Columnisten:Naam Achternaam pagina 00

Naam Achternaam pagina 00

Naam Achternaam pagina 00

Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 5 - 12 mei 2015

8

7

Wereldprimeur: zelfrijdend busjeEde en Wageningen krijgen met WEpods

een wereldprimeur. De zelfrijdende

busjes gaan tussen het station en de

Wageningen Universiteit op de openbare

weg rijden.

pagina 12

Niet zomaar snuffelenEen offi cier van justitie die internet-

gegevens wil inzien, moet voortaan toe-

stemming vragen. Dat staat in een goed-

gekeurd wetsvoorstel. Zomaar snuff elen

mag niet.

pagina 12

Is er digitale toekomst?Nederland moet meer aandacht geven aan

cybersecurity. Anders komt onze positie

als een van de meest concurrerende

economieën in gevaar. Dat stelt de Cyber

Security Raad.

pagina 12

Bureau BIT start nu echtEmeritus hoogleraar aan de Universiteit

van Amsterdam Paul Klint gaat deelnemen

in de toezichtsraad van Bu reau BIT

(Bureau Internet Toezicht).

pagina 12

Bezorgrobot op de stoepAls het aan de Britse startup Starship

ligt, hebben we binnenkort zelfrijdende

robots die boodschappen binnen een

half uur thuisbezorgen.

pagina 12

NLNet verliest miljoenenDe ruim 15 miljoen euro die internet-

fonds NLNet met risicovolle beleggingen

kwijtraakte, zijn defi nitief verloren. De

rechter wees een schadeclaim op ver-

mogensbeheerder Attica af.

pagina 12

Geen btw voor BitcoinsWie Bitcoins of andere digitale valuta

inwisselt hoeft , net als bij ‘normaal geld’,

geen btw te betalen. Dat bepaalde het

Europees Hof van Justitie.

pagina 12

Niet inloggen? Ontslagen!

Twitter schrapt 8 procent van het per-

soneel. De medewerkers zagen de dag na

de aankondiging het eff ect: ze konden

niet meer inloggen. En dus ook de mail

van de CEO niet lezen.

pagina 13

16

kennis delen • kennis maken

Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 11 - 20 november 2015

Columnisten:

Marco Gianotten pagina 5

Brenno de Winter pagina 9

Marco Lesmeister pagina 13

Zijn robots ons straks te slim af?Boegbeelden van technologie en

innovatie slaan alarm, uit vrees voor

onethische toepassingen van kunst-

matige intelligentie, alias Artifi cial

Intelligence. Wat heeft deze promi-

nenten, die zelf aan de wieg stonden

van de ontwikkelingen waarvoor ze

nu zo indringend waarschuwen,

nerveus gemaakt? Zullen, zoals

Stephen Hawking meent, autonome

systemen ons in no time te slim af worden en ons onderwerpen? Klopt het

toekomstbeeld van Steve Wozniak, die vreest dat AI-systemen ons als huisdieren

houden? Is het erg dat ze slimmer zijn? Gaan ze ons domineren, of doen ze dat juist

niet omdát zij zoveel slimmer zijn? Journalist Fred Teunissen gaat op onderzoek uit.

VBMS gebruikt ERP voor geïnte-greerde datavoorzieningDe schepen van VBMS hebben al jarenlang ict-voorzieningen aan boord om

robots aan te sturen die de kabels ingraven in de zeebodem. En ze hebben een

satellietverbinding om te bellen. Sinds kort wordt die ook gebruikt om via mobiele

devices contact te zoeken met het ERP-systeem in de private cloud. Iedereen op

een schip kan nu zijn of haar eigen projectadministratie voeren, wat veel tijd

bespaart en de foutkans verlaagt. Geïntegreerde datavoorziening wordt steeds

belangrijker. Journaliste Mirjam Hulsebos ontdekt hoe ERP voor VBMS de

motor is geweest achter grote procesverbeteringen.

Request for Change leadershipHet zijn turbulente tijden. Geopolitiek is er van alles aan de hand, duurzaamheid

en milieu vragen om veranderingen in productiemethoden en balans in de uit-

nutting/uitputting van grondstoff en, de baanzekerheid van veel burgers is in het

geding en het wantrouwen richting politieke leiders is groot. Dát en de technology

push, de information push en de social push dwingen ondernemingen tot in-

grijpende veranderingen. De noodzaak om te veranderen is groot, maar nog

groter is de behoeft e aan leiderschap. Menzo Meijer en Bart Stofb erg doen bij de

nieuwe I&T-afdeling een request for leadership.

Dell/EMC voor b2b-bereik én VMware

pagina 6

BlackBerry leed tragisch schipbreuk

pagina 11

Optimaliseer uw organisatie

pagina 15

SAM onbegrijpelijk? Welnee!

pagina 20

kennis delen • kennis maken

HET COMPLETE OVERZICHT

VAN ALLE

EVENTSVINDT U OP ICTMAGAZINE.NL

lllllla gnna ea eeeeeeeh ggChangena eeeeeeeeeggnaa

Hoe serieus neemt u digitale architectuur?

Architectuurexpert Rijsenbrij is van

mening dat het gebruik van digitale

architectuur bij it-intensieve verander-

trajecten een vanzelfsprekendheid

hoort te zijn. Een teken van beschaving,

noemt hij het zelfs. Volgens Rijsenbrij

zijn digitale architecturen in Nederland

over de hele linie niet zo volwassen ge-

implementeerd dat ICT op een verant-

woorde manier kan worden gebouwd

en onderhouden. Hij stelt dat een groot

aantal bedrijven nog altijd uit de losse

pols automatiseert: zonder volwassen

architectuur. Uit zijn analyse blijkt

architectuur bij veel CIO’s en it-managers

nog niet echt te zijn geland. Waar-

schijnlijk omdat het niet als een stoer

onderwerp wordt ervaren. Het echte

knelpunt zit bij het gebrek aan erkenning

van het belang van digitale architectuur,

zo zegt Rijsenbrij. Architectuur moet de

plek krijgen die het toekomt.

pagina 3

Het is verwonderlijk dat iets dat zo belangrijk is als digitale architectuur nog altijd zo weinig aandacht krijgt

van it-managers, CIO’s en CEO’s. Waarom blijft deze tak van sport toch zo onderbelicht? En, nog belangrijker,

hoe zorgen we ervoor dat het de aandacht krijgt die het toekomt? Over deze en andere vraagstukken spreekt

Ed Lute met dr. Daan Rijsenbrij.

www.ictmagazine.nl

320 november 2015

EXPERTISE

door: Ed Lute

Het is verwonderlijk dat iets dat zo belangrijk is als digitale architectuur nog altijd zo weinig

aandacht krijgt van it-managers, CIO’s en CEO’s. Waarom blijft deze tak van sport toch

zo onderbelicht? En, nog belangrijker, hoe zorgen we ervoor dat het de aandacht krijgt

die het toekomt? Over deze en andere vraagstukken, spreken we met dr. Daan Rijsenbrij.

Architectuur is geen stoer onderwerp

Hoe serieus neemt u digitale architectuur?“Ook in de digitale wereld is architectuur een teken van beschaving”

Ik ontmoet dé expert bij hem thuis. Voordat we

aan mijn lijst met vragen toekomen, stelt Rijsenbrij

voor om eerst af te bakenen wat digitale architectuur

behelst. “De digitale wereld bestaat uit gedigitaliseerde

business services, gedigitaliseerde informatiestromen,

applicaties, gegevensverzamelingen en technische

infrastructuur”, begint Rijsenbrij. De architectuur in

die wereld noemt hij kortheidshalve ‘digitale archi-

tectuur’. “De term ‘ict-architectuur’ slaat meestal

alleen op applicaties, databases en apparatuur. Dat vind

ik te beperkend in het digitale tijdperk. De formele

defi nitie van digitale architectuur boeit mij eerlijk

gezegd niet zo. Als architect wil ik dat er binnen een

digitaal bouwwerk orde en samenhang is. Zit het

een beetje logisch in elkaar? Daarnaast wil ik dat

het slim is geconstrueerd, zodat het makkelijk kan

worden veranderd. Heel belangrijk vind ik dat de

gebruiker een interessante beleving ondervindt.

Komt het een beetje plezierig over? Deze drie be-

langrijke aspecten van architectuur heb ik niet zelf

verzonnen, maar vinden hun oorsprong bij de

Romeinse bouwmeester Vitruvius.”

Marcus Vitruvius Pollio, die in de eerste eeuw voor

Christus leefde, was een Romeins architect. In het

enige boek dat van hem overgeleverd is, beschrijft hij

onder meer de drie basiswaarden voor architectuur:

1) het bouwwerk moet stevig en goed geconstrueerd

zijn (fi rmitas), 2) het moet qua functionaliteit bruik-

baar zijn (utilitas) en 3) het moet er mooi uitzien

(venustas). Volgens Rijsenbrij zijn deze ruim 2000

jaar oude waarden bij uitstek van toepassing voor

digitale architectuur.

Structuur

Naast architectuur hebben we uiteraard ook te maken

met de zaken onder de motorkap. Daar spreekt Rijsenbrij

nadrukkelijk over ‘structuur’. “Die structuur bezit ook

orde en samenhang en een slimme constructie, maar

heeft geen beleving, althans niet voor de business.

Neem bijvoorbeeld telefonie. In wezen is het concept

van telefoneren anno nu precies hetzelfde als vijft ig

jaar geleden. We praten met elkaar over een afstand

van vele tientallen kilometers terwijl het net is of we

naast elkaar zitten. Hoe dat is geïmplementeerd - of

dat via een satelliet gaat, of gsm-masten, of via een

kabel - dat is allemaal techniek, netjes gestructureerd.

Je hoeft er geen verstand van te hebben om een goed

telefoongesprek te kunnen voeren. Ik maak dan

ook het volgende onderscheid: architectuur is voor

de business en het businessgebeuren; structuur is

het domein van de techneuten en de engineers.

Ik vind dat het gebruik van digitale architectuur bij

it-intensieve verandertrajecten een vanzelfsprekend-

heid hoort te zijn. Het is een teken van beschaving.

Je gooit het niet bij de mensen neer met de bood-

schap ‘hier moet je het maar mee doen’. De tijden

dat de klant en de medewerker als sluitpost dienen

van de it-budgetten lopen, mede door de ontwik-

kelingen van apps en social media, langzaam maar

zeker ten einde. De klant wordt koning in de digitale

wereld, een koning die waardig wordt bediend.”

Beheersing

Hoe is het in Nederland gesteld met de digitale

architectuur? “Natuurlijk heeft alles een architectuur”,

vertelt Rijsenbrij, “want het is door professionals

vanuit hun vakdiscipline gebouwd. Het probleem

is alleen dat die impliciete architectuur vaak niet is

opgeschreven. Door het ontbreken van die be-

schrijving kun je clashes krijgen die je nooit hebt

zien aankomen. Daarvan zijn tal van schrijnende

voorbeelden te geven. Als je bijvoorbeeld een grote

ERP-implementatie gaat doen, moet je weten welke

inherente architectuur er in dat pakket zit. Dat leg

je naast je eigen architectuur en dan weet je of het

past en zo niet, waar de clashes gaan komen. Door-

dat dit, vooral bij de overheid, nauwelijks wordt

gedaan, kost dat letterlijk honderden miljoenen euro’s.”

Rijsenbrij, die als architectuurauditor bij diverse

overheidsprojecten was betrokken, schetst een somber

beeld: gebrek aan aandacht voor architectuur leidt tot

dramatisch verlopen ict-projecten. “Waarom besteedt

de overheid niet meer aandacht aan een volwassen

digitale architectuur?”, vraagt hij retorisch. “Archi-

tectuur is een atlas voor het topmanagement om grote

it-intensieve businessveranderingen te kunnen

overzien. Het is een instrument om complexiteit te

reduceren. Het fungeert als raamwerk om bouw-

projecten te beheersen. Ten slotte is het een com-

municatiemiddel om de neuzen dezelfde kant op te

krijgen en te houden. Automatiseren zonder archi-

tectuur is als rommelen in het duister.”

Speer

Helaas neemt de overheid de koppositie in als het gaat om mislukte ict-projecten. Het meest beruchte ict-programma is Speer (Strategic process and enabled reengi-neering). De Algemene Rekenkamer becijferde ruim een jaar geleden dat dit project het ministerie van Defensie toen al een slordige 900 miljoen euro had gekost, bijna het dubbele van wat was begroot. Bedoeling is dat alle krijgsmachtdelen overstappen op SAP. Vooralsnog lijkt het einde van dit project, dat in het jaar 2000 werd aanbesteed, niet in zicht. Volgens Rijsenbrij wordt het miljard zonder twijfel ook nog gehaald. Hij wijt het falen van dit project aan gebrek aan een volwassen architectuur. Ten eerste van het SAP-pakket en ten tweede van de eigen architectuur.

Niet stoer

Rijsenbrij moet erkennen dat digitale architecturen

in Nederland over de hele linie nog niet zo volwassen

zijn geïmplementeerd dat ICT op een verantwoorde

manier kan worden gebouwd en onderhouden.

“Er is maar een handjevol bedrijven die in mijn

ogen aardig in de richting zitten, zoals in de indus-

triële wereld een Shell, een Philips en een DSM.

Banken en verzekeraars zijn al goed op weg, maar

de overheid heeft nog veel huiswerk te doen. Bij

veel CIO’s en it-managers blijkt architectuur nog

niet echt geland. Dat komt volgens mij omdat het

niet als een stoer onderwerp wordt ervaren, zoals

grote in het zicht lopende transformaties en het

vechten tegen cybercrime. Je krijgt voor een vol-

wassen architectuur nog niet veel applaus. Het

echte knelpunt zit bij het gebrek aan erkenning

van het belang van digitale architectuur, met name

bij de opdrachtgevers en de business. Voor alle dui-

delijkheid: architectuur is een hulpmiddel en geen

doel op zich. Desondanks moet het de plek krijgen

die het toekomt. Misschien krijg je dat voor elkaar

als je nadrukkelijker naar die beleving gaat toewerken.

www.ictmagazine.nl

420 november 2015

EXPERTISE

MET ONZE HULP KUN JIJ DE HELD UITHANGENOns team van specialisten staat 24/7 voor jou klaar.

Met 1.100+ klanten in de Benelux heeft LogicNow alle

kennis en support in huis om jouw business te laten groeien.

Kijk voor gratis trainingen en productinformatie op nl.maxfocus.com/gratistrainingOf neem contact op via +31 88 5222 285 of BeneluxSales@maxfocus.com

Maar zolang burgers en klanten accepteren dat zij

een weinig intuïtieve en knullige interface voorge-

schoteld krijgen, waar je nauwelijks doorheen

kunt navigeren, zal dit niet snel veranderen. Ik

kom bij grote bedrijven die nog steeds wereldwijd

werken met tientallen CRM-systemen. Daar kun

je toch nooit consolideren? Of een multinational die

weliswaar wereldwijd met hetzelfde ERP-systeem

werkt, maar dat in ieder land op een geheel andere

manier heeft geïmplementeerd. Kortom, er is nog

veel te doen. En het begint ermee dat de CIO

architectuur serieus neemt. Veel CIO’s zouden er

verstandig aan doen hun digitale architectuur

eens onafh ankelijk tegen het licht te laten houden

door een onpartijdige, senior architectuurauditor.

En dan bedoel ik niet zo’n auditor die mechanisch

een aantal afvinklijstjes afwerkt.”

Visualisatie

De architectuurexpert predikt eenvoud. “Als ik iets

aan mijn huis wil laten verbouwen, praat ik met een

architect. Dan verwacht ik niet dat hij na een paar

weken terugkomt met een rapport van honderd

pagina’s waarin allerlei moeilijke dingen staan,

zoals over hoe de riolering en de betonnen bewa-

pening zijn ontworpen. In de IT vinden we dat

kennelijk de gewoonste zaak ter wereld. We leggen

rustig dikke rapporten neer vol met technische

knowhow en soms zelfs formules. Engineering

heeft formules nodig, architectuur niet.

Je kunt een onderneming visualiseren als de platte-

grond van een stad. Vervolgens zoom je in op de

diverse business areas als een soort stadswijk. Na

deze kaderzettende architecturen kom je terecht bij

de ‘solutions’: in de fysieke wereld de gebouwen en

in de digitale wereld de business services, de infor-

matiestromen, de apps, et cetera. Deze drie niveaus

kunnen eenvoudig met plaatjes in beeld worden

gebracht. Cruciaal voor architectuurvisualisaties

is dat je ze eenvoudig houdt, laat de dirty details

weg en ‘kill your darlings’. Zonder al teveel tekst

moet je aan de hand van plaatjes uitstekend een

probleem kunnen laten zien en kun je in die archi-

tectuurvisualisaties oplossingsalternatieven schetsen.

Als opdrachtgever of businessmanager kun je een-

voudig zien wat het probleem is en welke oplossin-

gen mogelijk zijn, zonder daarbij de achterliggende

architectuur of IT te begrijpen. Bij elk oplossings-

alternatief kun je noteren wat de kosten zijn en

welke verstoring het voor gebruikers veroorzaakt.

Dus bijna 100 procent visueel. Daarom zeg ik altijd:

‘Don’t tell me. Show me!’ We moeten toe naar een

situatie waarin een businessmanager of een CEO een

goed gewogen beslissing kan nemen, zonder dat hij

wordt lastiggevallen met allerlei technische details.”

Terugsturen

Rijsenbrij vertelt over een gesprek dat hij had met

een manager van een grote overheidsorganisatie.

Zij vroeg hem om een architectuurplaat aan haar

uit te leggen. “Ik vertelde haar dat ik begreep wat

er stond, maar dat ik niet de aangewezen persoon

was om dit uit te leggen. Wat ik niet begrijp, zei ik

haar, is dat jij een architect deze plaat bij jou laat

neerleggen, waarvan je uit je ooghoeken al ziet dat

je het niet begrijpt, en dat je die architect vervolgens

weer de deur uit laat lopen. Je had tegen die architect

moeten zeggen: ‘Neem dit maar weer mee en kom na

het weekend terug met een plaat die ik wel begrijp.’

Veel architecten in de digitale wereld kunnen veel

beter presteren, maar ze worden zelden op hun

vingers getikt als ze onbegrijpelijke architectuur-

schetsen neerleggen. Het zou een zegen zijn voor

de digitale architectuur als opdrachtgevers en

businessmanagers meer gaan eisen.”

Scheiding

Ook pleit Rijsenbrij voor een gestroomlijnde,

naadloos samenwerkende architectenpopulatie.

Zie het kader ‘Het profi el van een architect’. Daar-

mee bedoelt de expert dat er architecten zijn die ook

echt praten met en serieus worden genomen door de

business. “Iemand die innovatief bezig is, want ar-

chitectuur is een creatief vak. Dus niet iemand die

plichtmatig het lijstje van TOGAF (Th e Open

Group Architecture Framework, red.) afl oopt.

Nee, een echte architect helpt zijn businessman om

diens ideeën helder te krijgen. Hij is de regisseur

van dit beeldvormingsproces. Tegelijkertijd weet

hij of het wensenplaatje bouwbaar is, omdat zijn

engineer hem souffl eert. De engineer waarschuwt hem

wanneer hij iets belooft dat niet haalbaar is.”

Rijsenbrij wil een duidelijke scheiding zien tussen de

architect en de engineer. “Dat houdt in dat alleen

de architect met de business praat. Uiteraard hebben

de architect en de engineer onderling veel contact.

De cartoon toont een duidelijke scheiding tussen

de opdrachtgever/klant, de architect, de engineer en

de bouwer. Er zijn dus in feite drie soorten overleggen:

1) tussen de architect en de klant, 2) tussen de archi-

tecten onderling en met de engineers en 3) tussen

de engineer en de bouwer. Dat impliceert tevens dat er

drie soorten beschrijvingen/visualisaties horen te

zijn, elk met een eigen doel en een eigen notatie-

wijze. Een raamwerk als TOGAF of de NORA is

slechts bestemd als checklist voor architecten

onderling en met hun engineers, beslist niet voor

de communicatie met de klant.”

Concepten en bouwblokken

Naast de intermenselijke oplossingsrichtingen,

kun je ook aan de technische kant iets doen om de

digitale architectuur het zo broodnodige duwtje in

de rug te geven. Rijsenbrij: “Je kunt gaan werken

met concepten, die je verzamelt in je referentie-

architectuur. Concepten als sjablonen over hoe

een user interface eruitziet, hoe een navigatiepad

eruitziet of de generieke structuur van een trans-

actieverwerkende applicatie. Dankzij deze concepten

kun je effi ciënter uniforme doelarchitecturen

formuleren. Een andere oplossing is standaard

bouwblokken. Er zijn tegenwoordig heel veel stan-

daardbouwblokken, die steeds meer vanuit public

clouds leverbaar zijn.

