Master title - 24-05-17 - Page 1

LEAN doen of LEAN zijn?

Algemene principes in een notendop, Tim Vissers (WTCB)

Master title - 24-05-17 - Page 2

Principes van leanDefinitie

<< Lean is een managementfilosofie gericht op het creëren van waarde voor de klant in alle bedrijfsprocessen op de lange termijn. Dit door eliminatie van verspillingen. De filosofie wordt gedragen door de

hele organisatie via responsabilisering van de werknemers, ondersteund door het management. Een aantal lean technieken

faciliteren deze manier van denken en werken om continue verbetering na te streven >>

Master title - 24-05-17 - Page 3

Principes van leanLean is een managementfilosofie

Master title - 24-05-17 - Page 4

Principes van leanHistoriek

1900 1945 1990 1993

H. Ford T. Ohno

E. Deming D. Jones, J. Womack en D. Roos

International Group for Lean Construction

1997

Master title - 24-05-17 - Page 5

Principes van leanDefinitie

<< Lean is een managementfilosofie gericht op het creëren van waarde voor de klant in alle bedrijfsprocessen op de lange termijn. Dit door eliminatie van verspillingen. De filosofie wordt gedragen door de

hele organisatie via responsabilisering van de werknemers, ondersteund door het management. Een aantal lean technieken

faciliteren deze manier van denken en werken om continue verbetering na te streven >>

Master title - 24-05-17 - Page 6

Principes van lean

◘ Wie is de klant die we voor ogen hebben?Klantwaarde in alle bedrijfsprocessen

Figuur: traditioneel bouwproces

Master title - 24-05-17 - Page 7

Principes van lean

◘ Wat is waardevol in de ogen van de klant? Enkel die (bedrijfs)processen waar de klant voor wil betalen of die processtappen

waar de klant op wil wachten, zijn nuttig en dus waarde-toevoegend. Alle overigeactiviteiten zijn verspilling, niet waarde-toevoegend en dus overbodig (verspilling).

◘ Is het antwoord driemaal ja? Zou de klant bereid zijn te betalen voor deze activiteit? Brengt deze stap het product of de dienst dichter bij voltooiing? Wordt het van de eerste keer goed gedaan?

◘ Begrip verspilling Nodeloze verspilling en noodzakelijke verspilling

Klantwaarde in alle bedrijfsprocessen

Master title - 24-05-17 - Page 8

Principes van lean

◘ Hoe inzicht krijgen in waar de « toegevoegde waarde » zou kunnenzitten? Waardestroom visualiseren: alle acties en activiteiten noodzakelijk binnen een bepaald

(bedrijfs)proces om een bepaald product of een bepaalde dienst te kunnen leveren. De waardestroom zal steeds een combinatie zijn van waardetoevoegende acties

en niet-waardetoevoegende acties.

◘ Begrip « doorlooptijd »

Klantwaarde in alle bedrijfsprocessen

Waarde-toevoegende tijd/ totale doorlooptijd= … %

Master title - 24-05-17 - Page 9

Principes van lean

◘ Context: we ontvangen een prijsaanvraag voor bepaalde bouwwerkzaamheden. Vanuit het oogpunt van de klant kunnen we alle acties die hierop volgen indelen in waardevolle dienstverlening (value demand) en foutherstellende dienstverlening (failure demand).

◘ Waardevraag klant: de klant verwacht een offerte te ontvangen die onmiddelijk juist en volledig is (First Time Right principe) Eerste dienstverlening: Wij hebben uw offerte-aanvraag goed ontvangen. U mag binnen de 5

werkdagen een offerte verwachten. Eerste foutherstellende vraag klant: Geen offerte ontvangen na 8 werkdagen.. Eerste foutherstellende dienstverlening: Offerte verzonden na 10 werkdagen. Tweede foutherstellende vraag: Prijs vergeten geven voor variant X.. Tweede foutherstellende dienstverlening: Nieuwe offerte verzonden na 15 dagen. Derde foutherstellende vraag: Bijlage vergeten. Derde foutherstellende dienstverlening: Offerte verzonden na 16 dagen.

