond nog in de kinderschoenen. Adelante bekeek drie zogeheten MDM-oplossingen. Terugkijkend weet automati-seringsmedewerker Roel Vliegen waarin het pakket dat ze destijds aanschaft en tekort schoot: “Er was allereerst geen functionaliteit voor data sharing, waardoor medewerkers op zoek gingen naar alter-natieven, die vaak niet goed beveiligd waren. Ten tweede was er geen mobile application management beschikbaar. Een Word- of PDF-document moet je gewoon kunnen openen in veilige door Adelante gekozen apps. Maar je wilt niet dat medewerkers in diezelfde apps ook privédocumenten openen.” Een derde minpunt van die eerste MDM-omgeving betrof beperkingen ten aanzien van de te gebruiken devices.

Profi elmanagementNa die eerste ervaringen wilde de organisatie enkele jaren later gebruikersfl exibiliteit koppelen aan op-timale beveiliging. Jacobs: “Bij de meeste oplossingen

moet je op één van beide gebieden concessies doen.” Toch waagden ze de sprong met MobileNow van AppSense, wat mobiele devicemanagement, appli-catiemanagement en datamanagement combineerde in één oplossing. “De gebruikersprofi elen stonden centraal in plaats van de devices, de data of de appli-caties. Vanuit dat profi el kon je die andere drie in-tegraal aansturen. Dat was zowel voor gebruikers als voor ons beheerders erg prettig.” Toen AppSense MobileNow ging uitfaseren, moest Adelante noodgedwongen de markt nog een keer verkennen en daarbij gezien dat spelers regelmatig hun voor-waarden en licentiebeleid aanpassen. Een eerdere kandidaat kwam nu, vanwege een veel gunstiger licentiemodel, weer in beeld: VMwareAirwatch. “Wij hebben twee groepen gedefi nieerd: smart-phones en tablets,” vertelt Jacobs. “Het grootste verschil in beide groepen zit in Secure Content Locker, die het mogelijk maakt om op een externe locatie Adelante-data te bekijken. Op de tablets maken we daar wel gebruik van, omdat we daar veel worden PDF-documenten op openen. Op de telefoons niet.”

Gebruiksgemak én securityVliegen licht de authenticatie via PKI toe: “Volgens de NEN-richtlijnen voor de zorg moeten gebruikers complexe wachtwoorden kiezen die ze, in ons geval, iedere 60 dagen moeten wijzigen. Met PKI hoeven ze dat wachtwoord nog maar op één device te ver-anderen - de fysieke werkplek - en alle andere devices

passen zich automatisch aan.” Een andere optie is een meegeleverde secure browser. “Buiten de muren van Adelante, dus op locatie, krijgt de medewerker via zijn mobiele device alleen toegang tot het EPD via die speciale browser. Dat kan op iOS, Android en Windows apparaten.”Via het Apple Volume Purchase Program kan Adelante centraal apps uit de appstore aankopen en pushen naar de juiste devices. “Het gaat hierbij primair om de offi ce apps,” verklaart Jacobs, “zodat gebruikers bijlagen veilig kunnen openen. Voor-heen kregen medewerkers een iTunes gift card waarmee ze deze apps konden aanschaff en. Nu regelen we dat centraal. Dat scheelt gewoon heel veel tijd en geeft meer grip op de kosten. Bovendien kunnen we bij uitdiensttreding makkelijk de Adelante-data van het device wissen.”

Twee adviezenGebaseerd op hun ruime ervaring met mobiel werken hebben Jacobs en Vliegen twee belangrijke adviezen aan andere organisaties: “Zorg ervoor dat je alle aspecten van mobiel werken – data, applicaties en devices – aanstuurt vanuit één omgeving. En stel bij de inrichting van die omgeving het gebruikers-gemak centraal. Als je wilt dat zij op een veilige manier werken, moet je het eenvoudig maken om aan jouw securityrichtlijnen te voldoen. Hoe meer drempels je opwerpt, hoe fanatieker medewerkers zullen proberen die hordes te omzeilen. Daarmee maak het je het eerder onveiliger dan veiliger.”

Hoeveel bedrijven ondersteunen op dit moment mobiel werken? Wat zijn de redenen om mobiel werken in te voeren? Welke rol heeft de it-afdeling hierbij? Welke uitdagingen ziet die afdeling vooral? Hoe verhoudt Nederland zich op deze gebieden tot de ons omringende landen. Een onderzoek.

Ergonomiespecialist BakkerElkhuizen, gespeciali-seerd in het inrichten van vaste, mobiele, fl exibele en thuiswerkplekken, voerde eind 2014 een onderzoek uit onder it-professionals in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, België en Nederland met als thema ‘IT en fl exibel werken’. Aan het onderzoek deden 521 it-professionals uit verschillende functiecate gorieën mee, 152 van hen komen uit Nederland.

Aanwezigheid belangrijkIn Nederland heeft onder de ondervraagden 79 procent fl exibel werken al ingevoerd. Daarmee loopt Nederland hierin voorop, want de UK (65%), Duitsland (60%) en België (57%) volgen op gepaste afstand. Er werd gevraagd naar de redenen om fl exibel werken (nog) niet in te voeren. In Nederland, Duitsland en België is de belangrijkste reden dat de organisatie aanwezigheid van medewerkers noodzakelijk vindt. In de ons omringende landen noemen it’ers soms het feit dat it-systemen nog niet geschikt zijn voor fl exibel werken. In Nederland is dat voor geen enkele organisatie een doorslagge-vende reden. Op de vraag naar de belangrijkste reden om fl exibel werken wél in te voeren, scoort ‘effi ciënter werken’ in alle landen het hoogst.

UitdagingenWat zien it-professionals als de drie belangrijkste

nieuwe uitdagingen bij het invoeren van fl exibel werken? In alle landen komen dezelfde drie elementen voorbij, zij het in wisselende rangorde:• Effi ciënt gebruik van (nieuwe) it-technologie door

medewerkers • Security-issues • Beheersbaarheid infrastructuur Op basis van deze resultaten is het niet vreemd dat vooral een duidelijk securitybeleid vanuit it-per-spectief onmisbaar is voor succesvol fl exibel werken. Over wat het belangrijkste gereedschap voor fl exibel werken is, zijn alle landen het eens: de laptop. De meeste organisaties stellen dan ook de laptop beschikbaar voor de medewerkers. Nederland en België lopen daarin voorop met respectievelijk 95 en 93 procent. De tablet wordt minder vaak door organisaties verstrekt. In Nederland bij slechts 37 procent van de ondervraagde organisaties. De smartphone wordt in Nederland, de UK en Duitsland door bijna driekwart van de organisaties beschikbaar gesteld. In België geven minder orga-nisaties (48%) een smartphone.

De rol van ITIn Nederland en België hecht de it-afdeling minder belang aan ergonomie dan in Duitsland en de UK. Dit strookt met de relatief hoge score van deze laatste twee landen op ‘gezondheid van medewer-

kers’ en ‘medewerkerstevredenheid’ als belangrijke redenen voor het invoeren van fl exibel werken.Welke rol speelt IT in de beslissingen die te maken hebben met fl exibel werken? Zijn zij de beslissers of adviseren zij alleen? In Nederland heeft slechts 28 procent van de it’ers een adviserende rol.

Opmerkelijk is dat IT in Nederland met 41 procent het vaakst helemaal geen rol speelt bij de beslissing of fl exibel werken al dan niet wordt ingevoerd. Kortom, in ons land is voornamelijk een uitvoerende rol weggelegd voor IT. De beslis-singen worden genomen door de business.

BEVEILIGDE SMARTPHONESectra Tiger®/R versleutelt uw mobiele communicatie

Nederland koploper in mobiel werken

714 april 2015

VISIE

www.ictmagazine.nl

Het blijft verbazen wat er met moderne 3D-(nano)printtechnieken allemaal kan. Een voorbeeld. General Electric fabriceert sinds kort brandstof-verstuivers voor vliegtuigmotoren met behulp van 3D-metaalprinters. Voorheen bestonden deze ver-stuivers uit achttien aan elkaar gelaste componen-ten. Nu worden ze laagje voor laagje geprint. Deze laagjes zijn slechts 20 micron dik (0,020 millimeter). Dankzij deze nieuwe techniek ontstaan onderdelen uit één stuk. Zij gaan maar liefst vijf keer zo lang mee en wegen ook nog eens een kwart minder. Voordelen voor de afnemer: grotere veiligheid, be-sparing op onderhoud en minder brandstof-gebruik door het lagere gewicht. Voordelen voor de producent: je kunt hele kleine series printen en je kunt veel sneller werken, want je hebt geen last meer van lange omsteltijden van draaibanken een andere machinerie.

Science factionDit metaalprinten doet al enigszins science fi ction-achtig aan, maar het is nog maar het begin van de printing science faction die zich voor onze ogen ontrolt. De vakterm ervoor is: additive manufactu-ring. Additive wil zeggen: je haal niks weg (zoals bij slijpen, frezen, hakken of beitelen), maar je voegt juist iets toe: kunststof, metaal of biologisch of chemisch materiaal (waarover dadelijk meer). Wat je ook kunt toevoegen: sensoren. Je print dan

onderdelen voor een machine en direct de sensoren erbij (of liever: erin), waarvan die machine zich bedient. Deze techniek wordt Direct Write genoemd. Daarvoor worden twee soorten ‘inkt’ aangebracht. De eerste soort bestaat uit een mix van metaal-deeltjes, waaronder zilver, koper en platina. De tweede soort bestaat uit oxides die een elektrische weerstand in het materiaal aanbrengen, waardoor sensoren kunnen worden gevormd ín het geprinte materiaal. En zo ontstaat een verrassend samenspel van nieuwe 3D-technologie en het internet of things.

Printing anythingMaar het kan nog veel gekker, want het ziet ernaar uit dat we in de nabije toekomst ook onze computer-chips gaan printen, dierlijk en menselijk weefsel en – hou je vast – moleculen. Straks komen er moleculenprinters. Alhoewel, straks? Er is er al een. Martin Burke, een onderzoeker aan de universiteit van Illinois heeft een machine ontwikkeld die duizenden chemische stoff en kan produceren, waaronder geneesmiddelen. Hij gebruikt daarvoor ‘bouwstoff en’ die in een reeks van stappen naar het gewenste moleculaire model worden gemanipu-leerd.De resultaten van zijn research zijn gepubliceerd in het tijdschrift Science Today van 13 maart 2015 (‘Synthesis of many diff erent types of organic small molecules using one automated process’). Burke verwacht dat zijn machine over enige tijd ook door niet-wetenschappers en zelfs door consumenten zal worden gebruikt. Ik heb hoofd-pijn, even een aspirientje printen...Het gevolg van al deze technologische doorbraken is dat economische kernsectoren op hun grond-vesten zullen schudden. Wat eerder gebeurde in de muziekindustrie, de boekenbranche en de reis-branche staat nu op stapel voor de ‘harde kern’ van onze industrie: de metaal-, de bouwde farma-ceutische industrie en de chemie. De digitalisering zet nu stevig zijn tanden in die harde kern. Met de bekende gevolgen; iedereen kan je concurrent worden, ook het meest branchevreemde buiten-beentje en alles zal nog sneller moeten. Nog veel en veel sneller.

Top-5 disruptieDe vraag is of managementteams in de ‘getroff en sectoren’ zich daarvan bewust zijn. Het antwoord op die vraag luidt ‘ja’. We weten wel zo’n beetje wat ons boven het hoofd hangt. Dat blijkt bijvoorbeeld uit onderzoek dat de door Ray Kurzweil gestichte Singularity University deed onder 1283 C-level functionarissen in de VS (‘2015 Exponential Leaders List’). Zo werd hen onder meer gevraagd welke technologieën de komende drie jaar de meest ontwrichtende uitwerking zullen hebben. Dit is hun top vijf:1. 3D-printing, additive manufacturing, nanomaterials2. Crowdfunding/crowdsourcing3. Robotica/drones4. Gentechnologie/synthetische biologie5. Kunstmatige intelligentieDeze top-5 geeft tegelijk een aanwijzing over het tijdsverloop. De top-3 gaat over de komende drie jaar. Nummer 4 en 5 worden vooral voor na die tijd voorzien, aldus de onderzoekers.

PeilingDe volgende vraag is of managementteams inmiddels hun strategie aan deze imposante golf van aanstor-mende disruptive digitale technologieën hebben aangepast. Het antwoord op deze vraag luidt ‘nee’. Dit blijkt bijvoorbeeld uit een interessante peiling die bureau McKinsey onlangs deed onder 83 C-level executives van bedrijven die zijn aangesloten bij het Digital Manufacturing and Design Innovation Institute (DMDII). De resultaten werden gepubliceerd in McKinsey Quaterly van maart 2015 onder de titel ‘Digitizing the value chain’. Dit zijn de uitkom-sten in het kort:Stelling 1 luidt: Vat krijgen op de digitalisering is beslissend om concurrerend te kunnen blijven. Deze stelling wordt door vier van de vijf executives onderschreven.Stelling 2 luidt: Digitalisering is de topprioriteit van senior executives. Drie van de vijf zijn het daarmee eens.Stelling 3 luidt: Wij hebben een strategie rondom digitalisering waarmee wij concurrerend kunnen blijven.

De spoeling wordt nu wel heel dun, want slechts iets meer dan een derde onderschrijft deze stelling.Stelling 4 luidt: Onze organisatie beschikt over een hoog digitaal prestatievermogen. Hier zegt maar 13 procent ja op.Duidelijker kun je bijna niet illustreren hoe groot het onvermogen is van veel managementteams om zich aan de nieuw ontstane situatie aan te passen. En dat terwijl er niet zo heel veel tijd meer is. Over drie jaar staat de volgende golf alweer op stapel. Voor wie dan nog in business is, tenminste.

Digitale disruptiemeterHet Financieel Dagblad publiceerde onlangs op zijn website een digitale disruptiemeter. De gedachte daarachter is dat bedrijfsac-tiviteiten in negatieve zin vatbaar zijn voor digitale disruptie als ze 1) niet transparant zijn (T), 2) niet effi ciënt zijn (E) en 3) weinig keuzevrijheid bieden (K). De score loopt van 1 (laag) tot 10 (hoog). Wie laag scoort is dus (extra) vatbaar voor disruptie.Dit zijn de rapportcijfers die de lezers geven:• Digitale start-ups: 4 8 4• Retail: 5 4 7• Media: 7 4 4• Onderwijs: 6 4 3• Zorg: 2 4 5• Telecom: 2 4 5• Vastgoed: 2 3 6• Financiële sector: 3 5 3• Transportsector: 4 2 4Wat opvalt is dat alle sectoren, gesteld dat we ook de start-ups als een sector mogen aanmerken, op een onvoldoende uitkomen. Telecom, vastgoed, de fi nanci-ele- en de transportsector zelfs op een hele zware onvoldoende. Opvallend is ook dat de Overheid in de peiling van het FD ontbreekt.

N anoprinten zet industrie op zijn kop

door: Fred Teunissen

Je hoeft geen metaalbedrijf meer te zijn om metalen onderdelen te kunnen vervaardigen. Je hebt er een goede 3D-metaalprinter voor nodig en een goed productontwerp et voilà: draaien maar! Nog even en je hoeft ook geen chemieconcern meer te zijn om chemische stoffen te kunnen produceren. Door de ‘disruptive technology’ van het nanoprinten doen zich aardverschuivingen voor in kernsectoren van onze economie. Dat is één ding. Iets anders is dat de meeste managers er bij lange na nog niet klaar voor lijken zijn.

N anoprinten zet industrie

WIRESHARK UNIVERSITY

Troubleshooting TCP/IP Wireshark Training

1 - 5 juni 2015Amsterdam/Hoofddorp

www.wireshark.training

door: Peter Olsthoorn

Over digitaal gebruik van persoonlijke data door bedrijven en overheden hebben we geen enkele controle. Consumenten moeten zeggenschap terugkrijgen. Zelfs bedrijven als Ziggo, RTL, Vodafone, Verzekeruzelf, ING en ABN Amro vinden dat. Maar hoe boks je dat voor elkaar?

“De positie van mensen in de digitale wereld loopt hopeloos achter in vergelijking met de waarden, normen en rechten die we zo normaal vinden in de fysieke wereld,” vindt Marcel van Galen, de chef van de Qiy Foundation. “We moeten toe naar digi-tale zelfbeschikking. Dat is ook een voorwaarde voor duurzame economische groei, bijvoorbeeld met de golf van big data die eraan komt.” De Qiy Foundation werkt met marktpartijen een model uit om consumenten op basis van een open stan-daard eigen databeheer te bieden. Recent kwam dit onderwerp weer in de actualiteit met verzeke-raars die hun klanten een ‘poliskluis’ willen bie-den. Nu zwerven onze gegevens overal op internet, van de databanken van Google, Facebook en Sa-noma tot en met de donkerste criminele krochten. Hieronder volgt het hoe en waarom van die her-overing van onze data in vijf stappen.

1. Transparantie, kluizen en handelOndanks strenge wetgeving en toezicht staan we op een dieptepunt qua privacy. Privacydiscussies gaan voortdurend over schending, alsof we slachtoffers zijn. Wat vergeten wordt is dat vrijwel iedereen ge-niet van ‘gratis’ diensten in ruil voor data. Het is een markt met één prijs: 0 euro voor onbeperkte hoeveel-heid data. Facebook, Google en de NSA varen er wel bij.Schoorvoetend ontwikkelt zich een tendens om de verborgen datahandel transparant te maken. En-liken begon een ‘transparantiedienst’. Marketeers kunnen klanten inzage bieden in data die ze bezit-ten. Datakeizer Axciom (500 miljoen consumen-ten x 1.500 gegevens per persoon) opende de web-site AboutTheData.com om openheid over data-exploitatie te bieden. De datahandelaar zet in op transparantie om de sympathie van het publiek te winnen, in de hoop dat die Axciom zijn gang laat gaan.Kun je een stap verder gaan en data in eigen beheer geven aan consumenten? Dat kan. In Amerika ontstaat in hoog tempo een nieuwe markt voor persoonlijk databeheer. De bekendste is Personal.com. Je kunt er data opslaan, importeren en beheren van bijvoorbeeld Facebook en LinkedIn. Nog een stap

verder gaat het verhandelen van je persoonlijke data. Het meest concrete voorbeeld heet Datacoup in New York. Die ‘coup’ om data terug te veroveren moeten consumenten zelf plegen, zegt oprichter en chef Matt Hogan in een vraaggesprek via Skype. “Data zijn van jou en jij bepaalt wie die krijgen en tegen welke prijs.”Het model van Datacoup werkt als volgt. Je biedt inzage in jouw data op Facebook, Twitter, Google Plus en van je creditcard. Reclamebedrijven kunnen op die data bieden en jij ontvangt hiervoor een paar dollar per week. Verhandelt Datacoup privacy? Hogan: “We verkopen nu data nog louter van groepen met gelijke kenmerken die niet tot namen herleidbaar zijn. Als klanten later toestaan hun data op naam te verkopen, zullen we dit ook gaan doen.”

2. In NederlandNiet enkel Google en Facebook verzamelen massaal surf- en klantdata om adverteerders gerichte reclame te laten aanbieden. Ook Nederlandse bedrijven als Bol.com, Wehkamp, Sanoma, Telegraaf en RTL doen dit. Zo boekstaven kabelaars UPC en Ziggo video-on-demand voorkeuren en activiteiten op het ‘tweede scherm’, de tablet. UPC predikt sinds kort transparantie, te beginnen met een helderder pri-vacyverklaring. Alleen leest nog steeds niemand die, omdat ze verwachten dat ook deze niet om door te komen zijn. Voor het vastleggen van kijk-gedrag (hoe lang je naar welke programma’s op welke zenders kijkt) via de Horizon Box vraagt UPC netjes toestemming. “Deze houding sorteert effect,” zegt Stephan Luiten, director Public Policy van Liberty Global, eigenaar van onder meer UPC en Ziggo. “Tachtig procent van de abonnees stemt in met het vastleggen van hun kijkgedrag.” Ziggo gaat nog een stap verder door consumenten zeg-genschap over hun data aan te bieden. Ziggo is, met onder meer Vodafone, RTL en ABN Amro, een ‘coalitie’ aangegaan die bouwt aan een open standaard en afspraken voor een stelsel dat indivi-duele consumenten toegang geeft tot hun eigen data.Ze groeperen zich rond de Qiy Foundation in

Boxtel dat wordt ondersteund met 3,2 miljoen in-novatiekrediet van Economische Zaken. In een brief aan de Tweede Kamer bevestigde minister Henk Kamp de blijvende betrokkenheid: “De overheid is betrokken bij Qiy, een afsprakenstelsel dat beoogt de internetgebruiker controle en over-zicht over, en inzicht in de eigen data te geven.” Ook vanuit Brussel kijkt men met veel belangstelling naar het initiatief.

De Qiy StandaardQiy werkt via aanbieders van diensten die een extra ‘trust-laag’ op internet bieden. Dit vertrouwen is gebaseerd op de standaard en de afspraken die gelden voor de manier van omgang met persoonsgegevens. De dienstaanbieder biedt zijn klanten via een zwaar beveiligde verbinding zelfbeheer over data die ze veilig, anoniem of juist gevalideerd uitwisselen. Vanuit dit ‘Qiy Domein’ bepalen consumenten met wie ze wanneer, welke gegevens verstrekken en voor hoe lang. Bedrijven en overheden kunnen zich als het ware abonneren op data onder die strenge voorwaarden.De Qiy Standaard is juist geen datakluis op de eigen computer want dat zou te risicovol zijn. Een per-soonlijk Qiy Domein open je bij een beheerder die zich conformeert aan het Qiy Afsprakenstelsel. Als beheerder van je Qiy Domein kun je straks Vodafone, Ziggo, ING, ABN Amro of wellicht je eigen gemeente kiezen als vertrouwde partij. Zij bieden datadiensten aan, net zoals financiële instellingen ons geldbeheer en -verkeer verzorgen. Arno Otto, directeur Digitaal van RTL, en enthousi-ast deelnemer aan het Qiy stelsel, zet uiteen waarom deze organisaties willen deelnemen: “Consumenten kunnen alles wat wij van hem/haar weten straks zelf beheren. Zij krijgen dus controle over het eigen profiel. Het individu bepaalt welke data wij mogen gebruiken en waarvoor. Er komen ook combinaties, bijvoorbeeld van RTL en adverteerders. Als partij x bepaalde informatie van je heeft, geef jij zelf de toestemming om die met partij y te delen.”Ook voor e-commerce ziet RTL een rol, bijvoor-beeld een kijker die een wasmachine of een mobiel abonnement wil kopen. RTL kan je helpen om je behoefte en je data anoniem te delen met leveran-ciers. “Die leveranciers zijn ook onze adverteerders. Je bepaalt uiteraard zelf of je je naam en adres wilt meegeven of dat je alleen anoniem aanbiedingen wilt ontvangen.”Is deze ontwikkeling wel in ons voordeel? Otto vindt van wel: “Wat nu nog wildwest is, wordt straks een markt van vertrouwen. Hiermee nemen we de angst van consumenten voor dataverlies en misbruik weg. Marcel van Galen is met Qiy Foundation de witte ridder die het gigantische probleem van de consumentenprofielen kan oplossen.”Otto heeft binnen Bertelsmann in Europa het Qiy stelsel aanbevolen, omdat de groep Qiy kan inzetten voor veel tv-zenders en tijdschriften. “Ik hoop dat de Europese Commissie dit initiatief kiest als

Europese oplossing. Qiy kan heel groot worden en een tegenwicht vormen tegen de grote concerns als Facebook en Google, die in data handelen. Maar ook voor telecombedrijven die een drempel willen opwerpen tegen Whatsapp.”