Plan / Build / Run / Enable / Manage

Business Processes Applications Infrastructure

Plan Planning

Plan / Build Application Design and Development

Build Building and Implementing

Run Service and Operation

Enable Support and Enable

Enable Accountmanagement and Digital Marketing

Manage Management 1: Projects, Business change, Risk and Security

Manage Management 2: Quality, Relationships, Improvement

and Forecasting

e-CF level e-CF area InfrastructureBusiness Processes Applications

Overzicht van de examens

Meer informatie over iEXA® vindt u op www.iexa.nl

2

3

3

3

3

3

3

3

3

iEXA® biedt onafhankelijke examinering voor de ICT-professional op bachelorniveau. iEXA® omvat drie basisexamens en acht kernexamens die aansluiten op de competentiege bieden van het European e-Competence Framework (e-CF).

Onafhankelijke examinering voor ICT-professional op bachelorniveau

www.ictmagazine.nl

520 november 2015

Column

Kan de it-organisatie

nog wel mee?Hoeveel CEO’s hebben er echt vertrouwen in dat hun eigen it-organisatie een leidende rol

gaat vervullen in de transformatie van hun onderneming naar een digital company? Volgens

de ‘2015 Global CEO Outlook’ van KPMG staat bovenaan het lijstje ‘wat je ‘s nachts wakker

houdt’: disruptie van het eigen businessmodel door nieuwe toetreders, gevolgd door het niet

kunnen bijhouden van nieuwe technologie. De mening van ruim 1200 ondervraagde CEO’s

geeft aan hoezeer IT van bijzaak hoofdzaak wordt.

Tuurlijk, er wordt door it’ers hard gewerkt om de business in de lucht te houden, te verbeteren

en te vernieuwen. Maar wie binnen it-afdelingen van grote bedrijven werkt, hoort vaak

gemopper van collega’s dat ze niet het respect, aanzien en vertrouwen krijgen dat ze verdienen.

Het lage aanzien dat IT geniet, staat in schril contrast met de toenemende relevantie van

nieuwe informatietechnologie voor het bestaansrecht van ondernemingen. Wat is er aan de

hand? Hebben we als it’ers het de business te moeilijk gemaakt om zaken met ons te doen? Ja,

IT praat vaak een taal die de rest van de organisatie niet begrijpt. Lange tijd kwamen ‘we’

daarmee weg: IT had immers decennialang het interne monopolie op het leveren van auto-

matisering aan de business. Niemand kon om ons heen. Maar het is gedaan met dat monopolie.

Goedschiks of kwaadschiks: de business gaat tegenwoordig z’n eigen weg. Cloud computing

en mobiele apps zijn een grote aanjager van schaduw-it: systemen en oplossingen die buiten het

gezichtsveld van de it-organisatie worden aangeschaft en toegepast. Er kleven allerlei risico’s

aan deze onder-de-radar-acties, en rücksichtslos verbieden klinkt daarom logisch. Dat gaat

echter niet werken, want de druk en de wens om zelf digitaal te denken en te doen wordt alleen

maar sterker. Er zit een diepere reden achter de opkomst van schaduw-it: gebrek aan vertrouwen

in de it-organisatie.

Vraag managers wat zij van de it-organisatie vinden en er vallen woorden als ‘afstandelijk’,

‘langzaam’, ‘koppig’, ‘onbegrijpelijk’ en ‘bureaucratisch’. Terugkerende ervaringen met falende

it-projecten en verstoringen zijn bepalend voor het beeld dat managers hebben van IT als

tegenspeler. Ook andersom heeft het vertrouwen een fl inke deuk opgelopen. Vraag it’ers wat

ze vinden van de business en ook zij hebben hun negatieve associaties: ‘onrealistisch’, ‘door-

drammers’, ‘onwetend’, ‘naïef ’ en ‘neerbuigend’. Als er in de business iets fout gaat, krijgt IT

meestal de schuld.

De vooroordelen over en weer geven aan dat er een kloof bestaat die een fl inke belemmering

vormt voor digitale transformatie, waarbij business en IT niet zonder elkaar kunnen. Een

succesfactor voor digitale transformatie is niet alleen dat business en IT dezelfde taal spreken

en dezelfde doelen voor ogen hebben, maar ook nieuwe co-competenties aanleren: begrip

van technologie, ondernemerschap en risicomanagement, vertrouwen en durf – om het oude

los te laten en nieuwe dingen te proberen. ‘Iedereen wil de wereld veranderen maar niemand

zichzelf ’ stelde fi losoof en denker Leo Tolstoj. Het belangrijkste ingrediënt voor transformatie

van it-organisaties is het stimuleren van empathisch vermogen: leer de business en gebruikers

kennen. Kijk door hun ogen en besef dat waaróm belangrijker is dan hóe.

www.ictmagazine.nl

Marco Gianotten

Marco Gianotten is Managing Director en oprichter van Giarte.

EXPERTISE

De meest basale vorm van architectuur – wat

eigenlijk nauwelijks architectuur mag heten – is een

verzameling van dergelijke bouwblokken aan elkaar

geplakt met een slim integratiemiddel. Waak wel over

de semantische samenhang. We hebben een periode

gehad wat ik, een beetje badinerend, ‘knippen en

plakken met Microsoft ’ noem. Soft ware werd niet

meer onder een architectuur of onder een structuur,

in elkaar gezet. Tegenwoordig hebben we andere trucs

om snel wat in elkaar te zetten, zoals scrum en

agile. Dat werkt uitstekend, zolang je het onder

architectuur blijft doen. Datzelfde geldt voor

bouwblokken. Als je echter snel uit de losse pols

wilt scoren, loop je grote kans op problemen bij

een ingrijpende verandering.”

Rijsenbrij haalt een groot overheidsproject aan

waar de stekker werd uitgetrokken en waardoor

volgens een externe accountant ruim 86 miljoen

euro werd afgeschreven. Hij was hogelijk verbaasd en

als belastingbetaler geërgerd dat daarvan nauwe-

lijks iets kon worden hergebruikt.

“Uit zoiets groots komen diverse concepten en

bouwblokken voort. Je maakt mij niet wijs dat het

allemaal fout was, tenzij het allemaal uit de losse

pols is ontworpen.

Diepe schande voor de soft wareontwikkelaar die

daarvoor verantwoordelijk was. Wat het nog erger

maakt, is dat zo’n ontwikkelaar ook nog een com-

penserende nieuwe opdracht kreeg. Zij zouden

geen schuld hebben? Ha! Met mijn handen in

mijn zakken en mijn ogen dicht, nagel ik ze tegen

de muur bij de rechtbank.”

Chanteren

Als cruciaal middel om grip te krijgen op it-

projecten bij de overheid, noemt Rijsenbrij trans-

parantie. “Langs de weg zie ik weleens borden

waarop staat vermeld dat Rijkswaterstaat een weg

ingrijpend renoveert. Alle belangrijke partijen

worden daar expliciet genoemd: opdrachtgever,

architect, (onder)aannemers en tijdvak waarin de

renovatie geschiedt. Dat zou ik van elk it-project

van de overheid willen weten . Volledige transpa-

rantie over alle betrokkenen en wellicht ook de

namen van de auditors. Wat is er op tegen om op

een website deze en mogelijk dashboardachtige

informatie vrij te geven over een overheidsproject?

Als belastingbetalers hebben wij toch het recht om

te zien hoe er met publiek geld wordt omgesprongen?

Ik denk dat de rol van architect door een dergelijke

transparantie minder vrijblijvend zal worden, en

geen enkele leverancier is erop uit zijn imago te

laten beschadigen. Als je weet dat iedereen kan

meekijken met wat je doet, zorg je er wel voor dat je

realistisch te werk gaat. Bovendien zullen leveranciers

dan vriendelijk bedanken voor de klussen waarvan

ze weten dat zij ze eigenlijk niet kunnen realiseren.

Je zou dit chantage door transparantie kunnen

noemen.”

Droom

In een kanttekening op zijn inaugurele rede aan de

Radboud Universiteit in oktober 2004, poneert

Rijsenbrij vijf architectuurdromen, waarvan een over

de overheid. “‘Ik droom van een slanke, burger-

vriendelijke overheid waarbij ik als burger maximaal

wordt gefaciliteerd om mijn administratieve en

fi nanciële verplichtingen te vervullen, voor mijn

kleinkinderen.’ Die laatste toevoeging maak ik

omdat er behalve een volwassen architectuur nog-

al wat moet gebeuren om dat ideaal te bereiken.

Het probleem is hier het transformatietraject, met

name de forse hoeveelheid dossiers, oude procedures

en vastgeroeste gedragspatronen die moeten worden

opgeruimd. De overheid staat een gigantische

omwenteling te wachten.”

“Op het pad naar een volwassen architectuur is een onafhankelijke architectuuraudit noodzakelijk”

Profi el van de architect

Rijsenbrij constateert dat er onvoldoende volwassen digitale architecten zijn, wat in feite ook geldt voor bekwame engineers. “Een echte architect heeft een zakelijk gevoel voor businessbehoeften, een nuchtere visie op technologie (tegenwicht tegen de waan van de dag), een hoog abstractievermogen (in- en uitzoomen, zonder de stakeholders te vervelen met abstracties), is creatief (in oplossingen, in alternatieven en in de ‘beeldvorming’), heeft een subtiel gevoel voor organisatiecultuur, kan luisteren en presenteren en houdt de menselijke maat in het vizier. Daarnaast moet hij ruggengraat hebben, wat niet hetzelfde is als doordrammen. Een andere formulering voor ruggengraat hebben is dat je apolitiek moet zijn en niet met alle winden meewaait om aardig te worden gevonden door de sta-keholders. Het politieke spel is een belangrijke reden waarom men binnen de overheid zo slecht grip krijgt op de it-projecten.”

www.ictmagazine.nl

620 november 2015

ICT-BREED

VMware zou meer waard zijn dan moederbedrijf

EMC zelf. Sterker nog: er waren eerder al berichten

dat de dochter zich wilde losmaken van de storage-

leverancier of zelfs de rollen wilde omdraaien door

de moeder over te nemen. Dit zou gebeuren via een

complexe aandelendeal, een zogeheten downstream

merger. Dat is er niet van gekomen en Dell is nu de

koper van heel EMC, inclusief diens meerderheids-

belang in de virtualisatieleverancier.

Belofte: onafhankelijkheid

Dells inlijving van EMC plus VMware gebeurt ook

met complexe belangencombinaties. Daardoor

krijgt Dell een flinke vinger in de pap bij het be-

langrijke VMware. Oprichter en CEO Michael

Dell belooft de onafhankelijkheid van VMware te

bewaren en te bewaken. Het virtualisatiebedrijf

gedijt volgens hem juist op een levendig ecosysteem,

met diverse OEM-partners, system integrators,

oplossingenleveranciers, resellers en vele klanten.

“Wij geloven dat het erg belangrijk is om VMware’s

succesvolle businessmodel te behouden om een

open en onafhankelijk ecosysteem te ondersteunen”,

schrijft de hoogste baas in een open verklaring. Hij

verzekert dat er geen plannen zijn om iets te doen

aan VMware als bedrijf, technologie en software met

betrekking tot Dell of EMC. “We zullen ook geen

beperkingen leggen op VMware’s vermogen om

samen te werken met welk ander bedrijf dan ook.”

Virtualisatiesoftware als sleutel voor de it-markt

Versus Hyper-V, Xen

CEO VMware Pat Gelsinger heeft tegenover analisten

al verklaard dat Michael Dell zijn belang in VM-

ware in de toekomst waarschijnlijk zal uitbreiden.

Ondertussen verzekert de nieuwe eigenaar dat hij

VMware net zo zal laten opereren als EMC dat

voorheen deed: “Door VMware onafhankelijk te

houden”.

Analisten menen dat Dell hierin eigenlijk geen keuze

heeft, omdat anders op de langere termijn erosie

voor de positie van VMware’s technologie dreigt.

Hardwarepartners van VMware, zoals IBM, Lenovo,

Cisco en HP, kunnen dan uitwijken naar concur-

rerende virtualisatiesoftware, zoals Hyper-V van

Microsoft en het open source Xen, met Citrix als

grote leverancier.

1 + 1 = 3?

Volgens Dell geeft de overname van EMC het ge-

combineerde bedrijf de schaalgrootte om te over-

leven op de it-markt. Michael Dell stelt dat het om een

zeer complementaire combinatie gaat, die markt-

leiders in servers, storage, virtualisatie en pc’s

samenbrengt. Daarmee beweert Dell de technologie

van de toekomst te bieden: voor digitale transfor-

matie, software-defined datacenters, converged infra-

structures, hybrid clouds, mobile computing en

security.

Dell heeft de afgelopen jaren diverse strategische

overnames gedaan, onder meer voor security

(SecureWorks) en voor opslag (EqualLogic). Virtua-

lisatie zat nog niet in het portfolio. Michael Dell

prijst nu de kracht van EMC op de enterprise-

markt plus de sterke posities van Dell op de markten

voor middelgrote en kleinere ondernemingen.

Upselling

“Samen kunnen we innovatie aandrijven over ons

gecombineerde portfolio en over klantensegmenten

heen.” De CEO noemt VMware daarbij letterlijk

als kroonjuweel van de federatie van EMC’s zes

bedrijfsonderdelen: EMC zelf, VMware, Pivotal, RSA

Security, VCE en het recent overgenomen Virtu-

stream. Klanten van Dell, EMC en VMware kunnen

in de toekomst ongetwijfeld meer gecombineerde

aanbiedingen verwachten.

Oprichter en CEO Michael Dell

Dell koopt EMC voor b2b-bereik én VMwaredoor: Jasper Bakker

Officieel dient Dells overname van EMC voor een breder enterprisebereik. Marktvorsers zien

echter ook een grote rol weggelegd voor EMC’s zelfstandige dochter VMware. Virtualisatie-

software als sleutel voor de it-markt.

De lang in voorbereiding zijnde splitsing van HP is

per 1 november dit jaar een feit. Het ict-concern deelt

zichzelf op in een computer- en printerleverancier

gericht op consumenten - HP Inc.- en een (groot)

zakelijke leverancier van servers, storage en services

- HP Enterprise. Huidig CEO Meg Whitman lijkt

daarmee deels de strategie uit te voeren van haar

voorganger, de weggestuurde ex-SAP-topman Leo

Apotheker. Apotheker wilde de pc-activiteiten af-

stoten, wat destijds op de valreep is voorkomen en

wat er nu alsnog van komt.

Ondertussen kiest concurrent Dell er juist voor om

groter te worden door zijn ict-bereik fors uit te

breiden. Het bedrijf onder leiding van oprichter

Michael Dell is twee jaar terug bewust van de beurs

gegaan, met miljardensteun van investeringsmaat-

schappijen en van Microsoft. Nu - opnieuw met

miljardensteun van investeringspartners - lijft het EMC

in en ontkent het de notie dat zijn pc-activiteiten

wellicht de deur uit moeten. “Wij houden van de

pc-business”, aldus topman Jeff Clarke in een interne

mail die is uitgelekt.

Verdere afslanking

HP heeft ongetwijfeld ook liefde voor de pc-business,

maar dan wel in een afgesplitste entiteit. Tussendoor

doet de firma ook zijn securitydivisie TippingPoint

van de hand aan Trend Micro. De verkoopsom van

300 miljoen dollar is een relatief bescheiden bedrag

vergeleken met het miljardengeweld van Dell/EMC.

Toch is ook dit een veelbetekenende stap in de

nieuwe strategie van HP. Het bedrijf verklaart dat het

niet langer eigen netwerksecurity zal bieden, maar

in plaats daarvan samenwerkt met derde partijen.

HP en Trend Micro hebben sinds eind 2014 al een

strategische OEM-samenwerking, juist voor de

security-appliances van TippingPoint. De verkoop van

dit bedrijfsonderdeel aan securitybedrijf Trend Micro

volgt krap vijf jaar na HP’s inlijving van netwerk-

leverancier 3Com die tien jaar terug het destijds

nog zelfstandige TippingPoint heeft gekocht. De

verkoop nu aan Trend Micro omvat ook het beruchte

premieprogramma ZDI (Zero Day Initiative)

waarbij netjes gemelde beveiligingsgaten worden

beloond met premies.

Exit publieke cloud

HP laat niet alleen de eigen oplossingen voor netwerk-

security varen, maar geeft ook zijn publieke cloud op.

Het bedrijf schrapt zijn ambitie om het met een eigen

publieke cloud op te nemen tegen cloudgigant

Amazon. Met ingang van januari komend jaar

schrapt HP zijn Helion Public Cloud. Afgelopen lente

heeft het bedrijf al aangegeven dat het voor HP niet

zo zinnig is om direct te concurreren met enkele van

zijn grootste klanten: de cloudleveranciers zelf.

HP houdt het nu bij het helpen van zijn klanten

om hun cloudomgevingen te ontwerpen en te ma-

ken. Dat gebeurt op maat, zoals op basis van

workloads en business- en industrievereisten van

de klanten, benadrukt cloud-topman Bill Hilf in

een blogpost van eind oktober. De computerleve-

rancier verlaat dus niet de cloudmarkt, maar be-

perkt zich tot private clouds en managed clou-

domgevingen. Daarvoor zet het groot in op het

open source cloudplatform OpenStack.

CEO HP Meg Whitman

HP en Dell varen tegengestelde koersTerwijl HP zichzelf in tweeën deelt, breidt concurrent Dell juist uit met de overname van

EMC. Beide leveranciers smalen over de koers van de ander.

HP en Dell smalen over de koers van de ander

www.ictmagazine.nl

720 november 2015

VISIE

door: Fred Teunissen

Het ene na het andere boegbeeld van

technologie en innovatie slaat de laatste tijd

alarm, uit vrees voor onethische toepas-

singen van kunstmatige intelligentie, alias

Artifi cial Intelligence. Wat heeft deze

prominenten, die zelf aan de wieg stonden

van de ontwikkelingen waarvoor ze nu zo

indringend waarschuwen, nerveus gemaakt?

Waar komt hun bezorgdheid vandaan?

Kunstmatige intelligentie is uit het lab (deel 4)

De gevaren

van AI

Eind juli 2015 werd in Buenos Aires tijdens de in-

ternationale IJCAI-conferentie over kunstmatige

intelligentie een open brief gepubliceerd, die was

ondertekend door honderden prominenten uit de

wereld van wetenschap en technologie, waaronder

Steve Wozniak, mede-oprichter van Apple, Elon

Musk, CEO van Tesla Cars, en theoretisch natuur-

kundige Stephen Hawking(1).

De opstellers van de brief signaleren dat de ont-

wikkeling van kunstmatige intelligentie zo ver is

gevorderd, dat de inzet van volledig autonome

systemen - dat wil zeggen systemen die zelfl erend

en zelfsturend zijn – binnen handbereik ligt. Ze

zijn vooral bezorgd over de militaire toepassingen

van deze nieuwe technologie. Daarbij gaat het om

wapensystemen, die zonder menselijke tussenkomst

op het slagveld kunnen opereren, ook wel ‘killer

robots’ genoemd. Deze brengen een revolutie teweeg

in het militaire bedrijf.

Positief aan deze ontwikkeling, nog steeds volgens

de opstellers van de brief, is dat door de inzet van zulke

wapensystemen het aantal slachtoff ers aan de eigen

zijde kan worden beperkt. Groot nadeel ervan is

echter dat de drempel om militaire actie te onder-

nemen er drastisch door wordt verlaagd. En een

nog veel groter nadeel is dat AI-technologie geen

hoge investeringen vereist, zoals met kernwapens het

geval is. Autonome wapensystemen zouden zich dan

ook razendsnel over de planeet kunnen verspreiden.

Legers van robots

Een beetje merkwaardig aan de brief is dat de

gevaren in de toekomst worden geprojecteerd, terwijl

autonome wapensystemen volop in ontwikkeling zijn

en in sommige gevallen zelfs al operationeel zijn.

Denk aan de drones die de VS inzetten en aan de

ontwikkeling van militaire robots bij het onlangs

door Google overgenomen Boston Dynamics.

Naar het masterplan achter deze research moeten

we gissen, want deze plannen zijn militair geheim

in de VS. In Rusland doen ze daar een stuk minder

besmuikt over. Zo maakte Uralvagonzavod, het

bedrijf dat de Russische Armata T-14 tank produceert,

in oktober 2015 bekend dat het werkt aan ‘een leger

van AI-robots’(2). Denk maar niet dat de VS en

China dit dan niet doen. De wapenwedloop, die door

de prominenten zo gevreesd wordt, is dan ook allang

gaande.

De goede vragen

Naast angst voor de opkomst van killer robots is er

angst voor verlies van controle over AI. Het is vooral

theoretisch natuurkundige Stephen Hawking die

hieraan uitdrukking geeft . Volgens hem zullen auto-

nome systemen dusdanig slim worden, dat ze

zichzelf gaan herontwerpen en optimaliseren.

Daardoor zullen ze ons in no time te slim af worden

en ons vervolgens onderwerpen. Steve Wozniak

onderschrijft deze analyse en ziet een toekomst voor

zich waarin AI-systemen ons als hun huisdieren

houden.

Hawkings kernargument is dat de humane biologische

evolutiewijze de exponentiële technologische groei

van de kunstmatige intelligentie niet kan bijbenen.

Het zijn inderdaad twee radicaal andere ontwikke-

lingspaden. Dus Hawking heeft hier beslist een punt.