Toegevoegde waarde toegepast op het offerteproces

Master title - 24-05-17 - Page 10

Principes van leanDefinitie

<< Lean is een managementfilosofie gericht op het creëren van waarde voor de klant in alle bedrijfsprocessen op de lange termijn. Dit door eliminatie van verspillingen. De filosofie wordt gedragen door

de hele organisatie via responsabilisering van de werknemers, ondersteund door het management. Een aantal lean technieken

faciliteren deze manier van denken en werken om continue verbetering na te streven >>

Master title - 24-05-17 - Page 11

Principes van lean

◘ Hoe de stap maken naar meer « toegevoegde waarde » voor de klant? Vijanden van lean werken uitschakelen, om zo tot een « verkorting van de

doorlooptijd » te komen.◘ De drie vijanden van lean (en dus van de doorlooptijd): Muri: het overmatig belasten van werknemers en machines

(overbelasting/complexiteit) Mura: de ongelijkmatigheid van taken die werknemers en

machines moeten uitvoeren (variatie/specialisatie) Muda: verspillingen in de processen

(niet-waardetoevoegende stappen)

Klantwaarde door eliminatie van verspillingen, overbelasting en variatie

Master title - 24-05-17 - Page 12

Principes van lean

◘ Waarom is doorlooptijdverkorting zo belangrijk? Standpunt klant:

▪ Sneller opleveren = verhoogde tevredenheid▪ Sneller opleveren = minder financieringskosten (rente, huur, ..)

Standpunt onderneming:▪ Sneller opleveren = sneller innen▪ Doorlooptijd verkorten = kortere voorfinancieringsperiode▪ Minder projecten tegelijkertijd onderhanden = minder complexiteit = meer rust in de

onderneming▪ Langere doorlooptijd = verhoogde kans op wijzigingen▪ Meer omzet met dezelfde middelen (mensen, machines)▪ Sneller opleveren = daling bouwplaatskosten

Klantwaarde door eliminatie van verspillingen, overbelasting en variatie

Master title - 24-05-17 - Page 13

Principes van leanKlantwaarde door eliminatie van variatie◘ Waarom is variatie (muri) een vijand van lean werken? Hoe meer variatie in de processen, hoe minder voorspelbaar het proces zal lopen,

hoe kleiner de kans op een vlotte doorstroming (flow), hoe langer de doorlooptijd. Variatie zorgt ervoor dat je soms verder kan .. en soms ook weer niet.

◘ Voorbeelden: Bouwpartners betrokken bij ontwerp en uitvoering Klantdoelgroepen / afzetmarkten / geografische spreiding / bouwmethodieken /

levertijdstippen / ontwerpen (lijndiktes, schalen, kleuren) / Maten, vormen, … / Variatie in de vaardigheden van de medewerkers (specialisatie)

◘ Oplossing: standaardiseren

Master title - 24-05-17 - Page 14

Principes van leanKlantwaarde door eliminatie van variatie◘ Wat houdt standaardiseren in? Een standaard is de op dat moment geldende beste manier van werken die..

▪ Door iedere medewerker gekend is▪ Door elke medewerker nauwgezet gebruikt wordt in de uitvoering van het werk▪ Door elke medewerker kritisch benaderd wordt: als er problemen zijn met de huidige werkwijze dan moeten die bekend

en zichtbaar gemaakt worden.

◘ Misvatting: standaarden zijn starre werkschema’s en instructies. Integendeel: standaarden zijn frequent vernieuwende werkbeschrijvingen.

