Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

77
Vrije-CLB-Koepel vzw VCLB vzw viert mee! Kleuterparticipati e, hoe pak je dat aan? Werken met intervention mapping Luc Driesmans & An Victoir

description

Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?. Werken met intervention mapping Luc Driesmans & An Victoir. Wat doen we vandaag? . Kleuterparticipatie Omschrijving KP en GOK Een paar cijfers De spelers op het veld Stapsgewijs werken Probleemanalyse Doelen formuleren - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Page 1: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Vrije-CLB-Koepel vzw

VCLB vzw

viert mee!

Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?Werken met intervention mapping

Luc Driesmans & An Victoir

Page 2: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

2

Wat doen we vandaag?

Kleuterparticipatie Omschrijving KP en GOK Een paar cijfers De spelers op het veld

Stapsgewijs werken Probleemanalyse Doelen formuleren Methodieken en materialen afstemmen op het doel

Inspiratie opdoen Methodieken en materialen kritisch bekijken Middelen doelmatig inzetten

Page 3: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Kleuterparticipatie Hoe zit het nou met…

3

Page 4: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Kleuterparticipatie

Over naar Luc

4

Page 5: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Werken met Intervention MappingKleuterparticipatie versterken

5

Page 7: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Er wordt hard gewerkt…

Initiatieven kleuterparticipatie Van kleine acties tot grote projecten Van schoolspecifiek tot regionaal tot Vlaams

Wat werkt voor mijn school? Overnemen project = overnemen succes? Waarom werkt iets goed/niet? Wie moeten we meekrijgen op onze school? Hoe krijg ik daar zicht op?

7

Page 8: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Kwaliteitsvol werken

CLB als kritische vriend van de school Het totaalplaatje helpen bekijken

De beginsituatie analyseren Uitklaren wat KP is Wat en hoe registreren? Hoe kunnen we patronen er uit vissen?

Waarom komen kleuters (niet) (regelmatig) naar onze school? Uitklaren wat het ouders gemakkelijker/moeilijker maakt

om hun kleuter naar school te sturen Uitklaren wat het kleuters gemakkelijker/moeilijker maakt

om te participeren

8

Page 9: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Kwaliteitsvol werken

CLB als kritische vriend van de school Afspreken waar de school wil voor gaan

Wat willen ze veranderen in het totaalplaatje? Wat kunnen ze veranderen?

Wat is haalbaar voor deze leerlingen/ouders/school? Waar heb je als school vat op?

Wat kan je niet veranderen vanuit de school? Welke andere organisaties hebben wij nodig? Welke doelen zouden zij moeten nastreven?

Motiverende doelstellingen zijn usmart+

9

Page 10: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Kwaliteitsvol werken

CLB als kritische vriend Weten wat verandering kan brengen

Wat werkt? = effectiviteit van acties Welke acties zijn haalbaar op deze school? = efficiëntie,

doeltreffendheid Houden we een evenwicht tussen inspanning en effect? =

kosteffectiviteit Weten hoe je verandering kan bereiken

Van wie verwachten we een inspanning? Hoe kan je die mensen motiveren om die inspanning te

leveren? Wat zijn randvoorwaarden?

10

Page 11: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Kwaliteitsvol werken

CLB als kritische vriend De school een duwtje in de rug geven

Toevalstreffers In effecten

Fijn dat een actie werkt, maar… borging zelden een feit In contacten

Fijn dat je via informeel contact met juf Lieve veel gedaan krijgt, maar… continuïteit van werking zelden een feit

Toevalstreffer = startblok. Je moet wel de race uitlopen. “Indringen” op GOK en Zorgbeleid van de school

Uitzondering op vraaggestuurd werken Randvoorwaarden voor “goed” werken garanderen

11

Page 12: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Kwaliteitsvol werken

CLB als kritische vriend Welke rol nemen wij op?

Uw kaart: Intervention Mapping12

Page 13: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Intervention watte?