Je kunt je vervolgens afvragen of het wel zo erg is

dat AI-systemen slimmer worden dan wij. Deze vraag

zal ons nog jaren bezighouden. Een goede vervolg-

vraag is: stel dat AI-systemen slimmer en ‘machtiger’

zijn dan wij, zullen zij ons daarmee dan gaan do-

mineren? Of zullen zij dat juist niet doen omdát

zij zoveel slimmer en machtiger zijn dan wij? Met

andere woorden: misschien projecteren wij onze

eigen dirty mind wel op die arme intelligente en

dienende robots. Geen haar op hun hoofd die erover

denkt ons te krenken en te doen wat wij mensen

elkaar onderling aandoen... Is mogelijk toch?

Een transhumane uitweg

Ray Kurzweil - of liever: het Fenomeen Kurzweil, die

immers al zo ongekend vaak voorspellingen over

technologie deed die nog uitkwamen ook, en dat is

werkelijk zonder precedent – sluit aan bij Hawking,

maar geeft er vervolgens een laconieke draai aan.

We moeten gewoon zorgen dat we een goede, bio-

logische (!) interface hebben met die slimme AI, vindt

hij, en dan hebben we een geüpgraded mensenras.

Humans powered by AI. Transhumanisme wordt deze

denkrichting ook wel genoemd. Volgens Kurzweil is

zo’n biologische interface mogelijk als we nanobots

in onze hersenen aanbrengen. Daardoor wordt ons

brein een soort wifi -antenne, een modem dat

draadloos in contact staat met ‘het web’, dan wel het

Grote Brein, dan wel een serie Grote Breinen(3).

Technisch is dit inbrengen van nanobots vandaag

de dag al mogelijk. Er zijn zelfs onderzoekers die

beweren dat hiermee al druk geëxperimenteerd

wordt(4).

Hier is overigens weer dezelfde vraag van toepassing:

is het eigenlijk wel zo erg, zo’n samenvloeiing van

mens en AI-machine? Zo op het eerste gezicht

kunnen we daarmee toch alleen maar ons voordeel

doen? We worden immers even slim als die super-

computers. Stel je eens voor wat er dan allemaal

mogelijk wordt!

Maar er is ook een groot risico. Stel dat IETS dat

nog weer veel slimmer is dan al onze Aardse Grote

Breinen dit transhumane systeem hackt... Dan kan

heel dat planetaire bio-technologische AI-netwerk,

dat Kurzweil voor ogen heeft , een interface zijn om

ons ‘van buitenaf ’ te domineren. Zou kunnen toch?

Of is deze angst ook weer uitdrukking van onze

eigen dirty mind?

De kern van alle angst rondom AI is onze angst

om de controle te verliezen. Dat is niet de schuld

van de technologie. AI is in zichzelf neutraal. On-

gevaarlijk. De toepassing is dat niet. Die is niet

neutraal. Die dient de mensheid of zij dient haar

niet. Dat de eerste grootschalige toepassingen van

AI in het militaire domein plaatsvinden, geeft dan

ook te denken.

Wij projecteren onze eigen schaduw op de technologie.

Daaruit blijkt de actuele staat van onze psyche en

moraal. AI staat klaar om te dienen, maar wij zijn

het gevaar. Wij hebben de komende jaren tot de

tanden bewapende legers van psychologen nodig

om alle AI naar veilig vaarwater te loodsen.

(1) http://futureofl ife.org/ai-open-letter/

http://www.stopkillerrobots.org/2015/07/aicall/(2) www.rt.com/news/319229-russia-armata-tanks-robots/

www.rt.com/news/319082-russia-military-artifi cial-intelligence/

https://www.rt.com/news/265837-russia-military-equipment-development/(3) http://singularityhub.com/2015/10/12/ray-kurzweils-wildest-prediction-nanobots-will-plug-our-brains-into-the-web-by-

the-2030s/(4) ‘Dangerous Imagination, Silent Assimilation’, Cara St. Louis en Harald Kautz-Vella, Berlijn 2014.

“Robots zullen ons in no time te slim af

worden”

Vier wake-up calls

• Stephen Hawking: “Autonome technologie kan zichzelf steeds sneller herontwerpen en zal ons het nakijken geven.”

• Elon Musk: “Binnen vijf tot maximaal tien jaar zou er al iets zeer gevaarlijks kunnen gebeuren.”

• Steve Wozniak: “Robots zullen de wereld veroveren en ons als huisdieren gaan houden.”

• Ray Kurzweil: “In 2030 zal ons brein via nanobots verbonden zijn met het web.”

www.ictmagazine.nl

820 november 2015

PRAKTIJK

De geschiedenis van VBMS gaat terug tot het begin

van deze eeuw, toen Visser & Smit Hanab een business

unit oprichtte die zich specialiseerde in het leggen

van off shore bekabeling, bijvoorbeeld om de ener-

gie die door windmolenparken wordt gegenereerd,

naar wal te krijgen. In 2007 werd deze business unit

een zelfstandig bedrijf onder de vlag van Volker-

Wessels. Boskalis kocht in 2013 een aandeel van 50

procent in deze onderneming, die daarom in 2014

zijn nieuwe naam kreeg: VBMS.

De organisatie werkte jarenlang met Metacom. Dit

ERP-pakket werd voornamelijk gebruikt voor de

fi nanciële administratie, logistiek en projectcalcu-

laties. Alle overige administratie – van inkoop tot

projectadministratie – vond plaats in Excel en vele losse

databases. Toen VBMS meedeed met steeds grotere

tenders en deze ook won, ontstond de noodzaak

om de hele interne supply chain te integreren.

Manager Applications & ICT Jaco Putter vertelt:

“We deden heel veel werk in Offi ce. Onder meer

onze gehele projectadministratie. Dat gaat niet meer

als de projecten in omvang toenemen. Je hebt dan

gewoon behoeft e aan geïntegreerde processen en

een goede, up-to-date informatievoorziening over

het gehele proces. Dat was niet zo. Onze rapportages

zagen er bijvoorbeeld elke keer weer anders uit,

zeker op projectniveau. De forecasting was evenmin

geïntegreerd. Iedere keer opnieuw moesten we weer

complexe rekensommen maken, met alle kans op

fouten van dien. Alle informatie was er wel, maar niet

geïntegreerd waardoor we nauwelijks gericht konden

sturen.”

Leren denken in processen

Omdat Metacom niet kon voorzien in de wensen

van VBMS, is een ERP-selectieproces gestart. De

voornaamste eisen aan het nieuwe ERP-pakket

waren een module voor projectmanagement en

multi-currency-functionaliteit om eenvoudig

ponden en euro’s met elkaar te verrekenen. De

onderneming bestaat namelijk uit drie zelfstandig

opererende bedrijven in de UK, Duitsland en

Nederland. IFS kwam als beste uit de bus. De

implementatie startte in 2011, en in april 2012 ging

de organisatie live met een systeem dat lijkt op wat

er nu staat, maar nog lang niet alle functionaliteit

bood die er vandaag de dag is.

“De technische implementatie was eigenlijk relatief

eenvoudig”, zegt Putter. “Maar het integreren van al

je processen betekent dat iedereen op een andere

manier moet gaan werken. We verwachtten dat

afdelingen die voorheen min of meer op eigen

houtje opereerden, nu veel meer met elkaar gingen

samenwerken. We moesten mensen leren denken

in processen en ketens. Dat was een fi kse klus.”

Een voorbeeld is inkoop. Voorheen had ieder project

een uitgebreide projectstaf die ook de inkoop voor

dat specifi eke project voor zijn rekening nam. Er

was nauwelijks centrale inkoop. Nu is er juist een

sterke centrale inkoopafdeling die raamcontracten

sluit met de belangrijkste leveranciers. Project-

inkopers moeten nu eerst kijken of er voor de

producten die ze willen inkopen een raamcontract

bestaat. Putter: “We behalen hierdoor forse kosten-

besparingen en we hebben ook veel meer grip op

de leverbetrouwbaarheid. Bovendien zijn we minder

tijd kwijt aan projectinkoop, omdat niet ieder con-

tract opnieuw hoeft te worden uitonderhandeld.”

Projectmanagement integreren

De aanleg voor de bekabeling van London Array,

het grootste windmolenpark van het Verenigd

Koninkrijk, was destijds het eerste project dat

helemaal in IFS werd afgehandeld. De projectstaf

was destijds nog op volle sterkte en merkte al direct

dat ze aanzienlijk minder te doen hadden. Inmiddels

is die staf met de helft teruggebracht. Putter geeft

een voorbeeld. “Ieder schip heeft een eigen magazijn.

Voorheen voerde de projectstaf aan wal het voor-

raadbeheer over dat magazijn. Als het team op zee

een onderdeel nodig had dat niet in het magazijn

aanwezig was, dan belden ze via een dure satelliet-

verbinding naar kantoor. Daar noteerde iemand

wat er precies ontbrak en bestelde dat. Dat kost

natuurlijk tijd en je creëert een foutkans doordat

er een overdrachtsmoment in zit. Nu hebben alle

medewerkers aan boord mobiele toegang tot IFS

en kunnen ze zelf, binnen de raamcontracten die

er liggen, dat onderdeel bestellen. Ze zien ook zelf

wanneer er een schip of helikopter komt om nieuwe

onderdelen te leveren en kunnen dus bepalen of dat

op tijd is of dat het project door het ontbrekende

onderdeel zoveel vertraging oploopt dat er apart

een helikopter moet vliegen. Die beslissingen worden

nu genomen op de werkvloer, waar ze die inschatting

ook het best kunnen maken.”

Deze ketenintegratie betekent wel dat het data-

management belangrijk wordt. Garbage in is

immers garbage out. “Ja”, lacht Putters, “je krijgt het

nu meteen op je brood als data verkeerd in het systeem

worden ingevoerd. Omdat fouten in onze organisatie

heel kostbaar kunnen zijn – neem die helikopter

die vliegt maar het verkeerde onderdeel aan boord

heeft – heeft het verlagen van de foutkans absolute

prioriteit. Door onze geïntegreerde datavoorziening

is die kans al fors gedaald, en dan is het natuurlijk

zonde als het aantal fouten toch weer zou stijgen

omdat de data niet kloppen.”

Upgrade

Hoewel VBMS pas drie jaar werkt met het huidige

systeem, krijgt het toch al een upgrade. ICT-specialist

Daniël Berkhof is hiervoor vrijgemaakt. Hij vertelt:

“We zijn door IFS benaderd of we willen fungeren

als deelnemer aan het early adopter programma

voor Applications 9, hun nieuwe suite. Dat kost

natuurlijk veel tijd – meer dan een gewone implemen-

tatie – maar het voordeel is dat je kunt meedenken

over verbeteringen. We zouden anders ook zijn

overgegaan op de nieuwe versie, maar dan een jaar

later. Dus we hebben besloten de energie er nu maar

meteen in te steken.”

VBMS heeft 117 wijzigingsverzoeken ingediend,

waarvan er 44 direct zijn ingewilligd en een fl ink

aantal op de backlog is beland. Berkhof lacht:

“Daardoor kunnen we nu volledig toe zonder

maatwerk, wat we in de oude versie nog wel hadden.

We verdienen daarmee ook de interne kosten terug

die we maken door zo intensief mee te denken en

te testen. Voor ons pakt het heel gunstig uit.”

De nieuwe soft ware heeft een aantal verbeteringen

die voor VBMS veel meerwaarde brengen. De

belangrijkste is wel een geïntegreerde Rental-

module, die voorheen losstaand was. Putter: “Zo’n

70 tot 80 procent van de projectkosten bestaat uit

huur van materieel. Zo huren we de schepen in bij

onze moedermaatschappijen en ook alle specialis-

tische apparatuur aan boord is gehuurd. Hoe beter je

de huurtermijnen kunt plannen, hoe lager de kosten.”

Integratie van deze module in de kernapplicatie

betekent onder meer dat er een directe koppeling

is naar de verbeterde module Budgetting & Fore-

casting. “We zien nu direct wat de impact is van

een dag korter huren op het projectbudget. We

kunnen daardoor veel betere forecasts maken.

Vroeger deden we veel vaker schattingen, nu hebben

VBMS gebruikt ERP om datavoorziening te integreren

“We kunnen niet meer zonder geïntegreerde

en up-to-date data”

door: Mirjam Hulsebos

De schepen van VBMS hebben al jarenlang ict-voorzieningen aan boord om de robots aan

te sturen die de kabels ingraven in de zeebodem. En ze hebben een satellietverbinding om te

bellen. Sinds kort wordt die ook gebruikt om via mobiele devices contact te zoeken met het

ERP-systeem in de private cloud. Iedereen op een schip kan nu zijn of haar eigen project-

administratie voeren, wat veel tijd bespaart en de foutkans verlaagt. “Een geïntegreerde

datavoorziening wordt steeds belangrijker. We moeten de hele keten kunnen overzien.”

“ ERP is de motor geweest achter grote procesverbeteringen”

Uw planning werkt in mijnrooster

www.mijnrooster.nl | 088 088 0288

920 november 2015

PRAKTIJK

Column

Kissebissen over focusVoor een duizelingwekkende 67 miljard dollar koopt Dell storage-, virtualisatie- en beveiligings-

expert EMC op. Precies in de maand dat HP toestemming krijgt om zichzelf juist op te splitsen

en Dell gebrek aan focus verwijt. Maar wat is focus?

Met de acquisitie slaat Dell een megaslag, want niet alleen is EMC meester in opslag, ook

herbergt het de marktleider in virtualisatie VMWare en het beveiligingsbedrijf RSA Security.

Terwijl Dell naar een completer aanbod gaat, maakt HP een diametraal andere beweging. Het

bedrijf dat het toonbeeld was van groei door acquisitie besluit zichzelf op te splitsen in een

PC- en printerbedrijf enerzijds en een leverancier van clouddiensten en services anderzijds.

Zo kan het bedrijf zich beter concentreren. De focus staat centraal, is hun verhaal.

Misschien is er niet een enkele waarheid

Dat de CEO van het inmiddels gesplitste HP het niet kon nalaten om concurrent Dell op de

vingers te tikken qua gebrek aan focus, is vreemd. Want juist bij het kwakkelende HP zwalkt de

strategie al geruime tijd.

HP’s lijst van aankopen boven een miljard dollar is lang: EDS (13,9), Compaq (25), Autonomy

(11), Palm (1,2), Verifone (1,18), Procter & Gamble IT (3), Mercury Interactive (4,5), Opsware

(1,6), 3Com (2,7), Fortify Soft ware (2,75), ArcSight (1,5) en Aruba Networks (2,7). Dat betekent

niet dat Dell daarmee automatisch gelijk heeft , maar aanmatigend van HP is het wel als je

eerst precies hetzelfde als Dell deed, en faalde.

De gedachtegang van HP is opmerkelijk, omdat de omvang van een organisatie nauwelijks

iets zegt over focus. Apple en Google zijn het levende bewijs dat je prima op meerdere paarden

kunt wedden en toch succesvol kunt zijn. Het hangt er maar net vanaf hoe je je organisatie

inricht om bij al die missies de juiste stappen te zetten.

Eckart Wintzen geloofde juist in de focus door voor zijn BDO een celfi losofi e aan te hangen.

Daarmee wilde hij de complexiteit van een te grote organisatie voorkomen. Begrijpelijk, want

naarmate een bedrijf groeit, wordt het aanpassend vermogen steeds lastiger te organiseren.

Onmogelijk is het echter niet.

Maar misschien is er niet een enkele waarheid. Zowel Dell als HP kunnen zeer succesvol zijn

als hun visie klopt en de strategie goed wordt geëxecuteerd. Dát bepaalt uiteindelijk succes of

mislukking. Verandering van spijs doet leven, dus een verandering van focus kan ook een

nieuwe dynamiek brengen of juist concurrenten inspireren.

Het was HP zelf dat ooit in een garage van nog geen veertig vierkante meter begon met het

bouwen van oscilloscopen. De verandering van focus naar computers was zo succesvol dat

het bedrijf nu als de grondlegger van Sillicon Valley wordt gezien. Het succes kwam met hard

werken aan innovatie en niet door te kissebissen over focus.

Brenno de Winter

www.ictmagazine.nl

Brenno de Winter is onderzoeksjournalist met expertise in beveiliging en privacy.

@Brenno

we een nauwkeurig inzicht in de kosten die we

gaan maken.”

Een andere verbetering is multicompany project

reporting. De drie zelfstandig opererende bedrijven

waaruit VBMS bestaat, hebben ieder hun eigen

profi t & loss. Ieder land heeft andere tarieven, andere

HR wet- en regelgeving, et cetera. In de meeste

projecten werken de drie bedrijven intensief samen.

Waar daar vroeger veel intern verrekenwerk aan te

pas kwam, wordt dat nu met een druk op de knop

geregeld. “Voorheen duurde het drie weken voordat

de maandrapportages klaar waren, nu nog maar

een week”, zegt Berkhof. “We hebben nu ook geen

projectadministrateurs meer nodig. Er is alleen

nog een projectcontroller.”

Procesintegratie niet klaar

De twee lachen als ze worden gevraagd wat er zou

gebeuren als ERP nu uit de lucht zou gaan. “Dan

beleven de uitzendbureaus heel drukke tijden”,

denkt Berkhof. “Door alle verbeteringen in het

proces zoals concerninkoop, multicompany project

reporting, goede budgetting en forecasting hebben

we nu nauwelijks nog administratieve krachten

nodig. Alle processen en de onderliggende infor-

matievoorziening zijn geïntegreerd. We zouden

vandaag de dag absoluut niet meer kunnen werken

zoals we drie jaar geleden deden.”

Ondanks alle verbeterslagen is het eind van proces-

integratie nog lang niet bereikt. De organisatie is

nog maar net live met Applications 9 en de heren zijn

alweer druk met de integratie van HRM in ERP.

Putter: “We hadden voorheen een separaat personeels-

managementsysteem, maar dat is verouderd. Omdat

IFS een belangrijk wijzigingsverzoek van ons heeft

ingewilligd – om ook vierwekelijkse loonbetalingen

mogelijk te maken, dat is namelijk gebruikelijk in

de bouw – kunnen wij nu met het ERP-systeem uit

de voeten.”

Berkhof kan daaraan nog een leuk feitje toevoegen:

“Alleen in Nederland wordt het 12,5-jarig dienst-

verband gevierd, in andere landen doen ze dat met

10 of 15 jaar. Deze functionaliteit heeft IFS speciaal

voor ons toegevoegd, zodat medewerkers die 12,5

jaar in dienst zijn automatisch - door de interface

naar het payroll-systeem - hun bonus krijgen uit-

betaald en HR op tijd een seintje krijgt dat er een

jubileum aankomt. Dat is toch superleuk. Absoluut

geen halszaak, maar het maakt het leven van HR-

medewerkers gewoon wat makkelijker.”

Als HR is geïntegreerd, gaan de beide heren aan de

slag met IFS Lobby, waarmee de soft ware helemaal

op maat van de gebruiker kan worden gemaakt.

Iedere functie krijgt een basisprofi el dat gebruikers

nog verder op hun eigen wens kunnen toesnijden.

Berkhof: “Het gaat erom dat mensen alleen die

dingen zien, die ze nodig hebben in hun werk, en

niet worden lastiggevallen met andere informatie.”

Dit geldt voor de schermen waarin medewerkers

werken, maar ook voor de rapportages. Die zijn

daarna aan de beurt. Er komen sexy dashboards

die in één oogopslag de belangrijkste informatie

laten zien, ook weer aangepast aan de functie.

Een ander concreet plan is om de test- en acceptatie-

omgeving over te brengen naar de Microsoft Azure

cloud. “We willen ook overstappen op Offi ce365 en

Sharepoint in de cloud, dus dan is ERP uit de

cloud een logische vervolgstap. We hebben nu nog

een eigen datacenter, maar op termijn faseren we

dat waarschijnlijk uit”, verklaart Putter.

Inhaalrace leidt tot voorsprong

Hij is trots op waar de organisatie nu staat. “We

komen uit een achterstandspositie, maar die hebben

we nu echt wel ingehaald. ERP is voor ons de motor

geweest achter grote procesverbeteringen. Waar we

voorheen veel meer afdelingsgericht en ad hoc

werkten, kijken we nu naar de horizontale processen.

Die worden end-to-end ondersteund en zijn volledig

gedigitaliseerd. Dat geeft ons slagkracht en fl exi-

biliteit. De manier waarop we zijn georganiseerd is

nu geen beperkende factor meer in de omvang van

de projecten die we aankunnen. We kunnen bij

een groot project net zo kort op de bal spelen als

bij een klein project. Onze concurrentiepositie is

hierdoor verbeterd. En daar begon het natuurlijk

allemaal om.”

Recovery Ranger heeft de capaciteit om

alles te back-uppen. Wanneer dan ook, waar

dan ook. Zelfs zonder online te zijn.

Van deze hulp heeft niemand terug.

Recovery Ranger

Mr Monitor bezit de unieke gave om je

hele klantnetwerk compleet transparant

en inzichtelijk te maken. Hij stroomlijnt je

werkprocessen als geen ander.

Mr Monitor

Encryptio beheerst mail als de beste.

Welke infrastructuur je ook gebruikt.

Hij beschermt je tegen virussen en hij

geeft spam geen kans.

Encryptio

Service Surfer heeft de complete controle

over je support omgeving en boost je

productiviteit. Hij werkt zeer intuïtief en past

zich compleet aan aan iedere omgeving.

