Klik hier voor de speciale publicatie die voor de Architectuurprijs is ...

Het BAI bestaat 20 jaar!

Een mooi moment om

terug te kijken wat 20

jaar architectuur de stad

heeft opgeleverd.

BOSSCHEARCHITECTUUR-PRIJS1995-2015

3adres

BOSSCHE ARCHITECTUUR-PRIJS 1995-2015

InHOUdSOPgAvE

gebouw pagina

468101214161820222426283032343638404244464850

0102030405060708091011121314151617181920

vOORwOORdUITSlAgdE AmAzOnESdE CAvAlIER/kOP vAn dE mUnTElBREdE BOSSCHE SCHOOl nIEUw zUIdJHEROnImUS TOREnLa Fa�ademUSEUmkwARTIERdE HEERE HInTHAmzUIdElIJkE lAnd- En TUInBOUwORgAnISATIEROEIvEREnIgIng dE HERTOgHEROnTwIkkElIng HOOfdkAnTOOR ESSEnTkASTEEl BEECkEndAElSnEllESTRAAT/STOOfSTRAATPAnd BRUgPlEInkASTEEl lElIEnHUyzEdE ARmAdA'SSTAdHUIS/STAdSkAnTOOR 'S-HERTOgEnBOSCHHOOfdkAnTOOR wšRTH nEdERlAndJAn vAn HOOf gAlERIEwOOnwIJk mUnTElTUInEnPAlEIS vAn JUSTITIEkAARTCOlOfOn

4door

De relatie tussen het BAI en de ge-meente ’s-Hertogenbosch is innig: op vele vlakken en momenten wordt samengewerkt.

Door middel van lezingen, architectuur-visites, films, excursies, publicaties (denk aan de meest recente “10 x Den Bosch”), tentoonstellingen, het organ-iseren van de dag ( en de nacht!) van de Architectuur, prijsvragen en niet te vergeten de educatieve projecten met scholen, wordt architectuur in brede zin onder de aandacht gebracht.

Ook dit jaar is er weer een prijsvraag uitgeschreven: vergroening van het dak van parkeergarage Wolvenhoek en het is altijd weer verbazend hoeveel inzendingen er binnen komen waarbij afleesbaar is dat er met liefde, vele uren aan zijn besteed.

Een jubileum van 20 jaar bestaan mag gevierd worden en het BAI doet dat door middel van een architectuurprijs. De ogenschijnlijk simpele vraag welk gebouw uit de afgelopen twintig jaar het mooist is, houdt in dat de kiezer zich moet verdiepen in de toch indruk-wekkende verzameling die in en buiten de binnenstad in de afgelopen 20 jaar

tot stand is gekomen. 19 gebouwen, vanaf half jaren negentig tot nu, is er één geselecteerd uit de voorraad, zijn voorgelegd aan de architectuurlief-hebbers. Elke selectie is arbitrair, maar het is per slot van rekening het feestje van het BAI, ruimhartig is het publiek de mogelijkheid gegeven zelf een twintig-ste gebouw aan te dragen.

De prijswinnaar mag er zijn, de Ama-zones (in de oorspronkelijke betekenis: vrouwelijke strijders), zijn ontworpen door Liesbeth van de Pol, de toenmalige Rijksbouwmeester, ontving de meeste stemmen. Het complex is het resultaat van een pittig proces, ingezet met de Nota Hoogbouw. De drie gebouwen vormen een mooi stedenbouwkundig ensemble in combinatie met de omrin-gende ruimte. De plattegronden zijn een aanwinst, de architectuur is ingehouden en zorgvuldig gedetailleerd, gecombi-neerd met een fraaie materiaalkeuze.

De galerie van Jan van Hoof, ontworpen door Thomas Kemme, is door het pub-liek aangedragen. Een fraai voorbeeld van een uitbreiding van een villa, waar-bij een bijzondere relatie is ontstaan met de locatie: uitzicht over de Dommel en het Bossche Broek.

Er zijn in Nederland zo’n 36 architectuurcentra actief, en

datis een goede zaak. Deze centra zorgen voor een platform

waar discussies over architectuur, stedenbouw, landschap

plaatsvinden.

En dat allemaal in de vrije tijd en onbetaald en over het

algemeen slechts licht gesubsidieerd. Het BAI is volgens mij

één van de meest actieve centra en dat al gedurende 20 jaar!

vOORwOORd

ERIClOgISTER

5voor

Het ontwerp laat ruimten mooi in elkaar overgaan en kent een fraaie verhoud-ing tussen open en gesloten delen. Het hagelwitte beton, een modern mate-riaal (ook al hebben de Romeinen het al gebruikt), vormt een prettig contrast zonder dat het aanstoot geeft. Het aardige van deze architectuurprijs is, dat dit keuzeproces losstaat van de vaak verhitte processen van de tostand-koming van de gebouwen. Tegenstand-ers roeren zich nu eenmaal vaker dan voorstanders. Het aardige is dat bij een aantal recente voorbeelden uiteindelijk ook tegenstanders schuchter toegeven dat de resultaten er toch mogen zijn. Vaak is een kloof gesuggereerd tussen de zogenaamde “kenners” en het pub-liek. Ik constateer dat de beide groepen naar elkaar toe zijn gegroeid, als ik de stemverhoudingen tot me laat door-dringen. Dat is winst. Dat betekent niet dat er ijzeren regels zijn die kunnen voorspellen welk gebouw een breed gedragen lieveling wordt, dat is in het verleden niet zo geweest en dat zal ook in de toekomst niet zo zijn.

Allemans vriendjes kunnen overigens ook saai zijn, er moet ook ruimte zijn voor de eigenwijze elementen, dat

houdt de spanning er in en houdt het gesprek levendig.

Het BAI schrijft in haar begeleidende tekst bij de architectuurprijs dat de stad haar nek heeft uitgestoken, dat maakt de stad krachtig, geeft de stad contrasten en leidt tot meer juweeltjes in de stad.

Ik feliciteer het BAI met haar twintig-jarige bestaan en wens van harte dat zij door gaat met haar missie en zich daar-bij constant vernieuwt en een spiegel blijft voor de Bosschenaren en haar bestuur.

Wethouder Er ic Logister

Wethouder van o.a. Stedelijke transformatie.

BOSSCHE ARCHITECTUUR-PRIJS 1995-2015

De Amazones

Naam van gebouw

Kasteel

Beeckendael

Stadskantoor

's-Hertogenbosch

De Heere

Hintham

Hoofdkantoor

Würth Nederland

Geordend van nieuw naar oud.

6

11

16 17

01

Museumkwartier

06 07

gEBOUw nR

BBS

Nieuw Zuid

ZLTO

Pand

Brugplein

Jan van Hoof

Galerie

De Cavalier,

Kop van de Muntel

Snellestraat/

Stoofstraat

Jheronimus

toren

Roeivereniging

De Hertog

Kasteel

Leliënhuize

Woonwijk

Munteltuinen

La Façade

Hoofdkantoor

Essent

Woongebouwen

Armada

Paleis

van Justitie

infographic

727 727

7

12 13

18

14

19

15

20

UITSlAg ARCHITECTUUR-PRIJS 1995-2015

02 03

08

04

09

05

10

Vrije Keuze

8

20

fact list

01

architect

functie

opdrachtgever

Dok architecten,

Liesbeth van der Pol

Van Wanrooij Projectontwikkeling /

Vesteda Projectontwikkeling

aannemer

bruto v loer oppervlak in m2

Hendriks Bouw en Ontwikkeling, Oss

Totaal 13680, 4300 per toren,

kelder 780

126 luxe appartementen (84 koop en

42 huur) en parkeergarage

fotograf ie

Arjen Schmitz Photography

9

naam

oplever ing

locatie

Er was in Den Bosch weerstand tegen hoogbouw, ook op deze plek. Na inten-sief onderzoek en studie heeft Dok een goede en mooie oplossing gevonden.

