praktijkbeschrijving 'Kom verder. Saxion'

Kom verder. Saxion.

Praktijkbeschrijving ‘Studiekeuzegesprekken, wat werkt?’ De Redeneerketen

OW 10.0847

Colofon

Datum 15 maart 2010 Referentie Tender ‘Studiekeuzegesprekken, wat werkt?’

Versie 2 Auteur Hans de Vries, Fanny Pliester, Gerda Perenboom

2

Redeneerketen Saxion, wat werkt Met het project “studiekeuzegesprekken1´ wil Saxion onderzoeken welke interventies ertoe kunnen bijdragen om het aantal studenten dat het eerste jaar uitvalt te verminderen ten opzichte van voorgaande jaren. De interventie, het studiekeuzegesprek, bestaat uit het invoeren van een assessment gevolgd door verschillende gespreksvormen voorafgaand aan de daadwerkelijke inschrijving voor het eerste hbo-jaar van een opleiding. Doel is dat de inzet van dergelijke studiekeuzegesprekken tot een beter beeld van de studie, het beroep, en de daartoe gevraagde competenties van en bij de aspirant student zouden moeten leiden. Daarmee wordt de kans vergroot dat er een meer bewuste en beter gemotiveerde studiekeuze door de aspirant student kan plaatsvinden. Tegelijkertijd wordt met deze vorm van aandacht voor de aspirant student ook de kans bevorderd dat er bij de start van de studie een bindingsproces van de student met de opleiding in werking wordt gezet. De werkgroep gesprekken heeft in nauwe samenwerking met de werkgroep ‘assessment’ de gespreksvormen voorbereid. Het gaat hier om de gespreksvormen: groepsgesprekken, driehoeksgesprekken en gesprekken met pre-aanmelders. De groepsgesprekken zijn gehouden in juni/ juli. In bijzonder gaat het hier over F€M.

3

Deel 1: Context beschrijving FEM Doel: inzicht geven in de specifieke instellings- en opleidings context waarin de studiekeuzegesprekken worden gehouden. Instelling

Soort instelling HBO

Soort opleiding naam opleiding: FEM: Financiën, Economie en Management

voltijd, fiscalisten

specifieke toelatingseisen: nee

Locatie Saxion Deventer + Enschede

Aanmeldingen Dit zijn de totale inschrijvingen van de Academie FEM; Instroom 2009/2010 blijkt 214 totaal te zijn, 63 Accountancy (Ac) 134 Bedrijfseconomie (BE)

17 Fiscale Economie (FE) [deelname aan SKG]

Algemene kenmerken van de studenten binnen deze opleiding

Studenten met de Nederlandse nationaliteit

Vooropleiding: Accountancy: HAVO = 57% ; MBO4 = 30%; VWO= 13%; Overige = 0% Bedrijfseconomie: HAVO = 59%; MBO4 = 36%; VWO= 3%; Overige = 2% Fiscale Economie:

HAVO = 35%; MBO4 = 35%; VWO= 12%; Overige = 18%

gemiddelde start leeftijd: 18

Datum instroom Het gaat over de instroom 2009; Van de FEM opleiding hebben er 3 personen in de eerste week van Juli ’09 deelgenomen aan het self-assessment gevolgd met een studiekeuzegesprek; In september 2009 hebben nog 4 studenten het self-assessment instrument ingevuld en hebben zij het rapport met hun Studieloopbaanbegeleider (SLBer) besproken.

Gemiddeld na een jaar: na twee jaar: Propedeuserendement

hoeveel studenten behalen de prop na een jaar: 5 – 10% hoeveel studenten behalen de prop na twee jaar: 80% Het gaat over een gemiddelde van de afgelopen jaren.

Gemiddeld percentage : uitvallers

Hoeveel studenten vallen uit voor de prop30% Hoeveel studenten vallen uit na voor Propedeuse: 10%

4

Specifieke risicogroepen alle studenten die na 1 juni ingeschreven zijn studenten die voor december zich opgeven voor eenandere opleiding binnen de academie FEM. Uit ervaring over de voorliggende jaren de student veel switchen tussen de eigen opleidingen FE – BE – Ac visa versa en een deel vertrekt bij de Academie FEM.

Bijzonderheden n.v.t.

Deel 2: Redeneerketen FEM Doel: inzicht geven in de vooronderstellingen met betrekking tot de manier waarop de gesprekken zullen leiden tot het gewenste resultaat. groepsgesprek

Diagnose en referenties:

Tijdens het eerste studiejaar valt een te hoog percentage eerstejaarsstudenten uit en te weinig eerstejaars studenten halen na 1 jaar hun propedeuse. Veel studenten schrijven zich in voor meerdere HBO-opleidingen, omdat ze het beeld hebben nog gemakkelijk te kunnen switchen. Vaak sluit voorts de vooropleiding niet aan, het niveau van het HBO is voor m.n. studenten met een MBO-opleiding te hoog. De oorzaken worden gezocht in gedragsdeterminanten zoals gedefinieerd in het studiekeuzemodel van Kemper et al (2007)2: beeld van de studie, beroep, instelling en stad, de mate waarin men zich laat beïnvloeden door relevante anderen, en de inschatting van het eigen kunnen. Mede met het oog op het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van studiesucces in het eerste jaar wordt in het verlengde van de voorgaande factoren uitgegaan van twee factoren: cognitieve en sociale binding (Pascarella & Terenzini, 1991)3. Ook in dit stadium van voor-de-poort wordt met deze oorzaken al rekening gehouden.

Interventie: Mechanismen: Outcome:

1. Alle aspirant-studenten schriftelijk uitnodigen

De student bvoelt zich snel thuis binnen de opleiding

De a.s. student neemt de persoonlijke uitnodiging

2 Kemper, P. Van Hoof, J. Visser, M. & De Jong, M. (2007). Studiekeuze in kaart gebracht, gedragsdeterminanten van scholieren bij het kiezen van een vervolgopleiding. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 25, 270 – 279. 3 Pascarella, E.T. & Terenzini, P.T. (1991). How colleges affect students. San Francisco: Jossey Bass.

5

voor een studiekeuzegesprek. De brief sluit aan bij de behoefte aan contact met de gekozen vervolgstudie om nog eens goed naar de studiekeuze te kijken.

welbevinden De formulering in de brief stimuleert tot een eerste nadenken over zijn/haar studiekeuzeproces. Hij/zij is bereid om het assessment in te vullen en tijd te reserveren om op gesprek te komen.

serieus en ervaart dat de instelling extra aandacht voor hem/haar heeft De a.s. student is in principe bereid om naar het studiekeuzegesprek te komen In de individuele planning wordt daadwerkelijk het studiekeuzegesprek en de voorbereiding daartoe middels een on-line assessment opgenomen.

2. Invullen van een intake assessment. De a.s student beantwoordt vragen over motivatie en geschiktheid voor de opleiding

De kandidaat vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie. De a.s. student reflecteert op een gestructureerde manier op zijn/haar beeld van de opleiding / competenties in relatie tot de studiekeuze.

De a.s. student vult daadwerkelijk het assessment in. De a.s. student krijgt een beeld van de opleiding en kan tot de conclusie komen dat de opleiding wel/niet bij hem/haar past De a.s. student:

- krijgt een beter beeld van de opleiding

- krijgt een beter beeld van de benodigde competenties

- krijgt een beter beeld van zichzelf

- krijgt een idee in welke mate de opleiding bij hem/haar past

- wordt in bepaalde mate al dan niet bevestigd in

6

Door de vraagstelling verwerft de a.s. student op gestructureerde wijze informatie over de opleidingskenmerken en de relevante competenties die hij/zij met zijn/haar eigen informatiebasis kan vergelijken.

zijn/haar keuze - wil daarover graag

van gedachte wisselen met een SLB-er

Door het maken van het assessment ontstaat er:

- meer binding met de opleiding

- beter beeld van de opleiding

- beter beeld van zichzelf

- beter beeld van het werkveld

Door het assessment wordt het voor de a.s. student duidelijk dat de opleiding wel/niet bij hem/haar past en wordt de student bevestigd in zijn/haar studiekeuze.

3. Afnemen van het Studiekeuze- groepsgesprek

De a.s. student besluit daadwerkelijk om naar het studiekeuzegesprek te gaan. Daadkrachtig De groepsdynamiek stimuleert het persoonlijk denken over het beeld van de studie (beroep, instelling, stad) de daartoe gewenste competenties en de keuze van de opleiding. student krijgt duidelijk wat hij van de opleiding kan verwachten en wat de

De a.s. student komt daadwerkelijk naar het gesprek De opleiding (SLB-er) krijgt assessment-informatie over de student voor het studiekeuze-gesprek De a.s. student denkt nog eens dieper na over het beeld van studie (beroep, instelling, stad), de gewenste competenties en de gemaakte studiekeuze. De student heeft een beter beeld van de opleiding, van

7

opleiding van de student verwacht. De a.s. student is zich beter bewust van zijn/haar keuze De aandacht wordt als positief ervaren waarbij een gevoel van binding in het positieve geval met de gekozen opleiding wordt versterkt.

het werkveld en de opleiding op deze instelling in deze stad waarvoor is gekozen. De student wordt bevestigd in de door hem/haar gemaakte studiekeuze. Door betere binding zal de student gemotiveerder voor de opleiding kiezen. De a.s. student zal zich voor minder opleidingen inschrijven. De a.s student kan in een vroeg stadium besluiten om een andere opleiding te gaan volgen. De student kan doorverwezen worden naar de studiekeuze- adviseur van Saxion, waar bekeken gaat worden welke opleiding binnen of buiten Saxion geschikt voor de kandidaat is. De student voelt een binding met de opleiding en kiest gemakkelijker voor de opleiding

4. De a.s. student kiest voor de opleiding en gaat deelnemen aan de studie.

Het opleidingsprogramma stimuleert tot studeren

De student studeert succesvol, valt niet uit en is tevreden met zijn / haar studiekeuze.

