Kwaliteitsvolle natuurtechnische projecten

realiseren in Vlaanderen

Marc Dillen

Directeur-GeneraalVlaamse Confederatie Bouw

2

“Het gebruik van materialen en methoden die leiden tot de integratie

van techniek en ecologie zodat zowel in bestaande als nieuwe

infrastructuren een uitgangssituatie wordt gecreëerd voor de

ontwikkeling van natuur,”

Natuurtechnische milieubouwQuid ?

3

De technische toepassing van ecologische producten in de bouwsector is tweeledig.

I. NTMB draagt rechtstreeks bij tot de biodiversiteit door toepassingen die het

milieu bevorderen : bermen, taluds opgebouwd uit geocomposieten, groendaken,

gevelbegroening, wadi’s in de stad, ecoducten

II. NTMB draagt onrechtstreeks bij tot een beter leefmilieu door het gebruik van

nawasbare materialen : hout, riet, hennep, vlas, …

Natuurtechnische milieubouwQuid ?

4

Natuurtechnische milieubouwToepassingsgebied

NTMB 2 : gebruik in bouwtoepassingen

(gebruik van nawasbare materialen)

NTMB 1 : direct doel = natuur bevorderen door ecologie te

stimuleren

Vb : ecoduct

5

• Kwaliteitsgarantie v. concrete toepassing : een goed product dient op

de juiste manier toegepast te worden :

• Nood aan knowhow

• Kwaliteitsnormering (cfr. BENOR)

• Building – Maintenance – Operations :

Building : het eigenlijke plaatsen , juist product op de juiste plaats

Maintenance : delicaat, onderhevig aan veel invloeden

Operations : Evaluatie pas mogelijk na gebruik. Toepassing moet blijven werken

vb : een aangeplant rietveld moet zijn waterzuiverende functie behouden

Natuurtechnische MilieubouwAandachtspunten

6

De bouwsector evolueert …

Cfr : Synergie

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst

• Een groeiende bevolking (+ 6,8 miljoen Vlamingen tegen 2030)• Schaarser worden bebouwbare oppervlakte• Schaarser wordende primaire grondstoffen• Druk op het leefmilieu

Natuurtechnische bouwmethodes noodzakelijk

7

Natuurtechnisch bouwen = maatschappelijk belangrijk ! Door

voornoemde factoren eens te meer : Beheersen van overstromingen Erosie tegengaan Het mogelijk maken in overstromingsgebied te bouwen op een

ecologische manier Groen inzetten tegen verdichting in de stad Uitdroging bodem tegengaan (cfr. Water doorlaatbare

verharding) …

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst

8

Case study urban heat island effect (UHI)

Het fenomeen dat de temperatuur in een stedelijk gebied gemiddeld hoger is dan in het omliggende

landelijk gebied. De belangrijkste oorzaken van het UHI zijn de absorptie van zonlicht door de in de stad

aanwezige donkere materialen en de relatief lage windsnelheden. Door het UHI ontstaan tijdens hete

zomers problemen zoals hittestress en zelfs hogere mortaliteitscijfers

Natuurtechnische milieubouw = de Toekomst

9

Klimaatverandering leidt tot drogere en hete zomers. (cfr. desertificatie Zuid-Spanje/Almeria).

“Temperatures within the garden were often significantly cooler than nearby locations. The cooling effect was most marked on the hottest day, in which the garden’s highest temperature was a 6.9 C cooler than

surrounding locations.”

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst

Een steeds groeiende bevolking leidt tot groter wordende steden die heuse hitte-eilanden vormen in de zomer. (cfr studie VITO en Ugent : Het centrum van Gent is gemiddeld 3 graden warmer dan de buitenrand en het verschil kan oplopen tot 8 graden op hete dagen.)