De transparantie naar de IJzeren Vrouw vanuit de omliggende wijken is vergrootdoor de strategische plaatsing van de torens. De gevel van de ‘Amazones’ is stevig naar de stad en open en beweeg-lijk naar het water. Elke toren heeft 14 lagen met op iedere laag 3 luxe koop- of huurappartementen. Alle woningen zijn licht, ruim en hoogwaardig afgewerkt. De riante buitenruimte biedt een adem-benemend uitzicht over Den Bosch.

Liesbeth van der Pol:

"Ik ontwerp graag gebouwen met een sterk karakter. De Amazones waken als ranke dames over het park. Ze staan met smalle voeten in het gras, om zo veel mogelijk groen te behouden. De gevels hebben we een speels ritme gegeven van verticale en horizontale vlakken,verwijzend naar de Bossche School. Samen met de beigebruine bakstenen, de grote glasvlakken en het ronde glas in de neuzen van de torens geeft dat een sierlijke en statige aanblik."

"We hebben lang nagedacht over hoe we alle woningen de mooiste uitzicht-en konden geven. En dat is gelukt. De woontorens staan nu op een mooie af-stand van elkaar met hun neus richting het water."

De ‘Amazones’, 3 elegante lichte woontorens op een

bijzondere plek. Aan de rand van de historische

binnenstadvan Den Bosch en in een heerli jke

parkachtige omgeving.

Dok architecten begon in 2000 aan de meervoudige

opdracht voor hoogbouw op het voormalige terrein

van de Hogere Agrarische School.

dEAmAzOnES

727STEmmEn

wInnAAR

BAdEn POwElllAAndEn BOSCH

2015

10

20

fact list

02

functie

arch itect

HILBERINKBOSCH architecten

74 woningen en 2 werkruimtes

opdrachtgever

aannemer

Zayaz woningcorporatie,

‘s-Hertogenbosch

Hendriks Bouw en Ontwikkeling,

Oss

fotograf ie

René de Wit


11 .381

11

naam

oplever ing

locatie

De locatie grenst aan het voormalige schootsveld van de Citadel en aan de andere zijde aan een brede parkstrook, de vroegere begrenzing van de wijk.

Daarmee vormt het hoekblok niet alleeneen markant punt in de stedelijke struc-tuur van de wijk, maar ook in die van de stad. Het van Rijkswege bescher-mde stadsgezicht vraagt om behoud van bouwmassa, materiaalgebruik en detaillering.

Tegelijk wordt een gelijk aantal wonin-gen gevraagd, met grotere woon-oppervlaktes, bergingen en de mogelijk-heid tot parkeren op het eigen, krappe terrein. Deze paradox vormde de groot-ste uitdaging in het ontwerpproces. Het blok bevat een grote variëteit aan woningen: van grote stadswoningen, loftappartementen tot eenpersoons-appartementen.

Een uitgebreide analyse van de Muntel levert een toolbox op die de basis vormt voor de sculpturale vorm van het gebouw en de uitgesproken metsel-werkdetailleringen. Deze rijke detail-lering en de weloverwogen bouwblok-

compositie zorgen voor een moeiteloze schaalvergroting van het bouwblok.

Daarmee verwerft het gebouw zijn plek in de gegroeide stad, vormt het eindelijkeen echte stedelijke toegang tot het historische centrum.

De wijk de Muntel is een van de eerste stedelijke uitbreidingen

van de stad ‘s-Hertogenbosch. Vanwege de gaafheid van de

stedenbouwkundige structuur en de jaren ´30 architectuur is het

aangezicht van de gehele wijk aangewezen als Rijksmonument.

Op de kop van deze wijk , gelegen aan een van de belangrijkste toegangs-

wegen naar het historische centrum en in het zicht van de Citadel, wordt

een uitgewoond woonblok vervangen door nieuwbouw.

dE CAvAlIER/kOP vAn dE mUnTEl

2014

CITAdEllAAndEn BOSCH

12

20

fact list

03

functie

Kindcentrum, Kinderopvang,

Computerhuis, Welzijnsonderneming,

Gemeente Den Bosch, diversen

oplever ing

Januari 2013

architect

Compen Architecten,

Johan van der Rijt

opdrachtgever

aannemer

BrabantWonen, ‘s-Hertogenbosch

Bouwgroep van Stiphout ,

Sint Oedenrode

fotograf ie

Bas Gijselhart,BASE photography


4.200

13

naam

oplever ing

locatie

De duidelijke geleding aan de buiten-zijde van het gebouw, bestaande uit twee bouwvolumes met daartussen een transparante ‘openbare’ ruimte, heeft ook zijn vertaling gekregen in de functie-verdeling binnen de Brede School.

De hoofdentree van het gebouw is transparant vormgegeven en vormt als zodanig een laagdrempelig verlengstuk van de openbare buitenruimte. Vanuit deze entree zijn alle functies binnen de BBS te bereiken.

Binnen het houten volume bevindt zich het ‘kindcentrum’; kinderopvang, peuter-speelzaal, basisschool en bibliotheek. Het interieur heeft een duidelijke rout-ing en is fris en helder gematerialiseerd, waarbij alle verblijfsruimten een relatie hebben met de buitenruimte, hetgeen bijdraagt aan het lichte binnenklimaat van dit bouwdeel. Het bakstenen volume herbergt alle multifunctionele ruimten waaronder diverse zalen met keuken, computerhuis en gymzaal. Dit bouw-deel heeft een wat zwaarder karakter en heeft overwegend gesloten gevels, waardoor een interessante compositie ontstaat.

Passieve school

Het met hout beklede volume (het ‘kind-centrum’) is ontworpen conform het con-cept ‘Passief Bouwen’; Het gebouw is zodanig ontworpen, dat er nauwelijks energie noodzakelijk is voor ruimtever-warming. Naast een goede oriëntatie is er veel aandacht geschonken aan hoge isolatiewaarden, het voorkomen van koudebruggen en kieren en efficiënte ventilatie met nachtkoeling.

Voor de opwekking van warmte wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt vanpassieve energiebronnen, zoals de zon, de verlichting, computers en natuurlijklichaamswarmte.

De morfologie van de nieuwbouw van de Bossche

Brede School Nieuw-zuid in plan Meerendonk te

’s-Hertogenbosch is een heldere invulling van de

strakke stedenbouwkundige kaders van enerzijds

het beschikbare driehoekige perceel aan de rand

van een natuurgebied en anderzijds het steden-

bouwkundige structuurplan van de gemeente

’s-Hertogenbosch.