Intervention mapping Model van Planmatig werken Roots in gezondheidsbevordering

Mensen luisteren niet naar gezond advies Mensen doen niet wat goed voor ze is Gezonde programma’s geven de geest

Hoe krijg je er vaart in? Ken uw pappenheimers!

Weten waar je “doelgroep” mee zit Weten waar je “implementeerders” mee zitten Weten wat je “beslissingnemers” drijft om wat te doen

Planmatig werken: logische (daarom nog niet chronologisch) stappen op mekaar laten aansluiten

13

Page 14: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Intervention MappingStap 1: Wat is de wens / de nood / het probleem? Hoe is die er gekomen?

Stap 2: Waar willen we naar toe? Doelen stellen.

Stap 3: Weten wat werkt en het juiste materiaal kiezen.

Stap 4: Het programma samenstellen.

Stap 5: Het programma implementeren.

Stap 6: Hebben we onze doelen bereikt? Op de beste manier?

Page 15: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Wat is IM?

IM protocol Beschrijft noodzakelijke stappen in een traject

van vraag naar antwoord Vandaag: inzoomen op stappen 1-2-3 en een beetje op stap 5

Zelfde filosofie als HGW Logisch, geen chronologisch model

Processie van Echternach is de regel Je kan instappen in elke fase Beginnen bij stap 1 is niet altijd opportuun

Toepasbaar op alle begeleidingsdomeinen Als groepsgerichte acties nodig zijn Als er iets aan de omgeving / de school moet veranderen

Page 16: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Participatief model

Participatief Geen model van “experts” alleen (CLB, school) Mensen willen veranderen ≠ veranderd worden School = kapitein in IM

De school beslist De school draagt verantwoordelijkheid voor effect van acties

IM coach = loods Helpt navigeren door de fasen Wijst op consequenties van beslissingen door de juiste vragen

te stellen op het juiste moment Hakt niet zelf de knoop door (oef!)

Wie participeert? Schooldirectie / middenkader = beslissingnemers Leerkrachten, administratief personeel = uitvoerders Doelgroep die baat moet hebben bij de actie

Page 17: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Participatief model

Participatie doelgroep Vinden ze de actie nuttig?

Waarom zou je als ouder tijd vrijmaken voor een “koffieklets” in de klas?

Vinden ze de actie goed uitgewerkt? Is het slaaphoekje voor de jongste kleuters rustig genoeg?

Vinden ze de actie prettig? Een “cadeautje” bij inschrijving kleuter is leuk Opgelet: leuk is niet altijd nuttig

Hoe zouden zij de actie invullen? “Op tijd komen” actie

Voorstel school: “motiverend berichtje” aan ouders van laatkomers meegeven

Voorstel ouders: meer parkeerplaats kort bij de school

Page 18: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Van meten naar wetenAan de slagStap 1 Intervention Mapping

18

Page 19: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Intervention MappingStap 1: Wat is de wens / de nood / het probleem? Hoe is die er gekomen?

Stap 2: Waar willen we naar toe? Doelen stellen.

Stap 3: Weten wat werkt en het juiste materiaal kiezen.

Stap 4: Het programma samenstellen.

Stap 5: Het programma implementeren.

Stap 6: Hebben we onze doelen bereikt? Op de beste manier?

Page 20: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Stap 1: probleemanalyse

Analyse van aard en omvang van het probleem WAT?

Denken alle betrokkenen aan hetzelfde bij “kleuterparticipatie”?

Hoe omschrijft de school KP? Hoe hebben jullie KP omschreven?

Wat is het onderliggende probleem? Waarom zet de overheid zo in op KP?

WIE heeft last van het probleem? Wie ondervindt nadeel van lage KP? Welke nadelen zijn dat?

Op korte en lange termijn Om hoeveel kleuters gaat het?

20

Page 21: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Een paradox?