3. Met data je leven managenDe opvattingen van RTL en consorten sluiten aan op onderzoek van de gerenommeerde Boston Consulting Group (BCG) die grote concerns als klant heeft. BCG betoogt nu dat het wantrouwen van consumenten de exploitatie van (big) data in de weg staat. In het rapport ‘The Value Of Our Digital Identity’, wat overigens is betaald door UPC, schatten ze de Europese opbrengst uit digitale informatie van individuen in 2020 op precies 1000 miljard euro, oftewel 8 procent van het bruto product van de Europese Unie.Voordelen ontstaan door efficiëntere en betere zorg, overheidsdiensten, inkoop, energieverbruik en mobiliteit. Niet de data zelf, maar verfijnde analyse met software moet die opbrengsten naderbij brengen. Volgens BCG gaat dat niet lukken zolang consu-menten het idee hebben dat hun data in grote zwarte gaten verdwijnen om stiekem te worden geëxploiteerd.“Persoonlijke data vormen de nieuwe olie van het internet en de nieuwe valuta van de digitale wereld,” zei eurocommissaris Meglana Kuneva van Consu-mentenzaken al in 2009. Haar speech droeg de titel ‘Commerciële discriminatie’, want opbrengsten vloeien momenteel eenzijdig naar bedrijven, consumenten zijn passief.Van Galen: “Data is wellicht de nieuwe olie, maar de vraag rijst: wiens olie? Wie delft de olie, wie verrijkt hem en wie verkoopt hem? Van wie is de olie en wie heeft recht op de waarde? De consument of de bedrijven?”Het gaat een stap verder dan privacy en profijt trekken. De Duitse identiteitsgoeroe Martin Kuppinger ziet persoonlijk databeheer als onderdeel van life-management: online-hulpmiddelen om ons complexe leven te beheren. De beweging om je fysieke leven in kaart te brengen met apps (‘quantified self ’) is pas de eerste golf. In een volgende fase zullen onze data van ervaringen, handelingen en gezondheid leiden tot suggesties voor het dagelijks leven door specialisten die we vertrouwen. Vergelijkbaar met signalen vanuit je agenda over afspraken of Tom-Tom die je de weg wijst.

Nederlands stelsel maakt einde aan wildwest

We gaan onze eigen data beheren

De datastrijdAanbieders van toegang tot internet zoals Ziggo, UPC, KPN, AT&T en Verizon staan tegenover dienstenaanbieders als Google, Facebook, Netflix en HBO. De dienstenaanbieders verzamelen via hun diensten ongelimiteerd gebruiksdata om hun klanten meer en meer gerichte reclame voor te schotelen. Toegangsaanbieders willen meer halen uit data en reclame. Een intern voorstel van marketeers van KPN om bel- en kijkdata te gaan gebruiken voor gerichte aanbiedingen van KPN en derden, werd om privacyredenen afgeschoten door de Raad van Bestuur. Dit vertelde Rence Damming, Privacy Officer van KPN, recent tijdens het DDMA-seminar over macht over data en nieuwe vormen van privacybeheer. De strijd om de data is voor bedrijven als Ziggo en Vodafone reden om mee te doen in de coalitie rond Qiy Foundation. Ze zoeken naar mogelijkheden om de voorsprong van Google en Facebook en zenders als RTL en andere videoaanbieders terug te dringen met eigen datadiensten.

www.ictmagazine.nl

814 april 2015

EXPERTISE

4. Geen wetgeving meer nodig?Dit vergaren speelt zich dan niet langer af in een sfeer van – vermeende – bedreigingen van privacy, maar we wegen meer en meer de voor- en nadelen van participatie: je krijgt mijn data, als de maat-schappij en/of ik voordeel hebben bij de uitkomsten van de analyse ervan. De huidige privacy wordt dan meer een zaak van de markt dan van principes en toezicht. ‘We lossen het samen wel op’ past in de nieuwe economische trends van bezit naar gebruik en van het delen van spullen. We delen onze data wanneer wij dat willen met de partijen en individuen die ons vertrouwen verdiend hebben, in plaats van dat we te maken hebben met een wildwest exploitatie.Als wij en ‘de markt’ het oplossen, is wetgeving dan irrelevant geworden? Integendeel, strenge regels vormen ook de bodem van een goed draaiende datamarkt. Zoals Van Galen het formuleert: “Pri-vacy is een knop waaraan ik als consument draai.”Sophie in ’t Veld (D’66/ALDE), voorvechtster van een strenge nieuwe privacyverordening waar Brussel aan werkt, trekt in een vraaggesprek de parallel met Europese milieuregels. “Uiteindelijk kwam daar een enorme golf van in-novatie en een miljardenmarkt voor duurzaam-heid uit voort, zodat bedrijven zich nu kunnen la-ten voorstaan op hun groene imago. Zo zullen ondernemingen zich straks willen laten voorstaan op privacybeleid dat klanten ten goede komt.” Het Qiy stelsel kan volgens In ’t Veld zo’n innovatie zijn. Maar in Brussel voert juist het bedrijfsleven een krachtige lobby tegen de nieuwe Privacyveror-dening die zeggenschap over dataverzameling bij consumenten legt. Wim van de Camp (CDA/EVP) vaart op het kompas van de werkgevers, zoals de lobby van VNO-NCW, en diende bijna honderd amendementen in. “Bedrijven als Philips, Shell en Elsevier hebben belang bij een zekere vrijheid van herprofi lering en mogelijkheden om data door te verkopen,” zegt hij. Ook Nederlandse universitei-ten weten Van de Camp te vinden met een lobby voor afzwakking van de beoogde regels, om (big) data alleen met instemming van burgers te kun-

nen gebruiken: “Zij willen bijvoorbeeld geanoni-miseerde patiënt gegevens kunnen inzetten voor onderzoek.”

5. Kritiek: onuitvoerbaar en doekje voor het bloedenTraditioneel, door marketing gedreven, bedrijfsleven meent ook dat het beheer van data door consu-menten onbegonnen werk is. Nu leiden professionals de datadans met databeheer in zware customer relationship management (CRM) systemen. Bedrijven zijn de baas en wij laten onze kenmerken en gedragingen in de CRM-systemen van De Bijenkorf, Ahold, KLM en UPC vastleggen. Draai je het om dan kom je op systemen waarin klanten aan het roer zitten. Internetgoeroe Doc Searls, lid van de Raad van Advies van Qiy Foundation, ontwierp met Harvard University reeds een alternatief voor dat CRM. Hij noemt dat alternatief VRM, Vendor Relationship Management, waarbij de consument zijn zakelijke relaties beheert.Punt van kritiek is dat het niet eenvoudig is om dergelijke stelsels begrijpelijk en werkbaar te maken voor consumenten, ervan uitgaande dat ze er al massaal prijs op zouden stellen. Hoog opgeleide, moderne quantify self toepassende jongeren zijn er wellicht voor in, maar of dat ook geldt voor de massa? Om die reden hebben de Qiy partners af-gesproken allemaal een concrete toepassing te gaan optuigen.Komt er een situatie waarin burgers het zelf beheren en ‘verhandelen’ van hun data net zo vanzelfspre-kend gaan vinden als het beheren van hun geld? Is het realistisch om te veronderstellen dat individuen databoekhouders worden? De belastingaangift e en afwegingen omtrent energie- en zorgaanbod leveren immers al genoeg hoofdbrekens op. Alleen bij aanzienlijke voordelen en eenvoud zullen con-sumenten hun data willen beheren.

Remedie erger dan kwaalVolgens marketeers komt er niets van terecht en is het bovendien economisch schadelijk. Zij vinden

dat professionals het best in staat zijn om voordelen te bedenken en aan te bieden op grond van onze profi elen die ze met hun systemen samenstellen. Onlangs uitte technologiecriticus Evgeny Morozov een fundamenteel bezwaar tijdens een debat van De Correspondent in De Balie in Amsterdam: de hele beweging om consumenten databeheer en profi jt van datahandel te laten genieten vergroot slechts een dreigend gigantisch maatschappelijk probleem. Alleen zij die meedoen en data delen genieten voordelen, zoals lagere verzekeringspremies. Hun voordelen zijn tegelijkertijd de nadelen van hen wier data risico’s openbaren als ongezonde leefstijl, erfelijke ziekten, gemakzuchtig gedrag en slordige omgang met geld. Straks worden we geleefd door big data en blijkt de remedie erger dan de kwaal.

Kortom, de weg naar persoonlijk databeheer ligt bezaaid met voetangels en klemmen. Pogingen uit het verleden geven een weinig hoopvol beeld. Reeds in 2001 zette Hewlett Packard Laboratories

het eerste model Market for Secrets op. Van praktische uitwerking kwam het nooit. PostNL staakte in 2013 een poging om met dochter en datahandelaar Cendris een persoonlijke datakluis te ontwerpen onder de naam Doxxer.Lukt het nu wel? Wellicht is de tijd rijp, gezien de post-Snowden bewustwording over datamisbruik en wordt de huidige praktijk van grenzeloze data-exploitatie door bedrijven en overheden mettertijd vervangen door de data in handen te geven van de werkelijke eigenaars: wijzelf.

In zijn boek ‘Privacy bestaat niet’ geeft Peter

Olsthoorn in een persoonlijk relaas een overzicht

van alle aspecten rondom privacy. Het gaat in op

vragen als: Wat is uw privacy u waard? Voor welke

voordelen bent u bereid een deel daarvan op te

geven?

Ook voor burgerzakenDe Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB), die belangen van gemeenten inzake persoonsinformatie, verkiezingen en innovatie behartigt, wil met het Qiy stelsel persoons-gegevens beter beheren. “Lokale overheden en private partijen verlenen steeds meer diensten waarvoor persoonsgegevens in verschillende vormen benodigd zijn,” aldus Arthur Dallau, directeur van de NVVB. “Denk alleen maar aan de decentralisatie van zorgtaken. We moeten over de juiste middelen beschikken om die verantwoordelijkheid beter uit te voeren. De Qiy Standaard past daar heel goed in. Qiy voorziet burgers van een eigen veilige plek in de digitale wereld. Hierdoor krijgen de Nederlandse burgers inzicht in, beschikking over en recht op correctie van de eigen data. In plaats van het werken met teveel registraties met gevaar op fouten en verwarring is het mede in beheer geven aan burgers veiliger en ook effi ciënter voor onder andere de gemeenten. De Qiy Standaard kan daarbij behulpzaam zijn. Het wordt ineens veel gemakkelijker om te voldoen aan Europese data- en privacyrichtlijnen.”De NVVB heeft minister Plasterk van Binnenlandse Zaken gevraagd om een proef met Qiy te beginnen in het kader van programma Digitale Kluis. Ook Brussel moet dit laten testen, vinden de coalitiepartners. “Uiteindelijk is iedereen gebaat bij een veilige fysieke én digitale identiteit, waarmee gevalideerde transacties kunnen worden gedaan, zowel met publieke als private partijen en zowel in Nederland als over de grenzen.”

www.ictmagazine.nl

914 april 2015

EXPERTISE

MAXfocus RemoteManagementMeer dan 12.000 klanten profi teren dagelijks van ons Managed Service Provider platform. Kijk voor meer informatie op maxfocus.com

Probeer alle MAXfocus producten 30 dagen gratis Ga naar nl.maxfocus.com/gratis-trials

Totale controle en transparantie. Vanuit één dashboard.

www.ictmagazine.nl

1014 april 2015

ICT-BREED

Service providers, grote bedrijven, ze kijken allemaal naar de mogelijkheid hun datacenterinfrastructuur volledig soft ware defi ned te maken. Soft ware defi ned wil zeggen dat de hardwarelaag wordt losgekoppeld van de intelligentie, dus van de laag waar alle beslissingen worden genomen. In een soft ware defi ned infrastructuur worden de domeinen access, connectiviteit, rekenkracht en storage volledig geïntegreerd. Het begon een jaar of tien geleden met servervirtua-lisatie. Daardoor werden x86 servers populair: standaard hardware met een lage prijs zonder in-gebouwde intelligentie. De ultieme scheiding van hardware en soft ware. Daarna volgde storage. En in 2013 introduceerden de grote netwerkleveranciers hun eerste soft ware defi ned routers, die de stap mogelijk maken om ook in het netwerk de intelligentie te scheiden van de hardware. “De cloud heeft ontwikkelingen als ‘service on demand’ mogelijk gemaakt,” zegt Nico Siebelink, Technical Director Northern Europe bij Juniper Networks. “Daardoor kun je diensten of applicaties aanzetten wanneer je ze nodig hebt en uitzetten wanneer je ze niet meer nodig hebt. Maar het netwerk werkt nog als een vertragende factor, want dat was nog niet in staat zichzelf aan te passen aan de continu veranderende omstandigheden. Een soft ware defi ned network (SDN) lost dit op door de virtualisatie-principes toe te passen die bij compute en storage al gemeengoed zijn. Dit maakt het nu ook mogelijk om een netwerk ‘on demand’ te creëren. Doordat veel handmatig confi guratiewerk niet meer nodig is, kunnen nieuwe diensten en applicaties aanzienlijk sneller worden uitgerold. Ook geeft het bedrijven veel meer mogelijkheden om sneller capaciteit bij te schakelen wanneer dit nodig is. Met een SDN automatiseer je deze taken, waardoor je een netwerk veel sneller kunt uitrollen en het zichzelf kunt laten aanpassen naar gelang de situatie.”

Simplifi catie van ITEen groot voordeel van een soft ware defi ned infra-structuur is dat het de complexiteit weghaalt die is geïntroduceerd met servervirtualisatie, meent Harm de Haan, manager consultancy bij netwerkintegrator Telindus. “Met virtualisatie ‘pool’ je weliswaar de hardware, maar er is nog geen sprake van volledige ontkoppeling van hard- en soft ware. Die stap zet je met soft ware defi ned. Bovendien voeg je daar auto-matisering van taken aan toe die voorheen hand-matig gebeurden.”Dit levert grote voordelen op in de operatie. Met de energie waarmee je voorheen één server of router confi gureerde, kun je er nu honderden confi gureren. Systeem- en netwerkbeheerders hebben daardoor aanzienlijk minder werk.Een ander belangrijk voordeel is dat je heel gemak-kelijk workloads van het ene datacenter naar het andere kunt schuiven. Immers, als de hardware – servers, storage, routers - volledig gestandaardiseerd is en je de identiteit aan applicaties meegeeft via

soft ware, dan hoef je niet langer een op maat gemaakte architectuur voor jouw specifi eke situatie neer te zetten. Je kunt bovendien de benodigde resources makkelijk meeschalen met de vraag. Dit kon op het gebied van rekenkracht en storage al langer met IaaS. SDN maakt dit nu ook mogelijk voor netwerken.

2016 jaar van de doorbraakDe eerste SDN-apparatuur voor netwerken verscheen in 2013 op de markt. In 2014 staken grote service providers voorzichtig hun tenen in het water en zagen de eerste greenfi eld toepassingen het licht. Ook dit jaar zal nog in het teken staan van oriëntatie, denkt Siebelink. Maar vanaf 2016 verwacht hij een sterke toename van de vraag. “Het heeft tijd nodig om te landen. Dat komt doordat SDN wezenlijk nieuwe technologie is, met een wezenlijk andere benadering die ook een wezenlijk andere inrichting

van de it-afdeling vraagt. Je introduceert dit niet van de ene op de andere dag.” De Haan vult aan: “Voor elke organisatie is het van strategisch belang dat de it-afdeling de organisatie succesvol begeleidt in deze transformatie. Daarvoor is het nodig dat IT veel meer dan voorheen gaat meedenken met de business. We hebben het natuurlijk al heel lang over business-it-alignment, waarbij de it-afdeling van reactief naar proactief moet groeien. Maar eigenlijk moeten ze nog een stap verder gaan. IT moet de business inspireren. Ze moeten de stap maken naar creatief.”

Use casesAls IT de business wil laten zien waar kansen liggen, werkt dat het best als ze enkele scenario’s uitwerken die in hun organisatie voor kostenbesparingen of versnelling gaan zorgen, denkt Siebelink. Hij noemt er een paar. “Neem een organisatie die verslag doet van sportevenementen via een eigen website. Die website heeft op piekmomenten veel verkeer, maar op andere momenten komen er nauwelijks bezoekers. Een groot deel van dat verkeer is te voorspellen – je weet immers wanneer de wedstrijden zijn – maar een deel ook niet. Bijvoorbeeld als een atleet is be-trapt op doping, wat veel nieuws genereert. Deze organisatie kan extra capaciteit hosten in de cloud, zodat ze meer servers kunnen bijschalen als het druk is. Maar ze moeten er dan wel zorgen dat er een netwerkpad is naar de cloud. Met SDN kan je dit op een geautomatiseerde manier regelen.”Een ander voorbeeld is een projectgedreven orga-nisatie met grote projecten waar al snel honderden

tot duizenden mensen op werken, zoals in de chemische of olie- en gasindustrie. Siebelink: “Die projectorganisatie heeft veel IT nodig: CAD-systemen,

ERP, kantoorautomatisering enzovoort. In deze sectoren is security van het grootste belang, denk onder meer aan fi rewalling, encryptie, content inspectie en authenticatie. Als deze functionaliteit in dedicated netwerkapparatuur is opgenomen, dan is het lastig die hardware na afl oop van een project voor een volgend project te gebruiken. Regel je dit soft warematig en maak je gebruik van standaard SDN-apparatuur, dan kun je de hardware juist heel eenvoudig hergebruiken. Dit betekent een kosten-besparing. En bovendien kun je veel sneller een nieuwe ict-infrastructuur opzetten voor een project.”

Effi ciënter omgaan met resourcesNet als Juniper helpt ook Alcatel-Lucent klanten bij het bedenken van dit soort use cases. Zij hebben voor SDN zelfs een aparte dochteronderneming in het leven geroepen: Nuage Networks. Nuage is Frans voor wolk, vertelt marketing director Marc Jadoul van Alcatel-Lucent. “Door onze SDN- en datacenter-activiteiten onder te brengen onder een aparte unit kunnen we sneller innoveren en met een disruptieve benadering op SDN beter inspelen op de wensen binnen een voor Alcatel-Lucent nieuw segment, dat van datacenters en grote bedrijven.” Hij ziet dat die wensen op twee vlakken liggen: sneller nieuwe diensten introduceren en geld besparen door effi -ciënter om te gaan met resources. Dat geldt voor zowel datacenters als telecomproviders, de traditi-onele klantgroep van Alcatel-Lucent. Jadoul geeft een voorbeeld: “Stel je bent een service provider en je levert draadloze internettoegang in zowel een

winkelcentrum als een groot voetbalstadion. Beide omgevingen voorzie je van een Wi-Fi-netwerk. Het winkelcentrum vraagt bandbreedte van maandag tot en met zaterdag van 9 tot 6, terwijl in het voetbal-stadion op zaterdagavond en/of zondagmiddag netwerkcapaciteit nodig is. Beide omgevingen rust je uit met een ‘domme’ infrastructuur gebouwd op basis van ‘off the shelf ’ (en dus goedkope) apparatuur. Ze krijgen hun intelligentie via soft ware die draait in het datacenter van de service provider. We noemen dit ook wel network function virtualization (NFV). De beide soft wareomgevingen maken gebruik van dezelfde datacenter hardware. Die wordt dus gepoold.”

Nieuwe diensten met minder risicoNVF is de operatorvariant van een soft ware defi ned infrastructure. In het datacenter van een service provider draaien applicaties die zorgen voor intel-ligentie in de glasvezel-, koper-, kabel- of mobiele netwerken. Jadoul schat in dat de kosten daardoor met zo’n 30 tot 40 procent kunnen dalen, maar nog belangrijker is het feit dat de service provider met minder risico nieuwe diensten kan uitproberen. “Stel dat een service provider machine-to-machine communication wil uitrollen als nieuwe dienst. Voorheen zou hij hiervoor dedicated hardware moeten aanschaff en die specifi ek voor die ene dienst wordt geconfi gureerd. Flopt de dienst dan is ook die hardware op slag waardeloos. Nu zit alle intel-ligentie in soft ware. Wordt de dienst een fi asco dan kan de hardware voor andere diensten worden her-gebruikt. Behalve dat een service provider fi nancieel minder risico loopt, kan hij ook nieuwe diensten sneller introduceren, want het hardware-platform is vaak al aanwezig. Het duurt geen 18 maanden meer om een dienst op de markt te brengen, maar afh ankelijk van de complexiteit van de dienst enkele dagen of weken.”

CAPEX en OPEX dalenIn de voorgaande woorden van Jadoul herkent Mohammed el Haddouchi, solutions directeur bij network integrator Infradata, zich. Infradata heeft veel operators en service providers als klant. Allemaal zijn ze op zoek naar manieren om kosten te besparen. “Service providers kampen immers al jaren met

Software defi ned networking (SDN)

Verlaag kosten en versnel innovatiedoor: Mirjam Hulsebos

Na compute en storage kunnen nu ook netwerkfuncties worden gevirtualiseerd. Het fysieke netwerk wordt daarmee een ‘domme pijp’ en alle intelligentie wordt als software-dienst uit de cloud afgenomen. Dit heeft een gunstig effect op de CAPEX en OPEX. Maar misschien nog wel belangrijker: nieuwe diensten kunnen sneller worden uitgerold omdat de confi guratie volledig kan worden geautomatiseerd.

“ IT moet de business inspireren. Ze moeten de stap maken naar creatief”

1114 april 2015

ICT-BREED

het probleem dat het verkeer op hun netwerken exponentieel toeneemt, maar dat klanten niet bereid zijn daarvoor te betalen. Ze moeten meer bandbreedte verschaff en tegen dezelfde prijs. De prijzen van hardware dalen wel, maar niet genoeg om de pijn weg te nemen. De enige weg die overblijft is de netwerken schaalbaar en fl exibel maken en het beheer auto-matiseren. Dat kan met NFV.”Dit zorgt voor kostenbesparing op twee fronten. In de eerste plaats een verlaging van de OPEX, zegt El Haddouchi. “In plaats dat servers, storage en netwerkapparatuur met de hand geconfi gureerd moeten worden, zorg je ervoor dat je met het gemak waarmee je één server of switch beheert, je ook

tientallen, honderden of duizenden apparaten kunt beheren, want dit wordt volledig geautomatiseerd.”In de tweede plaats zal de CAPEX dalen doordat de apparatuur niet langer dedicated een applicatie of functie bedient, maar standaard is. Het zijn geen slimme kasten meer, maar ‘domme dozen’, die daardoor een stuk goedkoper zijn in aanschaf. Het gebeurde met de x86 server en het gebeurt nu ook met netwerkapparatuur. El Haddouchi: “De prijzen van routers en switches zullen kelderen. Alle intel-ligentie – denk aan diensten op het gebied van security, QoS en application delivery – wordt immers geleverd in de vorm van soft ware.”

Virtualiseren van CPENet als Jadoul vindt ook El Haddouchi het min-stens zo belangrijk dat NFV service providers in staat stelt sneller nieuwe diensten uit te rollen en zo de inkomsten te verhogen. Daarin speelt tevens de Customer Premises Equipment (CPE) een rol. Want ook die hardware kan nu worden vervangen door een goedkoper exemplaar. De dure set-top-box die consumenten thuis hebben staan, kan de deur uit. Daarvoor in de plaats komt een klein apparaatje van enkele euro’s of hooguit enkele tientjes. Alle soft ware wordt als dienst afgenomen uit de cloud. Er is bovendien geen harde schijf meer nodig om een fi lm op op te nemen, die zet je gewoon weg op storage in de cloud. En ook de intelligentie die is ingebakken in consumentenrouters, zoals antivirus en QoS, wordt voortaan geleverd als clouddienst. “Zo’n virtual CPE maakt het mogelijk om forse kostenbesparingen te realiseren,” weet El Haddouchi. “want zo’n kastje kost vrijwel niets. Maar het biedt ook nieuwe kansen. Want waar je zo’n dure set-top-box niet zomaar vervangt als je nieuwe functionaliteit hebt bedacht, kun je een virtuele CPE op ieder gewenst moment updaten. Ik las laatst dat Facebook 200 updates per dag doet. Service providers komen niet verder dan twee per jaar! Je moet in staat zijn je diensten sneller te vernieuwen. Het soft ware defi ned maken van je infrastructuur biedt daartoe een uitgelezen kans.”Jadoul ziet daarbij ook een heel nieuw marketing-model. “Nu is het voor service providers vaak lastig een nieuwe dienst te verkopen, want klanten hebben daarvoor dure hardware nodig. Daarom geven ze forse kortingen op de set-top-box, waar ze dus verlies op lijden waardoor ze die klant jaren moeten vasthouden om dat terug te verdienen. Als de CPE straks zo groot is als een dongel en nog maar een paar euro kost, dan kun je ze op straat uitdelen: try and buy. Het wordt veel makkelijker om voor een nieuwe dienst klanten te werven.”