BREdE BOSSCHE SCHOOl nIEUw zUId

2013

JAC. vAn lOOySTRAAT 5dEn BOSCH

14

20

fact list

04

fotograf ie

ArchPhoto,New York, USA

functie

arch itect

Baumschlager Eberle, Lustenau,

Austria

Woonappartementen en commerciële

voorzieningen op de begane grond

opdrachtgever

aannemer

Vesteda projectontwikkeling en

Paleiskwartier B .V.

Bouwbedrijf Wessels Zeist B .V.


14.400

15

naam

oplever ing

locatie

Een woontoren van 75m hoogte en zichtbaar van verre, gelegen op de grens van oude stad en uitgestrekt landschap, naast het Centraal Station in het Paleiskwartier. Het spoorwegen-placement biedt een dynamisch uitzicht vanuit de woontoren. Aan de voet van de toren ligt de Hofvijver en de centrale watergracht van de nieuwe wijk. De watervlakte onderstreept door spiegeling het verticale karakter van de stadsgrens. Jheronimus markeert als solitair de ingang van de stad. Door de simpele gradatie in de top van de toren werkt het volume op verschil-lende schaalniveaus. Markant van ver weg en bescheiden op wijkniveau. De mat reflecterende glasgevel omhult de gehele toren en biedt interessante lichtvariaties.

De translucente huid geeft iets van de constructie prijs en geeft het hoge gebouw een zachter karakter dat beter aansluit bij de bomen, het water en de uitgestrekte natuur. De meeste appar-tementen zijn overhoeks gelegen, een privilege dat meestal slechts de pent-houses toekomt. De flexibele indeling

en intelligent ontworpen draagstruc-tuur garanderen een extreem lange gebruiksduur.

Opdrachtgever Vesteda heeft geprofi-teerd van de decennialange ervaring van het Oostenrijkse architectenburo Baumschlager Eberle in het bereiken van integrale duurzaamheid, zowel in technisch-economische zin, als ook esthetisch, sociaal, cultureel en ecolo-gisch. Jheronimus zal met alle respect voor de St.Jan, een nieuw hoogtepunt in het zuiden van Nederland zijn.

Naast de gotische St .Janskathedraal ,

de grootste kerk van Nederland en het

Provinciehuis van de beroemde architect

Maaskant , staat er nu een derde toren in

het Bossche stadslandschap: Jheronimus,

genoemd naar de Bossche schilder

Jheronimus Bosch, die het middeleeuwse

leven in zijn stad onsterfelijk gemaakt heeft .

JHEROnImUSTOREn

2013

HOfvIJvERPAlEISkwARTIER

16

20

fact list

05

bouwjaar

functie

Oplevering in 2013

architect

Diederendirrix architecten,

Bert Dirrix

Twee kantoorgebouwen

opdrachtgever

aannemer


Heijmans Vastgoed

Heijmans Woningbouw

3250

fotograf ie

Arthur Bagen

17

naam

oplever ing

locatie

In architectonische zin wordt een eigen-tijdse, vocabulaire aansluiting gezocht met zowel historische motieven, als de meer formele architectuur rond het station. Het gevelmotief bundelt schaal, geleding en detail in een eigenzinnige wand die een impuls geeft aan het plein.

Het nieuwbouw kantoorgebouw La Façade in ’s-Hertogenbosch ontving het BREEAM-NL certificaat *** Very Good en heeft daarnaast ook een Groenverklaring en het energielabel (A+) behaald.

Het bouwkundig ontwerp is geoptimali-seerd door te kiezen voor een robuuste, duurzame onderhoudsarme detaillering. De gevelopeningen zijn dusdanig van positie en verhouding dat ze voorzien in voldoende daglicht met behoud van in-terne flexibiliteit.

De vloervelden zijn vrij indeelbaar door de vrije overspanning van de vloervelden. La Façade maakt onder andere gebruik van zonnepanelen, een zuinige klimaatinstallatie, zuinige liften, milieubewust en duurzaam materiaalge-bruik waaronder FSC hout en waterbe-sparend sanitair.

De gebouwen zijn geschikt voor het Nieuwe Werken, waarbij de gebruiker en zijn gezondheid centraal staat, door bijvoorbeeld rekening te houden met het daglicht en het uitzicht.

In stedenbouwkundige zin miste het stationsgebied in

Den Bosch aan de oostzijde een afbakening van het plein.

Diederendirrix ontwierp een gesloten bouwblok als

afronding van de locatie.

Het blok definieert het volume van het plein, en maakt

een handreiking naar het station en het achterliggende

Paleiskwartier.

lAfA�AdE

2013

STATIOnSPlEIndEn BOSCH

18

20

fact list

06

architect

opdrachtgever

Bierman Henket architecten

Noordbrabants Museum:Provincie Noord-Brabant

Stedeli jk Museum:Gemeente ’s-Hertogenbosch

Museumwoningen:Bouwcombinatie De Bonth van

Hulten en Stam + de Koning

aannemer


Bouwcombinatie De Bonth van Hulten,

Stam + de Koning

Totaal: 16.398, Grif fiegebouw: 5.465,

Het Noordbrabants Museum: 5.785,

Stedelijk Museum: 4.125,

Museumwoningen: 1 .023

fotograf ie

Joep Jacobs

19

naam

oplever ing

locatie

Het Noordbrabants museum is sinds 1987, na een geslaagde verbouwing door architect Wim Quist, gehuisvest in dit gebouw. Het museum is volledig gerestaureerd en de ‘Quistvleugel’ is uitgebreid met nieuwe museumzalen. De nieuwe zalen worden omringd door vijf museumwoningen die een blinde gevel aan de aangrenzende Wevers-plaats voorkomen.

Aan de overzijde van de gouvernements-tuin heeft het SM’s een nieuw gebouw gekregen met een eigen hoofdentree. Een groen glazen gevel en uitkragende massa’s die meedraaien met de aan-grenzende steeg De Mortel, vormen een eigentijdse ingreep in een vergeten hoek van de binnenstad.

Tussen beide musea ligt het 19e-eeuwsemonumentale gebouw van de voorma-lige Provinciale Griffie van architect Van Lokhorst. Hierin zijn gemeenschappe-lijke functies zoals een auditorium, een restaurant, een museumwinkel, een personeelskantine en kantoorruimtes gevestigd. Daarnaast zijn hier Erfgoed Brabant en het Provinciaal Archief Bo-demvondsten gehuisvest.

Beide musea en de gemeenschappe-lijke functies worden met elkaar ver-bonden door een centrale verbindings-gang. Deze hoge, vrij toegankelijke ruimte heeft een glazen gevel aan de tuinzijde en maakt een rondgang om de tuin mogelijk. De verbindingsgang smeedt de ver-schillende gebouwen tot een ruimtelijk geheel, terwijl het eigentijdse Stedelijk Museum en het monumentale Noord-brabants Museum hun eigen identiteit behouden.

Door de nieuwbouw voor het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch

(SM’s) te combineren met de uitbreiding van het Noordbrabants

Museum, is in de historische binnenstad van Den Bosch een

aantrekkelijk museumkwartier ontstaan.