Inzetten op KP? Een kritische noot

Kleine percentjes % niet ingeschreven kleuters % regelmatig afwezige kleuters

Is KP een goed antwoord voor het onderliggende probleem? “Evidence” uit Head Start, High Scope, Abecedarian, Sure Start…

niet zomaar te generaliseren (enkel toegankelijk voor kansarmen, gecombineerd met intensieve opvoedingsondersteuning…)

Effecten van “gewoon” goed kleuteronderwijs = ? Toch waardevol

Alle kinderen krijgen de kans optimaal te profiteren van kwaliteitsvol kleuteronderwijs

21

Meeneem boodschap: werken aan KP, is niet werken rond AFwezigheid van kleuters, maar werken rond AANwezigheid

Page 22: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Stap 1: probleemanalyse

Analyse van oorzaken en factoren die het probleem in stand houden Hoe is het probleem er gekomen? Hoe wordt het probleem in stand gehouden? Waar zoeken we verklaringen?

Bij deze kleuter en deze ouder = persoon In de klas In de school In de omgeving (buurt, regio, beleid, …)

22

Page 23: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Factoren in de persoon

Gedrag =Gewoonte

SocialeInvloed

Behoud van GedragIntentie

Attitude

EigenEffectiviteit

Gedrag

Heb ik een alternatief?

Page 24: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Factoren in de omgeving

Individu

Interpersoonlijk

De school als organisatie

Community

Maatschappij

Naar Richard et al, 1996

Page 25: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Attitude - Ik vind dat kinderen best

wel veel leren in de kleuterklas

- Mijn kind vindt het niet prettig om in een grote groep te zijn

Sociale invloeden- (familie) De kinderen van

mijn zussen zijn ook niet op 2.5 jaar naar de kleuterklas gegaan

- (media) Op de TV heb ik een spotje gezien waarin kinderen zeggen dat je Nederlands leert op de kleuterschool

Eigen-effectiviteit- Ik ben een goede

opvoeder en ik weet wat een kind van 2.5 jaar moet leren

- Ik voel me niet op mijn gemak als juffen of meesters mij aanspreken, want ik begrijp hen niet altijd goed

IntentieIk wil mijn kind wel / liever niet / nog niet naar school sturen

Gedrag Ik laat mijn kind wel / niet naar school gaan

HindernissenHet is met mijn werkuren gemakkelijker om mijn kind bij oma te laten dan naar school te sturen

MeevallersDe buurvrouw heeft een zoontje dat even oud is als mijn kind, en we zouden kunnen afwisselen in de kinderen naar school brengen

SESCultuurOpleiding ouders…

Page 26: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Even oefenen…

Lisa Lisa (4 j) komt vaak 10-15 minuten te laat op

school. Juf Annelien is dan al met het onthaalmoment bezig. Ze moet dan onderbreken om Lisa te helpen met haar jasje. ‘s Avonds blijft Lisa lang in de opvang, maar daar vindt ze het best fijn. Lisa is vaak ziek: om de paar weken houdt mama haar een paar dagen thuis. Het is moeilijk om mama of papa te spreken, want ze hebben het druk. Mama is huisarts. Papa pendelt naar Brussel en heeft lange werkdagen.

26

Page 27: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Even oefenen

Mehmet Mehmet is 3 jaar. Hij is ingeschreven voor de 1e

kleuterklas. Hij gaat niet graag naar school en huilt elke ochtend op de speelplaats. Thuis is het een braaf en vrolijk kind, dat zonder problemen alleen kan spelen terwijl mama met het huishouden bezig is. Hij is pienter en snel weg met dingen. Mehmet komt gemiddeld 2 dagen per week naar school. Daar geniet hij het meest van de tekenhoek en de poppenkast. Hij is graag bij Hanne, want die is rustig en stil. Mehmets mama spreekt weinig Nederlands, papa spreekt wel vlot Nederlands.

27

Page 28: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Even oefenen

Ons Wereldje Ons Wereldje (BaO) is een dorpsschool zonder

GOK omkadering. De directrice krijgt via de schoolraad te horen dat ouders ontevreden zijn. Juffen Mieke en Suzanne, die elk halftijds in de eerste kleuterklas staan, zijn bezig met verzorgingstaken bij de kleinste instappertjes en komen onvoldoende toe aan echt onderwijs. Kleuters die wat introvert zijn, voelen zich volgens de ouders niet lekker in de klas. De kleuters zijn teveel op zichzelf aangewezen.

