1

LERAREN OPLEIDENEEN MEGAMETAKLUS

Rob van Otterdijk

2

Eigen ervaring: 25 jaar leraar Engels, Maatschappijleer,

Drama(Mavo, Havo, Vwo, Vavo) 13 jaar lerarenopleider Fontys

Lerarenopleiding Tilburg maatschappijleer (vakdidactiek, sociaal-culturele vakken, begeleiding onderzoek, stage))

3 jaar opzet en uitvoering Universitaire lerarenopleiding maatschappijleer Tilburg University

Ervaring

3

COMPETENTIEONTWIKKELING1 : Pedagogisch2 : Vakinhoudelijk & didactisch3 : Interpersoonlijk4 : Organisatorisch5 : Samenwerking collega's6 : Samenwerking omgeving7 : Reflectie & ontwikkeling

FUNDAMENTEN GOEDE LERAAR

4

Grensverleggend Grensverkennend Resultaat van een autonoom proces Inspirerend Beschouwend Emotie oproepend Resultaat van passie Communicatief Vernieuwend Open Kritisch Omkering werkelijkheid Verrassend

ONDERWIJS=KUNST

HIER GAAT HET IN STERKE MATE OM DE

HOUDING,

DE IDENTITEIT VAN DE DOCENT

5

Een goede leraar geeft leerlingen een stem Een goede leraar is een vakman en een

meesterlijk docent Een goede leraar laat zijn leerlingen vooral samen leren Een goede leraar is persoonlijk betrokken bij zijn

leerlingen Een goede leraar helpt zijn leerlingen over hun

drempels Een goede leraar ziet zijn werk als een uitdaging Een goede leraar onderzoekt of zijn werk werkt Een goede leraar streeft naar duurzaamheid Een goede leraar mag je gerust de maat nemen Een goede leraar leert zijn leven lang 

EEN GOEDE LERAAR (Fontys)

6

COMPONENTEN:Vakmanschap 50% Kennisbasis per

vakMeesterschap 50% Generieke

kennisbasis

Kennisgestuurd, praktijkgestuurd en studentgestuurd onderwijs.

Toenemende aandacht voor (praktijk)onderzoek

DE HBO LERARENOPLEIDINGBachelor en master (FLOT: 1000studenten)

7

LEERLIJNENVAK VAKDIDACTIEK ALGEMENE DIDACTIEK STAGE ONDERZOEK20 cursussen 8 cursussen 8 cursussen 3 stages

