8/12/2019 Leren van ontwerpers

1/1

informatie/

januari/februari2014

47

cinformatie-

professional3.0

olumnLeren van ontwerpersDe informatieprofessional 3.0 ontwerpt in essentie geen

informatiesystemen, maar werksystemen; de bril die

hij hierbij opzet is een informatiebril. Hij in-form-eert

in letterlijke zin de organisatie. De designwereld heeft

eenzelfde evolutie doorgemaakt: het designbedrijf IDEO

bijvoorbeeld werpt zich meer en meer op als ontwerpervan interacties van mensen en dus van organisaties. Onbe-

grijpelijk is het dan ook dat zowel in de literatuur als in de

praktijk van de informatieprofessional zo weinig geleerd

wordt van ontwerpers. Ik doe een eerste kleine poging om

deze lacune in te vullen

Terwijl wij proberen aan te leunen bij de wetenschap,

hebben ontwerpers een

ander uitgangspunt: in plaats

van de wetenschappelijke

waarom?-vraag te stellen,

vertrekken zij van waarom

niet?. Nieuwsgierigheid naar

het onontdekte en het nog

niet geprobeerde karakteri-

seert de basishouding van een

ontwerper. Als ik vooraf zou

weten hoe het zal uitpakken,

dan begon ik er niet aan,

vertelde de ontwerper Friso

Kramer mij. Kan dit ook van de informatieprofessional

anno nu worden gezegd? Voordat hij een project begint, is

het opstellen van een business case in onze wereld zowat

heilig: het project moet zijn investering meer dan opbren-gen. Ontwerpers daarentegen mikken op de hot spot van

door de mensen in de organisatie begeerd, in business-zin

haalbaar en technologisch realiseerbaar; belangrijk hierbij

is dat de eerstgenoemde component de belangrijkste is en

als eerste wordt getoetst. Hoeveel tijd besteden wij aan het

verlangen van de mensen in de organisatie vooraleer een

project te beginnen? Hoe vaak leveren wij een resultaat

op dat Geweldig! of Dank dat je dit voor mij gerealiseerd

hebt als reactie oproept?

Ook in zijn werkwijze kan de informatieprofessional leren

van ontwerpers. Voor deze laatsten zijn modellen geen

voorafbeelding van het eindresultaat (dat door stapsgewijze

verfijning wordt gerealiseerd), maar inspiratiebronnen,

tools for thinking and feeling.

Niet in de laatste plaats zijn het instrumenten om met

de opdrachtgever in gesprek te gaan. En wat deze laatste

betreft: De moeilijkste opdrachtgever is de beste, maar hij

moet wel bekwaam en bevlogen zijn (dixit Friso Kramer).

Welke informatieprofessional tekent op voorhand voor een

dergelijke opdrachtgever?Misschien wel de meest toepasselijke uitspraak van Friso

Kramer vind ik deze: Wat je ook ontwerpt, het mag nooit

hinderen. Hoeveel systemen implementeren informatie-

professionals die deze basiswijsheid met voeten treden?

Hoeveel mensen maken wij op een of andere wijze onge-

lukkig? Hoeveel ontwrichtende vragen durven wij onszelf

te stellen?

De opleidingen waar ik

medeverantwoordelijk voor

ben, zijn gebaseerd op design

denken. Het meest typische

in deze benadering is wellicht

de nadruk op het directe

contact met de mensen voor

wie we het doen. Als iemand

een nieuw informatiesysteem

voor een verzorgingshuis moet

ontwerpen, moet hij daar

eerst maar eens een week als

oudere en een week als verpleger leven. De kans op een

informatiesysteem dat niemand hindert, is dan veel groter.

prof. dr. Rik Maesis emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en oprichter

van de Academy for Information & Management.E-mail: maestro@ienm.nl

Nieuwsgierigheid naar

het onontdekte en het

nog niet geprobeerdekarakteriseert de

basishouding van een

ontwerper