28

Page 29: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Even oefenen

Scholengroep Mariëndaal Diest

29

maand

ag

dinsda

g

woensd

ag

dond

erdag

vrijda

g0

20

40

60

80

100

voormiddagnamiddag

Page 30: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Breed kijken naar factorenFactoren die KP gemakkelijker of moeilijker maken

Platform persoon*

Platform klas Platform school

Platform bredere omgeving

Wat mensen denken, voelen, kunnen, …

Regels en gewoonten, wetten…Fysieke omgeving, financieel, aanbod

30* Persoon = deze kleuter, deze ouder, deze juf, …

Page 31: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Doelen stellenStap 2 in IM: Weten waar je voor gaat

Page 32: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Intervention MappingStap 1: Wat is de wens / de nood / het probleem? Hoe is die er gekomen?

Stap 2: Waar willen we naar toe? Doelen stellen.

Stap 3: Weten wat werkt en het juiste materiaal kiezen.

Stap 4: Het programma samenstellen.

Stap 5: Het programma implementeren.

Stap 6: Hebben we onze doelen bereikt? Op de beste manier?

Page 33: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Vooruitkijken

Doelen stellen Concreet maken wat je wil bereiken En welke tussenstapjes daarvoor nodig zijn

“Streven naar” of “bereiken”? Sommige doelen kan de school halen

Vb. de kleuters vinden het onthaalmoment in de klas fijn = doel “attitude” draagt bij tot doel “de kleuters zijn er op het onthaalmoment”

Sommige doelen zijn te hoog gegrepen voor de school

Wel: bijdragen tot … via tussendoelen op lager niveau Sommige doelen zijn niet voor de school

Aangeven: welke doelen zie jij voor anderen?33

Page 34: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Take away boodschap

Setting-gericht denken

Besef wat je wel en niet kan bereiken op school.

Doe goed wat je zelf kan.Blijf af van wat je niet kan.Als iedereen dat vanuit alle

settings doet, zullen we op termijn effecten zien.

Page 35: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Valkuilen

Doelen stellen kan uw gezondheid schaden Oneigenlijke doelen willen halen

Forceren waar je geen wezenlijke invloed hebt “we gaan de ouders veranderen”

Sensibiliseren kan Veranderen kan niet

Doelen op te hoog niveau willen halen Inspiratie geven kan (vb. verteltas) / het aanbod thuis

veranderen kan niet Doelen stellen waar je doelgroep het lastig mee

heeft Wel: bepleiten waarom je een doel goed vindt (vb. alle

kleuters ook naar het schoolfeest) Afdwingen? Schadelijke neveneffecten.

Page 36: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

USMART+Eerste hulp bij doelen stellen

36

Page 37: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Doelen formulerenOm naar de top van de berg te klimmen, moet je kleine stappen zetten. Dat zijn Usmart+ doelen. Als je alleen naar de top kijkt, zal je struikelen.

Page 38: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

U-SMART+ doelen Uitdagend

Motiverende doelen Niet: “ouders tekenen de engagementsverklaring” Wel: “ouders tonen dat ze het fijn vinden om met ons samen

te werken aan de opvoeding van hun kinderen” Specifiek

Zeg precies wat je wil Niet “we gaan iets aan kleuterparticipatie doen” Wel “bij inschrijving praten we met alle ouders over hoe

belangrijk het is dat hun kindje regelmatig op school is” Meetbaar

Een ander kan ook zien of je het doel haalt Niet “wij hebben een goed inschrijfbeleid” Wel “wij kunnen precies aangeven waarom wij sommige

kinderen wel en andere kinderen niet inschreven op onze school”

Page 39: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

U-SMART+ doelen

Aanvaardbaar Voor alle betrokkenen

Niet “leerlingen moeten elke schooldag ook op school zijn” Wel “leerlingen mogen afwezig zijn op de laatste 2 dagen voor

een vakantie, als de ouders dan gemakkelijker naar het land van herkomst kunnen afreizen op familiebezoek”

Kan je voor iedereen goed doen? De school? Het departement Onderwijs? Allochtone leerlingen en ouders? Autochtone leerlingen en ouders?