Hedendaagse kunst is samengebracht met regionale kunst , cultuur

en geschiedenis rondom de monumentale tuin van het voormalig

Gouvernement uit 1768.

mUSEUmkwARTIER

2013

vERwERSSTRAAT 41 dEn BOSCH

20

20

fact list

07

fotograf ie

Fotograaf onbekend bij redactie met het ter perse gaan van deze publicatie

functie

Appartementen, seniorenplus-

woningen, zorgcentrum, sociaal -

cultureel centrum

architect

Molenaar&Bol&VanDillen architecten,

Michael Bol

opdrachtgever

aannemer

Kleine Meierij Rosmalen

P. Hoedemakers en Zn. B .V.

29.000


21

naam

oplever ing

locatie

Het grootschalige project biedt onder-dak aan een nieuwe bibliotheek, een verpleeghuis met 90 plaatsen en een dagverzorging, een ouderensteunpunt met seniorenrestaurant, 30 zorg-woningen en 90 koopappartementen.

Veel aandacht is gegeven aan het welzijn van de bewoners. Het atrium bestaat voornamelijk uit glas en biedt een prachtig uitzicht op de waterplas. In het centrale gedeelte vestigen zich onder meer de bibliotheek, het sociaal - cultureel centrum en een grand café. Vanuit het centrale deel zijn er twee vertakkingen met woningen en kan-toren, gericht op het water.

Het plan bestaat uit drie “uitwaaierende”bouwblokken. Deze uitwaaierende structuur zorgt voor doorzicht naar de waterplas het IJzeren Kind. Met deze stedenbouwkundige vormgeving ont-staat een meerwaarde voor de omge-ving ten opzichte van de huidige be-bouwing. De bouwhoogte aan de zijde van de wijk is drie lagen. Alleen op de koppen van de drie bouwblokken worden in vijf, zes en zeven lagen de koopappartementen gerealiseerd.

Het parkeren gebeurt grotendeels in parkeergarages onder de gebouwen.Om het complexe programma een rus-tige, en eenduidige uitstraling te geven zijn alle buitengevels voorzien van een grid van prefab beton, met een ken-merkende rotsstructuur.

Ontmoeten aan de waterkant .

Een prettig en veilig woonzorgklimaat , met uitzicht op het water,

sociale en culturele voorzieningen en een luxe uitstraling. Dat zijn

de kwaliteiten van de Heere Hintham, gelegen aan de plas Het

IJzeren Kind in de Bossche wijk Hintham-Zuid. Het multifunctionele

woonzorgcentrum is gerealiseerd op de voormalige locatie van het

sociaal-cultureel centrum 'De Biechten'.

dE HEEREHInTHAm

2010

vInCEnT vAn gOgHlAAn 1dEn BOSCH

22

20

fact list

08

functie

Kantoren, 210 parkeerplaatsen

architect

De Architekten Cie, Pi de Bruijn

opdrachtgever

aannemer

NCBOG B.V. , Tilburg

Heerkens van Bavel Bouw, Tilburg

fotograf ie

Daria Scagliola & Stijn Brakkee

4.500


23

naam

oplever ing

locatie

Het compacte kantoorvolume biedt een hoge flexibiliteit met een verscheiden-heid van kolomvrije vloeren. Het ge-bouw is ontworpen volgens ‘het nieuwe werken’ waardoor een kantoorafname van 30% is bereikt. De expressieve houten dakconstructie verleent, samen met de kromme verticale raamstroken, karakter aan het clubgebouw.

Het ontwerp is opgesteld in nauwe samenwerking met de eindgebruikers met verantwoordelijkheidsbesef naar de toekomst. ZLTO en de Architekten Cie. samen hebben veel moeite onder-nomen de opgave integraal duurzaam te benaderen en veel aandacht is besteedt aan gezondheid, veiligheid, energiebesparing en leefomgeving. Met het nieuwe pand is een besparing ge-realiseerd van 63% op energieverbruik. Het gebouw is compact ontworpen opdat een klein geveloppervlak de en-ergietransmissie beperkt.

Met slechts 27% raamopening wordt excessieve opwarming voorkomen, terwijl de verticale ramen het zon-licht toch diep binnenlaten. Energie wordt opgewekt met zonnecollectoren

(warmwater) en zonnecellen op het dak. Leemstuc aan binnenwanden en het kunstzinnige bassin op de begane grond hebben naast esthetiek ook vochtregulerende eigenschappen.

Speciaal ontworpen tapijten zijn ge-maakt van biologische wol en gekleurd met natuurlijke kleurstoffen. Er is enkel duurzaam geproduceerd hout, form-aldehydevrij spaanplaat en gerecycled pvc gebruikt. Bijzonder is de daktuin boven op de parkeergarage dat een ‘buitenkantoor’ is om in te werken en te overleggen maar ook het regenwater opvangt en buffert.

Het nieuwe hoofdkantoor van de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO),

is een clubgebouw voor zijn medewerkers en een ambassade voor de landbouw.

Het ontwerp refereert aan wuivende graanvelden en boeren schuren, maar

is tegelijk een state of the art representatief kantoorpand dat een eigentijds

gezicht aan de ZLTO verleent . Het gebouw markeert niet alleen de hoek van het

Paleiskwartier in Den Bosch maar verbindt tevens twee bestaande aanpalende

agrarische scholen tot een ‘ food and health campus’.

zUIdElIJkE lAnd- En TUInBOUwORgAnISATIE

2010

OndERwIJSBOUlEvARddEn BOSCH

24

20

fact list

09

architect

functie

opdrachtgever

VHV architekten

Accommodatie roeivereniging

Gemeente 's-Hertogenbosch /

Roeivereniging De Hertog

aannemer

bouwbedrijf Van den Bouwhuijsen,

's-Hertogenbosch

1 .100


fotograf ie


25

naam

oplever ing

locatie

Een roeivereniging ligt vanzelfsprek-end aan het water, in dit geval aan een bocht van de Aa tegenover de citadel op een openbaar terrein. De precieze locatie is zo bepaald dat de citadel altijd zichtbaar blijft, of men nu via de Diezebrug of via de Citadellaan de stad binnenkomt.

De functies zijn afleesbaar in de tweed-eling van het gebouw: loodsen uitgevo-erd als laagbouw met sheddaken ver-wijzend naar de industriegebouwen die hier stonden, en het clubhuis in hoogte en vorm contrasterend.Deze deling is logisch: loodsen niet geïsoleerd en sterk geventileerd om de boten te drogen, het clubhuis normaal verwarmd en goed geïsoleerd.

Als het gebouw niet gebruikt wordt, zijn alle gevelpanelen gesloten en oogt het gebouw als een monoliet, visueel tegenwicht biedend aan de citadel. Het gebouw is daarom bekleed met één materiaal: cortenstaal, dat goed bestand is tegen vandalisme, en in de uiteindelijke oranjebruine kleur mooi contrasteert met de groene elementen in de omgeving.

Maar eenmaal in gebruik kunnen alle deuren open en krijgen ook roeiers in de kantine contact met buiten door de schuifpui die over de volle breedte ge-opend kan worden.

In de vijf jaar dat het gebouw in geb-ruik is, is het ledenaantal van de vereni-ging bijna verdubbeld.

Het gebouw van roeivereniging De Hertog

bestaat uit een opslagruimte voor roeiboten in

de vorm van vier loodsen van circa 6 x 25 meter.

Daarnaast zijn in het clubhuis de normale

voorzieningen ondergebracht zoals

kleedkamers, werkplaats, kantine en

bestuursruimte.

