1

UC Leuven-Limburg Lerarenopleiding

Vestiging Heverlee Hertogstraat 178, 3001 Heverlee

Tel. +32 16 37 56 00

LESONTWERP

BaSO

Naam: Sara Michels Vakkencombinatie: Wiskunde – Aardrijkskunde Stagebegeleider: Mevr. Ann Schellemans

School: KOSH Campus Ieperstraat

Onderwijsvorm: A-stroom

Richting: Moderne Wetenschappen

Klas: 2MODb

Lokaal: E1.21

Aantal leerlingen: 24

Les gegeven door: Sara Michels

Vak: Aardrijkskunde

Onderwerp: Van grondstof tot afgewerkt product

Vakmentor: Mevr. Lydia Reynders

Datum/Data: 17/11/2017

Lesuur/-uren: 5de lesuur (12u55 – 13u45)

BEGINSITUATIE & DIDACTISCHE VERANTWOORDING Verantwoord, vanuit de beginsituatie, waarom je de les op deze manier aanpakt. Je kan onder andere verwijzen naar: algemene didactische principes, vakdidactiek, ontwikkelingspsychologie, situationele beginsituatie, verwachtingen van mentoren, eigen doelstellingen,… Om de les te starten is er een korte herhaling van de vorige les. Vervolgens worden achtereenvolgend de landschapselementen van de eerste en tweede industriefase herkend a.d.h.v. afbeeldingen. Deze oefeningen worden allemaal klassikaal gemaakt omdat veel van deze landschapselementen nog niet gekend zijn door de leerlingen. Bij de eerste fase worden er enkele grondstoffen aan de landschapselementen gelinkt, ook dit wordt klassikaal gedaan omdat enkele grondstoffen niet gekend zullen zijn door de leerlingen. Bij de tweede industriefase worden enkele grondstoffen aan half afgewerkte producten gelinkt. Omdat er hier meerdere antwoorden mogelijk zijn, wordt ook deze oefening klassikaal gemaakt zodat er geen verwarring zou ontstaan. In de laatste fase wordt het productieproces van staal bestudeerd. Volgens de oorspronkelijke oefening zouden er enkele woorden moeten ingevuld worden in de kaders. In de kaders staan de verschillende stappen van het hele productieproces. Om deze laatste oefening voor de leerlingen interessanter te maken, wordt ook hier een filmpje met het productieproces getoond. Het filmpje is ook een goed leermiddel omdat de leerlingen de beelden beter zullen onthouden dan een tekst waar ze enkele woorden moesten ingevuld worden. Algemeen: sommige oefeningen worden gedeeltelijk mondeling gemaakt zodat de leerlingen niet zomaar zouden overschrijven van de PowerPoint en dus steeds bij de les blijven. EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) Uit: D/2008/7841/038 (http://eindtermen.vlaanderen.be/secundair-onderwijs/eerste-graad/vakgebonden/a-stroom/aardrijkskunde/eindtermen.htm) De leerlingen kunnen ET24 een industrielandschap herkennen, beschrijven naar uitzicht en functies en eenvoudige observeerbare kenmerken ervan vergelijken met een industrielandschap elders. Situering in het leerplan: Leerplan 1e graad, 1e leerjaar – 2e leerjaar, september 2008 VVKSO-Brussel- D/2008/7841/038 4.13 Industrielandschappen 1 Vanuit satellietbeelden, Google Earth, landschapsfoto’s of terreinwerk de elementen van industrielandschappen herkennen en industrietypes afleiden. ALGEMEEN LESDOEL De leerlingen kunnen de 3 verschillende fasen van het productieproces benoemen en omschrijven; landschapselementen hiervan herkennen. SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.) Smartschool

2

BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.)

- Coppenholle, J., Van Mol, R., Verstappen, H., e.a., Geogenie 2 leerwerkboek, Antwerpen: Uitgeverij de Boeck, 2014

- Peeters, J., Rondeaux, B., Slootmans, T., Van Boven, M. & Wauters, J., Werkgroep Didactische Middelen, X, Diligentia Uitgeverij, 2014

- Van Hecke, E., Vanderhallen, D. & Callemeyn, A., Plantyn Algemene Wereldatlas, Mechelen, Uitgeverij Plantyn, 2016

- Het Klokhuis – Staal, https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-staal/#q=productieproces%20staal, geraadpleegd op 3 november 2017

LEERMIDDELEN & MEDIA Werkboek WDM Smartboard + beamer + PowerPoint Whiteboard + stiften Atlas

3

Didactisch lesontwerp

Leerdoelen KRACHTIGE LEEROMGEVING

Lesfasen & timing Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud

Lln kunnen landschaps-elementen behorend tot de ontginning van grondstoffen herkennen en benoemen.

Instapfase: Instructiefase 10min

OLG (herhaling): In de vorige les zagen we dat er 3 fasen zijn in een productieproces.

• Wat gebeurt er in elke fase? • Welk soort industrie zorgt er voor de

verwerking van een grondstof naar een half afgewerkt product?

• Welk soort industrie zorgt voor de verwerking van een half afgewerkt product naar een afgewerkt product?

PROBLEEMSTELLING: In deze les gaan we deze 3 verschillende industriefases eens van dichterbij bestuderen en zien we welke landschapselementen er bij elke fase horen. OLG (eerste industriefase): We waren bezig met oefening 4, p.79. We gingen kijken welke grondstof er bij welk landschapselement hoort.

• Welke grondstof wordt hier ontgonnen? • Welke landschapselementen zie je hier?

Lkr toont verschillende landschapselementen (+naam) telkens op de ppt.

• Welke grondstof vinden we in België veel terug?