Wacht niet te langEl Haddouchi maant service providers om haast te maken. “Maak niet de fout die tien, vijft ien jaar

geleden is gemaakt met de opkomst van internet. Toen hadden zij ook alle kansen om zelf diensten te ontwikkelen die van toegevoegde waarde zijn voor de klant, maar door gebrek aan visie en snelheid zijn ze links en rechts ingehaald door partijen als Skype en Facebook. En daarna kwam WhatsApp die al het SMS-verkeer opslorpte. Ik verwacht de komende jaren een nieuwe innovatie-golf. Als je daar nu niet op meesurft , dan word je gedwongen om genoegen te nemen met een rol als leverancier van connectiviteit. Dat is niet erg, dat kan ook een keuze zijn. Maar zorg er wel voor dat je zélf die keuze maakt. Wil je meedoen in de strijd, dan heb je een SDN nodig om snel nieuwe diensten uit te kunnen rollen.”

IT-afdelingen van bedrijven kunnen wat langer de kat uit de boom te kijken, maar ook zij kunnen het zich niet veroorloven dat innovatie vertraging oploopt doordat het netwerk plotseling de vertra-gende factor wordt, zegt De Haan. “De it-infra-structuur migreert naar een hybride cloud-vorm, een combinatie van je eigen private cloud en een gedeelde public cloud. Het netwerk zal moeten mee migreren. Dat heeft wel een hele grote impact op het werk van netwerken systeembeheerders. Compute, storage en netwerk groeien naar elkaar toe, je hebt overal kennis van nodig en zult echt met elkaar moeten samenwerken. Natuurlijk blijven er superspecialisten nodig, maar daarnaast heb je in je team medewerkers nodig die de helicopterview hebben, die het geheel overzien. Het heeft pas zin te investeren in SDN als je netwerken systeembeheerders hiervoor zijn opgeleid, als ze als één team samenwerken en onderling de rollen goed verdelen: mensen die de business inspireren, generalisten die de gehele soft ware defi ned infrastructure overzien en zo’n architectuur ook kunnen ontwikkelen, en enkele superspecialisten op deelonderwerpen. Je kunt niet wachten met het omvormen van je it-organi-satie, daar moet je echt in 2015 al mee beginnen. Anders ben je straks te laat.”

The next step: een netwerk dat zich aan de gebruiker aanpastOperators werken massaal aan het software defi ned maken van hun vaste en mobiele netwerken, maar bij Alcatel-Lucent zijn ze ook al druk met de stap daarna: een netwerk dat zich aanpast aan de gebruiker. Dat wordt de essentie van 5G, zo voorspelt Marc Jadoul. “Iedereen denkt dat 5G, dat naar verwachting rond 2020 wordt uitgerold, alleen maar een sneller mobiel netwerk is. De werkelijke toegevoegde waarde zit in mijn ogen erin dat bij 5G niet langer de gebruiker moet beslissen of hij Wi-Fi aanzet of gebruikmaakt van het GSM-netwerk. Dat doet het netwerk. Afhankelijk van het type dienst dat je gebruikt, de beveiliging die daarvoor nodig is, de bandbreedte die je vraagt en de netwerkvoorzieningen op jouw locatie, bepaalt het netwerk of hij de dienst die je wilt gebruiken aanbiedt via een beveiligde Wi-Fi-verbinding, openbare Wi-Fi of 5G. Als gebruiker betaal je gewoon voor een mobiel abonnement, ongeacht hoe dat mobiele netwerk tot je komt.”NFV zorgt ervoor dat de netwerkhardware ‘dommer’ wordt en dat alle intelligentie verhuist naar het datacenter om van daaruit via de cloud geleverd te worden. Dit zal zich verder doorzetten in 5G, waarvoor nog meer processing-power en netwerk-intelligentie nodig is. “Je hebt in het netwerk zelf intelligentie nodig om de benodigde bandbreedte en eventuele andere kenmerken,” vertelt Jadoul, “zoals beveiliging, te voorspellen en zich daarop aan te passen. Facebook kun je het best via openbare Wi-Fi benaderen, maar wil je inloggen op je bedrijfsnetwerk, dan wil je een beter beveiligde verbinding. Ook deze beslissingen zal het netwerk voor je nemen, zonder dat je je daar als gebruiker druk om hoeft te maken.” Hij schetst een scenario: “Stel je rijdt met je auto en je kinderen zitten achterin een fi lm te kijken. De service provider kan zien dat de auto een tunnel nadert waar geen dekking is of een dekking met lage capaciteit. Hij kan dan ervoor zorgen dat bij de ingang van de tunnel wat meer netwerkcapaciteit beschikbaar is en de fi lm bufferen, zodat het beeld gewoon doorloopt als je even geen dekking hebt. Of hij kan tijdelijk de resolutie van de fi lm wat verlagen, zodat er wat minder bandbreedte nodig is. En dit volledig automatisch, zonder dat de gebruiker daar iets van merkt.”

Daarom is er KPN ÉÉN.

‘Onze telecom en ICT? Die houd ik graag zo eenvoudig mogelijk.’

kpn.com/zakelijk

De telecom- en ICT-behoefte is in elk bedrijf anders. Met KPN ÉÉN kiest u daarom zelf wat het best bij uw bedrijf past. Dat kan een telefooncentrale in de cloud of een online vergadermogelijkheid zijn. Maar ook vast bellen, mobiel bellen en -internet. U kunt per maand per medewerker alles aanpassen. En hoe uw KPN ÉÉN ook is samengesteld, u krijgt altijd één contract, één factuur en één vast aanspreekpunt. Wel zo eenvoudig. Ontdek de voordelen van KPN ÉÉN voor uw bedrijf op www.kpn.com/zakelijk en maak een afspraak met uw accountmanager of met een van onze business partners.

ICT_Magazine _297x420 mm.indd 1 23-03-15 10:32

www.ictmagazine.nl

1314 april 2015

ICT-BREED

Is de fi ctie van De Rode Hack wel fi ctie?De Nederlandse tech-thriller De Rode Hack schetst een cyberaanval die een maat-schappelijke ontwrichting teweegbrengt. In tegenstelling tot veel fi ctie gaat het niet om een hack die bijvoorbeeld mobiele communicatie verstoort of een energie-centrale lamlegt. De twee auteurs, onderzoeksjournalist Brenno de Winter en jurist Victor Broers, hebben gekozen voor een bankhack. Maar dan wel eentje die net anders is.

In het boek wordt voor de verandering geen geld gestolen, maar wordt het ‘bijgedrukt’. Wanneer iedereen plotseling veel geld op zijn rekening heeft staan, wordt dat vaak direct uitgegeven. Diefstal van digitaal geld valt vrij snel op te lossen en is bij de banken wel gedekt. Digitaal aanmaken van geld is een probleem van een hele andere orde, zo waar-schuwen de auteurs. “Brenno zocht een scenario voor zijn boek dat far-out was, maar ook weer niet té,” zegt Jurjen Harskamp van securitybedrijf Fox-IT op een bijeenkomst van het ECP (Platform voor de InformatieSamenleving).

De securityspecialist vertelt dat de werkelijkheid het boek al bijna heeft ingehaald. Fox-IT heeft recent een bankhack gezien waarbij Russische banken zijn gepakt. “Het begin was vrij gewoon met phishingmails, schijnbaar afk omstig van de Russische toezichthouder.” Harskamp vertelt dat de cybercriminelen uiteindelijk zijn uitgekomen bij de afschermde servers en domeinen van de banken. Inclusief de server voor ATM’s. De inbrekers hebben vervolgens dáár hun slag geslagen: door de pinautomaten op bepaalde tijden veel geld te laten afgeven.

Adware ontpopt zich als securitygevaar

Diverse partijen die deze adware maken, lijken het credo te huldigen dat de ads alle middelen heiligen. Opvallend genoeg bevinden zich daaronder ook bedrijven die beveiliging bieden. Begin dit jaar struikelde computerleverancier Lenovo hard over de security-compromitterende adware Superfi sh. De reputatie van de Chinese fi rma heeft daardoor fl inke schade geleden. Zo is het gezakt van de tweede naar de zesde plaats in de merkenkeuring van een Amerikaans Laptop Magazine. De oorzaak voor die dramatische daling: slechte techsupport én Superfi sh.

MitM-aanval voor adsLenovo levert op sommige modellen van zijn consu-mentenlaptops Superfi sh mee. Deze voorgeïnstalleerde adware blijkt middels een eigen beveiligingscertifi caat beveiligde verbindingen te compromitteren. Het doel daarvan is het eigen advertenties te injecteren in het surfverkeer van gebruikers, zelfs in web-pagina’s die via beveiligde verbindingen lopen.

De Superfi sh-adware voert eff ectief een man-in-the-middle (MitM) aanval uit: het onderschept beveiligde verbindingen, verandert daarin content en laat het verkeer vervolgens weer door. Deze onder-schepping gebeurt ongemerkt dankzij het root-certifi caat dat de adware installeert op Windows. Het gebruikte certifi caat is door onderzoeker Robert Graham van Errata Security in drie uur tijd geëxtra-heerd uit de soft ware. In diezelfde tijd heeft hij ook het wachtwoord gekraakt waarmee het certifi caat is versleuteld. Hiermee kan Graham – en elke ICT’er met enige hackkennis – al het beveiligde internetverkeer van Superfi sh-gebruikers onder-scheppen, inclusief VPN-verbindingen. Het adware-certifi caat is beveiligd met het zwakke wachtwoord ‘komodia’, de naam van de Superfi sh-leverancier.

Advies: direct verwijderenDe combinatie van een rootcertifi caat voor de ads-injectie en het zwakke wachtwoord voor dat certi-

fi caat brengt met zich mee dat Superfi sh een grote security-impact heeft . Tel daar de BYOD-trend bij op en u begrijpt dat Lenovo’s ‘besmette’ consumenten-laptops ook voor bedrijfsdoeleinden worden gebruikt.Het Computer Emergency Response Team van de Amerikaanse overheid (US-CERT), de digitale rechten-beweging Electronic Frontier Foundation (EFF) en andere instanties waarschuwen voor Superfi sh.

Zij geven het advies om de adware én het meekomende rootcertifi caat direct te verwijderen. Leverancier Lenovo helpt daarbij met een uninstaller1 en samen-werking met securityleveranciers waaronder Micro-soft en McAfee voor automatische verwijdering.

Hek van de damSuperfi sh is niet het enige en ook niet het ergste voorbeeld van adware die omwille van inkomsten uit advertenties de security in gevaar brengt. Het Lenovo-incident valt in het niet door PrivDog, een zelfb enoemde privacybeschermer van AdTrustMedia. Deze adware ondertekent door een implementatie-fout met zijn eigen rootcertifi caat álle certifi caten op een pc. US-CERT waarschuwt dat door PrivDog elk malafi de certifi caat voor echt kan doorgaan en een MitM-aanval faciliteren. Het Decentralized SSL Observatory heeft tot nu toe 17.000 verschillende certifi caten van PrivDog-installaties vergaard, zo meldt de EFF. Het rootcertifi caat van PrivDog is afk omstig van Comodo, een grote leverancier van SSL-certifi caten.

door: Jasper Bakker

Software die advertenties voorschotelt, zogeheten adware, is niet alleen irritant. Moderne adware vormt zelfs een fundamenteel securitygevaar.

1 http://support.lenovo.com/us/en/product_security/superfi sh_uninstall

O ok oude bugs nog springlevendActive Directory-gebruikers werden onlangs verrast door een vijftien jaar oude bug, die Microsoft pas na een jaar wist te patchen. Deze bug is niet het enige oudje dat nog springlevend is. Bovendien heeft Microsoft niet het patent op antieke bugs.

Niet alleen nieuwe technologie bevat fouten en bugs. Scherper onderzoek en nieuwe technieken brengen bugs uit oude en vertrouwde technologie aan het licht als serieuze kwetsbaarheden. Een voorbeeld is een grote bug van vijft ien jaar oud in Active Directory die begin dit jaar is onthuld, maar die

een jaar eerder in stilte was gemeld aan Microsoft . De onthulling en de patch voor deze zogeheten Jasbug konden zodoende gelijktijdig plaatsvinden. De leeft ijd van Jasbug wekt verbazing, maar het is niet eens een recordhouder. Zo heeft Microsoft in de zomer van 2013 een Windows-gat gedicht

dat toen twintig jaar oud was. Sinds Windows NT in 1993 is uitgekomen, heeft in die code een gat gezeten dat pas jaren later is ontdekt. De ontdekker is de beruchte security-expert Tavis Ormandy, die in dienst is van Google.

Complex, veelgebruikt, weinig gekeurdHet is echter lang niet alleen Microsoft -soft ware die met ‘langlopende bugs’ heeft te kampen. Ook de door voorstanders zo veilig geachte open source soft ware is herhaaldelijk geraakt. De theorie van open source is dat de soft warecode veel veiliger zou zijn, doordat er veel meer ogen naar kunnen kijken. Elke ontwikkelaar kan open source door-spitten op bugs en die aanmelden of direct zelf fi xen. In de praktijk blijken er stukken code te zijn die te complex zijn voor veel developers of waar lange tijd niet of nauwelijks naar is gekeken met een scherpe securityblik. De Linux-kernel en kerncomponen-ten zijn voorbeelden van complexe code waarin eer-der al antieke bugs zijn ontdekt. Ormandy heeft in 2009 en 2010 gaten onthuld die al jaren in dat open source besturingssysteem schuilden, waarmee

Linux-servers waren te compromitteren. Een voorbeeld van code waar niet goed naar is gekeken qua security, is OpenSSL. Die open source library voor het versleutelen van beveiligde verbindingen is een jaar geleden geraakt door de Heartbleed-bug, een kwetsbaarheid die toen nog geen 2,5 jaar oud was. Heartbleed heeft heel internet geraakt, aange-zien OpenSSL een veelgebruikt stuk soft ware is. Alleen komt de ontwikkeling ervan neer op de schouders van een klein team developers.

26 jaar oudRecent nog zijn it-beheerders opgeschrikt door een wel erg oude bug in een veelgebruikt compo-nent voor besturingssysteem Unix. Het gaat om de Bash-shell waar sinds eind 1989 een ernstige bug in zat. Dit is de Shellshock-bug die dankzij Bash-gebruik in veel andere soft ware een brede impact had. Shellshock heeft Unix-varianten, Linux, het van Linux afgeleide Android en ook Apples Mac-besturingssysteem OS X geraakt. Niet al die bestu-ringssystemen waren in default confi guratie kwetsbaar, maar het duurde even voordat duide-lijk was wat er wel en niet kwetsbaar was.

www.ictmagazine.nl

1414 april 2015

TRENDS & ICT

In de jaren 90 was de telefooncentrale bij onder-nemingen in beheer bij Algemene Zaken, nu zouden we Facilitaire Zaken zeggen. Tot je de centrale kon koppelen aan it-bestanden en daarmee nieuwe functionaliteit kon toevoegen. Computersystemen en mensen gingen middels technologie met elkaar praten. De afdeling van de it-systemen was ineens ook de afdeling van communicatietechnologie. Vanaf dat moment heette IT vaak ICT: Informatie én Communicatie Technologie.

Change pushSoortgelijke veranderingen treden nu weer op, maar dan op veel grotere schaal. We kennen allemaal de technology push, al die nieuwe technologieën. Denk aan 3D-printing, internet of things, roboti-sering, domotica, smart machines, computing every-where, mobile en de cloud. Daarnaast is er de in-formation push: nieuwe mogelijkheden om aan data te komen en daar bijzondere dingen mee te doen. Tot slot is er nog de social push: de ontwikkelingen in de social media, mogelijkheden om de crowd in te zetten voor de onderneming. Allemaal potentiële game-changers, allemaal ontwikkelingen in het it-domein die allemaal van je eisen dat je niet achterloopt op je concurrenten.

IT is allang niet meer alleen van de IT, zelfs niet van de ICT. Informatie zonder technologie heeft een ingrijpende invloed op de marktpositionering en de waardeketen. Datzelfde geldt voor technologie zonder informatie. Binnen deze ontwikkeling vormen de drie pushes de pijlers. Denk maar aan de mogelijk-heden van contactloos betalen, kledingstukken die je ademhalingstempo en hartslag meten via sensoren in de stof of producenten die de retailroute van hun producten volgen dankzij een kleine chip die erin verstopt zit. Informatie is daarbij cruciaal, evenals nieuwe technologie. En kijk dan nog een keer naar het rijtje nieuwe technologieën. Wie anders, dan de afdeling die vroeger IT heette, is bij uitstek uitgerust om de onderneming aan de hand te nemen bij al die veranderingen? Informatie & Technologie (I&T) zou een betere naam zijn.

Business IT samenwerking verandert ingrijpendOnze manier van werken is ook ingrijpend aan het veranderen. Vroeger verliep verandering in bedrijven als volgt: de business bedacht iets, IT maakte het (zelfb ouwapplicaties) en voerde het in. Later werd dat: business bedacht iets, IT zocht een pakket uit, bouwde daar maatwerk omheen en voerde het in. Momenteel is het: we nemen het meest geschikte pakket (pakketselectie laten we aan de markt over: best of breed of best of suite), passen de business daarop aan en voeren de verandering in. Dat wordt

steeds meer: we adopteren nieuwe technologie (in-ternet of things, big data, 3D-printen, robotisering), verzinnen een manier om dat bij de business in te zetten en voeren dat in. Vroeger ging het van business naar IT en lag het meeste werk aan de it-kant. Tegenwoordig gaat het van IT naar de business en ligt het meeste werk bij het veranderen van de business-diensten en de business-werkwijze. De it-afdeling staat – naast een verregaande standaardi-satieslag – voor een ingrijpende keus. Blijven we alleen actief in het it-domein, of gaan we met al die vernieuwende technologie en al die informatie bijdragen aan business-verandering? En de onder-neming staat voor de ingrijpende keuze hoe gebruik te maken van de kansen die de drie pushes bieden, teneinde steeds weer nieuw onderscheidend ver-mogen te creëren.Business, informatievoorziening en IT raken steeds meer met elkaar verstrengeld. IT-projecten bestaan niet meer, business-projecten met een heleboel IT des te meer. Ondernemingen kunnen het zich niet meer veroorloven om business-ver-andering, informatisering en technologie onaf-

hankelijk van elkaar te besturen. Juist het vermo-gen om die verandering in samenhang te besturen bepaalt het succes van de organisatie in de nabije toekomst.Dat betekent wel dat we goed moeten nadenken hoe we dat gaan organiseren. Wat is de rolverdeling tussen de verschillende business-rollen, de COO, de CIO, de CTO, informatiemanagement en IT? Misschien moeten we wel rollen samenvoegen. We zullen de keuzes van toen moeten toetsen aan de wereld van nu en we zullen nieuwe, soms ingrijpende, veranderingen moeten aanbrengen.

Procesautomatisering en embedded softwareDaar komt nog iets bij. Heel veel organisaties hebben naast de klassieke IT (denk aan legacy, IaaS, PaaS, SaaS, BYOD) ook nog procesautomatisering en embedded soft ware. Procesautomatisering onder-steunt geautomatiseerde verwerking in het primair proces: met sensoren en meetinstrumenten wordt gemeten wat er gebeurt en op basis daarvan wordt automatisch bijgestuurd. Embedded soft ware is soft ware in een apparaat, dat bijdraagt aan de kwaliteit van dat apparaat. In een BMW6 zitten meer dan 100 miljoen regels soft ware. Procesautomati-sering en embedded soft ware zijn 99 van de 100 keer niet in beheer bij IT. Het is echt een ander vak. Maar anders dan tot nu toe moeten de klassieke IT, de procesautomatisering en de embedded soft ware weloverwogen digitaal met elkaar gaan samenwerken, vooral omdat de informatie uit procesautomatisering zeer interessant is voor de organisatie (big data tenslotte) en omdat embedded soft ware via het internet of things met zijn omgeving wil praten. Op allemaal verschillende manieren en

vanuit allemaal verschillende doelstellingen ontstaan er gewenste verbanden. Wie neemt daarin de regie? Dat kan toch alleen maar de oude it-afdeling zijn? Die anderen hebben wel wat anders te doen!

De Derde Industriële Revolutie Tijdens de Eerste Industriële Revolutie (stoom, gietijzer) en tijdens de Tweede Industriële Revolutie (staal, elektriciteit, turbines, verbrandingsmotor, aardolie) verdween in tien jaar tijd ongeveer 75 procent van de bestaande bedrijven. Ze hadden alle belangrijke veranderingen gemist. Wel de tijd gezien, maar niet de geest. Met fatale gevolgen.We leven weer in een tijd van grote verandering. De Derde Industriële Revolutie1, met vergelijkbare gevolgen. De ene onderneming na de andere gaat er aan, denk maar aan Kodak, Nokia, Halfords, Hyves, de Slegte, Wedgwood, Wild FM en Mexx.Net als toen verandert de wereld op dit moment ingrijpend. Veertig jaar lang konden ondernemingen succesvol zijn door risico’s vooral te vermijden, maar dat kan niet meer. De huidige technology push, de information push en de social push veranderen alles. De ene markt na de andere wordt rigoureus onderuit gehaald of verandert ingrijpend.

Aan welke race doe je mee?Ondernemingen moeten een keuze maken. Kiezen we voor de ‘race to the top’ en willen we op de een of andere manier uitblinken of kiezen we voor de ‘race to the bottom’ en willen we de goedkoopste worden? Als je kiest voor de race to the bottom, dan moet de kostprijs van je producten naar beneden. Dat betekent alles standaardiseren, salarissen bevriezen, mensen ontslaan, zo weinig mogelijk dure vernieuwing, zo weinig mogelijk opleiding, de productie verhuizen naar een goedkoop land en… tja, en wat nog meer? Uiteindelijk is er maar één de goedkoopste en die komt meestal niet uit West-Europa. Als je kiest voor de race to the top, dan moet je investeren in mensen, in vernieuwing van de productie, maar ook in nieuwe producten en nieuwe distributiemodellen, dan moet je vakmanschap en ondernemerschap de ruimte geven en… tja, en wat nog meer?

door: Bart Stofb erg en Frank de Vries

Door alle veranderingen in de wereld ver-andert de positie van de it-afdeling zoda-nig dat ze haar positie in de onderneming moet herijken. Niet in het belang van IT, maar in het belang van de toekomst van de onderneming.

De afdeling die vroeger IT heette…

Waar de business ooit door IT werd geketend, worden ze nu mateloos

geboeid door I&T

1514 april 2015

TRENDS & ICT

Column

Voorkom de licentiechaosMobile Device Management (MDM) is een mooi woord voor het beheren en be-heersen van de diverse mobiele apparaten. Maar hoe beheert u de soft warelicenties van al die apparaten die met u en met elkaar communiceren en gegevens uitwisselen? Dat blijft toch vaak een ondergeschoven kindje. Jammer, want wie hier wel de juiste aandacht aan geeft , beperkt risico’s en bespaart kosten. Gegarandeerd.

Ik weet het: soft warelicenties zijn lastig. Mensen duwen het beheer ervan het liefst voor zich uit. Na hen de zondvloed. Hierdoor heeft men geen idee of aan alle licentie-regels wordt voldaan. Om tijdens een controle erachter te komen dat niet aan alle regels wordt voldaan, is op zijn zachtst gezegd pijnlijk. Nog los van de imagoschade kunnen de boetes ook fl ink in de papieren lopen. Daarnaast blijft onduidelijk wat er aan soft ware in gebruik is en in hoeverre dat overeenkomt met de licenties. Door dit gebrek aan inzicht loopt u grote kostenbesparingen mis.