Service Surfer

MET ONZE HULP KUN JIJ DE HELD UITHANGEN

Maak je als IT service provider onmisbaar door in plaats van losse producten complete oplossingen aan te bieden.

Ons platform met geïntegreerde remote management, back-up, e-mail security en servicedesk oplossingen zorgt er samen met

jouw kracht voor dat jij de held uit kunt hangen. Wees eerlijk, hoe goed Batman ook is, zonder Robin gaat hij het niet redden.

Daarom staat óók ons team van specialisten 24/7 voor jou klaar. Met 1.100+ klanten in de Benelux en 12.000+ wereldwijd heeft

LogicNow alle kennis en support in huis om jouw business te laten groeien.

Kijk op logicnow.com om meer te weten te komen over ons team en onze oplossingen.

Kijk voor gratis trainingen en productinformatie op nl.maxfocus.com/gratistraining

Of neem contact op via +31 88 5222 285 of BeneluxSales@maxfocus.com

Keypoint Almere-Buiten, Straat van Florida 31, 1334 PA Almere-Buiten, Nederland

Backup & Disaster Recovery

www.ictmagazine.nl

1120 november 2015

ICT-BREED

door: Peter Olsthoorn

In vrijwel alles was BlackBerry uniek. Vooral het gevolg van het bizarre duo leiders,

Michael Lazaridis and Jim Balsillie. Hun ‘huwelijk’ baarde een fenomenaal bedrijf,

maar stond ook borg voor een krankzinnige neergang.

‘Geen bereik - De waanzinnige opkomst en de

spectaculaire val van BlackBerry’ vertelt het mee-

slepende verhaal van de journalisten Jacquie McNish

en Sean Silcoff over Research in Motion (RIM) –

vanaf 2013 BlackBerry genoemd - als meest succes-

vol Canadees technologiebedrijf. De originele titel

‘Losing the Signal’ geeft nog beter weer wat er misging.

Killer iPhone

Letterlijk ‘geen bereik’ kende het RIM e-mailnet in

oktober 2011, een ongekende drie dagen lang. Balsillie

zou juist een zaal telecomchefs toespreken en ge-

sprekken met de belangrijkste klanten ingaan over

de nieuwe BlackBerry Bold. Al die bazen, nog

trouwe BlackBerry-gebruikers, konden juist toen niet

bij hun mail en raakten nerveus. Daar zit je dan.

In 2011 was de neergang al ingezet. In Europa ging

het nog redelijk, maar de Verenigde Staten kozen al

massaal voor de iPhone, na de legendarische intro-

ductie door Steve Jobs begin 2007. De komst van het

toetsenbord op het scherm leidde tot ontreddering

bij RIM. Die versnelde de ontwikkeling van een

volgende telefoon, helaas een rampzalig apparaat.

De verwijdering tussen de co-ceo’s kreeg een desas-

treuze invloed op het bedrijf: Lazaridis, de eeuwige

magnifi eke elektronicus, hield vast aan eigen hard-

ware en besturing, maar Balsillie zette in op soft ware

en een dienst met WhatsApp als doelwit. Verlammend

werkte die tweedracht, maar pas eind 2011 gaven de

– te zwakke - commissarissen hen ontslag. Te laat.

Mondiale goudmijnen

Ondertussen was de perfecte relatie met honder-

den mobiele aanbieders wereldwijd op het spel

gezet. Jarenlang hadden ze in een win-winsituatie

met RIM samen tientallen miljarden verdiend aan

mobiele data. BlackBerry had immers de redding

betekend toen de gsm-netwerken van de provi-

ders rond de eeuwwisseling volstrekt niet in staat

bleken om databeloft es gestand te doen. Veel te

traag, en hopeloze soft ware, met keer op keer te-

leurgestelde klanten tot gevolg. BlackBerry weer-

stond wel de verleiding om het hele internet over

de dunne lijntjes te willen pompen, en stelde e-

mail centraal.

Het kunstje was geleerd met de moeizame op-

komst van Ram Mobile Data. Een prachtig net-

werk steunend op Mobitex-technologie van Erics-

son, maar worstelend met gebrek aan apparatuur

en toepassingen.

De verlossing kwam in 1995 van het Canadese be-

drijfj e, in 1984 door Lazaridis opgericht in Water-

loo, Ontario. Technologisch fantastisch, maar

commercieel onhandig. Tot hij in 1992 dankzij het

Nederlandse Stork Balsillie ontmoette. Immers,

Stork wees na een bedrijfsovername Balsillie de

deur vanwege zijn harde, door collega’s gehate

houding.

Balsillie, van lage komaf, had Harvard gedaan en

wilde graag met de grote jongens wedijveren. RIM

bood hem die kans en Balsillie sloot mooie toe-

steldeals en wist Vodafone en 140 andere netwer-

ken wereldwijd zo’n 10 dollar per maand te laten

betalen voor elke aangesloten klant op het data-

netwerk van RIM.

Oprah, Barack en Jan Peter

Dit alles gebeurde op basis van de superieure tech-

nologie van Lazaridis, wiens bureau altijd bezaaid

lag met onderdelen van concurrerende apparaten

die hij uit elkaar schroefde. Zoals de eerste iPhone, die

tot zijn ontsteltenis een heel iOS bevatte. Vijft ien

jaar eerder had hij de Newton van Apple ontleed,

om te ontdekken hoe slecht het ding juist was en

dus te verslaan. En hoe hij de marktleider, Palm, kon

verslaan door voor het eerst de ‘pda’ in netwerken

te koppelen. En functionaliteit te strippen om ver-

bindingen optimaal te benutten.

RIM had een groeiend leger van slimme technische

mensen ter beschikking, die bijvoorbeeld de perfecte

toetsenbordjes voor de duimen ontwierpen. Daar

kwam het noodzakelijke geluk en goedkope mar-

keting bij. Je kon geen Kamerdebat of belangrijke

vergadering in de wereld zien zonder mailende

beroemdheden. Zo verklaarde Oprah Winfrey de

BlackBerry tot haar favoriet, deed Obama dat nog

in 2008, en hier in Nederland werd de verkiezings-

overwinning van Balkenende en het CDA in 2004

mede toegeschreven aan de BlackBerry bezorgd

door ‘evangelist’ Vincent Everts.

Orders en geld klotsten in 2000-2010 tegen de

plinten in Ontario. Maar plots noodzakelijke uit-

besteding van productie en verlies van controle

brachten de eerste tegenslagen.

Baas in een depressie

De volkomen onverwachte patentclaim vanaf 2000

van NTP, een uitvinder van de mobiele e-mail die

commercieel bakzeil haalde, leek een nekslag. RIM

wimpelde de claim hooghartig af, maar de rechter

wees hem toe en RIM dreigde het Amerikaanse

netwerk te moeten sluiten.

Het technische zelfvertrouwen van BlackBerry

werd dusdanig geraakt dat ‘uitvinder’ Lazaridis van

slag raakte en Balsillie letterlijk in een depressie

belandde en zich wekenlang afsloot. Tot een bekende

mentale coach hem erbovenop hielp. RIM’s kansen

keerden en het wist in 2006 met NTP te schikken

voor 600 miljoen dollar.

De ceo’s voelden zich vervolgens zwaar op de

proef gesteld door de veroordeling vanwege het

antedateren van opties. Dat mocht wel, maar het

verzwijgen was fout. Het was eigenlijk tijd om te

gaan, maar ze wilden terugvechten.

Immers, ondertussen ging het technologisch berg-

afwaarts door de dreigende komst van 3G inter-

net. Hierdoor dreigde het kunstje van RIM met

BlackBerry - data door een dun pijpje - overbodig

te worden.

RIM zag geen andere weg dan het bouwen van

smartphones met behoud van de eigen besturing,

maar twijfelde over van alles, van toetsenbordjes

tot browserkeuze en uiteraard over apps en een

appstore.

Logisch dat de nieuwste BlackBerry’s ook onder

meer camera’s kregen, maar daarmee waren de

cio’s van de Fortune 500 allerminst blij. Dan maar

liever de iPhone. En zo gleed BlackBerry langzaam

maar zeker richting ravijn.

“Strategische verwarring”, bekende Balsillie al in 2009

voor studenten. Maar aandeelhouders bleven nog

jaren vrolijk. Immers, de cijfers boden (te lang?)

troost. Met bijna een verdubbeling van de omzet

dat jaar tot 11 miljard dollar, en doorgroeiend, tot

de top van 19 miljard in 2011.

De zakelijke markt kalfde af, maar goedkope data-

communicatie trok onverwacht consumenten in

vooral Azië en Zuid-Amerika. En bij onze kinderen.

BlackBerry was in Nederland in 2011 nog markt-

leider in de groep 16-20 jarigen vanwege het ‘pingen’,

de voorloper van Whatsapp.

‘Geen bereik’ is meer dan lezenswaardig met een

aaneenschakeling van avonturen, die na dagenlang

interviewen van het ceo-duo werden vastgelegd.

Recensenten van zakenkranten klaagden over veel

technische details. Voor lezers met interesse in de

wisselwerking tussen zaken, technologie en vooral

de menselijke ups and downs is juist dit de attractie.

Lessen van BlackBerry

• Gezamenlijk instinct durven volgen met nieuwe technologie is een mooi sociaal principe.

• Enthousiasme, gedrevenheid, humor en tegenspraak van je personeel vormen de beste barometer voor de gang van zaken in je bedrijf.

• Maak een tijdige keuze of je uniek bent in hardware of software en schik je naar de groten in de markt voor besturings-systemen.

• Synergie van een dubbele bedrijfsleiding, met een balans tussen een meer tech-nische en meer commerciële chef, kan voortreffelijk uitpakken.

• Maar vervang tijdig de oprichters van het bedrijf of regel verzet (kritische commis-sarissen!) en rebellie, want hun passie houdt nuchtere strategische vernieuwing vaak tegen.

• Wees paranoïde waar het gaat om mogelijke bedreigingen van je uitstekende marktpositie en technologie.

Oprah Winfrey verklaarde de BlackBerry tot haar favoriet, Obama

deed dat nog in 2008

De tragische schipbreuk van BlackBerry

www.ictmagazine.nl

1220 november 2015

KORT

HART VOOR ICT WWW.FMA.NL

Detacheringwerving & selectieWij hebben plaats voor enkele

senior IT professionals

ORACLE en SAP SAP BW / BI / BO

SAP Hana Oracle Middleware

www.redblue.nl

Zelfrijdende bezorgrobot op de stoep

Als het aan de Britse startup Starship ligt, bezorgen zelfrijdende robots binnenkort boodschappen thuis.

Binnen een half uur, zo belooft het bedrijf van medeoprichters van Skype Ahti Heinla en Janus Friis.

Bezorgkosten? Minder dan 1 Britse pond (1,40 euro). De eerste prototypen worden volgens de Britse

krant Th e Telegraph al getest.

De robot rijdt over de stoep met een snelheid van rond de zes kilometer per uur. De techniek erachter is

ongeveer hetzelfde als die van een zelfrijdende auto: een combinatie van camera’s, gps, gyroscopen en

vooraf geïnstalleerde kaartgegevens. Als er iets misgaat, kan de operator altijd nog ingrijpen. Elke bezorg-

robot kan zo’n negen kilogram aan, twee boodschappentassen vol.

Derde mainport

Als het aan de Tweede Kamer ligt, heeft Nederland er naast Schiphol en de Rotterdamse Haven een derde

mainport bij: onze digitale infrastructuur. Een Kamermeerderheid stemde voor een motie van Kamerlid

Kees Verhoeven (D66). Verhoeven roept de regering op om de derde mainport te erkennen en ook te

investeren in de uitvoering.

De Stichting Digitale Infrastructuur Nederland (DINL) is erg blij hiermee. Directeur Michiel Steltman:

“Dit is een mijlpaal. In de wandelgangen werd onze digitale infrastructuur al eens als mainport bestempeld,

maar met deze motie ligt de weg open naar formele erkenning van deze benaming door de regering.”

Alert Online op het werk

Digitaal verantwoord, en dus veilig ondernemen. Dat is dit jaar het thema van de jaarlijkse campagne Alert

Online. Staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie gaf het startschot.

Dit jaar geeft de campagne voorlichting over cyberveiligheid op het werk. Het voornaamste doel is te

stimuleren dat werknemers zich zowel op hun werk als thuis bewust zijn van de gevaren van cybercrime

en er alles aan doen om aanvallen te voorkomen.

Alert Online is een initiatief van meer dan 120 organisaties in de wetenschap, overheid en bedrijven.

Niet zomaar snuffelen

Een offi cier van justitie die bewaarde telefoon- en

internetgegevens wil inzien, moet voortaan toe-

stemming hebben van de rechter-commissaris.

Het inmiddels goedgekeurde wetsvoorstel van minister

Van der Steur van Veiligheid en Justitie moet burgers

een extra waarborg bieden voor hun privacy. De

bewaarplicht zelf blijft gewoon bestaan, maar

snuff elen mag niet zomaar. Internetgegevens, zoals

IP-adressen, moeten zes maanden bewaard worden.

Voor telefoniegegevens is dat twaalf maanden. Het

gaat dan om de nummers en de duur van het gesprek

en dus niet om de inhoud van een telefoongesprek.

Alleen bij een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis

kan worden opgelegd, mag de offi cier in de toekomst

telecommunicatiegegevens vorderen. Dan moet

het vermeende misdrijf ook zo ernstig zijn dat opvragen

en raadplegen van deze gegevens rechtvaardig is.

De rechter-commissaris beoordeelt een dergelijk

verzoek.

Digitale toekomst

Nederland in geding

Het is van groot belang dat Nederland in onderwijs

en bedrijfsleven meer aandacht geeft aan cyber-

security. De digitale toekomst van Nederland is in het

geding en dat kan gevolgen hebben voor onze positie

als een van de meest concurrerende economieën

in de wereld. Dat stelt de Cyber Security Raad in zijn

‘advies over cybersecurity in onderwijs en bedrijfs-

leven’. Co-voorzitter Eelco Blok overhandigde het

stuk aan Dick Schoof, Nationaal Coördinator Terror-

ismebestrijding en Veiligheid. Schoof nam het

namens staatssecretarissen Klaas Dijkhoff van

Veiligheid en Justitie en Sander Dekker van

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, in ontvangst.

“Het Nederlandse bedrijfsleven moet zich beter

bekwamen in het stellen van de juiste eisen, ont-

wikkelen van cybersecurity-competenties, formuleren

van heldere functieomschrijvingen en creëren van

loopbaanmogelijkheden”, stelt de Raad in het rapport.

De Raad roept beide bewindslieden op maatregelen

te nemen om de weerbaarheid van de samenleving

tegen cyberdreigingen te vergroten.

Bureau BIT start nu echt

Emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amster dam

Paul Klint gaat deelnemen in de toezichtsraad van

Bureau BIT (Bureau Internet Toezicht). Dat maakte

minister van Wonen en Rijksdienst Stef Blok in een

brief aan de Tweede Kamer bekend. BIT is een tijde-

lijke ict-autoriteit die projecten vanaf vijf miljoen con-

troleert. Het gaat vooral om ict-projecten waarbij de

overheid betrokken is. Ton Elias, die misstanden rond

ict-projecten bij de overheid onderzocht, adviseerde

deze raad op te richten. Professor Hans Verkruijsse,

hoogleraar aan Th e Tilburg School of Economics

and Management, is de tweede deelnemer. Het toet-

singsbureau verwacht eind 2015 het eerste offi ciële

advies aan de minister te overhandigen.

Formatteren niet genoeg

Iets om rekening mee te houden bij het Byod-

beleid is wat er, ook na verwijdering, achterblijft

op gebruikte elektronica. Op 57 procent van

gebruikte mobiele apparaten en 75 procent van

gebruikte schijven mislukt het verwijderen van data.

Dat blijkt uit onderzoek van Blancco Technology

Group en Kroll Ontrack.

Het onderzoek betrof zowel gebruikte mobiele

apparatuur als harde schijven en solid state schijven.

48 procent van de harde en solid state schijven be-

vatte achtergebleven data. Op 35 procent van de

mobiele apparatuur stonden nog duizenden ach-

tergebleven e-mails, gespreksgegevens, sms- en

chatberichten, foto’s en video’s. Vaak was er wel een

poging gedaan het materiaal te verwijderen.

Zelfs formatteren van harde schijven bleek niet af-

doende. Op 61 procent was de opdracht ‘Snel

formatteren’ gebruikt.

NLNet is miljoenen

defi nitief kwijt

De ruim 15 miljoen euro die het internetfonds

NLNet met risicovolle beleggingen kwijtraakte, zijn

defi nitief verloren. De rechter wees een schadeclaim

op de vermogensbeheerder Attica, die met miljoenen

aan de haal ging en inmiddels zelf failliet is, af. NLNet

begon in 1982 als eerste internetprovider van

Europa en Nederland. In 1997 werden de commerciële

activiteiten verkocht aan het huidige Verizon. De

opbrengst van 60 miljoen gulden kwam ten goede

aan een fonds dat wereldwijd technologieprojecten

fi nanciert.

In 2002 liet NLNet dit geld grotendeels beleggen door

Attica, maar de Amsterdammers staken het geld in

hedgefondsen. Door de fi nanciële crisis gingen de

miljoenen in rook op en ging Attica in 2012 zelf

failliet. De Amsterdamse rechtbank oordeelde dat

Attica zwaar tekortgeschoten is, maar door het

faillissement niet meer aansprakelijk is.

Windows 7

mag nog één jaar

Per 1 november 2016 mogen pc-fabrikanten geen pc’s

meer afl everen met voorgeïnstalleerde Windows 7.

Dat is te lezen in de jongste Windows Lifecycle

Fact Sheet. Microsoft komt daarmee een eerder

gedane beloft e om een jaar tevoren te waarschuwen,

na. Ook de deadline voor pc’s met Windows 8.1 ligt

op deze datum. Voor Windows 8 geldt een eind-

datum van 30 juni 2016.

De winkels mogen de voorraden nog wel opmaken.

Naar schatting duurt het een paar maanden voor

die op zijn. Bedrijven met contracten houden

voorlopig het recht op downgraden als ze nieuwe

pc’s nodig hebben voordat ze migratie naar Windows

10 aankunnen.

Wereldprimeur: zelfrijdend busje

Ede en Wageningen krijgen met zogeheten WEpods een ware wereldprimeur. De zelfrijdende busjes gaan

tussen station Ede-Wageningen en de campus van de Wageningen Universiteit op de openbare weg rijden.

Tot nu toe waren zelfrijdende voertuigen uitsluitend op proeft rajecten en aparte rijbanen te vinden.

Initiatiefnemer is een samenwerkingsverband van de provincie Gelderland, de gemeenten Ede en

Wageningen en de Wageningen University & Research centre (WUR). 

De testfase duurt nog tot mei 2016. Daarna worden tot en met juli 2016 mensen vervoerd. Studenten

en anderen kunnen via een app gratis een ritje met de WEpod bestellen.

Defi nitief geen btw

voor Bitcoins

Wie Bitcoins of andere digitale valuta inwisselt, hoeft ,

net als bij ‘normaal geld’, geen btw te betalen.

Dat heeft het Europees Hof van Justitie bepaald.

Het oordeel is een vervolg op een Zweedse zaak,

waarbij de Zweedse belastingdienst vond dat

bitcoinhandelaar David Hedqvist btw moest betalen. Van het Zweedse hooggerechtshof in bestuurszaken

kreeg Hedqvist eerst gelijk, waarop de belastingdienst naar het Europees Hof stapte, die eveneens de

ondernemer gelijk gaf. De hele vrijstellingsregel voor wettige betaalmiddelen zou worden uitgehold als

er wel btw zou gelden voor de handel in Bitcoins. Alle valuta zijn volgens de rechtbank daarom juist

uitgezonderd van btw. Ook Nederland moet de wet aanpassen.

1320 november 2015

KORT

Volg ICT/Magazine ook op facebook.com/ICTmagzineNL

www.ictmagazine.nl

Column

Public cloud:

geen Haarlemmer olie

Veelgehoorde uitspraak: de huidige cloud-trend, gecombineerd met de opkomst van ‘Th e

Internet of Th ings’, is de meest spraakmakende shift in technologische ict-ontwikkeling sinds

het ontstaan van de ict-markt. Hmm… ik wens dat toch een beetje te betwijfelen. Evenals de

uitspraak dat straks alle ICT uit de cloud zal worden afgenomen. Laat staan uit de public

cloud. Of is het een public cloud? Want er zijn er nogal wat.

De afgelopen decennia hebben we fl ink wat van dit soort groots aangekondigde paradigma-

verschuivingen meegemaakt: het mainframe zou verdwijnen met de opkomst van de mini-

computers, die op hun beurt weer overbodig gemaakt zouden worden door de introductie van

client-server. En nu is er dan dus het internet en de cloud. Een PC op elk bureau is in de westerse

wereld wel bijna een feit te noemen, maar tegelijk zie je een beweging dat een PC eigenlijk

alleen een internetbrowser hoeft te hebben, aangezien we toch alles uit de cloud gaan halen.