Een studie uitgevoerd door de EC DG ENV in Lissabon (2011) wijst uit dat groene zones voor koelingzorgen en de leefbaarheid vergroten :

10

Remedie : Natuurtechnische milieubouw :

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst

Groene daken Groene bestrating Groene gevels

11

Case Study : Hydroseeding

Natuurtechnische milieubouw = de Toekomst

Hydroseeding omvat het hydraulisch aanbrengen op elke bodem, al dan niet op een helling, van een mengeling van water, zaden (bloemen of planten), groeibevorderaar en fixator om snel en duurzaam verschillende soorten terreinen te herbeplanten.

Talrijke voordelen:

-Vestigt de grond en controleert de erosie-Herstelt het ecologisch evenwicht-Voorkomt het wegwaaien, wegspoelen van het

Talrijke toepassingen:

Industriële zones, steengroeven en opslagplaatsen van afval,weg- en spoortaluds,ophogingen, taluds, grachten, bermen, opvang- en bezinkingsbekken, oevers,Recreatieterreinen, … .

12

Case study : geocomposieten

Vb : Kokos Deze materialen worden zowel onbeplant, als voorbeplant en dus voorbeworteld, gebruikt als natuurlijke oeverbescherming.Voordelen :

• weinig of geen uitval van planten • onmiddellijke ingroei en dus erosiebescherming van de teen van de oever • arbeidsbesparend ( snelle plaatsing ) • Bij plaatsing van de voorbeplante materialen, gaan de wortels zich onmiddellijk vasthechten aan de

ondergrond. De plantengoei neemt de bescherming van de oever over.

Natuurtechnische milieubouw = de toekomst

13

1. Aanwasbare materialen hebben grote volumebeperkingen: o Gevaar voor bedreiging van het landbouwareaalo Gevaar voor ontbossingo Noodzaak aan duurzame exploitatie van aanwasbare materialen.

Ons “ecologisch bewustzijn” mag niet samengaan met eco-destructie elders

Natuurtechnische milieubouw Nuances

Vb : BorneoMassale ontbossing voor ontginning palmolie.Vermijden van zelfde fenomeen door grote vraag naar hout en kokos voor natuurtechnische milieubouwNoodzaak aan betrouwbaar label voor duurzaam ontgonnen hout. Zelfs FSC ter discussie !

Unfortunately, as the system has expanded, FSC has not been successful in applying its system and standards consistently. Furthermore, many of the FSC’s on-the-ground performance criteria are either weak, under threat of being weakened, or not properly implemented (Greenpeace 2013)

14

Natuurtechnische milieubouw Nuances

2. Geen vervanging van klassieke bouwtechnieken : wel een evenwichtig samengaan. De specifieke omstandigheden van de werf kunnen nopen tot meer klassieke bouwmethodes.

3. Bouwtechnische beperkingen : voldoen NTMB-materialen wel aan de strikte vereisten opgelegd voor klassieke materialen ? Zijn ze voldoende duurzaam en veilig ?

4. Grote Onderhouds – en beheerkosten. Afwezigheid van richtlijnen in bestekken over beheerskosten

Duurzaamheid ? Ook de duurzaamheid van de bouwmaterialen wordt mee geëvalueerd in duurzaamheidslabels: ‘cradle to cradle’Criteria: energy, transport, waste, renewable energy, land use, materials, acces, …

Verdere toekomst ?

‘Cradle to Cradle’

Dus niet alleen de milieu-inpact tijdens de ‘gebruiksfaze’, maar ook tijdens de productie, het transport, de installatie, het gebruik en de recyclage

Bestaande duurzaamlabelsvoor gebouwen

18

Natuurtechnische milieubouw Waarom een kenniscentrum ?

Erg belangrijk een kenniscentrum op te richten, zowel voor het milieuluik als voor het

bouwtechnische gedeelte

Grote behoefte aan NTMB

Knowhow groeperen

Wetenschappelijke ondersteuning

Samenbrengen producenten – distributeurs – aannemers : communicatie, best practices

Bekendheid producten en toepassingen verzorgen, vertrouwen genereren,

maatschappelijk draagvlak creëren

Label - zorgsysteem

Aanpassen standaardbestek 250

Dank voor uw aandacht !

Marc Dillen

Directeur-GeneraalVlaamse Confederatie Bouw