bnmo-magazine 6-2014

Remco Daale: ‘Helpen in Bosnië geeft een kick’

Persoonlijk verslag Ontmoetingspunt Doorn voor dienstslachtoffers

de Kareoler 6-20142

Colofon

Jaargang 74, 2014, nummer 6

De Kareoler is een uitgave van de Bond van Nederlandse Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers (BNMO) en verschijnt zes keer per jaar. Het blad wordt gratis toegezonden aan leden van de BNMO.

BeschermvrouwePrinses Beatrix

Hoofdbestuur BNMOAlgemeen voorzitter: Bert DeddenAlgemeen penningmeester: Harry LittelAlgemeen secretaris: Laurens van AggelenTweede secretaris: Wim van den BurgTweede penningmeester: Remco DaaleLid: Sander Schouten, Frans Doppegieter, Erwin van der Wal en Iloy Goossen

Adres:BNMO, Postbus 125, 3940 AC Doorntel: 0343-474110; fax: 0343-474114e-mail secretariaat: as@bnmo.nl

Redactie KareolerLinde van Deth, Fred Lardenoye en Janke Rozemuller

Aan dit nummer werkten mee:Laurens van Aggelen, Frans Doppegieter, Anke Dorpmanns, Brigitte den Hartog, Bart Hetebrij, Serife Hökelekli, Henk Hokke, Erik Kottier, Jos Morren, Birgit de Roij, A. Roijmans, Heleen Ruijsch-Steneker, Karin Stroo en Erwin van de Wal

Omslagfoto: Karin Stroo

Redactieadres:Redactie Kareoler, Postbus 1027, 6501 BA, Nijmegentel: 024-3481069e-mail: redactie@kareoler.nl

Ontwerp en vormgevingForma Nijmegen

Lithografie/druk: Senefelder Misset Doetinchem

© LJP Nijmegen/BNMONiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie

Ingeschreven in het verenigingsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Utrecht onder nummer V.477894

Verschijnt ook op geluidsbandwww.bnmo.nl

Van Klacht Naar Veerkracht

De Zuid-Vietnamese Uyên Lu ontwikkelde met haar eigen oorlogsverleden in het achterhoofd een trainingsprogramma voor uitbehandelde veteranen. Het doel van de training is om ze weer in beweging te krijgen en hun passie te laten ontdekken zodat ze opnieuw aan de samenleving kunnen deelnemen.

Veteranen werken op VrijlandIn Lotgenoten aandacht voor het bosbouwproject op Veteranenlandgoed Vrijland. De stichting van het landgoed vroeg veteranen om als vrijwilliger aan de slag te gaan voor de nodige onderhoudswerkzaam-heden. In het bosbouwproject wordt fysieke arbeid gecombineerd met lotgenotencontact onder begeleiding van een trainer van de Basis.

10

in dit nummer

14

Foto: Birgit de RoijFoto: Birgit de Roij

de Kareoler 6-2014 3

VrijwilligersZonder vrijwilligers geen BNMO. Net als bij veel andere organisaties wordt bij de BNMO veel werk verricht door vrijwilligers. Mannen en vrouwen zetten zich soms al tientallen jaren in voor onze vereniging. Bijvoorbeeld bij het lotgenotencontact, maar ook in afdelingsbesturen en werkgroepen. Hun werk wordt zeer gewaardeerd. Zij maken het mogelijk dat onze leden gebruik kunnen maken van de faciliteiten die onze vereniging biedt. Sommige leden gaan in hun activiteit als vrijwilliger nog verder. In de voorlig-gende Kareoler treft u een boeiend artikel aan over de inzet van de stichting Veteranen met een hart bij de renovatie van een school in Bosnië.Met de bereidheid je in te zetten als vrijwilliger ga je ook een verplichting aan. Dat geldt ook bij de BNMO. Je wordt vrijwillig lid, maar dat is niet vrijblijvend. Inschrijven voor bijvoorbeeld een begeleidingsprogramma betekent dat je het programma volgt. Te vaak blijven mensen zonder geldige reden weg. Anderen komen wel, maar volgen een ‘eigen’ programma. Ik betreur dit, aangezien veel mensen zich inzetten om de begeleidingsprogramma’s mogelijk te maken. Het kan gebeuren dat je verhinderd bent voor een begeleidingsprogramma. Ik wil alle leden vriendelijk verzoeken om zich tijdig en met opgave van reden af te melden.Zoals ik al eens eerder heb geschreven, bevindt de BNMO zich in financieel zwaar weer. Dit betekent onder meer dat we de contributie moeten verhogen en dat de juridi-sche ondersteuning van onze leden niet meer gratis is. In een tweetal artikelen wordt nader op deze onderwerpen in gegaan. Verder is uit kostenoverwegingen besloten de Kareoler bij een andere uitgever onder te brengen en zal de redactie wijzigen. Ik ga ervan uit dat u weinig van deze ver-andering zult merken. In deze Kareoler staan natuurlijk ook weer onze vaste rubrieken met informatie van het Sociaal Juridisch Loket en nieuws over het lotgenotencontact en uit de afdelingen.

Ik wens u veel leesplezier en alvast goede kerstdagen en een mooie jaarwisseling!

Bert DeddenVoorzitter

Win VVV-bon of dvd-box

Speciaal voor de feestdagen heeft de Kareoler een kerstsudoku laten maken, waarmee u een VVV-bon of een dvd-box kunt winnen. In BNMO Bonus ook aandacht voor het boek Feniksvrouw over de partner van een veteraan met PTSS.

22

in dit nummerFoto: Karin Stroo

En verder:

Kort en bondig 4Nieuwsberichten

Veteraan Remco Daale 8Scholen renoveren in Bosnië

Bestuursmededelingen 10Contributie en juridische ondersteuning

BNMO Wegwijzer 12Sociaal juridische berichten

Van de afdelingen 17Nieuws, nieuwe leden en overlijdensberichten

de Kareoler 6-20144

kort en bondig Bijdrages: Linde van Deth en Fred Lardenoye

Karremans gesteund door veteranenOp 13 november boog het gerechts-hof in Arnhem zich over de vraag of oud-Dutchbatcommandant Thom Kar-remans vervolgd zal worden voor mede-plichtigheid aan de genocide na de val van de enclave Srebrenica in 1995. De procedure is aangespannen door de nabestaanden van de slachtoffers. Ze willen dat het gerechtshof opdracht geeft aan het Openbaar Ministerie om Karremans alsnog te vervolgen, daar

waar het OM eerder besloot dat Karre-mans niet verwijtbaar heeft gehandeld. Kolonel b.d. Karremans, zijn voor-malig adjudant Berend Oosterveen en plaatsvervanger majoor b.d. Rob Franken werden door de beklagkamer van het gerechtshof gehoord tijdens een besloten zitting. Bij aankomst op het gerechtshof werd Karremans opge-wacht door zo’n 25 veteranen die hem met applaus ontvingen. De veteranen

lieten de media weten dat ze begrijpen dat deze zaak is begonnen, maar dat Karremans de verkeerde man is. Zo zei Dutchbatter Dave Maat in het AD: “Het voelt alsof we weer in de tang worden genomen. We kwamen daar om te helpen. Maar we hadden te wei-nig materiaal, geen exit-strategie en we werden ook niet bevoorraad toen we daarom vroegen. Karremans heeft doorgegeven dat er problemen waren. Maar we kregen geen hulp. Wij hebben onze opdracht uitgevoerd, maar zijn in de steek gelaten. Het is zuur dat je dan misschien ook nog wordt vervolgd.” De veteranen vinden dat de mensen die de beslissingen hebben genomen voor de rechter zouden moeten staan. Ze doelen daarbij op hogere bevelhebbers en politici. Maat: “Zij zijn ervoor verant-woordelijk dat er geen hulp kwam. Nu zitten de verkeerde mensen voor het hekje.” (LvD)

Bij de beëindiging van de treinkaping bij De Punt in 1977 zijn door de mariniers die de trein binnendrongen geen executies uitgevoerd. Dat blijkt uit archiefonderzoek dat minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie en minister Jeanine Hennis-Plasschaert van Defensie hebben laten doen op verzoek van de Tweede Kamer. “Het doel van het plan was de bevrijding en bescherming van de gegijzelde passagiers in de trein. De consequentie dat waarschijnlijk alle gijzelne-mers zouden omkomen, werd aanvaard. Het uitgeoefende geweld door de precisieschutters en de mariniers viel binnen de grenzen van de geweldstoepassing die door het bevoegd gezag was voorzien en aanvaard”, aldus Opstelten in een verklaring op 19 november.In het archiefonderzoek zijn geen feiten of omstandigheden

naar voren gekomen waaruit blijkt dat het besluit tot ingrij-pen destijds onzorgvuldig, onvolledig of onjuist is geweest. Het optreden berustte op een toereikende wettelijke grond-slag, aldus de minister.Volgens Opstelten zijn er geen aanwijzingen gevonden dat de zes gedode gijzelnemers zich duidelijk waarneembaar heb-ben overgegeven. Twee gijzelnemers gaven zich wel over en één gijzelnemer werd na een schotenwisseling overmeesterd. Advocate Liesbeth Zegveld, die namens de nabestaanden optreedt, ziet in het rapport echter wel aanknopingspunten voor de stelling dat enkele treinkapers doelbewust en van dichtbij zijn gedood terwijl zij zich niet meer verzet hebben of ongewapend waren. Zij wil de Nederlandse Staat daarvoor in een juridische procedure aansprakelijk stellen. (FL)

Veteranen waren aanwezig in Arnhem om Thom Karremans te steunen. Foto: Birgit de Roij

Rapport De Punt: ‘Geen executies door mariniers’

Kareoler in gesproken vormBent u niet meer in staat om de Kareoler te lezen? Het blad is ook in audio beschikbaar. Wilt u de Kareoler in audio ontvangen, neem dan contact op met de ledenadministratie op tel: 0343-474110.

de Kareoler 6-2014 5

Veteranen zijn over het algemeen tevreden over het in 2007 gestarte Landelijk Zorgsysteem Veteranen (LZV). Wel is er bij een minderheid kritiek op de wachttijden en de reistijden. Ook verwachten veteranen meer aandacht voor de partners. Dat blijkt uit een klanttevredenheidsonderzoek van het Trimbos Instituut. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek (RZO), die sinds juni geleid wordt door voormalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal. Voor het onder-zoek werden alle veteranen benaderd die in de tien bij het LZV aangesloten civiele en militaire zorginstellingen behandeld worden. De response daar-van bedroeg ongeveer 35 procent. De veteranen in het onderzoek oor-delen over het algemeen positief tot zeer positief over de behandelaars. Het begrip voor de missie en de ervaringen

dat zij tonen, scoort hoog bij vetera-nen. Hoewel er ook vanuit de politiek altijd wordt gehamerd op het belang van het thuisfront, blijkt uit dit onder-zoek dat partners weinig bij de behan-deling en begeleiding worden betrok-ken. Veteranen van alle instellingen geven aan dat zij daar niet tevreden over zijn hierover en geven gemiddeld een onvoldoende als rapportcijfer. Een op de vijf veteranen beoordeelt dit zelfs met het laagste rapportcijfer.Uit dit klanttevredenheidsonderzoek blijkt voorts dat, ondanks diverse faciliteiten vanuit Defensie op het gebied van vervoer, het voor de helft van de veteranen problemen geeft om de juiste zorg te krijgen, veelal van-wege het reizen en de reisafstanden. Voor een kwart is dat zelfs een groot probleem. Een ander kritiekpunt dat bekend voorkomt is de klacht dat vete-ranen telkens weer opnieuw hun ver-

haal moeten vertellen. Uit het onder-zoek blijkt dat bij veteranen die te maken krijgen met een wisseling van de behandelaar dat vaak het geval is. Soms maakt het deel uit van de behan-delmethode, maar dat wordt blijkbaar onvoldoende gecommuniceerd.Het LZV heeft in een eerste reactie aan-gegeven dat de meeste in het onder-zoek gesignaleerde problemen bekend zijn en dat er al maatregelen getroffen zijn om ze op te lossen. LZV-voorzitter kolonel-arts Berend Berendsen is blij dat de RZO heeft aangegeven dat dit speciaal voor deze doelgroep ontwik-kelde klanttevredenheidsonderzoek door het LZV gebruikt kan worden om de zorg van de civiele en militaire (geestelijke) zorginstellingen voor veteranen te blijven monitoren en – zo nodig – aan te passen. (FL)