Niet de ict-wereld op z’n kop, wel een nieuwe golf aan mogelijkheden

Laten we dit even nader bekijken: sinds de introductie in de jaren vijft ig zijn de mainframes

er nog steeds, mini’s vormen nog altijd de backbone van menig bedrijfskritische omgeving,

client-server is een diepgewortelde architectuur, en tegenwoordig is alles wel zo’n beetje via

het web te bereiken. Wat vervangt dan eigenlijk wat precies? De praktijk is dat er steeds meer

bijkomt, maar erg weinig wordt vervangen door nieuwe technologie.

Het is duidelijk: public cloud-off erings zijn er om te blijven, maar ze gaan niet de ict-wereld

op z’n kop zetten; het wordt een nieuwe golf aan mogelijkheden. Mobiel gebruik van internet

en het internet of things gaan dit alleen maar versnellen. Er schuilt zelfs een gevaar in menig

public cloud-off ering. Een gesloten public cloud lijkt een paradox, maar met de public cloud-

off erings die gedomineerd worden door slechts één leverancier, is dit een groot gevaar. Het

internet zou open moeten zijn, gebruikmakend van open standaarden als OpenStack, niet

een omgeving die door één leverancier wordt bepaald.

Het verleden heeft uitgewezen dat gebruikers hieraan tegenwicht gaan geven. Te veel dominantie

is in geen enkele markt goed. Open standaarden zullen door de industrie worden geadopteerd.

OpenStack zal voor cloud-diensten steeds meer bepalend worden en ervoor zorgen dat iedere

cloud-off ering voor iedereen beschikbaar is en eenvoudig uitwisselbaar voor een vergelijkbare

public cloud-off ering. OpenStack vormt daarmee een cloud over de vele verschillende al

bestaande clouds en ontelbare die nog gaan ontstaan.

De mogelijkheden zijn al enorm, maar zijn binnenkort bijna niet meer te bevatten. Er zijn te

veel keuzes, de variëteit is overweldigend. Arme consument! Weleens een kind van vier gezien

die voor al die snoepbakken bij de Jamin staat te kijken wat hij nou moet kiezen? Voor ons

it-ers voorlopig nog voldoende te doen dus.

Marco Lesmeister

www.ictmagazine.nl

Marco Lesmeister is Country manager indirect sales HP Enterprise Group

@Mar4les

Omzet en winst Google

nemen toe

De omzet en winst van Google zijn ten opzichte

van vorig jaar gestegen. Dat blijkt uit de eerste

kwartaalcijfers die zijn verschenen van Google onder

moederbedrijf Alphabet. De groei komt voornamelijk

door goede mobiele advertentieverkopen. Ook met

YouTube doet het bedrijf goede zaken. De verkoop

van hardware daalde juist.

In het laatste kwartaal steeg de omzet van het hele

bedrijf met 13 procent en de winst met 27 procent

De omzet kwam uit op 18,67 miljard en de winst met

4,7 miljard dollar (16,79 miljard en 4,23 miljard

euro). Advertenties maken nog steeds 89 procent

van de kwartaalomzet van Google uit.

Twitter ontslaat

8% personeel

Twitter schrapt 336 banen: acht procent van het

personeel. Dat blijkt uit documenten van de Ame-

rikaanse beurswaakhond Securities and Exchange

Commission (SEC). Ook de uitbreiding van het

hoofdkantoor gaat niet door.

De eerste medewerkers zagen de dag na de aan-

kondiging al het eff ect. In plaats van persoonlijk

ontslag konden ze niet meer inloggen, waardoor

zij ook de mail van de CEO niet konden lezen.

Twitter-CEO Jack Dorsey, die pas twee weken in het

zadel zat, schrijft in de mail aan het personeel dat

het bedrijf een kleiner ontwikkelaarsteam nodig heeft .

Als eerste is per direct een aantal technici ontslagen.

Gevaarlijke mobiele

dokters

De mobiele dokter is in opkomst, maar veel zorgin-

stellingen zijn slecht voorbereid. Capitar IT Group

noemt dit gegeven zorgwekkend. Het bedrijf stelt

dit in haar nieuwe whitepaper ‘Veiligheid van mobile

health in eigen handen’.

Nu digitale zorg fundamenteel is voor betaalbare

en goede zorg, moeten ziekenhuizen en andere

zorgverleners adequaat omgaan met security en

privacy issues. Daarbij horen ook artsen die buiten

de standaard bedrijfsapplicaties gebruikmaken van

publieke diensten op hun smartphone. Hierdoor is

niet alle patiëntinformatie veilig. Onwetendheid

en kennisgebrek liggen hieraan ten grondslag.

Weer stijging

ict-kosten zorg

De stijging van ict-kosten in de zorg, en met name

in ziekenhuizen, zet zich voort. Het gaat om bijna

5 procent van de omzet. Ook de kosten per mede-

werker stijgen: gemiddeld € 5.631 per jaar. Hoewel

de kosten per werkplek een daling laten zien, stijgt

het aantal ict-werkplekken. Dit jaar is er gemiddeld

1,4 ict-werkplek per medewerker. Dat blijkt uit de

jaarlijkse ICT Benchmark Ziekenhuizen M&I/

Partners.

Het gezamenlijke aandeel van de kosten voor soft -

ware en ict-personeel neemt dit jaar toe tot 75

procent van de totale ict-kosten. Dat komt omdat

ziekenhuizen steeds vaker applicaties voor zowel

primaire als ondersteunende processen gebruiken.

Ex-werknemers melden

illegale software

Ex-werknemers zijn de grootste risicofactor voor

bedrijven die gebruikmaken van ongelicentieerde en

dus illegale soft ware. Van het totale aantal meldingen

die BSA | Th e Soft ware Alliance van informanten

ontvangt, komt 60 procent van ex-werknemers.

Het werkelijke percentage ligt waarschijnlijk nog

hoger. 25 procent van de informanten wil namelijk

anoniem blijven. Bedrijven die gebruikmaken van

illegale soft ware hebben een oneerlijke voorsprong

op hun collega’s, die zich wel aan de wettelijke re-

gels houden. In Nederland geldt een beloning tot

10.000 euro voor het rapporteren van bedrijven

met illegaal soft waregebruik.

Native mobiele apps

nieuwe legacy

Bijna driekwart van de it-beslissers voorziet dat native

mobiele applicaties de legacy van de toekomst wor-

den. Dit blijkt uit een enquête onder meer dan 200

Nederlandse it-beslissers van enterprise-bedrijven

en overheidsorganisaties.

80 procent ziet verhogen van de productiviteit en

vergroten van het aanpassingsvermogen van zijn

it-organisatie als de belangrijkste speerpunten voor

de nabije toekomst. Andere focusgebieden zijn het

ontwikkelen van mobiele applicaties, migratie

naar de cloud en uitfaseren van legacy-systemen.

77 procent van de it-beslissers ziet het gebruik van

3GL-talen als het onvermogen van de it-sector om

snel innovaties door te voeren.

ICT-opleiding

voor hoogopgeleide

vluchtelingen

Aan de Hogeschool Utrecht gaan dertig hoog-

opgeleide erkende vluchtelingen met een achtergrond in ICT vanaf 1 januari 2016 een pre-bachelor

volgen. Zes maanden lang krijgen de studenten een intensieve opleiding in ICT en de Nederlandse

taal. Vervolgens kunnen ze instromen bij een reguliere ict-studie aan de HU en daar een Nederlands

diploma halen. Einddoel is een baan in de ICT.

De dertig studenten maken deel uit van een pilot van de gemeente Utrecht, de Hogeschool Utrecht

en het in Utrecht gevestigde AFAS Soft ware. Voor de begeleiding maken ze gebruik van de expertise

van de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF.

De opleiding is speciaal voor deze groep samengesteld. Als de proef slaagt, wordt het later uitgebreid.

Het initiatief moet bijdragen aan een toekomst perspectief voor de vluchtelingen.

www.ictmagazine.nl

1420 november 2015

UITGELICHT

Vanuit de nieuwe locatie is X2com met zo’n twintig

medewerkers actief op de zakelijke markt. Het

Rosmalense bedrijf levert professionele telecom-

diensten aan bedrijven en instellingen. De diensten

van X2com bieden organisaties meer functionaliteit,

meer flexibiliteit voor gebruikers en een flinke

kostenbesparing. De in 2008 opgerichte onderneming

maakte in de afgelopen jaren een flinke groei door.

“Het klinkt wellicht vreemd, maar wij groeiden

dankzij de economische crisis”, vertelt directeur Job

Dirksen. “Onze klanten kunnen dankzij onze diensten

namelijk flink besparen op hun telecombudget – en

dat is natuurlijk altijd interessant.” Het bedrijf hecht

veel waarde aan het ontzorgen van de business-

partners, laagdrempeligheid en eigen ontwikkeling

van diensten. Dirksen: “Als ondernemer sta ik voor

een hoge kwaliteit van onze diensten. X2com gaat

daarin erg ver.”

Innovaties

Een van de innovaties waarmee het bedrijf groot is

geworden, is de dienst X2VoIP: bellen over een inter-

netverbinding. Zonder grote veranderingen aan te

brengen, bespaart de gebruiker flink in kosten. Vaak

is het niet nodig om nieuwe toestellen aan te schaffen.

Een ander product is X2desk: een hosted telefoon-

centrale die draait op een bewezen platform waarvan

duizenden bedrijven gebruikmaken. Het is een

100 procent Nederlandse ontwikkeling, gemaakt

vanuit de wensen van bedrijven en instellingen.

Verder is de gebruiker niet locatiegebonden door

mogelijkheden als ‘vast-mobiel integratie’, waarbij

vaste en mobiele telefonie van X2com worden ge-

integreerd.

In de loop van 2016 zal X2com - in samenwerking

met Clearvox - een unieke en zeer gebruiksvrien-

delijke versie van de hosted omgeving lanceren,

waarbij alles draait om de gebruiker. Verder lanceert

het bedrijf een Partnercare-programma, waarbij de

partner (nog meer) centraal wordt gesteld en er zo

extra meerwaarde wordt geboden. Dit wordt onder

andere gedaan door een trainingsprogramma te

ontwikkelen dat aansluit op de wensen en behoeften

van de partners. Dirksen: “Het spreekt voor zich dat

onze service alleen maar kan verbeteren door deze

mooie ontwikkelingen.”

X2com levert innovatie vanuit nieuw bedrijfspand

De zakelijke telecomprovider X2com

opende eind september het nieuwe

bedrijfspand in Rosmalen. De feestelijke

opening was een uitgelezen moment

om met alle aanwezige partners vooruit

te kijken.

Design, kwaliteit en kostenbesparing

in één

De monitor biedt 2560 x 1440 pixels en een hoog-

waardig IPS-LCD. De behuizing heeft een ultrasmalle

schermrand van circa 1 mm. Het front is volledig

vlak en zelfs de bedieningselementen zijn daarin

geïntegreerd. Als er meerdere beeldschermen worden

ingezet, profiteren gebruikers van het vrijwel

randloze display. Ook het profiel van opzij en de

achterzijde zien er slank en elegant uit.

De monitor is verkrijgbaar in het zwart, en voor

het eerst ook in het wit.

Kostenbesparing

De EcoView-sensor meet het licht in de omgeving

en past de helderheid van het beeldscherm volledig

automatisch aan. Bij veel licht wordt de beeldhelder-

heid verhoogd, bij weinig licht wordt deze verlaagd.

De helderheid kan op elk moment met de hand

worden ingesteld.

EIZO maakt gebruik van twee methodes om stroom

te besparen. De Eco-Timer schakelt het scherm na

een door de gebruiker ingestelde tijd automatisch

in de Off-stand en beperkt het energieverbruik.

De voedingsschakelaar op de monitor schakelt het

energieverbruik volledig uit en verlaagt dus zowel

de uitstoot van CO2 als de kosten. Bij terugkeer van

de gebruiker gaat het scherm weer automatisch

aan, zonder gebruik van muis of toetsenbord.

Aansluitingen

Een DisplayPort-, een HDMI- en een DVI-D-poort

bieden de mogelijkheid voor het aansluiten van

digitale signalen. Er kunnen maximaal drie com-

puters gelijktijdig worden aangesloten. Een Picture-

by-Picture-modus biedt de mogelijkheid om ver-

schillende signaalbronnen op een beeldscherm te

combineren, wanneer de widescreen-monitor bij-

voorbeeld twee gangbare 19 inch beeldschermen

dient te vervangen.

Een geïntegreerde USB-hub V 3.0 maakt de aan-

sluiting van randapparatuur mogelijk.

Wanneer er verschillende beeldschermen met de-

zelfde instellingen moeten worden gebruikt, is de

EIZO Monitor Configurator software een handige

tool. Hiermee kan de EV2750 worden geconfigureerd

en de instellingen naar andere monitoren worden

overgedragen.

Ergonomie

De FlexStand van de EV2750 maakt draaien en

kantelen, en een staande en liggende stand van de

monitor mogelijk. De traploze hoogte-instelling

begint helemaal onder op het bureaublad en heeft

een bereik van ongeveer 15,5 centimeter. Dat staat

garant voor een optimale ergonomie, ongeacht of

men voor het beeldscherm zit of staat. Ondanks

de optimale instelmogelijkheden staat de Flex-

Stand-voet altijd volledig stabiel.

www.eizo.nl/EV2750

Het nieuwe 27 inch beeldscherm, de EIZO FlexScan EV2750, is bij uitstek geschikt voor

gebruik in alle omgevingen waar compact en modern design belangrijk zijn. Ideaal voor

op beurzen en in dealing rooms, maar vooral ook in controlekamers, ontvangstruimtes

en uiteraard op het eigen bureau, op het werk of thuis.

www.ictmagazine.nl

1520 november 2015

ICT-BREED

Binnen organisaties zijn diverse taken toegewezen

aan functies, en functies zijn logisch tot afdelingen

samengevoegd. Weinig medewerkers weten echter

waarom die taken er zijn, wat het doel ervan is. Of,

sterker: wat het doel van de organisatie is. In veel

gevallen zegt de missie van de organisatie, die is

beschreven met afgeleide doelstellingen, hen niet veel.

Toch is het doel van een taak of functie essentieel

wanneer men dit werk optimaal - eff ectief en effi ciënt-

wil verrichten. In wezen moeten de afgeleide doel-

stellingen het uitgangspunt vormen voor elk ver-

anderproces. Toch ontbreekt dit uitgangspunt bij

vrijwel elke methode voor organisatie- en infor-

matiesysteemontwikkeling. En als het doel al in de

methode als startpunt dient, wordt het vrijwel altijd

op een te laag niveau bepaald. Hoe kunnen we wél

uitgaan van het juiste doel en wat voor invloed heeft

dit op de verdere organisatie- en informatiesysteem-

ontwikkeling?

Handelen vanuit doelen

Ieder mens handelt op basis van zijn referentiekader

en al dan niet bewust gestelde doelen. Het referentie-

kader is ontstaan uit alles wat hij heeft meegemaakt.

Hij verwacht bij een actie dus een bepaalde reactie.

Bij de bewuste doelbepaling beperkt de mens zich

doorgaans tot de directe omgeving en nabije toekomst.

Breder en verder in de toekomst kijken is moeilijk

en vaak ook niet relevant. Voor het goed functio-

neren van onze maatschappij moeten we echter veel

breder en verder vooruit kijken. Dit gebeurt nog te

weinig - met de nodige nare gevolgen voor milieu,

leefb aarheid en economie. Het ultieme doel voor

de organisatie moet worden geconcretiseerd in het

bereiken van iets in de maatschappij, een doel dus

dat buiten de organisatie zelf ligt. Het doel van een

organisatie is tenslotte het al dan niet tegen een

fi nanciële vergoeding leveren van een product of

dienst. Ook de handel met geld is een dienst, name-

lijk het tegen vergoeding (ont)koppelen van geld aan

personen/organisaties.

Verdwijnt het geld?

Of de rol van geld zoals we dat nu kennen zal blijven bestaan of drastisch zal veran-deren, is een boeiende vraag en misschien zelfs al iets om rekening mee te houden. Geld heeft zich ontwikkeld tot het smeer-middel binnen onze maatschappij. Geld vereenvoudigt de ruilhandel. Het beschik-baar stellen van kwaliteiten moet geld opleveren. Hiermee kan men bezit ver-werven. Het beheersen van bezit en geldstromen kan een doel zijn. Een start op het hoogste niveau leidt er dus toe dat men bewust kan besluiten om iets te laten vervallen. Als in een utopische maatschappij iedereen zijn kwaliteiten gratis ter beschikking stelt en dus ook gratis ontvangt van anderen, kan de geld-stroombeheersing vervallen. Sommige groepen zijn hier al mee bezig.

Scope informatievoorziening

Nu levert natuurlijk niet elke organisatie in zijn eentje

een product/dienst tegen betaling aan de maatschap-

pij. Vaak is er een samenstel van organisaties nodig

om de grondstoff en te verkrijgen, tussenproducten

te maken, het eindproduct te realiseren, dingen te

vervoeren, voorraden te beheren en te verkopen.

Het gaat dus om een verzameling van organisaties

met als uiteindelijk doel ‘het koppelen van een klant

aan een product/dienst tegen een fi nanciële ver-

goeding’. Elke verzameling van organisaties heeft

hierin zijn eigen subdoel. Het nemen van een

gemeenschappelijk doel als uitgangspunt dient als

basis voor de gemeenschappelijk te ontwikkelen

informatievoorziening binnen alle betrokken or-

ganisaties. Om goed te kunnen communiceren zal

men, uitgaande van dat doel, een gemeenschappelijk

beeld moeten creëren van de te besturen realiteit

– het objecttypemodel van klant, grondstof, (tussen)

product, betaling et cetera.

Voor het bekijken van noodzakelijke organisatie-

veranderingen beperkt men de scope meestal tot

datgene wat de missie van de betrokken organisatie

is. Maar door eerst breder te kijken, kan men bij-

voorbeeld bedenken dat met de huidige automati-

seringsmogelijkheden en het internet de volledige

(tussen)handel kan worden geëlimineerd. Zoals

klanten nu in toenemende mate zelf de specifi caties

voor hun product kunnen invoeren, wat de functie

van de orderafdeling grotendeels overbodig

maakt. Misschien wordt het zelfs mogelijk om

vanuit de door de klant ingevoerde specifi caties

rechtstreeks bestellingen te plaatsen voor grond-

stoff en. Robots kunnen zelfs al fysieke taken recht-

streeks onder aansturing van de klant geautomatiseerd

uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan de reeds bestaande

mogelijkheden met 3D-printing. Alleen voor van

te voren niet te bedenken situaties zijn nog menselijke

beslissers nodig.

Als er dus gestart wordt vanuit een bredere doel-

stelling, ontstaan er mogelijkheden om een sa-

menstel van organisaties te optimaliseren. Het

verbeteren van de informatievoorziening tussen de

verschillende organisaties zal in het algemeen geen

problemen opleveren, omdat dit alle betrokken

partijen voordeel oplevert, zolang natuurlijk de

betreff ende organisatie hierdoor niet in zijn geheel

overbodig wordt.

Scope organisatieverandering

Vanwege de individuele belangen van elke organisatie

afzonderlijk zal men de scope voor de organisatie-

verandering moeten beperken tot die groep van

organisaties die wil meewerken aan de verbetering.

Heeft men in eerste instantie de essentiële transacties

met de bijbehorende informatievoorziening voor de

organisatie bepaald, dan komt het volgende doel in

zicht. Hoe gaan we deze organisatie met bijbeho-

rende primaire informatievoorziening zo eff ectief

en effi ciënt mogelijk zijn werk laten doen? Op die

manier ontstaat er een volgend niveau van essentiële

transacties (personeelsinzet, onderhoud et cetera)

met bijbehorende informatievoorziening.

Voor het organisatiedoel en de nevendoelen ter

ondersteuning van het functioneren van de organisa-

tie moeten nu de relaties worden bepaald. Daartoe

moet op globaal niveau de benodigde functionali-

teit worden beschreven. Hierna kan men met be-

houd van de onderlinge relaties deze hoofddoelen

met benodigde functionaliteit steeds verder opde-

len in sub- en sub-subdoelen met behoud van de

relaties. Hierbij kan een methode als ISAC of

Yourdon uitstekend helpen. Dit gaat door tot men

op het niveau van direct uitvoerbare functies in de

organisatie is gekomen. Het inzicht en het over-

zicht zijn volledig. In situaties waarin de informa-

tievoorziening het primaire proces van de organi-

satie is, zal deze werkwijze veel voordeel opleveren.

Optimalisatie van organisaties

Wat is de juiste start?

De auteur

Marja Vink is al vier decennia

in diverse rollen actief in de

automatisering, van functioneel

ontwerper tot kwaliteitsadviseur.

Momenteel werkt zij voor

de Belastingdienst: B/CAO.

door: Marja Vink

Er bestaan veel methoden voor organisatie- en informatiesysteemontwerp, maar veelal

ontbreekt het aan een goede start. Zelden vragen mensen zich af waarom ze iets doen.