Realistisch Kwaliteit leveren ≠ perfectie nastreven

Niet: “wij bereiken alle ouders 3 keer per jaar” Wel: “wij doen 3 keer per jaar een contactmoment met ouders

en allochtone ouders proberen we (via een telefoontje) extra aan te moedigen om er bij te zijn”

Page 40: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

USMART+ doelen

Tijdsgebonden Spreek een termijn af

Niet “we willen dat ouders meer participeren in het klasgebeuren”. Tegen Sint Juttemis?

Wel “trimester 1 = informatie geven; trimester 2 = kom eens kijken in onze klas; trimester 3 = mama’s, papa’s, oma’s en opa’s doen een activiteit met onze kleuters”.

Korte, middellange en lange termijn Positief geformuleerd

Focus op wat je wil bereiken, niet op wat je wil vermijden

Niet “wij willen de juffen niet meer overbelasten met verzorgingstaken”

Wel “wij willen dat verzorgingstaken kunnen worden opgenomen door de kinderverzorgster ”

Page 41: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Performantie- en veranderdoelenEerste hulp bij doelen stellen

Page 42: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Nog enkele tips Allergisch aan USMART+?

Van breed naar smal Brede doelen = wat wil je bereiken (wens) of veranderd zien

(probleem) Smalle doelen = wat wil je veranderen in determinanten van

gedrag of in de omgeving? Setting-denken

Kortbij en veraf doelen Wat moet doelgroep uiteindelijk doen? Veraf! Wat moeten ze daarvoor weten/kunnen/voelen? Kortbij!

IM: verander- en performantiedoelen

Page 43: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Verander- en performantiedoelen

verander-doelen determinanten Performantie

-doelen gedrag

Page 44: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Performantiedoelen

Wat moeten mensen doen om het gewenste gedrag te vertonen? Subgedragingen

Als het om complexe gedragingen gaat Wat moeten ouders doen om hun kind goed te laten participeren

aan onderwijs (op tijd zijn, de nodige spulletjes meegegeven, het heen-en-weer schriftje lezen, …)

Noodzakelijk voorbereidend gedrag Gedrag A kan niet zonder gedrag B De leerkrachten kunnen hun attitude t.o.v. kansarmen maar

veranderen, als ze eerst de ruimte kregen om hun eigen houding te verkennen

Gedrag dat je theoretisch kan omschrijven Procesbenadering Vb. plan/do/check/act cirkel van kwaliteitszorg

Page 45: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Voorbeeld SOA preventie Veranderdoelen

Wat maakt dat ouders naar een oudercontact komen?

Weten waar en wanneer dat oudercontact doorgaat Aanvoelen dat het belangrijk is dat ze samen met de juf over

hun kind praten (attitude) Durven vragen stellen en hun mening geven (eigen effectiviteit) Merken dat andere ouders dat contactmoment nuttig vinden

(sociale normen) Zien dat alle ouders daar komen (voorbeelden) Het oudercontact valt op een uur dat ze kunnen komen

(omgeving) Het contact heeft plaats in een omgeving die een goed gesprek

mogelijk maakt (omgeving) Dus doelen op niveau van determinanten

Page 46: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Inzoomen op determinanten

Wanneer bekijk je determinanten? Stap 1: snappen waarom de doelgroep het

“verkeerde” doet Stap 2: snappen wat doelgroep kan brengen tot

het “juiste” gedrag Veranderdoelen moet je koppelen aan

determinanten van probleem- en gewenst gedrag

Page 47: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Selectie van determinanten

Determinant Relevantie Veranderbaar Keuze?

