Schaatsen en Zwemmen voor Water

Docentenhandleiding groep 3 & 4Inhoud• Inleiding

• Leerdoelen

• Benodigdematerialen

• Aandeslag!

Schaatsen en Zwemmen voor Water Docentenhandleiding groep 3 & 4 2

InleidingLeukdatjeinjouwgroepaandachtgaatbestedenaanhetbelang

vanschoonwaterinAfrikaendebetekenisvanwaterinNederland.

Ditlesprogrammaiseengoedekwalitatieveaanvullingopdeactie

‘SchaatsenenZwemmenvoorWater’,eenlandelijketweejaarlijkse

actievanPlan.Hetlesmateriaalkanooklosvandezeactieindeklas

wordenbehandeld.Leerlingenuitgroep7en8kunnenditjaarweer

fanatiekbaantjeszwemmenenrondjesschaatsenvoorschoonen

veiligdrinkwaterinAfrikaanselanden.Indegroepen3en4kunje

methetthemawateraandeslagmetbehulpvanspelletjes,werkbla-

den,lessuggestieseneenfilm.Deleerlingendoenalgemenekennis

opoverhetonderwerpwaterenervarenwatdebetekenisisvan

waterinhundagelijksleven.Daarnaastlerenzijoverdeproblematiek

rondomwaterinAfrika.Hetlespakketleentzichdanookuitstekend

vooreenschoolbreedprojectoverhetbelangvanwater.

DoelstellingenDe leerlingen:• kunnenvertellenwaarhetwatervandaankomtenwaarhetnaar

toegaat,alsjehetgebruikthebt.

• kunnenomschrijvenwaarinhetdagelijkslevenvankinderenin

AfrikaverschiltenovereenkomtmetdatvankindereninNeder-

land.

• kunnenaangevenhoemeninAfrikaanseontwikkelingslandenals

Mali,ZambiaenBurkinaFasoenUgandametwateromgaaten

hoewijdathierinNederlanddoen.

• wetenwaaromschoonwaterbelangrijkisvoordegezondheid.

• ontdekkenspelenderwijsdeverschillendeeigenschappenvan

water.

Benodigde materialen• digiborden/ofcomputers

• groteglazenvaasofbak

• limonade

• stroop

• olie

• verschillendevoorwerpen(muntje,legoblokje,kurk,

lucifer,kleibolletje)

• grotevellenpapier

• gekopieerdewerkbladen‘Dewaterzuiveraars’(ziewebsite)

Aan de slag!Lees,voordatjedefilmmetdekinderenbekijkt,dealgemene

informatieopdepaginaLeerkracht(ziewebsite)enkopieerde

benodigdewerkbladen.

IntroductieVerschillendemogelijkheden:

• Geefdekinderenallemaaleenglaswateroflimonade.Vraagde

kinderenhetglaslangzaamleegtedrinken.Vraagdekinderen

waardeinhoudvanhetglasnunaartoegaat.(Viajemaagnaar

jebuik,naarjeblaasendanmoetjenaardewc.)Waargaathet

waterindewcdannaartoe?(Legdekinderenuitdathetinhet

rioolkomt,indegrondendathetdanweerwordtschoonge-

maakt,gezuiverdenviaderivierennaardezeewordtvervoerd.)

• Vraagdekinderenwaarhetwateruitdekraanvandaankomt.

(Uitdezeeverdampthetwaterenwordtheteenwolk,waar

regenuitvalt.Regenvangenweopenkomtviastroompjesen

rivierenweerbijonsterug.)

• Trekeropuitmetdeklasenbezoekdedichtstbijzijndegracht,

slootofrivier,ofalshetnietteveris:dezee.Laateenpaar

kindereneensteeninhetwatergooienenanderekindereneen

stok.Waaromdrijftdestokenzinktdesteen?Hetlijktdatalleen

lichtedingenkunnendrijven,maardatisnietzo.Ookeenboot

ofeenvlotkandrijven.Ukunthetverschijnseldrijvenenzinken

verderverkennenindeklas.