◘ Voorbeeld: hoogspringen

Master title - 24-05-17 - Page 15

Principes van leanKlantwaarde door eliminatie van variatie◘ Waarom is standaardiseren zo belangrijk? Standaarden laten toe om resultaten te vergelijken en bijgevolg om

onregelmatigheden aan het licht te brengen. De hoofdoorzaken van bijna alle problemen zijn terug te brengen tot:

▪ Geen standaardisering van taken▪ Wel standaardisering van taken, maar niet nageleefd▪ Wel standaardisering van taken, wel nageleefd, maar standard is onder de maat

Master title - 24-05-17 - Page 16

Principes van leanKlantwaarde door eliminatie van overbelasting en complexiteit◘ Waarom zijn overbelasting en complexiteit (muri) vijanden van lean

werken?▪ Relatie tussen doorlooptijd en belastingsgraad

◘ Hoe het hoofd bieden aan complexiteit?▪ Begrip: one piece flow

◘ Wat zijn de voordelen van one piece flow denken?▪ Doorlooptijdverkorting▪ Lerend vermogen organisatie stijgt

▫ Minder opleverpunten & nazorg▫ Toename productiviteit▫ Toename motivatie bij werknemers

▪ Meer flexibiliteit bij wijzigingen

Master title - 24-05-17 - Page 17

Principes van leanKlantwaarde door eliminatie van verspillingen◘ Verspillingen (muda) 7 + 1

Master title - 24-05-17 - Page 18

Principes van lean

◘ Overproductie: ergste van allemaal omdat het leidt tot nog meerverspillingen van andere aard. Transport, voorraad, defecten, etc.

◘ Transport: teveel beweging van een product, informatie, ..◘ Voorraad: bijhouden van goederen (en diensten) waar de klant nog niet

om gevraagd heeft.◘ Wachten◘ Defecten

Verspillingen (muda) en inefficiënties

Master title - 24-05-17 - Page 19

Principes van lean

◘ Extra processtappen: algemene inefficiëntie, te “goed” willen doen Onnodige vergaderingen Teveel verpakking bij binnenkomend materiaal Te veel testen en controles Dubbele bevragingen aan klanten Te uitgebreide en onoverzichtelijke offerte Specialisatie aanbieden waar het niet nodig is Data dubbel, driedubbel, vierdubbel, .. opslagen

Verspillingen (muda) en inefficiënties

Master title - 24-05-17 - Page 20

Principes van lean

◘ Verplaatsing: werknemers en klanten die teveel moeten lopen, bukken, heffen, zoeken, etc. Gereedschap ligt niet op voorbestemde plaats in de werfkeet Bouwmachines die lastig te reinigen zijn (ergonomie) 1 kopieerapparaat voor 3 afdelingen Slechte bewegwijzering naar hoofdzetel

◘ Talent

Verspillingen (muda) en inefficiënties

Master title - 24-05-17 - Page 21

Principes van lean

◘ Ultieme doel: doorlooptijdverkorting & vraaggestuurde flow in de processen

Klantwaarde door eliminatie van verspillingen, overbelasting en variatie

Master title - 24-05-17 - Page 22

Principes van leanDefinitie

<< Lean is een managementfilosofie gericht op het creëren van waarde voor de klant in alle bedrijfsprocessen op de lange termijn. Dit door eliminatie van verspillingen. De filosofie wordt gedragen door de

hele organisatie via responsabilisering van de werknemers, ondersteund door het management. Een aantal lean technieken

faciliteren deze manier van denken en werken om continue verbetering na te streven >>

Master title - 24-05-17 - Page 23

Principes van lean

◘ Wat verstaan we onder continu verbeteren? Strategisch oogpunt:

▪ Verbeteren is gericht evolueren naar doelstellingen die in lijn liggen met de visie van de organisatie

Pragmatisch oogpunt: ▪ Verbeteren is het continu wegwerken van verspillingen in de processen▪ Verbeteren is het continu oplossen van problemen

◘ Verbeteren = leercirkel doorlopen▪ I Onbewust onbekwaam: je weet niet dat je het niet kunt▪ II Bewust onbekwaam: je weet dat je het niet kunt (inzicht)▪ III Bewust bekwaam: je kunt het bewust (keuze)▪ IV Onbewust bekwaam: je kunt het zonder na te denken (herhaling)

◘ Opgepast: drijfveren om te leren zijn voor ieder verschillend

Continue verbeteringLerende organisatie !!!