Eerste Veteranenfilmfestival

The Movies in Dordrecht was het laatste weekend van november het decor van het eerste Nederlandse Veteranenfilm-festival. Het werd georganiseerd door het Nationaal Comité Veteranendag. Het festival opende op vrijdag met een filmvertoning voor genodigden, vooraf-gegaan door een speech van Ridder Mili-taire Willems-Orde Marco Kroon (foto). Op zaterdag konden bezoekers onder meer kijken naar Fury, een Amerikaanse oorlogsfilm met Brad Pitt in de hoofd-

rol, de Nederlandse film over de Eerste Wereldoorlog Patria en de documentaire over dragers van dapperheidsonder-scheidingen Helden. Op zaterdag werd er geëindigd met een paneldiscussie over helden. De zondag had als thema Creatief omgaan met de verwerking van uitzendervaringen. Te zien waren onder meer de documentaires Your Song, waarin muzikanten ervaringen van veteranen vertalen naar een muziek-nummer, en Comedy Warriors, waarin gewonde veteranen getraind worden door Amerikaanse stand-upcomedians om vervolgens ook daadwerkelijk op te treden in een comedy club. Een van de comedy warriors, Bobby Henline, en de producer waren aanwezig om na afloop van de documentaire vragen van het publiek te beantwoorden. Daarna vond

er een paneldiscussie plaats over kunst als wapen tegen oorlogswonden, met projectleider Your Song Amy van Son, voorzitter Wounded Warriors Ed Brou-wer en Henline. De panelleden bena-drukten de helende werking van het ver-talen van de verhalen van veteranen in muziek, comedy en theater. Het is een goede manier om je gevoelens te uiten, je verhaal niet binnen te houden. Kunst in welke vorm dan ook kan helpen in het revalidatieproces van gewonde vete-ranen. De vraag of een comedy-project ook met Nederlandse veteranen moge-lijk zou zijn, werd door Henline en Van Son met een volmondig ja beantwoord. De dag werd afgesloten door theaterma-ker Marc de Hond met een voorproefje van zijn nieuwe programma Scherven brengen geluk. (LvD)

Foto: Defensievoorlichting

Veteranen redelijk tevreden over LZV

6 de Kareoler 6-20146

Door Fred LardenoyeFoto: privécollectie Remco Daale

p een gegeven moment kwam een van onze auto’s vast te zitten. Komt er een

Bosniër op ons af en zegt: ‘You guys, you were frome IFOR. You did a good job!’ Vijftien jaar geleden kreeg je stenen naar je kop, nu krijg je dit soort reacties van de lokale bevol-king.” Bosniëveteraan Remco Daale (45) glimlacht. “Ik merk bij zo’n terugkeerreis dat heel veel mensen zich daar schamen voor wat er destijds is gebeurd. En wat je ook bij kinderen nu ziet, is dat het niet uitmaakt dat de één een hoofd-doekje draagt en de ander zijn kop kaal scheert.”

Ongeluk met YPRDaale kwam in juni 1994 als dienstplichtig verpleegkundige terecht in het leger en het beviel hem zo goed dat hij al snel een contract voor bepaalde tijd

tekende. “Ik werd eerst geplaatst in Nieuwersluis en daarna bij het militair hospitaal in Utrecht. Maar al binnen zes maanden ging ik op uitzending.” In november 1996 vertrok hij met het zogeheten specialistenteam naar Bosnië. Deel uitmakend van Implementation Force (IFOR) werd hij gestationeerd in Novi Travnik op de verbandplaats. Hij omschrijft zijn uitzending over het algemeen als rustig. “Zieken-huisje spelen voor de bevolking behoorde niet tot onze taak, maar als er wat voor de deur gebeurt, help je natuurlijk wel. Dus we heb-ben wel eens verkeersongelukken gehad, een tank die in brand was gevlogen, griepjes, reizigers-diarree. En er is ook weleens iemand overleden.”Een gebeurtenis vlak voor het eind van zijn tour maakte een verplette-rende indruk. Op 11 februari 1997 reed een YPR van een besneeuwde helling af en stortte in een diep ravijn. Twee Nederlandse militai-ren kwamen daarbij om het leven en er was een aantal zwaar- en lichtgewonden. “Vanwege mijn beroepsgeheim kan ik niet op details ingaan, maar ik kreeg ze wel op de operatietafel. De medi-sche opvang en alles verliep heel goed hoor, maar als je – zoals ik – ook bij de doden betrokken bent geweest, is dat wel heel zwaar.” Daale benadrukt dat hij goed genoeg was voorbereid. “Een oor-log in zo’n land, dat kan je daar-door allemaal wel plaatsen. Maar

zo komt het wel heel dichtbij. Het zijn collega’s uit je directe omge-ving. Dat maakt het heel moeilijk. We hebben dat op zich wel goed afgerond met een grote rouwdienst op de compound waarbij we elkaar gesteund hebben.”

PTSSHij leek het verwerkt te hebben en verliet na terugkeer van de missie na enkele jaren de dienst om als verpleger in Amsterdam te gaan werken. “Toen ik werd geconfron-teerd met de slachtoffers van de nieuwjaarsbrand in dat café in Volendam, kwam alles weer terug. Ik zag die nacht weer dezelfde soort slachtoffers en na een dag of vijf kwam ik erachter dat ik opeens met alles stilstond.” Daale mocht kiezen of hij zich door Defensie of civiel zou laten behan-delen en koos voor het laatste. De diagnose van de psychiater was een posttraumatische stress stoor-nis (PTSS) en hij werd enige tijd intensief behandeld met zogeheten inzichtgevende therapie. “Het keu-ringsproces duurde lang en ik had twijfels over de manier waarop dat uitgevoerd werd. Daarom ben ik lid geworden van de BNMO. Daar heb ik veel profijt van gehad.” Het behan-deltraject is volgend hem ‘uitste-kend afgerond’. Momenteel werkt hij als zelfstandig verpleegkundige, inmiddels gespecialiseerd in acute cardiologie.” Ik werk fulltime en doe alleen geen nachtdiensten meer. Maar ik heb volop werk.”

Twee jaar na zijn uitzending werd hij als verpleger geconfronteerd met de slachtoffers van de nieuwjaarsbrand in Volendam en bleek hij in Bosnië een trauma te hebben opgelopen. Inmiddels is Remco Daale met succes behan-deld en binnen de BNMO gestaag opgeklom-men tot in het hoofdbestuur. Onlangs keerde hij voor de derde keer terug naar Bosnië om samen met oud-collega’s een van de vele verouderde scholen op te knappen.

“O

‘Het geeft een kick om dit te doen’

Kersverse BNMO-hoofdbestuurder Remco Daale knapt school op in Bosnië

bondgenoten

7de Kareoler 6-2014 7

Veteranen met een hartAls BNMO-lid kwam hij via de nazorgprogramma’s op de Basis in contact met een oud-collega. “Hij vertelde dat hij net terug was uit Bosnië waarnaar hij met de stichting Veteranen met een hart was terug-gekeerd. Hij zei: ‘Laat maar weten als je een keer mee wilt.’ Dat heb ik gedaan en in 2011 ging ik mee. Het leek mij wel een mooie manier om mijn ervaringen van vroeger in de huidige realiteit om te zetten. En dat bleek ook te kloppen.”Het werd een louterende ervaring. “Ik kwam aan de grens van Kroatië en Bosnië en het eerste wat we zagen was een bus met Japanse toeristen. Ik zei tegen een van de andere veteranen: ‘Kun je me even knijpen, dit klopt niet!’ Vlakbij Travnik kwamen we in een dorp dat destijds helemaal kapot was gebombardeerd. Nu stond alles er weer, de huizen fris geverfd. Dat was mooi om te zien en ook een bevestiging van ‘het leven gaat door’. In 1996 zagen we geen jonge mensen, nu wel. Ik dacht gelijk: ze zijn er ook dankzij ons.”In 2012 ging hij voor de tweede

keer en eind oktober dit jaar voor de derde keer. Elke keer was het opknappen van een school het doel. “Van het sponsorgeld wordt ook altijd ter plekke materiaal ingekocht. Niet alleen omdat het daar veel goedkoper is, maar ook omdat het zorgt voor een enorme boost van de lokale economie.”

Hoofdbestuurder BNMODe ploegen bestaan voornamelijk uit Bosniëveteranen, maar ook partners en zelfs kinderen. De onderlinge samenwerking wordt als een lichtend voorbeeld gezien. “In 2011 kregen we een dankbetui-ging waar dat letterlijk in stond. We nemen ook zakken vol met speelgoed mee. Die kinderen heb-ben veelal nog nooit zo’n cadeau gehad. Ze zijn enorm blij en je ziet ook die blije blikken van de ouders op de achtergrond.” Dit jaar werd de missie opgezet in samenwer-king met de organisatie Sports for Children, die ook uit veteranen bestaat en zich vooral richt op het verzamelen van tweedehands sportspullen uit Nederland die in Bosnië een tweede leven krijgen.

Ook het effect onderling noemt Daale waardevol. “Je weet alle-maal wat het is om in een ver land onder andere en moeilijke omstandigheden je werk te doen. Er zijn momenten dat mensen het moeilijk hebben, maar daar is ook ruimte voor. Er zijn jongens mee geweest die in 1993 gegijzeld zijn en die met de groep voor het eerst weer naar Sarajevo terug durfden. Dan zet je wel een stap vooruit.” Hij raadt het dan ook iedere vete-raan aan. “Omdat het een kick is. Je werkt vier volle dagen met een duidelijke structuur – dat geeft houvast – en aan het eind van de week zeg je: Jezus, wat heb ik gedaan. En dan krijg je nog de dankbaarheid.” Het heeft hem ook geholpen om zich meer in te gaan zetten voor de BNMO. Eerst als penningmees-ter van de afdeling Gelderland en sinds kort in het hoofdbestuur. “Juist dat teruggaan naar Bosnië heeft een aantal dingen voor mij goed op een rij gezet en een plek gegeven, ik kan nu goed vooruit-kijken.”

Veteranen met een hart in de Osnova Skola Kalibunar in Travnik met Remco Daale rechts (met armen over elkaar), met achter hem (in geel T-shirt) oprichter Ad Wijntjes en links naast hem diens echtgenote Liesbeth.