8

Deel 3: Operationalisering van het gekozen arrangement studiekeuzegesprekken Doel: beschrijven van de ontworpen aanpak voor het doen van studiekeuzegesprekken Studiekeuzegesprekken Met wie? Soort student Alle ingeschreven studenten

Risicoprofielen Gesprekken met alle studenten van één specifieke richting ( fiscale economie) Gesprekken met alle studenten die zich na 1 juni hebben ingeschreven. De uitnodigingen voor het SKG zijn naar alle leerlingen verstuurd die zich eind Juni’09 hebben ingeschreven voor de opleiding FE.

Maken risicoprofielen door middel van

Online self-assessment Groepgesprek

Initiatief voor gesprek Op uitnodiging van FEM: alle aspirant studenten die zich voor Fiscale Economie hebben ingeschreven

Wanneer? Voor de poort, na inschrijving Rond september instroom,

Duur Alle gesprekken op één dag; een dagdeel; Duur SKG Groepsgesprek is ongeveer 50 minuten;

Los of gekoppeld Geïntegreerd binnen de introductie bijeenkomst

Hoe? Vorm Groepsgesprek

Waartoe? Doel Terugkoppeling van het bestaande beeld van de a.s. student van de opleiding, de beroepen en de instelling, Inzicht geven in de benodigde competenties en moeilijkheidsgraad van de opleiding Bepalen van een goede match tussen de student en de opleiding. D.m.v. het bespreken van het Self-Assessment, daarin worden de kwaliteiten/competenties van de opleiding en het beroep gemeten en visueel weergegeven in een webradar.

Wat? Inhoud Inhoud van de opleiding Voorbeelden van beroepen Betekenis geven aan vorm van de opleiding; De student uitleg geven over hoe de opleiding opgebouwd is.

9

Format Onderdeel van het groepsgesprek

Door wie? Gespreksvoerder Docenten + SLB-ers + alumni

Leeftijd Docent: 35 SLB-er: 30 Alumni: 25

Voorafgegaan door?

Koppeling met Digitaal (zelf-) assessment

Indien van toepassing: doel assessment

Risicoprofiel bepalen hulp bij het kiezen (studiekeuze vragenlijst inzicht in opleidingsprofiel + competenties

Gevolgd door?

Actie van Opleiding: gegevens vastleggen voor slb Student: reflectiedossier aanleggen en zelf houden / inbrengen in de opleiding (studieloopbaanbegeleiding)

In samenhang met?

Inbedding in overige voorlichting

Informatie verstrekken Open dagen, tijdens studietry-out en tijdens meeloopdagen

Met studieloopbaanbegeleiding

Studieloopbaanbegeleider krijgt uitslag zelf-assessment; student houdt zelf vorderingen bij.

Met selectie

Met preadvies en bindend studieadvies

Tijdens slb-gesprekken komt studiekeuze aan de orde; koppeling met zelf-assessment en groepsgesprek in juni

Met summerschool / bijscholing

n.v.t.

Met Introductieweek n.v.t.

Met onderwijs

Wat kost dat? Betaalbaarheid Voorbereiding slb-ers: 3 uur Gespreksvoering 8 uur Training:2 uur Digital assessment eenmalig vragen maken per opleiding 10 uur Dossiervorming: 1 uur per student

Organisatie? Werkproces Propedeuse coordinator

Eigenaar van het proces FEM

Training Training van gespreksvoerders ( later stadium)

10

2. Redeneerketen Saxion, wat werkt (HBS) Met het project “studiekeuzegesprekken4´ wil Saxion onderzoeken welke interventies ertoe kunnen bijdragen om het aantal studenten dat het eerste jaar uitvalt te verminderen ten opzichte van voorgaande jaren. De interventie, het studiekeuzegesprek, bestaat uit het invoeren van een assessment gevolgd door verschillende gespreksvormen voorafgaand aan de daadwerkelijke inschrijving voor het eerste hbo-jaar van een opleiding. Doel is dat de inzet van dergelijke studiekeuzegesprekken tot een beter beeld van de studie, het beroep, en de daartoe gevraagde competenties van en bij de aspirant student zouden moeten leiden. Daarmee wordt de kans vergroot dat er een meer bewuste en beter gemotiveerde studiekeuze door de aspirant student kan plaatsvinden. Tegelijkertijd wordt met deze vorm van aandacht voor de aspirant student ook de kans bevorderd dat er bij de start van de studie een bindingsproces van de student met de opleiding in werking wordt gezet. De werkgroep gesprekken heeft in nauwe samenwerking met de werkgroep ‘assessment’ de gespreksvormen voorbereid. Het gaat hier om de gespreksvormen: groepsgesprekken, driehoeksgesprekken en gesprekken met pre-aanmelders. De groepsgesprekken zijn gehouden in juni/ juli. Bij FEM en HBS In bijzonder gaat het hier over HBS.

11

Deel 1: Context beschrijving HBS-HTRO Doel: inzicht geven in de specifieke instellings- en opleidings context waarin de studiekeuzegesprekken worden gehouden. Instelling


Soort opleiding HBS, Hospitality and Business School, onderdeel HTRO, Hospitality

Voltijd, deeltijd, duaal; Nederlandstalig

=== nee

Locatie Saxion Deventer

Aanmeldingen De instroom 2009/2010 blijkt totaal 251 te zijn


Nederlandse (merendeel) + buitenlandse (vooral Duitse studenten) Benoemd als overige 43%; kan iets vervuiling inzitten, moet nog specifiek nagegaan worden. Is niet als aparte categorie benoemd in de Saxion inschrijvingsdatabase.

HTRO: HAVO = 37% ; MBO4 = 18%; VWO= 2%;

Datum instroom September / februari

Propedeuserendemen[na een jaar]: t [na twee jaar]:

hoeveel studenten behalen de propo na een jaar: 40% van de instroom hoeveel studenten behalen de prop na twee jaar: 63% van de overige studenten

Gemiddeld percentage uitvallers[voor Propedeuse]: [na Propedeuse]:

Hoeveel studenten vallen uit voor de prop: 37% van de ingeschreven studenten Hoeveel studenten vallen uit na voor Propedeuse: 3% van het tweede jaar

Specifieke risicogroepen Studenten die moeite hebben met economie en talen; veel studenten hebben een naïef beeld van de beroepspraktijk (reizen)

Bijzonderheden

12

Deel 2: Redeneerketen HBS-HTRO Doel: inzicht geven in de vooronderstellingen met betrekking tot de manier waarop de gesprekken zullen leiden tot het gewenste resultaat. Diagnose en referenties:

Het instroombeleid van HBS-HTRO is versnipperd, scholenvoorlichting, pen dagen, doedagen, meeloopdagen. De uitval onder de eerstejaars studenten is te hoog, de kwaliteit van de studenten in de hoofdfase is niet altijs voldoende; de opleiding is breed, studenten kiezen voor de opleiding omdat ze reizen leuk vinden, maar hebben nauwelijks een beeld van de opleiding en van het werkveld. De oorzaken worden gezocht in gedragsdeterminanten zoals gedefinieerd in het studiekeuzemodel van Kemper et al (2007)5: beeld van de studie, beroep, instelling en stad, de mate waarin men zich laat beïnvloeden door relevante anderen, en de inschatting van het eigen kunnen. Mede met het oog op het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van studiesucces in het eerste jaar wordt in het verlengde van de voorgaande factoren uitgegaan van twee factoren: cognitieve en sociale binding (Pascarella & Terenzini, 1991)6. Ook in dit stadium van voor-de-poort wordt met deze oorzaken al rekening gehouden.


1. Zorgen voor een inhoudelijke voorlichting over de opleiding en over het werkveld.

Student neemt de informatie op en geeft deze een plaats binnen zijn referentiekader .

Door een betere inhoudelijke voorlichting krijgt de a.s. student een beter beeld van de opleiding selecteert wat voor hem van toepassing is. Hij kan zo beter zijn/haar studiekeuze bepalen.

2. Alle aspirant studenten uitnodigen voor een studiekeuzegesprek De formulering in de brief is uitnodigend

De a.s. student denkt na of hij/zij daadwerkelijk de opleiding wil gaan volgen Zet de student aan tot een eerste nadenken over

De a.s. student neemt de persoonlijke uitnodiging serieus. De student ervaart dat de instelling extra aandacht


13

De student ontvangt de brief

zijn/haar studiekeuze-proces. De a.s. student reflecteert naar aanleiding van de brief op het studiekeuzeproces tot dan toe. Hij/zij is bereid om tijd te reserveren om op gesprek te komen.

voor hem/haar heeft De a.s. student is in principe bereid om naar het studiekeuzegesprek te komen. In de individuele planning wordt daadwerkelijk het studiekeuzegesprek en de voorbereiding daartoe middels een on-line assessment opgenomen. De kandidaat komt daadwerkelijk naar het studiekeuzegesprek.

