-KINDEREN, JONGEREN EN GEZINNEN UIT BALANS

-ILSE MARIEN

Lesdag 3: ouderfactoren die het gezin als systeem

beïnvloeden

Laatste eindje vorige les

Bekijk volgend videofragment: Stel TGI-model op

jo frost, jo frost 2,jo frost 3, jo frost 4Bekijk interventie: wat gebeurt er in de

hulpverlening? thema dat gekozen wordt Welke attitude en methode zie je bij hulpverlener

In de praktijk

Risico’s van residentiële opname? Negatieve groepsdynamiek Nieuwe homeostase door gezinsontlasting Niet voldoende makkelijke overgangen

Hoeveel ruimte, tijd gaat er naar gezinsbegeleiding?

In de praktijk

Richten op competenties ipv op probleemreductie

Ouders in de ouderrol blijven bevestigenGeen overidentificatie met kind vanuit

voorzieningMeerzijdige partijdigheid

Multiproblem-gezinnen

Terminologie

Term multi-problem-gezin = paradoxaal

gezinssysteem: chronisch en complex netwerk van socio-economische en psychosociale problemen

• PROBLEMEN EIGEN AAN HET HULPVERLENINGSSYSTEEM

Terminologie

Multi-problem-gezin =

Falende hulpverleningsrelatie(gezin en hulpverlening zijn subsystemen)

Terminologie

Multi-problem-gezin = outsiderperspectiefKansarme gezinnen = relatie tot

maatschappelijke goederenVierde wereldgezinnen = zelfemancipatie van

generatie-armen

Ouders in multi-problemgezinnen

http://www.klasse.be/tvklasse/14796-Kansarmoede

Fragment uit “ladybird, ladybird”

Persoonskenmerken van ouders

Apathy-futility-syndrome Gevoel van futiliteit Emotionele vervlakking Interpersoonlijke relaties negatief gekleurd Gebrek aan competentie (gevoel) Negativisme Verbale ontoegankelijkheid Overdragen van fulititeitsgevoelens op anderen Passief-agressief uiten van boosheid

Gezinskenmerken

Snel wisselend interactiesysteem, onvoorspelbaarheid

Hiërarchische communicatieMoeder als knooppunt van interactiesExtreme posities in gezinscohesie en –

aanpassingOpvoeding tussen overbeschermen en

afwijzen

Model van Hellinckx

PersoonskenmerkenGezondheid en fysieke gesteldheidPersoonlijkheid en vitaliteitopvoedingsgeschiedenis

GezinscontextMateriële mogelijkhedenFamiliale omgevingBuurt en kennissenkringInstitutionele omgeving

OPVOEDENPedagogische vraag

Pedagogisch aanbod

SubsysteemkenmerkenEchtelijke relatiesiblingsrelatie

GezinskenmerkenGezinsorganisatieGezinscultuurgezinsdynamiek

Principes voor hulpverlening aan multi-problemgezinnen

Tegemoetkomende hulpGezinsgerichte hulpEmancipatorischEmpowermentIntegrale hulpSamenwerking en coördinatieSupervisie

Tegemoetkomende hulp

Hulp aan huishulpverlener neemt initiatiefHulpverleningsproces gaande houdenFlexibiliteit van de hulpverlener

Gezinsgerichte hulp

Gezin als geheelSociaal netwerkPlaatsing vermijden

Emancipatorische hulp

PartnerschapDialoogPositieve ingesteldheidGezinsperspectieven als vertrekpuntGeen verborgen agendaRespect

Empowerment

Competenties staan centraalSociaal systeemGeen afhankelijkheidsrelatie

Integrale hulp

Totaliteit van de situatieDraagkracht verhogen en draaglast

verminderen

Methoden voor hulpverlening: thuisbegeleiding

ThuisIntensiefBreedsporig

Opvoedingsondersteuning

Opbouwen van een werk –en vertrouwensrelatie

Aansluiting zoekenVerhogen van het probleeminzichtPedagogisch traject

Pedagogisch traject

BasishoudingKeuze van een werkpuntParticiperend observerenExperimentele participatieTransfer