• Demonstratie‘Drijven,zwevenenzinken’Indekringzetjeeen

groteglazenvaasofbak.Jehebtverschillendevoorwerpenen

vloeistoffenverzameldenvraagtdekinderenvoorafofzedenken

dathetvoorwerpofdevloeistofzalblijvendrijvenofzalzinken.

Gietdestroopindevaas.Watkunnendekinderenzeggenvan

hetgewichtvandestroop?Gietnuwatolieinhetwater.Wat

gebeurter?(Deolieblijftdrijvenendestroopzweeft.)Laatde

kinderennuomdebeurteenvandevoorwerpeninhetwater

leggen.Sommigezullenzinkenenandereblijvendrijven.

• Schoonenvuil.Hoekunjezienofwaterschoonofviesis?Is

helderwateraltijdschoon?Enisbruinwateraltijdvies?Bespreek

metdekinderenwaaromjedebillenvaneenbabynietin

dezelfdegootsteenmoetwassenalswaarinjeookdegroenten

wast.Bespreekhetbelangvanhygiëneenzuiveringvanwater.

Jekuntziekwordenvanvervuildwater.Jekuntnietaltijdzienof

watervervuildis.

Schaatsen en Zwemmen voor Water Docentenhandleiding groep 3 & 4 3

ProefjeZuiveringsinstallatiemaken

Knipeengroteplasticfles15cmonderdeopeningintweeën.Zet

hetbovenstukvandeflesondersteboveninhetonderstukenplak

hetvastmetplakband.Legindeschenkopeningvanhetbovenstuk

eenlaagjewatten.Legopdewatteneenlaagjefijnzand,legdaarop

eenlaagjekiezeltjesendaaropeenlaagjegrind.Maaknueenbeker

waterextraviesdooreraarde,grasentakjesintegooien.Gietde

bekerlangzaamindezuiveringsinstallatie.Hoeziethetwatereruitals

hetonderindeflesdruppelt?

De filmVerteldekinderendatzenaareenfilmgaankijkenovereenlandver

weginAfrika.LeguitdathetwelachtuurvliegenisnaarUgandaen

datUgandaerheelandersuitzietdanNederland.Verteldaterweinig

schoondrinkwaterisinUgandaeninNederlandveel.Datwaterin

NederlandaltijddichtbijiseninUgandaverweg.Nietalleenthuis

maarookopschool.Datkinderenmeestaldoorhunoudersoppad

wordengestuurdomwatertehalen.Vooralmeisjesmoetenditzware

werktoen.Hiergaatveeltijdinzittenwaardoordezekinderenvaak

nieteensmeernaarschoolkunnen.Ookopschoolmoetenkinderen

waterhalen.VerteldeleerlingenookdatwaterinUgandavaakvuilis

eninNederlandvrijwelaltijdschoon.

Vraagdekinderengoedtelettenop:

• Hoedemensenendekindereneruitzien.

• Waardemensenhetwatervandaanhalen.

• Ofzedenkendathetwaterschoongenoegisomtedrinken.

• Wathetverschilistussenhetlevenvanheteerstemeisjeindefilm

(Adwiga)enhettweedemeisje(Nosiata)?

• Wiedrinkteropschoolschonerwater?

• Wiekanerhetmakkelijkstnaardewctijdensdeles?

• Wiewasterthuisenopschoolhetvaaksthaarhanden?Enwie

gebruikterzeep?

Nagesprek: Nahetkijkennaardefilmkunjedeinhoudbesprekenaandehandvan

datgenewatdekinderenhebbenopgemerkt,maarlegdenadrukophet

belangvanschoonwater.

Steldekinderendevolgendevragen:

• Waarhaaldendemensenhetwatervandaan?(Meer,pomp,plasje,

rivier,bron,kraan.)

• Hoededenzeditopschool

• Waaromhebbenallemensenwaternodig?(Jehebtwaternodigom

inleventeblijven.)