KennisAttitudeVaardighedenGewoonteKostenBeschikbaarSociale norm

0++

++++++++++++

+++++++++

+/0+/0+

-JaJa?

Ja Ja?

Page 48: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Methoden en strategieën kiezenStap 3 in IM: de oplossing verkennen

Page 49: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Intervention MappingStap 1: Wat is de wens / de nood / het probleem? Hoe is die er gekomen?

Stap 2: Waar willen we naar toe? Doelen stellen.

Stap 3: Weten wat werkt en het juiste materiaal kiezen.

Stap 4: Het programma samenstellen.

Stap 5: Het programma implementeren.

Stap 6: Hebben we onze doelen bereikt? Op de beste manier?

Page 50: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Van doel naar actie

D •Determinant •Vb. houding ouders t.o.v. “leren” in de kleuterschool

M •Methode •vb. zelf ervaren

A •Actie •Vb. de ouders mogen zelf de taak eens uitvoeren… met ovenwanten aan

V •Voorwaarde•Veilige sfeer, ouders voelen zich niet belachelijk tijdens het uitvoeren van de taak

Determinant koppelen aan methode Theoretische/empirische randvoorwaarden Vertaling naar de concrete actie met

inachtneming van die randvoorwaarden

Page 51: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Van doel naar actie

Kwaliteit van methodieken Het wérkt (in het labo)= theoretische effectiviteit Het werkt in het echt (zonder netjes controleren

van alle factoren) = reële effectiviteit De verhouding tussen investering en opbrengst is

redelijk Er zijn geen ongewenste neveneffecten

Page 52: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Attitudes veranderen (1)

Attitude : 2 aspecten Denken

Ik weet: Mijn kind heeft contacten met andere kinderen nodig om sociaal vaardig te worden

Voelen Ik voel: mijn kind is bang bij die andere kindjes

Impact voelen > denken

Page 53: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Attitudes veranderen (2)

Kennis verhogen Informatie geven Misverstanden uit de weg helpen

Effect? Weinig effect op zich Beter effect als

Mensen zich iets concreet kunnen voorstellen Ruimtelijk leren = voor / achter / boven / onder…

Mensen zich persoonlijk aangesproken weten Tangible Steps (USA): sms-je naar ouders. “hallo ouders,

we lezen vandaag verhalen in de klas over de sterrenhemel!”

Averechtse effecten mogelijk Desinteresse en weerstand

Page 54: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Attitudes veranderen (3)

Inwerken op gevoel door… Negatieve gevoelens te bespelen

Doemscenario’s voorstellen (je weet toch welke achterstand je kind zal oplopen…)

Schuldinductie (een rode sticker op de trui van laatkomers) Geen goede effecten Averechtse effecten gegarandeerd

Vermijding (afsluiten van de boodschap) Negatieve houding t.o.v. boodschapper

Page 55: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Attitude ten opzichte van melk

Methode Kennisvermeerdering Materiaal: brochure

Om te onthouden Zit vol eiwitten, mineralen en

vitamines Calcium: sterke botten Zink: immuunsysteem Vitamine B6 en B12: zenuwstelsel

Is uw attitude al veranderd?

Page 56: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Got milk?

Page 57: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Attitudes veranderen (4)

Inwerken op gevoel door… KP te linken met positieve gevoelens

Een positieve boodschap in het heen-en-weer schriftje Gaston het Konijn mag mee naar de klas Kaartje “wij missen je als er er niet bent” Boekje “Wannes gaat naar school” cadeau bij inschrijving Beloningsstickers voor de kleuter

Effect? Redelijk sterk én langdurend Randvoorwaarde

Werkt maar als contact met de school positief is Dus proactief werken aan band ouders-school

Page 58: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Voorbeeld beloningsstickers Belonen?

Wat? Inzet (ik ben met de juf mee naar de

klas gegaan) of eindresultaat (ik ben niet beginnen wenen)?