3. Invullen van een intake- assessment. De a.s. student beantwoordt vragen over motivatie en geschiktheid voor de opleiding

De kandidaat vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie.De a.s. student reflecteert op een gestructureerde manier op zijn/haar beeld van de opleiding / competenties in relatie tot de studiekeuze.

De a.s. student krijgt een beeld van de opleiding en komt tot de conclusie dat de opleiding wel/niet bij hem/haar past. De a.s. student:

- krijgt een beter beeld van de opleiding

- krijgt een beter beeld van de benodigde competenties

- krijgt een beter beeld van zichzelf

- krijgt een idee in welke mate de opleiding bij hem / haar past

- wordt in bepaalde mate al dan niet bevestigd in zijn / haar keuze

- wil graag van gedachte wisselen

14

Door de vraagstelling wordt de student gestimuleerd om op gestructureerde wijze na te denken over zijn/haar studiekeuze. De a.s. student gaat op een gestructureerde manier reflecteren op zijn/haar studiekeuze.

met een SLB-er Door het maken van het assessment ontstaat er:


- een beter beeld van de opleiding

- en beter beeld van de benodigde competenties

- een beter beeld van zichzelf

- een beter beeld van het werkveld.

Door het assessment wordt het voor de a.s. student duidelijk dat de opleiding wel / niet bij hem / haar past en wordt de student bevestigd in zijn / haar studiekeuze.

4. Lezen van het self-assessment rapport

De a.s. student besluit daadwerkelijk om naar het studiekeuzegesprek te gaan

De opleiding (SLB-er) krijgt assessment-informatie over de student voor het studiekeuze-gesprek De a.s. student komt daadwerkelijk naar het gesprek

5. Het afnemen van het studiekeuzegesprek.

De groepsdynamiek stimuleert het persoonlijk denken over het beeld van de studie ( beroep, instelling, stad), de daartoe gewenste competenties en de keuze van de opleiding. Het wordt duidelijk wat de student van de opleiding kan verwachten en wat de

De a.s. student denkt nog eens dieper na over het beeld van studie 9 beroep, instelling, stad), de gewenste competenties en de gemaakte studiekeuze. De a.s. student heeft een beter beeld van de opleiding, van het werkveld en de

15

opleiding van de student verwacht. De student wordt bevestigd in de door hem / haar gemaakte studiekeuze De aandacht wordt als positief ervaren, waarbij een gevoel van binding in het positieve geval met de gekozen opleiding wordt versterkt.

opleiding op deze instelling in deze stad, waarvoor is gekozen. De a.s. is zich beter bewust van zijn / haar keuze. Door betere binding zal de student gemotiveerder voor de opleiding kiezen De a.s. student zal zich voor minder opleidingen inschrijven De a.s. student kan in een vroeg stadium besluiten om een andere opleiding te gaan volgen. De student kan doorverwezen worden naar de studiekeuze-adviseur van Saxion, waar bekeken gaat worden welke opleiding binnen of buiten Saxion geschikt voor de kandidaat is. De a.s. student voelt binding met de opleiding en kiest gemakkelijker voor de opleiding

6. De a.s. student kiest voor de opleiding en gaat deelnemen aan de studie

De student is gemotiveerd

De student blijft langer bij zijn besluit

16

Deel 3: Operationalisering van het gekozen arrangement studiekeuzegesprekken Doel: beschrijven van de ontworpen aanpak voor het doen van studiekeuzegesprekken Studiekeuzegesprekken Met wie? Soort student Alle ingeschreven studenten

Risicoprofielen Gesprekken met alle studenten Gesprekken met laat insdchrijvers De SKGesprekken zijn gevoerd met een deel van de aanmelders/inschrijvers binnen het academie brede instroomprogramma: “het pad van bewustwording”. Na de vakantie zijn de late inschrijvers gevraagd in september’09 om alsnog het SGK Self-Assessment instrument in te vullen en te bespreken met hun SLB-er.


Online vragenlijst Cijferlijsten Kenmerken van de student beschrijven Mening vooropleiding

Initiatief voor gesprek

Op basis van eigen aanmelding / op uitnodiging / iedereen

Wanneer? Voor de poort en na de poort

Rond september instroom,

Welke maand(en)

juli

Duur Op één dag Duur was ongeveer 30 minuten; het waren er vijf groepen (van ongeveer 6 aankomende studenten) eind Juni’09 die hebben deelgenomen.

Los of gekoppeld Koppeling aan introductieweek en summerschool


Waartoe? Doel Beeld geven van beroepstaken Motiveren van de student Hulp bieden bij keuze proces van de student Studnet breogtijdig binden aan ce opleiding deficiënties van de student in kaart brengen eventueel vroegtijdig doorverwijzen van de student Student inzicht geven in benodigde competenties en moeilijkheidsgraad

17

Wat? Inhoud Inhoud van de opleiding Voorbeelden van beroepen Betekenis geven aan vorm van de opleiding

Format Structuur van het gesprek, Middels gespreksprotocol

Door wie? Gespreksvoerder Docenten, SLB-ers, ouderejaars studenten

Leeftijd Docenten: 35 jaar SLB-er: 35 jaar Oudere jaars studenten: 21 jaar

Voorafgegaan door?


Indien van toepassing: Doel assessment

Risicoprofiel bepalen hulp bij het kiezen (studiekeuze vragenlijst) toets kennis & vaardigheden

Gevolgd door?

Actie van Schriftelijk studieadvies van de opleiding Gegevens vastleggen voor slb-er Aanleggen van reflectiedossier aanleggen door student Bijhouden van reflectiedossier door de student en inbrengen in de opleiding

In samenhang met?


Open dagen,

Met studie loopbaanbegeleiding

Start van studieloopbaan van de student

Met selectie nee

Met preadvies en bindend studieadvies

n.v.t.

Met summerschool / bijscholing

Ja, Aangeven in het gesprek, voor de buitenlandse studenten is er een summerschool; de studenten extra aandachtspunten meegeven

Met Introductieweek Ja, De academie heeft de aankomende studenten aangeschreven om vooraf het SKG Self-Assessment instrument in te vullen; de betrokken SLB-ers hebben instructie gehad; SLB-ers voeren gesprek binnen het programma ‘pad van de bewustwording’; Na SKGesprek doorspreken.

18

Met onderwijs Start van studieloopbaan –SLB gesprekken

Wat kost dat? Betaalbaarheid Voorbereiding slb-ers: 3 uur Gespreksvoering 8 uur Training:2 uur Digital assessment eenmalig vragen maken per opleiding 10 uur Dossiervorming: 1 uur per student

Organisatie? Werkproces groepsgesprek

Eigenaar van het proces

Propedeuse coordinator

Training Ja= gespreksvoering

19

Deel 1: Context beschrijving HBS-FM Doel: inzicht geven in de specifieke instellings- en opleidings context waarin de studiekeuzegesprekken worden gehouden. Instelling


Soort opleiding Hospitality Business School, Facility Management (HBS-FM)

voltijd, deeltijd, duaal

specifieke toelatingseisen:

nee

Locatie Saxion Deventer

Aanmeldingen Ongeveer 180 per studiejaar, De instroom FM in 2009/2010 blijkt totaal 187 te zijn.


Studenten met de Nederlandse nationaliteit

Vooropleiding: FM: HAVO = 49% ; MBO4 = 45%; VWO= 3%; Overige = 3%

gemiddelde start leeftijd: Voltijd vanaf 16 jaar, deeltijd 22-40jaar

Datum instroom September 2009

Gemiddeld Propedeuserendement

hoeveel studenten behalen de propo na een jaar: 40% van de instroom hoeveel studenten behalen de prop na twee jaar: 63% van de overige studenten

Gemiddeld percentage uitvallers

Hoeveel studenten vallen uit voor de prop: 37% van de ingeschreven studenten Hoeveel studenten vallen uit na voor Propedeuse: 3% van het tweede jaar

Specifieke risicogroepen Studenten die moeite met economie en met de talen hebben.

20

Deel 2: Redeneerketen HBS-FM Doel: inzicht geven in de vooronderstellingen met betrekking tot de manier waarop de gesprekken zullen leiden tot het gewenste resultaat. groepsgesprek Diagnose en referenties:

Bij de Hospitality Business School, Facility Management, (HBS-FM) is de uitval onder de eerstejaars zo’n 35% Het is een erg brede opleiding, waarin niet geheel duidelijk is voor de aspirant student, wat de opleiding en het beroep inhoudt. De kandidaat moet dus een beter beeld van de opleiding en het werkveld krijgen. De oorzaken worden gezocht in gedragsdeterminanten zoals gedefinieerd in het studiekeuzemodel van Kemper et al (2007)7: beeld van de studie, beroep, instelling en stad, de mate waarin men zich laat beïnvloeden door relevante anderen, en de inschatting van het eigen kunnen. Mede met het oog op het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van studiesucces in het eerste jaar wordt in het verlengde van de voorgaande factoren uitgegaan van twee factoren: cognitieve en sociale binding (Pascarella & Terenzini, 1991)8. Ook in dit stadium van voor-de-poort wordt met deze oorzaken al rekening gehouden.