Geleidelijke opbouwnaar actieonderzoek jaar 4

Oriënterende stageHoofdfase stage 1Hoofdfase stage 2Afrondende stage

Jaar 1 en 2Jaar 1 en 2Jaar 1,2,3

Voltijd en deeltijd

8

Jaar 1 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4

Werken in de school

2 Werken in de school

Werken in de school

8

Flankerend onderwijs

2 Flankerend onderwijs

2 Flankerend onderwijs

2 Flankerend onderwijs

2

Vakdidactiek 1Schoolvak mij’leer

2 Vakdidactiek 2Elementaire werkvormen (ook LBA)

2 Vakdidactiek 3Bijzondere werkvormen en leerboekanalyse

3 Vakdidactiek 4Vaardighedenonderwijs en MBO-oriëntatie

3

Sociologie 1 3 Sociologie 2 3 Multiculturele samenleving

3 Nieuwste geschiedenis

3

Politicologie 1 3 Sociale psychologie

4 Project jaar 1 1 Politicologie 2 3

Massamedia 1 3 Economie en verzorgingsstaat

3

Totaal 14 14 18

Jaar 2 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4

Werken in de school

5 Werken in de school

5

Flankerend onderwijs

2 Flankerend onderwijs

2 Flankerend onderwijs

3 Flankerend onderwijs

3

Vakdidactiek 5Ethiek en meningsvorming

3 Vakdidactiek 6Toetsing en evaluatie

2 Vakdidactiek 7Ontdekkend leren

2 Vakdidactiek 8Mens en maatschappij

3

Recht 4 Culturele Antropologie

3 Democratie & rechtsstaat

4 Socialisatie 4

Criminaliteit 3 Internationale ontwikkelingen: Europa

3 Onderzoek/project

3

Internationale Betrekkingen

4

Buitenlandexcursie: Brussel

2

Totaal 16 15 16 13

I

II

BACHELOR

9

Jaar 3 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4Werken in de school

5 Werken in de school

5

Ontwikkeling van onderwijs + ICT

2 Ontwikkeling van onderwijs + ICT

2 Ontwikkeling van onderwijs+ ICT

2

Vrije studieruimte

4

Technologie en duurzaamheid

4 Internationale ontwikkelingen: Noord-Zuid

4 Sociaal-culturele veranderingen

4 Arbeid (sociale verschillen)

3

Sociale & politieke filosofie

4 Maatschappelijk vraagstuk

4

Massamedia 2 3 Sociologie:Sociologische stromingen

4

Totaal 15 13 17 15

III

Jaar 4 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4

Werken in de school/LIO

5 Werken in de school/LIO

5 Werken in de school/LIO

5 Werken in de school/LIO

5

Theorie actieonderzoek

1 Actieonderzoek 3 Actieonderzoek 3 Actieonderzoek 3

Vrije minor 7 Vrije minor 8 Vrije minor 7 Vrije minor 8

Totaal 13 16 15 16

IV

10

MASTERJR 1

2012 - 2013Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4

VakSociologie6 ects

VakCriminologie en strafrecht6 ects

VakInternationale betrekkingen5 ects

VakSocialisatie5 ects

Examendomeinen4 ects

Wetenschapsfilosofie6 ects

Stage x Algemene didactiek Algemene didactiek 6stpI

JR 2 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4

VakPoliticologie6 ects

VakMedia, beeldvorming en cultuur6 ects

VakArbeidsvraagstukken6 ects

VakPluriforme samenleving6 ects

Vakdidactiek: Leerplanontwikkeling 4 ects

Onderzoek voorbereiding15 ects (incl. uitvoering)

Onderzoek voorbereiding

Stage: 12 ects x x x

II

JAAR III: Uitvoering onderzoek en afronding stage

11

*Samenwerkingsverband Tilburg University enOns Middelbaar Onderwijs*Stuurgroep ULT/OMO*Elke opleiding maakt deel uit disciplinaireopleiding*Coördinatie door opleiding ism scholen*Overleg opleidingsscholen en partnersDoel: Versterking kwaliteit van leraren in de regioMeer academici voor de klas.

ULT:Universitaire lerarenopleiding Tilburg

Opleiden, onderwijs, onderzoek, ontwikkeling

12

De 4 O’s:

• Opleiden in de school• schoolgebonden opleiden en onderzoek • oriëntatiestage (12 ects) en verdiepingsstage (18

ects)

• ULT ism AOS/OidS-docenten

• Onderwijs• thematisch opgebouwd curriculum (18 ects)

• algemene didactiek, vakdidactiek, integratiecolleges

• inhouden, opdrachten ism OidS-docenten,

opleiden, onderzoek, onderwijs, ontwikkeling

13

De 4 O’s:

• Onderzoek in de school:• onderzoeksthema’s vanuit scholen en

vaksecties• lesontwerponderzoek (6 ects) en leeronderzoek (6

ects) aansluitend bij thema’s scholen/vaksecties• docentbegeleiding ism UvT-

onderzoekscoördinator

• Ontwikkeling in de school• vaksectie-thema’s ihkv schoolontwikkeling en

innovatie • UvT-begeleiding praktijkgericht onderzoek

docenten• academische leraar van de toekomst

Curriculum, inhoudelijk

14

Evaluatie obv • Tentamens (AD/VD)• Opdrachten (AD, VD, Integratie), bijvoorbeeld:

observatietaken, curriculumoriëntatie eigen schoolvak, verslagen van schoolgebonden activiteiten, …• Stages (beoordeling SPD/OD/VD, lesbezoekverslag,

reflectieverslag)• (video)portfolio met opdrachten, gefilmd

zelfportret, POP en reflecties: voortgang en voortschrijdend inzicht

• Onderzoeken (ism school- en/of sectiethema)• Lesontwerponderzoek• Leeronderzoek

15

KWALITEITSVERBETERING1. Integratie theorie en praktijkSterk accent op snelle toepassing vandidactische theorie relevantie voor beroepspraktijk

2. Integratie opleiding en praktijk

a. Intensief contact OD’s en opleiders in gezamenlijk teamb. Opleiders bespreken kaders waarbinnen opleiding wordt vorm gegeven. Kaders zijn mede bepaald door opleidingsscholenc. Opleiders zijn autonoom in bepalen inhoud, maar communiceren die met praktijkdocenten. Er is afstemming met

praktijkdocenten.d. Opleiders bezoeken alle stagiaires minimaal 3 keer per jaar

ULT

16

3. Intensieve samenwerking met Ons Middelbaar Onderwijs

a. Garantie opleidingsplaatsenb. Gedeelde en gelijkwaardige

verantwoordelijkheid voor invulling programma.