ROEIvEREnIgIngdE HERTOg

2010

CITAdEllAAn 28dEn BOSCH

26

20

fact list

10

functie

Kantoren en parkeerplaatsen

architect

de Architekten Cie, Pi de Bruijn

opdrachtgever

Essent Facilities

aannemer

BAM Utiliteitsbouw, Imtech

40.000


fotograf ie

Daria Scagliola & Stijn Brakkee

27

naam

oplever ing

locatie

Inmiddels is de PNEM opgegaan in Essent, een bedrijf dat elektriciteit, kabeldiensten en afvalverwerking verzorgt. Essent wilde haar diensten bundelen op het Willemsplein. In een meervoudige opdracht werd aan drie architectenbureaus gevraagd een visie te ontwikkelen voor de renovatie en forse uitbreiding van het gebouw.

Het lag voor de hand naast het 'kasteel' een nieuw kantoorgebouw te ontwer-pen. Deze optie werd echter verwor-pen, omdat dan een discontinuïteit tussen de oude PNEM en het nieuwe bedrijf vormgegeven zou worden.Bovendien zou het programma worden opgesplitst: het 'kasteel' zou het rep-resentatieve programma huisvesten, terwijl de nieuwbouw zou verworden tot werkgebouw. In plaats daarvan is ervoor gekozen het oorspronkelijke gebouw en de uitbreiding te laten vers-melten tot één complex, waarbij het oude gebouw een vanzelfsprekende plaats krijgt binnen het geheel.

Basis van het ontwerp vormt de 'main-street', een lineaire zone die het kasteel verbindt met de nieuwe vleugels.

Deze mainstreet vormt het kloppend hart van het gebouw: de plek waar medewerkers en bezoekers elkaar tegenkomen. Alle liftkernen naar de kantoorverdiepingen liggen direct aan de mainstreet en het gehele collectieve programma wordt vanuit deze zone ontsloten.

Een bijzonder onderdeel is het vergader-centrum met restaurant, dat is gehuis-vest in het oude gebouw. Hiertoe is de binnenhof getransformeerd tot een met glas overkapt atrium om dienst te doen als foyer voor de omliggende ver-gaderzalen. Op deze wijze ontstaat een compact en harmonieus geheel onder één dak, zonder scheiding tussen oud en nieuw, tussen representatief deel en werkvloer.

In 1956 liet de PNEM (Provinciale Noord-Brabants

Elektriciteits Maatschappij) haar hoofdkantoor bouwen aan

het Willemsplein in Den Bosch.

Het gebouw, naar ontwerp van architect C .H. de Bever,

wordt gerekend tot de traditionele architectuurstroming

van de Delftse School. Met zijn hellende daken, torentjes en

klokkentoren oogt het als een abstract vormgegeven kasteel .

HEROnTwIkkElIngHOOfdkAnTOOR ESSEnT

2009

wIllEmSPlEIndEn BOSCH

28

20

fact list

11

fotograf ie

Sebastian van Damme,Luuk Kramer

functie

Woningbouw

architect

KAAN Architecten, Kees Kaan

opdrachtgever

aannemer

MAB Ontwikkeling Regio Zuid

BAM Utiliteitsbouw regio Eindhoven

8.000


29

naam

oplever ing

locatie

Het gebouw ligt verheven op een terp. De centrale Esplanade en de vier hoven zijn bereikbaar via de helling-baan die tot onder de toegangspoort leidt. Langs de Esplanade, tegenover de toegangspoort, is een appartemen-tengebouw gesitueerd. Onder de wo-ningen en het appartementengebouw is op het hoogteniveau van het huidige maaiveld een stallingsgarage opge-nomen.

De woningen die aan de koppen van de Esplanade geplaatst zijn en ver-schillende andere woningen hebben een privé-stallingsgarage met inpan-dige trapopgang. De eigenaren van de overige woningen en de appartements-eigenaren parkeren in de afgesloten garage. Bezoekers parkeren in de voor het kasteel ontworpen parkeerhoven die in het talud geïntegreerd zijn.

De diversiteit in de planopbouw laat een grote mate van uniformiteit in ar-chitectuur en materialisatie toe. Door de woningscheidende penanten in het gevelbeeld te verveelvoudigen is een erg monolithisch gebouw beoogd. Baksteen en prefab beton bieden plas-

ticiteit om dit te versterken. In de hoven zijn de gevels zachter en persoonlijker. Rood-wit gestreepte houten luiken voorzien de woningen aan de Espla-nade van privacy.

Het specifieke van kasteel Beeckendael is de verscholen ligging in het

dichte Landgoedbos. Het planconcept laat een optimale wisselwerking

tussen bebouwing en landschap zien.

Door de bouwmassa van het kasteel rond een H te vormen ontstaan zowel

binnen als buiten het kasteel hoven en pleinen met een grote diversiteit in

schaal en sfeer.Alle woningen worden ontsloten vanuit het binnengebied en

zijn optimaal naar het landschap georiënteerd d.m.v. terrassen en balkons.

kASTEElBEECkEndAEl

2008

BEECkEndAEl, HAvERlEIJdEn BOSCH

30

20

fact list

12

architect

opdrachtgever

aannemer

functie

project le ider

Architectenbureau De Twee Snoeken,

Tom Senders en Marcel Hanegraaf

Aannemersbedrijf M.P. Drijvers B .V.

Aannemersbedrijf M.P. Drijvers B .V.

Commerciële ruimten, woningen,

parkeerplaatsen en fietsenstalling

Marcel Hanegraaf

Commerciële ruimten: totaal 475, In 8 units gerestaureerde

woningen: 3 stuks ca. 185, Nieuwbouw woningen: 3 stuks

ca. 165, Nieuwbouw appartementen: 6 stuks 138 en 168,

Parkeercarrousel: 415

bruto v loer oppervlak in m2 fotograf ie


31

naam

oplever ing

locatie

Op de begane grond zijn diverse com-merciële ruimten opgenomen in zowel de historische panden als in het nieuw-bouwgedeelte en die ruimten zijn in-gevuld met winkels en horeca.

Op de verdiepingen zijn aan de Stoof-straat, zowel in de bestaande panden als in de nieuwbouw stadswoningen over drie woonlagen met een kap ge-realiseerd met een eigentijdse ruim-telijke ontwikkeling. In het bestaande pand aan de Snellestraat, boven de commerciële ruimte, is ook een won-ing gerealiseerd. Bij de nieuwbouw daar zijn aan beide zijden van een open trappenhuis, met zicht op een binnenhof met een prachtige eeuwen-oude beukenboom, ieder drie apparte-menten met verschillende oppervlak-ten gerealiseerd waarbij ook de ruimte in de kap als woonruimte is betrokken.

Aan het Bokhovenstraatje is een stads-woning over twee woonlagen gereali-seerd boven de begane grond.

Aan de achterzijde, gelegen aan de binnenhof die toegankelijk is vanuit een poort aan de Stoofstraat,

is een parkeercarrousel gebouwd voor 20 auto’s en in het souterrain zijn berg-ingen en fietsenstallingen opgenomen.

Het gehele complex met een rustige, enkelvoudige maar tijdloze, statige architectuur, is uitgevoerd in baksteen, in lichte kleuren geschilderd, waarin opgenomen houten en stalen puien en ramen in zuiver wit en antraciet. De daken zijn belegd met keramische dakpannen.