1. Zorgen voor een betere inhoudelijke voorlichting over de opleiding en over het werkveld

Door een betere inhoudelijke voorlichting over opleiding en beroep kan de student een bewustere studiekeuze maken.

Door een betere inhoudelijke voorlichting krijgt de a.s. student een beter beeld van de opleiding en van het beroepsveld en kan zo beter zijn/haar studiekeuze bepalen.

2. Alle aspirant studenten schriftelijk uitnodigen voor een studiekeuzegesprek

De brief sluit aan bij de behoefte aan contact met de gekozen vervolgstudie om nog eens goed naar de studiekeuze te kijken De formulering in de brief stimuleert tot een eerste nadenken over zijn/haar

De a.s. student neemt de persoonlijke uitnodiging serieus en ervaart dat de instelling extra aandacht voor hem/haar heeft. De a.s. student is in principe bereid om naar het studiekeuzegesprek te


21

studiekeuzeproces en de behoefte daarover nader met iemand van de gekozen opleiding te praten Hij/zij is bereid om een assessment in te vullen en tijd te reserveren om op gesprek te komen.

komen. In de individuele planning wordt daadwerkelijk het studiekeuzegesprek en de voorbereiding daartoe middels een on-line assessment opgenomen.

3. Invullen van een intake- assessment. De a.s. student beantwoordt vragen over motivatie en geschiktheid voor de opleiding

De aandacht wordt als positief ervaren, waarbij een gevoel van binding met de gekozen opleiding ontstaat. De a.s. student vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie. Door de vragen verwerft de a.s. student op gestructureerde wijze informatie over de opleidingskenmerken en de relevante competenties die hij/zij met zijn/haar eigen informatiebasis kan vergelijken.

Er wordt daadwerkelijk tot het invullen van het on-line assessment overgegaan. De a.s. student vult het gehele assessment in. De a.s. student krijgt een beeld van de opleiding, de benodigde competenties en de overeenkomsten en verschillen met zijn/haar eigen beelden daarover. De a.s. student reflecteert op een gestructureerde manier op zijn/haar beeld van de opleiding / competenties in relatie tot de studiekeuze.

4. Het afnemen van het studiekeuzegroepsgesprek.

Het studiekeuzegesprek werkt drempelverhogend. Tijdens het studiekeuzegesprek ontwikkelt zich een groepsdynamiek, die het persoonlijk denken over het beeld van de studie ( beroep,

Door het maken van het assessment ontstaat er:


- een beter beeld van de opleiding

- beter beeld van de benodigde competenties

22

instelling, stad), de daartoe gewenste competentie en de keuze van de opleiding stimuleert. Naar aanleiding van het gesprek kan duidelijk worden wat de student van de opleiding verwacht en wat de opleiding van de student verwacht.

- een beter beeld van zichzelf

- een beter beeld van het

- werkveld. Door het invullen van het assessment wordt duidelijk of de student matcht met de opleiding Door het invullen van het assessment wordt de student wel/niet bevestigd in zijn/haar keuze en wil daarover van gedachte wisselen met een SLB-er De a.s. student plant om daadwerkelijk naar het studiekeuzegesprek te gaan. De a.s. student denkt nog eens dieper na over het beeld van de studie (beroep, instelling, stad) de gewenste competentie en de gemaakte studiekeuze

5. De a.s. student kiest voor de opleiding en gaat deelnemen aan de studie.

De a.s. student is zich beter bewust van de gemaakte studiekeuze in zijn/haar besluitvormingsproces en resulteert erin dat een a.s. student wordt bevestigd in de door hem/haar gemaakte studiekeuze De aandacht wordt als positief ervaren waarbij een gevoel van binding in het positieve geval met de gekozen opleiding wordt versterkt.

De a.s. student heeft een beter beeld van de opleiding, van het werkveld en de opleiding op deze instelling in deze stad, waarvoor is gekozen. De a.s. is zich bewust van zijn/haar keuze. De a.s. student kiest gemotiveerder voor zijn/haar studie, of schrijft zich voor minder opleidingen in of besluit een andere opleiding te gaan volgen. De student kan worden

23

Het opleidingsprogramma stimuleert tot studeren

doorverwezen naar de studiekeuze-adviseur van Saxion, waar bekeken gaat worden welke opleiding binnen of buiten Saxion geschikt voor de kandidaat is. De a.s student voelt een binding met de opleiding en kiest gemakkelijker voor de opleiding. De student studeert succesvol, valt niet uit en is tevreden over zijn / haar studiekeuze.

24

Deel 3: Operationalisering van het gekozen arrangement studiekeuzegesprekken Doel: beschrijven van de ontworpen aanpak voor het doen van studiekeuzegesprekken Studiekeuzegesprekken Met wie? Soort student Ingeschreven studenten

Risicoprofielen Studenten met onvoldoende voor economische vakken


Online selfassessment

Initiatief voor gesprek Op uitnodiging van HBS-HTRO

Wanneer? De academie heeft de aankomende studenten aangeschreven om vooraf het SKG Self-Assessment instrument in te vullen; de betrokken SLB-ers hebben instructie gehad; SLB-ers voeren gesprek binnen het programma ‘pad van de bewustwording’; Na SKGesprek doorspreken.

Rond september instroom

Welke maanden: juni 09

Duur Op één dag

Los of gekoppeld Los


Waartoe? Doel Beeld geven van beroepstaken Student optimaal motiveren en inzicht geven in de benodigde competenties en moeilijkheidsgraad.

Wat? Inhoud Inhoud van de opleiding Voorbeelden van beroepen Betekenis geven aan vorm van de opleiding

Format Groepsgesprek

Door wie? Gespreksvoerder Docenten + SLB-ers + studenten

Leeftijd gespreksvoerder 30-40 jaar

Voorafgegaan door?


Indien van toepassing: doel assessment

Risicoprofiel bepalen hulp bij het kiezen (studiekeuze vragenlijst

25

inzicht in opleidingsprofiel + competenties

Gevolgd door?

Actie van Opleiding: gegevens vastleggen voor slb Student: reflectiedossier aanleggen en zelf houden / inbrengen in de opleiding (studieloopbaanbegeleiding)

In samenhang met?


Open dagen,


Ja

26

3. Redeneerketen Saxion, wat werkt (ABR) Met het project “studiekeuzegesprekken9´ wil Saxion onderzoeken welke interventies ertoe kunnen bijdragen om het aantal studenten dat het eerste jaar uitvalt te verminderen ten opzichte van voorgaande jaren. De interventie, het studiekeuzegesprek, bestaat uit het invoeren van een assessment gevolgd door verschillende gespreksvormen voorafgaand aan de daadwerkelijke inschrijving voor het eerste hbo-jaar van een opleiding. Doel is dat de inzet van dergelijke studiekeuzegesprekken tot een beter beeld van de studie, het beroep, en de daartoe gevraagde competenties van en bij de aspirant student zouden moeten leiden. Daarmee wordt de kans vergroot dat er een meer bewuste en beter gemotiveerde studiekeuze door de aspirant student kan plaatsvinden. Tegelijkertijd wordt met deze vorm van aandacht voor de aspirant student ook de kans bevorderd dat er bij de start van de studie een bindingsproces van de student met de opleiding in werking wordt gezet. De werkgroep gesprekken heeft in nauwe samenwerking met de werkgroep ‘assessment’ de gespreksvormen voorbereid. Het gaat hier om de gespreksvormen: groepsgesprekken, driehoeksgesprekken en gesprekken met pre-aanmelders. De gesprekken met pré-aanmelders vinden plaats conform het tijdspad; september en oktober. Deze redeneerketen gaat over ABR

27

Deel 1: Context beschrijving ABR Doel: inzicht geven in de specifieke instellings- en opleidings context waarin de studiekeuzegesprekken worden gehouden. Het gaat in iedere geval om: Instelling Hogeschool Saxion


Soort opleiding Naam opleiding: ABR: Algemeen Bestuur en Recht

specifieke toelatingseisen:

geen

Locatie Saxion kent twee locaties: Deventer + Enschede

Aanmeldingen Aantal: 75


Binnenlandse studenten

Vooropleiding: HAVO

gemiddelde leeftijd bij start van de opleiding: 16 – 18 jaar

Datum instroom September 2010

Gemiddeld Propedeuserendement

Hoeveel studenten behalen de propedeuse na een jaar: 10% Hoeveel studenten behalen de propedeuse na twee jaar: 50%

Gemiddeld percentage uitvallers

Hoeveel studenten vallen uit voor de propedeuse: 50% Hoeveel studenten vallen uit na de propedeuse: 10%

Specifieke risicogroepen n.v.t.