Een gebruikelijke reactie op de waaromvraag is: ‘Gewoon, omdat het moet’. Maar weinig

mensen voelen de behoefte dit te onderzoeken. Ze voeren simpelweg datgene uit waarvan

ze denken dat het goed is. Hoe gaat dit binnen organisaties?

www.ictmagazine.nl

1620 november 2015

ICT-BREED

door: Bart Stofb erg en Menzo Meijer

De veranderingen in onze omgeving zijn (nog steeds) enorm. Geopolitiek is er van alles aan

de hand, duurzaamheid en milieu vragen om grote veranderingen in productiemethoden

en balans in de uitnutting/uitputting van grondstoffen, de baanzekerheid van grote

groepen burgers is in het geding en het wantrouwen richting de politieke leiders is groter

dan het heel lang is geweest. Dát en de technology push, de information push en de

social push dwingen ondernemingen tot ingrijpende veranderingen. De noodzaak om te

veranderen is groot, maar eigenlijk gaan die veranderingen nog helemaal niet zo snel… Toch?

IT van de toekomst

Deze serie behandelt de nieuwe it-afdeling: I&T. In de nieuwe rol van de afdeling gaat I&T de business voor en stimuleert in veranderingen. Onderwerpen die in deze nieuwe serie worden onderzocht zijn onder meer hoe je de business, informatie en technologie in balans en goede samenhang kunt besturen; de strategische agenda, wat zijn de business-issues, de organisatie van verandering enzovoort; hoe de it-afdeling kan transformeren naar I&T; hoe een organisatie wend-baar en innovatief wordt. Kortom: hoe I&T de IT van de toekomst kan worden.

De afdeling die vroeger IT heette... (slot)

Deel 6: Request for Change leadership

Markt en Klant

Onderscheidende

Sleutelactiviteiten

Primaire of

Kernprocessen

Ondersteunende

Bedrijfsvoerings-

processen

BEVEILIGDE SMARTPHONESectra Tiger®/R versleutelt uw mobiele communicatie

Vroeger hadden we een afdeling IT, die zich bezighield

met de klassieke taken: zorgen voor een solide infra-

structuur, passende devices, goede applicaties en

een servicegerichte organisatie. IT, was de teneur,

moet leveren wat er wordt gevraagd. Dat wordt

dan wel steeds minder, want steeds meer van die

klassieke diensten kunnen we veel beter van anderen

afnemen, en steeds vaker doen we dat vanuit de

cloud. Zo’n it-afdeling doet zichzelf dan wel fl ink

tekort, maar erger nog, zo’n it-afdeling doet de eigen

organisatie enorm tekort.

Ergens goed in zijn

Het klinkt bombastisch maar het gebeurt écht: de

positie van veel organisaties staat op het spel en veel

organisaties kiezen dan voor de ‘race to the bottom’,

een heilloze weg van voortgaande kostenverlaging

en kostenverlegging, die langzaam maar zeker het

onderscheidend vermogen van de onderneming

aantast. Als ondernemingen willen overleven, dan

zullen ze toch echt moeten gaan meedoen aan de ‘race

to the top’. Ze zullen in iets de beste moeten zijn, en

zelfs als je wilt uitblinken in lage prijzen, dan is dat

nog steeds een ander verhaal dan kostenverlaging.

Structureel de goedkoopste zijn vergt een visie,

schaalvoordeel, een state-of-the-art supply chain,

investeringen, fantastische en moderne informatie-

voorziening en informatietechnologie, en meedogen-

loze uitvoering. Geef toe dat dit niet hetzelfde is

als iedereen korten met 10 procent!

Request for...

Ondernemingen die succesvol willen zijn, zullen

moeten meedoen aan de race to the top en dan

kan een bedrijf het zich niet veroorloven dat de

eigen it-afdeling een race to the bottom begint.

Precies daar waar het allemaal moet gebeuren,

precies daar waar de strijd wordt gestreden, ver-

wachten we vakmensen en ondernemers, die

voorgaan in de strijd. De onderneming heeft niet

nodig dat IT wijzigingen doorvoert, de onderneming

heeft nodig dat IT leiderschap toont. Er ligt geen

Request voor Change, er ligt een Request for Leader-

ship! Kijk maar even mee:

Van IT naar I&T

IT staat voor InformatieTechnologie. Maar inmiddels

is er zoveel meer. Er is enorm veel informatie die niets

met technologie te maken heeft en er is enorm

veel technologie die niks met informatie te maken

heeft . Denk maar aan robotisering en 3D-printing.

Al die informatie en al die technologie kunnen de

prestaties van de onderneming wel doorslaggevend

verbeteren. Maar wie in de organisatie neemt het

initiatief om de mogelijkheden te onderzoeken,

om voorstellen te doen en om veranderingen door te

voeren? Wie gaat dat doen als IT het niet doet? En

waar haalt iemand anders dan IT het benodigde

vakmanschap vandaan? Het wordt tijd dat we de

afdeling IT wederdopen tot I&T: de afdeling die

ervoor verantwoordelijk is dat informatie en techno-

logie optimaal bijdragen aan het succes van de

onderneming. Samen met de CIO en informatie-

management, dat wel.

Procesautomatisering

en Embedded Software

In veel organisaties bestaat er ook I&T waarvoor de

I&T-afdeling niet verantwoordelijk is. Voertuigen

en machines dragen het productieproces of dragen

eraan bij. Procesautomatisering, in de ruimste zin

van het woord, staat in veel gevallen los van de

I&T-afdeling en dat kan maar het beste zo blijven.

In veel gevallen is het een apart vak met eigen spe-

cialistische vakmensen. Geef ze vooral de ruimte.

Maar tegelijkertijd neemt de behoeft e toe om buiten

die procesautomatisering in ieder geval over de (big)

data uit die systemen te beschikken. Daarvoor zijn

koppelingen nodig tussen de omgevingen, die wel

zorgen voor data-overdracht, maar gevrijwaard

blijven van verstoringenoverdracht. En de mensen

van de afdeling Procesautomatisering voelen er

weinig voor om die koppelingen tot stand te

brengen, die zijn met procesautomatisering bezig.

Als er in de producten van de onderneming em-

bedded soft ware zit, speelt daar precies hetzelfde.

Wie anders dan I&T kan het eigenaarschap van

dat koppelingsvraagstuk invullen?

Verstrengeling

Business, informatie en technologie raken steeds

meer met elkaar verweven. Het is bijna niet meer

mogelijk om verandering van de bedrijfsvoering,

verandering van de informatievoorziening en

verandering van de technologie los van elkaar te

beschouwen en te besturen. Vroeger, toen die afde-

ling nog IT heette, werden business-ideeën en

business-ambities vertaald naar opdrachten voor IT:

request voor change. Maar tegenwoordig gaat het

andersom: de technology push, de information

push en de social push bieden een grote variëteit

aan nieuwe mogelijkheden. En de vraag is hoe we

al die nieuwe mogelijkheden kunnen laten bijdra-

gen aan het succes van de onderneming. Request

voor Leadership: beste I&T-afdeling leid ons naar

betere, snellere, betrouwbaarder, innovatiever en

wendbaarder bedrijfsvoering.

Naar betere diensten en naar een betere besturing.

Naar een cultuur van continue verbetering en

continue innovatie.

Domeinen

Verschillende organisatie-onderdelen stellen ver-

schillende eisen aan IT. De kernprocessen en de staf

moeten betrouwbaar, voorspelbaar, effi ciënt, eff ectief

en transparant zijn. Operational Excellence,

standaardisatie en schaalvoordeel zijn de weg daar

naartoe. In de sleutelactiviteiten wordt het onder-

scheidend vermogen van de onderneming gecre-

eerd. Daar draait het om vakmanschap. En daar waar

we contact hebben met markt en klant, willen we

elke dag iets anders kunnen doen. Hier ligt de focus

op wendbaarheid. Kernprocessen, staf, sleutelactivi-

teiten en markt en klant, vier domeinen, die elk hun

eigen eisen stellen aan I&T: Request for Change.

En vier domeinen die optimaal moeten worden

ondersteund met behulp van de laatste mogelijk-

heden: Request for Leadership.

Klassiek business-model

Door alle I&T-ontwikkelingen ontstaan er nieuwe

business-modellen. Het simpele klassieke model

kenden we al: de ene partij levert producten en/of

diensten aan de andere partij en krijgt daar geld

voor. Natuurlijk stelt ook dit model steeds grotere

eisen aan I&T: een betere supply-chain, superieure

informatievoorziening en informatie die direct

bijdraagt aan het primaire proces en de beleving

van de klant. Data moeten er vooral aan bijdragen

om meer diensten aan meer klanten te verkopen

en om het bestaande portfolio te verbeteren. Maar

www.ditp.nl

ditp, een kennisgerichte organisatie

De kracht van ditp ervaart u in de

kwaliteit van onze werk nemers en de

wijze waarop u met ons zaken doet.

Oplossingen voor uw

ICT-vraagstukken? Ditp levert!Maak kennis en

ervaar het verschil.

Bel: (023) 512 53 10 of mail: info@ditp.nl

www.ictmagazine.nl

1720 november 2015

veel data geven ook veel dilemma’s en dan moeten

er keuzes worden gemaakt. In de praktijk blijkt dat

het overgrote deel van de organisaties dat niet te

kunnen. Dat vereist leiderschap van het soort dat

in veel organisaties al heel lastig gevonden wordt:

keuzes maken. Lef tonen.

Knooppunt-business-model

Maar hoe goed een organisatie ook is in het klassieke

model, deze zal altijd ondergeschikt zijn aan de

partij die fungeert als knooppunt. De partij die een

heleboel leveranciers en een heleboel klanten bij

elkaar brengt. Zo’n partij stelt volstrekt andere eisen

aan I&T. Die wil de informatievoorsprong optimaal

uitbuiten. Ten faveure van de partijen met een

klassiek model, maar als het moet ook ten koste van

die partijen. Al zijn die het toppunt op hun gebied,

langzaam maar zeker worden ze een ketenslaaf

van de partij die het knooppunt beheert. De over-

treff ende trap van toppunt is knooppunt. De onder-

neming moet vooral in het domein ‘Markt en Klant’

I&T inzetten om deze positie te veroveren. En om

Informatie en Technologie in een echt nieuwe

combinatie te benutten, moeten nieuwe wegen

worden bewandeld, met onzekere bestemmingen.

Dat vraagt leiderschap. En nog meer lef.

Community-business-model

De overtreff ende trap van knooppunt is community.

In een community stellen partijen informatie be-

schikbaar zonder dat er sprake is van een heldere

transactie zoals bij de eerste twee business-modellen.

En het is zoeken naar een werkend business-model.

Het kostte Youtube nogal wat jaartjes om ‘het’ te

vinden. Even heel cru gezegd is de lokroep van

Youtube fi lmpjes kijken en die van Google de zoek-

machine, maar in werkelijkheid zijn het advertentie-

bedrijven die (op maat gesneden?!) advertenties

presenteren aan de kijker of zoeker. Allerlei partijen

doen er veel aan om maar deel te kunnen uitmaken

van een community. De community-eigenaar is

daarmee ook de eigenaar van enorme hoeveelheden

data geworden en die kunnen worden uitgebaat.

Meer nog dan een knooppunt probeert de com-

munity-eigenaar een (data)monopolist te worden.

Top of fl op

Veel organisaties proberen nu hun race to the top

te winnen: goed worden in het klassieke model.

Maar er zijn genoeg mogelijkheden voor meer.

Een knooppunt worden is een goed begin, en een

community-eigenaar worden is soms nog beter. I&T

kent als geen ander de mogelijkheden, de struikel-

blokken en de consequenties. Wat is er nodig om

een toppunt, een knooppunt of een community-

eigenaar te worden? I&T weet de weg en I&T kan

en moet het initiatief nemen. Wie anders?

Innovatie

Doelgerichte innovatie bestaat (bijna) niet. Een

voorspelbaar proces kan niet leiden tot onvoor-

spelbare uitkomsten, want dat is wat innovatie in de

kern is: breken met wat we gewend zijn en de wereld

verrassen met een onverwachte vernieuwing.

Innoveren kun je niet organiseren; innovatief ver-

mogen wel. Als we allemaal creatieve en verschil-

lende mensen kunnen stimuleren om met elkaar

wilde discussies aan te gaan, kunnen ze elkaar op

een andere manier laten kijken. Blikwisseling,

letterlijk: zo had ik daar nog niet naar gekeken.

Blikwisseling is de kortste weg naar innovatie en

blikwisseling organiseren is de kortste weg naar

innovatief vermogen. Om de mogelijkheden van

met name de technology push, de information push

en de social push te benutten, is innovatie van het

innovatief vermogen nodig. Business, informatie-

management en I&T moeten samen bijdragen aan

ingrijpende vernieuwing. Natuurlijk kan iedereen

dat organiseren. Maar als I&T het niet doet, wie doet

het dan wel?

Strategische agenda

Al deze zaken vormen samen de strategische agenda

van de organisatie. Welke ambities hebben we?

Welke knelpunten ervaren we daarbij? Waar maken

we ons zorgen om? En welke kansen willen we

benutten? Welke eisen stelt dat aan de manier

waarop we business-verandering, informatisering

en technologie organiseren? Tot welk beleid komen

we op die manier, welke nadelen zijn we bereid te

accepteren als we er specifi eke voordelen voor

terugkrijgen? En hoe verankeren we dat beleid in

architectuur die voordelen garandeert en de nadelen

verzacht? Hoe ziet ons veranderportfolio eruit,

welke prioriteiten stellen we samen? En op welke

manier kan innovatie bijdragen aan het succes van

de onderneming? Al deze zaken samen vormen de

strategische agenda. Business, informatie en tech-

nologie komen in die agenda samen, we hebben

een gezamenlijk beeld van de huidige situatie, we

hebben een duidelijke visie en we weten wat er

moet gebeuren. In de strategische agenda zetten

business en I&T samen de route uit. Business bepaalt,

natuurlijk, het is hun onderneming. Maar I&T zet

de toon, geeft mogelijkheden aan en neemt het

initiatief voor de uitvoering. Zodat business veel

invloed heeft , maar weinig bemoeienis.

Rolverdeling

Leiderschap heeft mandaat maar ook gezag nodig.

Natuurlijk, er zijn een heleboel rollen, die dat leider-

schap kunnen claimen en misschien wel zullen

claimen. In veel gevallen zal de Chief Operations

Offi cer (COO) dit soort veranderdoelstellingen in

portefeuille (willen) hebben. Of de Chief Technology

Offi cer (CTO) nu vooral over productautomatisering

en/of embedded soft ware gaat of over de it-infra-

structuur, zij ligt minder voor de hand voor het

primaire leiderschap, maar zal er zeker een rol bij

moeten spelen. De Chief Data Offi cer (CDO) heeft

een specifi ek domein, maar dat is wel een domein

dat ertoe doet. En van de Chief Information Offi cer

(CIO) mag en moet in dit opzicht heel veel worden

verwacht.

Ondernemerschap

Uiteindelijk maakt het niet eens veel uit wie het

ultieme leiderschap toont, maar waar het wel om gaat,

is dat iedereen vanuit zijn eigen rol leiderschap

toont. Door verantwoordelijkheid te nemen in de

samenwerking, door elkaar te stimuleren en door

samen de strategische agenda vorm te geven. Ja, er

is behoeft e aan verandering en ja, er is nog veel méér

behoeft e aan leiderschap. Van de nieuwe I&T-afdeling

mogen we heel veel eisen en nog meer verwachten.

Van al die rollen mogen we verwachten dat ze leider-

schap tonen, dat ze voorgaan in de strijd en dat ze de

onderneming door de turbulentie naar de toekomst

leiden. Dat ze samen ondernemerschap tonen,

omdat dat moet in organisaties, ook als die geen

winstoogmerk hebben. Maar wat we vooral van ze

moeten vragen, is dat ze elkaar niet zien als con-

currenten, maar dat ze acteren als een hecht team,

met waardering voor elkaars bijdrage. Dat is ons

request for leadership.

ICT-BREED

De noodzaak om te veranderen is groot, maar nog groter is de behoefte aan leiderschap

Menzo Meijer

Bart Stofberg

Beide auteurs zijn organisatieverbeteraar

bij Quint Wellington Redwood.

www.ictmagazine.nl

1820 november 2015

SOURCING

In it-gerelateerde strategische samenwerkingsver-

banden is veel aandacht voor de veranderkundige,

harde kant: domein- en vakkennis, praktijkervaring,

processen, technieken en financiën. Soms wordt

dit nog aangevuld met een onderzoek naar een

cultuurmatch tussen opdrachtgever en leverancier.

Maar ondanks zorgvuldige, goed uitgevoerde selecties

op de harde kant verlopen veel projecten en sourcing

toch niet succesvol. Zit de sleutel tot succes dan niet

veel meer in de ontwikkelkundige, zachte kant?

Onvoorziene omstandigheden

Het is onmogelijk om vooraf alle issues en risico’s

te bedenken en af te dekken. Het succes van een

samenwerking zit hem in het kunnen omgaan met

onvoorziene omstandigheden, tegenslagen, veran-

deringen en risico’s. In die situaties wordt de relatie

opdrachtgever-leverancier vaak zwaar op de proef

gesteld en zijn partijen geneigd terug te grijpen op

eigenbelang of op het contract. Deze reactie komt

vaak voor en lijkt begrijpelijk, maar teruggrijpen werkt meestal averechts. Juist bij onvoorziene om-

standigheden zijn motivatie en gemeenschappelijk

belang cruciaal! Expliciet collectief commitment

verdient meer aandacht bij een strategisch samen-

werkingsverband tussen opdrachtgever en leveran-

cier. Dit begint met het formuleren van een ge-

meenschappelijke businesscase, zowel kwalitatief

als kwantitatief. Vervolgens zijn het de mensen,

individuen, die het werk met elkaar moeten doen.

Het gedrag van mensen in de samenwerkingsrela-

tie is uiteindelijk bepalend voor de kans op succes.

Menselijk gedrag

‘Gewenst gedrag’ is gedrag dat het gemeenschap-

pelijke doel nastreeft. ‘Ongewenst gedrag’ is gedrag

dat haaks staat op het gemeenschappelijke doel en

primair eigenbelang nastreeft. Dit betekent niet dat

er geen ruimte is om het eigen organisatiebelang

of persoonlijke belang na te streven. De gemeen-

schappelijke doelstelling moet alleen zwaarder

wegen of het gemeenschappelijk belang moet zo

geformuleerd zijn, dat daarmee het eigenbelang

voor een groot deel is afgedekt. Uiteindelijk moeten

alle betrokken individuen gezamenlijk de ontwik-

keling van groep naar team maken met samen-

hangende verantwoordelijkheden. Voldoende

managementaandacht voor organisatieontwikke-

ling is nodig. Vooraf een goede selectie op de harde

kant blijft daarbij essentieel en randvoorwaardelijk.

Naar ons idee moet het gedrag van betrokken

mensen beïnvloed worden door hun drijfveren te

kennen en te vergelijken met het gemeenschappelijke

doel van de samenwerking. Drijfveren die tegen-

strijdig zijn met het gemeenschappelijke doel moet

je vroegtijdig blootleggen en bespreekbaar maken.

Tegenstrijdige drijfveren veroordeel je niet, maar

je zoekt oplossingsrichtingen die bewust prikkels

vormen om tegenstrijdige drijfveren meer in lijn te

De 51 procent-regel

Leren omdenken naar vertrouwen en gunnen door: Dennis Ravensbergen, Sven van Galen en Johan Zandhuis

Bij het samenwerken van mensen komen veel variabelen kijken. Bij strategische samen-

werkingsverbanden tussen organisaties, zoals sourcing, neemt die complexiteit vaak

exponentieel toe. Er spelen vele soorten impliciete en expliciete belangen, vanuit economisch,

organisatorisch, bestuurskundig, sociologisch en psychologisch perspectief, die een

samenwerking tot grote hoogte of tot een tranendal kunnen brengen.

© Copyright 2015. Sophos Ltd. All rights reserved.

De nieuwe EU Data Beschermingsregulering

Ontdek of u torenhoge boetes riskeert

Is uw organisatie klaar voor de aankomende EU Data Beschermingsregulering? Voorkom torenhoge boetes and

ontdek of uw organisatie voldoet aan de nieuwe regels!

Ontdek of u voldoet via onze gratis online 60-second compliance check.

Neem de test af via sophos.com/EU

Een concreet praktijkvoorbeeld van een strategisch sourcingssamenwerking tus-sen een overheidsorganisatie en een com-merciële managed service provider (MSP). Waar mogelijk werkt de MSP op basis van nacalculatie. Ook doet de MSP graag een stapje extra, maar brengt deze inspannin-gen wel (deels) in rekening. Belang van de MSP is zo veel mogelijk winst maken ten behoeve van haar aandeelhouders.

De overheidsorganisatie wenst meeden-ken en een stapje extra van de MSP (lees: hoge klanttevredenheid), maar wenst tege-lijkertijd specifiek te werken met resultaat-verplichte, fixed price opdrachten. De over-

heidsorganisatie heeft belang bij vooraf begrote opdrachten en goede resultaten van de werkzaamheden van de MSP.

In een fixed price omgeving levert de MSP normaliter naar tevredenheid wat minimaal verplicht is om vervolgens te kunnen factu-reren. Er is initieel geen gezamenlijke drijf-veer voor het stapje extra. Om er een geza-menlijk belang van te maken, hebben de overheidsorganisatie en de MSP afgespro-ken dat de MSP een bonus ontvangt als ze een hogere klanttevredenheid scoort dan een 7,5. De bonus betreft een percentage van de door MSP bij de overheidsorganisa-tie gerealiseerde omzet.