Mensen duwen het beheer van softwarelicenties het liefst voor zich uit,

na hen de zondvloedZodra een tablet of smartphone ter beschikking wordt gesteld aan een medewerker, moet ook daar worden voldaan aan de licentievoorwaarden. Dat komt omdat elk apparaat dat soft ware gebruikt, of de gebruiker van dat apparaat laat ‘interacteren’ met die soft ware, daarvoor een soft warelicentie nodig heeft . Wat vaak wordt vergeten, is dat de medewerker die op een smartphone zijn e-mail leest via een Exchange Server een toegangslicentie nodig heeft – de zogenaamde Client Access Licentie. Er bestaan toegangslicenties in de zogenaamde ‘per gebruiker’ variant en in de ‘per apparaat’ variant. De ene variant wijst u toe aan een persoon, de andere aan een apparaat. Het sec bezitten van 100 toegangslicenties van het type ‘per gebruiker’ voor 100 gebruikers, zonder licentietoewijzing, is dus niet goed genoeg. Ik zei het al, het is lastige materie.

Hoe voorkomt u nu die licentiechaos? Ik zou om te beginnen iemand of een afdeling verantwoordelijk maken, met een budget om orde op zaken te stellen. Het ligt voor de hand om eerst alle hardware die binnen uw organisatie in gebruik is in kaart te brengen en vervolgens alle in gebruik zijnde soft ware op die apparaten. Maak daarna een overzicht van uw soft warelicenties en vergelijk alles met elkaar. Het is net als bij die plaatjes, ‘zoek de tien verschillen’ en zorg ervoor dat die verschillen verdwijnen. Vergeet daarbij niet om licenties aan apparaten en/of personen toe te wijzen. Zorg ervoor dat aanschaf, ingebruikname, beheer en uitfaseren van soft ware accuraat wordt bijgehouden.

Eigenlijk wordt met basale middelen iets wat zo ongrijpbaar leek, uitstekend beheersbaar. Binnen no time hebt u grip op de licentiechaos en kunt u breed lachend uw bestuur informeren dat vele risico’s onder controle zijn en dat er substantiële kostenbesparingen zijn behaald. Appeltje, eitje lijkt mij.

■ Peter van Uden is Software Asset Management Consultant bij Quexcel

Peter van Uden

www.ictmagazine.nl

De terugkeer van ondernemerschapOndernemerschap, risiconeming en experimenteren worden weer belangrijk. IT kan daar op twee manieren aan bijdragen:• Creëer voordeel: Op zoek gaan naar onderscheidende

business-verbetering. Dat vergt experimenteren en samenwerking van creatieve mensen uit business en IT.

• Voorkom nadeel: Streven naar betrouwbaarheid, effi ciëntie en kostenbesparing. Zoeken naar standaardisatie en schaalvoordeel. PaaS tenzij.

Als je als it-organisatie vooral nadeel moet voor-komen, is dat reden voor zorg. Misschien draag je zelf wel te weinig ideeën aan voor echte verbetering. De onderneming moet een goede balans aanbrengen tussen betrouwbaarheid, effi ciëntie, eff ectiviteit, wendbaarheid en innovatief vermogen en IT draagt daarvoor de middelen aan. Gevraagd, maar vooral ook ongevraagd.

Strategische agendaMeer dan ooit moeten business-verandering, informatisering en technologie in samenhang worden bestuurd, te beginnen op strategisch niveau. De strategische agenda op dit gebied moet door de top van de onderneming worden behandeld, samen met experts die zicht hebben op de huidige waarde-keten en samen met de specialisten van I&T:• Wat zijn de business-ambities, -knelpunten, -zorgen

en -kansen?• Welke eisen stelt dat aan onze (CIO/IM/IT-)

organisatie en hoe zorg ik ervoor dat ik aan die eisen voldoe?

• Hoe ziet het bestemmingsplan van mijn organisatie eruit en hoe kom ik daar? Tot welk beleid leidt dat? Architecten kunnen voorstellen uitwerken, die dan leiden tot enterprise architectuur en dus tot nieuw organisatiebeleid.

• Hoe ziet mijn (business-!)veranderportfolio eruit en wat moet ik doen om dat te besturen?

Richting, inrichting en verrichting beïnvloeden elkaar meer dan ooit, en niet alleen maar top-down. Experts met kennis over en visie op de waardeketen,

nieuwe bedrijfsmodellen, nieuwe technologieën, architectuur, marketing en organisatieverandering dragen op hun eigen wijze bij aan de strategie en aan het succes van de onderneming. Dat maakt strategie nog belangrijker dan het al was, maar vooral ook ánders dan het altijd was. De aller-belangrijkste vraag in het visiestuk luidt: Waar zijn we van? Als de onderneming geen goed antwoord heeft op deze vraag, dan heeft de onderneming geen toekomst. Als de informatiemanager en de I&T-manager geen goed antwoord krijgen op deze vraag, dan hebben ze geen richting en dan kunnen zij er niet voor zorgen dat we de kansen die de drie pushes bieden, optimaal benutten.

Een heel nieuw vakDe CIO, de informatiemanager en de it-manager moeten kennis en verstand hebben van informatie en van (nieuwe!) technologie. Maar meer dan ooit besteden ze hun aandacht aan business-ontwikkeling. Ze moeten de samenwerking inrichten met proces-automatisering en embedded soft ware. Ze nemen de business daadwerkelijk op sleeptouw en gaan voor in business-verandering. Ze nemen het initiatief tot experimenterende vormen van verandering, zeg maar agile strategy en agile innovation. En ze komen vaker dan ooit bij de Raad van Bestuur en het business unit management over de vloer. Waar de business ooit door IT werd geketend, worden ze nu mateloos geboeid door I&T.

De afdeling die vroeger IT heette…

1 Jeremy Ri� in: De Derde Industriële Revolutie

Bart Stofberg

is organisatieveranderaar

bij Quint Wellington

Redwood

Frank de Vries is partner

bij Quint Wellington

Redwood.

Nieuwe serieDit is het inleidende artikel tot een serie over de nieuwe it-afdeling: I&T. Centraal staat daarbij de nieuwe rol van de afdeling, waarbij I&T de business voorgaat en stimuleert in veranderingen. Domeinen die in deze nieuwe serie worden onderzocht zijn onder meer hoe je de business, informatie en technologie in balans en goede samenhang kunt besturen; de strategische agenda, wat zijn de business-issues, de organisatie van verandering enzovoort; hoe de it-afdeling kan transformeren naar I&T; hoe een organisatie wendbaar en innovatief wordt. Kortom: hoe IT de IT van de toekomst kan worden.

www.ictmagazine.nl

1614 april 2015

KORT

Fairphone wint

startup-award

Fairphone heeft de Tech Award voor snelst groeien-de startup van Nederland gewonnen. Met de award op zak, gaat Fairphone eind april tijdens de TNW Conference Europe strijden voor de titel van snelst groeiende startup van Europa. Eerder werd Fair-phone samen met Bynder, Sendcloud, imgZine en Th e Cloakroom genomineerd voor de Nederlandse award. Fairphone is bekend van de gelijknamige smartphone Fairphone. Het bedrijf wil de maak-industrie veranderen door bewuster met materialen om te gaan. Voor de Fairphone zijn grondstoff en uit bepaalde omstreden gebieden gemeden. In de Europese fi nale nemen startups uit Frankrijk, Duitsland, Spanje, Zweden, het Verenigd Koninkrijk en Nederland het tegen elkaar op.

Plundering bank-

rekeningen verijdeld

Justitie heeft in maart een internationale bende cybercriminelen opgerold. Door adequaat ingrijpen is de schade beperkt gebleven tot 134.000 euro, volgens offi cier van Justitie Yolanda van Setten. De cybercriminelen zouden uit onder meer Wit-Rusland, Polen, Oekraïne en Letland afk omstig zijn. Inmiddels is ingegrepen zodat de criminelen niet meer met banking malware illegaal bij bankgegevens kunnen. In eerste instantie waren klanten van de Rabobank de dupe. Doordat de criminelen al het verkeer rond bankrekeningen konden afvangen, hadden de gedu-peerden het niet of heel laat in de gaten.

Nederlandse tablet-

markt groeit

De vraag van Nederlandse consumenten naar tablets is in het vierde kwartaal van 2014 stevig toegenomen ten opzichte van een jaar eerder. In de laatste drie maanden van 2014 bezat 61 procent van de Nederlandse huishoudens een tablet, tegen 51 procent in het laatste kwartaal van 2013. Dit gaat in tegen de mondiale trend op de tabletmarkt. De iPad van Apple is nog altijd het populairst, maar Samsung is bezig met een fl inke inhaalslag. Bovendien groeit het de leeft ijd van tabletbezitters. Bijna de helft van de Nederlandse tabletgebruikers is 50 jaar of ouder. In het vierde kwartaal van 2014 was de gemiddelde leeft ijd van tabletgebruikers 45 jaar, in dezelfde drie maanden in 2013 lag het gemiddelde op 42 jaar.

Intel wil chipmaker

Altera overnemen

Intel wil chipmaker Altera overnemen. Het bedrijf maakt chips voor auto’s, netwerken en militaire toepassingen. Het zou Intels grootste overname tot nu toe zijn. Volgens Th e Wall Street Journal zijn de twee bedrijven in gesprek over een potentiële overname. Wat de voor-waarden zijn en of de overname er überhaupt komt, is volgens de krant niet bekend. Altera heeft momen-teel een marktwaarde van 10,4 miljard dollar (9,56 miljard euro). Intel neemt doorgaans kleinere bedrijven met een lagere marktwaarde over. De twee bedrijven zijn geen onbekenden van elkaar. Intel en Altera hebben een twaalfj arige overeenkomst waarbij Intel de chips van Altera produceert.

Huawei verkocht 75

miljoen smartphones

Het Chinese merk Huawei heeft met 75 miljoen verkochte smartphones in 2014 aanmerkelijk meer telefoons verkocht dan in het jaar daarvoor. Toen verkocht het 52 miljoen telefoons. Dat is dus een indrukwekkende stijging van 45 procent. Een fl ink deel, 20 miljoen van de verkochte smart-phones, betrof het dochtermerk Honor, dat ook smartphones in Europa verkoopt. Met andere apparaten inbegrepen verscheepte het Chinese bedrijf in totaal 138 miljoen producten. Toch zijn de managers daar niet tevreden, aangezien ze het doel hadden 80 miljoen smartphones te ver-kopen. Het nieuwe doel voor 2015 is gesteld op 100 miljoen verkochte smartphones.

Apple is belangrijke

inkomstenbron van

Samsung

Stel dat je producten niet goed verkopen, dan kun je altijd nog rijk worden van je concurrenten. Nu boert Samsung bepaald niet slecht, maar toch was Apple in 2014 opnieuw een van hun vijf grootste inkomstenbronnen. Naast Apple verdiende Samsung ook goed aan distributeur Ingram Micro en de providers Deutsche Telekom, Sprint en Verizon. Samen waren de vijf bedrijven goed voor 13 procent van Samsungs inkomsten. Ondanks de heft ige rivaliteit op de smartphonemarkt tussen Apple en Samsung is het Zuid-Koreaanse bedrijf al jarenlang een belangrijke producent van onderdelen voor onder meer de iPhone. Samsung produceert onder meer processoren, geheugenchips en schermen voor Apple.

Belfunctie Whatsapp

De belfunctie van Whatsapp is sinds kort voor alle Android-gebruikers beschikbaar.Voor de nieuwe functie is geen update van de ap-plicatie nodig. Gebruikers zullen op het begin-scherm naast een tabje met chats ook een tabje met Oproepen zien. Vanuit dat tabje kunnen tele-foongesprekken gestart worden. Voorlopig kun-nen alleen Android-gebruikers elkaar bellen. Een update voor iOS volgt volgens Whatsapp binnen enkele weken. De telefoongesprekken worden af-gehandeld via het internet. Dat betekent dat de gebruiker geen belminuten kwijt is en dat een ge-sprek over het algemeen sneller tot stand komt. Wel kost bellen via Whatsapp MB’s, als dit via het mobiele netwerk gebeurt.

Sanctiesysteem VS tegen

cybercrime

De Verenigde Staten komen met nieuwe wetgeving die het mogelijk maakt daders van cybercriminaliteit in het buitenland aan te pakken met sancties. President Barack Obama tekende onlangs een uit-voeringsbesluit voor het opzetten van een systeem waarmee personen en landen kunnen worden bestraft . Aan de nieuwe wet is twee jaar gewerkt. Het is een reactie op onder meer grootschalige diefstal van creditcardgegevens, cyberspionage en cyberaanvallen op gevoelige computersystemen. Cybercriminelen kunnen rekenen op handels-sancties en mogelijk zelfs bevriezing van tegoeden in de Verenigde Staten.

Amazon test bezorg-

drones in Canada

Na aanhoudende moeilijkheden met Amerikaanse luchtvaartregels heeft Amazon zijn onderzoek naar een autonome bezorgdrone naar Canada verplaatst. Dit gebeurt een halve kilometer van de grens met de VS op een locatie is ‘ergens in Brits-Columbia’, de meest zuidwestelijke provincie van Canada. Waarschijnlijk is dat niet ver bij het hoofdkantoor van Amazon vandaan, dat is geves-tigd in de stad Seattle, vlakbij de Canadese grens. Anders dan in de VS mag Amazon van de Canadese overheid vrijwel volledig zijn eigen gang gaan. Amazon zet fors in op de ontwikkeling van drones die in de toekomst pakketjes een halfuur na bestelling bij de klant moeten bezorgen.

Amerikaans leger

werkt aan verbeterde

versie gps

DARPA, de onderzoekstak van het Amerikaanse ministerie van Defensie, werkt aan een nieuwe techniek om locaties te bepalen die effi ciënter moet zijn dan gps. Het gps-systeem komt voort uit een project dat halverwege de vorige eeuw werd gestart door DARPA. Vanaf de jaren 70 kon het Amerikaanse leger op basis van satellietgegevens nauwkeurig hun positie bepalen, toen nog met zeer zware apparatuur. Inmiddels zit in elke smart-phone een gps-chip, maar blijkt ook dat het sys-teem niet perfect is. Het signaal kan bijvoorbeeld worden verstoord door hoge gebouwen of bebos-sing. DARPA zegt daarom te werken aan een be-trouwbaarder alternatief waarbij contact met een satelliet niet altijd nodig is.

Windows 7 blijft groeien

Windows 7 blijft stevig doorgroeien ondanks de komst van Windows 8 en Windows 8.1. Volgens de cijfers van statistiekenverzamelaar Netmarketshare draaide afgelo-pen maart ruim 58 procent van alle computers wereld-wijd op Windows 7, 2 procentpunt meer dan een maand geleden. Windows 7, dat dateert van oktober 2009, lijkt vooral te profi teren van mensen die overstap-pen vanaf Windows XP. Sinds de lancering van Win-dows 8, anderhalf jaar geleden, leverde Windows 7 al-leen de eerste vijf maanden marktaandeel in. In totaal is het marktaandeel van versie 7 in de afgelopen 18 maan-den gegroeid van 46,4 naar 58 procent. Inmiddels draait 10,6 procent van alle pc’s op Windows 8.1, terwijl Windows 8, de voorganger, nog op slechts 3,5 procent van alle computers staat.

Accu in 1 minuut

opladen

Onderzoekers van de Amerikaanse universiteit Stanford hebben een accu ontworpen die aluminium in plaats van lithium gebruikt en zeer snel kan worden opgeladen. De aluminium-ion-batterij kan in de toekomst dienen als alternatief voor de nu veelgebruikte lithium-ion-accu’s die in elektrische auto’s, smartphones en andere elektronica zitten. Het nieuwe ontwerp, met een anode van aluminium en kathode van grafi et, kan in één minuut worden opgeladen. Als de accu commercieel beschikbaar wordt, kan dat grote gevolgen hebben voor het bereik van elektrische auto’s, omdat ze dan zeer snel kunnen worden ‘bijgetankt’.

www.ditp.nl

Geef vaart aan uw business en bel ons voor een oriënterend gesprek:

Bel: (023) 512 53 10 of mail: [email protected]

Meer ‘Business Agility’ betekent extra concurrentievoordeel. Hoe aanlokkelijk dit ook is, voor de meeste bedrijven is het een flinke uitdaging om te focussen op businessdrivers in plaats van op kosten of het beperken van het aantal silo’s. Hoe krijg je flexibiliteit in je IT terwijl je ook je kosten en risico’s wilt verlagen? Met een goede invulling van ITasaService hoeft uw organisatie niet langer te worstelen met de infrastructuur en het daaraan verbonden netwerk en de storagefaciliteiten. Ditp neemt u die zorg volledig uit handen. Met FlexPod biedt ditp een stabiele en flexibele integrated stack: infrastructuur, netwerk, storage, virtualisatie en management software. FlexPod biedt u een geïntegreerde bundeling van producten van partners als Cisco, VMware en NetApp. FlexPod staat voor volledige ontzorging en maximale continuïteit in managed services. De ervaren professionals van ditp geven u advies en verzorgen de implementatie en het beheer. In de aanloop naar een mogelijke samenwerking verdiepen we ons eerst grondig in uw situatie. Die investering nemen wij voor onze rekening, nog voor u een opdracht geeft.

FlexPod geeft vaart aan uw plannen

select partner

1714 april 2015

Column

Zorg voor games in de zorg Recent besteedde ICT/Magazine ruime aandacht aan applied gaming in de zorg. Dat is zeer terecht. Het boegbeeld van applied gaming in Nederland, Jurriaan van Rijswijk, komt in het artikel uitgebreid aan het woord. Niet voor niets ontving Jurriaan in september de ICT Personality Award tijdens de Avond van de Digitale Economie.

Binnen de zorg zijn games op verschillende gebieden bezig aan een opmars. Denk bijvoorbeeld aan toepassingen in de opleiding van artsen en verpleegkundigen. Uit onderzoek blijkt dat een arts die gamet 37 procent minder fouten maakt bij risicovolle ingrepen. Dat cijfer maakt nadere toelichting eigenlijk overbodig. Echt indrukwekkend is de inzet van applied gaming in onderzoek. 57 duizend gamers van over de gehele wereld kraakten de puzzel van het opvouwen van eiwitten. Zo wordt een bijzondere koppeling gemaakt tussen ICT en biochemisch onderzoek. Een ander opmerkelijk feit is dat op dit moment twee games van een Amerikaanse neurowetenschapper op het punt staan goedgekeurd te worden door de FDA. De toepassingen richten zich op patiënten met schizofrenie en ADHD. Dit zou natuurlijk een geweldige doorbraak zijn. En dan te bedenken dat wij in Nederland voorop lopen op het gebied van applied games.

Voor zover eHealth nog onvoldoende van de grond komt in ons land, moet dit toch een aanbeveling zijn om de kansen die de combinatie van ICT en zorg biedt beter te benutten. Applied games bieden tal van mogelijkheden om kosten te besparen in opleiding en bijscholing. Ik zie hier ook grote mogelijkheden op exportgebied. We horen vaak dat de zorg op termijn onbetaalbaar wordt. Games en toepassing van robots zijn mooie voorbeelden van hoe het anders kan. Wij kunnen op het gebied van ICT en zorg een internationale proeft uin worden. Dat beperkt zich niet tot games en robotica. Er zijn kansen op het gebied van 3D-printing van lichaamsdelen. Het klinkt futuristisch maar het gebeurt al in de praktijk met geprinte ruggenwervels en oren.

Met de opkomst van het internet of things komen tal van toepassingen beschikbaar waardoor mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Met een eenvoudige sensor in een matras kan worden vastgesteld of iemand na het bezoek aan het toilet weer terug in bed is gegaan. Het is een eenvoudige toepassing, maar voor veel mensen zal het een grote geruststelling zijn. Ik las ook het bericht dat de kosten voor medische apparatuur in ziekenhuizen de komende vijft ien jaar met 15 tot 30 procent omlaag kunnen door de inzet van internet of things.

Met Philips hebben we op het gebied van medische technologie al een wereldspeler binnen onze grenzen. Laten we het voor andere bedrijven – met name startups – aantrekkelijk maken zich hier te vestigen, door een aantrekkelijk innovatieklimaat te creëren. Door, bijvoorbeeld met applied games, te zorgen dat jongeren kiezen voor een toekomst in de ICT. En door te laten zien dat mensen als Jurriaan van Rijswijk hier steun krijgen van zorgverzekeraars, zorginstellingen en de overheid. Als dat gebeurt ben ik ervan overtuigd dat we ook op het gebied van ICT en zorg de Digital Delta van Europa worden.

■ Lotte de Bruijn is Directeur Nederland ICT

Lotte de Bruijn

www.ictmagazine.nl

KORT

Bijna 46 miljoen wearables

De markt van wearables zal dit jaar fors toenemen. Volgens voorspellingen van onderzoeksbureau IDC verschepen leveranciers het komende jaar ruim 130 procent meer wearables dan in 2014 (19,6 miljoen). Daarmee zou het absolute aantal neerkomen om 45,7 miljoen stuks. Wearables voor om de pols zijn en blijven verreweg de grootste categorie. Dit jaar zullen horloges en slimme armbanden goed zijn voor ruim 80 procent van de markt.

MANAGEN MET BETROUWBARE ICT

WWW.VANCIS.NL

Secure Enterprise Dropbox

Secure File Transfer for the Enterprise

WWW.VIACLOUD.NL

Facebook en privacy

F acebook en privacy blijven op gespannen voet staan met elkaar. Onlangs werd offi cieel bekend dat Facebook de Europese privacyregels overtreedt door ingewikkelde instellingen en te weinig keuzes om privacygevoelige functies uit te schakelen. De Katholieke Universiteit van Leuven en de Vrije Universiteit van Brussel concluderen dit op basis van onderzoek dat ze deden in opdracht van de Belgische toezichthouder CBPL. De universiteiten bekeken het nieuwe beleid dat Facebook begin 2015 introduceerde. Hoewel de veranderingen zeer beperkt zijn, blijkt nu toch dat het sociale netwerk Europese regels overtreedt. Waarschijnlijk doet het bedrijf dat al jaren.Facebook zou het zijn bezoekers te ingewikkeld maken om instellingen aan te passen. Er zijn teveel opties die los uitgeschakeld moeten worden. Daarnaast kunnen gebruikers niet instellen dat hun foto’s niet gebruikt worden voor zogeheten Sponsored Stories. De onderzoekers stellen bovendien dat onduidelijk is waar de foto’s precies voor worden gebruikt en met wie bepaalde informatie wordt gedeeld. Tot slot bevestigen de onderzoekers wat al bekend was, namelijk dat Facebook uitgelogde gebruikers en mensen die aangeven niet gevolgd te willen worden, toch in zekere mate blijft volgen met zogeheten tracking cookies die het surfgedrag bijhouden.