Bijzonderheden geen

Deel 2: Redeneerketen ABR Doel: inzicht geven in de vooronderstellingen met betrekking tot de manier waarop de gesprekken zullen leiden tot het gewenste resultaat. Driehoeksgesprek voor pre-aanmelders Diagnose en referenties:

VO-scholen hebben er moeite mee om leerlingen ertoe te bewegen om tijdig en serieus te werken aan studieloopbaankeuzes. Dit ondanks veel

28

inspanningen en door gebruikmaking van De oorzaken worden gezocht in gedragsdeterminanten zoals gedefinieerd in het studiekeuzemodel van Kemper et al (2007)10: beeld van de studie, beroep, instelling en stad, de mate waarin men zich laat beïnvloeden door relevante anderen, en de inschatting van het eigen kunnen. Mede met het oog op het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van studiesucces in het eerste jaar wordt in het verlengde van de voorgaande factoren uitgegaan van twee factoren: cognitieve en sociale binding (Pascarella & Terenzini, 1991)11. Ook in dit stadium van voor-de-poort wordt met deze oorzaken al rekening gehouden.op keuze gerichte activiteiten van het HBO.

Interventie: Mechanismen: Outcome: 1. Zorgen voor een goed persoonlijk contact vanuit HBO met de decanen van het VO.

Door een beter contact met de VO-decanen zullen de pre-aanmelders een betere inhoudelijke voorlichting krijgen over de HBO-opleidingen van Saxion. Leerlingen worden door de goede voorlichting meer geïnspireerd voor de HBO-opleidingen van Saxion.

Leerling krijgt een beter beeld van de opleiding Decanen krijgen een beter beeld van de HBO-opleiding Decanen krijgen een binding met Saxion. Meer VO-leerlingen zullen zich inschrijven bij een HBO-opleiding bij Saxion.

2. Leerlingen uitnodigen voor een keuzeworkshop

Leerlingen zullen bewuster kiezen voor een keuzeworkshop Denkt na of hij/zij algemeen / opleidingsspecifiek assessment wil gaan doen. Hij/zij is bereid om het assessment in te vullen en om tijd te reserveren om op

Leerling:

- gaat naar de keuzeworkshop

- krijgt een beter beeld van de HBO-opleidingen.

- Krijgt een beter beeld van het beroepsveld.

Leerling:

- gaat wel/niet naar het assessment

- besluit na het


29

gesprek te komen

assessment of hij/zij de opleiding wil gaan volgen.

Gaat wel/niet naar het studiekeuzegesprek

3. Invullen van een intake- assessment. De leerling beantwoordt vragen over motivatie en geschiktheid voor het HBO in het algemeen of voor een specifieke HBO- opleiding.

De kandidaat vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie

De leerling vult daadwerkelijk het assessment in. De leerling krijgt een beeld van de opleiding en kan tot de conclusie komen dat de opleiding wel / niet bij hem / haar past. De HBO-opleiding krijgt informatie over de kandidaat en over zijn/haar motivatie

4. Het afnemen van het driehoeksstudiekeuze- gesprek

De leerling besluit daadwerkelijk om naar het studiekeuzegesprek te gaan.

De leerling komt daadwerkelijk naar het gesprek. De leerling weet wat de opleiding van hem / haar verwacht en wat hij / zij van de opleiding kan verwachten. De leerling zal zich bij minder opleidingen inschrijven De leerling:

- kiest bewuster voor een HBO-opleiding

- zal hierdoor minder switchen

- krijgt meer binding met de opleiding

Na de uitkomst van het studiekeuzegesprek zal de leerling wel / niet voor de / een HBO-opleiding bij

30

Saxion kiezen.

Deel 3: Operationalisering van het gekozen arrangement studiekeuzegesprekken Doel: beschrijven van de ontworpen aanpak voor het doen van studiekeuzegesprekken Studiekeuzegesprekken Met wie? Soort student Oriënterende leerlingen van VO

Risicoprofielen


Initiatief voor gesprek Op uitnodiging van ABR

Wanneer? Voor de poort

Oktober/november 2009

Duur Op één dag

Los of gekoppeld Koppeling aan SLB en voorlichting

Hoe? Vorm workshop

Waartoe? Doel Beeld geven van beroepstaken Leerling motiveren om bewuste keus te maken Leerling inzicht geven in de benodigde competenties en moeilijkheidsgraad van de gekozen opleidng.

Wat? Inhoud Sectorgewijze voorlichting ’Hoe te kiezen en wat is daarvoor nodig?’

Format workshop

Door wie? Gespreksvoerder Trainers en voorlichters Saxion hogescholen

Leeftijd 30 jaar===

Voorafgegaan door?


Indien van toepassing: Doel assessment

Risicoprofiel bepalen hulp bij het kiezen (studiekeuze vragenlijst inzicht in opleidingsprofiel + competenties)

31

Gevolgd door?

Actie van SLB-er van de VO-school neemt het resultaat mee in de begeleding tot een studiekeuze.

In samenhang met?


Open dagen, folders, de decaan van het VO en LOB modulen


Studieloopbaanbegeleider krijgt uitslag zelf-assessment; student houdt zelf vorderingen bij.

32

Deel 4 : Resultaat evaluatie Praktijkbeschrijving Saxion:

Deel 4: Resultaatevaluatie Doel: inzicht geven in de effecten van het gekozen arrangement. Het Saxion SKG project heeft als startpunt het online SKG self-assessment instrument waarvoor de aspirant student wordt uitgenodigd om deze in te vullen. Na het invullen van het self-assessment volgt één van de drie vormen van een studiekeuzegesprek. De effecten van de inzet van het self-assessment instrument en de drie interventie vormen: de groepsgesprekken, de driehoeksgesprekken en de studiekeuzeworkshops, zijn op verschillende factoren geëvalueerd. Op basis van het controlling document zijn de volgende effectmetingen omschreven:

- De getalsmatige instroom en uitvalgegevens en de behaalde resultaten, - Assessment van de motivatie en de daaraan gekoppelde factoren, - Evaluatie van de betrokkenen bij de studiekeuzegesprekken.

De resultaten zijn gebaseerd op de verwerking van de onderzoeksvragen en de evaluaties door de deelnemende ingeschreven studenten bij de groepsgesprekken, de aspirant studenten bij de driehoeksgesprekken en de nog niet aangemelde studenten bij de pre-aanmeldings workshops. Op basis van de beschreven outcomes uit deel 2 van de redeneerketen zijn deze als variabele geoperationaliseerd in aspecten die in de hiernavolgende tabellen zijn benoemd. Door de interventie van de studiekeuzegesprekken wordt er naar gestreefd om het effect te realiseren dat er door een actieve betrokken deelname van de aankomende en/of toekomstige student een binding ontstaat met de Saxion. De tot dit moment meetbare effecten zijn in de tabellen weergegeven.

Tabel Invullen van het self-assessment Variabele Operationalisatie Norm uitkomst Oordeel

Invullen door a.s. student van het self-assessment. Daadwerkelijk ingevuld met een rapportage.

Gebruik self-assessment instrument: 170, waarvan er 137 deelnemers een rapportage hebben ontvangen. Gespecificeerd naar gespreksvormen: Groepsgesprekken:

Juni’09 = 38 Sept’09 = 23

Driehoeksgesprekken: Nov’09 = 16 ingevuld, waarvan 4 gesprekken met match opleiding

Preaanmelders: 60 deelnemende HAVO leerlingen

100% van de deelnemers van het self-assessment nemen deel aan een gespreksvorm.

80% hebben deelgenomen aan één van de drie gespreksvormen. Evaluatieve notities:

- De onderdelen ideale beroep, jouw kwaliteiten t.o.v beroep en opleiding waren zeer verhelderend voor leerlingen die nog twijfelen over hun keuze. Waardoor het mogelijk is om op grond van de vragenlijst een grotere range van mogelijke opleidingen te bespreken.

- De deelnemers van het SKG self-assessment instrument hebben in september het rapport besproken in hun SLB* groepsgesprek.

(*SLB = studieloopbaan)

Uitgevoerd volgens plan: +

34

Variabele Operationalisatie Norm uitkomst Oordeel

Getalsmatige evaluatie van de instroom en behaalde resultaten van de deelnemende studenten en leerlingen

Behaalde studiepunten: - gemiddelde van deelnemende studenten op 01.febr.2010

Afgegeven preadviezen

(BSA’s) Aantal uitschrijvers en

omzwaaiers

Maximaal te behalen: 30 studiepunten = 100%. Onder het gemiddelde van Saxion = 14%

Opleiding: FM = 18,0 ECs = 60% HHO = 21,8 ECs =72% HTRO = 21,4 ECs = 71% FE = 14,0 ECs = 47% Geen preadviezen afgegeven Opleiding %Totaal %SKG FM = 9% = 12% HHO = 9% = 8% HTRO = 5% = 4% FE = 29% = 25% Gemidd. Saxion = 14% Geen gegevens over omzwaaiers

+/- + + - +/- + ++ - -

35

Groepsgesprekken Variabele Operationalisatie Norm uitkomst Oordeel

Deelnemers interventievorm groepsgesprek: - ingeschreven studenten

Oordeel: van het online SKG self-

assessment instrument, na het gesprek:

van het uitgevoerde Groepsgesprek, na het gesprek:

Op een schaal van 5 geeft 1 = slecht 2 3 = matig 4 5 = goed Meer dan 60%

60% aan tevreden te zijn met het self-assessment rapport (median = 4) 76% aan tevreden te zijn met het gevoerde groepsgesprek (median = 4)

+ ++

Studenten die opleiding volgen; nameting

Oordeel: Inzet van het online self – assessment instrument

Op een schaal van 6 geeft 1 = zeer ontevreden 3 = matig 6 = zeer tevreden Meer dan 60%