Eerst wat gemakkelijk is; later mag het moeilijker worden

Hoe? Kind moet goed weten voor welk

gedrag het wordt beloond Onmiddellijke beloning wenselijk Beloning in verhouding met

gevraagde inspanning

58

Page 59: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Attitudes veranderen (4)

Wat bij negatieve attitude… Vb. negatieve attitude t.o.v. “discipline” op

school Frequent gemerkt bij kansarme ouders Eigen voorgeschiedenis (nare ervaringen) “Kleintjes moeten vrij kunnen spelen, ze moeten later nog

lang genoeg luisteren en braaf zijn” “Het zijn altijd die van mij die onder hun voeten krijgen”

Tips uit motiverende gespreksvoering Eerst luisteren naar het verhaal van de ouder

Waarheid erin herkennen Dan pas de voordelen van “gehoorzamen” aanhalen

Liefst laten verwoorden door de ouder zelf Voordelen voor het kind! Niet de voordelen voor de juf!

Page 60: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Eigen effectiviteit versterken (1)

Een actieplan maken Bereid gedrag voor: wat, waar, hoe… Actieplan afscheid nemen

Ouder mag mee tot schoolpoort / deur van de klas Dikke zoen en je bent weg De juf staat klaar om de kleuter op te vangen

Bereid voor wat je doet bij obstakels Wat als mijn kind huilt?

Effecten? Band intentie-gedrag 2 keer sterker

Voorwaarden Ouder voelt zich begrepen in lage effectiviteit Liefst samen actieplan uitwerken, eerder dan

opleggen

Page 61: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Eigen effectiviteit versterken (2)

Participeren in onderwijs Perceptie “de school werkt samen met mij aan de

opvoeding van mijn kind” versterken Ouders laten participeren in

Concrete acties: van voorleespapa’s tot appelschilmoekes Schoolbeleid

Effecten? Redelijk, maar kortdurend zonder

complementaire acties Voorwaarden

Echte participatie, geen schijnparticipatie Niet elke ouder hoeft “actief” te zijn! (opleggen

van norm)

Page 62: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Sociale invloeden (1)

Voorbeelden in de omgeving Andere ouders als rolmodel

Voor vaardigheden (zij doen dat zo) Voor attitudes (zij voelen dat zo aan) Voor effectiviteit (zij vinden dat ook niet gemakkelijk, maar het

lukt hen wel) Effecten?

Goed, maar invloed van voorbeelden moet aangevuld worden met sociale steun

Voorwaarden? Herkenbaar rolmodel (vb. SES) Realistisch rolmodel (geen superouder)

Page 63: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Sociale invloeden (2) Sociale steun

Leerkrachten ondersteunen elkaar Expliciete waardering voor inzet ouders Buddy-systemen voor ouders

Vb. afspraken maken in de buurt over beurtrol kinderen ophalen

Effecten? Goed. Combinatie van geheugensteuntjes,

emotionele steun, controle, beloning, publieke verbintenis

Oppassen met sociale druk en kritiek! “het is weer de kleine van Sandra die nog niet klaar is, het is

ook elke dag hetzelfde”

Page 64: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Acties

Basishouding Mensen hebben altijd een goede reden om te

doen wat ze doen Empathie & respect = kijk door de ogen van de

doelgroep Geduld & pragmatisme. Motiveren van mensen =

langzaam proces!

Page 65: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

De omgeving veranderen (1)

Barrières wegwerken Moeilijke woorden mogen niet in het schoolreglement Krijgen ouders begrijpelijke info over de financiële

kost van het onderwijs? Mag je voorbij de witte lijn op de speelplaats? Hoe ziet ons inschrijvingsbeleid er uit?

Facilitators installeren Ieder op zijn toilet… Kunnen kleuters een middagdutje doen? Staat er iemand aan de schoolpoort om ouders en

kleuters welkom te heten? Effect?