Wat doet Facebook met uw privégegevensMet de nieuwe privacyvoorwaarden van Facebook, die op vrijdag 30 januari van kracht werden, werd duidelijk wat Facebook allemaal met uw privégegevens doet. Op zich veranderde er inhoudelijk nauwelijks iets, maar omdat de voorwaarden simpeler en overzichtelijker waren, vielen bepaalde dingen meer op. Zo werd duidelijk dat Facebook informatie deelt met Instagram en Whatsapp. Daarnaast worden ook transactiegeschiedenis en creditcardgegevens bijgehouden. Facebook krijgt onbeperkt gebruiksrecht op alles wat u op Facebook plaatst – berichten, foto’s en video’s. Het bedrijf heeft de niet-exclusieve rechten om uw content te gebruiken voor verschillende doeleinden. Facebook mag bijvoorbeeld uw trouwfoto’s die u op zelf op het sociale netwerk hebt geplaatst, gebruiken voor een advertentieposter van de locatie waar u bent getrouwd. Vooralsnog hebben dit soort vormen van gebruik zich nog niet voorgedaan. Het auteursrecht op uw berichten, foto’s en video’s behoudt u zelf, wat betekent dat Facebook uw content niet mag doorverkopen.Facebook verzamelt tot slot ook uw likes, foto’s en reacties die u achterlaat bij vrienden of foto’s die vrienden van u plaatsen. Facebook verzamelt ook informatie over uw apparaten zoals uw mobiele telefoonnummer, ip-adres of de instellingen van uw smartphone. Ook verzamelt Facebook informatie over de accustatus en signaalsterkte van uw smartphone om de app te verbeteren. Via de Facebook like- en inlogknoppen die op heel veel websites staan, houdt Facebook bij welke websites u bezoekt. Met alle verzamelde informatie bouwt Facebook een profi el van u op, op basis waarvan ze u gerichte reclame-uitingen aanbieden. Hoe gedetailleerder het profi el, hoe meer geld Facebook aan u verdient. Bedrij-ven betalen namelijk meer geld om te adverteren bij een doelgroep die sneller geneigd is om hun product te kopen. Dit levert Facebook per gebruiker 3,5 tot 9 dollar op aan advertentie-inkomsten.Dus, voordat u een volgende keer uw hele hebben en houwen aan Facebook toevertrouwd, is het goed om het bovenstaande te weten.

www.ictmagazine.nl

1814 april 2015

Equinix Managed Services

Cloud & security

Innovaties volgen elkaar bij de overheid snel op. Veel van deze innovaties zijn ict-gedreven. Ze creëren datastromen die in toenemende mate in een cloud-omgeving worden opgeslagen. Dat brengt forse beveiligingsuitdagingen met zich mee. De vaak privacygevoelige gegevens hebben een waterdichte security nodig – een feit waar toezichthouders en juristen telkens weer op hameren. In dit artikel laten we zien hoe Equinix, wereldmarktleider in datacenters, deze uitdagingen oppakt.

Datacenters van Equinix vormen perfect beveiligde omgevingen voor uw data. In Nederland staan deze datacenters in Amsterdam, Zwolle en Enschede in gebouwen waarin bedrijfskritische ict-apparatuur veilig is gehuisvest. Elk datacenter heeft uitgebreide fysieke beveiligingsmaatregelen, geavanceerde systemen voor klimaatbeheersing en brandbestrijding plus diverse noodstroomvoorzieningen. Al deze systemen zorgen ervoor dat de ict-apparatuur in het datacenter ook tijdens calamiteiten goed blijft functioneren. Bedrijfskritische en gevoelige data zijn dus volledig veilig opgeslagen.

Fysieke securityAlle Nederlandse datacentra van Equinix bieden de hoogst mogelijke fysieke beveiliging. De toegang tot de serverruimten zélf verloopt uitsluitend via sluizen met dubbele deuren. Deze deuren hebben badge readers om bevoegde personen te identifi ceren. Bezoekers mogen uitsluitend onder begeleiding van een Equinix-medewerker naar binnen. Elk datacenter wordt bovendien via camera’s bewaakt. Voor klanten die extra gevoelige informatie verwerken, zoals overheidsdiensten of betalings-providers, bieden we extra afgeschermde en ge-blindeerde serverruimten. Deze hebben onder meer een kooi-in-kooi-opzet, extra hekken, beveiliging met infraroodstralen en camera’s, extra toegangs-controle en een stofdeeltjesalarm.

Equinix Managed ServicesIn Nederland heeft Equinix een bedrijf-in-het- bedrijf: Equinix Managed Services. Het levert een groot aantal aanvullende ict-infrastructuurdiensten in de Equinix-datacenters, zoals secure cloud, storage en netwerken. Equinix Managed Services biedt vrij-wel altijd maatwerkoplossingen. Het zijn oplossingen op basis van actuele industriestandaards en bouw-stenen uit de praktijk met een zeer hoge kwaliteit. Deze diensten omvatten twee abstracte infrastructuurla-gen op de Equinix Datacenter Services. Zie fi guur 1. De diensten bevatten zowel hardware voor co-locatie en hosting als diensten voor bijvoorbeeld beheer, security, confi guratie, monitoring en onderhoud.

Cloud-diensten en maatwerkVoor velen is managed cloud-diensten een vaag begrip. Toch is het dat niet. Een ‘cloud’ is niets anders dan computercapaciteit die u via internet, een vaste verbinding of een digitale marktplaats benadert. Het betekent dat u data en rekenkracht elders onderbrengt. Bijvoorbeeld in een datacenter van Equinix. Equinix Managed Services is secure cloud integrator. Dat wil zeggen dat we op veilige wijze uw eigen computercapaciteit kunnen integreren met data en rekenkracht die u bij Equinix onderbrengt én met de data die u eventueel onder eigen beheer of bij een andere aanbieder afneemt. U kunt als klant van Equinix ervoor kiezen om uw data in Enschede, Zwolle, Amsterdam onder te brengen. Ook een verdeling over meer datacenters is mogelijk, bijvoorbeeld om een lagere latency van applicaties te bereiken, of om backup- en uitwijk-voorzieningen (disaster recovery) te creëren. Dit waarborgt de beschikbaarheid van uw data, ook bij calamiteiten, zodat het hart van uw organisatie blijft functioneren.

Security en informatiebeveiligingBedrijven in Nederland verliezen miljoenen door cybercrime, ofwel het illegaal verkrijgen van data of het verstoren van ict-systemen, bijvoorbeeld met DDoS-aanvallen. Cybercrime vormt samen met digitale spionage (ook door overheden) een grote bedreiging voor organisaties. Equinix Managed Services heeft een breed palet aan diensten en

middelen om deze bedreiging te minimaliseren. Equinix Managed Services investeert onder andere in anti-DDoS-infrastructuur. Het is een systeem dat trends in dataverkeer analyseert en DDoS- aanvallen kan onderscheiden van legitieme pieken in het dataverkeer. De technologie voor trendanalyse biedt meer mogelijkheden om de security-slag-kracht te verhogen. Investeringen in dit werkveld nemen de komende jaren verder toe.Trendanalyse-beveiliging (SIEM – Security Infor-mation & Event Management) vult onze bestaande preventieve securitytechnologie aan. Daar horen ook Next Generation Firewalls en traffi c-fi lters bij.

Certifi ceringenSecurity is meer dan techniek alleen. Het vergt robuuste processen in de organisatie en een volledige integriteitsgarantie van medewerkers, bijvoorbeeld via screening, een VOG en geheimhoudings-clausules. Op alle punten voldoet Equinix hierbij aan internationale normen. Sterker nog: het is ons beleid. We investeren continu om te blijven voldoen aan de meest recente ISO-certifi ceringen. Zo beschikken wij over de volgende certifi ceringen:• ISO 9001:2008 (beheer en borging van kwaliteit in

de organisatie)• OHSAS 18001:2007 (Britse norm voor de gezond-

heid en veiligheid van medewerkers op de werk-vloer)

• ISO/IEC 27001:2013 (de internationale standaard voor informatiebeveiliging)

• ISO 50001:2011 (de internationale standaard voor de omgang met energie en voor het terugdringen van energieverbruik)

• ISO 14001 (milieubeheer en het in kaart brengen van het risico op schade aan het milieu)

• PCI-DSS (de norm voor databeveiliging in het betalingsverkeer via creditcards en pinpassen).

• SSAE16/ISAE3402 (de norm voor serviceorga-nisaties die aanvullende informatie rapporteren aan accountants over hun interne controle)

Patriot ActDe Patriot Act geeft de Amerikaanse overheid verregaande juridische bevoegdheden om de gegevens die in datacenters liggen opgeslagen, in te zien. Voor veel Europese klanten is dit een bron van zorg. Equinix Managed Services garandeert dat uw data binnen de Nederlandse landsgrenzen blijft en uit-sluitend in Equinix-datacenters in Amsterdam, Zwolle en Enschede is ondergebracht. Een eventueel verzoek tot gegevensvordering uit de USA is juridisch volledig geblokkeerd, aangezien de Nederlandse activiteiten van Equinix buiten deze invloedsfeer vallen.

Meer informatie Cloud & security vormen de hoofdthema’s in het dienstenpakket van Equinix Managed Services. In dit artikel hebben we ons beperkt tot deze thema’s. Equinix is al jaren partner van diverse Nederlandse overheidsorganisaties en bedrijven, maar gaat wereldwijd veel verder: Equinix heeft ruim 100 grootschalige datacenters die de hoogste niveaus aan gegevensbeveiliging, beschikbaarheid en kwaliteit bieden. Deze datacenters staan in 32 markten, verspreid over vijft ien landen in Amerika, EMEA en Azië-Oceanië. De vijf Nederlandse vestigingen zijn verspreid over Amsterdam, Enschede en Zwolle. Wilt u meer weten over Equinix Managed Services? Neem contact op met Equinix Managed Services via [email protected] of via +31 (0)53 750 30 51. We staan u graag te woord.

Networks / Operating System / Virtual layer / Configuration / Monitoring & Maintenance (NOC 24 x 7)

Equinix Managed Services

Equinix Datacenter Services

Dedicated Hardware (Servers, Routers, Switches, VPN)

Datacenter Services(Cabinets, Power, Cross Connects, etc)

Security Services(Next Generation Firewall, Anti DDoS, SIEM)

Equinix Security Services

Figuur 1. Opbouw Equinix Managed Services infrastructuur

www.ictmagazine.nl

1914 april 2015

Een betere dienstverlening voor burgers en bedrijven, een nieuwe omgevingswet, verantwoordelijkheid voor zorg, slimme oplossingen voor smart cities en dit alles open source, optimaal beveiligd en als het even kan, in de cloud. De agenda van de overheid is op zijn zachtst gezegd vol.

SamenwerkenSamenwerken is daarbij voor elk agendapunt een belangrijk devies. Voor decentralisaties moeten gemeenten meer samenwerken, maar liever nog gegevens uitwisselen. Ook bij e-dienstverlening en aanbestedingen wordt geadviseerd om meer samen te werken en vooral ook bij elkaar te kijken. ‘Gemeen-ten hoeven niet telkens het wiel opnieuw uit te vinden’ is daarbij een veel gehoorde leus.Die samenwerkingen zijn op verschillende manieren al in de praktijk succesvol gebleken. Zo zijn er diverse gemeenten die samen hun aanbesteding doen en is eind 2014 een grote samenwerking door middel van operatie NUP afgerond. Toch is er ook een schijnbare tegenstelling. Zo stelt het nieuwe werken dat de overlegcultuur beperkt moet worden en is uit menig falend project gebleken dat teveel betrokken stakeholders en te grote complexe projecten vaak de eindstreep niet halen.

Ondanks EliasMaar hoe voorkom je dat projecten vertragen, budgetten worden overschreden of implementaties niet de gewenste oplossing opleveren? De commissie Elias krijg nog een staartje in 2015. Zo zal er tijdens Overheid 360° een debat plaatsvinden genaamd

Ondanks Elias. Hierbij kunnen bezoekers in debat over wat overheden nu al kunnen doen ondanks Elias. Volgens Rinke Smedinga en August Hans den Boef, initiatiefnemers van het debat, was de onder-zoeksopdracht aan de commissie Elias helder, maar de uitvoering allerbelabberdst. Smedinga: “De analyse klopt niet, en de aanbevelingen lossen de ict-problemen dus ook niet op. Dat is goed nieuws voor de grote ict-bedrijven, maar wat moet je daar als gemeente nou mee? Het onderzoeksvoorstel van de tijdelijke commissie uit 2012 heet ‘ICT-projecten bij de overheid’. ICT-projecten van de overheid beperken zich niet tot het Rijk. Toch deed de commissie alleen maar onderzoek op landelijk niveau. Dat onderzoek moest ook de maatschap-pelijke eff ecten in kaart brengen inclusief (toekom-stige) kosten, beveiliging en privacy. De commissie keek echter slechts naar een deel van de kosten en de aansturing. De rest had het onderzoek ingewikkelder gemaakt, zodat het nog langer zou duren, zei de commissie, alsof je het één los van het ander kan zien. Ook valt er af te dingen op het uitnodigings-beleid bij de hoorzittingen en het voorbij gaan aan architectuur. In het debat willen we de wortels van het kwaad uitgraven en blootleggen, om te bepalen wat overheden nu kunnen doen.” Volgens Den Boef en Smedinga is het belangrijk dat overheden niet te lang afwachten, maar alvast starten en doen wat zij nu al kunnen realiseren. Daarbij geven zij het advies om integriteitsprincipes in de leverings-voorwaarden op te nemen om onduidelijkheid of verkeerde verwachtingen te voorkomen. Ook zien ze hoe overheden de problemen gelaten over zich heen

laten komen en geen eigen verantwoordelijkheid nemen. “Het is belangrijk om niet weg te kijken, maar verantwoordelijkheid te nemen. Spreek bestuurders ook aan op die (politieke) ambities en verantwoor-delijkheden.”

E-dienstverleningDe ontwikkelingen op het gebied van e-dienstver-lening concentreren zich op het creëren van por-talen, om transacties zoals het verlenen van een vergunning effi ciënter af te handelen. Volgens John Schattorie, director public sector bij Deloitte, richten steeds meer organisaties hun dienstverlening multichannel in. Hierdoor wordt via elk kanaal, telefonie, e-mail, balie enzovoort, dezelfde infor-matie aan burgers en bedrijven verstrekt en wordt de dienstverlening, waar wettelijk mogelijk, via verschil-lende kanalen aangeboden. “Door de combinatie met zaakgericht werken is het mogelijk aan burgers en bedrijven de status van een (aan)vraag via elk kanaal terug te koppelen. Een relatief nieuwe ontwikkeling is dat de afh andeling van een (aan)vraag zoveel mogelijk automatisch plaatsvindt door gebruik te maken van zelfl erende systemen en intelligente gebruikersinteractie. De implementatie hiervan vergt een andere kijk op de processen binnen de overheid, waarbij de klant centraal staat. De interactie met klanten wordt namelijk vormgegeven door slim gebruik te maken van kennis over de klant.”In aanvulling op het afh andelen van transacties merkt Schattorie dat er steeds meer wordt geëxperimenteerd met e-participatie. “Burgers kunnen aangeven wat ze belangrijk vinden en hoe ze tegen diverse onder-werpen aankijken. Dit type communicatie neemt toe en wordt steeds belangrijker in de verantwoording richting de burgers over de genomen besluiten. Daarmee wordt de transparantie over het functioneren van de overheid ook vergroot.”

Smart societyNaast het verbeteren van de dienstverlening zijn er ook diverse gemeenten gestart met meer tastbare

innovaties. Daarbij vormen de inzet van sensoren en data analytics de kern voor de ontwikkeling van smart cities. Als lichtstad is Eindhoven een voorbeeld van hoe gemeenten met slimme oplossingen hun stad veiliger kunnen maken, zonder stijging van de kosten. Via sensoren kunnen lichten enkel branden wanneer er beweging in de buurt is. Hierdoor is er wel licht wanneer men door de stad fi etst, loopt of rijdt, maar branden lichten niet de gehele nacht. Daarbij kunnen lichten fungeren als verkeersregelaar bij regen of om bij evenementen automobilisten via licht te leiden naar de juiste bestemming. Op 23 april presenteren Gaby Sadowski en Ad Steenbakkers de smart city-aanpak van Eindhoven.Dat de overheid moet innoveren is bekend, maar hoe zij dit structureel aan kunnen pakken is voor veel lokale overheden nog een grijs gebied. Het is de doelstelling van Overheid 360° om overheden te inspireren en organisaties de ruimte te geven elkaar te ontmoeten, kennis te delen en nieuwe samen-werkingen te stimuleren.

Gratis toegangRegistreer nu voor gratis toegang en meld u aan voor een of meerdere activiteiten tijdens de vakbeurs. U kunt zich aanmelden voor onder andere kennissessies, debatten, rondetafelgesprekken of rondleidingen tijdens de vakbeurs Overheid 360°.

Praktische informatie:Datum: 22 en 23 april 2015

Tijd: 9:30 – 16:30 uur

Locatie: Jaarbeurs, Utrecht – Hal 1

Meer informatie: www.overheid360.nl/

Gratis toegang:

Beurs: Overheid 360°

Samenwerking, innovatie en informatievoorziening

De overheid heeft het niet gemakkelijk. Met argusogen worden ict-projecten in de gaten gehouden. Want als we de commissie Elias moeten geloven is het wachten op nieuwe mislukkingen. Mogelijkheden zijn er genoeg, maar de aanpak blijkt een lastige kwestie. Met het aanstellen van een digicommissaris zet de overheid stappen richting de ambitie van een digitaal 2017. Een overzicht van de digitale ontwikkelingen voor de overheidsmarkt, die hun diepgang vinden tijdens de vernieuwde vakbeurs Overheid 360° op 22 en 23 april 2015.

Exposant Stand

Algorithmic Research LTD 01. E064Axians 01. F078Axle-IT B.V. Theater 7 F090Axway 01. E092Big data value center (BDVC) 01. F096Binnenlands Bestuur 01. D011Cascadis 01. E127C-Content B.V. 01. D052CenterOne Group 01. C107Centraal Bureau Divosa 01. A001Centric 01. D068CiEP Personal Quality & Results 01. D024Civity B.V. 01. D095Cognicum B.V. 01. D025Commit-IT B.V. 01. F038Communited 01. B151Coöperatieve Vereniging 01. C101CSN Groep 01. C113CycloMedia Technology B.V. 01. B082Dataland 01. B085

Exposant Stand

Deloitte 01. A001DIGIWERKT 01. F065ECDL Nederland 01. D022EMMA Communicatie 01. Rondetafel 2 RT02Enable-U BV 01. E078Equinix 01. E046ESRI Nederland B.V. 01. D035Exxellence & SMQ 01. D042Fortes 01. Theater 5 F042GeoFort 01. OP06Geon 01. D035Geonovum 01. D035Goed Opgelost! 01. OP03Grontmij B.V. 01. C085GroupSecure 01. D087Hendrikx ITC 01. E102Hitachi Data Systems Theater 9 C131/

Theater 8 D131Hollandium Management 01. E104HTA Software BV 01. F060

Exposant Stand

Hylo Technologies Theater 1 B051iBestuur 01. A001Icttrainingen.nl 01. E017ICTU 01. OP03IDgis B.V. 01. B093IMG 100.000+ 01. A001Improved-IT 01. F033inspearit 01. D028Interaction next BV 01. D106IS Group 01. F082iWriter 01. C042Just Internet Group B.V. 01. Theater 7 F090Kadaster 01. B085KING 01. B085KlantinFocus bv 01. B055KOAC-NPC 01. C103KPMG 01. C131Landelijke Vereniging voor 01. OP04Logius 01. OP01M&I PARTNERS B.V. Theater 11 B083

Deelnemerslijst

2014 april 2015

Exposant Stand

M.S.S. bv 01. A001Madison Gurkha Theater 7 F090/

Theater 5 F042Marval Benelux 01. E036Master it Training 01. E027Ministerie van Infrastructuur en 01. B085Native Consulting 01. A001Nazca-I 01. D093Nederlands Adviesbureau voor 01. F119NedGraphics B.V. 01. C088Netaffairs 01.NotuBiz B.V. 01. B047Nuance Communication 01. E130Nutanix BV 01. E125Obec Software Engineering BV 01. C024Object Vision 01. D035Odinfo 01. E087OGD ict-diensten 01. E022ORION Duurzaam Leren B.V. 01. E127PCkwadraat B.V. 01. D035

Exposant Stand

PDOK 01. B085PinkRoccade Local Government Rondetafel 1 RT01PlanningIT BV 01. 0PMO Institute 01. E034PresTop B.V. 01. B038Prisma IT BV 01. F113Pro Warehouse 01. E032Programma Digitaal 2017 01. OP03Programma Eenvoudig Beter 01. B085Provero 01. B085Qaleido International BV 01. F031QMATIC Holland B.V. 01. B042Qpit 01. E038Rijnbrink Groep 01. C105Roxit 01. D100Ruimteschepper 01. B086Safewhere B.V. 01. E101Scamander Solutions BV 01. C027Scholten Awater 01. E074Siteimprove Nederland Theater 1 B051

Exposant Stand

SMT Simple Management 01. F093SOD Opleidingen B.V. 01. D020Solviteers 01. C037Spigraph Netherlands BV 01. E040Split~Vision 01. D086Storage Quality Solutions 01. F041SVB-BGT 01. B085Telecats B.V. 01. Theater 1 B051Telengy B.V. 01. A001TOPdesk 01. D036typo3gem 01. A001Unisys Netherlands N.V. 01. E058VANAD Group B.V. 01. E098VCD IT Groep 01. D043VIAG 01. RT02VIP 01. F092VNG Vereniging van Nederlandse 01. A001Watchguard Technologies B.V. 01. E093Westhaghe Training & Advies 01. E015Winvision 01. D021

2114 april 2015

Hollandium, Oracle Test- en Rapportage specialist

Hollandium richt zich op het verbeteren van de inrichting van Oracle E-Business Suite bij klanten. We doen dat middels het optimaliseren en automatiseren van uw testtraject met Oracle Application Testing Suite (Oracle ATS) en het implementeren van een succesvol, snel en eenvoudig te beheren rapportagetool ‘InsightSoftware’. Wij opereren onafhankelijk van implementatiepartners en leveren zodoende een waardevolle, objectieve bijdrage aan uw project en/of het beheer van uw ERP-applicatie.

Uniforme uitstraling met xentialMeer en meer organisaties zijn druk met het centraliseren van het it-beheer. Hierbij komt men vaak tot de ontdekking dat sjablonen versnipperd door de organisatie worden gebruikt en beheerd. Plaats-onafhankelijk werken wordt steeds belangrijker; medewerkers willen altijd en overal documenten kunnen opstellen zonder afhankelijk te zijn van een vaste werkplek.

Consultants van Hollandium zijn specialisten in het gebruik van Oracle ATS op de Oracle ERP-applicaties. Geautomatiseerd testen levert vele voordelen op: het is betrouwbaar, herhaalbaar, uitgebreid, en snel.

Consultants van Hollandium combineren hun diepgaande kennis van Oracle E-Business Suite met de ‘best practices’ binnen uw bedrijfstak. Wij analy-seren uw bedrijfsprocessen, optimaliseren deze waar nodig en gewenst en passen uw ERP-omgeving daarop aan. Wij laten uw bedrijf optimaal gebruik-

maken van ERP binnen uw gehele waardeketen.

Consultants van Hollandium zijn InsightSoftware specialisten. Met InsightSoftware kunnen klanten van JD Edwards en E-Business Suite hun produc-tiviteit verbeteren. De InsightUnlimited-oplossing werkt in realtime met ERP-software en biedt eind-gebruikers een snelle en eenvoudige manier om rapporten te maken, te budgetteren en af te stemmen.

Kom naar onze stand voor een demo.

Veel organisaties zijn al overgestapt naar xential. Deze web-based oplossing kan snel geïmplemen-teerd worden, doordat de software vanuit de Cloud wordt gebruikt. Bovendien is xential op elk moment, vanaf elke werkplek en met elk soort de-vice en tekstverwerkingssysteem te gebruiken. Het past daarom perfect bij het nieuwe werken dat veel overheidsinstanties hebben omarmd. Concreet betekent dit een eenvoudige exploitatie van alle sjablonen naar de eindgebruikers. Een must voor organisaties die de lopende zaken snel op orde

willen hebben vanwege de vele veranderingen die hun organisatie doormaakt. Het resultaat: een uni-forme uitstraling van alle correspondentie en een efficiënt it-beheer.

Met xential creëren medewerkers al hun corres-pondentie op een snelle en eenvoudige manier. Dat gebeurt met behulp van specifieke templates en een helder keuzemenu, waarbij de opbouw van het document continu zichtbaar is voor de mede-werker. Kom langs op onze stand voor een demo!

