Kom verder. Saxion.

Saxion Fieldlab Cafe

Dwaalgedrag

Kom verder. Saxion.

Dwaalgedrag

Wat zijn: • kenmerken, oorzaken van

dementie gerelateerd dwaalgedrag?

• werkbare psychosociale interventies d.w.z. niet farmacologische interventies?

• werkbare technologische interventies?

Kom verder. Saxion.

Voorkomen & Cijfers

• Zeven op de tien mensen met dementie gaat dwalen (Geelen, 2010).

• Dwaalgedrag komt vaker voor bij vergevorderde dementie (Geelen, 2010; Klein et al, 1999) en bij dementie van het Alzheimertype (Klein et al, 1999).

Kom verder. Saxion.

Definitie dwaalgedrag‘A syndrome of dementia-relatedlocomotion behaviour having a frequent,repetitive, temporally-disordered and/orspatially-disoriented nature that ismanifested in lapping, random and/orpacing patterns, some of which areassociated with eloping, eloping

attemptsor getting lost unless accompanied’

(Algaseet al, 2006, p. 696).

Kom verder. Saxion.

Vrij vertaald houdt dit in:

‘Aan dementie gerelateerd voortbewegendgedrag gekarakteriseerd als vaak,terugkerend, tijdelijke verwardheid en/ofruimtelijke desoriëntatie dat zich uit in hetlopen van willekeurige rondjes en/ofdrentelen dat soms gepaard gaat metweglopen, weglooppogingen of

verdwalen’.

Kom verder. Saxion.

Kenmerken dwaalgedrag (NANDA, 2001)

• Aanhoudend lopen van plaatst naar plaats met steeds dezelfde bestemming.

• Hardnekkige zoektocht naar iets onbereikbaars

• Lopen zonder duidelijk doel of plan, geen duidelijke route voor ogen.

• Ongevraagd en lukraak andere ruimte binnen treden.

• Het onaangekondigd of onbedoeld verlaten van het huis.

• Lange perioden van lopen zonder gerichte bestemming.

Kom verder. Saxion.

Kenmerken dwaalgedrag

• Drentelen (heen en weer lopen)• Niet het vermogen hebben om

herkenningspunten in een bekende omgeving te signaleren.

• Moeilijk om iemand van het dwalen af te brengen of af te leiden.

• Schaduwen of volgen.• Hyperactiviteit en zoekend gedrag.• Perioden van voortbeweging

afgewisseld met perioden van staan, zitten en slapen.

• Verdwalen.

Kom verder. Saxion.

Oorzaken dwaalgedrag• Biologische drijfveren: honger, dorst,

pijn, te warm of te koud, bijwerkingen medicijnen.

• Psychische drijfveren: angst, depressie, agitatie, spanning, zich onveilig voelen, onrust, verveling. Gevoelens van eenzaamheid of hopeloosheid.

• Omgevingsfactoren: overprikkeling, separatie vertrouwde omgeving.

• Eigene van een persoon: veel bewegen in het verleden (beroepshalve of hobby). Copingsstrategie; omgaan met spanning door veel te bewegen.

Kom verder. Saxion.

Psycho-sociale interventies

• Voorbeelden van psycho-sociale interventies zijn: muziektherapie, bewegingstherapie, snoezelen, belevingsgerichte zorg, aromatherapie, etc.

• Bewijs voor therapeutic touch & bewegingstherapie.

• Muziek aanbieden.• Vraagtekens gevonden bewijs.

Kom verder. Saxion.

Aanbevelingen (V&VN, 2008)

Op basis van wetenschappelijke onderbouwing en overwegingenvan de leden van de werkgroep of experts:

1e keus aanbevelingen:1. muziek2. activiteitenprogramma3. huiselijke sfeer creëren in zorginstelling

1e keus aanbeveling voor management:4. trainen zorgverleners

2e keus aanbevelingen:- psychomotorische therapie- snoezelen- handmassage / in combinatie met muziek- aromatherapie- laten horen van rustgevende geluiden

Kom verder. Saxion.

Hulpmiddelen

Kom verder. Saxion.

Er zijn technologische oplossingen die dwaalgedrag:

• Kunnen ondersteunen.

• Preventief kan signaleren.

• Kan monitoren. • Kan traceren.

Kom verder. Saxion.

Onderzoek

• Toename in bewegingsvrijheid, een toename in de veiligheid door minder valincidenten en minder ervaren gevoelens van sociale isolatie.

• Ethische dilemma’s.

Kom verder. Saxion.

Handige informatie• ‘Evidence based protocols for

managing wandering behaviors’ (Nelson & Algase, 2007).

• Journal Gerontologie Nursing van Maart 2010 bevat een Evidence-based quideline wandering.

• Richtlijn: omgaan met gedragsproblemen bij patiënten met dementie (2008)

• www.modernedementiezorg.nl

Kom verder. Saxion.

Opdracht- Aan de hand van een stappenplan een

casus over een bewoner/cliënt metdementie gerelateerd dwaalgedraginvullen/concretiseren.

- Probeer bij stap 5 tot een goedecombinatie te komen van psychosociale entechnologische interventies.

- Denk bij stap 6 hoe de evaluatievormgegeven kan worden.

Kom verder. Saxion.

Stappenplan (VenVN, 2008)

• Stap 1: Wat zie je?• Stap 2: In welke situaties komt het

gedrag voor?• Stap 3: Hoe komt het?• Stap 4: Beschrijf het doel• Stap 5: Wat ga je er aan doen?• Stap 6: Heeft het geholpen? Is het

doel bereikt?