“Een lerende organisatie is een organisatie die in staat isom zich permanent te verbeteren, te vernieuwen en te ontwikkelen”

Master title - 24-05-17 - Page 24

Principes van lean

◘ Hoe pakken we dit oplossen van problemen nu best aan? Wetenschappelijk onderbouwd: PDCA-methode

▪ Plan: concreet verbetervoorstel ter verandering van de beginstandaard▪ Do: uittesten van het verbetervoorstel▪ Check: verzamelen en analyseren van de resultaten▪ Act: verankeren van de nieuwe standaard in de organisatie

◘ Waarom druist PDCA in tegen onze natuur? Jumping to conlusions versus bronoorzaken achterhalen

◘ Van schuldvraag naar systeemvraag Van « Wie zijn fout is dit » naar « wat maakt dat dit kon gebeuren »

Continue verbetering

“94% van alle problemen zijn te wijten aan systemen en niet aan de mensen” – Edwards Deming

Master title - 24-05-17 - Page 25

Principes van leanDefinitie

<< Lean is een managementfilosofie gericht op het creëren van waarde voor de klant in alle bedrijfsprocessen op de lange termijn. Dit door eliminatie van verspillingen. De filosofie wordt gedragen door de

hele organisatie via responsabilisering van de werknemers, ondersteund door het management. Een aantal lean technieken

faciliteren deze manier van denken en werken om continue verbeteringna te streven >>

Master title - 24-05-17 - Page 26

Principes van leanFilosofie gedragen door de hele organisatie◘ Lerende organistie = lerende werknemers & lerende leidinggevenden◘ Uitdagingen: Automatisme bij medewerkers om elke probleem zichtbaar te maken en te willen

oplossen (kaizen kata) Automatisme bij leidinggevenden om dagelijks als coach medewerkers te helpen

groeien in hun vaardigheden om problemen voortdurend en grondig op te lossen(kaizen coaching kata)▪ Coachen/delegeren/betrokkenheid creëren/responsabiliseren/ vermijden om oplossingen op te

leggen

Master title - 24-05-17 - Page 27

Principes van lean

◘ Dooddoener: hiërarchische structurenFilosofie gedragen door de hele organisatie

TOP-DOWN BOTTOM-UP

Master title - 24-05-17 - Page 28

Principes van leanDefinitie

<< Lean is een managementfilosofie gericht op het creëren van waarde voor de klant in alle bedrijfsprocessen op de lange termijn. Dit door eliminatie van verspillingen. De filosofie wordt gedragen door de

hele organisatie via responsabilisering van de werknemers, ondersteund door het management. Een aantal lean technieken

faciliteren deze manier van denken en werken om continue verbeteringna te streven >>

Master title - 24-05-17 - Page 29

Principes van lean

◘ Lean technieken en tools zijn ontwikkeld om problemen en afwijkingenzichtbaar te maken. De resulaten na toepassing ervan zijn zichtbaar en aantrekkelijk.

◘ De lean technieken toepassen kan verbeteringen opleveren (quick wins), maar het verbeteren zelf is daarom niet blijvend (geen verbetercultuur). Het verbeteren is dan een project met een begin en een eind.

◘ De echte winst zit hem in het feit dat ze een middel kunnen zijn om aancontinue verbetering te doen.

Lean technieken en tools

Master title - 24-05-17 - Page 30

Principes van lean

Value Stream Mapping (VSM): waardestromen van processen in kaart brengen Lean Planning & Lean Engineering 5S: scheiden-schikken-schoonmaken-standaardiseren-systematiseren Poka Yoke: 5 Why: bronoorzaken van problemen achterhalen (Root causing thinking) Visueel management Micro-zoning Standaardisatie …

Lean technieken en tools

Master title - 24-05-17 - Page 31

Principes van leanTer uitleiding