Hal 1 Beursvloer Stand: E104

Documentcreatie zonder beperking.

standnummer 01.D106

www.xential.nl

www.ictmagazine.nl

2214 april 2015

Slimme beelden tillen geo-informatie naar hoger niveau

Door het combineren van deze beelden met software (Smart Imagery Solutions) wordt de strategische inzetbaarheid van geo-informatie vergroot. Vanuit aanwezige ict-systemen kunnen taken worden uit-gevoerd waar voorheen veldwerk aan te pas kwam. Door ook geo-informatieprocessen te automatiseren, kan efficiënter, nauwkeuriger en daardoor kosten-besparend worden gewerkt. Voor overheden biedt beeldmateriaal op dit niveau op vele fronten kansen en voordelen. Zoals op het gebied van veiligheid en handhaving, maar ook in de totstandkoming van een optimale kernregistratie, zoals de BAG

(Basisregistraties Adressen en Gebouwen) of BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie).

Tijdig en efficiëntGemeenten zijn verplicht alle adressen en gebouwen vast te leggen en actueel te houden in de BAG. Het tijdig en correct bijwerken is in toenemende mate een uitdaging. Niet alleen door illegale bouw, maar ook door invoering van het nieuwe Besluit omge-vingsrecht (Bor) wordt een groeiend aantal bouw-activiteiten zonder vergunning uitgevoerd. Veel BAG-mutaties komen daardoor niet meer via een

vergunningsaanvraag binnen. Gemeenten blijven echter wel verantwoordelijk voor het bijwerken van deze mutaties. Handmatig opsporen is een tijdrovende, kostbare taak. Speciaal voor gemeenten ontwikkelde CycloMedia BAG Smart. Dit verge-makkelijkt het efficiënt en tijdig inrichten van het BAG-bijhoudingsproces aanzienlijk. BAG Smart genereert op basis van actueel beeldmateriaal een nauwkeurig 3D-hoogtemodel. Hieruit worden alle niet-relevante objecten en gebieden, zoals bomen, auto’s, wegen en water, automatisch gefilterd. De overgebleven objecten worden met de bestaande BAG vergeleken, waarbij verschillen worden aange-merkt en in kaart gebracht als potentiële mutaties.

De controle en beoordeling door de BAG-expert kan vanuit de aanwezige ict-omgeving uitgevoerd worden met behulp van Cyclorama’s, lucht- en obliekfoto’s. Cyclorama’s zijn door CycloMedia ontwikkelde panoramafoto’s op hoge resolutie, die ieder detail zichtbaar maken.

Enorme kansBAG Smart is het meest recente voorbeeld van de inzet van technologie en automatisering voor het efficiënter inrichten van overheidsprocessen op lokaal niveau. Ook bij grote landelijke vraagstukken zoals wateroverlast levert de automatisch gegene-reerde informatie uit beeldmateriaal compleet nieuwe geo-informatie. Deze grootschalige 3D-modellen maken het mogelijk vele scenario’s te onderzoeken en testen. Ook bij de verduurzaming van Nederland, denk aan het plaatsen van zonnecollectoren, is de inzet van digitale, verrijkte geo-informatie een enorme kans.

CycloMedia vertelt u graag meer over de kansen

voor uw organisatie. Wij ontmoeten u graag op

onze stand B.082 op Overheid 360°.

Foto’s worden al geruime tijd gebruikt door overheid en bedrijfsleven. Slim beeldmateriaal zoals de hoge resolutie panorama-, lucht- en obliekfoto’s van CycloMedia gaat echter veel verder in het van buiten naar binnen brengen van geo-informatie. De beelden zijn volledig en nauwkeurig doordat zij jaarlijks systematisch en landsdekkend worden opgenomen. De hoge positioneringsnauwkeurigheid maakt dat punt-, lijn- en oppervlaktemetingen uitgevoerd kunnen worden. En op basis van deze metingen kunnen waardevolle analyses gemaakt worden gemaakt.

Cloud-denken, is onze toekomst! SinglePoint-for-All en Decision

making de nieuwe trendsCloud-denken? Problemen lost u niet op met nieuwe applicaties en nog meer koppel-vlakken, zeker niet in de cloud. Die tijd is voorbij. Hoe dan anders? U verbindt informatie van en voor uw organisatie én de samenleving in één omgeving. Split~Vision realiseerde voor u SinglePoint-for-All. Als één geïntegreerde en gebruiksvriendelijke omgeving voor klant-, zaak-, object-, DMS-, regie- en projectensysteem, waarin u dus maar één ingang nodig heeft voor alle informatie.

Digitale postbezorging met de Berichtenbox

Met de Berichtenbox van MijnOverheid kunt u uw post snel, goedkoop en veilig digitaal afl everen bij de burger. Dat is goedkoper dan fysieke post en veiliger dan e-mail. Voor veel burgers is het eigenlijk al vanzelfsprekend om post digitaal te ontvangen, want verzekeraars, banken en andere instanties communiceren voornamelijk nog digitaal. Meer dan 1,5 miljoen burgers ervaren al het gemak van de Berichtenbox. Zij loggen op elk gewenst moment in met hun DigiD.

Stel daarbij ook de besluitvorming centraal; Decision making vanuit de bedrijfsvoering en ga uit van één single point of truth. Deze integratie is in SinglePoint-for-All gebaseerd op de bedrijfs-voering door uw organisatie. Cloud of geen cloud. Maar hoe doet u dat? Hoe reduceert u het applicatie-landschap met 75 procent, de inhuur en het beheer met 30 procent? En hoe verhoogt u de informatie-kwaliteit en -integriteit? Voor antwoord op deze

vragen en meer staat Split~Vision tijdens O verheid 360° voor u klaar. Wat uw organisatie hiervoor nodig heeft laat Split~Vision op beide dagen zien tijdens een interessante theatersessie.U kunt Split~Vision tijdens de Overheid 360° bezoeken op stand D086. Wilt u een kijkje in de toekomst van Split~Vision? Komt u dan zeker naar de theatersessie op woensdag of donderdag van 11.20-11.50 uur.

Voordelen van de BerichtenboxDe Berichtenbox biedt naast voordelen voor burgers ook veel voordelen voor uw organisatie. De Berichten-box heeft een beveiligde maildatabase, verstuurt automatisch notifi catieberichten richting burgers en heeft een gebruikershelpdesk. Daarnaast bespaart uw organisatie papieren portokosten door het gebruik van de Berichtenbox en is het gebruik ervan beter voor het milieu.Veel organisaties, zoals de Belastingdienst, regionale Belastingsamenwerkingen, RDW, SVB en UWV

gingen u al voor. Maar ook tientallen gemeenten zijn aangesloten, waaronder Amsterdam, Eindhoven, Groningen en Nijmegen. Samen verstuurden zij 24 miljoen berichten in 2014. Neem contact op met LogiusTelefoon: 0900 – 555 4555 (10ct/min)E-mail: [email protected]: www.logius.nl/mijnoverheid Bezoek Logius op de beurs Overheid 360° op het overheidspaviljoen!

MIJN_OVERHEID Advertentie IM4.indd 1 25-03-15 16:42

www.ictmagazine.nl

2314 april 2015

Haal inspiratie uit geo-informatie in Nieuw-Durperdam

Nieuw-Durperdam daagt u uit na te denken over hoe u gebruik wilt maken van geo-voorzieningen. In de stad ziet u wat er al is aan voorzieningen en krijgt u zicht op de laatste ontwikkelingen. De hele dag door kunt u demonstraties en kennissessies bezoeken. Gidsen van de verschillende organisaties leiden u graag rond. Want alles in Nieuw-Durperdam

heeft een verhaal. Van plaats delict tot lantaarnpaal. Bent u benieuwd hoe u Basisregistraties als de BGT kunt gebruiken op de afdeling verkeer en beheer openbare ruimte? Wilt u meer weten over het toepassen van linked data of over het gebruik van sensoren om samen met bewoners uw stad gezonder te maken? Wij laten het u graag zien. Of ervaar eens een andere, actieve manier om gegevens te bekijken in de Kadaster experience. Werp uw blik op Nederland in 3D en schuif aan in de school-banken van het Nieuw-Durperdams College.

Natuurlijk kunt u ook terecht met vragen over de invoering van de Basisregistraties Grootschalige Topografi e en Ondergrond en is er aandacht voor de invoering van de Omgevingswet. In het Stads-theater nemen experts u ondertussen graag mee in de vragen en oplossingen waarmee u als slimme stadswerker te maken krijgt. Bezoek bijvoorbeeld een presentatie van Gemeente Nijmegen die samen met haar inwoners de luchtkwaliteit wil verbeteren. Of bezoek een sessie over linked data als klittenband tussen de Basisregistraties. Wij kijken uit naar uw komst!

Hoe maakt u uw stad effi ciënter, slimmer en leuker met geo-informatie? Dat is het thema waarmee diverse overheids- en kennisorganisaties dit jaar op Overheid 360° staan. Zij heten u welkom in het stadshart van Nieuw-Durperdam: een pop-up city op het kruispunt van de Laan van de Leefomgeving en het Smart City plein.

Nieuw-Durperdam is een initatief van Dataland, Geonovum, het Ministerie van IenM, het Kadaster, PDOK en SVB-BGT, met bijdragen van onder andere Provero

DIGIWERKT laat informatie stromenDIGIWERKT laat informatie stromen! Van het digitaliseren van archieven, dossiers en fysieke post tot en met duurzame opslag in beveiligde archiefkluizen en elektronisch depots in een private cloud. Documenten zijn vanuit elke applicatie duurzaam te benaderen en digitaal te delen met bedrijven en burgers. DIGIWERKT voldoet bovendien aan de Social Return-eisen. Steeds meer overheidsorganisaties kiezen dan ook voor DIGIWERKT.

Gegevensontsluiting met Axway

Digitaal depotIn het D-depot, het digitale archiveringssysteem van DIGIWERKT zijn uw documenten op afstand beveiligd toegankelijk. Informatie is daarmee altijd en overal direct beschikbaar, in elk gewenste digitale vorm. Ook op lange termijn, dus digitaal duurzaam. Digitale dossiers raken nooit zoek of incompleet. Dit verhoogt uw slagvaardigheid en efficiëntie. Al uw documenten bevinden zich in een private cloud. Dit is ons eigen, in samen-werking met Loyall®, goed beveiligde datacenter en staat garant voor optimale veiligheid en exclusief netwerkbeheer. Bekijk de demo op onze stand (01.F065).

Fysieke opslagDIGIWERKT biedt opslagruimte en beveiligde archiefdepots waarin uw papieren documenten en archief volgens de wettelijke archiefeisen opgeslagen kunnen worden. DIGIWERKT digitaliseert kwalitatief perfect volgens substitutie-eisen. Archiefvernietiging conform CA+ is mogelijk.

Benut Social ReturnDIGIWERKT digitaliseert op een kwalitatief hoog niveau met behulp van lokale uitkeringsgerechtigden en inwoners met een afstand tot werk en biedt hiermee aantrekkelijke mogelijkheden voor het inzetten van Social Return (SR).

De overheid moet haar dienstverlening verbeteren en tegelijk goedkoper maken. Digitalisering van de dienstverlening lijkt daar een passend antwoord op te zijn. Een effectieve en efficiënte digitalisering vraagt om verbinding tussen de overheid, burgers en bedrijven. Maar vooral ook verbinding tussen overheidsorganisaties onderling. Het belang van digitaal ontsluiten van gegevens wordt binnen de overheid in Nederland en ook op Europees niveau steeds meer onderkend. Informatie is in zeer veel verschillende systemen beschikbaar. Afspraken over elektronische uitwisseling van gegevens zijn complex vanwege het grote aantal partijen en systemen en vanwege de ongelijksoortige primaire processen.

Axway spitst zich toe op het ondersteunen van e-Overheidsstandaarden waaronder Digikoppeling

3.0 en AS/4. Om overheidsstandaarden eenvoudig en veilig te implementeren voor het digitaal ont-sluiten van gegevens, is gebruikersvriendelijke software een randvoorwaarde. De voorgestelde Digikoppeling 3.0 standaard is geïmplementeerd in de Axway 5 suite software. Een onderdeel hiervan, de ebMS standaard, wordt al jarenlang door vele overheidsinstellingen gebruikt. De WUS standaard is ook toegevoegd en hiermee kunnen dus veilige en betrouwbare koppelingen gerealiseerd worden met alle partijen die aan de standaard voldoen.

Graag nodigen wij u daarom vriendelijk uit op onze stand tijdens Overheid 360°, stand nummer E092.

Contact: [email protected]

Aanpakkers ‘enablen’ digitale overheidIntegratiespecialist Enable-U helpt overheden om de transitie te volbrengen naar complete digitale dienstverlening. Slagvaardige ambtenaren weten met de generieke componenten van Enable-U binnen korte tijd grote resultaten te boeken.

De missie van Enable-U is organisaties in staat stellen (= enablen) om zélf grip te houden op alle digitale informatiestromen. Deze aanpak wordt bij ruim 180 gemeenten, samenwerkingsverbanden en andere (semi-)overheidsorganisaties dagelijks in praktijk gebracht. Een groot deel van de successen die hier zijn behaald, is te danken aan de professionals die elke dag met de oplossingen van enable-U werken. Met als resultaat, innovatie en verbetering van de kwaliteit van online dienstverlening van deze organisaties.

Om deze bijzondere prestatie te benadrukken reikt Enable-U tijdens Overheid 360° voor het eerst de ‘Enable-U Award’ en de ‘Enabler van het Jaar Award’ uit. De Enable-U Award onderscheidt een organi-satie die met daadkracht projecten heeft afgerond, die grote positieve impact hebben op de online dienstverlening. De Enabler van het Jaar Award onderscheidt één of meer ICT-professionals die in hun organisatie belangrijke voortgang hebben geboekt, om grip te houden op de informatiestromen.

Genomineerden Enable-U Award 2015• Gemeente Rijswijk

Rijswijk heeft DigiD en eHerkenning in korte tijd geïmplementeerd op een aantal web-diensten en daarmee aangetoond dat Enable-U 2Secure als generieke oplossing gebruikt kan worden. Zij pasten de ‘Rijswijkse Methode’ toe, waarmee slagvaardig en projectmatig in korte tijd veel koppelingen werden gerealiseerd.

• Gemeente Nijmegen Deze gemeente gebruikt Enable-U 2Secure als generieke gateway voor al het in- en uitgaande verkeer van services – ook om met ketenpartners in de regio te koppelen. Ook zij hebben DigiD en eHerkenning in gebruik en zijn in staat zelfstandig koppelingen te realiseren en te beheren.

• Gemeente Venlo (namens het SSC Noord en Midden Limburg) De gemeente Venlo gebruikt Enable-U 2Secure om diensten in hun SSC veilig beschikbaar te stellen aan deelnemers. Hiermee zijn zij in staat om het SSC snel te laten groeien en nieuwe ge-meenten toe te voegen.

Genomineerden Enabler van het Jaar Award 2015• Wouter Dobbelaer (gemeente Almere)

Onder Wouters regie is in enkele dagen met Enable-U 2Secure een veilige ontsluiting gerealiseerd van GBA-V gegevens naar een ketenpartner in het sociale domein die vanuit de cloud werkt.

• André van den Nouweland & Jean-Paul van der Ham (gemeente Den Haag) Dit duo gebruikt Enable-U 2Secure niet alleen voor externe beveiliging maar ook voor de interne koppelingen tussen de verschillende diensten (bedrijfsonderdelen) van de gemeente Den Haag. Andre en Jean-Paul werken zeer zelfstandig met deze oplossing en ‘enablen’ hun organisatie om steeds beter hergebruik te maken van beschikbare functies en informatie.

• Thecla Meesters & GAAS Team (Kadaster) Het Kadaster gebruikt hun Generieke Autorisatie en Authenticatie Service (GAAS) om diensten als PDOK, BAG en KLIC veilig te ontsluiten via Enable-U 2Secure. Het team van Thecla Meesters heeft zelf-standig een koppeling met Splunk gerealiseerd – hiermee worden dashboards gemaakt met statistieken.

BekendmakingDirect na afloop van Enable-U’s seminars op 22 en 23 april (titel: ‘Beveiligen van koppelingen en informatiestromen’) worden de winnaars bekend gemaakt. De uitreiking van de Awards vindt plaats op de stand van Enable-U, tegenover theater 6. Op stand E078 staat het overheidsteam van Enable-U beide beursdagen klaar om al uw integratie- en beveiligingsvragen te beantwoorden.

www.ictmagazine.nl

2414 april 2015

www.ictmagazine.nl

2514 april 2015

Geo-ICT wordt volwassen disciplineLocatiedata zijn niet meer weg te denken uit de primaire en secundaire systemen van ondernemingen en overheidsorganisaties. Location intelligence wordt samengevoegd met customer intelligence en business intelligence. Het verzamelen, opslaan en gebruiken van locatiedata is net weer anders dan van andere data. Er is een nieuwe ict-discipline ontstaan die snel volwassen wordt: de Geo-ICT.

In het onderwijs is het specialisme al zichtbaar. Voor het MBO zijn binnen het ict-programma Geo-ICT-keuzedelen ontwikkeld. Op het HBO, zoals bij de Hogeschool Utrecht, is Geo-ICT een afstudeervariant. Bij HAS Den Bosch en CAH Vilentum Almere is de nieuwe opleiding Geo Media en Design ontwikkeld. Bij Geo-ICT Opleidingen Apeldoorn kunnen diverse avondopleidingen en -trainingen worden gekozen. Ook op wetenschap-pelijk niveau zijn er voldoende keuzes. Er is onder meer een Nationale Geo Informatie Minor ont-wikkeld door vijf universiteiten, gehost door de Vrije Universiteit Amsterdam. De kwaliteit van het Geo-ICT onderwijs is uitstekend. Het Geo Infor-matie Masters programma van de Universiteit Wageningen behoort bij de beste masters program-ma’s van Nederland. Zie www.gogeo.nl voor een volledig overzicht van de onderwijsmogelijkheden.

Competentieprofi elDe opleidingen zijn hard nodig omdat veel werk-gevers – bij de overheid en in de private sector – op zoek zijn naar goed opgeleide Geo-ICT’ers op alle niveaus. Het aantal studenten neemt de laatste jaren toe over de volle breedte van de opleidingen. De studenten worden vroeg in contact gebracht met de werkgevers via GeoPlaza. (www.geoplaza.nl). Dit kunnen ook werkgevers buiten Nederland zijn. Het competentieprofi el van de Geo-ICT’er ontwikkelt zich naar een profi el waarin technische kennis en

vaardigheden gaan samenvallen met kennis en vaardigheden op het gebied van klant en strategie.

OntwikkelingenBinnen de overheid worden de belangrijke Geo-basisregistraties ingericht en in gebruik genomen. Organisaties als het Kadaster, gemeenten, water-schappen en provincies zijn hier dagelijks mee bezig. Publieke dienstverlening op de kaart (www.pdok.nl), met al meer dan een miljard bevragingen, is niet meer weg te denken. TNO werkt met enorme hoeveelheden data van de ondergrond, voor divers onderzoek zoals naar aardbevingen. Er staan diverse ontwikkelingen op stapel, zoals de inwerkingtreding van de Omgevingswet in 2018, de 3D-doorbraak en verbinding van geo-datasets met BIM-datasets en met data van de ondergrond. Veel mooi werk aan de winkel.

ToekomstvisieHet bedrijfsleven, de wetenschap en de overheid hebben de handen ineengeslagen om tot een geo-toekomstvisie te komen. Deze visie is vastgelegd in het visiedocument Geo Samen. In de visie Geo Samen (www.geosamen.nl) wordt het streefb eeld van 2020 gepresenteerd. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat tegen die tijd de real-time stand van Nederland is gerealiseerd. Zo is bijvoorbeeld op elk moment het energieverbruik inzichtelijk, zodat afnemers hier fl exibel op in kunnen spelen. De fi ledruk is afge-

nomen doordat de routering is afgestemd op actuele verkeers- en weersinformatie en geavanceerde voorspellende verkeersmodellen. De actuele vraag naar en het aanbod van vrijwillige en professionele zorg worden lokaal op elkaar afgestemd. De faal-kosten in de bouw zijn afgenomen als gevolg van betere en goed beschikbare gegevens. Onze voor-sprong in kennis rond watermanagement is door nieuwe toepassingen van locatie-informatie verder uitgebouwd. Het geo-onderwijs behoort in 2020 tot de top van Europa.

Er moet nog hard worden gewerkt om deze visie te realiseren. De zich snel ontwikkelende Geo-ICT discipline zal hier een belangrijke steen aan bij-dragen.

In de stand van het GeoFort op het overheids-paviljoen gaat de Stichting Arbeidsmarkt Geo graag met u in gesprek over de Geo-Ict ontwikkelingen.

Onze klanten hoeven niet naar een beurs, wij komen naar u !Onze klanten hoeven niet naar een beurs, wij komen naar u !

088 - 29 39 999

www.axez.nl

www.ictmagazine.nl

2614 april 2015

UITGELICHT

Betere klantbeleving en hogere kwaliteit door integrale afhandeling

ASSA ABLOY houdt grip op klachten, reparaties en retouren met iCOLOGiQ

ASSA ABLOY is wereldwijd marktleider in vergrendeling en ontgrendeling van deuren – in Nederland vooral bekend van de merken NEMEF en LIPS. Het bedrijf werkt al jaren met de software van iCOLOGiQ om het klachtenproces te digitaliseren en te voorzien van workfl ow. Hierdoor is volledig inzichtelijk wie welke klacht afhandelt en wat de status is. Inmiddels zijn ook de processen rond reparaties en retouren geautomatiseerd. Het resultaat: betere communicatie met klanten en een hogere kwaliteit van dienstver-lening door integrale afhandeling van klachten, reparaties en retouren.

Betrouwbaarheid is een belangrijk kenmerk van de ASSA ABLOY-producten. Toch gaat er wel eens wat mis of gaat een slot stuk, wat dan leidt tot een klacht of reparatieverzoek van de klant. QA-ma-nager Henri Nijland ziet dergelijke klachten als een kans om te verbeteren. “Een klant wil erkend en herkend worden. Dat geldt nog sterker op het moment dat ze een probleem ervaren met één van onze producten. Als ze in dat geval goed en snel worden geholpen, versterkt dat de binding met onze organisatie en dus de merktrouw. Hoe beter je met klachten omgaat, hoe groter de kans dat een klant de volgende keer weer bij jou koopt.”Daarnaast is er nog een andere reden om klachten goed te registreren, zegt Nijland. “Als je alle klach-ten, retouren en reparaties in één systeem bij-houdt, dan kun je ook analyseren welke zaken wel-licht vaker fout gaan en er iets aan doen. Dat varieert van bijvoorbeeld een andere plek in het magazijn, omdat er met een bepaald product relatief veel logistieke fouten worden gemaakt tot en met input voor R&D om een product verder door te ontwikkelen.”

Proces continu verbeterenNEMEF koos jaren geleden al voor de kwaliteits-managementsoft ware van iCOLOGiQ. Omdat deze standaardsoft ware erg veel fl exibele confi gu-ratiemogelijkheden biedt, heeft het bedrijf in de loop der jaren het klachtafh andelingsproces steeds verder verfi jnd en zijn er reparaties en retouren aan toegevoegd. Doordat voor iedereen in het hele bedrijf inzichtelijk is wat de status is van een klacht, reparatieverzoek of retourzending is de communicatie met klanten hierover sterk verbeterd. Ook krijgen de accountmanagers nu standaard een melding als één van hun klanten een klacht heeft ingediend of een reparatieverzoek doet. Nijland: “Sales voert nu veel betere gesprekken, omdat ze gericht kunnen ingaan op problemen die zich in het verleden hebben voorgedaan. Misschien is er van een bepaald type slot dat bij die klant eens kapot is gegaan wel een nieuw model ontwikkeld. En als een klacht recent is afgehandeld, kan de account-manager informeren of dat naar tevredenheid is gebeurd. Er ontstaat gewoon een betere relatie, omdat klanten voelen dat ze serieus worden genomen en wij iets doen met hun feedback.” Voor een bedrijf als ASSA ABBLOY is dat wellicht nog belangrijker dan voor andere leveranciers. “Betrouwbaarheid is een kernwoord in onze orga-nisatie. Onze sloten moeten betrouwbaar zijn, dus onze dienstverlening ook!”