KINDEREN MET EEN OUDER MET EEN

PSYCHIATRISCHE PROBLEMATIEK

Kopp-gezinnen

Definitie

‘kinderen van wie minstens één van de ouders tenminste één keer opgenomen is geweest in een psychiatrisch ziekenhuis of in een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis, of bij wie door een deskundige een psychiatrisch ziektebeeld is geconstateerd’ (Dhondt, Van Doesum & Zonneveld, 1988, p. 11)

Risico’s

getuigenis 11/3 ontwikkelt chronische problemen1/3 gaat tijdelijk door een moeilijke periode1/3 ontwikkelt geen probleem

Risicofactoren op kindniveau

Perinatale complicatiesTemperament van het kindJongere leeftijdMannelijke sekse

Beschermende factoren op kindniveau

hogere intelligentiecreativiteitsociale competentie en gedrevenheidscepticismezelfstandigheid en objectiverend begrijpende

houding t.a.v. de oudergemakkelijk temperamentinterne ‘locus of control’

Beschermende factoren op kindniveau

’ gevoel van eigenwaarde en beleving van competentie

begrip van en inzicht in zichzelf m.b.t. de impact die de gezinssituatie heeft (‘selfunderstanding’)

marginaliteit (d.i. zich buiten gezin kunnen plaatsen)

zichzelf leren troosten ‘adopteerbaarheid

Risicofactoren op ouderniveau

ernst en chroniciteit van de ouderlijke stoornis

mate waarin de stoornis interfereert met het (ouderlijk) functioneren

comorbiditeit, meerbepaald met een persoonlijkheidsstoornis

de moeder die de psychiatrische stoornisvertoontpsychopathologie bij de partner (andere

ouder)vaderlijk crimineel gedrag

Beschermende factoren op ouderniveau

capaciteit om voor het kind te kunnen (blijven) zorgen, zowel bij de ouder met de psychiatrische stoornis als bij de andere ouder

Risicofactoren op ruimer niveau (gezin en omgeving)

verstoorde hechtingsrelatie tussen ouder en kindverstoorde ouder-kindcommunicatiebetrokkenheid van het kind in de waanwereld van de

ouderingrijpende veranderingen in het gezinsfunctioneren

(instabiliteit op emotioneel, organisatorisch en financieel vlak; rolverschuivingen; minder sociale contacten)

relatieproblemen tussen de ouders en scheidingseparatie van de ouder of plaatsing van het kindlagere socio-economische status van het gezingroter gezin

Beschermende factoren op gezins- en omgevingsniveau

goede band tussen moeder en kindstevige relatie met andere oudersamengaan van (‘fit’) een kwaliteit van het kind en een

centrale nood bij (een van) de ouders (op voorwaarde dat het kind duidelijk besef heeft van zijn kwaliteit en deze ‘fit’ niet leidt tot spanningen in het gezin)

steunende rol door ‘siblings’plaatsing en adoptie van het kindbeschikbaarheid van een empathische

vertrouwenspersoon en beste vriend(in) in de kindertijd/jeugd en van een intieme partnerrelatie in de (jong)volwassenheid

gunstig(e) schoolmilieu en -ervaringen

Hulpverlening bij Kopp-gezinnen

Als hulpverlener van de ouders: Opvoeding steeds als thema in begeleiding aanwezig

stellen Ouders betrekken, in ouderrol plaatsen Ouders ondersteunen tot voldoende transparante

communicatie met kinderen

Hulpverlening bij Kopp-gezinnen

Als hulpverlener van de kinderen: Tempo van het kind respecteren Ruimte (leren) maken voor gevoelens Uitbouwen van steunnetwerk getuigenis 2 Helpen voldoende kind-zijn te bewaren