Case: fixed price of stapje extra?

www.ictmagazine.nl

1920 november 2015

SOURCING

brengen met het gemeenschappelijke doel. Het

bewust doorlopen van de stap om te komen tot

een teamcommitment en een hecht team te laten

ontstaan, wordt vaak overgeslagen. Dit moet zoge-

naamd ‘als vanzelf gebeuren’. Dikwijls blijft de

geaccepteerde gedachte ‘de opdrachtgever is van

het ene en de leverancier van het andere’. De vraag

die bij strategische samenwerking vaker gesteld

moet worden, is ‘waar zijn we samen van?’.

Omdenken

Hulpmiddel bij het bedenken van deze prikkels is

‘omdenken’. In de praktijk zien wij vaak dat er

wordt beredeneerd vanuit angst en hebzucht. Bij

omdenken gaan we uit van vertrouwen en gunnen.

Dit principe van omdenken wordt gebruikt om de

eigenaar van het tegenstrijdige belang zelf prikkels

te laten inbouwen om tegenstrijdige drijfveren af te

remmen en te voorzien van mitigerende aanvul-

lende afspraken. Drijfveren die niet in lijn zijn met

het gemeenschappelijke belang worden op die

manier geëlimineerd en dat is juist in het belang

van iedereen, dus ook van de persoon zelf: wie wil

er immers geen succesvol project? Na deze expliciete

stap, om te komen tot een collectief commitment,

maakt het niet meer uit of je een teamlid spreekt

van de opdrachtgever of van de leverancier: samen

gaan zij voor hetzelfde gemeenschappelijke doel

met samenhangende verantwoordelijkheden.

Alle niveaus

Het in lijn brengen van tegenstrijdige drijfveren

dient niet alleen op de werkvloer te gebeuren,

maar op alle drie niveaus: strategisch, tactisch én

operationeel. De maatstaf moet zijn dat van alle

drijfveren die gelden, uiteindelijk de gemeen-

schappelijke drijfveren net ietsje zwaarder wegen:

bij betrokken medewerkers moet minstens 51

procent van hun belang gemeenschappelijk belang

zijn. Daarnaast moet bij besluitvorming minstens

51 procent van de bij besluitvorming betrokken

medewerkers het gemeenschappelijke doel expliciet

omarmd hebben. Op die manier is er een beïn-

vloeding vanuit de meerderheid van betrokkenen

om besluiten te nemen in lijn met het gemeen-

schappelijke doel. Dit noemen wij de 51 procent-

regel, waarmee collectief commitment hard wordt

gemaakt. Het betekent in de praktijk dat niet langer

wordt samengewerkt op basis van een contract,

maar op basis van een collectief commitment.

Figuur 1 geeft de ideale wereld weer; in de praktijk

zal 100 procent naadloze aansluiting niet realistisch

zijn. Feit is wel dat je op alle niveaus het collectieve

commitment nastreeft . Juist na gunning, wanneer

de samenwerking vanzelfsprekend lijkt, dient de 51

procent-regel toegepast te worden. Is er aan de

zachte kant geen match, lukt het niet van groep

naar team te ontwikkelen, ontstaat er geen collec-

tief commitment, dan kun je de samenwerking

beter beëindigen!

Wat denkt u?

Het noemen van 51 procent is geen exacte wetenschap;

het geeft een meerderheid aan en symboliseert het

collectieve commitment. De 51 procent-regel is een

oplossingsrichting, een mindset, een denkwijze,

die relatief eenvoudig te beschrijven is. Vooralsnog

is de praktijk doorgaans wat weerbarstiger. Deson-

danks verdient de zachte kant van strategische

samenwerkingen meer aandacht.

Wanneer wel en wanneer niet?

De 51 procent-regel, omdenken naar collectief commitment, is niet van toepassing op ieder type sourcing. Maes en Sprokholt hebben een bruikbare onderverdeling van sourcingsrelaties geschetst. Hierbij wordt enerzijds gekeken naar de strategische functie van de dienstverlening voor de opdrachtgever en anderzijds naar de strategische positie van de leverancier. Dit resulteert in vier typen sourcingsrelaties:• Commodity: standaardoplossingen van leveranciers voor een grote groep opdrachtgevers

tegen een aantrekkelijke prijs. Denk bijvoorbeeld aan standaard kantoorautomatisering of breed toepasbare CRM-oplossingen.

• Capaciteit: de leverancier levert systeemcapaciteit, menskracht of expertise die de klant gebruikt voor de realisatie van de oplossing van zijn probleem. Denk bijvoorbeeld aan inhuur van personeel, it-consultancy, ontwikkelcapaciteit of externe datacenters.

• Business oplossing: een bedrijfsoplossing, door de leverancier afgestemd op specifi eke behoeften van een groep van opdrachtgevers. Denk bijvoorbeeld aan een ERP-systeem specifi ek afgestemd op de energiesector.

• Klantoplossing: it-dienstverlening voor specifi eke klantproblemen, gebaseerd op de expertise, de ervaring en het vermogen van de leverancier, waarbij specifi caties worden ontwikkeld door klant en leverancier tezamen. Denk bijvoorbeeld aan strategisch advies, implementatie van softwaretoepassingen, transformatiediensten bij uitbesteding, of klant-specifi eke uitbesteding van bedrijfsprocessen.

De 51 procent-regel geldt vooral bij sourcing van het type klantoplossing. Bij deze sourcing-oplossing is sprake van een hoge mate van wederzijdse afhankelijkheid tussen opdrachtgever en leverancier. De leverancier kan de dienst niet zelfstandig vormgeven, los van de klant. De klant kan haar bedrijfsdoelstellingen moeilijk halen zonder uitstekende invulling door de leverancier.

Typologie voor services (Bron: Maes& Sprokholt, Een typologie voor ICT-dienstverlening, Management&Organisatie

nr 4 - juli/augustus 2013)

Kosten optimalisatieLeveranciersstrategie

Toegevoegde waarde

Klant Capaciteit

Commodity

Klantoplossing

BusinessoplossingLeverancier

Service specifi caties

vastgesteld door:

Naar Collectief commitmentVan contract

Strategisch

Tactisch

Operationeel

groep team

Auteurs v.l.n.r.:

• Dennis Ravensbergen, Interim IV-IT Manager I-Interim Rijk

• Sven van Galen, Business Develop-ment Manager, SYSQA B.V.

• Johan Zandhuis, Expert IT Regievoering, SYSQA B.V.

Figuur 1

www.ictmagazine.nl

2020 november 2015

ICT-DIEP

Software Asset Management (SAM), dat samen met

het beheer van de it-hardware het IT Asset Management,

ofwel ITAM, vormt, gaat over het goed beheren en

verstandig omgaan met software, softwarelicenties

en de bijbehorende contracten. Veelal ligt de ver-

antwoordelijkheid daarvoor geheel ten onrechte bij

de it-afdeling. Softwarelicenties vertegenwoordigen

een waarde en de verantwoordelijkheid voor het

beheer zou daarmee bij de financieel verantwoor-

delijke moeten liggen. Of sterker nog, bij de directie

of raad van bestuur. Software is immers auteurs-

rechtelijk beschermd en kent daarmee een wettelijke

grondslag. Een licentie is het bewijs van het mogen

gebruiken van de software tegen bepaalde voor-

waarden die de maker heeft ‘bedacht’. Het niet voldoen

aan de voorwaarden of het ‘te weinig’ hebben van

licenties is daarmee een misdrijf waarop zelfs ge-

vangenisstraf kan staan. Maar los van deze juridische

en financiële risico’s is het – gezien het financiële

volume van software – sowieso slim om daarmee op

een verstandige manier om te gaan.

Wat is SAM?

Aan Software Asset Management ligt de ISO 19770-

norm ten grondslag. Daarin is vastgelegd hoe een

organisatie het softwarebeheer het beste kan uit-

voeren. Het is echter geen wet van Meden en Perzen.

Zo is er het SAM Optimalisatie Model (SOM) van

Microsoft dat een afgeleide is van die ISO 19770-norm,

maar een veel praktischer inslag kent. Bovendien

is dat model ook van toepassing op andere software

dan die van Microsoft, en daarmee interessant.

Wanneer we de diverse modellen van ‘asset

management’ nader bekijken, blijkt het altijd te

draaien om drie belangrijke factoren: processen,

mensen en techniek.

Iedereen betrokken

Nagenoeg alle afdelingen binnen een organisatie

zijn bij de processen betrokken. Bij het proces van

verwerving speelt de business een belangrijke rol voor

wat betreft wensen en eisen die aan de software

worden gesteld. Tot zover nog geen SAM. Bij de

afdeling inkoop ligt dit anders. Temeer omdat het

beheer van de softwarecontracten onderdeel is van

de inkoopfunctie, direct gerelateerd aan leveranciers-

management. De afdeling inkoop moet dus ‘aan

tafel zitten’ bij SAM.

Natuurlijk is de it-afdeling betrokken bij het proces.

Daar vindt immers het in gebruik nemen, het

onderhoud, de optimalisatie en het uitfaseren van

de software plaats. Goed om te weten is dat IT Service

Management niets met SAM te maken heeft. Service

staat los van beheer. Wel heeft IT een belangrijke

rol bij het (gezamenlijk) bepalen van rechten en

het opstellen van policies voor softwaregebruik.

Want daar waar personeelszaken - die ook bij

SAM aan tafel zit - is betrokken bij het vaststellen

van wat medewerkers wel en niet met software

mogen doen (i.e. Software Use Policy en perso-

neelshandboek), heeft IT een taak om via rechten

en policies ongeoorloofd gebruik af te dwingen.

Kortom: bij Software Asset Management zijn naast

de directie – als juridisch eindverantwoordelijke

– de afdelingen financiën, HR, inkoop en IT

nadrukkelijk betrokken.

Voorbeelden van valkuilen

Het aantal valkuilen bij SAM is groot en de kuilen

zijn erg diep. Los van het juridische en financiële

risico is met name de factor ‘mens’ binnen organisaties

een risico om rekening mee te houden. Dit gaat

verder dan SAM. Op het moment dat medewerkers

ervaren dat ICT niet voldoende in hun behoeften

voorziet, of wanneer zij ICT meer als een belem-

mering ervaren dan als een hulpmiddel, gaan zij

eigen wegen bewandelen. Het ontstaan van ‘shadow

IT’ is het laatste wat je als organisatie wilt.

Een marketingmanager die zelf met de creditcard van

de zaak een abonnement afsluit op SalesForce.

com om online leads en prospects te managen,

Software Asset Management onbegrijpelijk?

Welnee!

door: Peter van Uden

Software Asset Management is het geheel aan processen, mensen en techniek om op

een verstandige manier met software als bedrijfsmiddel (asset) om te gaan. Voor veel

organisaties is het nu onbegrijpelijk en dat is volstrekt onnodig. Veel onbegrijpelijker is

dat organisaties bedrijfsmiddelen als gebouwen, medewerkers, auto’s en zelfs kantoor-

benodigdheden goed managen, maar software - vaak op medewerkers na de grootste

kostenpost - te vaak ‘unmanaged’ laten. Daarmee nemen organisaties onverantwoorde

financiële risico’s en negeren zij mogelijke kostenbesparingen op softwarelicenties.

Software blijft te vaak ‘unmanaged‘

‘Sjoemelsoftware’Wie kun je in vredesnaam nog vertrouwen?

‘Sjoemelsoftware’ is woord van het jaar 2015 ge-

worden in Nederland. Dat is het slechte nieuws voor

IT. Het goede nieuws: niet IT was de schuldige.

Integendeel, de software om controleurs op uit-

stoot van wagens te foppen was een voorbeeld van

perfecte samenwerking tussen de ‘business’ en IT

van Volkswagen. Niet enkel deed de applicatie

perfect waarvoor die was geschreven, betrokken

it’ers hielden ook hun kaken jarenlang op elkaar.

Als dat geen vertrouwen weerspiegelt!

Positief ook: er gaat ontzettend veel goed met ver-

trouwen in IT. Niet-it’ers hebben vertrouwen in de

IT. Je kunt je er dus over verbazen dat er niet veel

meer ‘sjoemelsoftware’ is. Of gaan we die misschien

nog ontdekken? Vooralsnog zijn ook de apps voor

enorme geldstromen zoals bij banken en de Belasting-

dienst betrouwbaar. Goed, een club Bulgaren of

sluwe bankmedewerkers tillen ons wel eens voor

tientallen miljoenen. Maar niet met sjoemelsoftware.

Zelfsturende teams

Vertrouwen wordt cruciaal in it-bouw en -ontwik-

keling met de inzet van de zelfsturende teams,

DevOps, Lean, Agile en al dat fraais dat bedoeld is

om het ouderwetse werken in hiërarchieën te

doorbreken. Community versus hierarchy; controle

is uit, vertrouwen is in.

Niet alleen startups als Spotify en Uber, maar ook

banken als Rabo en ING en de onterecht als ‘log’

geldende overheidsdiensten als Belastingdienst

ontdekken de kracht van de teams. In nauwe samen-

werking komen ze snel, lenig en doelgericht tot

applicaties waar we tot voor kort maanden, zo niet

jaren voor nodig hadden. Inclusief de nodige ver-

spilling van uren, talent, geld en vooral motivatie.

Symposium

Vertrouwen bouwen en ‘houwen’, daar gaat het om

in hedendaagse IT. Een logisch thema dus van het

Nationaal Management & IT symposium op

donderdag 10 december aanstaande in ’t Spant in

Bussum. Blind vertrouwen dat het wel goed komt

‘Building Digital Trust’ is het thema van het Nationaal Management & IT symposium

op donderdag 10 december 2015 in Bussum. Met Volkswagen in het achterhoofd is dat

hyperactueel.

www.ictmagazine.nl

2120 november 2015

ICT-DIEP

Het aantal valkuilen bij SAM is groot en de kuilen zijn erg diep

heeft op zich een punt wanneer de it-afdeling niet

of niet snel in zijn behoeft e kan voorzien. Maar het

afgesloten abonnement, dat op naam van het bedrijf

staat en een soft ware asset is, blijft toch buiten beeld.

Een ander fenomeen is dat medewerkers OneDrive

of Dropbox gaan gebruiken om bestanden met

derden uit te wisselen. Hoewel deze diensten gratis

zijn, zijn er wel gebruiksvoorwaarden aan verbonden.

Iedereen kent het knopje ‘Ik ga akkoord met de

voorwaarden’, maar nagenoeg niemand leest die

kleine lettertjes. Als een soft warefabrikant of aan-

bieder van online diensten bij uw organisatie op

naleving controleert, wordt u echter wel aan die

voorwaarden gehouden.

De mensen binnen organisaties zijn daarmee een

serieuze factor om rekening mee te houden, zeker

bij Soft ware Asset Management.

Weg van de it-afdeling

Uit al het voorgaande blijkt dat het een verstandige

keuze is om het beheer van soft warelicenties en

soft warecontracten bij de it-afdeling weg te halen.

Vermoedelijk zouden veel it-managers of ict-spe-

cialisten daar niet rouwig om zijn. Deze vorm van

beheer past niet binnen de comfortzone van een

technisch persoon. Toch is het belangrijk om de

it-afdeling vanwege hun grote belang op technisch

vlak bij rechten en policies, zeker betrokken te

houden. Wanneer we SAM weghalen bij IT, waar

leggen we de spreekwoordelijke bal dan wel neer?

De directie? Inkoop of HR? Nee, de meest logische

plaats is fi nanciën of controlling, daar waar ook alle

andere ‘assets’ van organisaties beheerd worden.

Maar let op! In tegenstelling tot veel andere assets

is de materie bij soft ware juist vanwege de techniek,

het juridische karakter en de hoge kosten omvang-

rijk genoeg om de hele organisatie erbij betrokken

te houden. De vraag is alleen: hoe realiseer je dat?

Continu proces

Soft ware Asset Management is geen dienst of product

dat je met het doorlopen van de ISO 19770-norm

of naar het SAM Optimalisatie Model ‘even’ regelt.

Er is nooit een vaststaande uitkomst. Dit komt

omdat organisaties dynamisch zijn en de techno-

logie steeds sneller innoveert. SAM is daarmee een

continu proces.

Het is slim om te starten met een SAM-workshop

met álle betrokken afdelingen. De directie mag

daarbij zeker niet ontbreken, alleen al omdat -

vanwege de complexiteit - draagkracht nodig is.

Onder leiding van een SAM-specialist bepalen alle

deelnemers tijdens de workshop wat de uitgangs-

positie is, waar de organisatie uiteindelijk wil staan

en welke weg bewandeld dient te worden. Elke af-

deling heeft daarbij een eigen verantwoordelijkheid

en bijbehorend stappenplan.

Software-inventarisatie

Een van de basiszaken binnen SAM is een inventa-

risatie van de soft ware die de organisatie gebruikt.

Daarbij wordt in de SAM-workshop al bepaald

welke soft ware wel en welke niet binnen het project

moet worden meegenomen. Bijvoorbeeld: nemen

we freeware of shareware mee? En wat te doen met

soft ware die de organisatie zelf ontwikkeld heeft ?

Voor de inventarisatie is een tool zoals de gratis

MAP Toolkit van Microsoft of de soft ware van

SNOW of Flexera handig. De output is een overzicht

van alle soft ware (alle executables) die geïnstalleerd

zijn. Dit overzicht moet vergeleken worden met de

rechten die de organisatie heeft verworven.

Op basis van deze analyse kunnen tekorten opgelost

worden, om juridische en fi nanciële risico’s te be-

perken. Een veel interessantere uitkomst is het

overzicht van de soft ware die wel is geïnstalleerd,

maar niet (meer) wordt gebruikt. Door die uit te

faseren en verdere standaardisatie in soft wareversies

en –edities toe te passen, zijn fl inke besparingen

mogelijk.

Begrijpelijk

Ondanks het belang van Soft ware Asset Management

en ondanks uitleg blijft het voor velen toch een

onbegrijpelijke tak van sport of een ‘ver van mijn

bed show’. Dat is niet nodig en niet verstandig.

Door de in dit artikel genoemde punten op een

groot vel papier te schrijven, er duidelijke tijdlijnen

aan te koppelen en na te denken over de verdeling

van verantwoordelijkheden, krijgt u vanzelf meer

inzicht. Met aansluitend een SAM-workshop –

onder begeleiding van een deskundige – en een

duidelijke route naar optimalisatie maakt u er voor

de organisatie en uzelf overzichtelijke stappen van.

U krijgt meer beeld, meer beleving en meer relevantie

bij Soft ware Asset Management. Probeer het maar.

Los van het beperken van de fi nanciële risico’s en

mogelijke kostenbesparing is uw organisatie het

gewoon waard.

Peter van Uden

Senior SAM & License

Consultant bij Quexcel

(www.quexcel.nl)

in de huidige digitale wereld? Dat lijkt niet erg

verstandig. Alle bestaande fundamenten, techno-

logieën, sturingsmechanismes en competenties

kantelen. De vraagkant van IT eist bewijzen van

betrouwbaarheid op alle fronten.

Ongeveer dertig sprekers, onder wie Brendan

Bank (Booking.com), Paul Iske (ABN, Shell), Erik Peet

(Rabo) en Ida Haaisma (Hague Security) leren je in

één dag alles over vertrouwen.

Het congres wordt gesteund door de belangrijk-

ste beroepsorganisaties voor it’ers, te weten NGI-

NGN, PvIB, BTG, ASL BiSL, Agile Consortium

en ITSMF. Hun Enterprise Devops werkgroep

biedt de beste content uit haar bijeenkomsten in

2015 aan, zoals de voetangels van invoering van

DevOps bij Rabo. Hoogleraar Paul Iske brengt

vanuit zijn Instituut voor Briljante Mislukkin-

gen de succes- en faal factoren van het bouwen

van vertrouwen in debat. Wim van ’t Einde komt

alles vertellen over vertrouwen in certifi caten. Ton

Monasso zet de ‘datadilemma’s’ uiteen: hoe krijg

je betrouwbare data uit de bestaande kokers?

Bekijk het volledige programma en registratie

voor deze IT-topdag op www.qr.net/bgH2a

2220 november 2015

Bedrijfsprocessen & Software

www.ictmagazine.nlwww.ictmagazine.nl

BEDRIJFSNIEUWS

Na een jaar als project Lunatech pionieren

met internetverbindingen voor particu-

lieren, is Luna sinds 1 oktober 1995

zelfstandig actief als Internet Service

Provider. Twintig jaar na de officiële start

staan innovatie en passie voor ICT en

techniek nog steeds centraal. We hebben

ons inmiddels gespecialiseerd in managed

hosting van kantoorautomatisering en

internetapplicaties. Daarbij leveren wij

maatwerk door onze expertise passend te

maken aan de doelstellingen van de klant.

Onze infrastructuur en 24/7 proactieve

ondersteuning door onze experts waar-

borgen performance en uptime van ons

hostingplatform. Voor u betekent dat

zekerheid over informatiebeveiliging en

dataopslag in Nederland. Luna heeft hier

continu aandacht voor en dat vertaalt zich

naar succesvolle audits voor ISO9001,

ISO27001 en NEN7510. Vanzelfsprekend

staan cruciale (patiënt)gegevens in

Nederland opgeslagen. Het is goed om

te merken dat het bewustzijn groeit en

steeds meer bedrijven vragen naar de

opslaglocatie en beveiliging.