Betere analyse mogelijkhedenNEMEF is overgenomen door ASSA ABLOY. In Nederland werkt deze organisatie nu bedrijfs-breed met iCOLOGiQ. Onlangs stapte het bedrijf over naar de nieuwste versie van de soft ware: EQMS. “Deze versie is nog weer stabieler en betrouwbaarder dan de vorige versie,” vindt Nijland. “EQMS is bovendien webbased, wat betekent dat je op iedere plek met internettoegang kunt inloggen. En er zitten veel betere mogelijkheden in om analyses te maken. De nieuwe Analytics-module is echt een verademing om mee te werken en biedt ons heel veel meerwaarde.”

Omdat hij nu iedere dwarsdoorsnede kan maken die hij wil, ziet hij veel sneller verbanden in de data. “Ik kan op veel groter detailniveau analyseren wat er aan de hand is.

Ik kan tot op artikelniveau de diepte ingaan om te zien wat er precies fout is gegaan. Misschien staan twee op elkaar gelijkende producten wel te dicht bij elkaar in het magazijn, waardoor de orderpicker zich makkelijk kan vergissen. Of misschien ligt de aanleiding van de klacht niet bij ons maar bij de leverancier. Dan kan inkoop contact opnemen en zorgen dat de aanleiding wordt verholpen. Dit soort verbetermogelijkheden pluk ik er met de Analytics-module in EQMS veel sneller uit.”

Behalve de ASSA ABBLOY-vestigingen in Raamsdonkveer en Apeldoorn zijn ook de productie vestigingen in China, Roemenië, Spanje, Duitsland en Zwitserland aangesloten op iCOLOGiQ EQMS. Alle productgerelateerde klachten worden op die manier ook direct aan hen gecommuniceerd. Nijland: “Dat draagt bij aan een nog sterker kwaliteitsbesef in de hele organisatie. We hebben nu organisatiebreed een beter zicht op onze verbetermogelijkheden.” Ook de processen rond retouren en reparaties zijn middels iCOLOGiQ EQMS gedigitaliseerd. Een koppeling naar Exapta ERP maakt dat de creditnota zonder menselijke tussenkomst direct in de administratie wordt aangemaakt.

Klacht is verbetermomentNijland hoopt dat iCOLOGiQ ooit de wereldwijde standaard binnen ASSA ABLOY gaat worden. “Hoe meer vestigingen ermee gaan werken, hoe groter de synergie. Je kunt dan immers ook van elkaars fouten leren. In Nederland is door het werken met iCOLOGiQ EQMS het besef ontstaan dat een klacht een klantcontact is op basis waarvan we onszelf kunnen verbeteren. We moeten klachten niet wegmoff elen, we moeten ervan leren. En je leert nu eenmaal meer als je kennis deelt. iCOLOGiQ stelt ons in staat onszelf continu te verbeteren.”

“ Een klacht is een klantcontact op basis waarvan we onszelf kunnen verbeteren. iCOLOGiQ stelt ons daartoe in staat”

www.ictmagazine.nl

2714 april 2015

UITGELICHT

Opkomst van een nieuwe economieSelf Service Business Intelligence Economy

De cijfers over toenemende werkdruk en vooral de gevolgen ervan gaven toen al aan dat het elastiek op de werkvloer zijn ultieme rek had bereikt en dat processen slimmer en effi ciënter moesten. Voor ons was dat het moment om aan de slag te gaan met moderne procesoptimalisatieoplossingen (BPM). Gezien de technologie en architectuur viel onze keuze op AuraPortal.

InformatieHet thema ‘informatie’ en vooral de kwaliteit ervan speelde al eerder een belangrijke rol binnen onze portfolio. We constateerden dat veel organisaties enerzijds acteerden op basis van (vaak) gedateerde informatie en anderzijds erg druk waren met het

vergaren van informatie, maar daar vervolgens weinig mee deden. De afgelopen jaren ontmoetten en spraken wij de managers van toonaangevende bedrijven, waar het credo gold: ‘Kennis (informatie) is macht’. Doorgaans, zo merkten wij, bleef het voornamelijk bij die slogan en stagneerde de uit-voering. De oorzaken van deze stagnatie hadden wellicht bij correcte toepassing van diverse proces-sen en tools vermeden kunnen worden. Voor ons een duidelijk signaal om ten strijde te trekken met ons eigen credo: ‘Als je informatie hebt, doe er dan wat mee’. Dit was uiteraard gebaseerd op de kennis die we toen hadden. Gedurende de afgelopen jaren hebben technologische ontwikkelingen de rol van informatie een enorme boost gegeven. Denk aan het internet of things, waarbij nagenoeg alle vormen van informatie op een slimme manier verkregen kunnen worden. Op het gebied van datacommunicatie denk ik aan de opkomst van de 3G- en 4G-netwerken en de ont-wikkeling van nieuwe M2M datacommunicatie-oplossingen (LoRa van KPN). Deze ontwikkelingen dragen mede bij aan het steeds sneller beschikbaar hebben van relevante informatie.

ProcessenOp procesmatig gebied hebben veel organisaties moeite met het verlaten van de gebaande paden. En dat is zorgelijk, helemaal wanneer we bedenken dat 14 procent van de mensen die actief zijn in een werkzaam proces, last heeft van een burn-out (bron: CBS). Verontrustende cijfers voor organisaties die opereren in een weerbarstige markt met in-vloeden die veelal niet te managen zijn zoals ver-anderende weten regelgeving, internationale (digitale) concurrentie, prijserosie enzovoort. De problemen worden nog groter als men bedenkt dat zich op diverse expertisegebieden, waaronder

ICT, een schaarste ontwikkelt die organisaties dwingt gebruik te maken van een fl exibele schil in de vorm van tijdelijke en vaak kostbare arbeids-krachten. Zeker in organisaties waar kosten-beheersing een belangrijk onderdeel vormt van de winstgevendheid is dat niet wenselijk en is het cruciaal dat men ver wegblijft van deze stap. Zorg daarom goed voor het ‘Human Capital’ van uw organisatie. In dit kader is ‘harder werken’ niet langer een optie en zal het dus effi ciënter en slimmer moeten. Die stap is overigens makkelijker gezegd dan gedaan. Optimalisatie gaat immers vaak samen met verandering en verandering doet (soms) pijn. Daarnaast zitten veel organisaties in een ict-keurslijf dat veranderingen niet toestaat, tenzij er grote investeringen worden gedaan.

Afhaken of instappenVoor organisaties die het bovenstaande herkennen, breken zware tijden aan. Het is letterlijk en fi guur-lijk afh aken of instappen. Wie instapt moet tijd nemen om na te denken over hoe de toekomst op een gezonde manier tegemoet kan worden getreden. En in dat kader is er goed nieuws te melden. Er dient zich namelijk een nieuw fenomeen aan met de aansprekende naam de ‘Self Service Business Intelligence Economy’. Een nieuwe economie die zich laat sturen door informatie die via moderne technologie, realtime is verkregen. Na aggregatie en analyse wordt deze informatie gebruikt om processen te activeren die we vervolgens via smartphones en tablets op afstand kunnen moni-toren en bedienen. We stoppen geen energie meer in rand- en bijzaken maar richten onze focus op het proces. Geen beslissingen meer op basis van gevoel maar gebaseerd op reële informatie. Deze nieuwe economie stelt vooral mensen weer in staat om dat te doen waar ze goed in zijn.

MensenwerkVoor velen klinkt het voorgaande wellicht nog als fi ctie in de oren. Wij geloven echter dat deze Self Service Business Intelligence Economy snel aan draagvlak zal winnen. We hebben de middelen, maar moeten ze alleen nog op een correcte manier leren inzetten. Dat kan in onze optiek door gebruik te maken van een transparante aanpak met helder beschreven processen, aandacht voor het ‘keten-denken’, commitment van alle spelers in het proces en de inzet van de juiste tooling zoals AuraPortal. Met deze aanpak werd FourICT beloond door het BPM Forum met een nominatie voor de Best Practice BPM Award 2014.

Natuurlijk weten we van de lessen uit het verleden dat moderne technologie niet altijd garant staat voor succes. Een groot deel van het werk blijft immers mensenwerk. Daarom is de combinatie van mens en techniek bepalend voor succes en dat zal voor de Self Service Business Intelligence Economy niet anders zijn.

Over de auteur:

Henk van Ewijk is Managing Partner

bij FourICT (medeoprichter en eigenaar).

Zijn focus ligt op Business Development.

F O U R I C T

BPM congres 20 en 21 mei 2015Tijdens het BPM congres op 20 en 21 mei in

Houten delen we graag onze visie en nemen we

u mee met onze roadmap en de ontwikkelingen.

Daarbij passeren onder meer de volgende

onderwerpen de revue:

• Machines en installaties die een serviceproces

opstarten op basis van parameters, zonder

de tussenkomst van mensen

• De interactie tussen capaciteitsmanagement

en BPM binnen een mobiel netwerk

• De inzet van BPM in combinatie met mobiele

toepassingen voor de aansturing van installatie

en servicemedewerkers

• Het gebruik van BPM voor een volledig order-

fulfi lment proces

Als partner van BPM congres mogen we de lezers

een korting aanbieden van 15 procent op de

entreeprijs. Kijk voor meer informatie op onze

website www.fourict.nl of stuur een mail

naar [email protected].

door: Henk van Ewijk

Tijdens mijn dagelijkse rondjes informatie snuiven via de vele digitale bulletins en nieuwsbrieven, valt het mij op dat de woorden ‘proces’ en ‘informatie’ steeds vaker verschijnen in de vele publicaties. Voor ons als management van FourICT is dat trouwens geen verrassing, omdat wij in 2010 deze thema’s al adopteerden in onze technische portfolio. De redenen om met deze thema’s aan de slag te gaan waren simpel.

www.ictmagazine.nl

2814 april 2015

UITGELICHT

EIZO geeft grote hoeveelheden informatie weer

EIZO CorporationDe in 1968 opgerichte EIZO Corporation is wereldwijd actief als toonaangevend producent van high-end monitoren. Monitoren van EIZO staan voor voortreffelijke beeldkwaliteit, een lange levensduur en innovatie. Ze worden gebruikt in backoffi ces, ziekenhuizen, luchtverkeers-leidingscentra, designstudio’s, dealingrooms enzovoort. Het hoofdkantoor van EIZO is in het Japanse Hakusan gevestigd en het bedrijf heeft een notering aan de Tokyo Stock Exchange. EIZO wordt in meer dan zestig landen door dochterondernemingen en exclusieve distributeurs vertegenwoordigd. EIZO Europe GmbH, heeft voor de Nederlandse markt een vestiging in Eindhoven. Meer informatie: www.eizo.nl

Werkt u vaak met grote hoeveelheden informatie in lange vensters en moet u veel scrollen? De EIZO FlexScan EV2730Q is hier speciaal voor ontwikkeld. Met een unieke resolutie van 1920x1920 pixels biedt deze monitor 78 procent meer pixels dan een standaard widescreen monitor van 1920x1080 pixels. Daarmee is de monitor perfect voor toepassin-gen als CAD of softwareontwikkeling, omdat in vergelijking met traditionele monitoren meer informatie wordt weergegeven op het scherm.

Eersteklas kwaliteitHet ontspiegelde IPS-scherm maakt een grote kijkhoek mogelijk, zodat het scherm zonder sto-rende refl ecties en vanuit elke hoek optimaal kan worden bekeken. Een contrastverhouding van 1000:1 en een helderheid van 300 cd/m² staan ga-rant voor een eersteklas beeldkwaliteit met helde-re graphics en structuren en haarscherpe tekst-contouren. Bovendien maakt het grote dimbereik van de EV2730Q een lage helderheidsinstelling van de monitor mogelijk van net 1 procent. Zo kan het beeldscherm ook in donkere werkomstandig-heden optimaal worden gebruikt.

Innovatieve technologieën De monitor is uitgerust met innovatieve EcoView-technologieën van EIZO. EcoView Optimizer re-duceert bijvoorbeeld het energieverbruik, doordat bij de weergave van overwegend donkere beelden de helderheid van de backlight wordt gereduceerd en de kleurverzadiging wordt verhoogd. Auto EcoView past de helderheid van het beeldscherm automatisch aan veranderd omgevingslicht aan om energieverbruik te reduceren en overbelasting

van de ogen te voorkomen. Met behulp van de aanwezigheidssensor EcoView Sense wordt auto-matisch de stand-by-modus van de EV2730Q in-geschakeld als de gebruiker zijn werkplek verlaat. Bij terugkeer wordt de monitor meteen weer inge-schakeld, zonder de muis of het toetsenbord aan te raken. De sensor reageert daarbij zowel op bewe-gingen als op lichaamswarmte.

Flexibel en ergonomisch De FlexStand maakt draaien, schuin zetten en traploze hoogteverstelling van de monitor mogelijk. De trap loze hoogte-instelling begint helemaal onder op het bureaublad en heeft een bereik van 10 centimeter. Dat staat garant voor een optimale ergonomie, ongeacht of men voor het beeldscherm zit of staat.

Ondanks de optimale instelmogelijkheden staat de FlexStand-voet altijd volledig stabiel.

Vijf jaar garantieAls gevolg van voortdurend onderzoek, verdere ontwikkeling en nauwgezette kwaliteitscontrole is EIZO in staat om vijf jaar garantie te bieden inclusief een on-site vervangingsservice. Dat is minimaal twee jaar meer dan andere monitor-merken. Voor u betekent dit de hoogst mogelijke investeringszekerheid en lagere Total Cost of Ownership. De investerings- en onderhoudskosten

liggen laag vanwege de lange levenscyclus en minder reparaties tijdens de gebruiksperiode.

IT-security die de gebruiker volgtdoor: Ed Lute

De beveiliging van bedrijfsgegevens omvat veel meer dan het technische aspect alleen. Vanzelfsprekend moet de security op niveau zijn, zodat de risico’s zijn geminimaliseerd. Toch is ook de hele organisatie eromheen, zoals het beheer, compliancy van licenties en transparantie van kosten bepaald geen sinecure.

Johan van Winden, partner bij ditp, een full service it-dienstverlener, vertelt over zijn partnership bij Trend Micro, een wereldwijd toonaangevende speler op het gebied van it-beveiliging. “Voorheen werkte iedereen op één en hetzelfde werkstation, wat qua security overzichtelijk was. Tegenwoordig werken medewerkers op diverse devices vanaf verschillende locaties. Daarom concentreren de producten van Trend Micro zich op het beveiligen van de gebruiker, in plaats van op de apparaten. Dat is met de wildgroei aan laptops, tablets en smartphones namelijk on-begonnen werk geworden.”

Licentie en pricingIn plaats van het beschermen van één werkstation met een anti-virusproduct, krijgt een medewerker nu een compleet beveiligingspakket tot zijn beschikking waarmee al zijn devices worden beschermd. “Het mooie hiervan is dat de end point security voor alle devices van die medewerker onder één licentie valt,” vertelt Van Winden. “Dit is vanuit het oogpunt van compliancy vele malen overzichtelijker. Daarnaast wordt de pricing per medewerker op basis van pay-per-use per maand of per jaar geregeld. De benodigde security-onderdelen die een medewerker nodig heeft komen samen in één product. Dus in één bedrag per jaar heb je zowel je anti-virus geregeld als zaken rondom webfi ltering, encryptie van je

laptop of je smartphone, malware-bescherming enzovoort. Je hoeft niet langer met ingewikkelde licenties te werken. Op zich is er weinig veranderd aan de manier waarop de soft ware wordt geïnstalleerd. Alleen de manier van afrekenen en de wijze waarop je het in beheer brengt, zijn sterk vereenvoudigd.”

Centraal managementBelangrijk binnen dit verhaal is dat de security-producten onder centraal management kunnen worden gebracht. “Dat betekent,” legt Van Winden uit, “dat je een totaaloverzicht hebt van de beveiliging van alle devices en licenties op gebruikersniveau. Door de gebruiker centraal te stellen krijg je een veel completer overzicht van hoe een organisatie er qua security uitziet, dan wanneer je een en ander device-gericht zou beheren.” Dit centrale management beperkt zich overigens niet tot end point security. Ook de datacenterproducten van Trend Micro kunnen eraan worden toegevoegd. Van Winden: “De orga-nisatie kan het centrale management zelf verzorgen, maar kan dit ook uitbesteden. Wij kunnen dit als reseller op afstand voor de klant regelen. Ditp heeft zich de afgelopen jaren gespecialiseerd in het leveren van een complete beveiligingsoplossing, die wij ‘Gebruiker Veilig’ noemen. Vanuit onze expertise implementeren wij deze Trend Micro oplossing én we verzorgen de monitoring. De pricing is op

voorhand duidelijk en ook over licenties zijn er geen zorgen meer.”

We zouden bijna nog vergeten te melden dat de oplossingen van Trend Micro van absolute A-kwaliteit zijn. De organisatie is niet voor niets marktleider op het gebied van security-producten. Er zijn diverse modules beschikbaar die het complete scala bestrijken van alleen end point security tot

volledige security van het serverpark tot aan enterprise applicaties toe. Met de combinatie van Trend Micro en ditp bent u verzekerd van slimme en transparante beveiliging die gaat waar uw gebruikers gaan.

Meer informatie:

www.ditp.nl

www.trendmicro.nl

www.ictmagazine.nl

2914 april 2015

UITGELICHT

www.ictmagazine.nl

Databeveiliging: meer dan ooit een uitdagingDe bedrijfswereld staat vandaag voor heel wat uitdagingen op het vlak van it-beveiliging. Enerzijds hebben bedrijven grote behoefte aan up-to-date beveiligingssystemen met een zeer brede dekking over een groeiend aantal besturingssystemen en apparaten. Anderzijds moeten ook alsmaar kleinere bedrijven in toenemende mate investeren in beveiliging. Pieter Lacroix, managing director Sophos Nederland, legt uit waarom.

“De omvang van wat organisaties en wijzelf allemaal moeten beschermen neemt toe,” begint Lacroix. “Steeds vaker willen werknemers via hun smart-phones en tablets toegang krijgen tot bedrijfsge-voelige informatie. In de afgelopen jaren zijn er meer open systemen en een grotere variëteit aan toestellen en besturingssystemen bijgekomen die moeten worden aangesloten en gesynchroniseerd. Veel data bevinden zich bovendien in de cloud. Het bedrijfsnetwerk is daardoor niet langer een makkelijk te beveiligen en afgesloten eiland.”

Cybercriminaliteit complexerLacroix vervolgt: “Criminelen beschikken vandaag over bijzonder geavanceerde toolkits om massale aanvallen uit te voeren. Bovendien zijn die toolkits enorm gediversifi eerd omdat de grootsten ervan intussen zijn opgedoekt. Dit heeft het landschap complexer gemaakt. Daarnaast is de tijd van hit-and-run ook voorbij. Cybercriminelen zijn een stuk geduldiger geworden en hebben er geen moeite mee om een hack maanden of zelfs jarenlang op te bouwen. Iedere dag worden er maar liefst 250.000

nieuwe varianten van malware op de wereld losge-laten. Zo’n 8 procent daarvan wordt verspreid via legitieme, maar besmette websites. Iedere dag wor-den zo’n 30.000 nieuwe URL’s besmet. Los hiervan zijn er ook de doelgerichte aanvallen. Dit zijn meer geavanceerde en aanhoudende aanvallen op specifi eke doelen. Niet enkel overheden en grote bedrijven maar ook kleinere organisaties en onder-nemers krijgen hiermee te maken. Hun websites zijn vaak een makkelijk slachtoff er. Zij hebben immers niet de middelen of de kennis om hun websites tegen dergelijke aanvallen te beschermen. Het kost de criminelen dus minder moeite en bij-gevolg is het rendabel om zich juist op die websites te storten.”

Databeveiliging: hoge prioriteit voor EU“De EU werkt aan nieuwe regels die vanaf dit jaar voor alle lidstaten van kracht zullen worden,” aldus Lacroix. “Zo komen er onder meer specifi eke regels over encryptie en de beveiliging van data in de cloud. Verder komt er een meldplicht voor data-

lekken en krijgen Europese burgers het recht om te worden vergeten en toegang tot hun gegevens. Doordat de regels in alle lidstaten dezelfde worden zullen ze ook makkelijker kunnen worden afge-dwongen. De beveiliging van data wordt dus niet langer een keuze maar een verplichting voor bedrijven. Zij moeten dus zoeken naar een beveili-gingspartner die deze vereisten nauw opvolgt.” Nederland is het beste jongentje in de Europese klas en is ver gevorderd met deze regelgeving. Onlangs heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel voor de meldplicht van datalekken goedgekeurd. Het ligt nu ter goedkeuring bij de Eerste Kamer.

MaatregelenConcreet, uitgaande van zowel de Nederlandse als de Europese regelgeving, moet je voor het volgende zorgen om er zeker van te zijn dat je geen hoge boetes krijgt voorgeschoteld bij verlies van data:• Zorg voor een sterk en duidelijk beveiligingsbeleid

wat bekend is bij ALLE werknemers binnen de organisatie.

• Zijn er binnen de organisatie meer dan 5.000 werkplekken, dan moet er een Data Security Of-fi cer worden aangesteld die als contactpersoon optreedt voor de autoriteiten in geval van data-verlies.

• Zorg ervoor dat het bewijsbaar is dat er moeite is gedaan om de data te beveiligen en dat er de nodige maatregelen zijn genomen om dataver-lies te voorkomen. Dat houdt bijvoorbeeld in dat encryptie is gebruikt om data onleesbaar te maken voor derden en er een goed beleid is binnen de organisatie.

“Bij deze nieuwe regelgeving geldt de regel ‘Guilty untill proven innocent’,” weet Lacroix. “Dat wil zeggen dat organisaties ingeval van dataverlies de opgelegde boetes moeten betalen en de meldplicht moeten naleven, tenzij ze kunnen bewijzen dat ze niet schuldig zijn. Zorg er dus voor dat je op tijd voldoet aan de nieuwe regels want de boetes zijn aanzienlijk.”

“ De beveiliging van data wordt niet langer een keuze maar een verplichting voor bedrijven”

Mobiel werken gaat nieuwe fase in Met Awingu: Veilig en compleetBring-your-own-device en Het Nieuwe Werken lijken oud nieuws, maar niets is minder waar. Zonder twijfel is het gebruik van mobiele apparaten – tablet of smartphone – voor het werk al bijna ingeburgerd. Maar medewerkers verwachten ook dat ze altijd en over-al bij de bedrijfskritische applicaties kunnen. De veilige ontsluiting hiervan en van de bijbehorende data was tot voor kort nog bepaald geen gelopen race.

Nextel distribueert en installeert de ‘workspace aggregator’ Awingu. “Dit is eigenlijk de grote te-genhanger van alle VPN-achtige oplossingen,” vertelt Jeff Scipio, Manager Marketing & Business Development. “Vrijwel iedere mobiele werker ge-bruikt een tablet. Maar veel meer dan wat webmail en het beheer van je agenda kun je daar niet op doen. Toegang tot de bedrijfskritische applicaties, waar medewerkers standaard mee werken, is nog altijd een groot probleem. Vandaag de dag kun je nog niet met je tablet via een VPN-verbinding connectie maken met je kantoor. Dat lukt wel met een laptop of een PC, maar echt gebruiksvriende-lijk is dat niet.”