Kersverse BNMO-hoofdbestuurder Remco Daale knapt school op in Bosnië

de Kareoler 6-20148

e voortgang van de pilot Van Klacht Naar Veer-kracht is al een aantal maal genoemd in diverse nieuwsbrieven van de BNMO. De achtergrond

en de opzet van dit project zijn echter nog niet aan de orde geweest. Voor de ontstaansgeschiedenis moeten we naar een andere tijd en een ander continent. Voor Uyên Lu begint de ellende in 1975 toen in Vietnam de oorlog eindigde. De Zuid-Vietnamese Uyên en haar familie behoren tot het kamp der verliezers. Na afloop van de oorlog bepaalt de overwinnaar de geschiedenis en ook de toekomst van haar familie. Haar vader komt als ex-militair in een heropvoedingskamp terecht. Haar moeder verliest haar werk als laborant. Er moet letter-lijk plaats gemaakt worden voor de overwinnaars. Toch houdt haar moeder zich met acht kinderen zonder noemenswaardige inkomsten staande.

Naar NederlandOp school hoort Uyên een heel ander verhaal over de communistische partij dan thuis. Die twee verhalen conflicteren. “Wie heeft er nu gelijk? Als ik niemand kan geloven, wat is dan mijn waarheid?” Zo wil Uyên niet leven. Zij wil zelf richting aan haar leven geven. Niet de partij of iemand anders gaat dat voor haar bepalen. Het gevaar komt dichterbij als de vier oudste kinderen, onder wie Uyên, risico lopen ingezet te wor-

den bij het conflict tegen de Rode Khmer in Cambodja. Er moet wat gebeuren. Vader schraapt goud bij elkaar en besluit zijn vier oudste dochters op een boot te zet-ten om hen het land uit te smokkelen. Maar het weer zit niet mee. Het stormt en de motor valt uit. Tot over-maat van ramp enteren piraten de boot. Iedereen geeft alles af. Gelukkig laten ze de meisjes met rust. Een tweede poging eindigt met veel geweld in de gevange-nis. Tien dagen zit ze vast. Ze zijn al verraden voordat ze op de boot zitten. In 1980 slaagt een derde poging. Samen met haar zus zit ze vier dagen op zee in een afgeladen boot met 155 medevluchtelingen. Een schip van Smit Lloyd pikt hen op en zet hen af in Singapore. Daar kunnen ze kiezen tussen verschillende gastlan-den als Australië, Canada, de Verenigde Staten en Nederland. Het wordt het laatste.

VeteranenEenmaal hier gaat ze hard aan het werk. Het doel is eco-nomische onafhankelijkheid. Ze bekwaamt zich op het gebied van marketing en ontdekt dat deze discipline veelvuldig gebruik maakt van psychologische inzich-ten. Dat wekt haar interesse. Ze gaat zelfs een opleiding voor psychotherapie volgen. De mens komt meer en meer centraal te staan. Niet dat ‘de mens’ voor die tijd afwezig was, in tegendeel. Uyên is vrijwilliger bij talloze

D

De Zuid-Vietnamese Uyên Lu ontwikkelde met haar eigen oorlogsverleden in het achterhoofd een trainingsprogramma voor uitbehandelde veteranen. Het doel van de training is om ze weer in beweging te krijgen en hun passie te laten ontdekken zodat ze opnieuw aan de samenleving kunnen deelnemen. Hierbij wordt onder meer gebruikgemaakt van paardencoaching, mindfulness en intuïtief tekenen. “Uit mijn kernervaring is het trainingsprogramma Van Klacht Naar Veerkracht ontwikkeld. De kern is: pak jij het roer of laat je iemand anders de koers bepalen?”

Door: Bart Hetebrij

Stimog steunt het project Van Klacht Naar Veerkracht

‘De vijand en oorlog uit de man halen’

de Kareoler 6-2014 9

verenigingen, zoals lid van de Raad van Toezicht Initi-atives of Change NL, voorzitter van de Mensenrechten-organisatie Vietnam, collectant van het Rode Kruis en wijkcoördinator van de Nierstichting.Inspiratie voor al deze activiteiten doet zij op bij groot-heden als Nelson Mandela. “Hij is echt een voorbeeld voor mij. Iemand die gewapend verzet inruilt voor geweldloosheid en zich uiteindelijk verzoent met de tegenpartij. Wat een power!” De les dat je alleen door inzet verandering teweeg kan brengen en dat elke verandering echt bij jezelf moet beginnen, is ook haar eigen ervaring. “De studie daagde mij uit iets met mijn oorlogsverleden te doen. Ik weet hoe zo’n verle-den kan doorwerken op het hele gezin en met name de kinderen. Ook Nederlanders hebben oorlogserva-ringen. In mijn stage ben ik dus op zoek gegaan naar veteranen met belastende ervaringen. Dat was best nog een klus. Bij het schrijven van het ondernemings-plan bleek mijn bedrijfscoach in zijn kring bekend te zijn met de doelgroep. Via hem leerde ik een aantal veteranen kennen bij wie de oorlog nog in het hoofd zit.” Uit de gehouden interviews voor haar onderne-mingsplan blijkt dat de geboden zorg aan veteranen lang niet altijd het gewenste resultaat oplevert. Met

een van deze uitbehandelde veteranen begint ze een trainingsprogramma te ontwikkelen, waarin ook ruimte is voor de inbreng van ervaringsdeskundig-heid. Willem Veldkamp, oud-maatschappelijk werker BNMO, kijkt over haar schouder mee.

Eigen regieHet doel van de training is om deze veteranen weer in beweging te krijgen, hun drive en passie te laten ontdekken en verder te ontwikkelen. Alles is gericht op het opnieuw kunnen deelnemen aan de samen-leving in de brede zin van het woord. Als psychothe-rapeut weet zij hoe groot de drempel kan zijn om in therapie te gaan. “De training bestaat om die reden uit een aantal tussenstappen om mensen uiteindelijk te motiveren hun psychosociale problemen grondig aan te pakken. Dit kan bijvoorbeeld door indien nodig (opnieuw) in therapie te gaan bij de GGZ, maar dan nu goed voorbereid en gemotiveerd.”

Waarbij gezegd moet worden dat een GGZ-behande-ling niet voor iedere veteraan weggelegd is omdat het repertoire aan behandelingsmogelijkheden vooral cognitief van aard is en daarmee een beroep doet op verbale vaardigheden. In de eerste fase van de training van Uyên probeert men juist met tussenstappen als paardencoaching, hondentraining, loopmeditatie, intuïtief tekenen, tai chi en mindfulness door te drin-gen tot de gevoelslaag. Dat is een heel andere bena-dering. Bij paardencoaching maakt het niet uit hoe gespreksvaardig je bent, daar appelleert men aan een heel scala van andere kwaliteiten en competenties.“Met dit programma hopen wij de mensen uit hun slachtofferrol te krijgen. Onderdelen als paardencoa-ching en hondentraining richten zich op controle en (her)nemen van de eigen regie. Mindfulness en tai chi maken de korte lontjes weer wat langer. Door de veelheid aan activiteiten geven wij de cursisten een bredere kijk op zichzelf en de omgeving, waarbij men ervaart dat die omgeving niet vijandig hoeft te zijn. De vijandigheid zit vaak in henzelf. De vijand of de oorlog uit de man halen, is onze taak. Ooit was ik zelf stuur-loos op een gammele boot. Nu is ‘mijn boot’ storm- en zeewaardig geworden. Ik sta zelf aan het roer en bepaal mijn eigen koers. Uit die kernervaring is het trainingsprogramma Van Klacht Naar Veerkracht ont-wikkeld. Dus pak jij het roer of laat je iemand anders de koers bepalen?”

Uyên Lu: “Ik sta zelf aan het roer en bepaal mijn eigen koers.” Foto: Birgit de Roij

‘Met dit programma hopen wij de mensen uit hun slachtofferrol te krijgen’

de Kareoler 6-20141010

Kareoler blijft in goede handen

eel leden hechten eraan door middel van de Kareoler acht keer per jaar op de hoogte te worden gehouden van het nieuws en de ach-

tergrondverhalen die we met leden via dit medium delen. Het Hoofdbestuur is dan ook op zoek gegaan naar een mogelijkheid om toch acht edities uit te brengen, maar dan wel goedkoper. En dat is gelukt.Met ingang van volgend jaar is White Elephant Publi-shing in Arnhem de nieuwe uitgever van de Kareoler die dus gewoon acht keer per jaar zal verschijnen. Dat het goedkoper kan, wil echter niet zeggen dat we water bij de wijn zullen doen. Integendeel, White Elephant Publishing is in 2007 opgericht en komt

voort uit een samenwerkingsverband van diverse specialisten uit de wereld van de journalistiek met jarenlange ervaring op het gebied van het maken van tijdschriften, kranten, nieuwsbrieven en boeken. Met een grote kennis bovendien van wat er speelt in de wereld van Defensie en de zorg voor veteranen en dienstslachtoffers.Om een Kareoler te blijven maken die optimaal is afge-stemd op de behoefte van de lezer is er een redactie-team samengesteld uit de BNMO-gelederen. Zij zullen samen met de uitgever de kwaliteit bewaken. Door samen voortdurend de vinger aan de pols te houden en elkaar scherp te houden, blijven we op die manier werken aan een tijdschrift dat u iedere keer weer met veel plezier zult lezen.Uiteraard kunt u altijd uw wensen kenbaar maken en wanneer u ideeën heeft, staan we daar voor open. Via kareoler@bnmo.nl kunt u deze kwijt. Want pas als u als lezer tevreden bent, zijn wij het ook. (LvA)

Bezuinigen op kosten was voor het bestuur van de BNMO enige tijd geleden de reden om het besluit te nemen jaarlijks niet acht keer, maar zes keer een editie van de Kareoler uit te brengen. De weerstand daartegen bleek groot.

oals we al op andere momenten hebben aangege-ven, hebben ook wij te kam-

pen met krimpende opbrengsten. Door verminderde dan wel stabili-serende subsidie-inkomsten ener-zijds en door een daling van het aantal leden anderzijds. De oude generatie veteranen en dienst-slachtoffers van de Tweede Wereld-

oorlog, Nederlands-Indië en Korea is ons langzaam aan het ontvallen. Jongeren sluiten zich minder snel aan. Tel daarbij op de leden die om welke reden dan ook voor langere tijd aan ons geen contributie meer hebben betaald.Vanaf januari zal de contributie van de BNMO 40 euro gaan bedra-gen. We willen daarmee voorko-men dat verminderde inkomsten en zwaardere lasten zouden betekenen dat we ons activiteiten-niveau moeten verlagen. Eenieder die contributie betaalt, draagt daarmee bij aan wat we met z’n allen voor elkaar kunnen doen. Ook als u geen gebruikmaakt van de faciliteiten die wij bieden, helpt u ons het mogelijk te maken ons onverminderd te blijven inzet-ten voor degenen die het zo hard

nodig hebben. Om onze bond te laten voortbestaan, zodat we straks ook de veteranen en dienstslacht-offers die zich nu inzetten voor vrede en veiligheid kunnen blijven ondersteunen. Want wat we in de afgelopen zeventig jaar hebben bereikt, mag niet verloren gaan.Kortom, we hebben elkaar nodig. Zeker nu het economisch klimaat zo anders is geworden dan we gewend waren. Het is immers al erg genoeg dat er in de samenle-ving steeds meer schrijnende situa-ties voortkomen uit bezuinigingen op zorg en allerlei voorzieningen. Er is sprake van veel verborgen leed. Alle reden om juist nu soli-dair te zijn en er met elkaar de schouders onder te zetten. Wij rekenen op u en op uw begrip. (LvA)

V

Verhoging contributieIn een tijd waarin alles alleen maar duurder wordt en voorzieningen voor degenen die ze het hardste nodig hebben alleen maar minder worden, zouden we de contributie voor onze leden liever verlagen dan verhogen. Helaas zien ook wij ons genoodzaakt de contributie te verhogen. In het belang van onze organisatie, maar vooral in het belang van onze leden en dus van u.