• Waaromisvuilwatergevaarlijk?(Jekunterziekvanworden.)

• Hoekanjenogmeervoorkomendatjeziekwordt?(jehandenmet

zeepwassennadatjenaardewcbentgeweest,toiletgoedschoon

houden.)

• Watvindenwijgewoon?(Kraan,wc,douche,bad.)

• WatvindenzeinAfrikagewoon?(Waterscheppenuitderivierofuit

eenplasje,waterpompenofwateruitdekraan.)

• Hoekunjewaterzuiveren?(Koken,waterzuiverendoorzand,zie

ookProefje:dezuiveringsinstallatie.)

plastic �es zonder dop

glazen pot watten

stenen grind zand�es als water-

zuiveringsinstallatie

Schaatsen en Zwemmen voor Water Docentenhandleiding groep 3 & 4 4

Klassikale opdracht: “Het Grote Boek over Water”

Bedoelingisdatdekindereningroepjeseenaspectvanhetonder-

werp‘water’kiezenenuitwerken.Ditkandoormiddelvantekenin-

gen,eengedicht(bijv.eenElfje,zieTip)enplaatjesuittijdschriften.

Deuitwerkingenvormensamen“HetGroteBoekoverWater”.Ver-

deeldeklasintweetallen.(Eengroteregroepkannatuurlijkook.)Per

groepjegaanzenuaandeslagrondeendeelaspect,bijvoorbeeld:

• drijvenenzinken

• viesenschoon

• zoutenzoet

• droogennat

Deelgrotevellenpapieruitenvouwdevellendubbel.Delinkerzijde

vanhetvelgaatbijvoorbeeldover‘vies’enderechterzijdeover

‘schoon’.Naafloopbundeltudewerkstukkenenmaaktu“HetGrote

BoekoverWater”.Hetisnatuurlijkhelemaalleukalsdekindereneen

linknaarUgandaleggen.Bijvoorbeelddoorinhetboekeenpagina

overwaterinUgandaoptenemeneneenpaginaoverwaterin

Nederland.Nodigoudersuitomhettekomenbekijken.

Werkblad

Opdesitevindjeonderdepagina‘Groep3&4’hetkopieerbare

werkblad‘Dewaterzuiveraars’.Hetisbedoeldvoorindividueleuit-

werking.Deleerlingenzieneenmeisjedatopzoekisnaareenwater-

put.Zekanmakkelijkverdwaleninhetdoolhof.Alszedejuisteweg

aflegt,verzameltzedelettersdiesamenhetwoordWATERvormen.

Laatdekinderendepuzzeloplossen,hetwoordwateropschrijvenen

deplaatmooiinkleuren.

Tips voor het werken met de website

Onder‘Digibord’vindendekinderenmeerinformatieoverwater.Je

kuntdezestofklassikaalbehandelen(ophetdigibord).Maarjekunt

ookdeleerlingenindividueelofintweetallenachterdecomputer

latenwerken.Laatzeeersthetverhaal‘Dereisvaneenglaasje

limonade’bekijken.Verdervindenzeerinformatieoverwaterinde

wereld,inNederlandeninUgandaenkunnenzedefilmoverUganda

bekijken.Daarnaastkunnenzeeenkleurplaatinkleuren,puzzelen,

watermuziek’makeneneenquizdoen.

Veelplezier!

TIP!Laat de kinderen in een kring

zoveel mogelijk woorden noemen

die met water te maken hebben.

Laat ze die woorden op het bord

schrijven.

TIP!

Elfje maken

Een Elfje is een minigedichtje van elf

woorden. De eerste regel begint met

één woord. De tweede regel heeft twee

woorden die iets meer over het eerste

woord vertellen. De derde regel heeft

drie woorden. De vierde regel heeft vier

woorden. De vijfde regel heeft weer

één woord.

Voorbeeld:

Limonade

Lekker koud

Ik drink ervan

Veel te grote slok

Hik