Leren en innoveren in de regio: overwegingen bij reCoMaLab

Loek Nieuwenhuis

Beroepspedagogiek

6 juni 2013

Lay out

1. Veranderende omgeving– Verandering in publieke waarde– Flexibilisering van de organisatie

2. Varianten van leren in de regio– Werkplekleren en nieuwe kennisproductie– Uitdagingen voor het lectoraat

DEEL 1: VERANDERENDE OMGEVING

Publieke waardemodel MBO

4

Publieke waarde: Kwalificatie Participatie Regionale ontwikkeling

Executie: Loopbaanbegeleiding Instructie Praktijkleren Assessment

Mandaat: Marktwerking Comakership Responsiviteit Professionaliteit

Outcome: Arbeidsmarkt/mobiliteit Economische ontwikkeling

MBOO

evaluatie

sturing

organisatie

Uitdagingen voor het MBO

Drie grote opdrachten: • een startkwalificatie voor iedereen• innovatief vakmanschap • leven lang leren als nieuw perspectief

Drie probleemclusters:• demotivatie, voortijdig schoolverlaten• aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt• maatwerk voor bedrijven

Drie oplossingsrichtingen:• zingeving: zicht op je loopbaan• competentie-ontwikkeling via co-makership• Flexibiliteit van organisatie en personeel

Wat doet het lectoraat Duurzame Innovatie

Op zoek naar de context Verbinden van binnen en buiten Leren van studenten verbinden aan

leren van ondernemers Een responsieve school:

“hub in de regio” Werkplekleren is slechts een onderdeel

Articulatie van leervragen door bedrijven

 

Clustering leervragen Omschrijving

Regulier initieel beroepsonderwijs • behoefte aan competente vaklieden• ter beschikkingstelling van leerplaatsen en begeleiding• reguliere BOL- of BBL-trajecten

Tweede kans beroepsonderwijs • opscholing van laag opgeleid personeel (kwaliteitsbeleid en/of personeelsbeleid)• maatwerk gevraagd, toegesneden op eigen processen• kritisch op scholen, maatwerk is zeldzaam

Cursussen en korte opleidingen • gerichte scholingsvraag, ondersteuning van bedrijfsstrategie• hoge kwaliteit en maatwerk• veelal private aanbieders, die zijn gespecialiseerd en flexibel

Consultancy en ondersteuning • leeraspecten van veranderingstrajecten: organisatie- ontwikkeling, procesoptimalisatie, competentie-ontwikkeling• weinig aanbod dat meer biedt dan structuurverandering

Management ondersteuning • inrichting van leerrijke arbeidsomgeving• ondersteuning kwaliteit van de arbeid: leerprocessen makenhier onderdeel van uit• professional moet bedrijf goed kennen

 

Uit: Jager, Hoeve, Mittendorff & Nieuwenhuis, 2004

Een nieuwe missie: een klein voorbeeld

Verandering van perspectief: de bakkerij• Vroeger: kwaliteit brood is core business• Nu: kwaliteit dienstverlening centraal• De professional (de bakker) in dienst van het

proces (teamwork in de keten, van inkoper totchauffeurs)

Een nieuwe missie: MBO en HBO

Verandering van perspectief: het ROC• Vroeger: inhoud en praktijk losgekoppeld• Nu: leerloopbaan van de deelnemer centraal• Van individuele professionals naar

opleidingsteam: hier begint de vernieuwing• Van initieel naar leven lang leren

I nf ormat iest ruct uur

Sect . innovat ivit eit

Ext erne or ient at ie

Missiekenmerken

Rol in innovat ie

I nt erne communicat ie

Personeel geen knelp

G een andere knelpt n

Wervingsact ivit eit en

Af st emming prakt ijk

Flexibilit eit cur r .

O mvang cursusaanbod

O mzet cursusaanbod

Maat werk cursusaanb

RO C is int ermediair

Deelname net werken

1086420

plannen

acties

_+

Flexibele ROC’s en HBO’s?

Nieuwe rollen voor de opleiding

• Initiator: aanjagen van regionale actie• Deelnemer aan regionale actie• Begeleider: expliciteren, reflecteren, afronden

van leerprocessen in netwerken

• Leverancier: cursussen op maat• Uitzendbureau: leerwerkopdrachten voor

leerlingen en afstudeerders• Gastheer: plaats van samenkomst

Nieuwe taken voor docenten

• Deelname aan regionale netwerken• Herkennen van parallelle leerprocessen• Reflectie en afronding van leerprocessen• Toegang tot informatie en kennis• Opdrachtnemer van leerwerktaken

(studenten participeren in netwerken)

DEEL 2: (WERKPLEK)LEREN IN DE REGIO

© IVA

Activity system volgens Engeström

Netwerkleren

boundary object

• Innovatie van activiteiten treedt op door externe impulsen

• Netwerkleren = het organiseren van externe impulsen• Voorbeeld: een prestatieopdracht voor studenten

16

Twee rationaliteiten van leren

de p laats van leren

Leren W erking

seriee l leren:voorspelbaar

structuurp lanningalgoritme

Leren & W erking

para lle l leren:onvoorspelbaar

patroonagenda

heuristiek

omgevingordening

programmahandeling

17

Leren van tuinders: de wereld draait door

Van: Beschermde sector Lineaire R&D Bulk productie Aanbod keten Vaste prijzen Enkelvoudige

modellen Volgende onderneming

Naar: Globale markten Interactieve R&D Niche productie Consument keten Markt bepaalde prijzen Multipele modellen Innovatieve

onderneming

Leren van ondernemers

• Creatieve destructie via nieuwe combinaties van kennis

• Twee soorten leren: scannen en probleemoplossen

• Meervoudige probleem context• Ontwikkeling flexibele expertise: open oog

voor onregelmatigheden (wereld visie II, Feltovitch c.s.)

• Balanceren van exploratie and exploitatie

Praktijk en kennisbasis

21

Onafgemaakte leerprocessen

Trial and error processen Stappen overslaan (analyse, herformuleren,

alternatieven, reflectie) Expertise van de ondernemer belangrijk

om complexiteit te kunnen overzien Werking heeft prioriteit over leren 80-20% regel: suboptimale oplossingen

Uitdagingen voor het lectoraat

Verbinden meerdere werelden Afmaken van leerprocessen Organisatie van je backoffice Nieuwe rollen voor docenten Verbindend leren voor studenten

Opdracht voor participatieve evaluatie

Discussie

loek.nieuwenhuis@han.nl