Combinatie van verbouwing en nieuw-bouw, van commerciële ruimten, won-ingen en appartementen, restauratie van beeldondersteunende historische panden met bovendien een parkeer-carrousel.

Dit stadsvernieuwingsproject is gesitueerd in een

voorheen wat verpauperd gedeelte van de binnenstad

van ’s-Hertogenbosch maar wel direct tegen het

centrum aan.

Door de realisatie van dit project is een in kwaliteit

verbeterde extra en vanzelfsprekende ‘winkel- lus’

ontstaan die aanhaakt aan het kernwinkelgebied.

SnEllESTRAAT/STOOfSTRAAT

2007

SnEllESTRAAT/STOOfSTRAAT

32

20

fact list

13

architect

opdrachtgever

aannemer

functie

Tarra architectuur & stedenbouw

TPN groep

Bouwbedrijf Hazenberg

Wonen met commerciële ruimte

fotograf ie

René de Wit

Geen opgave


33

naam

oplever ing

locatie

Bovengronds is de straatwand van de Havensingel tot in de punt van de drie-hoek doorgezet, maar ondergronds maakt het gebouw vanuit de Brug-straat een nieuwe connectie naar het water. Zo ontstaat een balkon aan het water en een nieuw Brugplein, dat het einde van de Havensingel markeert.

Het wonen richt zich op Dommel, Citadel en historische binnenstad. De ge-vels aan de waterzijde zijn helemaal van glas en geven de vier woon-werk-lofts maximaal uitzicht. Aan de Brug-straat heeft het gebouw een blinde geluidwerende gevel, dat het sculp-turale en diamantvormige karakter van het gebouw versterkt. Onderin bevindt zich de entree naar de kantoorruimten. Een trap in de punt van het gebouw, geeft onder de straat door, toegang tot de werkruimten. Een groot venster in het talud aan de voet van het watervormt een groot contrast met de on-doordringbare vestingmuur aan de overzijde.

Bij de ontwikkeling en realisatie heb-ben duurzaamheidaspecten een grote rol gespeeld. De toegepaste bouw-

materialen zijn 100% recyclebaar en het energieverbruik is extreem lag, met name door het grote accumuler-end vermogen van de onderbouw.

Voor verwarming en koeling van het gebouw wordt gebruik gemaakt van aardwarmte. Hiervoor is een bronnen-systeem tot een diepte van 70 meter in de bodem gebracht. Het gehele platte dak is voorzien van een zonne-stroominstallatie.

Prijzen en nominaties

1e prijs prijsvraag Brugplein,inzending ‘Snap to node’.

Nominatie Schreudersprijs, een prijs voorinnovatief ondergronds ruimtegebruik

Het maximaal ‘aan de rooili jnen’ bebouwen van

de driehoekige kavel aan Brugplein li jkt de meest

voor de hand liggende stedenbouwkundige keuze.

Brugstraat en Havensingel zouden daardoor op een

gelijkwaardige manier samenkomen.

De actuele situatie is minder symmetrisch en

gelijkwaardig en vraagt om een andere interpretatie.

PAndBRUgPlEIn

2006

BRUgSTRAAT 33dEn BOSCH

34

20

fact list

14

architect

opdrachtgever

functie

Soeters Van Eldonk architecten,

Sjoerd Soeters

Heijmans IBC Vastgoed Ontwikkeling

27.513 m2

Wonen

fotograf ie

Daria Scagliola &Stijn Brakkee


35

naam

oplever ing

locatie

Kasteel Leliënhuyze heeft in de buiten-ring twee-onder-een-kapwoningen, in de binnenring rijtjeshuizen en in de hoektorens appartementen. De wonin-gen zijn zo gesitueerd dat ze allemaal uitzicht hebben op het landschap.

De binnenring ligt hoger dan de buitenring en heeft terrassen aan de buitenkant, zodat de bewoners tussen de twee-onder-een-kappers door naar het omringende landschap kunnen kijken.

De woningen in de buitenring hebben dubbelhoge woonkamers, en hebben in plaats van voor- en achtertuinen ‘tussentuinen’ met uitzicht. In dit kasteel zijn per woning 2,2 gebouwde parkeerplekken gerealiseerd, die zich onder de woningen en de binnenplaats bevinden.

De buitenkant van het kasteel heeft een rustiek uiterlijk gekregen door verschillende kleuren bakstenen te gebruiken en door natuursteenblok-ken, dichtgemetselde raamnissen en gotische bogen in het metselwerk te verwerken. Dit wekt de suggestie dat

het gebouw in het verleden meer-malen verbouwd en aangepast is. In-spiratiebron was het werk van de En-gelse landhuisarchitect Edwin Lutyens (1869-1944), die zijn metselaars ’s ochtends bier gaf om ze enigszins on-regelmatig te laten metselen.

Dit mag nu niet meer vanwege de Arbowetgeving, en daarom hebben de metselaars van dit kasteel pre-cieze tekeningen gekregen van de gewenste onregelmatigheid en zijn ze aangemoedigd tot ‘vrij-metselen’.

Kasteel Leliënhuyze maakt onderdeel uit van Haverleij .

De opgave was een plan te maken voor duizend woningen op een

oppervlak van 220 hectare.

In plaats van de huizen als kruimels over het gebied uit te strooien

zijn de woningen geconcentreerd in een ‘vesting’ en negen ‘kastelen’.

Hierdoor kon het overgrote deel van het terrein onbebouwd blijven

en getransformeerd worden tot een prachtig landschap.

kASTEEllElIE nHUyzE

2006

lElIE nHUyzE 1-79dEn BOSCH

36

20

fact list

15

functie

arch itect

arch itect

opdrachtgever

BDP Kandahar, Anthony McGuirk

Bouwcombinatie De Bonth van

Hulten Bouwgroep Moonen

Paleiskwartier B .V.

10 gebouwen met in totaal

255 appartementen

27.513 m2

fotograf ie

Ger van der Vlugt


37

naam

oplever ing

locatie

De gewelfde vormen van de roestvrij-stalen daken en gevels doen denken aan zeilschepen (vandaar de naam) en geven het ensemble woongebouwen een geheel eigen identiteit. De balkons en de appartementen zijn op het zuiden gericht om optimaal van de zon te kun-nen genieten en ieder appartement uit-zicht op de ‘weidse Hollandse luchten’ te geven.

Aan de noordzijde van de gebouwenzijn wintertuinen over meerdere ver-diepingen gesitueerd, waarin de gale-rijen die de appartementen ontsluiten,zijn opgenomen. De wintertuinen be-schermen de bewoners tegen de koudenoordoostenwind en dienen als infor-mele ontmoetingsplaatsen voor buren-praat en speelruimte aan de voordeur voor kleine kinderen.

De schuine beglazing van de noord-gevel geeft een sterke architectonische identiteit aan de wintertuin en legt een visuele verbinding tussen de verschil-lende verdiepingen.

Cederhouten rabatdelen op de kopgev-els geven karakter aan de ‘Long Houses’,

terwijl textuur in het metselwerk de tegenhanger hiervan vormt in de kop-gevels van de ‘Tall Houses’. De patro-nen in het metselwerk zijn gemaakt door verschillende kleuren steen te gebruiken en door de stenen om te draaien. De beweging van de wind is de inspiratiebron voor deze patronen, alsof het langs de materialen ‘strijkt’, zoals zij dat doet met water of graan-velden.