Luna nodigt bedrijven en instellingen uit

om samen de infrastructuur, beveiliging

en business continuity te evalueren. Kijk

voor meer informatie op luna.nl/ictscan

Luna bestaat 20 jaar

Het event voor de klantenorder- en

voorraadgestuurde industrie staat dit jaar

in het teken van ‘Connectivity for Smart

Industry’. Centraal staat de noodzaak

van voortgaande ketenintegratie en

procesverbetering met behulp van ICT.

Ook nieuwe toepassingen, met werken

in de cloud, staan in de aandacht. Zo is het

voormalige ERP-event uitgegroeid tot

een breed software-event dat de industrie

in één dag een compleet beeld geeft van

de optimale aansturing van een onder-

neming met business software.

Industriële bedrijven moeten meerwaarde

bieden door complexere producten te

leveren, met steeds meer partijen samen

te werken, doorlooptijden te verkorten

en voorraden te verminderen. Klanten

leggen de lat steeds hoger en de wereld-

wijde concurrentie neemt toe. Dit vergt

een optimale samenwerking in de indus-

triële keten, binnen en tussen bedrijven,

en daarvoor is goede business software

een onmisbaar strategisch instrument.

ERP (Enterprise Resource Planning) alleen

is niet meer toereikend voor de besturing

van de onderneming. De toekomst is

aan de beste combinatie van business

software voor marketing, ontwerp, pro-

ductieplanning en -besturing en service

& onderhoud.

U komt toch ook? Meer informatie vindt

u op: www.business-software-event.nl

Business Software Event 2015

Thema: “Connectivity for Smart Industry”

Business software, Smart Industry en Internet of Things/IOT zijn ‘hot’, zo blijkt uit de belangstelling van

exposanten voor het Business Software Event 2015. Organisator Mikrocentrum verwacht maar liefst 100

exposanten, tegen 55 vorig jaar. Het Business Software Event 2015 vindt plaats op 1 december in een

nieuwe, ruimere locatie, het 1931 Congrescentrum Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch. Een vernieuwde

opzet met vakbeurs en hoogwaardig congres biedt bezoekers alle gelegenheid voor intensieve interactie.

Hewlett Packard Enterprise

van start

Hewlett Packard Enterprise heeft de splitsing van Hewlett-Packard Company afgerond

en is gestart als marktleider in enterprisetechnologie. Bij aanvang heeft het bedrijf

een jaarlijkse omzet van 53 miljard dollar, het meest uitgebreide productportfolio

in de branche en een unieke visie op de toekomst van technologie en de voordelen voor

enterpriseklanten. Vertegenwoordigers van Hewlett Packard Enterprise, inclusief

CEO Meg Whitman, partners en klanten, kwamen daarom bijeen om de openingsbel

te luiden op de New York Stock Exchange. Op de beurs startte het bedrijf onder de

naam HPE.

Sophos levert als eerste

synchrone beveiliging

Sophos introduceert met de Sophos Security Heartbeat de eerste synchrone beveiliging

tegen complexe bedreigingen. Daarmee is Sophos de eerste securityleverancier die erin

slaagt endpoint beveiliging en netwerkbeveiliging met elkaar te laten communiceren.

De nieuwe Security Heartbeat technologie laat next-generation firewalls en UTM’s

informatie uitwisselen met next-generation endpoint security. Dit resulteert in

snellere detectie van bedreigingen, automatische isolatie van geïnfecteerde devices

en een snellere, doelgerichte respons op incidenten. Zo kan de Sophos XG Firewall

realtime data afkomstig van Sophos endpoint protection gebruiken om toegang tot

getroffen apparaten automatisch te beperken.

Security Heartbeat vraagt geen aanvullende tools of beheerlagen en is standaard

onderdeel van Sophos XG Firewall en Sophos Cloud-managed endpoint protection.

De oplossing geeft organisaties van ieder formaat een beter wapen in handen tegen

steeds geavanceerdere cyberaanvallen en bespaart kostbare tijd en middelen in de

bestrijding van security-incidenten.

Als een nieuwe, door Sophos beveiligde, endpoint aan het netwerk wordt toegevoegd,

verbindt Security Heartbeat deze automatisch met de lokale Sophos XG Firewall,

waarbij de endpoint agent onmiddellijk zijn gezondheidsstatus deelt. Als de firewall

verdacht verkeer opmerkt, of als een endpoint malware detecteert, wordt informatie

over security en bedreigingen direct beveiligd gedeeld via de Security Heartbeat.

De endpoint agent rapporteert informatie over de bedreiging inclusief context zo-

als de computernaam, gebruikersnaam en betrokken processen.

Eerste crm-innovatie die

spraak implementeert

Het eerste crm-systeem dat spraak implementeert is een feit. Tijdens het event

‘CRM Redefined‘ in de Jaarbeurs in Utrecht werd het systeem gepresenteerd. Het

event stond in het teken van crm en de effecten van de technologische revolutie op

ons leven en onze manier van werken. Crm-specialist Fred van ’t Hoff onthult de

eerste crm-innovatie die spraak heeft geïmplementeerd: “De laatste innovaties liggen

bij invoermechanismen waarmee je door middel van spraak gegevens kan invoeren,

valideren en controleren. Ook zijn er stappen gemaakt met verdere mobiele inzet.”

Stembesturing als toepassing wordt steeds meer ingezet. Zo implementeerde Google

Now deze zomer spraakassistentie om door middel van stembesturing berichten te

kunnen versturen naar WhatsApp of Telegram. Stemgebruik vormt 40 procent van

iemands presentatie.

Themamiddag Cloud & Security

wegens succes herhaald

Unica Schutte ICT organiseert op dinsdag 24 november wederom de themamiddag

Cloud & Security. De eerste editie van dit evenement was dit voorjaar zo’n succes,

dat de themamiddag in november opnieuw op de agenda staat.

Verschillende cloud- en securityprofessionals haken in op kwesties over veiligheid

in de cloud, waarmee bezoekers praktisch toepasbare antwoorden krijgen op actuele

uitdagingen op het gebied van informatiebeveiliging. De onderwerpen worden be-

sproken door professionals vanuit Unica Schutte ICT, maar ook haar technologie-

partners zoals Microsoft en Sophos leveren een bijdrage aan het evenement.

Bezoekers krijgen in één middag talrijke inzichten die zij kunnen gebruiken in de

overwegingen om naar de cloud te gaan, of om de cloudstrategie verder te versterken.

Met welke actuele bedreigingen moet rekening gehouden worden, hoe zit de beveiliging

van een datacenter in elkaar, wie heeft er toegang tot de data en hoe veilig is het

gebruik van een smartphone of tablet? Dit is een greep uit de prangende vragen

waarop tijdens deze middag antwoord gegeven wordt.

Ecare en Qlik faciliteren zelfsturende zorgteams

Qlik sluit een partnership met Ecare,

ontwikkelaar van vernieuwende online

software voor de zorgsector. Ecare gaat Qlik

Sense® integreren in haar softwaresuite

Puur, een geïntegreerde oplossing die

alle primaire zorgprocessen ondersteunt.

Door de toevoeging van Qlik Sense

krijgen zorgprofessionals nu inzicht in

alle stuurinformatie, waarmee zij de

kwaliteit van de zorg kunnen verbeteren.

Zaken als kwaliteitsgegevens, financiële

gegevens, medewerkertevredenheid, cliënt-

tevredenheid, ziekteverzuim en producti-

viteit worden in één dashboard visueel

weergegeven. Doordat alle behandelin-

gen en de effecten ervan direct in het

systeem geregistreerd en geanalyseerd

worden, krijgen zorgteams beter in-

zicht in het beste plan van aanpak. Dit

zorgt voor een snellere weg naar de

juiste behandeling.

Ecare heeft als doel om zorg kleinscha-

liger te organiseren en gelooft sterk in

de kracht van zelfsturende teams. Met

de combinatie van Puur en Qlik Sense

bieden zij zorgteams het gereedschap

waarmee zij daadwerkelijk slimmere

beslissingen kunnen nemen. Door het

dashboard zijn teams altijd volledig op

de hoogte van de meest actuele status,

krijgen zij direct feedback op hun eigen

prestaties en worden verbeteracties

inzichtelijk gemaakt. Daarnaast stimu-

leert het dashboard om onderling kennis

te delen en te leren van andere teams.

Ook bevordert het positieve competitie.

De teams krijgen bijvoorbeeld inzicht

in hoe hun team het doet ten opzichte

van de rest van de organisatie.

2320 november 2015

© Copyright 2015 / algemene voorwaardenAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schrift elijke toestemming van de uitgever of an-dere auteursrechthebbenden. Op alle aanbiedingen en overeenkomsten van DNU BV zijn van toepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de kamer van Koophandel te Apeldoorn. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel staan zij op geen enkele wijze in voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet op zich zelf staand te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken infor-matie te controleren.

KALENDER

www.ictmagazine.nl www.ictmagazine.nl

CONGRESSEN

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

CIO Day

23 november, Amsterdam

De CIO Day is hét jaarlijkse netwerkevent

voor de absolute top binnen de it-markt.

Dit tweedaagse evenement is het ont-

moetingspunt van zo’n 600 CIO’s, it-VP’s

en it-directors, waarbij de afnemerzijde

van de markt altijd goed vertegenwoordigd

is (circa 70 procent). Gedurende deze

dagen worden tal van sessies aangeboden.

Dag van de Privacy Offi cer

9 december, Amsterdam

De Dag van de Privacy Offi cer zet de

dilemma’s en uitdagingen rond de functie

van privacy offi cer centraal. Dit event is bij

uitstek de plek om uw aanpak te toetsen.

Ontmoet vakgenoten en experts en

profi teer van diverse praktijkervaringen

en best practices om uw organisatie

privacy-proof te maken.

Internet of Things congres

10 december, Rotterdam

Door vol in te zetten op het gebruik van

‘operational intelligence’ zijn organisaties

beter in staat om effi ciënter en eff ectiever

te produceren. Daarmee kunnen allereerst

kosten worden bespaard, maar ook kan

beter worden ingespeeld op de behoeft e

van de markt. Het Internet of Th ings

congres heeft als doel om senior manage-

ment de ogen te openen rondom de

mogelijkheden voor hun organisatie, en

aan te zetten tot actie.

Business intelligence congres 2016

2 februari, ’s-Hertogenbosch

De BI-manager van vandaag de dag wordt

vaak geconfronteerd met enerzijds een

‘klassiek’ werkende BI-omgeving en

tegelijkertijd diverse uitdagingen die

een 360 graden-transformatie vragen van

zijn BI-organisatie naar een moderne

BI-omgeving. Business Intelligence

managers vinden op het congres ant-

woorden hoe ze een klassiek werkende

BI-omgeving kunnen transformeren naar

een moderne organisatie. Techniek speelt

weliswaar een belangrijke rol, maar ook

de impact op de organisatie is niet te

onderschatten. De omslag van een klassiek

intern geörienteerd data-warehouse

naar een moderne business intelligence-

omgeving is niet altijd eenvoudig.

Congres IT & Information Security

17 februari, Amsterdam

Tijdens dit congres wordt u op de

hoogte gebracht van de actuele gevaren

en de technische en culturele oplossingen

hiervoor. Hierbij kijken we naar de factor

mens, de processen en techniek. Onder

toeziend oog van de programmacom-

missie wordt het congresprogramma

samengesteld. Naast een inhoudelijk

sterk congresprogramma biedt het

congres u ook de mogelijkheid om te

netwerken met uw vakgenoten.

Software Quality Conference

8 maart, Utrecht

In het tijdperk waar de samenleving af-

hankelijker dan ooit is van soft ware-

oplossingen, zijn kwaliteit en betrouw-

baarheid daarvan belangrijker dan ooit.

De vertaling van business-doelen in

slechte soft ware-oplossingen leidt jaar-

lijks tot grote kapitaalverliezen, privacy-

schendingen en imagoschade.

Naast onderwerpen als plannen, ont-

werpen, bouwen en testen van soft ware

komen ook implementatie en beheer

uitgebreid aan de orde. Implementatie

en beheer zijn cruciaal bij het in stand

houden van oplossingen en het tevreden

houden van klanten en gebruikers.

SEMINARS

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

Wi-Fi Seminar

27 november, Houten

Tijdens dit seminar wordt een koppeling

gemaakt naar de praktijk. Waarop u bij-

voorbeeld moet letten bij uw draadloze

projecten. Alcadis heeft al vele projecten

succesvol afgerond dankzij haar profes-

sional services. Daarnaast zullen er tijdens

het seminar producten van onder meer

EnGenius, Ruckus Wireless en Alcatel-

Lucent aan bod komen en aangegeven

worden in welke situatie deze optimaal

ingezet kunnen worden.

Informatiestrategie, Data Governance

en Master Data Management

8 december, Hilversum

Dit seminar verschaft de nodige inzichten

en werkmethodes die u in staat stellen

om binnen uw eigen organisatie te komen

tot een gedegen informatiestrategie. Er

moet daarbij voldoende aandacht uit-

gaan naar het opzetten van actieplannen

om de doelstellingen en aspiraties van

de organisatie op het vlak van informatie-

beleid te realiseren.

‘Digitaliseren personeelsdossiers’

8 december, Lelystad

Wilt u het hele scanproces van dossier-

map tot digitaal document zien? Schrijf u

dan vandaag nog in voor de interactieve

lunch & learn sessie die op dinsdag 8

december 2015 zal plaatsvinden op de

Document Campus van Karmac in

Lelystad. Middels onze lunch & learn

sessies willen wij u op de hoogte brengen

van de ontwikkelingen op gebied van

digitaliseren, archiefb eheer en/of docu-

ment process outsourcing. De lunch &

learn sessie van 8 december heeft als doel

om u op een interactieve manier te in-

formeren over de mogelijkheden van

e-HRM.

Site Survey Seminar

10 december, Houten

Voordat u van start gaat met draadloze

projecten is het raadzaam om een gedegen

onderzoek met metingen op locatie te doen:

een site survey. Het uitvoeren van een

site survey geeft u inzicht in het draad-

loze spectrum op de locatie en zorgt

ervoor dat u interferentiebronnen kunt

lokaliseren. Om uw site survey zo goed

mogelijk te kunnen uitvoeren, geven

wij u tijdens dit seminar informatie

over de do’s en don’ts.

Microservices Awareness Bootcamp

22 januari, Amersfoort

Organisaties als Netfl ix, Spotify en Twitter

ontwikkelen hun soft ware op basis van

microservices en reactive frameworks.

De succes-stories van deze bedrijven

zorgen ervoor dat deze nieuwe archi-

tectuur-oplossingen en de daarbij be-

horende technologieën in hoog tempo

geadopteerd worden door de markt.

Waarom vragen online business-

modellen en digitale processen om

deze nieuwe generatie soft ware?

Trivento organiseert een aantal Aware-

ness-sessies waarin het belang en de

mogelijkheden van microservices aan

bod komen.

Seminar: Security & Privacy in de ICT

4 februari, Ede

Seminar gepresenteerd door C.J. van Dijk

van Van Veen Advocaten over juridische

aspecten omtrent Security & Privacy. In

hoeverre bent u aansprakelijk voor data-

lekken en cybercriminaliteit?

CURSUSSEN/WORKSHOPS

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

Trends in Business

24 november, Amsterdam

In deze nieuwe opleiding Trends in

Business laten topsprekers u zien waar

deze nieuwe ontwikkelingen op elkaar

ingrijpen, waar ze grote impact zullen

hebben, hoe de economie zich zal moe-

ten aanpassen en welke maatschappe-

lijke gevolgen we kunnen verwachten.

Cyber Security

1 december, Soesterberg

Het gaat er tegenwoordig niet meer om

óf uw organisatie gehackt gaat worden,

maar hoe u zo snel mogelijk een aanval

kunt ontdekken. Het verkorten van de

detectieperiode kan ook uw organisatie

inhoudelijk en fi nancieel gewin opleve-

ren. Heeft u helder wat u wilt detecte-

ren en welke detectiemethodes moge-

lijk zijn binnen uw it-omgeving?

TRAININGEN

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

Training Big Data

8 december, Soesterberg

Bent u in staat om alle beschikbare on-

gestructureerde data te verzamelen en

te analyseren? Weet u deze data vervolgens

te vertalen naar waardevolle informatie

en inzichten? Alleen dan hebben ze toe-

gevoegde waarde voor uw organisatie en

versterkt het uw concurrentiepositie.

In deze tweedaagse training leert u Big

Data beter te doorgronden, zodat u in

staat bent de behoeft es van uw klanten

goed te analyseren.

Training Data Privacy

8 december, Den Haag

Bent u al klaar voor de nieuwe wet- en

regelgeving op het gebied van gegevens-

bescherming en privacy? Naast de meld-

plicht datalekken zijn veel organisaties

verplicht om een interne functionaris

voor de gegevensbescherming (FG) aan te

stellen. Na deze praktische training bent

u volledig op de hoogte van het wettelijk

kader en de te nemen maatregelen, zo-

dat u geen hoge boetes riskeert. En weet u

precies wat er van u als FG verwacht wordt.

Data Virtualisatie Bootcamp

14 januari, Amersfoort

Realtime datamanagement op alle

denkbare (Big) Data-bronnen binnen en

buiten je organisatie? Ontdek hóe tijdens

de Data Virtualisatie Bootcamp, die Tri-

vento samen met Red Hat organiseert.

Om je klanten beter van dienst te kunnen

zijn, wordt het steeds belangrijker dat we

realtime kunnen beschikken over alle

relevante databronnen binnen en buiten

(cloud) onze organisatie.

Datawarehouse-oplossingen bieden

hiervoor slechts een deel van de oplossing,

terwijl zaken als realtime reporting, BI,

Big Data en de wens tot een 360 graden

klantbeeld de thema’s van dit moment zijn.

Training Cyber Security

16 februari, Driebergen

Het gaat er tegenwoordig niet meer om

óf uw organisatie gehackt gaat worden,

maar hoe u zo snel mogelijk een aanval

ontdekt. Het verkorten van de detectie-

periode kan ook uw organisatie een in-

houdelijk en fi nancieel gewin opleveren.

Heeft u helder wat u wilt detecteren en

welke detectiemethodes mogelijk zijn

binnen uw it-omgeving?

ColofoniM - ICT/MagazineHét vakblad voor bestuurders, managers en it-professionals

Editie 11 - 20 november 2015Jaargang 5

ICT/Magazine verschijnt 1 x per 4 wekenOnline: www.ictmagazine.nl

Abonnementen en adreswijzigingenabonnementen@dnu.nl

ICT/Magazine is een uitgave van:De Nederlandse Uitgeefgroep BVPostbus 1517400 AD DeventerStaverenstraat 13 7418 CJ DeventerT (0570) 61 11 00F (0570) 61 11 52E info@dnu.nlW www.dnu.nl

facebook.com/ICTmagzineNL

UitgeverGeerhard Ellens

HoofdredacteurEd Lutee.lute@dnu.nl

EindredacteurMarijke Dekker

ProductiecoördinatieElise van Zuylenproductie@dnu.nl

Redactie en medewerkersJasper Bakker, Sven van Galen,Marco Gianotten, Mirjam Hulsebos,Marco Lesmeister, Menzo Meijer, Lisa Mooijman, Peter Olsthoorn, Dennis Ravensbergen, Bart Stofb erg, Fred Teunissen, Peter van Uden, Brenno de Winter, Johan Zandhuis.redactie@dnu.nl

Redactie uitgelicht(ingezonden bijdragen vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie)Uitgelicht: ictmedia@dnu.nlBedrijfsnieuws: bedrijfsnieuws@dnu.nl

Fotografi eHarm ten Brink, Ron Hendriks,Sjansjee Deventer, Rutger Oosterhoff , Shutterstock

Commercieel adviesTotal Publishing Services bvSjoerd Springer, John van Pelt, Stanley ten Voordeictmedia@dnu.nl

Ontwerp en vormgevingRutger Oosterhoff , LONCC BVwww.loncc.com

DrukSenefelder Missetwww.senefelder.nl

AfwerkingSikkens grafi sche afwerkerswww.sikkensdeventer.nl

Verspreiding

ICT/Magazine richt zich op het hoger

management en senior it-management

bij Nederlandse bedrijven (MKB en

grootzakelijke markt) en non profi t

organisaties (gemeenten, provincies,

ministeries, mbo/hbo/universiteiten,

zorg/welzijn/ziekenhuizen, woning-

corporaties). ICT/Magazine bereikt

ruim 30.000 beslissers bij organisaties

met 100 of meer werknemers. De uitgave

wordt verzonden aan managers IT/ICT/

automatisering, informatievoorziening,

CIO’s, CFO’s, CTO’s en CEO’s.

Daarnaast bereikt de uitgave ruim

5.000 beslissers bij de belangrijkste

ict-bedrijven op de Nederlandse markt.

©DNU 2015

Volg ICT/Magazine ook op facebook.com/ICTmagzineNL