70% is tevreden over de inzet van het instrument (median = 4)

++

De a.s. student: - krijgt een beter beeld van zichzelf - krijgt een idee in welke mate de opleiding bij hem/haar past - krijgt een beter beeld van de opleiding - krijgt een beter beeld van de benodigde competenties

Oordeel over de groei van motivatie voor …; na het gesprek gemeten t.a.v. de opleiding t.a.v. het beroep t.a.v. Saxion Oordeel over de groei in het beeld van …; na het gesprek gemeten

Op een schaal van 5 geeft 1 = minder 2 3 = zelfde 4 5 = meer Meer dan 50%

64% meer motivatie te hebben (median = 4) 52% meer motivatie te hebben (median = 4) 48% de motivatie licht gegroeid is, bij overige is die gelijk gebleven (median = 3) 64% beter beeld te hebben (median = 4)

+ - - +

36

t.a.v. de opleiding t.a.v. het beroep t.a.v. Saxion Oordeel over de groei in de kennis van de …; na het gesprek gemeten t.a.v. de opleiding t.a.v. het beroep t.a.v. Saxion

60% beter beeld te hebben (median = 4) 44% het beeld is licht gegroeid is, bij overige is die gelijk gebleven (median = 3) 76% meer kennis te hebben (median = 4) 30% iets meer kennis te hebben voor de overige is het gelijk gebleven (median = 3) 30% iets meer kennis te hebben, bij overige is die gelijk gebleven (median = 3)

+ - ++ +- +-

37


Door het deelnemen aan het SKG groepsgesprek ontstaat er meer binding met de opleiding

Oordeel over de betrokkenheid (binding) bij de opleiding; gemeten na het gesprek Meer betrokken:

Op een schaal van 100 Oordeel over de betrokkenheid (binding) bij het beroep; gemeten na het gesprek Meer betrokken: Op een schaal van 100

Oordeel over de betrokkenheid (binding) bij Saxion; gemeten na het gesprek Meer betrokken: Op een schaal van 100

Ja/Nee Invullen waarde in % Meer dan 60% Ja/Nee Invullen waarde in % Meer dan 60% Ja/Nee Invullen waarde in % Meer dan 50%

84% Geeft aan meer betrokken te zijn bij de opleiding

75% Geeft aan dat hun betrokkenheid meer is dan 70. 68% Geeft dat dit geen invloed heeft gehad op het beroep

53% Geeft aan dat het beroep niet bijdraagt aan de binding.

80% Geeft aan meer binding te hebben met Saxion

66% Geeft aan dat hun binding meer is dan 70.

++ +- ++

38


SKG Self Assessment instrument in relatie tot: - beeld van de opleiding - beeld van de competenties - motivatie bij de opleiding

Oordeel over SKG instrument, nameting Jan./Febr.2010, tav: Beeld vd opleiding Zicht op onderwijs- programma en competenties Motivatie voor de opleiding

Op een schaal van 5 geeft 1 = minder 2 3 = gelijk gebleven 4 5 = meer Meer dan 50%

67% een beter beeld te hebben van de opleiding (median = 4) 57% meer zicht te hebben op programma (median = 4) 47% is de motivatie het zelfde gebleven(median = 3) 43% meer motivatie te hebben bij de opleiding

++

+ +-

Oordeel SLB-ers / docenten:

- Tijdsduur - gespreksvorm

Haalbaarheid in tijd 30 min. Helder beeld aankomende student

Alles besproken: 100% Zicht op student: 75% of meer

Niet alles kon worden besproken binnen de tijd; inschatting 75% Op basis van rapport vooraf OK; 85% beter beeld

- ++

39

SKG Driehoeksgesprek Variabele Operationalisatie Norm uitkomst Oordeel

- Beter beeld van de opleiding - Reflectie - Bewuste keuze - Verwachtingen zijn beter op elkaar afgestemd

Oordeel over de gespreksvorm evaluatie na gesprek: - beter beeld betrokkenheid - check/afstemming verwachtingen - bruikbaarheid SKG

self-assessment instrument

75% tevredenheid - Helderheid m.b.t.

match met de opleiding

- Tevredenheid over de uitkomst t.o.v. de verwachting

- Toepasbaarheid van het instrument

Alle 4 waren uitermate tevreden Alle 4 aspirant studenten hebben een verhelderend beeld gekregen van opleiding; Op basis van driehoeksgesprek voor 1 aspirant student een verheldering wel goed in domein Economie, maar geschikter voor ander opleiding; CE – Commerciële Economie. Vragen kunnen beter geformuleerd worden afgestemd op de breedte van domein en specifieker naar de opleiding toe.

++ ++ -/+

- Toepasbaarheid van SKG instrument op VO school

- evaluatief gesprek met deelnemende decaan

Tevredenheid in % > 75% Gaf aan voor meer dan 90% tevreden te zijn

++

Opmerking: In het evaluatiegesprek zijn geen cijfers gegeven

40

SKG Pre-aanmelders Variabele Operationalisatie Norm uitkomst Oordeel

- De leerling vult daadwerkelijk het assessment in. - De leerling krijgt een beeld van de opleiding en kan tot de conclusie komen dat de opleiding wel / niet bij hem / haar past. - Na de uitkomst van het studiekeuzegesprek zal de leerling wel / niet voor de / een HBO-opleiding bij Saxion kiezen.

Heeft de student self-assessment instrument ingevuld. Wat heeft de leerling gevonden van het SKG self-assessment instrument Leerlingen geven aan hoe zij Saxion zien

100% vult SKG instrument in Oordeel geven over het systeem; boven de 50% positief Oordeel gegeven in de kleine groepsgesprekken na afloop van de workshop; 75% positief

60 HAVO5 leerlingen hebben SKG self-assessment instrument ingevuld 75 % van de studenten gaven aan dat het te specifiek opleidingsgericht was Meeste leerlingen gaven aan dat ze het minder Saxion gericht wilde hebben en meer beroeps/branche gericht; toch wel 70%

+ -/- -

- Betrokken docenten/mentoren van VO school inzet SKG instrument

Na teambespreking; telefonisch interview coördinator HAVO

Inzetbaarheid en bruikbaarheid in % aangeven 75% normstellend

Inzetbaarheid SKG als middel: 80% Bruikbaarheid in huidig vorm te minimaal; te beroepsgericht self-assessment vragen: 55%

++ -

Deel 5: Procesevaluatie Doel: inzicht geven in hoe het arrangement heeft gefunctioneerd, wat goed is bevallen, wat verbeterd kan worden, alsmede de lessons learned en do’s & don’ts van het uitgevoerde arrangement. Procesevaluatie: Met het project “studiekeuzegesprekken12´ wil Saxion onderzoeken welke interventies ertoe kunnen bijdragen om het aantal studenten dat het eerste jaar uitvalt te verminderen ten opzichte van voorgaande jaren. De interventie, het studiekeuzegesprek, bestaat uit het invoeren van een self- assessment gevolgd door verschillende gespreksvormen voorafgaand aan de daadwerkelijke inschrijving voor het eerste hbo-jaar van een opleiding. Doel is dat de inzet van dergelijke studiekeuzegesprekken tot een beter beeld van de studie, het beroep, en de daartoe gevraagde competenties van en bij de aspirant student zouden moeten leiden. Daarmee wordt de kans vergroot dat er een meer bewuste en beter gemotiveerde studiekeuze door de aspirant student kan plaatsvinden. Tegelijkertijd wordt met deze vorm van aandacht voor de aspirant student ook de kans bevorderd dat er bij de start van de studie een bindingsproces van de student met de opleiding in werking wordt gezet. Dit alles kan ertoe bijdragen dat de studiekeuze in het studieloopbaanproces goed verloopt en de kans op studie-uitval kleiner wordt. Alle activiteiten hebben reeds plaatsgevonden en worden nu tegen het licht gehouden; hoe heeft het arrangement gefunctioneerd, wat is goed bevallen, wat kan verbeterd worden. De volgende vragen worden hierbij beantwoord: Gerealiseerd ontwerp: Is het gegaan als gepland en waren er eventuele tussentijdse

aanpassingen? Uitvoeringsproblemen: Wat was moeilijk of ging niet goed? Uitvoeringssuccessen: Wat was makkelijk of ging heel goed Kosten: Geschatte kosten per deelnemer? Verbeteringen: Voorstellen voor verbetering Lessons learned: Wat hebben we er van geleerd? Do’s: Wat moeten anderen zeker doen? Don’ts: Wat moeten anderen zeker niet doen? Schaalbaarheid: Hoe is het onderdeel te maken van de staande organisatie?

Concrete plannen?