De Armada’s hebben een aantal inter-nationale erkenningen gewonnen, waaronder de Building Design Interna-tional Regeneration Award in 2004.

De Armada’s staan in het hart van het Paleiskwartier

langs het bassin. Ze zijn een iconisch middelpunt

van dit nieuwe stadskwartier in ’s-Hertogenbosch.

De Armada’s bestaan uit een ensemble van twee

typen woongebouwen, een ‘ long house’ en een

‘ tall house’, dieafwisselend langs het bassin zijn

opgesteld.

dEARmAdA'S

2005

BORdESlAAndEn BOSCH

38

20

fact list

16

architect

opdrachtgever

aannemer

Kraaijvanger Architecten,

Dirk Jan Postel

Gemeente ‘s-Hertogenbosch

Ballast Nedam Utiliteitsbouw, Breda

functie

Stadhuis / stadskantoor

21 .200

fotograf ie



39

naam

oplever ing

locatie

Het stadskantoor is veruit het grootste project, maar kenmerkt zich door de invlechting in de bestaande situatie achter het oude stadskantoor en het voormalige Rijkswaterstaatgebouw, die beide onderdeel vormen van het complex. Het bestuurscentrum heeft ondanks zijn relatief bescheiden om-vang onvermijdelijk een meer auto-noom karakter.

De structuur van het Stadskantoor vol-gt de hybride structuur van het terrein, zoals deze historisch aanwezig is. Aan de zijde van het Stadskantoor staan de kavels haaks op de straat.

Op de hoek en in de Keizerstraat is sprake van een blokverkaveling. In de Keizerstraat vormt dit een verwijzing naar het vroegere Keizershof. Door deze structuur slingert zich de loop van de Binnendieze.

Aan de buitenzijde gaat het complex schuil achter de formele, stedelijke gevels van baksteen en stucwerk waar-van alleen de Keizerstraat nieuw is. De binnenzijde is geopend met glazen gevels. Deze maken de verschillende

bouwdelen tot een transparante een-heid waarin daglicht optimaal wordt benut en de werkplekken direct op de buitenruimte worden betrokken. Oriëntatie en identiteit zijn in het vitale kantoor immers van primair belang.

De transparante gevel zet zich bij de hoofdentree voort tot aan de buiten-zijde en vormt zo een etalage van het gebouw aan de stad.

Na oplevering is aansluitend het mon-umentaal stadhuis gerestaureerd.

Het masterplan beschrijf t twee aan elkaar

gerelateerde projecten, het bestuurscentrum

en het stadskantoor.

Hoewel verwant en toevertrouwd aan één

ontwerper, zijn beide projecten verschillend

in omvang, stedenbouwkundige situering en

architectonische betekenis .

STAdHUIS/STAdSkAnTOOR'S-HERTOgEnBOSCH

2003

wOlvEnHOEk 1dEn BOSCH

40

20

fact list

17

functie

Naast het kantoor zijn er ruimtes

gerealiseerd zoals een museum,

een showroom, diverse instructie-

lokalen en een auditorium.

architect

opdrachtgever

opdrachtgever

Architectenbureau De Twee Snoeken,

Maarten Willems, Edwin Smolders

Wurth Nederland;

Pieter Bak, Sjifong Djotirto

Hazenberg Bouw Vught

17.000

fotograf ie



41

naam

oplever ing

locatie

Essentie:

Alles onder een dak, inpassing in het landschap, form follows function, mini-mum aan materiaal en vorm, krachtige hoofdvorm, flexibiliteit, uitbreidbaar-heid.

Nieuwbouw hoofdkantoor met logi-stiek centrum Würth Nederland. Naast het kantoor zijn er ruimtes gereali-seerd zoals een museum, een show-room, diverse instructielokalen en een auditorium. Het totale complex is onder één dak gebracht.

De gekozen dakvorm is ontstaan uit de gedachte van een hoog front aan de straatzijde, gekoppeld aan een geleidelijke verlaging daarvan in de richting van het groengebied. Hier-door ontstaat een natuurlijke overgang tussen het bedrijventerrein en het naastliggende natuurgebied.

Door te kiezen voor een stalen draag-structuur is het mogelijk geweest om binnen gestelde budgetten een krachtig gebouw met een complexe dakvorm te bouwen en dit alles binnen een zeer korte bouwtijd.

Waarom staal:

1) De draagconstructie van de complexe dakvorm is technisch prima uitvoer-baar met staal (buigen/walsen van kokerprofielen)

2) De draagconstructie van de kantoren is gemaakt van staal vanwege de korte beschikbare bouwtijd in relatie tot de vorm. Combinatie van stalen draag-constructie met betonnen vloer is aan-zienlijk sneller als gehele constructie uitvoeren in beton.

Het totale complex is onder een dak gebracht . De gekozen dakvorm is

ontstaan uit de gedachte van een hoog front aan de straatzijde, gekoppeld

aan een geleidelijke verlaging daarvan in de richting van het groengebied.

Hierdoor ontstaat een natuurli jke overgang tussen het bedrijventerrein

en het naastliggende natuurgebied. De gekozen dakvorm sluit perfect aan

op de gewenste functionaliteit .

HOOfdkAnTOOR wšRTH nEdERlAnd

2001

HET STERREnBEEld 35dEn BOSCH

42

20

fact list

18

architect

opdrachtgever

functie

aannemer

Thomas Kemme

Will en Jan van Hoof

Galerie voor hedendaagse kunst

Bouwbedrijf Vissers,

‘s-Hertogenbosch

fotograf ie

Jan Derwig, 13hoog.nl enSofie van Dam

200


43

naam

oplever ing

locatie

De eigenaars hebben dat geweten.De galerie bestaat sinds 1992, een oude droom van kunstverzamelaars Will en Jan Van Hoof die al in 1980 met dit doel hun statige woonhuis, gebouwd in 1919, kochten. Architect Thomas Kemme maakte een ambitieus plan, waarbij ook een veldje aan de zijkant van het huis - waarop een manshoog kruisbeeld staat - werd bebouwd. De gemeente keurde dit plan echter af: nieuwbouw moest strikt binnen de eigen kadastrale grenzen blijven. En het opmerkelijke is, dat Kemme erin is geslaagd het nadeel van deze nieuwe, kleine bouwlocatie in tal van voordelen om te zetten.

De nieuwe vleugel biedt vooral besloten-heid maar laat wel degelijk de omgeving zichtbaar. Ramen van verschillende grootte lichten er, zorgvuldig geplaatst, als het ware de mooiste stukken uit.

Een rechthoekig raam op ooghoogte laat, direct bij binnenkomst al, de weids-heid van landschap zien. Een lang hori-zontaal raam, direct boven de vloer toont een uitsnede van het water van de Dommel. Magistraal, vooral het raam dat een groot deel van de zijwand op

het noorden beslaat: dit biedt een ver-pletterende blik op de verre stad, met de toren van de kathedraal St. Jan als hoogtepunt.

Deze ramen, met hun verschillendelichtinval, hebben bovendien een prach-tig ruimtelijk effect. Vooral de begane grond werd zo een volwaardig museum in een notendop, waar ieder schilderij en elk object op een unieke plek kan schitteren. De galerie is tegenwoordig vanaf de Stadswal in Den Bosch te zien. Het grote raam op het noorden licht 's avonds, dwars over het oude land, hel op.