Z

van het bestuur

11de Kareoler 6-2014 11

et vfonds gaf tevens aan dat het voor 2015 niet langer de gehele financiering van onze rechtsbijstand op zich neemt. Aan de BNMO is

verzocht om zelf met alternatieven te komen voor de financiering van de rechtsbijstand. Het Hoofdbestuur is hiermee aan de slag gegaan en een werkgroep heeft een nieuw model en reglement ontwikkeld voor de rechtsbijstand. Hierbij is goed gekeken naar de rechtsbijstand zoals deze aangebo-den wordt door militaire belangenorganisaties zoals ACOM, AFMP en VBM. Zonde om het wiel opnieuw uit te vinden als al bewezen vormen van rechtsbijstand door andere organisaties worden aangeboden. Inmiddels zijn het nieuwe model en reglement opge-steld en goedgekeurd door zowel het HB als de Bonds-raad. Per 1 januari 2015 gaan we dan ook weer van start met het aannemen van nieuwe zaken. Als het mogelijk was, dan zouden we al onze leden juridische ondersteuning bieden. Helaas is dit niet meer mogelijk. De BNMO heeft een aantal voorwaar-den moeten stellen. De rechtsbijstand wordt verleend indien:

•Je lid bent van de BNMO. Gezinsleden die geen lid zijn, hebben geen recht hierop.

•Jouw verzoek betrekking heeft op het Nederlands recht of het in Nederland geldende internationale of supranationale recht.

•De aan het geschil ten grondslag liggende feiten niet langer dan één jaar geleden zijn geconstateerd.

•Er niet eerder rechtsbijstand was verleend of gevraagd voor hetzelfde geschil.

•Het geschil een financieel belang van meer dan € 500,- betreft.

•Alle vooraf gestelde kosten (contributie, eigen bijdragen e.d.) betaald zijn.

De eerste zes maanden van het lidmaatschap krijgt een lid alleen telefonische informatie en advies. Er wordt geen dossier aangelegd. Meer uitbreiding van de juridische ondersteuning kan dan alleen tegen betaling. Hiervoor kent de BNMO voordelige tarieven. Dit doen we vooral omdat bleek dat leden alleen lid werden om rechtsbijstand te krijgen. Was een juridi-sche procedure afgerond, dan werd het lidmaatschap opgezegd.Daarnaast is er een aantal aanvullende regels ingevoerd:

•Er wordt een eigen bijdrage gevraagd per fase van de rechtsbijstand.

•Aanvullende kosten (o.a. in te schakelen medisch deskundige) komen voor rekening van het lid.

•Bij een gewonnen zaak, waarbij sprake is van een financiële compensatie ten gunste van het lid, zal de BNMO een deel van deze compensatie krijgen.

Het volledige reglement is online beschikbaar. Wilt u rechtsbijstand, lees het reglement dan eerst goed door. (EvdW)

Bijdrages: Laurens van Aggelen en Erwin van de Wal

Juridische bijstand BNMOIn het afgelopen jaar heeft het hoofdbestuur moeten besluiten om de instroom van nieuwe zaken voor de juristen van de BNMO te stoppen. De belangrijkste reden hiervoor is dat het in bezwaar gaan tegen de ver-laging van het militair invaliditeitspensioen niet collectief kon worden opgepakt. Ieder beklag is een op zich staande zaak. Hierdoor werd de werkdruk op de beide juristen zo groot dat we een stop hebben moeten invoeren.

H

de Kareoler 6-201412

bnmo wegwijzer

Serife Hökelekli (l) en Heleen Ruijsch-Steneker. Foto: archief BNMO

Wanneer u vragen heeft over deze artikelen of andere sociaal juridische vragen op het gebied van militaire wetgeving, kunt u contact opnemen met Serife Hökelekli of Heleen Ruijsch-Steneker, te bereiken van maandag t/m vrijdag (10.00-16.00 uur) op tel: 0343-474182 of e-mail: info@sjloket.nl.

Over welk onderwerp zou u meer juridische informatie willen krijgen? Bel of stuur een e-mail en geef uw suggestie door, dan kan daar in een van de komende Wegwijzers aandacht aan besteed worden.

Een militair invaliditeitspensioen (MIP) is een maandelijks pensioen dat wordt uitgekeerd aan oud-militairen wan-neer zij tijdens hun dienst invalide zijn geworden en de invaliditeit verband houdt met de uitoefening van hun werkzaamheden als militair. Er moet sprake zijn van een dienstverbandaan-doening: een aandoening of gebrek dat is ontstaan door uitoefening van de militaire dienst onder buitengewone of vergelijkbare omstandigheden. Oftewel: een oorlogs- of vergelijkbare situatie zoals militaire oefeningen, vredesope-raties en bijdrage aan handhaving van de openbare orde of andere omstandig-heden met een verhoogd risico, waarbij gebruikelijke maatregelen ter bescher-ming van de gezondheid niet mogelijk zijn. Voor de oud-militairen die voor 1 januari 1998 uit dienst zijn gegaan geldt dat een aandoening ontstaan door militaire dienst buiten buitengewone omstandigheden om kan leiden tot een MIP.

Aanvraag Een aanvraag voor een MIP kan worden ingediend bij het ABP, dat namens de minister van Defensie uw verzoek beoordeelt. Vervolgens zal er een medi-sche keuring plaatsvinden door een arts van het ABP. Indien de arts vast-stelt dat er sprake is van een dienstver-bandaandoening, is er meestal recht op een MIP. Vervolgens wordt de hoogte van het MIP bepaald aan de hand van de mate van invaliditeit en is gekop-peld aan de pensioengrondslag. Het invaliditeitspercentage wordt bepaald door de keuringsarts. Is de invaliditeit

minder dan 10 procent, dan komt het MIP niet tot uitbetaling. Naast het MIP kan er gebruik worden gemaakt van de voorzieningenregeling, ook wanneer uw invaliditeitspercentage minder bedraagt dan 10 procent. Het MIP mag u tot uw 65e aanvragen. Bent u voor 1 januari 1966 uit dienst gegaan, dan kunt levenslang het MIP aanvragen.

HerkeuringNa de eerste keuring en het vervolgens vaststellen van uw invaliditeitspercen-tage volgt veelal ambtshalve door het ABP nog een herkeuring. Dit gebeurt in het geval dat de arts tijdens de eerste keuring heeft vastgesteld dat u nog voor uw klachten en beperkingen als gevolg van uw dienstverbandaandoe-ning wordt behandeld of behandeld kunt worden. Indien de behandeling is afgerond, dan zal er opnieuw een keuring plaatsvinden. Op het moment dat het de verwachting is dat uw klach-ten en beperkingen hetzelfde blijven, dan volgt veelal een medische eindtoe-stand. Er zal dan geen ambtshalve her-keuring vanuit het ABP meer volgen. Uzelf kunt ook verzoeken om een her-keuring als uw klachten en beperkin-gen door uw dienstverbandaandoening zijn toegenomen. U kunt een rekest tot verhoging van uw MIP indienen bij het ABP. Een bevestiging van uw behandelaar dat sprake is van een ver-slechtering van uw toestandsbeeld kan uw standpunt onderbouwen. Indien u 65 jaar of ouder bent, is het alleen mogelijk een herkeuring aan te vragen indien u voor 1 januari 1966 uit dienst

bent gegaan. Er is geen risico dat uw invaliditeitspercentage zal worden verlaagd, al zou er worden gemeend dat de klachten zijn verbeterd.

Beslissing en bezwaarEen beslissing over een aanvraag op het MIP kan veel tijd kosten, omdat er onderzoeken moeten plaatsvinden en medische stukken opgevraagd moeten worden. Heeft u binnen zes maanden nog steeds geen beslissing ontvangen? Dan adviseren wij u het ABP in gebreke te stellen door middel van het schrij-ven van een brief en deze brief aangete-kend te versturen. U geeft in deze brief het ABP twee weken de tijd om tot een beslissing te komen. Wordt er binnen deze twee weken geen beslissing geno-men, dan heeft u vanaf het moment dat de twee weken zijn verstreken recht op een dwangsom. Hiervoor hoeft u verder niets te doen. Ontvangt u een beslissing en bent u het niet eens met de genomen beslis-sing door ABP, dan is het mogelijk om binnen zes weken na dagtekening van de beslissing bezwaar aan te tekenen tegen het genomen besluit. Wenst u nadere informatie over een van deze onderwerpen of over andere dienstgerelateerde problematiek, dan staan wij voor u klaar. Ook indien u een voorbeeldbrief voor het aanvragen van een MIP, voorziening of een her-keuring of hulp bij het invullen hier-van wenst, dan kunt u gerust contact met ons opnemen. Wilt u juridische bijstand voor het indienen van een bezwaar en u bent lid van de BNMO? Op pag. 11 leest u hier meer over.

Het militair invaliditeitspensioen, herkeuring en bezwaar

de Kareoler 6-2014 1313

Bijdrage: Serife Hökelekli en Heleen Ruijsch-Steneker

Heeft u een laag inkomen? Dan heeft u dit jaar mogelijk recht op extra geld van uw gemeente, namelijk een tege-moetkoming in uw koopkracht.

De hoogte van deze tegemoetkoming hangt af van uw leefsituatie. Afhan-kelijk van uw leefsituatie bedraagt de tegemoetkoming:•100 euro netto voor een (echt)paar,•90 euro netto voor een alleenstaande

ouder,•70 euro netto voor een alleenstaande.

VoorwaardenOm in aanmerking te komen voor deze tegemoetkoming dient u te voldoen aan verschillende voorwaarden. Deze voor-waarden zijn als volgt. Ten eerste dient u woonachtig te zijn in Nederland. Ten tweede mag u niet meer inkomsten heb-

ben dan de normbedragen. Deze norm-bedragen vindt u in onderstaande tabel.

Geen recht op koopkracht-tegemoetkoming: •Als u meer inkomsten heeft dan de

bovenstaande normbedragen.•Personen jonger dan 18 jaar.•Personen jonger dan 27 jaar met stu-

diefinanciering (let op: als uw partner studiefinanciering ontvangt, maar u niet, mag u wel de koopkrachttege-moetkoming aanvragen).

•Personen van 18, 19 of 20 jaar die in een inrichting verblijven.

•Gedetineerden.

PeildatumAls peildatum voor uw leeftijd en leefsituatie (gehuwd/samenwonend/alleen-staand, al dan niet met kind(eren) jonger

dan 18 jaar) geldt 1 september 2014. De koopkrachttegemoetkoming is belas-tingvrij. Deze tegemoetkoming heeft geen gevolgen voor uw huurtoeslag, zorgtoeslag of de eigen (inkomens-afhankelijke) bijdrage in de zorg.

De aanvraagIn sommige vallen wordt door de gemeente deze tegemoetkoming automatisch overgemaakt. Is dit bij u niet het geval, dan raden wij aan de tegemoetkoming bij uw gemeente aan te vragen waar u op 1 september woon-achtig was. Heeft u hulp nodig bij de aanvraag? Neem dan contact met ons op voor bijvoorbeeld een voorbeeld-brief.