De oplossingNextel biedt met Awingu een volledig webbased one desktop solution aan. “Awingu maakt het mo-gelijk om met je tablet te werken op afstand, alsof

je op kantoor zit achter een laptop of PC,” aldus Scipio. “Overigens is het niet uitsluitend geschikt voor tablets of smartphones. Ook thuiswerkers kunnen met hun laptop of PC op deze manier werken, zonder die lastige en tijdrovende VPN-verbinding. Je maakt met een browser, die HTML 5 ondersteunt, via een beveiligde verbinding con-nectie met het bedrijfsnetwerk. Andere security bestaat onder meer uit dubbele authenticatie. Alle bedrijfskritische applicaties zijn op die manier te benaderen, zelfs AS400-systemen of oude main-frames. Dit kan met iOS-, Android-, Windows-apparaten en ook met Google Chrome. Daarbij maakt het niet uit of je Wi-Fi gebruikt of 3G/4G.”De applicaties en data worden via de browser be-naderd vanaf een centraal beheerde infrastruc-tuur. Dat betekent dat de it-afdeling geen client- of bedrijfssoft ware hoeft te installeren op de appara-ten van eindgebruikers. Bovendien blijven alle it-

bronnen op de goed beveiligde centrale infra-structuur, zodat er geen datalekkage kan optreden.Volgens Scipio zijn alle telecom- en resellerpartners van Nextel bezig met mobility, al heeft niemand een complete oplossing voor hun eindklanten. “Mede doordat eindklanten SaaS-oplossingen als Offi ce 365 kunnen gebruiken, is het grotendeels

onbekend dat een one desktop solution tot voor kort niet beschikbaar was voor de mobiele werker. In werkelijkheid is Awingu vooralsnog de enige volledige oplossing, waarmee mobiele werkers naast de standaardapplicaties ook kunnen werken met hun verkoopinformatie, logistieke systemen en fi nanciële administratie.”

Mobiel werken gaat nieuwe fase in Met Awingu: Veilig en compleet

The Nextel ExperienceOp 22 april organiseert Nextel een groot event, waarbij ze Awingu op een frisse manier voor het voetlicht brengen. “Het event krijgt een extreem hoge funfactor,” belooft Scipio, “met raceauto’s, prijsvragen en het wordt gehost door Celine Huijsmans van SBS6.” Dat belooft wat. Kijk voor meer informatie op www.ict-trends.nl.

Over Nextel en AwinguNextel is een Value Added Distributor met een drive om ict-resellers vooruit te helpen. De diverse functionaliteiten van Awingu staan beschreven op de website van Nextel: http://www.nextel.nl/Solutionpartners/Awingu.aspx. Hier kunt u ook een overzichtelijke brochure over Awingu downloaden.

Nextel [email protected]

3014 april 2015

www.ictmagazine.nlwww.ictmagazine.nl

BEDRIJFSNIEUWS

Lees meer bedrijfsnieuws op www.ictmagazine.nl

Scholten Awater kiest voor Tensing

Scholten Awater gaat vanaf 1 juni 2015 haar planning- en buitendienst-medewerkers ondersteunen met het innovatieve Field Mobility Platform (FMP360) van Tensing. Met deze geavanceerde planningstool kunnen buitendienstmedewerkers snel en eenvoudig hun planning inzien, informatie ophalen en communiceren met collega’s en andere technici.

SCOS Soft ware is het enige offi ciële Wireshark Authorized Training Center dat in Europa deze training verzorgt samen met de Wireshark University van Laura Chappel. De training zal worden gegeven in Hoofddorp door een Certifi ed Trainer van de Wireshark University USA.In deze training zal worden ingegaan op het effi ciënt gebruiken van Wireshark en de packet-level TCP/IP communicatie. Hiertoe worden zowel het correct als verkeerd gedragen van netwerken be-studeerd. Een groot gedeelte van de training zal diepgaand ingaan op de mogelijkheden van Wireshark. Veder

zal het beoordelen van zowel normale als abnormale communicatiepatronen van de TCP/IP toepassing en de meest gangbare applicaties worden bestudeerd,

zoals DHCP, DNS, FTP, Telnet, HTTP, POP en SMTP. Veel aandacht wordt besteed aan hands-on lab-oefeningen en case studies uit de praktijk. Hiermee wordt kennis opgedaan die direct na de training gebruikt kan worden.SCOS-trainers zijn Certifi ed Wireshark University Trainers, lid van FBI InfraGard, het Computer Security Institute, het IEEE en het Cyber Warfare Forum Initiative. Ze spreken regelmatig op regionale, nationale en internationale evenementen over netwerken en beveiliging.

Lees meer op www.ictmagazine.nl

Nieuwe Wireshark TrainingAls Wireshark University Partner organiseert SCOS Software BV te Amsterdam-Hoofddorp van 1 tot en met 5 juni 2015 een nieuwe Wireshark Training. Wireshark is onbetwist de populairste netwerk analyse tool met meer dan 500.000 downloads per maand.

DB Telecom wint KPN Channel Award 2015Woensdag 18 maart werd door KPN de Channel Awards 2015 georganiseerd. Bij dit event staan de prestaties en resultaten van de business-partners van KPN op het gebied van klantgerichtheid, innovatie en marketing centraal. De best presterende business-partners worden tijdens dit event beloond met een Channel Award. In 2013 won DB Telecom al eerder en ook nu ging zij met de KPN Marketing Award naar huis.

De KPN Marketing Award is bestemd voor de business-partner die een innovatieve marketing campagne en/of oplossing in de markt heeft gezet. Een jury, bestaande uit drie directieleden van KPN Zakelijke markt, selecteerde de genomineerden, waarna alle business-partners hun stem mochten uitbrengen. DB Telecom, Excellence Partner van KPN, was geno-mineerd voor een integrale marketing-campagne rondom KPN ÉÉN, waarbij

als kers op de taart een parachutist in het ADO stadion landde. DB Telecom kreeg de meeste stemmen van haar branche-genoten en is daarmee de terechte winnaar van de ‘Channel Award Marketing 2015’.

De totaal campagne heeft de interesse in het product KPN ÉÉN en DB Tele-com duidelijk vergroot. Roel Helleman, Marketing en Communicatie Manager bij DB Telecom: “We hebben het afgelopen

jaar diverse activiteiten ingezet om KPN ÉÉN aan de voordeur van de klant af te leveren. Onder meer met banner-campagnes, social media, radio- en tv-commercials op RTV West, advertentie-reeksen en een ontbijtsessie weten MKB-bedrijven in de regio nu bij wie ze terecht kunnen voor advies over totaaloplossingen zoals KPN ÉÉN.”


Servoy helpt in de strijd tegen EbolaSoftware Platform provider Servoy heeft in opdracht van de World Health Organisation (WHO) een eenvoudige softwareapplicatie gebouwd voor tracking en monitoring van met Ebola besmette mensen en hun contacten. Hoewel het grootste gevaar van Ebola lijkt te zijn geweken, is de WHO nog steeds in de hoogste staat van paraatheid.

De mensen in het veld werken doorgaans onder moeilijke omstandigheden, vaak zonder internet en betrouwbare stroom-voorziening. Er is geen kant-en-klare soft ware beschikbaar. De WHO en het Global Outbreak Alert and Response Network (GOARN) hadden urgent goede maatwerksoft ware nodig. Servoy organiseerde een ‘hackaton’ om een Proof of Concept (PoC) te creëren en te leveren. Twintig ontwikkelaars hadden onder toezicht van GOARN slechts

twee dagen om de PoC op te leveren.Het Servoy-platform zorgt nu voor Rapid Application Development en regelt het implementatieproces. Servoys cross-platform zorgt voor implementatie op mobiele apparaten, maar ook via een multi-tenant SaaS cloud.


Cam IT Solutions ontzorgt GGZ Delfl and

GGZ Delfl and begon haar zoektocht naar een nieuwe oplossing met een uitgebreide marktverkenning. De zorginstelling wilde een partij die innovatie voor de komende jaren in haar platform verwerkt. Op deze manier loopt GGZ Delfl and voorop in de markt en kan de zorginstelling zich volledig wijden aan haar corebusiness: geestelijke gezondheidszorg.

Dankzij de implementatie van de CAMCUBE zijn de technische onder-delen van de NEN7510-norm op het gebied van informatiebeveiliging binnen de zorgsector direct te implementeren. De gegevens van de zorginstelling zijn centraal beschikbaar vanuit de private cloud en verlaten de organisatie in principe niet. Ook niet wanneer een ge-bruiker werkt op een tablet of smart-phone, of ander eigen device. Verder is in het contract CAMCUBE|SERVICES opgenomen. Op deze manier is de spe-cialistische kennis van Cam IT Solutions direct toegankelijk voor het ondersteunen van de eigen servicedesk en applicatie-beheerders van GGZ.“In de selectie van leveranciers heeft Cam IT Solutions een duidelijke voor-

sprong genomen op de concurrentie,” zegt Dennis van der Wal, hoofd Bedrijfs-ondersteuning bij GGZ Delfl and, “door onze vragen vanuit de functionaliteit te beantwoorden en niet vanuit de technische oplossing. In een werkende proefop-stelling met een deel van onze eigen soft ware hebben zij hun CAMCUBE|-CLOUD-platform direct succesvol kunnen laten zien.”“De eisen die GGZ Delfl and aan een oplossing stelt, zijn hoog – en terecht,” aldus Nico Molenbeek, Partner Manager bij Cam IT Solutions. “Wij zijn trots dat wij na grondig marktonderzoek zijn geselecteerd voor it-ondersteuning. Ik kijk dan ook uit naar een prettige samenwerking de komende jaren.”

OKI Systems en Service2Sales slaan handen ineen

OKI Systems, specialist in printoplossingen, heeft een strategische samenwerkingsovereenkomst gesloten met Service2Sales, onafhankelijk leverancier van software voor printen documentmanagement. Doel: OKI-resellers optimaal ondersteunen bij vragen over beheer van afdruk-systemen en documentstromen. Resellers kunnen nu de feitelijke documentstromen van hun klanten in kaart brengen en een realistische berekening maken van de total cost of ownership (TCO). De klant kan vervolgens een goed gefundeerde keuze maken.

De partners vullen elkaar perfect aan. OKI produceert onder meer geavanceerde multifunctionele printers, die zich bij uitstek lenen voor effi ciënt en veilig document-beheer tegen een lage TCO. Service2Sales is exclusief distributeur in de Benelux

van soft wareoplossingen voor printen documentmanagement, zoals PaperCut en Drivve. Hiermee kunnen documenten na digitalisering voor automatische verwerking worden ingelezen in pakketten als AFAS, SAP, Exact, Unit4 en Salesforce.

Met het oog op de toekomst heeft Scholten Awater voor dit platform geko-zen. Hierdoor wordt namelijk de effi ciëntie verhoogd, de communicatie verbeterd en komt er meer fl exibiliteit in de werk-processen. De groei in de fi eld service organisatie wordt op fl exibele wijze vormgegeven met een vaste kern van Scholten Awater medewerkers en een fl exibele groep onderaannemers. Het platform werkt op verschillende devices en mobiele operating systemen (iOS, Android en Windows), waardoor het werken met onderaannemers een stuk eenvou-

diger wordt. De FMP360 implementatie loopt parallel aan de invoer van het nieuwe ERP-systeem van Unit4 binnen Scholten Awater. De koppeling met Unit4 gaat een belangrijk deel uitmaken van de FMP360 implementatie.

Jan Willem ter Steege, Algemeen Directeur Scholten Awater: “Wij zijn enorm enthou-siast over het Field Mobility Platform van Tensing. We verwachten met de keuze voor deze oplossing namelijk nog effi -ciënter te werken en daarmee ook voorbereid te zijn op de toekomst.”

3114 april 2015

ColofoniM - ICT/MagazineHét vakblad voor bestuurders, managers en it-professionals

Editie 4 - 14 april 2015Jaargang 5

ICT/Magazine verschijnt 1 x per 4 wekenOnline: www.ictmagazine.nl

Abonnementen en [email protected]

ICT/Magazine is een uitgave van:De Nederlandse Uitgeefgroep BVPostbus 1517400 AD DeventerStaverenstraat 13 7418 CJ DeventerT (0570) 61 11 00F (0570) 61 11 52E [email protected] www.dnu.nl

facebook.com/ICTmagzineNL

UitgeverGeerhard Ellens

EindredacteurEd [email protected]

Productie coördinatieElise van [email protected]

Redactie en medewerkersJasper Bakker, Lotte de Bruijn,Mirjam Hulsebos, Peter Olsthoorn, Bart Stofb erg, Fred Teunissen, Peter van Uden, Frank de Vries, Brenno de [email protected]

Redactie uitgelicht(ingezonden bijdragen vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie)Uitgelicht: [email protected]: [email protected]

Fotografi eHarm ten Brink,Ron Hendriks,Ruud Jonkers Fotografi eSjansjee Deventer,Johan Wouters,Nicolien Sijtsema,Rutger Oosterhoff .

Commercieel adviesSjoerd Springer,John van Pelt. [email protected]+Ontwerp en vormgevingRutger Oosterhoff , LONCC BVwww.loncc.com

DrukSenefelder Missetwww.senefelder.nl

AfwerkingSikkens grafi sche afwerkerswww.sikkensdeventer.nl

VerspreidingICT/Magazine richt zich op het hogermanagement en senior it-management bij Nederlandse bedrijven (MKB en grootzakelijke markt) en non profi torganisaties (gemeenten, provincies,ministeries, mbo/hbo/universiteiten,zorg/welzijn/ziekenhuizen, woning-corporaties). ICT/Magazine bereikt ruim 30.000 beslissers bij organisaties met 100 of meer werknemers. De uitgave wordt verzonden aan managers IT/ICT/ automatisering, informatievoorziening, CIO’s, CFO’s, CTO’s en CEO’s. Daarnaast bereikt de uitgave ruim 3000 beslissers bij de belangrijkste ict-bedrijven op de Nederlandse markt.

©DNU 2015

© Copyright 2015 / algemene voorwaardenAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schrift elijke toestemming van de uitgever of an-dere auteursrechthebbenden. Op alle aanbiedingen en overeenkomsten van DNU BV zijn van toepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de kamer van Koophandel te Apeldoorn. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel staan zij op geen enkele wijze in voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet op zich zelf staand te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken infor-matie te controleren.

KALENDER

www.ictmagazine.nl www.ictmagazine.nl

CONGRESSEN

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

Let’s Talk About IT21 april, Utrecht

Acht op de tien Nederlandse bedrijven ziet geen gevaar in cyberaanvallen. Toch staan kranten vol met nieuws van organisaties en overheidsinstanties die zijn gedupeerd door cybercrime. Dat blijkt ook uit cijfers van Trend Micro: vier op de tien Neder-landse bedrijven is al eens bewust slachtoff er geworden van een cyberaanval. IT-omgevingen van organisaties zijn de afgelopen jaren drastisch veranderd en deze veranderingen brengen nieuwe security-uitdagingen met zich mee. Hoe beschermt u bijvoorbeeld uw virtuele of cloud-omgeving? En wat is de beste bescherming tegen targeted-aanvallen?

Jaarbeurs Overheid 360°22 april, Utrecht

Jaarbeurs Overheid 360° helpt u als overheidsprofessional oplossingen te vinden en ideeën op te doen voor de (informatie)vraagstukken uit uw dage-lijkse werk. De lezingen, presentaties en workshops zijn georganiseerd rondom vier domeinen: Zorg & Onderwijs, Bur-ger & Bedrijf, Leefomgeving & Veilig-heid en Innovatie & Bedrijfsvoering. Zowel landelijke, regionale als lokale vraagstukken en innovatieve oplossingen worden met elkaar gedeeld.

NIOC 201523 april, Enschede

Tijdens NIOC 2015 staat de creativiteit van het vakgebied ICT in relatie tot het onderwijs centraal. Welke impact hebben ontwikkelingen in de maatschappij en ICT op kennisinstellingen? Hoe kunnen we ons onderwijssysteem zo inrichten dat we bijdragen aan de technologische ontwikkelingen van morgen? En hoe kunnen we ICT inzetten voor nieuwe werkvormen, wetenschappelijk onderzoek en het ontwikkelen van slimme con-cepten? Om antwoord te geven, is inzicht nodig; inzicht en interesse in de moge-lijkheden van ICT in het onderwijs. En een creatieve mindset. Aan de basis van dat alles staat onderwijs. Want wij leiden de visionairs, kunstenaars, program-meurs en ondernemers van de toekomst op. Hun wortels liggen in ICT.

Oracle Cloud Day29 april, Utrecht

Bent u op zoek naar ontwikkelingsstrate-gieën om uw IT te moderniseren voor de cloud of om cloud-applicaties uit te rollen, kom dan naar de Oracle Cloud Day en verkrijg de inzichten die u nodig hebt om IT te evolueren en moderne apps te bouwen die de bedrijfsresultaten stimuleren. Tijdens de Oracle Cloud Day op 29 april in Utrecht leert u op welke wijze het Oracle Cloud Platform (PaaS) uw organisatie een op standaarden gebaseerd, cloud-platform kan bieden.Aan de hand van inspirerende key notes en praktijkgerichte demo’s krijgt u inzage in de gehele set aan diensten die de Oracle PaaS omgeving levert waarmee onder andere de complete life cycle voor het bouwen van applicaties ondersteunt kan worden. Tevens biedt dit een zeer krachtig platform voor onder meer database en Java toepassingen.

Cloud Vision28 mei, Apeldoorn

De cloud: waar gaat dat allemaal naartoe en wat moeten we ermee? Vragen die iedere dag weer spelen rondom ict-om-gevingen die steeds effi ciënter, fl exibeler en robuuster dienen te zijn. Tijdens het congres ‘Cloud Vision’ laten onze partners (Microsoft , Citrix, AppSense, Nutanix en anderen) zien wat de ontwikkelingen rondom de cloud zijn richting 2020. Welke nieuwe technologieën kunt u verwachten en welke (on)begaanbare wegen dient u te volgen om uw ICT te laten voldoen aan de hedendaagse eisen vanuit de eindgebruiker.

SHIFT153 juni, Den Haag

Het is niet meer de vraag of u als orga-nisatie met de cloud te maken krijgt, maar eerder in welke vorm en wanneer. Hoe pakt u dit concreet aan? Wat bete-kent het voor uw organisatie? Hoe gaat u om met de kansen en uitdagingen die de cloud voor uw organisatie introdu-ceert? Het congres SHIFT is gericht op architecten en it-managers en helpt hen bij de beweging naar en het managen van de cloud. Het ochtendprogramma gaat over hoe u de beweging naar de cloud maakt. Tijdens het middagpro-gramma staat het managen van de cloud centraal. Belangrijke onderwer-pen die tijdens het congres besproken worden, gaan onder andere over: juri-dische aspecten, privacy, inkoop van cloud services, governance, veiligheid en continuïteit.

SEMINARS



Nieuwe Trends in Business Intel-ligence en Datawarehousing22 april, Diegem

De wereld van datawarehousing is aan het veranderen. In twee dagen tijd wordt u door BI-specialist Rick van der Lans bijgepraat over alle nieuwe ontwikkelingen op de gebieden data-warehousing en business intelligence. Een must voor elke datawarehouse-specialist die klaar wil zijn voor de business intelligence uitdagingen van de toekomst.

iSOC24 ‘Be in control’23 april, Culemborg

Het jaarlijkse symposium ‘Be in control’ staat dit jaar voor een groot deel in het teken van de aankomende Wet meldplicht datalekken. U hoort wat de gevolgen zijn voor elke private én publieke orga-nisatie. U krijgt antwoord op de vraag waar veel organisaties wettelijk aan moeten voldoen per medio 2015. Maar ook de gevolgen als hier niet aan wordt voldaan, zijn onderwerp van gesprek.

Seminar ‘De werking en het belang van DNSSEC’21 mei, Ede

Wij nodigen u van harte uit voor het seminar ‘De werking en het belang van DNSSEC’ op donderdag 21 mei. De cryptografi sche beveiliging voegt een extra beschermingslaag toe aan het bestaande DNS-protocol. BIT is één

van de weinige launching partners van DNSSEC binnen Nederland. Wat bete-kent deze vorm van beveiligen voor gebruikers?

Datavirtualisatie voor fl exibele BI-omgevingen21 mei, Hilversum

Dit seminar richt zich op het belang van een fl exibele BI-omgeving. De snelheid waarmee bedrijfswensen veranderen vereist dat snel geïntegreerd wordt en dat de oplossing makkelijk aan te passen is. Een van de technologieën die zich op dit terrein bewezen heeft is datavirtualisatie. In één middag worden de voordelen van datavirtualisatie uitgelegd, producten vergeleken en toepassingsgebieden be-sproken. Ook wordt de relatie met gere-lateerde onderwerpen, zoals dataware-housing, Master Data Management, Data Governance en SOA besproken. Aan bod komen onder andere Open versus Closed datavirtualisatie servers en een uitgebreid productoverzicht, met onder andere Cisco/Composite Soft ware, Denodo, IBM, Informatica, RedHat en Stone Bond.

CURSUSSEN/WORKSHOPS



Training big data21 april, Ede

Bent u in staat om alle beschikbare on-gestructureerde data te verzamelen en te analyseren? Weet u deze data vervolgens te vertalen naar waardevolle informatie en inzichten? Alleen dan hebben ze toe-gevoegde waarde voor uw organisatie en versterkt het uw concurrentiepositie.In deze tweedaagse training leert u big data beter te doorgronden, zodat u in staat bent de behoeft es van uw klanten goed te analyseren. Hierdoor kunt u uw klanten beter bedienen en eff ectiever aan hun wensen tegemoet komen. U leert tevens uw eigen succesvolle big data case te ontwikkelen.

Become a Security Auditor24 april, Tiel

Op de Become a Security Auditor workshop laten we zien wat u kunt doen met de SecPoint Penetrator oplossingen. U ontvangt na afl oop een driejarige Penetrator Cloud Licentie of een drie-jarige licentie van de Virtuele Editie

van de Portable Penetrator, zodat u zelf aan de slag kunt. Deze workshop is de eerste in een serie workshops die Sec-Point ontwikkeld heeft om resellers in deze branche een goede opstap te ge-ven. In deze workshop wordt zowel commercieel als technisch verwoord wat het nu inhoudt om security audits uit te voeren en waar de verwachtingen en de valkuilen liggen. Natuurlijk is deze workshop niet bedoeld om de pur sang Enterprise Security Auditors werkloos te maken. Het biedt de juiste handvatten waarmee de MKB ict’er zijn MKB-klanten van dienst kan zijn tegen redelijke prijzen.

Mobile Security26 mei, Woerden

Met het volgen van deze opleiding Mobile Security krijgt u een (diepgaand) inzicht in alle aspecten die te maken hebben met de beveiliging van mobile devices. De opleiding haakt sterk in op de actualiteit waardoor u in staat wordt gesteld de mobiele bedreigingen binnen uw organisatie te vertalen naar risico’s en daarop adequaat in te spelen. Deze opleiding is bedoeld voor cursisten die zich verder willen verdiepen in alle as-pecten van mobile security, de dreigin-gen ervan en welke maatregelen/moge-lijkheden ter beschikking staan.

Opleiding Big Data Fundamentals22 mei, Amsterdam

De verkorte opleiding Big Data Funda-mentals geeft u een volledige en toepas-bare introductie van de impact van big data binnen uw organisatie. Zowel praktisch als theoretisch komen alle aspecten van A tot Z aan bod. Benut deze opleiding als springplank om uw eigen big data team samen te stellen en uw project vorm te geven.

Trends in Business en IT2 juni, Amersfoort

In deze actuele 5-daagse training leert u welke it-ontwikkelingen waarde kunnen toevoegen aan uw (it-)organisatie. U doorloopt cases uit andere organisaties die laten zien hoe u met behulp van een slimme inzet van een it-trend meer-waarde realiseert voor uw business. Uw docenten zijn allen verbonden aan top it-adviesbureaus. Daarnaast wordt gebruik-gemaakt van gastsprekers uit toonaan-gevende bedrijven en instellingen.

KENNIS DELEN • KENNIS MAKEN

kennis delenkennis maken


Probeer alle MAXFocus producten 30 dagen gratis Ga naar nl.maxfocus.com/gratis-trials

Meer dan 11.000 Managed Service Providers en IT-bedrijven over de hele wereld profi teren van onze remote management, back-up, e-mail security en servicedesk oplossingen. En dit aantal groeit snel.

Sluit je nu ook aan bij ’s werelds grootste community van MSP’s. Kijk voor meer informatie op maxfocus.com

MAXFocus Benelux +31 88 522 22 85 | [email protected]

Lr ict magazine april (m1504) los

Documents

Transcript of Lr ict magazine april (m1504) los