c. Commitment directies

ULT

17

Algemene didactiek 6ectsVakdidactiek 6ectsIntegratiecolleges (verticale leerlijn) 6ectsOpleiden op de school(Stage, begeleiding, intervisie) 30ectsOnderzoek(lesontwerp, leeronderzoek) 12ects

60ects

ULTCURRICULUM

18

Curriculum Week 1 2 3 4 5 6 7 8

Didactiek – AD(6 ECTS)

Reflectie op onderwijs, de docent en de leerling:Subjectieve werktheorie; Reflectiecyclus Korthagen;Observatie-technieken

Algemene theorie over curriculum-oriëntatie

De klas als leeromgeving:Communicatie in de klas;Groepsdynamica en klassenklimaat

De klas als leeromgeving:Motiveren;Orde houden;Pedagogisch handelen in de klas

Lesvoor-bereiding:Introductie MDALeerdoelen formuleren

Werkvormen:Directe instructie;Onderwijs-leergesprek

Toetsing en evaluatie:Toetsing en evaluatie;Afronding MDA: Relatie leerdoelen- werkvormen- toetsing

Tentamen (deel 1)

Didactiek – VD(6 ECTS)

Introductie vakdidactiekOriënteren op het schoolvak Nederlands

Leesvaardigheid Spelling en grammatica

Mondelinge taalvaardigheid: later

Schrijfvaardig-heid

Fictie- en literatuuronderwijs 1

Analyseren van toetsen; bespreking van het eindexamen

Tentamen (deel 2)

Integratie 1 (3 ECTS)

Zie programma dat afgelopen semester gedraaid heeft.

Stage 1 (totaal 12 ECTS) - Opl. School, Algemeen

Kennismaking OD, SPD, introductie, praktische gang van zaken,

Werkbezoek OD-SPD op eigen locatie

Stage 1 – Opl. School Lesgebonden activiteiten

Observatie van twee lesdagdelen bovenbouwklas H/V + een lesdagdeel vakdocent (spd) bovenbouw

Observatie van 2 lesdagdelen onderbouwklas H/V + lesdagdeel vakdocent (evt. spd) onderbouw

Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 2 VD: observatie-opdracht bovenbouwklas havo en vwo met specifieke aandacht voor leesvaardigheid

Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 3 AD-VD: observeren van en/of inspelen op groepsdynamiek + spelling en grammatica

Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 4 AD-VD: motiveren + mondelinge taalvaardgheid

Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema 5 AD-VD : lesvoorbereiding o.b.v. MDA + uitvoering m.b.t. les schrijfvaardigheid.

Vlg. eigen plan en planningToepassing weekthema AD: onderwijsleergesprek

VOORBEELD

19

Periode 1: 3 dagen in de week40 lesgebonden activiteitenPeriode 2: 4 dagen in de week60 lesgebonden activiteiten

Regelmatig intervisiebijeenkomsten

OPLEIDEN IN DE SCHOOL

20

Partnerschap

Vakgerichtheid

IntegratieConcentrisch

werken

OnderzoekTraineeship

PIVOT

21

Studenten:*Veel aandacht voor leren in de school*Afstemming opdrachten AD-VD-AOS*Veel aandacht voor onderzoek in combinatie met reflectieDocenten-opleiders*Autonomie mbt invullen opleiding*Ontwikkeling opleiding in team van mede-opleiders en opleidingsdocenten*Verantwoordelijkheid voor beoordeling*Stagebezoeken en vakdidactische begeleiding ism met praktijkdocent*Docenten hebben binding met universiteit

ULTPOSITIEVE ASPECTEN

22

Studenten (maatschappijleer) hebben veel tijd nodig om inhoudelijk voldoende niveau te bereiken. Is extra belasting.

Inhoudelijk niveau is probleem. De tijd die studenten nodig hebben om te groeien in het vak

is beperkt. Snelkookpan In praktijk blijkt afstemming nog niet zo eenvoudig.

Partnerschap moet nog verder ontwikkeld worden. De opleidingsscholen hanteren uiteenlopende eisen en

praktijken. Er is wel commitment van directies maar altijd van docenten

voor opleidingsschool. Facilitering spd’s Financiering Opleiding spd’s.

PUNTEN VAN OVERWEGING