Lkr toont foto C-mine Genk. Lkr vertelt kort over mijnen België en verwijst naar infotekst p.80.

Op pagina 80 in je lwb vind je hierover een infotekst. Het is de bedoeling dat je dit tekstje leest en hierna per 2 een gedragspatroongrafiek tekent op een cursusblad. Op de y-as noteer je de variabele, die zoek je in het artikel.

WB p.79-80 PPT PPT WB p.80

3) Industrielandschappen 1. Van grondstof tot afgewerkt product 1.2 Eerste industriefase: ontginning van grondstoffen Oefening 3: werkboek p.79 Oefening 4: werkboek p.80 Infotekst: werkboek p.80

4

Op de x-as plaats je de verschillende gebeurtenissen die een invloed hebben op deze variabele. Deze gebeurtenissen vind je ook in de tekst. Lkr noteert assenstelsel op bord. Hierna ga je een grafiek tekenen die toont wat je in het artikel las. Lkr duidt dit aan in assenstelsel. Lkr loopt rond doorheen de klas.

Lkr vertelt kort over olieramp Golf van Mexico.

BORD BORD PPT

Lln kunnen de grondstof van een afgewerkt product bepalen. Lln kunnen een afgewerkt product noemen bij een gegeven grondstof. Lln kunnen landschaps-elementen behorend tot de basisindustrie herkennen en benoemen.

Lesfase 1: Instructiefase 10min

OLG (tweede industriefase): We zagen juist op welke manier enkele grondstoffen ontgonnen worden en welke landschapselementen hierbij horen.

• Wat is de volgende fase in het productieproces?

In oefening 6 op p.82 zien we een tabel met daarin enkele grondstoffen en het bijhorende half afgewerkte product. In de middelste kolom van de tabel zie je de bijhorende industrietak. Een industrietak is een groepering van industriële bedrijven met een gelijkaardige activiteit.

• Met welk(e) grondstof of half afgewerkt product moeten we de tabel aanvullen? (x6)

Lkr toont tabel op ppt. Waarom is het nu belangrijk dat je de industrietak kent? Wel, als je later in dit hoofdstuk dingen in de atlas zal moeten opzoeken is het handig dat je dit weet omdat je dan veel sneller de goede kaart zal vinden. Ook bij de tweede industriefase horen bepaalde landschapselementen, neem hiervoor de oefening op p.81.

• Hoe noemen we dit soort industrie ook alweer?

• Welke landschapselementen zijn hier typerend?

Lkr noteert de antwoorden op bord.

WB p.82 PPT WB p.81 BORD

1.3 Tweede industriefase: basisindustrie Oefening 6: werkboek p.82 Oefening 5: werkboek p.81

5

Lln kunnen de verschillende fasen van de staalproductie beschrijven a.d.h.v. een filmpje.

Lesfase 2: Instructiefase 15min

Staalproductie Bij oefening 6 hebben we geschreven dat we ijzererts kunnen verwerken tot staal. Net zoals bij de baksteen, is er hier een productieproces voor nodig. Lkr legt opdracht uit. Lkr toont filmpje ‘Het Klokhuis – Staal’ van Schooltv.nl. Lkr zet op pauze en overloopt samen met de lln de eerste 6 kadertjes. Lkr vraagt aan leerling om tekst in kader voor te lezen. Lkr vraagt welk woord van p.82 er moet worden ingevuld. Lkr toont tweede deel van filmpje. Hierna volgt dezelfde werkwijze.

PPT WB p.82-83 Filmpje Schooltv.nl

Oefening 7: werkboek p.82-83 Filmpje: https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-staal/#q=productieproces%20staal

Lesfase 3: Instructiefase 15min

OLG (derde industriefase): Soms is het nodig om verschillende afgewerkte producten nog eens samen te brengen tot een ander product.

• Hoe noemen we dit? • Weten jullie een voorbeeld van zo’n product?

Lkr toont afbeelding autoassemblage.

Zowel voor de ontginning van de grondstoffen als bij de basisindustrie zijn er typerende landschapselementen. Ook in de derde industriefase zijn er enkele typische landschapselementen.

• Welke landschapselementen herken je op p.84?

• Wat kan je zeggen over deze gebouwen als je deze vergelijkt met de gebouwen in de 2 eerste fasen?

Lkr noteert antwoorden op bord. Op p.85 kan je een samenvatting vinden van de 3 industriefasen.

WB p.85 PPT WB p.84 BORD WB p.85

1.4 Derde industriefase: verwerkende industrie Oefening 8: werkboek p. 84 Leertekst: werkboek p.85

6

OLG (industrietakken): In oefening 6 op p.82 zagen we al enkele industrietakken.

• Wat is een industrietak ook alweer? Bij oefening 9 is het de bedoeling dat we enkele afbeeldingen van oefeningen 5 en 8 bij de juiste industrietak gaan plaatsen. Je moet niet terugbladeren naar de vorige pagina’s, ik zal de afbeeldingen 1 voor 1 projecteren. Lkr toont afbeeldingen op ppt. (Lkr vraagt dit bij elke afbeelding)

• Wat zie je op de afbeelding? • Bij welke industriefase hoort deze afbeelding? • Bij welke industrietak hoort deze afbeelding?

We zien dus dat er voor de verschillende industrietakken ook een verschillende infrastructuur nodig is.

WB p.85 PPT

Oefening 9: werkboek p.85

BORDSCHEMA Oefening 5: schoorsteen, pijpleidingen, storthoop, aanlegkade, opslagtank, machines en installaties, dok, kraan, schip Oefening 8: modern magazijn, vrachtwagen, modern kantoorgebouw, parking, goed onderhouden groen, bedrijventerrein

Smartboard

7

8

9

10

11

12

13