Koopkrachttegemoetkoming

Categorie Maximaal 110 % van de bijstandsnorm

Personen van 18, 19 of 20 jaar, zonder kind(eren)alleenstaande € 245,45(echt)paar, beide 18, 19 of 20 jaar € 490,90(echt)paar, één 21 jaar of ouder € 955,79 Personen van 18, 19 of 20 jaar, met kind(eren)alleenstaande ouder € 529,59(echt)paar, beide 18, 19 of 20 jaar € 775,03(echt)paar, één 21 jaar of ouder € 1.239,92 Personen van 21 jaar tot pensioengerechtigde leeftijdalleenstaande € 994,46alleenstaande ouder € 1.278,60(echt)paar, beide hebben pensioengerechtigde leeftijd nog niet bereikt € 1.420,67 Personen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereiktalleenstaande € 1.090,99alleenstaande ouder € 1.372,94(echt)paar, een of beide hebben pensioengerechtigde leeftijd bereikt € 1.501,69 Personen in een inrichting (21 jaar of ouder)alleenstaande € 355,57alleenstaande ouder € 355,57(echt)paar € 577,45

Inkomensnormen koopkrachttegemoetkoming 2014 (netto maand-bedragen, exclusief vakantiegeld)Peildatum: 1 september 2014

14 de Kareoler 6-201414

e pilot van het bosbouw-project vond plaats op 7 en 8 oktober. Beplanting

langs de lanen moest hier en daar worden aangevuld, paden worden opengehouden van begroeiing en in het bos moest gedund wor-den. Op het laatste moment was er een aantal afmeldingen, maar uiteindelijk gingen vijf veteranen, met en zonder zorgachtergrond, aan de slag. Bestuurslid van de stichting en veteraan Rob Schmidt

legt uit dat het mes bij dit project aan meerdere kanten snijdt. “Er worden onderhoudswerkzaamhe-den verricht, die hard nodig zijn. En veteranen kunnen op deze manier iets voor hun maten doen, door onderhoud van het land-goed, waarop zich ook een ereveld bevindt waar de as van veteranen uitgestrooid kan worden. En door dit project zijn ze buiten bezig en hebben ze contact met andere veteranen.” Schmidt zou het pro-ject graag meerdere keren per jaar organiseren, in samenwerking met de Basis en het Veteraneninstituut. De veteranen werken twee dagen in het bos en slapen op de nabij-gelegen Oranjekazerne. Tijdens deze pilot was trainer van de Basis Marjolein te Mebel aanwe-zig, die ook stevig de handen uit de mouwen stak op het landgoed. “Het doel van dit project is ook onderling contact. Dat veteranen praten over hun ervaringen, dat gaat in zo’n groep vanzelf. En op de een of andere manier gaat pra-ten ook makkelijker als je bezig bent. Ik ben er voor het geval er ondersteuning nodig mocht zijn.”

Bezig zijnDe vijf aanwezige veteranen heb-ben niet allemaal dezelfde achter-grond, maar hebben wel min of meer dezelfde redenen om mee te doen. Allemaal houden ze van bui-ten in de natuur werken. Dat staat voorop, al geven de meesten aan

14

lotgenotencontact

Fysieke arbeid in combinatie met lotgenotencontact op Veteranenlandgoed Vrijland

Tussen Schaarsbergen en Hoenderloo ligt Veteranenlandgoed Vrijland, bedoeld als blijk van maatschappelijke erkenning voor veteranen. Het landgoed moet onderhouden worden en daarom vroeg stichting Veteranen Landgoed Vrijland aan veteranen om als vrij-williger aan de slag te gaan. In dit bosbouw-project wordt fysieke arbeid gecombineerd met lotgenotencontact onder begeleiding van een trainer van de Basis.

D

Veteranen Wim de Kroon en Jaap Snijders in gesprek met de voorzitter van de stichting Veteranen Landgoed Vrijland Driekus Heij en bestuurslid Rob Schmidt (vlnr). Foto: Birgit de Roij

‘Niet nadenken, gewoon doen’

15de Kareoler 6-2014 15

et is nu maandag 17 november 2014 en ik ben nog een beetje aan het bijkomen van weer een weekje

OPD op de Basis. Het was niet zo heftig als vorig jaar, maar zit er wel dicht tegenaan.Na een kennismaking begonnen we maandagmiddag aan onze week. Het was wat betreft het luisteren naar elkaars ver-haal net alsof er geen jaar tussen gezeten heeft, we gingen gewoon door waar we gebleven waren. Ook al waren er nieuwe gezichten, deze gingen mee met de flow. De gesprekken waren weer heftig. Onze partners hebben in hun groepen het-zelfde ervaren.We hadden vorig jaar afgesproken om iemand van het ABP uit te nodigen, om toch eens het een en ander uit de doeken te doen over wat er allemaal voor ons gedaan wordt door het ABP en waarom op die (soms trage) wijze. J. Rutten en G. van den Eijkel waren daarvoor aan-wezig en middels een duidelijke presen-tatie kwamen we te weten wat het ABP wel en/of niet voor ons kan betekenen.Er werd een duidelijke uitleg gegeven en kritische vragen werden niet uit de weg gegaan. Al gauw bleek dat het allemaal niet ging lukken in één ochtendsessie, maar de heren hadden er geen bezwaar tegen om na de lunch de tijd te nemen om door te gaan. Eindelijk kregen we duidelijke antwoorden en liet het ABP zien dat het ook een menselijk gezicht heeft. Op de persoonlijke vragen van diverse mensen werd na de sessie ’s middags nog uitgebreid ingegaan. Kortom, een uitstekende keus was het om deze mensen eens uit te nodigen. De nieuwe werkwijze van het ABP werd

ook uitgelegd, namelijk de samenwer-king in het Veteranenloket waar iedereen met een probleem terechtkan. Expliciet werd vermeld dat hier geen verschil meer is tussen veteraan en dienstslacht-offer. In een van de slotopmerkingen van Rutten gaf hijzelf aan dat ook hij een positief gevoel had over de gehele weder-zijdse discussies naar aanleiding van zijn presentatie, wat ons ook weer een goed gevoel gaf. Op woensdagmorgen werd de hele presentatie aan ons doorgemaild en werd nog even de dag van gisteren door-genomen. Iedereen had toch een iets positiever beeld gekregen van het ABP. Daarna gingen we weer door met andere gesprekken. Op vrijdag zat het er op, de dienstslachtofferweek was weer omgevlogen.

EmotiesNet als afgelopen jaar heeft het weer heel wat emoties teweeggebracht. Emo-ties als verdriet en plezier gingen hand in hand. Nieuwe inzichten en spiegels die je weer eens zijn voorgehouden. Maar door advies, ervaring en militair broeder-schap ben je weer een ‘stukje’ gegroeid. Het niet ‘alleen’ voelen, maar alles met elkaar kunnen delen. Het begrip en het respect voor elkaar hebben, schept een band die alleen herkenbaar en te begrij-pen is door andere dienstslachtoffers. Dat maakt deze midweek zo speciaal.

DankIk wil iedereen bedanken die dit moge-lijk heeft gemaakt, ook de deelnemers zelf. Maar met name de Basis en haar personeel, de BNMO en de mensen van het ABP. Een speciaal dankwoord aan William Twiss en collega’s. En natuur-lijk ook een dankwoord aan alle dames, die in voor- en tegenspoed hun partners blijven steunen. Respect en chapeau voor jullie allen. (AR)

Bijdrages: Linde van Deth, Frans Doppegieter en A. Roijmans

dat het ook mooi is om het samen met andere veteranen te doen. Twee van de vijf veteranen heb-ben chronische posttraumatische stressklachten. Een van hen, oud-marinier Ray, werd uitgezon-den naar onder meer Cambodja, Bosnië, Irak en Ethiopië. Achteraf gezien is de kiem voor zijn PTSS gelegd in Cambodja, vertelt hij. Hij meldde zich aan omdat hij graag in de natuur werkt. “Ik was als vrijwilliger betrokken bij Natuur-monumenten, maar daar moest ik mee stoppen omdat ik mantelzorg ging verlenen. Nu was ik weer op zoek naar mogelijkheden om buiten te werken. Ik zie de natuur als een deel van mezelf. Je bent dan dicht bij waar je uiteindelijk ook naar teruggaat. En het is fijn om hier niet na te denken, maar gewoon te doen!”De andere veteraan met chronische PTSS is Libanonveteraan Paul van Gullik. Hij geeft aan dat hij door zijn PTSS wel even een drempel over moest om te komen. “Maar thuiszitten is geen optie. Ik heb altijd in de natuur gewerkt. Ik heb een bosbouwachtergrond, maar mijn vorige werkgever zei: ‘Laat je PTSS maar thuis.’ Dat gaat natuur-lijk niet, dus daar ben ik gestopt. Maar zo buiten bezig zijn, hard werken, dat past bij mij.” (LvD)

Ook volgend jaar wordt het bosbouw-project georganiseerd. Een oproep zal geplaatst worden in de Kareoler.

Ontmoetingspunt Doorn voor dienstslachtoffersVan 10 tot en 14 november vond op de Basis het Ontmoetingspunt Doorn (OPD) voor dienstslachtoffers plaats. Een persoonlijk verslag van deelnemer A. Roijmans.

H

16 de Kareoler 6-201416

lotgenotencontact

Bijeenkomst Stichting In Luwte

Niet voor veteranen

en volle dochter van de BNMO is namelijk de Stich-ting In Luwte, stichting voor

relaties van oorlogsgetroffenen, geüniformeerde geweldsgetrof-fenen en veteranen. Geen nieuwe geboorte, want voorheen kenden we al de SPO, de Stichting Partners van Oorlogsgetroffenen. Maar het bestuur van de SPO heeft gemeend de stichting te moeten evolueren en te brengen naar een niveau passend in de huidige tijd. En dan behoren eigenlijk al jaren de tweede generatie getrof-fenen tot de doelgroep. Zo zijn er lotgenotengespreksgroepen actief in meerdere delen van het land,

waar een scala aan ‘kinderen van’ samen (her)beleving en (h)erken-ning vindt. Of je nu kind bent van bijvoorbeeld een Indië-, Libanon-, of Bosniëveteraan: er zijn paral-lelle jeugdervaringen die je nader tot elkaar brengen. Én het samen delen en beleven, de onderlinge interactie, blijkt verwerking te bevorderen en veerkracht te her-winnen en te bevorderen. Maar ook ouders (van bijvoorbeeld jonge Afghanistanveteranen) zou-den heel goed hun weg naar Stich-ting In Luwte moeten kunnen vin-den. En de verbreding naar de rela-ties van andere geüniformeerde beroepsgroepen, zoals politie,

brandweer, ambulancepersoneel en treinmachinisten is uiteraard helemaal van deze tijd. Maar nu nog de gang naar publi-citeit, naar naamsbekendheid bij het grotere publiek en vooral: het opmerkzaam maken op het bestaan van en het aangeven van de weg naar de zinvolle bijeenkom-sten van In Luwte op het gebied van lotgenotencontact.Op 21 maart 2015 gaat In Luwte een landelijke ontmoetingsdag organiseren in Doorn in het gebouw van het Veteraneninstituut aan de Willem van Lanschotlaan 1. Vanaf tien uur ’s morgens tot drie uur ’s middags zal er kun-nen worden deelgenomen aan een gevarieerd programma met als thema Positieve zingeving. Daarbij zal worden ingegaan op de kracht die je kunt putten uit de ervaringen die je opdoet als relatie van iemand die ten gevolge van oorlogsgeweld of andere traumati-sche ervaringen fysiek of mentaal beschadigd is geraakt. In de och-tend zullen er drie korte lezingen worden gehouden door ervarings-deskundigen en na de lunch zal er de mogelijkheid zijn om met de sprekers en de deelnemers aan de ontmoetingsdag in kleinere groe-pen onder deskundige leiding van gedachte te wisselen.Belangstellenden kunnen zich aanmelden via e-mail: as@bnmo.nl onder vermelding van ‘Ontmoe-tingsdag In Luwte’. De kosten voor deelname aan de dag bedragen (inclusief lunch) slechts € 7,50 en dienen vooraf te worden voldaan op rekeningnummer NL84 INGB 0000 017908 t.n.v. Stichting In Luwte. U komt toch ook? (FD)

Vreemd, om als kersvers hoofdbestuurslid van de BNMO, portefeuillehouder Lotgenotencontact, in een blad voor oorlogs- en dienstslachtoffers een artikel met een dergelijke titel te initiëren. Het is dan ook mijn achterliggende bedoeling om de veteraan, die door deze titel het toch niet kan laten dit stukje te lezen, te motiveren om het in handen te geven van zijn/haar rechtstreekse relatie: partner, kind of ouder.