“Medium” sterk

Page 66: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

De omgeving veranderen (2)

Zetjes geven (actie-signalen) Linken leggen tussen thuis en school

Prent uit het startersboekje voor thuis Affiches en pictogrammen

Zetten aan tot gedrag Effect?

Medium, maar gemakkelijk te installeren Voorwaarde

“gebruikers” weten hoe dit materiaal wordt gebruikt

Regelmatig gebruiken

Page 67: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Methoden onder de loep

Zo gaat dat in het echt… Probleem-doel-methode?

5% van ons werk? Scholen zijn gericht op ACTIE Andere partners ook?

Als we nu dat eens doen School bedenkt actie Taak coach

Actie-methode-doel-probleem lijn traceren Toetsen of alle betrokkenen daar hetzelfde idee over

hebben

67

Page 68: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Hulp nodig? IM Boek

Tabellen met Methodes achterliggende Theorieën Randvoorwaarden per Determinant en per Omgevingsniveau

Referentie Bartholomew, L.K., Parcel, G.S., Kok, G., &

Gottlieb, N.H. (2006). Planning health promotion programs: An intervention mapping approach (2nd edition). San Fransisco, CA: Wiley.

Page 69: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

De fond van de soep

Basis van KP: relatie ouder-school Eerste ervaringen moeten positief zijn Voortdurende aandacht naar opbouw van binding

tussen kind/ouders en de school Voorwaarde: verhouding positieve /

probleemgebonden communicatie met ouders : 9/1.

“Proactief” beleid Ouderbetrokkenheid is waardevol op zich Niet alleen nastreven met preventief doeleinde

69

Page 70: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Acties uitvoeren en borgenEven huppen naar Stap 5 in IM

Page 71: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Intervention MappingStap 1: Wat is de wens / de nood / het probleem? Hoe is die er gekomen?

Stap 2: Waar willen we naar toe? Doelen stellen.

Stap 3: Weten wat werkt en het juiste materiaal kiezen.

Stap 4: Het programma samenstellen.

Stap 5: Het programma implementeren.

Stap 6: Hebben we onze doelen bereikt? Op de beste manier?

Page 72: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Waarom stap 5?

We weten Programma-ontwikkelaars

slaan stap 5 vaak over Puf is er een beetje uit na

materiaalontwikkeling Verwachting dat het wel zal lopen…

Q interventie = Q ontwikkeling * Q implementatie

Page 73: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Stap 5 is de Droste stap

IM in mini Probleem/wens/nood Doelen Methoden en strategieën

Doel 2 groepen mensen overhalen

Beslissingnemers Implementeerders

Wat drijft hen?

Page 74: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Het programma introduceren

Van trekkers en nalopers Trekkers = trendsetters

Enthousiast, gesteld op vernieuwing, vroege gebruikers Programma is ingrijpende verandering?

Trekkers moeten hoog in de hiërarchie staan Juf Rita kan geen beleid rond ouderparticipatie uit de grond

stampen Middenmoot

Willen liefst “proberen” (zoals staaltje make up) Zoeken sociale bekrachtiging voor gebruik programma

“wat denk jij daarvan?” Eigen maken = heruitvinden. Niet passief overnemen.

Nalopers Laat in adopteren van innovatie Soms niet over de schreef te halen

Page 75: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

ReferentiesMeer weten?

75

Page 76: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Groeimap kleuterparticipatie

Planmatig werken Traject in 6 fasen Opvolgen regelgeving Verwijzing naar materialen en lokale initiatieven

Te vinden op VCLB Intranet begeleiding

onderwijsparticipatie kleuterparticipatie

76

Page 77: Kleuterparticipatie, hoe pak je dat aan?

Schoolondersteuning

Nascholing “met de school op stap” Dag 1: het Intervention Mapping protocol van A

tot Z. de CLB’er als loods op alle begeleidingsdomeinen Cadeautje: de werkmap

Dag 2 Communiceren en motiveren Waar vind ik de mosterd? Goede praktijkvoorbeelden

Dag 3-4: aan de slag met de eigen school Supervisie Tips en praktijkwenken

77