42

1. Digitaal self-assessment Reflectie terug

Gerealiseerd ontwerp Het self-assessment is ontwikkeld en uitgevoerd zoals deze beschrevn staat in het Controlling Document. Het assessment bestaat uit drie aspecten: (a) houding t.a.v. de studie, het beroep, en de stad/instelling: T.a.v. de studie is het volgende van belang: gepercipieerde inhoud van de studie, verhouding theorie - praktijk, aansluiting op eerder niveau, aansluiting op eerder profiel, lengte van de studie. T.a.v. het beroep: interesse in een beroep, kans op een baan, breedte van het beroep. T.a.v. de instelling / stad: imago (b) subjectieve norm: de rol die de sociale omgeving (ouders, vrienden, decaan, docenten) heeft gespeeld aangaande studie, beroep, en stad / instelling (c) waargenomen gedragscontrole: inschatting van het eigen kunnen gegeven de eigen succeservaringen en de kenmerken van de opleiding. Studiekeuzegesprekken worden in de bovenbouw van mbo en havo ingezet om, gegeven een bepaalde openingskeuze, de aanwezige studieloopbaanperceptie te expliciteren en de daarbij horende studiekeuze tegen het licht te houden met het oog op de gewenst situatie. Alle leerlingen starten met het invullen van het assessment. Het assessment is ontwikkeld door zowel de loopbaanadviseurs als de SLB-er van de participerende academies.

Uitvoeringsproblemen De vragen voor het self-assessment werden geleverd door de loopbaanadviseurs en de loopbaanbegeleiders van de academies. Het vergde aanvankelijk veel tijd de mensen goed te begeleiden zodat zij op voldoende niveau de vragen voor de verschillende items konden formuleren. Na een wat moeizame start werden de vragen dan toch op tijd aangeleverd. (oplossing: korte training gericht op het stellen van kwalitatief goede vragen) Er dreigde nog een kink in de kabel te komen doordat er server ruimte aangevraagd moest worden en dit is meestal een vrij uitgebreide procedure. Dankzij de inspanning van diverse mensen werd de proceduretijd aanzienlijk verkort waardoor het instrument snel in gebruik kon worden

43

genomen. Oplossing: Zorg ervoor dat vooraf de digitale omgeving georganiseerd is.

Uitvoeringssuccessen Vanaf het begin was de organisatiestructuur helder en had iedereen zijn taken en verantwoordelijkheden. Hierdoor was het overzichtelijk wanneer het project iets vertraging had opgelopen en waar we weer een inhaalslag konden maken. Collega’s waren goed op de hoogte waardoor er geen misverstanden waren. Het instrument is vrij toegankelijk voor leerlingen die al weten welke opleiding ze willen gaan volgen. Het is makkelijk in te vullen en de uitkomst wordt via mail persoonlijk aangeboden. Het gebruik van het self-assessment ligt bij de deelnemers en is voor collega’s niet arbeidsintensief. De uitkomst wordt vertaald in een spinnenweb en is hierdoor overzichtelijk. Het biedt goede aanknopingspunten voor diverse gesprekken. Het instrument geeft weer welke scores voor een bepaalde opleiding wenselijk zijn en welke scores een leerling heeft behaald. Hierdoor wordt het risicoprofiel van een leerling vroegtijdig zichtbaar waardoor vroegtijdig interventies mogelijk zijn. De uitslag wordt via mail gestuurd naar de deelnemende leerling. Daarnaast krijgen de betrokken gesprekvoerders, zoals de SLB-adviseur en/of de VO-decaan de uitslag per deelnemer Cc. Hierdoor ligt de verantwoordelijkheid bij de leerling.

Risicoprofielen Het instrument geeft weer welke scores voor een bepaalde opleiding wenselijk zijn en welke scores een leerling heeft behaald. Hierdoor wordt het risicoprofiel van een leerlinge vroegtijdig zichtbaar waardoor vroegtijdig interventies mogelijk zijn.

Kosten Kosten kunnen in twee delen opgesplitst worden; 1. ontwerpkosten en ontwikkelkosten voor 3 pilot opleidingen en 2. gebruikskosten. Het prototype van het SKG self-asessment instrument is gebouwd voor drie opleidingen van de pilot: 2500 euro. Licentiekosten per jaar 85 euro

44

Aantal deelnemers op dit moment 140 Naarmate er meer leerlingen gebruik van maken wordt het instrument goedkoper. Ontwikkeluren zijn eenmalig. Dit ligt rond de 300 uur totaal Bij een verdere uitrol voor meerdere (alle) opleidingen moet een nadere ICT invulling worden uitgewerkt met de daarbij behorende kostenplaatje. Zie aparte rekensheet in bijlage.

Eindoordeel Invullen van het self-assessment: De kandidaat vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie: De SLB-ers gaven aan de uitkomst een handig hulpmiddel te vinden bij het afnemen van een studiekeuzegesprek. De leerlingen waren nieuwsgierig naar de uitslag. Het instrument werkt als er een gesprek opvolgt. Anders is het erg onbevredigend voor leerlingen aangezien zij te weinig kennis hadden voor het interpreteren van de uitkomsten. De kandidaat reflecteert op een gestructureerde manier op zijn/ haar beeld van de opleiding / competenties in relatie tot de studiekeuze: Het instrument beoogt een visueel effect. Dit is ook bereikt. De leerlingen konden in de spinnenweb bekijken wat het persoonlijke profiel was versus het opleidingsprofiel. Door de vragen verwerft de a.s. student op gestructureerde wijze informatie over de opleidingskenmerken en de relevante competenties die hij/zij met zijn/haar eigen informatiebasis kan vergelijken. Het self-assessment zorgt voor een concreet handvat voor de start van een studieloopbaanbegeleidingsgesprek Het maakt voor zowel de leerling als de slb-er zichtbaar wat het risicoprofiel is en waar mogelijk interventies gepleegd moeten worden. Hiermee wordt tevens gewerkt aan de binding tussen de leerling en de opleiding. Rapportage: De leerling leest het sllf-assessment rapport en de leerling besluit om naar het studiekeuzegesprek te gaan. Leerlingen gaven aan het prettig te vinden gestructureerde en concrete informatie te hebben over de opleiding in relatie met hun zelfbeeld. Ze voelen zich beter voorbereid op de opleiding. Conclusie: Het is de moeite waard dit instrument per opleiding door te ontwikkelen Aanvankelijk is het een enorme tijdsinvestering

45

maar het vervolgtraject verdient deze tijd weer terug

Reflectie vooruit

Verbeteringen Goede onderzoeksvragen: De vragen zullen meer gedefinieerd moeten worden. Het bleek voor slb-ers lastig te zijn goede vragen voor het self-assessment te formuleren. Dit vergt specifieke competenties van een slb’er. We willen dit oplossen door voor opleidingen die met dit instrument willen gaan werken, aparte bijeenkomsten te organiseren gericht op het stellen van goede onderzoeksvragen. Tijdsduur: De leerlingen ervaren dat de vragenlijst erg lang is. Onderzoek doen naar de tijdsduur voor het invullen van het instrument.

Lessons learned Het stellen van onderzoeksvragen vergt een specifieke competentie. Aanvankelijk gingen we ervan uit dat elke HBO medewerker deze competentie zou bezitten. In de praktijk bleek dit nogal lastig. Bij de bespreking merkten we dat de leerlingen zichzelf veel hoger inschatten. De vragenlijst kan hierop nog eens kritisch bekeken worden. (Dit is natuurlijk ook een onderdeel van het gesprek, waarbij de afleverende school dan kanttekeningen kan plaatsen bij het zelf beeld van de leerling.)

Do’s Veel zorg besteden aan het stellen van goede evaluatievragen. Vooraf goed de consequenties overzien van het in gebruik nemen van een digitaal instrument binnen een grote organisatie.

Don’ts n.v.t.

Nog verder

Schaalbaarheid Het advies aan de Raad van Bestuur zal zijn de uitkomsten van het project met de academiedirecteuren te bespreken en als vervolgactiviteit kan hieruit voortkomen dit self-assement verder te ontwikkelen en in beheer te houden van

46

studentvoorzieningen waardoor alle opleidingen gebruik kunnen maken van dit systeem.

Gespreksvormen Reflectie terug

Gerealiseerd ontwerp De gesprekken zijn uitgevoerd zoals deze vermeld staan in het Controlling Document. Groepsgesprek: In totaal deden 75 leerlingen mee aan het groepsgesprek. Bij de opleiding HBS werden de groepsgesprekken gevoerd door de SLB-er en de alumni. Dit traject verliep rond de periode van de introductieweek. Hierdoor kreeg deze vorm het karakter van een matchgesprek. Bij FEM werd het groepsgesprek voor het eerst uitgevoerd Driehoeksgesprek: In totaal zijn 5 gesprekken gevoerd. Deze gesprekken werden gevoerd door de studieloopbaanbegeleider van de opleiding, de VO-decaan en de leerling van havo 5. Pre-aanmelders: Aan dit traject namen rond de 60 leerlingen deel. De leerlingen kregen een workshop aangeboden en op een later tijdstip kregen zij een voorlichting over verschillende opleidingsdomeinen. De uitslag van het self-assessment diende als basis voor de vragen tijdens de voorlichting.

Uitvoeringsproblemen Groepsgesprek: De opkomst ten tijde van de groepsgesprekken bij de opleiding FEM was niet erg hoog. Het koste moeite om leerlingen hiervoor te interesseren. Anders was dit bij HBS die de groepsgesprekken meer geïntegreerd had tijdens de introductieweek. Driehoeksgesprek: De driehoeksgesprekken werden gevoerd met drie partijen. Organisatorisch was het een hele klus de agenda’s op elkaar af te stemmen. Argumenten van VO-leerlingen waren dat zij zich concentreerden zich op het examen en dat ze nog niet wisten of ze geslaagd waren. Ook waren er VO-leerlingen die niet in het goede profiel van de participerende opleiding zaten van de VO-leerlingen zich niet hadden opgegeven voor Saxion. Pre-aanmelders: geen uitvoeringsprobleem. Alles verliep naar wens en volgens tijdsschema. Wel is het belangrijk aandacht te schenken aan de kwaliteit van de voorlichters.