E

Een lotgenotendag van de SPO, de voorganger van In Luwte. Foto: Erik Kottier

de Kareoler 6-2014 17

Zeeland

Verslag contactdag 30 oktoberWe waren weer te gast in de marinierskazerne in Vlis-singen. Na ontvangst met koffie en een bolus, kon onze penningmeester zich op gaan maken voor de pre-sentatie van een aantal korte filmpjes over de weinig bekende, maar daarmee niet minder belangrijke Slag om de Schelde, die tot doel had het gebied rond de Westerschelde te heroveren op de Duitsers om zo een vrije toegang te forceren naar de haven van Antwerpen. Antwerpen was door zijn ligging van uitermate groot belang voor de logistieke oorlogvoering. Dit heeft tot gevolg gehad dat Walcheren onder water gezet werd. Dit bereikte men door de Westkapelsezeewering te bombarderen met als gevolg dat ook het dorp Westka-pelle zo goed als geheel verwoest werd, omdat niet alle bommen op de dijk terechtkwamen. Ook Breskens, aan de andere kant van de Westerschelde, kreeg het zwaar te verduren, terwijl ook Axel veel verliezen kende.Weinig mensen weten dat er meer dan 80.000 Duitse militairen na dolle dinsdag na de bevrijding van Ant-werpen met alles wat varen kon de overtocht naar Vlissingen hebben gemaakt met achterlating van veel materieel en alle paarden. Dit alles werd duidelijk gemaakt door de films, waarbij ook enkele persoonlijke verhalen van burgers te zien en te horen waren. De Duitse tegenstand was verschrikkelijk, omdat tegen de militairen gezegd was dat er geen krijgsgevangenen werden gemaakt.Daar we niet op woensdag in de kazerne terechtkon-den, hadden we deze keer geen Indische hap, maar het warme eten dat we voorgeschoteld kregen, was tot ieders tevredenheid.

Zuid-Holland

Verslag Vrouwendag 17 september De bestemming voor ons jaarlijkse uitstapje van de Vrouwendag was Schiedam. De vrouwen moesten er op eigen gelegenheid naartoe komen. Je zult denken, naar Schiedam, wat is daar nou te beleven? Dat valt reuze mee, want één dag is eigenlijk te kort.Wij verzamelden in het centrum bij het voormalige stadhuis, nu horecagelegenheid. Het weer zat enorm mee, want we konden heerlijk op het terras koffiedrin-ken. De gesprekken waren niet van de lucht en iedereen genoot van het gezellige samenzijn.De kerkklok beierde intussen en sloeg elf slagen, het tijdstip waarop de gids zich meldde om ons mee te nemen voor een stadswandeling. Hij wist ons veel leuke en leerzame dingen te vertellen. Voor de wandeling was

anderhalf uur uitgetrokken, maar onze gids zou ons nog veel meer willen laten zien van zijn stad, echter de lunch was om half een besteld. Wij kwamen daar aan en er was al een lange tafel voor ons buiten gedekt. Parasols erboven, maar we vonden het toch te warm en zijn naar binnen verhuisd. De lunch was erg lekker en iedereen genoot van eten, drinken en het gesprek met elkaar.Op zo’n dag moet je toch steeds op de tijd letten, want om twee uur werden wij verwacht in het Jenevermu-seum. In het centrum van Schiedam is alles dicht bij elkaar, dus lopen naar het museum was vijf minuten. Ook daar hadden wij weer een gids die ons uitlegde hoe jenever gestookt wordt. Na afloop was er een proeverij van een paar soorten jenever. Voor de vrouwen die liever iets anders wilden drinken, was dat ook aanwezig. Dat was het slot van een gezellige en zonnige dag. Iedereen ging op eigen gelegenheid naar huis.

Eindejaarsdiner 13 decemberHet eindejaarsdiner wordt weer gehouden in ons bekende restaurant Keizershof. Het adres is: Martin Luther Kingweg 7, 3069 EW Rotterdam. De zaal gaat open om 13.30 uur en het programma vangt aan om 14.00 uur. Het einde zal zo ongeveer 20.00 uur zijn. De kosten zijn € 30,- p.p. voor leden en/of introducé.Daar deze Kareoler erg laat komt, kunt u zich het beste telefonisch bij de penningmeester mevr. J. Lebbink aanmelden als u dat nog niet gedaan heeft, tel: 0345-617035. Uw bijdrage zien we dan op het eindejaarsdi-ner tegemoet. Erg fijn als we u morgen (13 december) mogen ontmoeten.

Nieuwjaarsreceptie 8 januariDe nieuwjaarsreceptie wordt gehouden in het ECHOS Home, aanvang 13.30 uur, einde ongeveer 16.00 uur. Het is goed om elkaar in het nieuwe jaar weer te zien en de hand te schudden.

Friesland

Contactmiddag JoureOp 11 oktober hebben we weer een Contactmiddag ver-zorgd en daarvoor hadden we wederom een spreekster uitgenodigd, namelijk Geertje Haringsma. Zij is adviseur bij Aandacht voor Iedereen. Het onderwerp dat aan de orde kwam, was de nieuwe WMO (Wet Maatschap-pelijke Ondersteuning) in 2015. De WMO gaat van alge-meen naar maatwerk. Gevolgen voor de rol en positie van burgers en belangenbehartigers:-verschuiving rollen van burgers, overheid en instellingen: we gaan van verzorgingsstaat naar participatiestaat

van de afdelingen

de Kareoler 6-201418

van de afdelingen

-belang van belangenbehartiging door ouderen (standpunten, acties, manieren, moment)-positie van ouderenbonden: stimuleren interne discussie, bron van maatschappelijke initiatieven?U leest het, er is veel verteld en dat het leeft, bleek ook wel uit de discussies en de opkomst. We kijken dan ook terug op een leerzame middag.

Bowlen en bingo in Joure op 23 oktober23 oktober was het weer zover, in ’t Haske te Joure hiel-den we onze contactdag. Na ontvangst met koffie en koek zijn we gaan bowlen. Dit was voor menigeen een leuke verrassing en er werd met veel plezier gebowld. Na ruim een uur waren we allemaal uitgegooid en bleek dat de ballen en banen nog heel waren tot tevredenheid van ’t Haske.Van bowlen krijg je best honger en we zijn aangescho-ven voor een heerlijk stamppotbuffet. De kok had eer van zijn werk want de schalen waren op een enkele worst na helemaal leeg. Na een overheerlijk toetje zijn we begonnen met de bingo. Er werden vijf rondes gespeeld met elk drie prijzen. Won je voor de tweede keer een prijs, dan moest je er één weggegeven aan iemand die nog geen prijs had. Dit leidde tot leuke situ-aties waardoor sommige prijzen een aantal keer van eigenaar wisselden. Tussendoor nog een kopje thee of koffie en voor we het wisten was het alweer drie uur geworden. Wij kijken terug op een leuke en gezellige dag en bedanken onze gasten voor hun aanwezigheid.

Ontmoetingspunt Doorn (OPD) Friesland gezamenlijk met afdeling GroningenDit is voor leden en hun partners die samen naar Doorn willen komen. De data zijn 13 t/m 17 april 2015. Aanmel-den voor 13 februari 2015. Op basis van de capaciteit in Doorn is voor iedere afdeling 50 procent beschikbaar. Kortom, 18 hotelkamers en dus max. 36 deelnemers per afdeling.Er is ook gesproken over het minimum aantal deelne-mers, dit is dertig deelnemers per afdeling, in totaal zestig deelnemers. Lukt het de ene afdeling niet om tot dit minimum te komen, dan zal er worden aangevuld met het eventuele ‘overschot’ van de andere afdeling.Meld u snel, aan want vol is vol. Over eventueel geza-menlijk met een bus naar Doorn af te reizen, treedt het bestuur graag met u in overleg.

Agenda13 december Eindejaarsbijeenkomst, aanvang: 10.00 uur

Verzoek: als afdeling zouden wij in het vervolg zoveel mogelijk digitaal willen doen, de reden daarvoor is dat de portokosten de laatste jaren enorm zijn gestegen.

We willen u dan ook verzoeken om zover u erover beschikt uw e-mailadres kenbaar te maken aan de secretaris op secretaris.bnmo@kpnmail.nl of aan uw contactpersoon. Zo besparen we weer geld dat we voor andere belangrijkere zaken kunnen inzetten.

Het bestuur wenst allen fijne feestdagen en een gezond en voorspoedig 2015!

Gelderland

30 septemberWe hebben met elkaar als afdeling Gelderland op zater-dag 30 september een geweldige mooie dag gehad in zaal Verploegen te Wijchen. Ondanks een wat late opkomst van enkele bestuursleden, veroorzaakt door weer en verkeer, werd de dag voortvarend begonnen. De eerste gasten arriveerden al voor tienen, maar Mieke en Willy Verploegen hadden de koffie of thee al klaar! Het ochtendprogram bestond uit gezellig bijpraten en werd besloten met een voortreffelijk koud en warm buffet. Tegen half twee startte het middagprogramma met een spannende bingo en toen was het de beurt aan het

de Kareoler 6-2014 1919

dansorkest De Laot Bloeiers uit Groesbeek en omge-ving. Spontaan gingen heel veel mensen de dansvloer op om lekker met elkaar te dansen, te swingen en zelfs het lijndansen kwam aan bod (foto). En dat allemaal op verzoeknummers! Zo’n dag gaat veel te snel voorbij: het laatste half uur en de maag werden gevuld met koffie en een broodje kroket en om 17.00 uur was deze gezel-lige dag tot een einde gekomen. Mede door de gast-vrouw en -heer, het personeel en de BNMO-bestuursle-den kunnen we terugzien op een fantastische dag.

Familiedag 18 oktober

Op 18 oktober was er voor het eerst weer een familiedag georganiseerd in Burgers’ Zoo te Arnhem. Het was fan-tastisch en met 23 graden kon deze dag niet meer stuk.

Agenda13 december Kersfeest in de Cantharel te Apeldoorn. De uitnodigingen zijn reeds verstuurd.7 maart Ledenvergadering in Bronbeek bij Arnhem.