Hilde de Haan,fragmenten uit de Volkskrant,24 maart 2001

Ramen lijsten Brabants landschap in

Kom niet aan de Bossche Broek, het weidse land dat

direct aan de Middeleeuwse stadswal grenst . Zelfs de

rand ervan wordt scherp bewaakt . Elke nieuwbouw kan

immers een aanslag zijn op dit unieke gebied waar de

grens tussen stad en natuur nog even scherp is als vijf

eeuwen geleden.

JAn vAn HOOf gAlERIE

2000

vUgHTERwEg 60dEn BOSCH

44

20

fact list

19

architect

functie

opdrachtgever

aannemer

Atelier PRO architekten,

Leon Thier, Noud te Riele

Koopwoningen

Van Roey Projektontwikkeling BV,

Rosmalen

Nijssen Bouw BV, Rosmalen

Geen opgave

fotograf ie

Ton v.d. Vorst


45

naam

oplever ing

locatie

De witte woonblokken met zwarte plint zijn geïnspireerd op het Witte Dorp van Dudok in Eindhoven, waar Leon Thier zijn jeugd heeft doorgebracht, zijn lood-recht op de oever van de Aa geplaatst zodat zoveel mogelijk bewoners daar zicht op zouden hebben.

Tussen de blokken liggen autovrije woonpaden die met elkaar verbonden zijn door een steeg, waar de kinderen uit de wijk graag spelen. De koppen van de blokken zijn bijzonder: aan de water-kant hebben de woonkamers riante terrassen en aan de middenstraat heb-ben de woningen hun entree aan de kopzijde. Hierdoor ontstaat binnen een eenvoudige opzet een grote diversiteit aan typen.

Landschapsarchitect Peter Lubbers nam de bestaande bomen en heesters op in zijn ontwerp voor de openbare ruimte.

Prijzen en nominaties

Nominatie Schilderprijs 1998Nominatie Bossche Architectuurprijs 2003

De Munteltuinen is een unieke locatie aan

de rand van de binnenstad van Den Bosch,

aan het water van de Aa.

Op het terrein van de Munteltuinen was voorheen

de Hogere Agrarische School van Den Bosch gehuisvest .

Van de kweektuin die bij de school hoorde,

is een bijzondere collectie bomen gespaard.

wOOnwIJkmUnTElTUInEn

2000

mUnTElTUInEndEn BOSCH

46

20

fact list

20

architect

functie

opdrachtgever

Charles Vandenhove et Associés, Luik

Kantoren, zittingzalen

Rijksgebouwendienst , VROM,

‘s Gravenhague en ING

aannemer

Kondor Wesselsgroep

51 .950


fotograf ie


47

naam

oplever ing

locatie

Van in het begin heeft ons project af-stand genomen van het bestemmings-plan, dat een naar de spoorweg georiënteerd gebouw voorschreef.

Ons voorstel bestaat uit een paleis op zichzelf gekeerd in de vorm van een vierhoek begrensd door de kantoor-vleugels, soort klooster waarin de zit-tingszalen geïntegreerd zijn en recht-reeks op een groot openbaar binnen-plein aansluiten en waaronder een grote parkeerkelder is gesitueerd.

De zittingzalen zijn centraal ontworpen in twee lagen – het Gerecht van Eerste Aanleg op de begane grond en het Hof op de verdieping – en ontsluiten aan een ruim verlichte open hal.

Omdat het een gebouw betreft dat openstaat voor het publiek en dat zich binnen de Europese Gemeenschap bevindt, heeft hedendaagse kunst hier een belangrijke plaats gekregen.

Voor de inrichting van de publiekshal en de zittingzalen hebben internatio-naal vermaarde kunstenaars in samen-werking met de gebruikers en de

architect hun bijdrage geleverd met het ontworpen van motieven voor lambrisering en wandtapijten. De ge-hele inrichting is ontworpen door het bureau Vandenhove : stoelen, banken, kasten, vergadertafels, eiken lambriser-ing, kristallen hanglampen, balies, vloerbekledingen, enz…

Wij zelf hebben, samen met alle part-ners, een samenwerking tot stand gebracht en hopen dat iets van die samenwerkingsgeest afstraalt op de dagelijkse gebruikers van het Paleis van Justitie.

In 1992 op uitnodiging van de Rijks-bouwmeester Kees

Rijnboutt werden wij , Charles Vandenhove en

Prudent De Wispelaere, gevraagd om een nieuw Paleis van

Justitie te ontwerpen.

De verwachtingen van de plaatselijke gebruikers echter,

wezen eerder in de richting van een plechtig,

enigszins indruk-wekkend gebouw, een echt paleis .

PAlEISvAn JUSTITIE

1998

lEEgHwATERlAAn 8dEn BOSCH

1411

08 04

15

2005

13

0902

01

19

12

16 06

10

18

0102030405060708091011121314151617181920

dE AmAzOnESdE CAvAlIER/kOP vAn dE mUnTElBREdE BOSSCHE SCHOOl nIEUw zUIdJHEROnImUS TOREnLa Fa�ademUSEUmkwARTIERdE HEERE HInTHAmzUIdElIJkE lAnd- En TUInBOUwORgAnISATIEROEIvEREnIgIng dE HERTOgHEROnTwIkkElIng HOOfdkAnTOOR ESSEnTkASTEEl BEECkEndAElSnEllESTRAAT/STOOfSTRAATPAnd BRUgPlEInkASTEEl lElIEnHUyzEdE ARmAdA'SSTAdHUIS/STAdSkAnTOOR 'S-HERTOgEnBOSCHHOOfdkAnTOOR wšRTH nEdERlAndJAn vAn HOOf gAlERIEwOOnwIJk mUnTElTUInEnPAlEIS vAn JUSTITIE

03

07

17

Copryright

Wij hebben alle moeite gedaan om

rechthebbenden van copyright te

achterhalen. Personen of instanties

die aanspraak maken op bepaalde

rechten, wordt vriendelijk verzocht

contact op te nemen met de uitgever.

Deze publicatie is mede mogelijk

gemaakt door bijdragen van de

volgende bedrijven of instanties:

werkgroep

Jordy Stamps,

Wendy van Rosmalen,

Kees Bechtold Tekstschrijver,Elly Brugman Coördinator

graf isch ontwerp

Raoul Wilke,

www.studioturbo.nl

drukwerk

Drukkerij CS Grafimedia

www.csgrafimedia.nl

Oplage: 300 stuks

BnA kRIng 'S-HERTOgEnBOSCHgEmEEnTE 'S-HERTOgEnBOSCHSTImUlERIngSfOndS CREATIEvE IndUSTRIEJAnSSEn dE JOng BOUw zUId B.v.STAm + dE kOnIng BOUw BvvAn wAnROOIJ PROJECTOnTwIkkElIng B.v.HAzEnBERg BOUw B.v.mOvEmEnT InvESTmEnTS B.v.gIESBERS wIJCHEn| OnTwIkkElEn En BOUwEnHEkkElmAn AdvOCATEn

COlOfOn

COlOfOn

BOSSCHEARCHITECTUURPRIJS1995-2015

Klik hier voor de speciale publicatie die voor de Architectuurprijs is ...

Documents

Transcript of Klik hier voor de speciale publicatie die voor de Architectuurprijs is ...