47

Leerlingen willen graag inhoudelijk geïnformeerd worden en geen PR praatje over Saxion.

Uitvoeringssuccessen Groepsgesprek: Het lijkt alsof een groepsgesprek geïntegreerd in een keuze- oriëntatietraject kans op succes biedt. HBS heeft het “pad der bewustwording” waarin zij ook het hele proces meenemen. De opkomst was hierdoor hoog. Leerlingen wisten wat ze te wachten stond en konden n.a.v. hun voorinformatie de vervolginformatie goed tot zich nemen. Dit blek uit de vragen die gesteld werden tijdens het groepsgesprek. Ook de aandacht van de leerlingen voor elkaar was een goede aanvulling. Driehoeksgesprek: De gesprekken die zijn gevoerd waren zeer succesvol. Het gesprek waas op maat gesneden. De toegevoegde waarde van deze vorm is de informatie die de decaan heeft over de competenties van de leerling en de informatie die de SLB-er heeft over de opleiding. Zo is het voorgekomen dat de motivatie van de leerling voor een bepaalde opleiding, in dit geval FEM, beter paste bij de opleiding HBS. De leerling werd dan ook doorverwezen voor het nader onderzoeken van zijn keuze. Pre-aanmelders: Alle leerlingen kregen dezelfde workshop aangeboden. Hierdoor konden zij elkaar stimuleren om door te vragen en werden de leerlingen op een meer inhoudelijk spoor gezet.

Risicoprofielen Groepsgesprek: Het risicoprofiel van de leerling is beter ingeschat. Wat men hiermee kan hangt af van het uit te voeren beleid van de opleiding. HBS heeft het “Pad der Bewustwording” waardoor de uitkomst van het self-assessment en het gesprek een start zal vormen voor het te volgen studieloopbaan van de student. Deze opleiding heeft zijn traject verder vervolmaakt. FEM daarentegen heeft met de uitkomsten van dit traject een goede start gemaakt voor het voeren van een discussie binnen de opleiding. Studiekeuzegesprekken Driehoeksgesprek: Het risicoprofiel van de leerling is optimaal ingeschat Pre-aanmelders: Van het risicoprofiel van de leerling is een aanzet gegeven.

48

Kosten Het is lastig een nauwkeurige kostenberekening te maken over alle drie de vormen van gesprek. Dit zou nl. betekenen dat van alle faciliteiten de kosten bekend zou zijn. Dit is niet het geval. Zo zijn de salarissen van decanen en vakleerkrachten onbekend, verhuur van ruimte binnen het VO en verhuur SAXIONruimte onbekend. We kunnen dus alleen een indicatie geven op basis van directe en indirecte kosten. Directe kosten: Voorbereiding:

5 leden projectteam 4 leden werkgroep 3 SLB-ers academies 1 VO-decaan Totaal aantal uren gaat over de begroting heen

Uitvoering:

4 mentoren VO 5 Voorlichters 1 alumni Totaal aantal uren past in het huidige budget van

opleidingen

Indirecte kosten Ruimte 3 medewerkers ondersteunende diensten 1 medewerker organisatie

49

Eindoordeel Tijdens de uitvoering van dit project ontstond de oriëntatie-

en keuze keten. Zo kregen alle drie de vormen een plek binnen deze keten. De keten loopt van oriëntatie domein – oriëntatie opleiding– keuze van opleiding – inschrijving – instromen. We hebben als extra panelgesprekken gevoerd met alle geledingen die zich bezig houden met oriëntatie en keuze. Hierdoor werd de keten in de organisatie zichtbaar. Groepsgesprek: Afnemen van het studiekeuzegesprek: Groepsgesprek stimuleert het persoonlijk denken en daartoe gewenste competenties en de keuze van de opleiding. De leerlingen konden ook met elkaar in gesprek en elkaar kritisch bevragen. Daarnaast werd al kennis gemaakt met de groep. Groepsgesprek vindt volgens ons effectief plaats in de introductieweek of vlak voor de introductieweek. Er moet nog tijd zijn om van opleiding te kunnen veranderen. Driehoeksgesprek: Een goede vorm voor studenten die een check willen hebben of ze de goede opleiding kiezen binnen de gekozen branche/domein, dit kan hun studiekeuze verstevigen en de onzekerheid tussen opleidingen verhelderen. Pre-aanmelders: Klassikaal had deze vorm voor een klein percentage leerlingen een meerwaarde.

Reflectie vooruit Oriëntatie/Instroomketen: We spreken van een oriëntatie en instroomketen waardoor de drie gespreksvormen ten volle tot zijn recht komen. Bij de start van het oriëntatietraject vinden de gesprekken met de pre-aanmelders plaats. Vlak voor de aanmelding bij een opleiding vinden de driehoeksgesprekken plaats. Bij de aanmelding maar nog wel voor de poort vinden de groepsgesprekken plaats. Driehoeksgesprek: Dit gesprek kan plaatsvinden op aanvraag van de leerling en na beoordeling van het Portfolio door de VO-decaan. Organisatorisch kan dit verder uitgewerkt worden. In combinatie met een voorlichting door de arbeidsmarkt zou

50

dit goed kunnen werken. Tijdstip van dit gesprek binnen de keten is rond de periode mei. Voor de examens. Pre-aanmelders: Deze gespreksvorm werkt goed als hierin onderscheidt wordt gemaakt tussen domein op opleidingsvoorlichting. Leerlingen geven aan dat in het oriëntatie- keuzetraject graag individueel willen worden benaderd.

Verbeteringen Individuele trajecten meer uitwerken. De gesprekken met pre-aanmelders kunnen starten in het vierde jaar van het voortgezet onderwijs. Zo hebben deze leerlingen meer de tijd in te stappen in de keuze – oriëntatieketen. Dit bepleit een nauwe samenwerking met het VO.

Lessons learned Leerlingen meer individueel benaderen. Aandacht schenken aan de samenhang van verschillende activiteiten en taken en verantwoordelijkheden meer specificeren.

Do’s Samenhang brengen in de keten en de leerling meer individueel benaderen.

Don’ts n.v.t.

Nog verder

Schaalbaarheid Het advies aan de Raad van Bestuur zal zijn de uitkomsten van het project met de academiedirecteuren te bespreken en als vervolgactiviteit kan hieruit voortkomen de drie gespreksvormen onderdeel te laten uitmaken van het instroombeleid.

Overdraagbaarheid De overdraagbaarheid vindt plaats door met geïnteresseerde opleidingen te gaan praten en aan te sluiten bij de opleidingssituatie. Het self-assessment kan Saxion overstijgend verder ontwikkeld worden als een onafhankelijk keuze-instrument.

51

Kosten studiekeuzegesprekken per academie Omschrijving Uren

Een- malig

Uren jaarlijks

Euro eenmalig

Euro jaarlijks

totaal

1. SKG matchingsinstrument verder ontwikkelen: 1.a ict-systeem 1.b. Onderwijskundige begeleiding 1.c. Ontwikkelen van vragen voor de webradar

50 100

5000 2250 4500

11.750

2. Voor de gespreksvorm ‘workshop pre-aanmelders’ wordt een domeinselectief instrument ontwikkeld 2.a Onderwijskundige begeleiding (aansturen van de werkgroep per opleiding en valideren van de vragen) 2.b ontwikkelen van domeinspecifieke vragen

50 200

2250 9000

11.250

3. De SKG self –assessment applicatie technisch doorontwikkelen: 3.a Programmeren en data valideren naar webradar 3 b. Inbedden ict-systeem binnen Saxion

200 50

9000 2250

11.250

4.Groepsgesprek 4.a Eenmalig voor het ontwikkelen van een draaiboek met instructie en organisatie 4.b voor de studieloopbaanbegeleider per groepsgesprek voor het voorbereiden en uitvoeren van het groepsgesprek (10 studenten per groep) a 4 uur

40

20

1800

900

2.700

5.Driehoeksgesprek 5.a. Eenmalig voor een nadere verkenning om deze vorm van gesprek onder te brengen in de keten van oriëntatie- en beroepskeuze, 5.b. per gesprek (a 3 x100)

16

300

720

13.500

14.200

6.Workshop pré-aanmelders 6.a. ontwikkelen van een draaiboek met instructie, overleg en organisatie 6.b. voorbereiden en uitvoeren.

40

16

1800

720

2.520

7. Onderzoekskosten 150 6.750 6.750 Totaal (1232 uur) a 45 euro 896 336 38.570 15.120 60.440 Facultatief: 4 uur per studieloopbaanbegeleider voor het volgen van een training “Voeren van Studiekeuzegesprekken”. (Training is niet meeberekend) Uren zijn inclusief de uren van de projectleider (+/- 200 uur)

praktijkbeschrijving 'Kom verder. Saxion'

Documents

Transcript of praktijkbeschrijving 'Kom verder. Saxion'