We hebben voor 2015 drie contactdagen, één familiedag, één jubileumdag en een kerstbijeenkomst gepland. U krijgt hierover t.z.t. nog bericht. We hopen en ver-wachten dat er ook nu weer voldoende belangstelling zal zijn!

’s-Gravenhage e.o.

Beste leden van de afdeling ’s-Gravenhage e.o.,

Wanneer u dit leest is het jaar 2014 alweer bijna ten einde. Een bewogen jaar, waarin ik in juni heb moeten besluiten al mijn functies binnen de afdeling vanwege mijn gezondheid neer te leggen. Aangezien het herstel langzaam, maar gestaag vordert, heb ik van de artsen het advies gekregen al mijn functies ter beschikking

te stellen en mijn gezondheid voorop te stellen. Dit doe ik met pijn in het hart, want de jaren die ik in het bestuur van de afdeling heb mogen meewerken, heb ik altijd met veel plezier beleefd. Ik kijk terug op een fijne periode in de afdeling Den Haag, waarin wij veel vreugde met elkaar hebben beleefd, maar ook intens verdriet. Eén ding is zeker: ik zal het gaan missen en dit geldt zeker ook voor Anneke en Yvonne, die de afgelo-pen jaren met veel plezier en inzet mij terzijde hebben gestaan. Wanneer ik niet in staat was iets te organise-ren of de contactmiddag bij te wonen hebben zij dit met veel plezier en inzet van mij overgenomen. Helaas zit er ook een andere zijde aan mijn vertrek. Ondanks de oproepen in de Kareoler en diverse gesprek-ken ben ik er helaas niet in geslaagd om voor de afde-ling een geschikt en volwaardig bestuur samen te stel-len. Om de afdeling niet onbestuurbaar achter te laten, zijn de gesprekken met de afdeling Zuid-Holland in een stroomversnelling gekomen en is het bestuur van de afdeling Zuid-Holland bereid gevonden de bestuurlijke taken per 1 januari 2015 over te nemen. In een brief aan u gericht is hier al het een en ander over medegedeeld. Hierin vindt u ook de adressen en telefoonnummers van de leden van het bestuur en de coördinator contactper-sonen. Persoonlijk heb ik er het vertrouwen in dat voorzitter Cor Stolk en zijn medebestuursleden alles in het werk zullen stellen om u zich snel thuis te laten voelen bij hen. In de gesprekken met het bestuur van Zuid-Holland hebben zij mij de garantie gegeven dat zij de belangen van de afdeling Den Haag net zo zullen behartigen als van hun eigen afdeling. Verder wil ik het HB, de andere afdelingen, de werkgroe-pen waarin ik heb deelgenomen en de medewerkers van de Basis danken voor de fijne en prettige samenwerking en het vertrouwen wat zij in mij gesteld hebben in de afgelopen jaren.U nogmaals dankend voor het in mij gestelde vertrou-wen, wens ik de BNMO en al haar leden een goede toe-komst toe.

Met vriendelijke groet,

Willem van der Wel

Wij wensen alle leden van de afdeling goede kerstdagen en een voorspoedig 2015 toe en danken u allen voor de prettige samenwerking en het in ons gestelde vertrouwen het afgelopen jaar.

Willem, Anneke en Yvonne van der Wel

de Kareoler 6-201420

van de afdelingen

Limburg Noord- en Midden

Kerstviering 20 decemberDe kerstviering is op 20 december bij Niëns in Maasbree. Het programma is als volgt:11.00 uur Ontvangst met koffie/thee en kerstbrood12.00 uur Kersttoespraak door de voorzitter12.30 uur Diner15.30 uur Tombola17.00 uur EindeLet wel: om 10.30 uur gaat de deur open, houdt u hiermee rekening als u een taxi moet bestellen!

Nationale Taptoe 2014Zie het verslag bij Limburg-Zuid.

Spellendag 11 november Ook dit jaar kwamen we weer samen in Sevenum voor de jaarlijks info/spellendag. In tegenstelling tot voorgaande jaren was er in de voormiddag een quiz georganiseerd, die naar de reacties te oordelen, erg in de smaak viel. Per tafel moest er gezamenlijk antwoord

worden gevonden op de gestelde vragen. Hilariteit alom en heel gezellig. Na de warme lunch werd een aanvang genomen met kaarten, bowlen en sjoelen. Kortom, het was weer als vanouds een hele geslaagde dag, contac-ten werden weer aangehaald en iedereen ging dan ook met een goed gevoel huiswaarts.

Limburg-Zuid

TaptoeOp donderdag 25 september zijn we met beide Lim-burgse afdelingen naar de Nationale Taptoe in Rotter-dam geweest. Met de bus hebben we eerst nog een tour door Rotterdam gemaakt. Daarna zijn we naar Ahoy gereden. Daar stond het heerlijke buffet (blauwe hap) al klaar. ’s Middags hebben we genoten van een fantas-tische show. Op de terugweg zijn we gestopt bij restau-rant Van der Valk te Gilze Rijen om nog een kleinigheid te eten.Deze activiteit is zeker voor herhaling vatbaar en staat voor 2015 op onze activiteitenkalender. Contactdag Op zondag 12 oktober was onze contactdag bij Hotel Van der Valk te Heerlen. We zijn de dag begonnen met koffie en Limburgse vlaai en daarna was er een quiz. ’s Middags was er een buffet met Limburgse gerechten. De gezellige dag werd afgesloten met een tombola.

Kerst InnOp zondag 14 december is onze laatste activiteit voor 2014, onze jaarlijks Kerst Inn. Deze vindt plaats in Hotel Van der Valk te Heerlen. Het programma van die dag ziet er als volgt uit:11.30 uur Inschrijving & ontvangst12.30 uur Openingswoord door de voorzitter12.45 uur Kerstgedachte door dominee V/d Born13.00 uur Aanvang Kerstdiner16.30 uur Gezellig samenzijn met o.a. een tombola18.00 uur Afsluiting

Alle activiteiten staan ook vermeld op de vernieuwde website van de BNMO (www.bnmo.nl) en tevens in de nieuwe BNMO app. In de toekomst zullen we zoveel mogelijk de uitnodigingen via de mail sturen. Daarom vragen wij u om wijzigingen van uw e-mailadres aan ons door te geven.

de Kareoler 6-2014 21

Adriaens, H. (85), LandgraafBlok, J.F.M. (89), KudelstaartBoer-Wagenaar, A. de mw. (80), StiensBouwman, K.H., HeerenveenBuil, B. (69), EmmerichDekker-Pluister, M. mw. (84), Zuid ScharwoudeFiering, H.M. (87), RotterdamFlaskamp, W.C.B. (91), AmsterdamHergarden, H.J. (95), VughtHogendoorn, J.S.H. (75), GeleenHospers, J.H. (87), De PollenHuinder, H.A. (92), Genk, BelgiëHullegie, J. (94), ZwolleIersel, M. van (88), Domburg

Jansen, J.M. (86), HaelenJonker, A. (85), DoornKesteloo, J.M. (87), TholenKoonings-Jelten F.E.J. mw. (96), DordrechtLuijten-Onstein, M.W. (89), RoosendaalMannaart-van Ieperenburg, C.L. mw. (90), MaarssenMenten, A.H.M. (87), MaastrichtMeulensteen, W.H.J.M. (89), ValkenswaardNieumeijer, H.J. (83), RhedenPeeters, H..J.L. (89), PanningenPit-Bosma, J. (92), SteenwijkRenssen, L.H. (85), Heerlen

Ringersma, J. (80), SteenwijkRooze-van Berkel, J. mw. GoudaScholten, G. (89), OldemarktSiersema, W. (94), MaastrichtSluis, P.H. van de (88), KerkradeVelden, M. van der (87), RotterdamVenderbosch, A.E. (87), ObbichtVissers, L.H. (86), HunselWal, P. (87), HoutingehageWelters, G. (89), StramproyWijers-Wolters, G. mw. (90), GroesbeekZeeland, M.G.J. van (95), Roelofarendsveen

in dankbare herinnering

secretariaten van de afdelingenGroningen T. Pelgrim, Veemstede 95, 9665 EC Oude Pekela, tel: 0597-422327, e-mail: t.pelgrim@bnmo.nlFriesland E.A. de Wit, Dirk Boutsstraat 25, 8932 CM Leeuwarden, tel: 058-2162374, e-mail: secretaris.bnmo@kpnmail.nlDrenthe W. Veldkamp, Zonnedauwstraat 47, 9404 JP Assen, tel: 06-24396514, e-mail: w.veldkamp@bnmo.nlOverijssel mw. A.A.J. de Wals-Ros, De Goorn 9, 7491 HB Delden, tel: 074-3762763/06-27250093, e-mail: a.de.wals-ros@bnmo.nlGelderland A.C. Rutten, Wilhelminalaan 33, 3842 KA Harderwijk, tel: 06-18764290, e-mail: t.rutten@bnmo.nlUtrecht/’t Gooi W. Veenman, Kamelenspoor 14, 3605 EA Maarssen, tel: 0346-562822, e-mail: w.veenman@bnmo.nlNoord-Holland L.M. Valkering, Prins Bernhardlaan 13c, 1934 EP Egmond a/d Hoef, tel: 072-5061334, e-mail: l.valkering@bnmo.nlAmsterdam e.o. B. van der Reijden, Kuinderstraat 22-2, 1079 DL Amsterdam, tel: 020-6427642, e-mail: b.vd.reijden@bnmo.nl

Ontmoetingscentrum de Veldpost, Kometenlaan 150, 1033 BZ Amsterdam, contactpersoon Eugene Sandel, tel: 06-42408272’s-Gravenhage e.o. W. van der Wel, Martin Campslaan 139, 2286 SJ Rijswijk, tel: 070-3941223, e-mail: w.vd.wel@bnmo.nlZuid-Holland C. Passchier, Mgr. W.M. Bekkerslaan 111, 3141 SJ Maassluis, tel: 010-5920238, e-mail: c.passchier@bnmo.nlZeeland J.A.P. van Osta, Goese Meerlaan 20, 4465 AL Goes, tel: 0113-227998, e-mail: j.van.osta@bnmo.nlNoord-Brabant Maarten Lautenslager, Lepelkesweg 28 D, 5503 EW Veldhoven, tel: 06-51357378, e-mail: m.lautenslager@bnmo.nlLimburg-Noord en -Midden mw. B.H.M. Deneer-Maassen, Hofstraat 45, 6019 CC Wessem, tel: 0475-562436, e-mail: b.deneer-maassen@bnmo.nlLimburg-Zuid mw. A.M.C. van den Berg, Oude Landgraaf 52, 6373 BA Landgraaf, tel: 045 5323006/06-25334709, e-mail: a.vd.berg@bnmo.nl

Beijen, F.W. (91), SoestBurg-Lammers, C.T. van den mw.(53), HooglandEvertse, R. (42), DrontenGraafland, R. (30), ApeldoornHendriks, J.G. (56), HeerlenHolster, A. (88), Werkendam

Honkoop-Krook, H. mw. (83), RenkumLeblanc, T.H.H. (93), HoensbroekPeletier, B.A., (32), AlmereSchipper, N.A. (48), Viersen DuitslandSteenvoorden, A. (87), VughtVelde, W. van de (90), Doorn

welkom bij de bnmo

de Kareoler 6-201422

bnmo-bonus

Vanwege de naderende feestdagen heeft de Kareoler een speciale kerstpuzzel laten maken. U kunt met uw oplossing meedingen naar tien fraaie prijzen.

Eerste prijsEen VVV-waardebon ter waarde van 100 euro, die te besteden is in meer dan 23.000 winkels.

Tweede t/m vijfde prijsDe in november door Source One Media uitgebrachte dvd Helden. Deze bijna drie uur durende dubbel-dvd bevat drie documentaires over veteranen geregisseerd door Gouden Kalf-winnaar Hans Heijnen. In de documentaire In Vredes-naam worden een Koreaveteraan, een Libanonveteraan, een Dutchbatveteraan en een Afghanistanveteraan geportret-teerd. In Groetjes uit Libanon gaan drie UNIFIL-veteranen terug naar de plek waar zij in 1979 een kameraad verloren omdat hun voertuig op een mijn reed. En in Helden worden vier dragers van dapperheidsonderscheidingen geportretteerd, onder wie de ridders MWO Marco Kroon en de onlangs over-leden Albert Hoeben.

Kerstsudoku

Zesde t/m tiende prijsDe door Tijdsbeeld Media dit jaar uitgebrachte 4 dvd-box Het dagelijks leven in Nederlands-Indië. De box bevat de volgende films: Een ontdekkingsreis naar Tarakan; Tabee; Bali, de morgen van de wereld en Tillema, de Multatuli van de fotografie. Deze box bevat unieke amateurbeelden die u een bijzondere kijk bieden op het dagelijks leven in Nederlands-Indië.

Aan de hand van de gegeven cijfers kunt u ook de rest van de sudoku invullen. Op iedere horizontale en verticale regel mogen de cijfers 1 t/m 9 slechts één keer voorkomen. Dit geldt ook voor de blokken van drie bij drie hokjes. Als u de hele puzzel hebt opge-lost, vormen de cijfers in de gekleurde blokjes de uiteindelijke oplossing.

Stuur het antwoord vóór 1 januari 2015 naar de redactie van de Kareoler, Postbus 1027, 6501 BA Nijmegen onder vermelding van ‘prijsvraag 6’ of stuur een mail (vergeet niet uw adres te vermelden) naar redactie@kareoler.nl. Over de uitslag van de prijsvraag kan niet worden gecorrespondeerd.

de Kareoler 6-2014 23

Bijdrages: Linde van Deth, Anke Dorpmanns, Henk Hokke (puzzel) en Fred Lardenoye

Op het einde van elk jaar sta je meestal even stil bij wat het afgelopen jaar gebracht heeft. Je hoogtepunten passeren de revue, maar ook je dieptepunten. Elke dag en elk moment bieden ons de kans om opnieuw te beginnen en het is aan ons of we die kans grijpen. Maar hoe begin je opnieuw als het verleden nog iedere dag aanwezig is? Is opnieuw begin-nen wel eigenlijk de juiste naam die je eraan kunt geven? Vaak heb ik geprobeerd om mijn Defensieverleden te ver-

geten in de hoop dat mijn klachten weg zouden gaan. De ene keer dacht ik dat een nieuw kapsel de oplossing zou bieden en weer een andere keer wilde ik een wereldreis gaan maken. Maar telkens draaide het op een fiasco uit. Want met mijn kapsel was ik dan toch niet blij en dan stond ik jan-kend voor de spiegel. En een wereldreis, daar was ik veel te bang voor. Wie weet wat voor engerds ik tegen zou komen. Dus uiteindelijk bleef ik maar waar ik was en ging ik mijn demonen onder ogen zien. Dit jaar sta ik stil en kijk ik niet alleen terug naar afgelopen jaar, maar naar de afgelopen tien jaar. Opnieuw beginnen doe ik niet, want dat zou bete-kenen dat alles wat ik tot nog toe heb bereikt niet goed is geweest. Nee, ik ga accepteren dat wat is geweest niet meer terugkomt. Dat mijn PTSS mij heeft veranderd en dat dit niet per se negatief hoeft te zijn.

Anke Dorpmanns (1983) ging na het behalen van haar mavo-diploma aan de slag bij Defensie. Na haar uitzendingen naar Bosnië (2002) en Irak (2005) verliet zij in 2006 de Koninklijke Landmacht. De overgang naar de burgermaatschappij stokte nadat bij haar een Posttraumatische Stress Stoornis (PTSS) werd vastgesteld. In het kader van haar verwerkingsproces schreef zij in 2010 het boek ‘Vroeger vond ik onweer mooi’. In 2012 verscheen haar eerste prentenboek, ‘Mama is soldaat’.

In Feniksvrouw wordt Anouk tot over haar oren verliefd op Bosniëveteraan Olaf. Zo verliefd dat ze de alarmsigna-len negeert, zoals Olafs onvoorspelbare uitbarstingen waarbij hij ook geweld gebruikt en Anouk met name degene is die het moet ontgelden.Het verhaal van Anouk wordt afgewis-seld met terugblikken op Olafs oorlogs-verleden. Hierdoor wordt het de lezer duidelijk wat er gebeurde in Bosnië en waardoor zijn posttraumatische stress stoornis ontstaan is. Hij heeft nachtmerries, flashbacks, black-outs en woede-uitbarstingen waarbij hij Anouk geestelijk en lichamelijk mishandelt. Anouk wordt steeds verder meege-zogen in de relatie en raakt in een isolement. Haar omgeving haakt af omdat Anouk haar mond houdt over de mishandelingen van Olaf. Zij denkt

dat ze hem kan ‘genezen’ door haar liefde en door voor hem te zorgen en alles te doen wat hij van haar vraagt. Lang praat ze alles voor zichzelf goed, omdat Olaf er volgens haar niks aan kan doen. Tot make-up de blauwe plek-ken niet meer kan verhullen en ze zich realiseert dat ze hem niet kan helpen. Maar als dat besef doordringt, zit ze volledig gevangen in deze relatie. Auteur Rachelle Verhage baseerde haar debuutroman deels op haar eigen ver-haal en deels op de verhalen van twee andere vrouwen. Ze schreef met dit verhaal een nare periode van zich af en wil, zo geeft ze aan in een interview, het taboe, dat er naar haar gevoel nog steeds rust op huiselijk geweld, verder doorbreken en bespreekbaar maken. (LvD)

Feniksvrouw – Rachelle Verhage 320 pagina’s € 18,99De Fontein, www.uitgeverijdefontein.nlISBN 9789032514327

twee wereldenOpnieuw beginnen

Huiselijk geweld in Feniksvrouw

www.vfonds.nl

2015 is het jaar dat 70 jaar geleden Nederland bevrijd is en om dit extra onder de aandacht te brengen, brengt het vfonds een scheurkalender uit. Elke dag kort of wat langer stilstaan bij een weetje, een mooie uitspraak of gedicht of alvast plannen maken voor leuke uitjes. Deze kalender stellen wij gratis beschikbaar aan o.a. alle groe-pen 7 en 8 van de basisscholen in Nederland. Maar uiteraard willen we u ook niet vergeten!

2015, elke dag meer kennis over de Tweede Wereldoorlog én inspiratie hoe u mee kunt werken aan vrede en vrijheid.

Wij wensen u veel interessante dagen in 2015.

Gratis vfonds scheurkalender 70 jaar bevrijding

Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.

www.vfonds.nl

Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.

70 jaar

www.vfonds.nl

2015

bevr

ijdin

g

70 jaar

www.vfonds.nl

2015 702015 70

jaar2015 jaar

bevr

ijdin

g

2015

bevr

ijdin

g

2015

Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij

en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.

www.vfonds.nl

Sam

enst

ellin

g en

reda

ctie

Mar

inek

e W

ensi

nk, L

aura

van

Sch

alm

, Mar

cel v

an D

ijk, A

rnol

d Vo

nk Eindred

actie

Arno

ld V

onk

Pro

duct

ie b

tz v

orm

en

regi

e

Op 6 juni 1944 landden de geallieerden op de kusten van

Normandië. Op 17 september 1944 is het 70 jaar geleden

dat de operatie Market Garden en daarmee de bevrij-

ding van Nederland begon. Op 5 mei 2015 is het 70 jaar

geleden dat heel Nederland bevrijd is.

Wat kunnen we leren uit deze geschiedenis? Hoe gaan we

vandaag om met vrede en vrijheid? Belangrijke vragen

om regelmatig bij stil te staan. Het vfonds ondersteunt

daarom onder andere de activiteiten van 70 jaar Market

Garden om de herinnering aan de gebeurtenissen van de

oorlog levend te houden en vooral om duidelijk te maken

dat vrijheid niet vanzelfsprekend is.

Met deze kalender brengen we u de vrijheid dagelijks

even onder de aandacht. Deelt u de informatie met uw

omgeving. Vrijheid vraagt immers om onderhoud.

coveropties.indd 1

08-09-14 10:24

www.vfonds.nl

BONU kunt met deze bon maximaal twee gratis vfonds scheurkalenders ophalen bij een Oorlog-, Verzetsmuseum of Herinneringscentrum in uw buurt. Eén exemplaar voor u zelf, één om aan iemand anders te geven die geïnteresseerd is in de oorlogsjaren en de bevrijding.

✃ De vfonds scheurkalenders zijn, zolang de voorraad strekt, vanaf 15 november 2014 af te halen bij:

• Fries Verzetsmuseum (Leeuwarden), • OorlogsVerzetsmuseum (Rotterdam), • Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 (Groesbeek), • Herinneringscentrum Kamp Westerbork (Hooghalen), • Airborne Museum Hartestein (Oosterbeek), • Oorlogsmuseum (Overloon), • Koninklijk Tehuis voor Oud Militairen en Museum Bronbeek

en Indisch Herinneringscentrum Bronbeek (Arnhem), • Nationaal Monument Kamp Amersfoort (Leusden), • Nationaal Monument Kamp Vught (Vught), • Verzetsmuseum Amsterdam (Amsterdam), • Joods Historisch Museum (Amsterdam), • Bevrijdingsmuseum Zeeland (Nieuwdorp).

Kijk aub op de websites van de desbetreffende musea voor openingstijden.

70 jaar

www.vfonds.nl

2015

bevr

ijdin

g

70 jaar

www.vfonds.nl

2015 702015 70

jaar2015 jaar

bevr

ijdin

g

2015

bevr

ijdin

g

2015

Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij

en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.

www.vfonds.nlSa

men

stel

ling

en re

dact

ie M

arin

eke

Wen

sink

, Lau

ra v

an S

chal

m, M

arce

l van

Dijk

, Arn

old

Vonk

Eindred

actie

Arno

ld V

onk

Pro

duct

ie b

tz v

orm

en

regi

e

Op 6 juni 1944 landden de geallieerden op de kusten van

Normandië. Op 17 september 1944 is het 70 jaar geleden

dat de operatie Market Garden en daarmee de bevrij-

ding van Nederland begon. Op 5 mei 2015 is het 70 jaar

geleden dat heel Nederland bevrijd is.

Wat kunnen we leren uit deze geschiedenis? Hoe gaan we

vandaag om met vrede en vrijheid? Belangrijke vragen

om regelmatig bij stil te staan. Het vfonds ondersteunt

daarom onder andere de activiteiten van 70 jaar Market

Garden om de herinnering aan de gebeurtenissen van de

oorlog levend te houden en vooral om duidelijk te maken

dat vrijheid niet vanzelfsprekend is.

Met deze kalender brengen we u de vrijheid dagelijks

even onder de aandacht. Deelt u de informatie met uw

omgeving. Vrijheid vraagt immers om onderhoud.

coveropties.indd 1

08-09-14 10:24

bonkalenderadvkareoler.indd 1 07-10-14 09:31